Opodatkowanie samochodów w działalności gospodarczej bieżąca wykładnia organów podatkowych

Transkrypt

1 Opodatkowanie samochodów w działalności gospodarczej bieżąca wykładnia organów podatkowych Dorota Białas, Michał Krawczyk OPINIE Niniejszy artykuł stanowi próbę podsumowania wytycznych oraz życzeń organów podatkowych w zakresie wykładni nowych przepisów VAT, jak również ich wpływu na bieżącą wykładnię przepisów o podatkach dochodowych w kontekście rozliczania wydatków samochodowych. Wstęp Decyzją Rady Unii Europejskiej z r. Polska została upoważniona do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a) i art. 168 Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347, s. 1 ze zm.). Realizacją powyższej decyzji było uchwalenie ustawy z r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312), której przepisy weszły w życie r. Nowe, spiesznie przygotowane, regulacje zawierają niestety liczne niedopowiedzenia i niejasności, które Ministerstwo Finansów próbowało uzupełnić broszurą z wytycznymi dla podatników. Ponadto pełni wątpliwości przedsiębiorcy wystosowali do Ministra Finansów liczne wnioski o indywidualne interpretacje. Niniejszy artykuł stanowi próbę podsumowania wytycznych oraz życzeń organów podatkowych w zakresie wykładni nowych przepisów VAT, jak również ich wpływu na bieżącą wykładnię przepisów o podatkach dochodowych w kontekście rozliczania wydatków samochodowych. Interpretacje w zakresie podatku VAT Parkowanie samochodów służbowych w miejscu zamieszkania pracowników (interpretacja Dyrektora IS w Katowicach z r., nr IBPP2/ /14/BW) Wniosek o interpretację dotyczył samochodów osobowych przydzielonych konkretnym pracownikom spółki, którzy wykorzystują je w codziennej pracy, wykonując powierzone im obowiązki służbowe. Według spółki są to pracownicy, od których jest wymagana podwyższona dyspozycyjność i mobilność. Dodatkowo spółka w sformalizowanych zasadach zamierza zawrzeć obowiązek parkowania samochodu, powierzonego konkretnemu pracownikowi, po godzinach pracy w miejscu jego zamieszkania. Ponadto spółka stwierdziła, iż wykorzystywanie samochodów osobowych do celów prywatnych pracowników jest całkowicie zakazane. Zdaniem podatnika, postępując w ten sposób, spełnia wszelkie formalne warunki określone w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT (dalej: VATU), a tym samym posiada prawo do pełnego odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami. Jednak według organu podatkowego wydającego interpretację, w analizowanym przypadku, uwzględniając, że samochód służbowy będzie parkowany w miejscu zamieszkania pracowników, nie można obiektywnie stwierdzić, iż samochód będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, gdyż już fakt dojazdu pracowników z miejsca zamieszkania do miejsca pracy i odwrotnie oznaczać będzie wykorzystanie przedmiotowego samochodu do celów prywatnych. Ponadto organ podatkowy zauważył, że z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że praca pracowników (użytkowników samochodów służbowych) charakteryzuje się tym, że nie jest możliwe dokładne określenie z góry, w jakim czasie (każdego dnia) samochód będzie wykorzystywany do realizacji obowiązków na rzecz wnioskodawcy. Zatem zdaniem organu istnieje realna możliwość wykorzystania samochodów do celów prywatnych pracowników. Z uwagi na powyższe organ podatkowy uznał, iż nie można stwierdzić, że samochody te będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Jak wynika z przedstawionych okoliczności, samochody te będą wykorzystywane do celów prywatnych pracowników wnioskodawcy będzie to np. dojazd z miejsca zamieszkania pracownika do miejsca pracy i z miejsca pracy do miejsca zamieszkania. Organ podatkowy zauważył również w tym miejscu, że określone przez podatnika zasady używania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości jego prywatnego użytku. Przy czym użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów pry watnych. Według autorów niniejszego artykułu powyższa interpretacja wydaje się potwierdzeniem tez zawartych w Broszurze Ministerstwa Finansów zatytułowanej Nowe zasady odliczania podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi. Jak widać po tej interpretacji, stanowisko organów podatkowych Dorota Białas doradca podatkowy, Associate Partner kancelarii Rödl & Partner; Michał Krawczyk pracownik Tax Advisors Group Sp. z o.o. Spółka Doradztwa Podatkowego we Wrocławiu. 11/

2 OPINIE jest w tym zakresie bardzo rygorystyczne. W ocenie Ministra Finansów zasady korzystania mają wykluczać użycie samochodów osobowych do celów prywatnych. Dodatkowo zasady te (regulaminy użytkowania samochodów) mają być określone w taki sposób, żeby było realne ich egzekwowanie przez pracodawcę. Zdaniem organów podatkowych nie wystarczy zatem zapis, że pracownik ma zakaz używania samochodu do celów prywatnych, jeżeli stwarza się możliwość do takiego korzystania poprzez umożliwienie pracownikowi parkowania samochodu w jego miejscu zamieszkania. Korzystanie z samochodów służbowych przez przedstawicieli handlowych potwierdzone umową z pracodawcą oraz odpłatnością przez pracownika z tytułu korzystania z samochodu (interpretacja Dyrektora IS w Łodzi z r., nr IPTPP4/ /14-4/MK) PRAWO PODATKOWE W stanie faktycznym opisanym we wniosku o wydanie interpretacji podatnik stwierdził, że posiada samochody osobowe używane do celów mieszanych, ale zostały przypisane do użytkowania konkretnym pracownikom (przedstawiciele handlowi sprzedaż wyrobów mięsnych opodatkowanych podatkiem VAT), z którymi wnioskodawca podpisał umowę o odpowiedzialności za powierzone mienie, jednocześnie zamieszczając klauzulę zwrotu do 20% kosztów poniesionych przez pracodawcę za używanie samochodu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Kwota za używanie samochodów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, zawarta w umowie, wyliczona jest według stawek rynkowych. Co miesiąc wnioskodawca wystawia pracownikowi fakturę opodatkowaną podatkiem VAT, która w spółce jest przychodem podatkowym. W tym przypadku wnioskodawca odlicza 100% podatku VAT od napraw konserwacji i eksploatacji tych samochodów (faktury wystawiane są na wnioskodawcę). Wnioskodawca zalicza również do kosztów uzyskania przychodów wydatki związane z użytkowaniem samochodów oraz ich amortyzacją. W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie, czy spółka ma prawo do odliczenia 100% podatku VAT od faktur dotyczących napraw i konserwacji samochodów używanych do celów mieszanych, jeśli pracownik użytkujący samochód dokonuje zapłaty za prywatne użytkowanie samochodu na podstawie wystawionej przez spółkę faktury opodatkowanej podatkiem VAT. Wnioskodawca uważa, że poprawnie odlicza w całości podatek VAT zgodnie ze zmianami wprowadzonymi z dniem r. Organ podatkowy uznał, że twierdzenie wnioskodawcy jest nieprawidłowe. Organ podatkowy stwierdził, że w związku z tym, iż pojazd ten wykorzystywany jest do celów mieszanych, to nie przysługuje wnioskodawcy prawo do odliczenia 100% podatku VAT z faktur za naprawę i konserwację. Zdaniem organu podatkowego prawo do pełnego odliczenia przysługuje w przypadku pojazdów wykorzystywanych wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Fakt, że pracownik użytkujący samochód osobowy dokonuje zapłaty za prywatne użytkowanie samochodu, nie potwierdza, że pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i tym samym nie daje prawa do pełnego odliczenia podatku VAT. W analizowanej sytuacji jak wskazał wnioskodawca przedmiotowy pojazd wykorzystywany jest do celów mieszanych. Takie wykorzystywanie samochodu pomimo odpłatności ze strony pracownika uniemożliwia ustalenie stosownych procedur użytkowania tego pojazdu, które wykluczałyby jego potencjalne użycie do celów prywatnych. Możliwy bowiem jest np. dojazd pracownika z miejsca zamieszkania do miejsca pracy i odwrotnie samochodem służbowym. Nie sposób też jednoznacznie stwierdzić, czy określony przejazd pracownika odbywa się jeszcze w ramach wykonywania obowiązków służbowych, czy też następuje po godzinach pracy. Taki sposób wykorzystywania samochodu powoduje, że wnioskodawcy przysługuje ograniczone do 50% prawo odliczenia podatku VAT związanego z wydatkami na naprawę i konserwację tego pojazdu. Podobnie jak w przypadku wcześniej opisanej interpretacji organ podatkowy podtrzymał tezę, że sam fakt możliwości wykorzystania pojazdu do celów prywatnych powoduje, iż nie jest możliwe pełne odliczenie podatku naliczonego wynikającego z wydatków ponoszonych na jego eksploatację. W tej sytuacji organ podatkowy odmówił takiego prawa podatnikowi, pomimo faktu, iż podatnik posiada umowę z pracownikiem regulującą prywatne użytkowanie samochodu oraz obciąża pracownika rynkową kwotą z tytułu prywatnego korzystania z tego samochodu. Pozytywem, w przypadku opisanej interpretacji, jest fakt, iż organ podatkowy nie odniósł się negatywnie do kwestii zaliczenia w ciężar kosztów pełnej kwoty amortyzacji dotyczącej tych samochodów oraz wydatków związanych z tymi samochodami. Co prawda podatnik zawarł takie twierdzenie w stanie faktycznym, natomiast nie zadał pytania o taki sposób rozliczenia w zakresie podatku dochodowego. Jednak zdaniem autorów takie postępowanie podatnika jest uzasadnione odmiennością stosowania przepisów o podatku dochodowym oraz o podatku od towarów i usług. Reasumując, zdaniem organów podatkowych w przypadku mieszanego użytkowania samochodów nie ma znaczenia fakt, czy podatnik w jakikolwiek sposób obciąża pracownika kosztami użytkowania samochodów lub dolicza pracownikom przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w postaci korzystania z samochodów służbowych do celów prywatnych. Możliwość odliczenia 100% podatku naliczonego pomimo korzystania z samochodu w trybie mieszanym oraz kwestionowanie zgodności znowelizowanych przepisów z decyzją derogacyjną oraz dyrektywą unijną (interpretacja Dyrektora IS w Bydgoszczy r., nr ITPP2/ /14/AP) We wniosku przedstawiono stan faktyczny, zgodnie z którym spółka posiada flotę samochodową, na którą składają się między innymi samochody osobowe wykorzystywane w sposób mieszany. Według podatnika nie wyklucza to jednak sytuacji ponoszenia przez spółkę określonych wydatków, 12 11/2014

3 PRAWO PODATKOWE OPINIE które są związane wyłącznie z działalnością gospodarczą. Spośród tego rodzaju wydatków przykładowo można wymienić: opłaty za przejazd autostradą lub opłaty parkingowe ponoszone w związku z podróżą służbową pracownika, usługi parkowania pojazdów na parkingach strzeżonych, naprawę usterek i uszkodzeń pojazdów powstałych w trakcie podróży służbowej, nabycie paliwa na potrzeby odbycia podróży służbowej, obowiązkowe przeglądy okresowe pojazdów, obowiązkowe przeglądy gwarancyjne oraz pogwarancyjne pojazdów, sezonowe wymiany opon pojazdów (z opon letnich na zimowe i odwrotnie), okresowe mycie pojazdów w związku z koniecznością dbania o odpowiedni wizerunek spółki. Zdaniem podatnika każdy z przykładowo wymienionych wydatków ma wyłączny związek z działalnością gospodarczą spółki. Obecnie spółka odlicza 50% VAT od wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi osobowymi używanymi w sposób mieszany (przy uwzględnieniu ograniczeń w odliczeniu VAT od paliwa od niektórych pojazdów), zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy z r. o podatku od towarów i usług. Jednak w związku z odmiennym od decyzji derogacyjnej Rady z r., nr 2013/805/UE uregulowaniem kwestii prawa do odliczenia VAT od wydatków, które są w całości związane z działalnością gospodarczą podatnika w VATU, spółka powzięła wątpliwość, czy jej dotychczasowe postępowanie jest właściwe. Zdaniem spółki od wydatków, które są w całości (wyłącznie) związane z działalnością gospodarczą, przysługuje jej prawo do odliczenia 100% VAT naliczonego, mimo że dotyczą one pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 1 VATU. Przy czym spółka ustala swoje prawo do odliczenia w zakresie wydatków opisanych w stanie faktycznym, bezpośrednio na podstawie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z r. (Dz.Urz. UE L z r.; dalej: Dyrektywa). Co ciekawe zatem, podatnik wskazuje na niezgodność ustawy nowelizującej z decyzją derogacyjną oraz z Dyrektywą. Zdaniem podatnika podstawową zasadę unijnego podatku VAT ustanawia art. 168 Dyrektywy VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnik jest uprawniony do odliczenia całej kwoty podatku VAT, w sytuacji gdy towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby jego opodatkowanych transakcji. W dalszej części wniosku podatnik przedstawił szerokie uzasadnienie swojej tezy, dlatego też warto sięgnąć do oryginalnego tekstu interpretacji. Zdaniem podatnika dla wielu wydatków ich związek z działalnością gospodarczą jest obiektywny, ponieważ bez ich poniesienia spółka w ogóle nie mogłaby wykorzystywać pojazdów do swojej działalności. Przykładowo spółka ma obowiązek dokonywania okresowych przeglądów pojazdów, aby były one dopuszczone do ruchu. Podobnie wszelkie wydatki związane z odbyciem podróży służbowej (np. do kontrahenta lub klienta spółki), takie jak nabycie paliwa, opłaty parkingowe, opłaty autostradowe itp., również są ponoszone wyłącznie w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Natomiast część wydatków spółka ponosi wyłącznie dlatego, że ich nieponiesienie byłoby ekonomicznie nieefektywne lub mogłoby narazić jej działalność na wymierne straty, a zatem ich poniesienie również ma związek z działalnością gospodarczą spółki. Do tego rodzaju wydatków należeć będą np. wymiana opon, okresowe mycie pojazdów dla ochrony wizerunku spółki, parkowanie pojazdów na parkingach strzeżonych lub wykonywanie obowiązkowych przeglądów gwarancyjnych i pogwarancyjnych pojazdów. W związku z powyższym, w ocenie spółki, konkretne wydatki wymienione powyżej oraz wszelkie inne wydatki będące w całości związane z jej działalnością powinny dawać jej prawo do odliczenia 100% VAT. Organ podatkowy uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Zdaniem organu podatkowego należy zauważyć, że powyższe wydatki nie należą do kategorii kosztów ogólnych związanych z prowadzoną przez spółkę działalnością gospodarczą, od których przysługuje prawo do odliczenia na zasadach ogólnych (art. 86 VATU). Wydatki te ponosi w związku z użytkowaniem posiadanych samochodów należących do kategorii wymienionej w art. 86a ust. 1 VATU. W związku z użytkowaniem tego rodzaju samochodów zasadom szczególnym podlegają także dotyczące ich wydatki, o czym stanowi przepis art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy, zawierający otwarty katalog kosztów dotyczących użytkowania takich samochodów. Wobec powyższego odliczenia podatku naliczonego od wymienionych we wniosku wydatków, jako bezpośrednio związanych z użytkowanymi przez spółkę samochodami, nie można dokonywać z pominięciem regulacji zawartych w treści art. 86a ustawy. Spółce przysługuje zatem ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku naliczonego, na podstawie art. 86a ust. 1 ustawy w zw. z art. 86a ust. 2 VATU. Organ podatkowy również przedstawił obszerne uzasadnienie zgodności znowelizowanych przepisów z Decyzją derogacyjną oraz Dyrektywą, dlatego też po raz kolejny odsyłamy Państwa do pełnej treści interpretacji. Według autorów niniejszego artykułu powyższa interpretacja jest bardzo ciekawa szczególnie ze względu na fakt, iż wynika z niej, że organy podatkowe nie pozwolą spośród wydatków dotyczących pojazdów samochodowych wyodrębniać wydatków wskazujących na ich bezpośredni związek z działalnością gospodarczą podatnika, jeżeli wydatki te wiążą się z użytkowaniem i eksploatacją tych pojazdów. Co intrygujące, wniosków o podobnej treści jak powyższy, kwestionujących zgodność znowelizowanych przepisów z Decyzją derogacyjną oraz z Dyrektywą, było więcej i zostały tak samo rozstrzygnięte w interpretacjach wydanych na przykład przez Dyrektora IS w Katowicach z r., nr IBPP2/ /14/KO oraz przez Dyrektora IS w Katowicach z r., nr IBPP2/ /14/ICZ. Jakość wniosków oraz podniesione w nich argumenty sugerują, iż powołane wyżej interpretacje zostaną zaskarżone do sądów administracyjnych, dlatego też warto śledzić ich dalsze losy. Szczególnie interesujące będzie zajęcie stanowiska przez sądy w zakresie sprzeczności znowelizowanych przepisów z Decyzją derogacyjną oraz z Dyrektywą. 11/

4 Nieodpłatne świadczenia w interpretacjach podatkowych OPINIE W 2014 r. ograny podatkowe zgodnie podtrzymują wypracowaną od lat wykładnię, zgodnie z którą nieodpłatne używanie samochodu służbowego do celów prywatnych przez pracowników lub osoby zatrudnione na kontraktach menedżerskich stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Dobrym przykładem wykładni w zakresie opodatkowania samochodów służbowych udostępnianych osobie pracującej na kontrakcie menedżerskim jest interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Katowicach z r., nr IBPBII/1/ /14/MK. Organ uznał, iż udostępnienie menedżerowi samochodu osobowego, karty flotowej oraz pokrywanie przez wnioskodawcę wszystkich kosztów związanych z użytkowaniem sprzętu firmowego przez tego menedżera w ramach wykonywanych zadań służbowych, tj. rat leasingu samochodu, napraw i usług serwisowych, kosztów paliwa, nie stanowi przychodu menedżera, jeśli samochód osobowy i karta nie służą osobistym celom menedżera, lecz są wykorzystywane w ramach realizacji zadań służbowych. Zdaniem organu należy wyróżnić dwa przypadki: 1) gdy składnik majątkowy wykorzystywany jest jako narzędzie pracy (służy tylko celom służbowym) wydatki ponoszone przez spółkę, związane z jego udostępnieniem i eksploatacją, nie stanowią przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń; 2) gdy składnik majątkowy służy osobistej korzyści podatnika i realizacji jego prywatnych celów wydatki ponoszone przez spółkę, związane z jego udostępnieniem i eksploatacją, stanowią przychody (osoby należącej do składu zarządu osoby prawnej) w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast w odniesieniu do rozliczeń z pracownikami na umowie o pracę wzorem może być interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Poznaniu z r., ILPB2/ /13-2/AJ, w której potwierdzono, iż niewątpliwie wartość nieodpłatnych świadczeń z tytułu udostępnienia przez pracodawcę osobom świadczącym pracę na podstawie umów o pracę do celów prywatnych samochodów służbowych, stanowi dla tychże osób przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU). Organ wskazał także, iż w sytuacji gdy samochody służbowe stanowią własność spółki, zastosowanie znajdzie art. 11 ust. 2a pkt 4 PDOFizU. Oznacza to, że skoro w ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółka nie świadczy usług najmu samochodów, to w celu ustalenia wartości świadczenia w postaci udostępniania zakupionego przez spółkę samochodu służbowego do celów prywatnych pracownika spółka jako pracodawca powinna uwzględnić ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy bądź praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia. Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż organy podatkowe niechętnie potwierdzają w interpretacjach podatkowych PRAWO PODATKOWE prezentowany przez podatników sposób kalkulacji nieodpłatnego świadczenia. Ilustracją tego może być interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Poznaniu z r., nr ILPB2/ /14-3/AJ, w myśl której nie podlegają urzędowej interpretacji zasady kalkulacji wysokości przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia w postaci wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych. Przedmiotem interpretacji indywidualnej może być wyłącznie wskazanie przepisu, na podstawie którego należy ustalić wartość nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracowników, a nie prawidłowość ich wyliczania, kwestia ta nie jest bowiem regulowana przepisami prawa podatkowego i stanowi domenę ewentualnego postępowania kontrolnego bądź postępowania podatkowego. Taka wykładnia niewątpliwie wzbudza wśród podatników niepewność co do przyjętego sposobu naliczania nieodpłatnych świadczeń, a niektórych wręcz zniechęca do jakiejkolwiek kalkulacji. Autorzy zdecydowanie odradzają zatajanie jazd prywatnych i niepodejmowanie żadnych prób kalkulacji nieodpłatnych świadczeń. Faktem jest, iż organy podatkowe mają ograniczone możliwości kontroli wykorzystywanych przez podatników samochodów, niemniej wykrycie takiego procederu może nieść za sobą surowe konsekwencje podatkowe i karne skarbowe. Przedmiotem szczegółowego badania mogą być np. koszty eksploatacji służbowego samochodu. Organ podatkowy może również przeprowadzać czynności kontrolne w siedzibie firmy oraz przesłuchiwać świadków. Nadzieję dają prace nad nowelizacją przepisów w tym zakresie. W czerwcu 2014 r. Ministerstwo Gospodarki zgłosiło kolejną propozycję wyceny nieodpłatnych świadczeń w postaci jazd prywatnych samochodami służbowymi. Pracownicy korzystający z pojazdów firmowych do celów prywatnych mają zapłacić fiskusowi w zależności od pojemności silnika auta 45 lub 72 zł miesięcznie. Jeśli pracownik korzystałby ze służbowego auta do własnych celów tylko kilka dni w miesiącu, to świadczenie byłoby wyliczane za każdy dzień z osobna (w wysokości 1/30 kwot podstawowych). Pozostaje śledzić dalsze losy projektu, który jest już po pierwszym czytaniu w Sejmie. Umowy o garażowaniu w 2014 r. nadal bez PIT W 2014 r. umowy o tzw. garażowanie samochodu cieszyły się niewątpliwie zainteresowaniem podatników. Zawarcie tego typu porozumienia gwarantuje bowiem zwolnienie z opodatkowania przejazdów samochodem służbowym na trasie pomiędzy miejscem parkowania, określonym w umowie cywilnoprawnej (miejsce zamieszkania pracownika), a miejscem, w którym znajduje się siedziba pracodawcy. Umowa z pracownikiem musi być jednak umotywowana odpowiednimi przesłankami, tak aby organy podatkowe nie mogły zarzucić pozorności takiego działania. Każdy przypadek powinien zostać rozważony indywidualnie. W interpretacji indywidualnej z r., nr IBP- BII/1/ /14/MK Dyrektor IS w Katowicach wskazał, iż przydzielenie niektórym pracownikom samochodu służbowego których praca charakteryzuje się podwyższoną dyspo /2014

5 PRAWO PODATKOWE OPINIE zycyjnością, koniecznością posiadania możliwości podjęcia szybkiej reakcji w sytuacjach kryzysowych, załatwienia pilnych spraw urzędowych, obowiązkiem sprawowania stałego nadzoru nad działalnością poszczególnych jednostek organizacyjnych nie stanowi przychodu pracownika ze stosunku pracy, jeżeli samochód ten jest wykorzystywany w celach służbowych. W konsekwencji przejazdy z miejsca parkowania samochodu do miejsca wykonywania obowiązków służbowych nie generują przychodu ze stosunku pracy. Przejazdy stanowią realizację celu służbowego, jakim jest dbałość o powierzone mienie spółki, wyrażająca się przez parkowanie samochodu służbowego w miejscu gwarantującym w najwyższym możliwym stopniu jego bezpieczeństwo, a tym samym stałą gotowość do użytkowania i osiągania przychodu. Odpowiednią przesłankę do zawarcia umowy o garażowaniu rozpoznał Dyrektor IS w Poznaniu w pracy nadleśniczego. W interpretacji z r., nr ILPB1/ /14-2/AMN organ uznał, że nadleśniczy nie uzyskuje przychodu w związku z parkowaniem samochodu w miejscu zamieszkania, gdyż znajduje się ono w zasięgu administracyjnym nadleśnictwa, a stanowisko nadleśniczego wymaga pełnej dyspozycyjności w wykonywaniu powierzonego zarządu majątkiem Skarbu Państwa, zwłaszcza w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia, np. pożary, kradzież, huragany itp. Amortyzacja w bieżących interpretacjach podatkowych Niewątpliwie miłą niespodzianką dla podatników są wydawane w ostatnim czasie indywidualne interpretacje podatkowe dotyczące możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od samochodów służbowych wykorzystywanych częściowo do celów prywatnych. W interpretacji indywidualnej z r., nr ITPB1/ / /14/WM Dyrektor IS w Bydgoszczy uznał, że PDOFizU przewiduje możliwość proporcjonalnego dokonywania odpisów amortyzacyjnych wyłącznie dla nieruchomości wykorzystywanych częściowo do działalności gospodarczej. Zatem w przypadku składników majątkowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej, spełniających kryteria do uznania ich za środki trwałe (innych niż nieruchomości), możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od pełnej wartości początkowej, niezależnie od tego, czy są wykorzystywane wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą, czy też częściowo do celów prywatnych. Zatem w przypadku samochodu osobowego zakupionego na potrzeby działalności gospodarczej, zaliczonego do środków trwałych i wykorzystywanego w tej działalności w 95%, możliwe będzie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów pełnych odpisów amortyzacyjnych, niezależnie od tego, że samochód będzie częściowo wykorzystywany do celów prywatnych. Podobne stanowisko wyraził ten sam organ w zakresie przepisów ustawy o podatku od osób prawnych (dalej: PDOPrU). W interpretacji indywidualnej z r. stwierdził, że wykładnia art. 16a ust. 1 PDOPrU nie daje podstaw do przyjęcia, że z uprawnienia do dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie mogą korzystać podatnicy wykorzystujący środki trwałe poza potrzebami związanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą również do innych celów. Brak możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych dotyczy wyłącznie podatników niewykorzystujących w ogóle tych środków na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zasadniczym warunkiem dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest faktyczne wykorzystywanie środka trwałego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Dyrektor IS w Bydgoszczy uściślił także, że regulacje zawarte w ustawie z r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 312) pozostają bez wpływu na rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych, w tym amortyzację samochodu osobowego stanowiącego środek trwały, jak też ponoszone w związku z jego używaniem wydatki eksploatacyjne. Podatek VAT niepodlegający odliczeniu jako koszt podatkowy Niewątpliwie na uwagę zasługuje interpretacja indywidualną Dyrektora IS w Poznaniu z r., nr ILPB3/ /144/PR, w myśl której wydatki związane z używaniem i eksploatacją samochodów osobowych również do celów prywatnych nie spełniają warunków określonych w art. 15 ust. 1 PDOPrU i tym samym w tej części podatek naliczony, który wynika z otrzymywanych faktur i którego spółka nie ma prawa odliczyć zgodnie z odrębnymi przepisami nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Organ nie zgodził się z wnioskodawcą, że: 50% podatku naliczonego, którego nie może odliczyć, a który wynika z otrzymywanych faktur, może zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów, gdyż dotyczy to niezbędnych kosztów poniesionych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, skoro jak wynika z opisu sprawy, najmowane samochody będą wykorzystywane zarówno do działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych. Według autorów niniejszego artykułu takie twierdzenie organu podatkowego wydającego interpretację jest nadużyciem, gdyż fakt, iż podatnik wykorzystuje sporadycznie samochód do celów prywatnych, nie może skutkować niemożliwością zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieodliczonych 50% podatku naliczonego związanego z użytkowaniem takiego samochodu. Artykuł 16 ust. 1 pkt 46 PDOPrU zezwala na zaliczenie do kosztów kwot podatku naliczonego VAT: jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odsprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług, tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. 11/

6 OPINIE Ustawodawca nie zastrzegł w tym przepisie, iż nie dotyczy to podatku naliczonego. Powyższy przepis nie wyłącza takiej możliwości dla podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług związanych z użytkowaniem pojazdów samochodowych, a poza tym do tej pory organy podatkowe nie kwestionowały zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kwot podatku naliczonego związanego z nabyciem paliwa do samochodów osobowych lub leasingu samochodów osobowych, którego podatnicy nie mogli odliczyć na podstawie przepisów VATU. Wydaje się zatem, że podatnicy, którzy takie interpretacje lub zarzuty organów podatkowych będą zaskarżać przed Sądami Administracyjnymi, mają dużą szansę na wygraną. Taka wykładnia wydaje się tym dziwniejsza, iż w interpretacji z r., nr ITPB1/ /14/WM, Dyrektor IS w Bydgoszczy wyraził zdanie, że istnieje możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków związanych z eksploatacją samochodu użytkowanego w trybie mieszanym. Wydatki na eksploatację będą stanowiły koszty uzyskania przychodu w części, w jakiej faktycznie służą uzyskiwaniu przychodów z działalności, niezależnie od tego, jaką proporcję wykorzystania samochodu na cele związane z działalnością gospodarczą ustalił podatnik. Jedynie takie wydatki, które rzeczywiście związane są z wykorzystaniem samochodu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, spełniają warunki określone w art. 22 ust. 1 PDOFizU (art. 15 ust. 1 PDOPrU). Każdorazowo zatem podatnik musi określić, czy dany wydatek został poniesiony w związku z działalnością gospodarczą. Dlaczego zatem należałoby stosować odmienną zasadę w przypadku zaliczenia do kosztów nieodliczonych 50% podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86a VATU? Zdaniem autorów, jeżeli wydatek na samochód użytkowany w trybie mieszanym jest związany z działalnością gospodarczą podatnika, to nieodliczone 50% podatku naliczonego od takiego wydatku powinno stanowić koszt uzyskania przychodów zgodnie z cytowanymi przepisami. Inaczej jednak ocenił Dyrektor tej samej IS na sytuację podatnika, który pomimo że nie wykorzystuje samochodów służbowych do celów innych niż działalność gospodarcza, nie zamierza prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu, uznając, że wykonanie ww. obowiązku byłoby pracochłonne i bardziej kosztowne niż utrata potencjalnych korzyści wynikających PRAWO PODATKOWE z odliczenia 50, a nie 100% podatku VAT dotyczącego wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, których dotyczy wniosek o interpretację. W interpretacji indywidualnej z r., nr ILPB3/ /14-2/PR organ uznał, że wydatki na nabycie towarów i usług związanych z eksploatacją pojazdów samochodowych wykorzystywanych tylko w działalności gospodarczej prowadzonej przez wnioskodawcę stanowią koszty uzyskania przychodów wraz z podatkiem VAT, w tej części, w jakiej podatnikowi nie przysługuje odliczenie zgodnie z odrębnymi przepisami zgodnie z art. 15 ust. 1 PDOPrU w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tej ustawy. Podsumowanie Stanowisko organów podatkowych wydaje się bardzo restrykcyjne w zakresie stosowania znowelizowanych od r. przepisów VATU. Należy zatem czekać, aż sprawy związane z odliczeniem podatku naliczonego związanego z samochodami trafią do sądów administracyjnych, które rozstrzygną wątpliwości powstałe zarówno na gruncie samych przepisów, jak i opisanych powyżej interpretacji. Można odnieść wrażenie, iż organy podatkowe chcą zniechęcić podatników do stosowania jakichkolwiek prób stosowania wyjątków od 50% odliczenia podatku naliczonego, w sytuacji gdy samochody wykorzystywane są w trybie mieszanym, lub prób stosowania 100% odliczenia, w sytuacji gdy istnieje najmniejsza potencjalna możliwość użytku prywatnego. Bieżąca wykładnia przepisów o podatkach dochodowych w kontekście rozliczania wydatków samochodowych nie uległa w 2014 r. drastycznej zmianie. Niewątpliwie pozytywnie należy postrzegać chęć doprecyzowania przepisów w zakresie opodatkowania nieodpłatnych świadczeń, jak również przyzwolenie organów podatkowych na zaliczanie do kosztów podatkowych amortyzacji samochodów służbowych wykorzystywanych także do celów prywatnych. Niepokojące jest jednak, iż te same zdarzenia mogą być tak odmiennie rozpatrywane w kontekście różnych ustaw podatkowych. Zaskakujące jest, iż umowa o garażowaniu służy działalności gospodarczej na gruncie podatków dochodowych, ale jej zawarcie stwarza określone ograniczenia na gruncie podatku VAT. REKLAMA KSIĘGARNIA INTERNETOWA SPECJALISTYCZNA WIEDZA W ZASIĘGU IĘGURĘKI JAKOŚĆ C.H.BECK Zamów bezpośrednio od wydawcy! Pełna oferta z gwarancją dostępności 5% stały rabat na zakupy w księgarni Indywidualna obsługa klienta Realizacja zamówień w 24 godziny Dowiedz się pierwszy o nowościach i promocjach 16 11/2014