Dysleksja. TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ZAKOŃCZENIE KLASY I GIMNAZJUM Twórcy antyku

Transkrypt

1 WYPEŁNIA UCZEŃ Imię:... Nazwisko:... Klasa:... Dysleksja Liczba punktów do uzyskania: 35 TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ZAKOŃCZENIE KLASY I GIMNAZJUM Twórcy antyku Informacje dla ucznia 1. Czytaj uważnie tekst i zadania. 2. W zadaniach 1., 2., od 8. do 10., 14., 15. oraz od 18. do 21. znajdują się cztery odpowiedzi: A, B, C, D. Wybierz tylko jedną z nich i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą w karcie odpowiedzi. 3. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem. 4. Rozwiązania zadań od 3. do 7., od 11. do 13., 16., 17. oraz 22. zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj. 5. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów, jaką można uzyskać za właściwą odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 35 punktów. Powodzenia!

2 Tekst do zadań od 1. do 14. Zygmunt Kubiak Poezja grecka Fragment książki Wędrówki po stuleciach Kiedy najdawniejsi poeci greccy zadawali sobie pytanie, po co istnieje sztuka, a w szczególności poezja, przeważnie odpowiadali: po to, żeby dawać przyjemność. [...] Poeci późniejsi od Homera podkreślali nieraz, że poezja może być środkiem przekazywania ludziom ważnych prawd, ale również oni zaznaczali, że powinna ona dawać przyjemność. Poeta musiał być przede wszystkim dobrym rzemieślnikiem, znawcą metrum poetyckiego 1 i znawcą takiego układania słów, żeby z tego powstawał tekst piękny, dający przyjemność uszom i sercu. [...] Poeta był wykonawcą przedmiotów, pięknych, radujących słuchaczy przedmiotów, podobnie jak wykonawcami przedmiotów byli twórcy kor attyckich 2 i budowniczowie Partenonu. Wymagano od nich przede wszystkim, żeby były to przedmioty wykonane porządnie. Porządnie, to znaczy: dokładnie. [...] Poezja grecka najważniejszych epok, archaicznej i klasycznej, nie zna wierszy niedokończonych czy naszkicowanych, jakich jest wiele w poezji nowożytnej. Stan niewykończenia mógł być spowodowany tylko okolicznościami zewnętrznymi, na przykład śmiercią autora. Nie zna też ona mglistych opisów i mglistych stanów uczuciowych. [...] Porządne i dokładne opisy znajdujemy w obrazach z mitologii, na przykład opis porwania Kory przez Hadesa na początku Hymnu do Demetry. Jak wiadomo, Kora została porwana wtedy, gdy ze swymi towarzyszkami, córkami Okeanosa, zbierała na łące kwiaty i gdy po zerwaniu przez nią narcyza rozwarła się ziemia. Demeter o pięknych warkoczach, czcigodną, opiewać będę, i jej córkę o drobnych stopach, którą Hades zagarnął, a zgodził się na to władca gromów, Zeus szerokowidzący, gdy z dala od Demetry złototronej, dawczyni darów, pośród cór Okeana odzianych w suknie szerokie zbierała kwiaty róże, szafrany i piękne fiołki na łące miękkiej dla stóp mieczyki tam były, hiacynty, a także narcyz, na złudę dziewczęcia o twarzy jak kwiat wydany przez Ziemię tak Zeus przysłużył się Władcy-Co-Wielu Przyjmuje-do-Swego-Królestwa: kwiat nie do wiary radosny, będący dziwem dla wszystkich, co nań patrzyli, zarówno dla bogów, co śmierci nie znają, jak i dla ludzi śmiertelnych... Żaden epitet nie jest tu wyłącznie poetycki; każdy ma znaczenie rzeczowe: Demeter ma piękne warkocze, Kora drobne stopy, suknie cór Okeanosa są szerokie. Zanim zaświeci sam narcyz najważniejszy dowiadujemy się, jakie na owej łące rosły inne kwiaty. Łąka zaś jest miękka jest to więc rzeczywista łąka, ta, której miękkość autor Hymnu kiedyś odczuwał, gdy szedł przez nią może wczesnym rankiem boso. Taki sam ład zauważamy w formułowaniu myśli. [...] Dla Greków to, co nie osiągnęło jasności, nie nadawało się do sztuki. To, co nie osiągnęło określonego kształtu, nie nadawało się do sztuki. 1 Metrum poetyckie układ regularnie powtarzających się elementów językowych w wersach lub strofach wiersza.

3 2 Kora attycka antyczny posąg grecki przedstawiający stojącą młodą dziewczynę w powłóczystej szacie. 1. Jaki był główny cel poezji według poetów greckich żyjących przed Homerem? 1 p. A. Wyjaśnianie tajemnic życia. B. Dostarczanie przyjemności. C. Skłanianie do refleksji. D. Rozweselanie. 2. Homer to 1 p. A. biblijny prorok. B. poeta starożytnego Rzymu. C. twórca Iliady. D. grecki filozof. 3. Wyjaśnij w dwóch zdaniach sens stwierdzenia: Poeta musiał być przede wszystkim dobrym rzemieślnikiem. 2 p. 4. Podaj inne znaczenie słowa kora wyjaśnionego w przypisie. Jak nazywają się wyrazy o jednakowym brzmieniu, ale różniące się znaczeniem? 1 p. 5. Skreśl w każdym zdaniu jeden z wyróżnionych wyrazów tak, aby przekazywało ono prawdziwą informację. 2 p. Utwór Hymn do Demetry jest przykładem liryki bezpośredniej / pośredniej. Narcyz ma różne znaczenia jest symbolem / alegorią m.in. próżności, zimnej i nieczułej urody, a także wiosny. 6. Wymień dwie cechy zacytowanego wiersza świadczące o tym, że jest on hymnem. 2 p. 7. Z Hymnu do Demetry wypisz dwa wybrane epitety, które nie zostały omówione przez Zygmunta Kubiaka. 1 p. 8. We fragmencie: a także narcyz, na złudę dziewczęcia o twarzy jak kwiat wydany przez Ziemię znajduje się 1 p. A. porównanie i przenośnia. B. metafora i kontrast. C. anafora i porównanie. D. metafora i anafora.

4 9. Jaką funkcję epitetów występujących w Hymnie do Demetry podkreśla Zygmunt Kubiak? 1 p. A. Upiększanie tekstu. B. Nadanie utworowi wyłącznie poetyckiego charakteru. C. Wyrażenie uczuć podmiotu lirycznego. D. Ukonkretnienie i uplastycznienie opisu. 10. Tadeusz Kubiak, w celu nawiązania bliższego kontaktu z czytelnikami, zastosował w tekście 1 p. A. nieosobowe formy czasowników. B. czasowniki w 1. os. lm. C. czasowniki w 3. os. lp. D. zdania pojedyncze. 11. Wypisz z tekstu trzy wyrazy pochodzące od słowa Grecja. Uzasadnij ich pisownię wielką lub małą literą. 2 p. 12. Do słowa dziewczę dopisz dwa wyrazy pokrewne. 1 p. 13. Określ, jakimi częściami mowy są podane wyrazy. 2 p. - porządnie przekazywanie niedokończony Demeter i Kora to 1 p. A. siostry. B. przyjaciółki. C. matka i córka. D. rywalki. 15. Atrybuty Demeter i Zeusa to odpowiednio 1 p. A. kiść winogron i piorun. B. kłosy i trójząb. C. narcyz i miecz. D. kłosy i piorun. 16. Połącz nazwy gatunków utworów z właściwymi rodzajami literackimi. 2 p. - tren - epos epika - opowiadanie - hymn - mit liryka - przypowieść

5 17. Podkreśl wyraz, który nie jest związany z architekturą antyczną. 1 p. Partenon, Koloseum, kolumna, amfiteatr, katedra, łuk triumfalny, akwedukt 18. Filozofowie starożytnej Grecji to: 1 p. A. Platon, Sokrates, Arystoteles. B. Sofokles, Ajschylos, Eurypides. C. Platon, Sofokles, Tespis. D. Sokrates, Platon, Sofokles. 19. Oczyszczenie ze zbędnych emocji, stan wewnętrznego spokoju, który osiągali widzowie w teatrze antycznym, określa się słowem 1 p. A. proskenion. B. katharsis. C. exodos. D. tragizm. 20. Fatum to 1 p. A. wiara w tajemnicze, nadprzyrodzone związki między zjawiskami. B. siła wyższa, na którą człowiek nie ma żadnego wpływu. C. przeciwieństwo racji, spośród których nie można wybrać jedynej słusznej. D. inaczej konflikt tragiczny. 21. Antonimem słowa przypadek jest 1 p. A. przeznaczenie. B. łut szczęścia. C. zbieg okoliczności. D. ryzyko. 22. Napisz streszczenie wybranego mitu greckiego. 8 p.

6 Kart odpowiedzi Numer zadania Odpowiedzi A A A A A A A A A A A B B B B B B B B B B B C C C C C C C C C C C D D D D D D D D D D D

7 WYPEŁNIA UCZEŃ Imię:... Nazwisko:... Klasa:... Dysleksja Liczba punktów do uzyskania: 33 TEST Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ZAKOŃCZENIE KLASY I GIMNAZJUM Kontrasty średniowiecza Informacje dla ucznia 1. Czytaj uważnie tekst i zadania. 2. W zadaniach od 1. do 3., od 8. do 11., od 15. do 18. oraz 20. i 21. znajdują się cztery odpowiedzi: A, B, C, D. Wybierz tylko jedną z nich i zamaluj kratkę z odpowiadającą jej literą w karcie odpowiedzi. 3. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem. 4. Rozwiązania zadań od 4. do 7., od 12. do 14. oraz 19. i 22. zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj. 5. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów, jaką można uzyskać za właściwą odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 33 punkty. Powodzenia!

8 Tekst do zadań od 1. do 14. Johan Huizinga Dynamika życia w średniowieczu Fragment książki Jesień średniowiecza, tłumaczenie: Tadeusz Brzostowski Gdy świat młodszy był jeszcze o pół tysiąclecia, zewnętrzne formy wszystkich przypadków ludzkiego życia rysowały się o wiele ostrzej niż dzisiaj. Dystans między cierpieniem i radością, między nieszczęściem i szczęściem wydawał się wówczas o wiele większy; wszystkie przeżycia miały wtedy ten stopień żywiołowości i wyłączności, jaki dziś radość i cierpienie osiągają jeszcze tylko w umyśle dziecka. Każde zdarzenie, każdy czyn ujmowany był w określone i wyraziste formy, zdominowany przez podniosłość rygorystycznie utrwalonego stylu życia. Wielkie zdarzenia: urodziny, małżeństwo, śmierć, opromieniał dzięki sakramentowi blask boskiej tajemnicy. Ale również i drobniejszym sprawom, jak podróż, praca, odwiedziny, towarzyszyły tysiące błogosławieństw, ceremonii, przysłów i form towarzyskich. Nędzarze i ułomni mniej zaznawali ulgi niż dzisiaj, cierpienia te były groźniejsze i cięższe do zniesienia. Choroba stanowiła silniejszy niż dziś kontrast ze zdrowiem, ostry mróz i przerażające ciemności zimy były złem bardziej istotnym niż dziś. Sławą i bogactwem cieszyło się gwałtowniej i bardziej pożądliwie; wyraźniejsza niż dziś dzieliła je granica od żałosnego ubóstwa i lichoty. Obramowany futrem strój dworski, jasne ognisko kominka, trunek, żart i miękkie łoże ceniono wówczas bardzo wysoko, do czego może najdłużej przyznaje się powieść angielska, potrafiąca też owej radości dać najwyższy wyraz. Wszystkie sprawy życiowe działy się publicznie zarówno w swym przepychu, jak i w okrucieństwie. Trędowaci hałasowali grzechotkami i odbywali procesje, żebracy jęczeli po kościołach i wystawiali na pokaz swoją szpetotę. Każdy stan, każdy zakon, każde rzemiosło wyróżniało się własnym strojem. Możni panowie nie wyruszali nigdy bez zbytkownej broni i okazałego orszaku, wzbudzając tym zawiść i strach; wymiar sprawiedliwości, sprzedaż towarów, wesele i pogrzeb wszystko to głośno dawało o sobie znać poprzez procesje, krzyki, wyrzekania i muzykę. Zakochany nosił barwy swojej damy, [...] stronnictwo [rycerskie] barwy i herb swego przywódcy. Również zewnętrzny wygląd miasta czy kraju charakteryzowały te same kontrasty i ta sama barwność. Miasto nie przechodziło tak, jak dzisiaj, w chaos niedbale rozłożonych przedmieść o ziejących pustką fabrykach i monotonnych domkach mieszkalnych, ale pięło się niezliczonymi, ostrymi wieżami, zwarte, wyodrębnione, zamknięte w swych murach. I choć wysoko i dumnie wznosiły się kamienne domy szlachty i bogatych kupców, to jednak nad całym obrazem miasta

9 dominowały stromo podnoszące się w górę masywy kościołów. Podobnie jak silniej niż w naszym życiu dawało się odczuwać przeciwieństwo między latem i zimą, podobnie większa była też różnica między światłem i ciemnością, ciszą i hałasem. Miasto nowoczesne niemalże nie zna już prawdziwej ciemności i spokoju; [...]. Na skutek trwałych kontrastów, na skutek różnorodności form, poprzez które wszystko przenikało do umysłu, życie codzienne miało w sobie żywiołowy wdzięk [...]. 1. Książka Jesień średniowiecza została opublikowana w 1919 r., więc określenie: świat młodszy [...] o pół tysiąclecia odnosi się do 1 p. A. XIII w. B. XIV w. C. XV w. D. XVI w. 2. W średniowieczu ludzie przeżywali wydarzenia towarzyszące ich życiu 1 p. A. mniej intensywnie niż dzisiaj. B. bardziej wyraziście niż dzisiaj. C. tak samo jak współcześnie. D. bardzo powściągliwie. 3. Autor porównuje dynamikę ludzkiego życia w średniowieczu do sposobu doznawania emocji przez 1 p. A. dzieci. B. dorosłych. C. kobiety. D. osoby starsze. 4. Przepisz z tekstu zdanie wyjaśniające, dlaczego wielkie zdarzenia z życia człowieka należało w średniowieczu przeżywać w sposób podniosły. 1 p. 5. Wymień dwa przeciwieństwa, o których jest mowa w drugim akapicie fragmentu książki. 2 p. 6. Podkreśl dwa wyrazy użyte przez autora do nazwania relacji panujących w świecie średniowiecznym. 1 p. dystans, przeciwieństwo, zróżnicowanie, jaskrawość, kontrast, krzykliwość 7. Podaj dwa przykłady sytuacji z tekstu potwierdzających słuszność słów: Wszystkie sprawy życiowe działy się publicznie zarówno w swym przepychu, jak i w okrucieństwie. 2 p.

10 8. Według autora o upodobaniu ludzi średniowiecza do przepychu opowiadają 1 p. A. średniowieczne sagi. B. powieści angielskie. C. dworskie anegdoty. D. podania słowiańskie. 9. Które budowle lub ich elementy były charakterystyczne dla średniowiecznych miast? 1 p. A. Wieże, kamienne domy, kościoły. B. Fabryki, katedry, rotundy. C. Kościoły, amfiteatry, zamki. D. Domy, kolumny, kamienne mury. 10. W którym szeregu znajdują się wyłącznie słowa i wyrażenia odnoszące się do średniowiecza? 1 p. A. Język łaciński, orszaki, procesje, równość. B. Motyw śmierci, anonimowość, fortuna, przeznaczenie. C. Ubóstwo, przepych, zakony, żebracy. D. System feudalny, wzorzec osobowy, krucjaty, fatum. 11. Związki wyrazowe: prymitywna rozwiązłość, gwałtowne okrucieństwo, serdeczne wzruszenie to 1 p. A. zwroty. B. wyrażenia. C. frazy. D. idiomy. 12. Uzupełnij tabelę odpowiednimi częściami mowy z tekstu. 3 p. Imiesłów Przymiotni k Przysłówek Zaimek Przyimek Partykuła 13. Określ stopień przymiotników. Następnie zapisz formy ich pozostałych stopni. 2 p. - cięższe najwyższy ostry Dopisz synonim do podanego słowa. 1 p. - dystans Symbolem związanym z przemijaniem, wykorzystywanym w sztuce

11 średniowiecznej jest 1 p. A. serce. B. klepsydra. C. krzyż. D. spadająca gwiazda. 16. Wzorzec osobowy rycerza średniowiecznego został przedstawiony w 1 p. A. Iliadzie. B. Legendzie o świętym Aleksym. C. Pieśni o Rolandzie. D. Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią. 17. Asceza to 1 p. A. sztuka dobrego umierania. B. dobrowolne umartwianie się w celu zbawienia duszy. C. decyzja o uznaniu kogoś za osobę świętą. D. inaczej cierpienie, męka. 18. Memento mori, hasło typowe dla średniowiecza, oznacza 1 p. A. wieki średnie. B. pamiętaj o śmierci. C. taniec śmierci. D. sztuka umierania. 19. Dokończ zdanie, podając co najmniej dwie cechy rycerskiej postawy. 2 p. Rycerskość to postawa charakteryzująca się W którym szeregu znajdują się określenia związane wyłącznie z filmem? 1 p. A. Zbliżenie, montaż, angaż, chór. B. Kostiumowy, fabularny, krótkometrażowy, wokalny. C. Kadr, ujęcie, scena, plan. D. Reżyser, scenograf, operator kamery, sufler. 21. Który z polskich reżyserów został nagrodzony Oscarem? 1 p. A. Krzysztof Zanussi. B. Agnieszka Holland. C. Andrzej Wajda. D. Juliusz Machulski. 22. Napisz zaproszenie na bal karnawałowy utrzymany w klimacie średniowiecza. 6 p.

12 Karta odpowiedzi Numer zadania Odpowiedzi A A A A A A A A A A A A A B B B B B B B B B B B B B C C C C C C C C C C C C C D D D D D D D D D D D D D

13