ROI z inwestycji w coaching

Transkrypt

1 ROI z inwestycji w coaching Arkadiusz Stajszczak, BoŜena Wujec (2008) Czym jest ROI? Z punktu widzenia finansowego inwestycja jest natychmiastowym zaangaŝowaniem pieniędzy w celu osiągnięcia wpływów finansowych lub ograniczenia kosztów w przyszłości. W rachunkowości inwestycja jest wydatkiem zaksięgowanym w majątku trwałym, który ulega amortyzacji w czasie. KaŜda inwestycja będzie charakteryzowała się: Wydatkiem inwestycyjnym Zakładanymi wpływami lub ograniczeniem kosztów Określonym czasem Ŝycia Prawdopodobieństwem zysków Ryzykiem inwestycyjnym AngaŜując pewien kapitał zakładamy, Ŝe istnieje duŝe prawdopodobieństwo odzyskania tego kapitału i osiągnięcia zysków w przyszłości. To prawdopodobieństwo jest tym większe, im krótszy jest czas, po którym zyski mają wpłynąć. Trudność polega jednak na tym, Ŝe wpływy finansowe z inwestycji nie nastąpią w tym samym czasie co wydatek inwestycyjny. W momencie podjęcia decyzji o inwestycji wysokość wydatku inwestycyjnego jest znana, podczas gdy wpływ oczekiwany jest tylko hipotetyczny. Dlatego teŝ inwestując, ponosimy ryzyko, którego poziom uzaleŝniony jest od wielu czynników, czasem trudnych do przewidzenia. Podjęcie decyzji o uruchomieniu inwestycji powinno być poprzedzone dogłębną analizą. Analiza taka powinna badać spójność kaŝdego projektu inwestycyjnego z obowiązującą strategią i celami firmy. W zaleŝności od wielkości inwestycji i skali jej wpływu na losy firmy powinna być brana pod uwagę cała złoŝoność i wszystkie aspekty dotyczące firmy. Przy duŝych projektach inwestycyjnych trafna ocena projektu to jeden z najwaŝniejszych etapów inwestycji. Przy ograniczonych zasobach firmy trafność inwestycji i alokacja zasobów decyduje o przyszłych zyskach i strategicznej przyszłości firmy. Kilka nieudanych projektów inwestycyjnych moŝe pogrąŝyć firmę. Z drugiej strony brak inwestycji przy stale rozwijających się technologiach i oczekiwaniach klientów prowadzi do zmniejszania się wartości firmy i spadku przyszłych zysków. Szkolnymi przykładami stały się braki inwestycji duŝych koncernów w pojawiające się nowinki, które po kilku latach stały się standardami w swoich branŝach (IBM w komputerach, Kodak w fotografii). Inwestycje moŝna sklasyfikować według róŝnych kryteriów: Według celów inwestycji inwestycje rozwojowe, których celem jest zwiększenie potencjału produkcyjnego lub handlowego, inwestycje odtworzeniowe, mające na celu podtrzymanie potencjału firmy, inwestycje modernizujące, koncentrujące się na poprawie produktywności, zmniejszeniu zuŝycia energii, podniesienie jakości inwestycje prestiŝowe, stawiające sobie za cel poprawę marki firmy, opinii na rynku inne inwestycje np. socjalne, ochrona środowiska, albo według rodzajów inwestycji inwestycje materialne w skład, których wchodzą: grunty, budowle, maszyny, urządzenia, narzędzia inwestycje niematerialne: badania marketingowe, licencje, patenty, szkolenia inwestycje finansowe: udziały, akcje w innych przedsiębiorstwach

2 Podziały te odzwierciedlają róŝnorodność i złoŝoność operacji prowadzonych przez daną firmę. BranŜa, miejsce w łańcuchu wartości, rodzaj prowadzonej działalności i wielkość firmy będą decydowały o rodzaju inwestycji. Jednak wszystkie inwestycje w organizacji powinny spełniać określone kryteria strategiczne i finansowe. W niniejszym artykule zajmiemy się kryteriami finansowymi. Do określania zasadności inwestycji pod względem finansowym słuŝą następujące wskaźniki: czas zwrotu (pay back) stopa zwrotu wskaźnik ROI aktualizacja wartość aktualizowana netto (WAN) wewnętrzna stopa zwrotu (WSZ) Czas zwrotu to metoda polegająca na określeniu czasu niezbędnego do odzyskania kapitału zainwestowanego. Stopa zwrotu to porównanie zysku z inwestycji z jego kosztami. Zyski dzielimy przez koszty i uzyskujemy wielkość informującą ile otrzymamy z kaŝdej zainwestowanej złotówki. Wskaźnik ROI (Return of Investment - zwrot z kapitału) otrzymujemy przez odjęcie od zysków poniesionych wydatków inwestycyjnych i podzielenie przez poniesione koszty oraz pomnoŝenie przez 100% w celu doprowadzenia wskaźnika do wartości w %. Aktualizacja jest techniką matematyczną mającą na celu porównanie wartości pieniądza w czasie. Wartość aktualizowana netto (ang. NPV - Net Prezent Value) jest róŝnicą pomiędzy wydatkiem inwestycyjnym a wartością aktualizowana netto oczekiwanych wpływów finansowych w przeciągu okresu Ŝycia inwestycji. Wewnętrzna stopa zwrotu to metoda polegająca na poszukaniu stopy aktualizacji, dla której wartość aktualizowana oczekiwanych wpływów z inwestycji jest równa wartości inwestycji. Zainteresowanie badaczy budzi fakt, Ŝe do niedawna analizie efektywności inwestycji podlegały tylko inwestycje materialne i finansowe. Analizowanie korzyści z marketingu przyszło później. Nowością są metody badania efektywności w kapitał ludzki. To co było do niedawna postrzegane tylko i wyłącznie jako koszt dla organizacji teraz staje się inwestycją. Ta zmiana nazewnictwa (koszt-wydatek a inwestycja), będzie juŝ odtąd pociągać za sobą bardzo powaŝne konsekwencje. JuŜ nie tylko pomiar jak duŝo wiedzy i umiejętności nabyli pracownicy, ale równieŝ, jakie wymierne korzyści przynoszą te inwestycje dla organizacji. Wymierne oznacza tu przedstawione w wartościach pienięŝnych i procentowych. Nie mniej, to co było kiedyś nowinką w obecnie jest juŝ standardem. Tak teŝ podchodzimy do obliczania wartości szkoleń, coachingu, restrukturyzacji czy doskonalenia procesów w organizacjach. Zainteresowanie rentownością inwestycji w zasoby ludzkie w ostatniej dekadzie niebywale wzrosło. Temat ten pojawia się w porządku obrad niemal wszystkich konferencji poświęconych zasobom ludzkim. Rosnące zainteresowanie rentownością wynika z kilku czynników. NajwaŜniejszym jest zapewne presja ze strony kierownictwa firm i działów HR, dla których udowodnienie rentowności dokonywanych operacji jest kluczem do otrzymania budŝetu i zielonego światła na uruchamianie projektu. Presja konkurencji wymaga skrupulatnego badania wszystkich wydatków w tym równieŝ związanych z zasobami ludzkimi. Śledzenie najnowszych trendów (zarówno akademickich jak i praktycznych), aby nie zostać w tyle za konkurencją przyczynia się do szerokiego

3 i dynamicznego propagowania idei monitorowania i ewaluacji działań związanych z zasobami ludzkimi. Tym razem obliczanie ROI z inwestycji w kapitał ludzki (np. szkolenia czy coaching) daje niebywałą szansę promowania idei nie tyle wydatków na szkolenia, co inwestycji w kapitał ludzki. ROI ma szczególne znaczenie w coachingu. Wynika to min. z potrzeby uzasadnienia przez specjalistów HR wydatków na coaching a nie inne formy rozwoju pracowników. Zarządy firm przed akceptacja budŝetu chcą się zapoznać z zasadnością takiej inwestycji. Stąd koncepcja przesunięcia coachingu z funkcji kosztowej na funkcję przynoszącą dodatkowe zyski lub ograniczająca koszty. Mówienie o inwestycjach zwiększa takŝe szansę działów HR w wewnętrznej konkurencji o budŝet w organizacji. Znaczenie ROI w coachingu ma takŝe wielkie znaczenie z powodu olbrzymiej potencjalnej dźwigni finansowej, gdy coaching jest prowadzony z managerem, który jest decydentem firmy i ma znaczący wpływ na sposób jej zarządzania. To właśnie od rozwoju osobistego i zawodowego wyŝszej kadry kierowniczej zaangaŝowanej w coaching zaleŝy optymalizacja procesów w firmie, wyznaczanie celów i kształtowanie klimatu wśród załogi. Porównując strukturę kosztów w szkolenia i coachingu moŝemy dojść do wniosku, Ŝe koszty obsługi szkolenia (wyŝywienie, noclegi, koszty zatrudnienia osób szkolonych, liczba dni szkoleniowych, koszty zatrudnienia trenerów) są procentowo znacznie wyŝsze niŝ w wypadku kosztów coachingu wysokiej kadry kierowniczej. Powstają, zatem w przypadku coachingu moŝliwości osiągnięcia wyŝszego ROI. Wynika to z niŝszych kosztów inwestycji w coaching i potencjalnie większego przychodu spowodowanego efektami coachingu. Oczywiście tego typu porównania nie mogą być jedynym determinantem alokacji zasobów, niemniej jednak dają duŝo do myślenia na temat priorytetów i kolejności działań w organizacji. JakŜe często mamy do czynienia ze szkoleniem pracowników, którego przebieg nie jest znany ich przełoŝonym, bądź to nie są oni świadomi jakie pracownicy zdobywają kompetencje, jakie umiejętności ćwiczą. Co ma do tego ROI? ROI moŝe zrewolucjonizować podejście do inwestycji w kapitał ludzki. Uwiarygodnić i upowszechnić określenie INWESTYCJE W KAPITAŁ LUDZKI. MoŜe nadać wszystkim działaniom charakter procesowy, wprowadzić trwałe standardy i kryteria oceny inwestycji, rozwinąć metody ekstrahowania efektów trudno mierzalnych działań, jakimi z pozoru są szkolenia czy coaching. Czym jest ROI? ROI to Return from Investment, czyli wskaźnik zwrotu z inwestycji (w tym wypadku inwestycji w kapitał ludzki) moŝe być wyraŝony w konkretnej wartości pienięŝnej lub po przemnoŝeniu przez 100% w procentach. Jakie ma zastosowanie ROI? Wskaźnik ROI jest bardzo waŝny przy: podejmowaniu decyzji czy inwestować w kapitał ludzki (np. szkolenia, coaching) wyborze jednostek organizujących szkolenie uzasadnianiu ponoszonych kosztów.

4 WdroŜenie i przestrzeganie procedur i standardów ROI określa optymalny poziom kosztów jakie naleŝy ponieść przy inwestycjach w kapitał ludzki. Włączenie tu równieŝ wynagrodzeń szkolonych pracowników w odpowiedniej proporcji daje informacje czy szkolenie pracowników ma sens i jaki w wymiarze finansowym. Metoda obliczania ROI? Formuła pozwalająca go obliczyć wygląda następująco: ROI = (Zysk wyekstrahowany* z coachingu pomniejszony o wszystkie** koszty związane z coachingiem) a nastepnie podzielony przez wszystkie koszty związane z coachingiem. * ten bardzo waŝny temat omawiamy bardziej szczegółowo poniŝej ** wszystkie oznacza w tym wypadku koszty bezpośrednie takie jak: wynagrodzenie coacha wynajęcie sali napoje i jedzenie spoŝyte podczas coachingu wynagrodzenie osoby coachowanej za czas jaki inwestuje w czas coachingu wynagrodzenie osoby obliczającej ROI Czy jest to metoda wiarygodna? Obecnie nie ma bardziej wiarygodnej metody obliczania efektywności inwestycji w kapitał ludzki. NajwaŜniejsze standardy stosowane przez ROI INSTITUTE dr Phillipsa, który jest twórcą i praktykiem obliczania ROI zwracają uwagę na: jak najostroŝniejsze wskazywanie wymiernych korzyści pełne uwzględnienie wszystkich (bezpośrednich jak i pośrednich) kosztów działań branie pod uwagę, tylko efekt 1 roku po przeprowadzeniu szkolenia nie branie do kalkulacji efektów, dla których nie moŝemy znaleźć wartości pienięŝnych odrzucanie wszystkich wartości skrajnych branie pod uwagę tylko najbardziej wiarygodnych danych ekstrahowanie efektów szkolenia przynajmniej jedną metodą (najlepiej dwoma) Dr. Phillips silnie promuje opracowaną przez siebie metodę zwracając szczególną uwagę na to jak moŝna ekstrahować wyniki działań. Jak wyekstrahować efekty coachingu? Metod wyekstrahowania efektów inwestycji w kapitał ludzki w tym coachingu jest kilka. Za najbardziej wiarygodną uwaŝana jest metoda porównywania efektów uzyskanych przez Podmiot coachowany z podmiotem niecoachowanym działającym w tym samym otoczeniu i w takiej samej sytuacji. Inną metodą jest analiza linii trendu. Porównuje się w niej wzrost kategorii badanej, na której nam najbardziej zaleŝy (zysk, sprzedaŝ, redukcja kosztów) z najbardziej prawdopodobnymi wynikami, które byłyby osiągnięte bez coachingu, korzystając z danych historycznych i ekstrapolując je na przyszłość. Trzecią metodą jest grupa metod opartych na prognozowaniu i przewidywaniu wyników, jakie osiągane by były bez coachingu z wynikami osiąganymi po coachingu. Wymienione wyŝej metody są znane i stosowane we wszystkich dziedzinach i analizach dotyczących finansów, marketingu i sprzedaŝy. Metodą budzącą wiele emocji a jednocześnie najczęściej stosowaną w obliczaniu ROI metodą dr Phillipsa jest procentowe szacowanie wpływu coachingu przez coachowanego lub osoby z jego otoczenia. Mam tu na myśli jego przełoŝonych lub klientów. Metoda ta z pozoru wydaje się mało wiarygodna jednak przy głębszej analizie uwaŝana jest za bardzo skuteczną.

5 ZałoŜenie, które się za nią kryje jest takie, Ŝe osoba zaangaŝowana w temat, znająca wszystkie jego aspekty jest w stanie dzięki, doświadczeniu, intuicji i uświadomieniu sobie swojego potencjału i wiedzy ukrytej określić wszystkie znaczące czynniki wpływające na wzrost efektywności swojej pracy. Jest teŝ w stanie określić ten wpływ w procentach i jednocześnie określić stopień pewności swojego przekonania na ten temat. Brzmi to niewiarygodnie jednak liczne badania i doświadczenia przeprowadzane na pojedynczych osobach i grupach osób mówią, Ŝe przy kilku niezaleŝnych źródłach uzyskane dane są do siebie bardzo zbliŝone. Przy zastosowaniu standardu mówiącego, Ŝe bierzemy pod uwagę wynik najbardziej ostroŝny otrzymujemy konkretne wartości. (Przykład takiego obliczenia zamieszczamy poniŝej). W tym momencie wróćmy do metod analizy opłacalności inwestycji w innych obszarach biznesu. Na czym polega analizowanie opłacalności inwestycji w finansach w akcje czy obligacje. Na czym polega analizowanie opłacalności kampanii reklamowej, czy programu lojalnościowego w marketingu. Polega ono równieŝ na metodach wspomnianych przez nas powyŝej. A analiza tych metod prowadzi do stwierdzenia, Ŝe pracujemy głównie na załoŝeniach, których autorem jest osoba lub grupa osób najbardziej kompetentnych w danej dziedzinie. Co dalej Do niedawna efekty szkoleń określano na podstawie ankiet przeprowadzanych po szkoleniach wśród jego uczestników. Dziś tego typu ankiety przeprowadza się w % przeprowadzanych szkoleń. Testy dotyczącej zdobytej wiedzy przeprowadza od 40-60% organizatorów szkoleń, tylko w około 30% bada się zastosowanie zdobytej podczas szkoleń wiedzy. JuŜ tylko 10-20% oblicza wpływ szkoleń na wyniki biznesowe a obliczenie ROI ma miejsce tylko w 5% projektów szkoleniowych. Te 5% to z reguły projekty wielkie o znaczących kosztach i duŝym ryzyku ich przeprowadzenia dla organizacji. Często obliczenie ROI wynika teŝ z potrzeb menedŝerów odpowiedzialnych za alokację kosztów lub urzędników organizacji rządowych na potrzeby róŝnego rodzaju kontroli. RównieŜ znaczenie projektu dla firmy odgrywa tu duŝą rolę. Jesteśmy przekonani, Ŝe przyszłość leŝy w obliczaniu ROI z coachingu. Będzie to wynikało z traktowania wszelkiego rodzaju szkoleń i coachingu jako inwestycji w kapitał ludzki i powiększanie zasobów, a co za tym idzie będzie podlegało takiej samej procedurze ocen jak kaŝda inna inwestycja związana w wydatkami firm. Sugestie do dalszych badań Z pewnością istnieje ogromna potrzeba stworzenia bazy danych, w której miejsce znajdzie moŝliwie duŝa ilość konkretnych przypadków uŝycia obliczania ROI metodą zaproponowaną przez dr Phillipsa wraz z zakresem wartości liczbowych dotyczących poszczególnych zmiennych formuły. Wielkim wyzwaniem jest pogłębianie wiedzy na temat metod ekstrahowania efektów coachingu i przestrzeganie standardów od których zaleŝy jakość kalkulacji.