Wśród bardzo wielu przyczyn powodujących uszkodzenia odbiorcze. Ochrona słuchu. Szybkie obniżenie skoku ciśnienia lekami przyjmowanymi doustnie.

Transkrypt

1 Słuch KWARTALNIK INFORMACYJNY I POPULARNO-NAUKOWY ISSN Wydawca: GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o. grudzień Nr 4/2011 (78) SPIS TREŚCI 1 Prof. zw. tyt. med. J. Bożydar Latkowski Ochrona słuchu. Szybkie obniżenie skoku ciśnienia lekami przyjmowanymi doustnie 3 Sergei Kochkin, PhD MarkeTrak VIII: Zastosowanie przez osoby niesłyszące i niedosłyszące urządzeń typu PSAP (osobistych wzmacniaczy dźwięku) oraz aparatów słuchowych oferowanych w marketingu pocztowym 8 CIEKAWE INFORMACJE Bezpłatne badania słuchu w ramach kampanii reklamowej Porozumienie w sprawie badań słuchu, wzroku i mowy dzieci w wieku szkolnym. Fundacja Progresja Wskaźniki sygnalizujące zagrożenie pożarowe dla osób niesłyszących i niedosłyszących O związku między paleniem pasywnym a utratą słuchu wśród młodzieży 11 ABC AUDIOPROTETYKA Filtry akustyczne Ostry przebieg Wkładka uszna REDAKCJA dr Bogdan Hoffmann mgr Grzegorz Lorens mgr inż. Tomasz Poremski Konsultant medyczny: prof. zw. dr hab. n. med. J. Bożydar Latkowski Sekretarz redakcji: mgr Magdalena Lasota Siedziba: Łódź, ul. Narutowicza 130 tel , fax Magdalena.Lasota@geers.pl Redakcja pozwala na przedruki materiałów pod warunkiem podania źródła Nakład 7000 egz. DTP i druk: 101 studio DTP - Firma Tęgi Usłysz kolędę... geers_kartka.indd :25:03 Z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego Roku 2012 serdecznie życzymy naszym Czytelnikom i Sympatykom wszelkiej pomyślności Redakcja Słuchu Prof. zw. tyt. med. J. Bożydar Latkowski Ochrona słuchu Szybkie obniżenie skoku ciśnienia lekami przyjmowanymi doustnie. Wśród bardzo wielu przyczyn powodujących uszkodzenia odbiorcze słuchu (w uchu wewnętrznym i wyżej leżących strukturach) za najczęstsze uważa się: wady wrodzone, urazy mechaniczne, baryczne i akustyczne, zapalenia wirusowe i bakteryjne ucha wewnętrznego, guzy ośrodkowego układu nerwowego, uszkodzenia metaboliczne (cukrzyca, choroby nerek, tarczycy) i naczyniowe, wśród których duże znaczenie przypisuje się różnym trwałym formom nadciśnienia. Takie postaci utrzymujące się przez dłuższy czas mimo leczenia doprowadzają z czasem do klasycznego obniżenia ostrości słuchu typu odbiorczego lub do powstania pośrednich form szumów usznych. Szumy uszne mogą wywoływać w 30-40% nadwrażliwość (hyperacusis) lub obawę przed zbyt silnym szumem (phonophobia), co u chorych pogłębia stan psychicznej niepewności

2 Słuch i lęku. Jedna z hipotez powstawania szumów usznych zakłada, że są one następstwem chaotycznego uwalniania do przestrzeni międzysynaptycznej neurotransmitera, zakłócając w ten sposób prawidłowy system przekazywania bodźców w drodze nerwowej, a tym samym obniżając sprawność słuchu. Szczególnie niebezpieczne są gwałtowne zwyżki ciśnienia krwi u chorych leczonych na nadciśnienie, zwłaszcza w postaci tzw. przełomów nadciśnieniowych lub okresowe, częste formy pośrednie (Memento: ciśnienie prawidłowe wg. WHO: /80-84, a ciśnienie III stopnia ciężkie: 180/110). W celu szybkiego obniżenia ciśnienia wielu kardiologów zaleca doraźnie różne sposoby doustnego przyjmowania leków w celu szybkiego obniżenia nagłego wzrostu ciśnienia u chorych leczonych na nadciśnienie. Jedni polecają pogryźć tabletkę, połknąć i popić wodą, inni proponują przyjąć tabletkę pod język. Ale czy ssać ją, jak cukierek i połykać rozpuszczającą się substancję czynną? Czy wprowadzić lek pod język i pozostawić aż się rozpuści? Właściwe zalecenie jest takie przyjąć tabletkę pod język, bez połykania śliny z rozpuszczającą się substancją czynną, ponieważ każdy sposób związany z połykaniem ma dość złożony mechanizm reakcji. Substancja czynna leku musi więc w kolejnych cyklach krążenia przejść długą drogę przez naczynia włosowate w tzw. trójnogu Hallera, który stanowią tt. żołądkowe, wątrobowe, śledzionowe, a dalej częścią dużego układu prawym sercem krążeniem płucnym lewym sercem i tętnicami szyjnymi do wzgórza, gdzie wyzwolone zostają reakcje humoralno-odruchowe, mające wpływ na wartości ciśnienia. W przypadkach nie połykania leku, substancja czynna wchłania się przez bogate unaczynienie dna jamy ustnej niemal bezpośrednio do tętnic szyjnych oraz ich krążenia obocznego, a następnie do wzgórza w mózgu. Zatem, aby substancja czynna leku zadziałała możliwie szybko należy lek wprowadzić pod język i nie połykać śliny z rozpuszczającą się substancją, a spokojnie odczekać aż się wchłonie. W wielu przypadkach brak reakcji na lek wymaga konsultacji kardiologicznej lub leczenia szpitalnego. Tabela 1. Czas reakcji wybranych leków zależnie od sposobu doustnego przyjęcia. Nazwa Ilość Pod język Rozgryzać i połknąć lub ssać Połknąć Nitrogliceryna 0,8 1,2 mg 3 min 6 8 min 10 min Kaptopril 25 mg 15 min do 1 h 1 2 h Nifedipina (Adalat; Cordipin) ostrożnie 10 mg 2 3 min 10 min ok. 30 min Piśmiennictwo: 1. Grodzicki T. Kocemba J. Skalska A. (red): Geriatria, Via Medica, Gdańsk, Goch J.: Kardiologia, w ks. J.B. Latkowski (red): Postępowanie lekarzy rodzinnych w wybranych stanach nagłych, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, Herold G.: Medycyna wewnętrzna repetytorium, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, Kokot Fr.: Ostre stany zagrożenia życia, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, Kochanek K.: Zaburzenia słuchu, w ks. G. Janczewski (red): Otolaryngologia praktyczna, Via Medica, Gdańsk,

3 Rok założenia 1951 Marketing: Dr Sergei Kochkin Dyrektor wykonawczy Better Hearing Institute w Waszyngtonie, DC MarkeTrak VIII: Zastosowanie przez osoby niesłyszące i niedosłyszące urządzeń typu PSAP (osobistych wzmacniaczy dźwięku) oraz aparatów słuchowych oferowanych w marketingu pocztowym Wpływ marketingu pocztowego i osobistych wzmacniaczy dźwięku na rynek profesjonalnych aparatów słuchowych wykonywanych na zamówienie Zapewne wszyscy widzieliśmy reklamy z udziałem amerykańskiego aktora Lee Majorsa i inne podobne reklamy prezentujące urządzenia, które wyglądają jak aparaty słuchowe, ale sprzedawane są jako pomoc słuchowa. Ilu ludzi kupuje tego typu urządzenia? Ilu potencjalnych nabywców kwalifikowałoby się do otrzymania profesjonalnych aparatów słuchowych robionych na zamówienie? Ilu z nich zakupiłoby profesjonalny aparat słuchowy robiony na zamówienie, jeśli osobiste wzmacniacze dźwięku i urządzenia oferowane drogą pocztową nie byłyby dostępne? Dla przybliżenia podam trochę liczb. W ciągu ostatnich 2 lat odnotowaliśmy wzrost liczby oferowanych uniwersalnych aparatów słuchowych i osobistych wzmacniaczy dźwięku reklamowanych w telewizji i za pomocą zwykłej poczty. Można je nabyć w internecie lub zamówić pocztą; dostępne są również w serwisie aukcyjnym ebay, w sklepie Amazon.com, w większości aptek, sklepów z różnego rodzaju urządzeniami, w sieci Radio Shack oraz Sears. Na hasło aparaty słuchowe wyszukiwarka Google wśród pierwszych wyników podaje strony z właśnie tego typu produktami, ponadto z hasłem utrata słuchu powiązane są linki sponsorowane przez ich sprzedawców. Na większości takich urządzeń wyraźnie zaznaczono, iż nie należy ich stosować w przypadku utraty słuchu, ale sposób, w jaki są one reklamowane, sprawia, że trafiają one do osób na nią cierpiących: Nigdy więcej nie ominie cię ani jedno słowo na wykładzie, w kinie, w teatrze, a nawet w kościele; Podkręć głośność tego, co się dzieje wokół ciebie; Nareszcie możesz swobodnie słuchać, a nie przeszkadzać innym; Teraz usłyszysz nawet igłę upadającą w drugim końcu pokoju; Zwykłe słuchanie staje się niezwykłym doznaniem; Uzyskasz nadzwyczajny słuch urządzenie wzmocni odgłosy oddalone nawet o 30 metrów; Elastyczne mocowanie dostosowuje się do każdego kształtu i wielkości ucha; Wygodna regulacja głośności pozwala dowolnie sterować poziomem dźwięku. 3

4 Słuch Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) niedawno wydała informator, w którym określono różnice w zastosowaniu aparatów słuchowych i osobistych wzmacniaczy dźwięku. Cytat z Informatora FDA: O ile osobiste wzmacniacze dźwięku mogą pomagać w słyszeniu dźwięków o niskiej głośności lub docierających z daleka, Agencja pragnie przestrzec użytkowników przed myleniem tego typu urządzeń (i ich pochodnych) z zatwierdzonymi aparatami słuchowymi. Aparaty słuchowe oraz osobiste wzmacniacze dźwięku mogą podnieść ludzką zdolność słyszenia powiedział dr Eric Mann, zastępca dyrektora Wydziału FDA ds. Urządzeń Okulistycznych, Neurologicznych i Laryngologicznych. Oba typy urządzeń można nosić, a niektóre z ich funkcji są podobne. Jednakże Mann podkreśla, że: tylko aparaty słuchowe są przeznaczone dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Dodaje, iż osoba planująca zakup osobistego wzmacniacza dźwięku musi najpierw wykluczyć utratę słuchu jako powód jego zakupu. Jeśli ktoś podejrzewa u siebie utratę słuchu, musi zostać przebadany przez specjalistę powiedział Mann. Stosowanie osobistego wzmacniacza dźwięku zamiast aparatu słuchowego może prowadzić do dalszego pogorszenia słuchu. Może to opóźnić diagnozę potencjalnie uleczalnego stanu. Takie opóźnienie może doprowadzić do pogorszenia słuchu i innych komplikacji. Niektóre firmy posługujące się marketingiem bezpośrednim oferują uniwersalne aparaty słuchowe osobom cierpiącym na utratę słuchu, jednocześnie unikając przepisów FDA za pomocą następujących klauzul: Urządzenie nie może zastępować aparatu słuchowego, gdyż nie jest aparatem słuchowym ; Jest to osobisty wzmacniacz dźwięku; To jak okulary do czytania dla uszu; To Twój pomocnik w słuchaniu; Pomagamy osobom cierpiącym na utratę słuchu, którym nikt inny nie chce pomóc; Pomoc w poprawie słyszenia nie musi kosztować tysiące dolarów! Demography Custom Hearing aids (n=3109) Direct Mail Hearing aids (n=3,109) PSAP (n=208 Gender Male Female Age Mean Median (50%) Mode (Most frequent) Income Mean Median (50%) Mode (Most frequent) Employment Full time Part time Retired Unemployed Education Elementary High school College Graduate school Marital Status Married Never married Divorced/widow Price ($) paid per hearing aid/device Mean <50 Median (50%) Mode (Most frequent) Hours hearing aid worn Mean na Median (50%) 10 3 Mode (Most frequent) 12 0 Percent in the drawer Binaural (%) na Tablica 1. Profil demograficzny użytkowników aparatów słuchowych oferowanych drogą pocztową i osobistych wzmacniaczy dźwięku. Inne firmy marketingu bezpośredniego jednoznacznie informują, iż oferują aparaty słuchowe do nabycia drogą pocztową po okazaniu przez Klienta opinii lekarskiej, tym samym sugerując, że spełniają wymagania FDA. Ponadto, niektóre firmy oferują możliwość konsultacji telefonicznej lub przez internet w celu wyboru właściwego aparatu słuchowego dla danego przypadku utraty słuchu. 4

5 Rok założenia 1951 Aktualna publikacja jest czwartą publikacją stworzoną w oparciu o bazę danych o populacji osób niesłyszących i niedosłyszących: MarkeTrak VIII ( ) instytutu Better Hearing Institute. W tym wydaniu: Określamy aktualną wielkość grupy osób cierpiących na problemy ze słuchem, korzystających z aparatów słuchowych oferowanych drogą pocztową oraz osobistych wzmacniaczy dźwięku jako urządzeń przeciwdziałających skutkom utraty słuchu; Porównujemy specyfikę problemów ze słuchem i strukturę społeczną użytkowników produktów uniwersalnych i użytkowników aparatów robionych na zamówienie; Określamy aktualną wielkość grupy osób cierpiących na problemy ze słuchem, które wymagają aparatów robionych na miarę, a które używają osobistych wzmacniaczy dźwięku jako zamiennika dla profesjonalnych aparatów słuchowych. Metodologia Percent Custom 83% Direct mail 79% PSAP 72% Decile 50% or higher 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Hearing Loss Decile Rys. 1. Utrata słuchu w decylach wśród użytkowników aparatów słuchowych robionych na zamówienie w porównaniu z utratą słuchu użytkowników aparatów oferowanych drogą pocztową oraz osobistych wzmacniaczy dźwięku. Dokładny opis metodologii badania ankietowego w ramach MarkeTrak VIII znajduje się w pierwszej publikacji z października 2009 (dostępnej na dlatego poniżej znajduje się jedynie jego streszczenie. W grudniu 2008 r. wysłano ankiety do gospodarstw domowych. Od gospodarstwach domowych uzyskano odpowiedzi. W efekcie zidentyfikowano osoby cierpiące na problemy ze słuchem oraz uzyskano dokładne dane o strukturze społecznej tych ludzi i ich gospodarstw. Hearing Loss Measure Custom Hearing aids (n=3109) Direct Mail Hearing aids (n=3,109) PSAP (n=208 Ears impaired Unilateral loss Bilateral loss Perceived loss Mild Moderate Severe Profound Gallaudet Scale Hear whisper Hearing normal speech Hear shouts Hear shout better ear Tell speech from loud noise or worse Difficulty hearing in noise Extremely difficult Quite difficult Somewhat difficult Slightly difficult Not at all difficult BHI Quick Hearing Check Quartile Quartile Quartile Quartile Hearing Loss Composite (Deciles) 1-10% % % % % % % % % % (Bottom 40%) (Top 60%) Years aware of hearing loss Mean (average) Median (50th percentile) Mode (Most frequent response) Tablica 2. Charakterystyka ubytku słuchu właścicieli aparatów słuchowych robionych na zamówienie, użytkowników aparatów oferowanych drogą pocztową oraz użytkowników osobistych wzmacniaczy dźwięku. 5

6 Słuch Poziom realizacji próby wyniósł 59%. W styczniu 2009 r. do całej grupy posiadaczy aparatów słuchowych (n=3789) zarejestrowanych w bazie danych została wysłana obszerna 7-stronicowa ankieta. Otrzymano 3174 wypełnionych ankiet, co daje poziom realizacji próby 84%. W lutym 2009 r. obszerna 7-stronicowa ankieta została wysłana przypadkowo wybranej próbie 5500 osób cierpiących na problemy ze słuchem, które nie posiadają jeszcze aparatów słuchowych. Poziom realizacji próby wyniósł 79% (n=4339). Wyniki Z analizy bazy danych posiadaczy aparatów słuchowych przeprowadzonej w styczniu 2009 r. przez Marke- Trak wynika, iż 3,28% (ok osób na terenie USA) nabyło swój aparat drogą pocztową; dla porównania, według ankiety MarkeTrak VII (2004) 3,68% (ok ) osób nabyło swój aparat drogą pocztową. Ze względu na niewielki rozmiar prób, respondenci ankiet MarkeTrak VII i VIII zostali połączeni dla celów dalszych badań, dając grupę o wielkości 187 osób. W ankiecie skierowanej do osób nieposiadających aparatów słuchowych robionych na zamówienie zadaliśmy pytanie, czy w celu zmniejszenia skutków utraty słuchu nabyli osobisty wzmacniacz dźwięku za mniej niż 50 dolarów. Aby upewnić się, że rozumieją, o co pytamy, podaliśmy dokładną listę najpopularniejszych marek tego typu urządzeń, szczególnie tych reklamowanych w telewizji. Ponadto określiliśmy prawdopodobieństwo zakupu przez te osoby urządzenia w miejscu oferującym profesjonalne aparaty słuchowe robione na zamówienie. Wskaźnik ten uzyskaliśmy, pytając respondentów, co by zrobili, gdyby osobiste wzmacniacze dźwięku nie były dostępne na rynku. Respondenci określali według 6-stopniowej skali (0% - 100% tj. co 25%) prawdopodobieństwo zakupu przez siebie profesjonalnego aparatu słuchowego, jeśli osobiste wzmacniacze dźwięku nie byłyby dostępne na rynku. W efekcie uzyskano grupę osób, co stanowi 4,79% osób nieposiadających aparatów słuchowych. Próba osób używających osobistych wzmacniaczy dźwięku wytypowana do dalszych badań wynosi 208 osób. Jak już zauważyliśmy, FDA odradza użytkowanie osobistych wzmacniaczy dźwięku przez osoby cierpiące na utratę słuchu. Można by w takim razie założyć, że struktura społeczna i specyfika utraty słuchu osób wybierających tego typu urządzenia będzie znacząco różna od struktury społecznej i specyfiki utraty słuchu osób korzystających z profesjonalnych aparatów słuchowych. Tablica 1 przedstawia szczegóły struktury społecznej trzech badanych grup, Tablica 2 i Rysunek 1 przedstawiają specyfikę utraty słuchu. Struktura społeczna wszystkich trzech grup jest podobna, jedyne wyjątki to: Mężczyźni są bardziej skłonni nabyć aparat słuchowy drogą pocztową niż profesjonalny aparat słuchowy (71% do 59%); Zarówno użytkownicy urządzeń oferowanych drogą pocztową, jak i użytkownicy osobistych wzmacniaczy dźwięku zarabiają średnio dolarów rocznie mniej (mediana) niż użytkownicy profesjonalnych aparatów; Użytkownicy urządzeń oferowanych drogą pocztową korzystają z nich zaledwie 3 godziny dziennie (mediana), zaś użytkownicy profesjonalnych aparatów słuchowych robionych na zamówienie 10 godzin dziennie; Prawdopodobieństwo zakupu aparatów obuusznych przez użytkowników urządzeń oferowanych drogą pocztową jest mniejsze (41%) niż wśród użytkowników profesjonalnych aparatów (76%). Percent of PSAP Owners Overall likelihood=17.8% % 20% 40% 60% 80% 100% Percent likelihood of purchasing custom hearing aids Rys. 2. Procentowe prawdopodobieństwo, iż użytkownicy wmacniaczy dźwięku kupiliby profesjonalny aparat słuchowy, gdyby nie było na rynku wzmacniaczy słuchu. Blisko połowa (46,3%) stwierdziła, że nie kupiłaby aparatu (0% szans) podczas gdy mniej niż 7% pytanych stwierdziło, że z prawdopodobieństwem 60% lub więcej kupiłoby profesjonalny aparat słuchowy

7 Rok założenia 1951 Jak już określono wcześniej, średnia kwota zakupu osobistego wzmacniacza dźwięku nie przekraczała 50 dolarów, zaś średnia cena zakupu urządzeń oferowanych drogą pocztową to 237 dolarów, a profesjonalnych aparatów robionych na miarę to 1400 dolarów (cena zawiera beneficjentów systemu Veterans Affairs). W odniesieniu do specyfiki utraty słuchu (Tablica 2), prawdopodobieństwo występowania obuusznej utraty słuchu zarówno u użytkowników urządzeń oferowanych drogą pocztową, jak i posiadaczy osobistych wzmacniaczy dźwięku jest dwukrotnie wyższe, częściej określają swój poziom utraty słuchu jako nieznaczny oraz rzadziej skarżą się na problemy ze słyszeniem w hałasie. W badaniu wzięto też pod uwagę liczbę uszu niedosłyszących, postrzeganie utraty słuchu oraz subiektywne badania utraty słuchu (jakość słyszenia w hałasie, skala Gallaudeta, test BHI Quick Hearing Check). Podobnie jak w poprzednim badaniu w tej serii, wszystkie osoby cierpiące na utratę słuchu zostały sklasyfikowane w 10 grupach utraty słuchu zwanych decylami, gdzie grupa 1-10% to osoby z najmniejszą utratą słuchu, zaś grupa % to osoby z największą utratą słuchu. Jako osoby wymagające aparatu słuchowego przyjęto osoby z grupy 5 lub wyższej (Decyl 5 lub wyżej), czyli górne 60% osób z utratą słuchu, gdyż 83% użytkowników profesjonalnych aparatów słuchowych należy do tego przedziału. W przypadku Tablicy 2 i Rysunku 2 należy zauważyć, iż profil utraty słuchu 79% użytkowników urządzeń oferowanych drogą pocztową oraz 72% użytkowników osobistych wzmacniaczy dźwięku jest podobny do profilu utraty słuchu użytkowników profesjonalnych aparatów słuchowych. Innymi słowy, 3 na 4 użytkowników urządzeń oferowanych drogą pocztową i osobistych wzmacniaczy dźwięku wymaga aparatów słuchowych, gdyż ich utrata słuchu jest średnia lub poważna. Czy w takim razie osobiste wzmacniacze dźwięku odciągają ludzi od profesjonalnych aparatów słuchowych? Wiemy, że znaczna większość użytkowników urządzeń oferowanych drogą pocztową jak i osobistych wzmacniaczy dźwięku wymaga profesjonalnych aparatów słuchowych, ale czy te tańsze urządzenia odciągają ludzi od profesjonalnej pomocy? W celu zbadania kwestii osobistych wzmacniaczy dźwięku zapytaliśmy respondentów, co by zrobili ze swoimi problemami ze słuchem, gdyby nie było dostępu do tego typu produktów. Rysunek 2 pokazuje, na ile prawdopodobne jest, że osobisty wzmacniacz dźwięku został zakupiony jako zamiennik dla profesjonalnego aparatu słuchowego. Wykres pokazuje, iż 17,8% użytkowników osobistych wzmacniaczy dźwięku przyznaje, że nabyłoby profesjonalny aparat słuchowy w przypadku braku dostępności osobistych wzmacniaczy dźwięku, co daje osób spośród 1,2 miliona użytkowników. Długość cykli użytkowania jest zmienna, przy czym nie istnieją dane dotyczące wartości odsprzedaży osobistych wzmacniaczy dźwięku. Jednakże, jeśli w przypadku tej grupy założymy 4-letni okres użytkowania (jak w przypadku aparatów słuchowych), to rynek profesjonalnych aparatów słuchowych może tracić nawet pacjentów rocznie. Wyliczenie to nabiera wiarygodności, biorąc pod uwagę fakt, iż użytkownicy osobistych wzmacniaczy dźwięku byli świadomi swojej utraty słuchu średnio od 10 lat (mediana), a użytkownicy profesjonalnych aparatów i urządzeń oferowanych drogą pocztową zaledwie od 3 lat. Wnioski Około 1,5 miliona osób niesłyszących i niedosłyszących używa urządzeń oferowanych drogą pocztową i osobistych wzmacniaczy dźwięku jako sposobu na zmniejszenie skutków utraty słuchu; Średni dochód użytkowników tych urządzeń jest o dolarów niższy niż użytkowników profesjonalnych aparatów słuchowych; Pomimo ostrzeżeń agencji FDA, która dopuszcza używanie osobistych wzmacniaczy dźwięku tylko po wykluczeniu utraty słuchu jako przyczyny pogorszenia jakości słuchu, profil utraty słuchu około 3 na 4 użytkowników osobistych wzmacniaczy dźwięku i urządzeń oferowanych drogą pocztową jest niemal identyczny z profilem utraty słuchu użytkowników profesjonalnych aparatów słuchowych; Użytkownik osobistego wzmacniacza dźwięku jest świadomy swojej utraty słuchu średnio od 10 lat, zaś przeciętny użytkownik aparatu słuchowego tylko od 3; 7

8 Słuch O ile nie ma wątpliwości co do tego, iż osobiste wzmacniacze dźwięku są używane w celu niwelowania skutków utraty słuchu, można bezpiecznie założyć, że mniej niż 18% użytkowników osobistych wzmacniaczy wymieniło je na profesjonalne aparaty słuchowe. W przypadku braku osobistych wzmacniaczy dźwięku na rynku, wydaje się prawdopodobne, iż większość respondentów nie robiłaby nic ze swoją utratą słuchu. n Piśmiennictwo 1. Guide to Hearing Aids. Food and Drug Administration. Available at: MedicalDevices/ProductsandMedicalProcedures/ HomeHealthandPatient/PatientProducts HearingAids/default.htm. Accessed May 12, Kochkin S. MarkeTrak VIII: 25-year trends in the hearing health market. Hearing Review. 2009;16(11): Podziękowanie Badanie to zostało przeprowadzone dzięki specjalnemu grantowi Knowles Electronics LLC, Itasca, III. Wszelkie pytania proszę kierować do Działu HR lub do dr. Sergeia Kochkina, skochkin@betterhearing.org. Ciekawe informacje Polska Bezpłatne badania słuchu w ramach kampanii reklamowej Około 500 milionów osób na świecie ma problemy ze słuchem. Większości z nich można by zaradzić, gdyby je odpowiednio wcześniej zdiagnozować, a następnie wprowadzić odpowiednie leczenie. Niestety, niewiele osób zgłasza się na badania słuchu. Wynika to zarówno z braku czasu jak i niewiedzy. Tymczasem podstawowe badanie słuchu trwa... tylko 10 minut. Diagnostyka ubytków słuchu obejmuje zebranie wywiadu z pacjentem, badanie przedmiotowe oraz badania audiologiczne. Na podstawie wyników audiometrii tonalnej oraz audiometrii mowy laryngolog ocenia stan narządu słuchu. Podstawowe badanie słuchu trwa około 10 minut i jest całkowicie bezbolesne. Zwykle polega ono na potwierdzaniu słyszalności dźwięku poprzez naciśnięcie przycisku w momencie, gdy osoba badana usłyszy sygnał. Nieleczone schorzenia związane z narządem słuchu mogą doprowadzić do całkowitej utraty słuchu, a przecież leczenie wdrożone odpowiednio wcześnie może temu zapobiec. Warto tę wiedzę jak najszerzej rozpowszechnić. Jedną z osób, która zachęca Polaków do badań słuchu jest aktor Stanisław Mikulski, znany m.in. z roli Hansa Klossa w serialu Stawka większa niż życie. Bierze on udział w kampanii reklamowej firmy GEERS Akustyka Słuchu, pomysłodawcy i organizatora akcji bezpłatnych badań słuchu. Spot reklamowy zachęcający do badań pojawił się w drugiej połowie września 2011 r. n Źródło: 8

9 Rok założenia 1951 Polska Fundacja Progresja Porozumienie w sprawie badań słuchu, wzroku i mowy dzieci w wieku szkolnym 22 czerwca minister zdrowia Ewa Kopacz i przedstawiciele pozostałych państw Unii Europejskiej podpisali porozumienie o prowadzeniu badań wzroku, słuchu i mowy wśród dzieci w wieku szkolnym. Jego realizacja będzie priorytetem polskiej prezydencji w UE. Porozumienie zostało podpisane w trakcie kongresu EFAS organizacja zajmująca się międzynarodową współpracą odnoście leczenia zaburzeń słuchu. Dziesiąty kongres EFAS odbywa się w Warszawie podczas obchodów 15. rocznicy powstania Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu. Zdaniem szefa tego Instytutu, prof. Henryka Skarżyńskiego, wczesne wykrycie wad ma istotne znaczenie, Niemcy, wrzesień 2011 Wskaźniki sygnalizujące zagrożenie pożarowe dla osób niesłyszących i niedosłyszących Co roku urządzenia sygnalizujące zagrożenie pożarowe ratują wielu ludzi. Wskaźniki pożarowe funkcjonują jednak jedynie wtedy, kiedy osoby zagrożone są wstanie postrzegać ostrzegawcze sygnały. Dla osób niedosłyszących problemem jest postrzeganie sygnałów akustycznych. Z tego względu skonstruowano urządzenia sygnalizujące zagrożenie pożarowe dla osób z obniżoną percepcją słuchową. Dla osób niedosłyszących opracowano różne modele takich urządzeń. Przykładowo są to urządzenia emitujące ponieważ umożliwia odpowiednio szybko zastosowanie leczenia. Pozwala to na normalny rozwój i funkcjonowanie dzieci, co jest bardzo ważne we wczesnym wieku szkolnym. To również korzyść dla budżetu służby zdrowia - wczesne wykrycie zaburzeń słuchu zmniejsza koszty ich leczenia cztero- a nawet pięciokrotnie. Zaburzenia słuchu, wzroku i mowy to częste przyczyny opóźnień w nauce, trudności w nabywaniu umiejętności językowych, rozwoju inteligencji i w efektywnym komunikowaniu się z otoczeniem. Według badań Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu współpracującego z jednostkami z Polski i innych krajów, co piąte dziecko ma różnorodne problemy ze słuchem, co trzecie ze wzrokiem, a co czwarte z mową. Na dodatek 60% rodziców dzieci ze stwierdzonym niedosłuchem, nie było świadomych istnienia problemu. Jedną z najskuteczniejszych metod umożliwiających wczesne rozpoznawanie, które dzieci są zagrożone trudnościami w uczeniu się z powodu zaburzeń słuchu, wzroku i mowy, są badania przesiewowe. Pozwalają one podjąć właściwą terapię najpóźniej w chwili rozpoczęcia nauki w szkole. n Źródło: szczególnie intensywne sygnały świetlne z dodatkowym urządzeniem wytwarzającym wibracje. To dodatkowe urządzenie powinno być umieszczane pod poduszką. Ponadto opracowano urządzenia sygnalizujące zagrożenie pożarowe wytwarzające szumy o niskich częstotliwościach akustycznych. Sygnał alarmowy zabrzmi w zakresie częstotliwości 520 Hz, podczas gdy normalnie częstotliwości wskaźnika sygnalizującego zagrożenie pożarowe mieszczą się w granicach 3000 do 4000 Hz. Jak skuteczne są urządzenia sygnalizujące zagrożenie pożarowe? W badaniach (opublikowanych w 2009 w Ear and Hearing Journal) wykazano, że skuteczność wskaźnika sygnalizującego zagrożenie pożarowe jest różna, w zależności od osoby z niedosłuchem. Urządzenia emitujące światło są oceniane jako mniej skuteczne, podczas gdy dodatkowe urządzenia wibrujące okazywały się najbardziej efektywne i to zarówno w stosunku do osób o znacznym niedosłuchu jak też osób całkowicie pozbawionych słuchu. W przypadku 9

10 Słuch osób o średnim niedosłuchu, szczególnie efektywne okazywały się urządzenia emitujące niskie częstotliwości. Zgodnie z uzyskanymi wynikami badań, prawdopodobieństwo uzyskania reakcji na urządzenia emitujące wibracje jest w przypadku osób z niedosłuchem siedmiokrotnie większe w porównaniu z normalnym urządzeniem sygnalizującym zagrożenie pożarowe. Nowy rodzaj urządzenia sygnalizującego zagrożenie pożarowe Pewna grupa badaczy w Japonii z Uniwersytetu Shiga opracowała urządzenie pożarowe, które odwołuje się do zmysłu powonienia. Jeżeli nastąpi aktywacja tego USA, październik 2011 O związku między paleniem pasywnym a utratą słuchu wśród młodzieży Badania przeprowadzone przez amerykańskich badaczy wykazały, że bierne palenie wpływa na prawidłowy rozwój słuchu i prowadzi do utraty słuchu u młodzieży. Obok chorób płuc podejrzewa się także o występowanie licznych problemów zdrowotnych. Wśród dzieci wystawionych na bierne palenie zachodzi niebezpieczeństwo rozwoju różnych problemów zdrowotnych. Mogą tu z jednej strony wystąpić infekcje dróg oddechowych i zaburzeń w zachowaniu, zaś z drugiej może dojść do zapalenia ucha środkowego (otitis media), które z kolei zwiększa prawdopodobieństwo utraty słuchu w wieku młodzieżowym. Szczególnie u tych matek, które paliły w czasie ciąży, zachodzi niebezpieczeństwo urodzenia dziecka z za niską wagą urodzeniową. Ponadto u dzieci, które były skazane na bierne palenie, zachodzi zwiększone prawdopodobieństwo, że dojdzie do rozwoju chronicznego zapalenia ucha środkowego. Bierne palenie może wpływać na rozwój słuchu i prowadzić do zaburzenia słuchu typu zmysłowo-nerwowego. 10 rządzenia, to emitowany jest bardzo silny zapach, który uzyskano z rośliny wasabi (chrzanu japońskiego). Badacze wypróbowali różne zapachy. Okazało się, że roślinny wyciąg z wasabi jest szczególnie efektywny. Alarm został przetestowany na 14 śpiących osobach. Wśród nich znajdowała się jedna osoba niesłysząca. Normalnie słyszące osoby obudziły się w ciągu dwu minut, natomiast osoba niesłysząca zareagowała budząc się po 10 sekundach. n Źródła: Kilder: Prowadzący badania odkryli, że u osób uczestniczących w paleniu biernym występowało o 1,5 razy większe ryzyko utraty słuchu niż wśród osób, które nie były wystawiane na bierne palenie. Badania Badania zostały przeprowadzone w Medical Centre w New York University Langone i objęto nimi 1533 młode osoby w wieku od 12 do 19 lat. Uczestniczący w badaniach byli pytani w kwestii ich stanu zdrowia, historii chorób w rodzinie oraz o wpływ pasywnego palenia. Pytano również, czy sądzą, że niedosłyszą. W badaniach medycznych testowano stan słuchu młodzieży, a także badano występowanie we krwi cotininy, produktu rozpadu nikotyny. Badacze wykryli, że im wyższa była zawartość cotininy we krwi, tym częściej wykazywano utratę słuchu w niższych i wysokich częstotliwościach. Ponadto w badaniach wykazano, że ponad 80% młodzieży dotkniętych ubytkiem słuchu, nie była tego świadoma. Przyczyny Tego rodzaju ubytki słuchu, spowodowane chorobowymi zmianami w nerwie słuchowym ucha wewnętrznego powodują nieprawidłowe przenoszenie sygnałów akustycznych. Badacze radzili młodzieży, która jest wystawiona na palenie bierne, aby regularnie przeprowadzała badania słuchu. Ponadto młodzież powinna być poinformowana o ryzyku utraty słuchu, obciążeniach związanych z hałasem i wpływie biernego palenia. n Źródła: Daily Mail,

11 Rok założenia 1951 Filtry akustyczne Elementy tłumiące są zalecane w aparatach słuchowych, kiedy określone zakresy częstotliwości powinny zostać stłumione drogą mechaniczną, innymi słowy jeżeli mają one zostać osłabione. Dokonuje się to poprzez wprowadzenie filtru akustycznego do dźwiękowodu aparatu słuchowego. Jego działanie wiąże się z obniżeniem wydajności, co powoduje, że zbyt wysokie ciśnienie akustyczne nie dociera do błony bębenkowej. Mamy różne filtry akustyczne, które cechuje różna oporność akustyczna (= impedancja potocznie nazywana jest tłumieniem). Najczęściej stosowane są filtry o tłumieniu 5, 10 i 15 decybeli. Są one stosowane w postaci rożka z wbudowanym lub możliwym do wbudowania filtrem. (B) Ostry przebieg (w łac. acut nagły) = występujący nagle i z krótkim przebiegiem, zwykle w chorobach z dokuczliwymi, gwałtownymi objawami (ból, gorączka, obrzmieniami, zaczerwienienie). Przeciwieństwem ostrego jest przebieg chroniczny (patrz chroniczne zapalenie ucha środkowego). (P) ABC audioprotetyka* Wkładka uszna Część składowa aparatu słuchowego, łącząca aparat słuchowy z uchem, ściślej z przewodem słuchowym zewnętrznym. Wkładka uszna musi być sporządzana indywidualnie, dla konkretnej osoby niedosłyszącej. W tym celu pobiera się wycisk ucha za pomocą miękkiej, szybko twardniejącej masy, która jednak pozostaje elastyczna i dobrze dopasowuje się do zewnętrznego przewodu słuchowego (»szczelny wycisk«). Z kolei na podstawie uzyskanego wycisku sporządza się wkładkę uszną, najczęściej w wyspecjalizowanym laboratorium. Wkładka uszna sporządzana jest z tworzywa sztucznego. Musi ona być dźwiękoszczelna, nie może jednak wywierać silniejszego nacisku na ścianki przewodu słuchowego, czy też prowadzić do zapalenia przewodu słuchowego. Jeżeli wkładka uszna nie jest dźwiękoszczelna, dochodzi do sprzężenia zwrotnego, które objawia się głośnym gwizdem i pogarsza funkcjonowanie aparatu słuchowego. Aparaty słuchowe zauszne są połączone wężykiem ( wężyk słuchowy) z wkładką uszną, który jednak znacznie zmienia obraz dźwiękowy. Ten błędny obraz może być skorygowany za pomocą pomiarów In-situ. W przypadku aparatów słuchowych kieszonkowych słuchawka (głośnik) umieszczona jest na wkładce usznej i jest połączona z aparatem słuchowym za pomocą przewodu elektrycznego*. W aparatach słuchowych wewnątrzusznych aparat słuchowy umiejscowiony jest w wkładce. Zatem połączenie między aparatem słuchowym a wkładką jest zbędne. Z upływem czasu materiał, z którego sporządzona jest wkładka ściera się i zużywa, a w przypadku wkładek miękkich twardnieje, i z tego też względu musi ona być częściej zmieniana niż sam aparat słuchowy. W przypadku dzieci, w związku z ich rośnięciem, wymagana jest regularna wymiana wkładek, jak tylko pojawi się sprzężenie zwrotne. Zazwyczaj** wkładka słuchowa musi być umiejscowiona bardzo szczelnie w przewodzie słuchowym w celu uniknięcia sprzężenia zwrotnego. Aby dźwięk poprzez wężyk (inaczej dźwiękowód) albo ze słuchawki aparatu słuchowego mógł dotrzeć poprzez pozostałą pustą przestrzeń przewodu słuchowego ( objętość resztkowa) do błony bębenkowej we wkładce musi zostać przewiercony kanalik (przez który przechodzi dźwiękowód). W przeciwnym razie wkładka słuchowa będzie blokowała dźwięk ze słuchawki jak zatyczka uszna. Długość i szerokość wiercenia znacząco wpływa na akustyczne charakterystyki przenoszenia aparatu słuchowego (patrz także pomiary pomiar in situ oraz dodatkowe wiercenia (wentylacja we wkładce). (B, P) * To rozwiązanie jest już obecnie niezwykle rzadko stosowane (przypis redakcji). ** Wyjątek stanowią współczesne aparaty słuchowe, przystosowane do pracy z otwartymi wkładkami, dla których brak szczelności wkładki jest normalnym, zamierzonym stanem pracy. Są one wyposażone w mechanizmy przeciwdziałające sprzężeniu zwrotnemu (przypis redakcji). Ostre zapalenie ucha środkowego patrz chroniczne zapalenie ucha środkowego. *Źródło: Lexikon der Hörschäden, Peter Plath (red.) przy wpółpracy: Herbert Bonsel, Claus Harmsen, Werner Saltz, Wyd. 2 poprawione, Gustav Fischer Verlag, Stuttgart Jena New York 1995 n 11

12 ADRESY ODDZIAŁOW ZAJMUJĄCYCH SIĘ DOPASOWYWANIEM I SPRZEDAŻĄ APARATÓW SŁUCHOWYCH Bełchatów ul. 9 Maja 1/3, /44/ Biała Podlaska Plac Rubina 1, /83/ Białystok ul. Stołeczna 25, /85/ Bielsko-Biała pl. Wolności 1, /33/ Bochnia ul. Kazimierza Wielkiego 13, /14/ Brzeg ul. Mleczna 3, /77/ Brzesko ul. Zielona 4, /14/ Bydgoszcz ul. Gimnazjalna 8, /52/ Bytom ul. Chrobrego 5, /32/ Chełm ul. Pijarska 3, /82/ Chojnice pl. Niepodległości 1-2, lok. nr 1, /52/ Cieszyn ul. Bielska 37, /33/ Częstochowa al. Kościuszki 14a, /34/ Chełmno ul. Grudziądzka 25, /56/ Chorzów ul. Dąbrowskiego 52, /32/ Chrzanów ul. Sokoła 19, /32/ Dąbrowa Górnicza ul. Królowej Jadwigi 23, /32/ Dębica ul. Rynek 50, /14/ Elbląg ul. Stary Rynek 48a, /55/ Ełk ul. Chopina 4/1, /87/ Gdańsk ul. Bora Komorowskiego 43, /58/ Gdańsk ul. Stągiewna 1, /58/ Gdynia ul. Kartuska 14a, /58/ Gdynia ul. Zygmunta Augusta 6/50, /58/ Gliwice ul. Dubois 2, /32/ Gorlice ul. Stróżowska 55, /18/ Gorzów Wlkp. ul. Wł. Łokietka 31, /95/ Gostynin ul. Wojska Polskiego 35, tel. 024/ Grodzisk Maz. ul. Kościelna 9, tel. /22/ Grudziądz ul. Wybickiego 5, /56/ Jarosław ul. Słowackiego 26a, Jastrzębie Zdrój ul. Wielkopolska 1Ł, /32/ Jaworzno Rynek Główny 10, /32/ Jelenia Góra ul. 1 Maja 55, /75/ Kalisz ul. Złota 1, /62/ Katowice ul. Wojewódzka 50, /32/ Kępno ul. Kilińskiego 8, /62/ Kętrzyn ul. Daszyńskiego 31, /89/ Kielce ul. Paderewskiego 33, /41/ Kluczbork ul. Podwale 12, /77/ Kłodzko ul. Łąkowa 5, /74/ Koło ul. Toruńska 46, /63/ Kołobrzeg ul. Armii Krajowej 20a/11, /94/ Konin al. 1 Maja 12/18, /63/ Koszalin ul. Dworcowa 12, /94/ Kozienice ul. Sienkiewicza 28, /48/ Kraków ul. Dietla 46, /12/ Kraków al. Słowackiego 58, /12/ Kraków ul. Św. Marka 11, /12/ Kraków ul. Bohaterów Września 1b, /12/ Kraków os. Handlowe 8, /12/ Kraków ul. Kalwaryjska 60, /12/ Krosno ul. Pawła z Krosna 2, /13/ Krotoszyn ul. Zdunowska 9, /13/ Kutno ul. Barlickiego 28, /24/ Kwidzyn ul. Piłsudskiego 48, /55/ Leżajsk ul. Leśna 22, /17/ Lidzbark Warm. ul. 11 listopada 15 (przychodnia), /89/ Limanowa ul. Kościuszki 19, /18/ Lublin ul. Narutowicza 83, /81/ Lublin ul. Kowalska 4, /81/ Łomża al. Legionów 27, /86/ Łódź ul. Piotrkowska 289, /42/ Łódź ul. Więckowskiego 6, /42/ Łódź ul. Narutowicza 84, /42/ Malbork ul. Kotarbińskiego 10, /55/ Mielec ul. Żeromskiego 17, /17/ Mrągowo ul. Królewiecka 58, /89/ Myślenice ul. Słowackiego 37e, /12/ Nowy Sącz ul. Hoffmanowej 3, /18/ Nowy Targ ul. Długa 84, /18/ Olkusz ul. Króla K. Wielkiego 48, /32/ Olsztyn ul. Kościuszki 13, /89/ Opole ul. Wł. Reymonta 45/3, /77/ Ostrów Wlkp. ul. Kolejowa 26, /62/ Ostrzeszów ul. Piekary 9, /62/ Oświęcim ul. Dąbrowskiego 13a, /33/ Oświęcim ul. Wysokie Brzegi 4, /33/ Pabianice ul. Reymonta 2, /42/ Piła ul. Bydgoska 34E /67/ Pionki ul. Legionistów 38, /48/ Piotrków Tryb. ul. Kościelna 5, /44/ Płock ul. Nowy Rynek 11, /24/ Police ul. Wróblewskiego 1, /91/ Poznań ul. Głogowska 87, /61/ Poznań ul. Półwiejska 30, /61/ Poznań ul. Prusa 1, /61/ Poznań os. Rzeczypospolitej 6, /61/ Poznań os. Marysieńki 25, /61/ Przemyśl ul. Plac na Bramie 10, /16/ Pszczyna ul. Piastowska 3, /32/ Puławy ul. Centralna 18B, /81/ Pyskowice ul. Wojska Polskiego 10, Racibórz ul. Browarna 16/2, /32/ Radom ul. Wyszyńskiego 15, /48/ Radomsko ul. Żeromskiego 9, /44/ Rybnik ul. Staszica 1a, /32/ Rzeszów ul. 3 Maja 20, /17/ Rzeszów ul. Batorego 18/9, /17/ Sandomierz ul. Schinzla 13, /15/ Sanok ul. Kościuszki 31, /13/ Siedlce ul. 3 Maja 28, tel. /25/ Sieradz ul. Sarańska 6f, /43/ Skawina ul. 29 Listopada 9, /12/ Słupsk ul. Filmowa 4, /59/ Sosnowiec ul. Modrzejowska 20, /32/ Stalowa Wola ul. Komisji Edukacji Narodowej 13, /15/ Stargard Sz. ul. Słowackiego 2, /91/ Starogard Gd. os. Kopernika 21, /58/ Strzyżów ul. Słowackiego 26a, /17/ Suwałki ul. Noniewicza 93, /87/ Swarzędz ul. Cieszkowskiego 100/102, /61/ Szczecin al. Wyzwolenia 5, /91/ Szczecin ul. Bolesława Śmiałego 22, /91/ Szczecin ul. Leszczynowa 18-19, /91/ Świnoujście ul. Dąbrowskiego 1d, /91/ Tarnowskie Góry ul. Piastowska 13, Tarnów ul. Goldhammera 7/2, /14/ Tczew ul. Jana III Sobieskiego 40, /58/ Tomaszów Maz. ul. Jana Pawła II 6, /44/ Toruń ul. Szczytna 8, /56/ Turek ul. Łąkowa 4a, /63/ Tychy ul. Czarnieckiego 6, /32/ Wałbrzych ul. Konopnickiej 10, /74/ Warszawa ul. Hoża 40, /22/ Warszawa al. KEN 96, /22/ Warszawa ul. Senatorska 22, /22/ Warszawa ul. Targowa 37, /22/ Wieluń Plac Legionów 5, /43/ Włocławek ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 22a, /54/ Wodzisław Śl. ul. Powstańców Śląskich 1, /32/ Wrocław ul. Św. Antoniego 21, /71/ Wrocław ul. Piłsudskiego 66, /71/ Września ul. Fabryczna 11, /61/ Zabrze ul. Goethego 30, /32/ Zamość ul. Staszica 35, /84/ Zduńska Wola ul. Łaska 43, /43/ Zgierz ul. Narutowicza 21, tel. /42/ Żory ul. Moniuszki 28c/16 tel. /32/ Żywiec ul. Dworcowa 36, /33/