Ustawa o kredycie konsumenckim

Transkrypt

1 Krótkie Komentarze Becka M. Chruściak, M. Kłoda A. Kopeć, G. Kott, T. Ostrowski, M. Szakun Ustawa o kredycie konsumenckim Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji Komentarz C. H. Beck

2 KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji

3 Polecamy nasze publikacje z serii Krótkie Komentarze Becka: Jolanta Strusińska-Żukowska, Beata Gudowska (red.) USTAWA O SYSTEMIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH. KOMENTARZ Komentarze Becka Krzysztof Pietrzykowski (red.) KODEKS CYWILNY. TOM I II Duże Komentarze Becka Aleksander Raczyński SYTUACJA PRAWNA POSZKODOWANEGO W UBEZPIECZE- NIU ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ Monografie Prawnicze Ilona Kwiecień UBEZPIECZENIA W ZARZĄDZANIU RYZYKIEM DZIAŁALNO- ŚCI GOSPODARCZEJ Ubezpieczenia Marcin Kawiński UBEZPIECZENIA PUBLICZNE I PRYWATNE W POLITYCE SPOŁECZNEJ. SKUTECZNOŚĆ I EFEKTYWNOŚĆ Ubezpieczenia

4 Ustawa o kredycie konsumenckim Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji Komentarz Małgorzata Chruściak Marcin Kłoda Alicja Kopeć Grzegorz Kott Tomasz Ostrowski Mirosława Szakun WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2012

5 Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji Stan prawny: luty 2012 Wydawca: Natalia Adamczyk Poszczególne fragmenty komentarza opracowali: Małgorzata Chruściak art. 1 4 Nb 1 5, 17, 19, 20, 22, 23, 28, 32, 35, 35a Marcin Kłoda art. 4 Nb 6 15, 18, 19 Nb 1 3, 21, 33, 42, 43, 66 Alicja Kopeć art , 27, Grzegorz Kott art. 24, 25, 29, 45, 46 Tomasz Ostrowski art Mirosława Szakun art , 44, Wydawnictwo C. H. Beck 2012 Konferencja Przedsiębiorców Finansowych w Polsce. Związek Pracodawców 2012 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book:

6 Spis treści Wykaz skrótów Wstęp Autorzy XIII A. Tekst ustawy Ustawa o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. (Dz.U. Nr 126, poz. 715) zm. Dz.U. Nr 165, poz. 984, Nr 201, poz B. Komentarz Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1. [Zakres przedmiotowy] Art. 2. [Stosowanie ustawy] Art. 3. [Umowa o kredyt konsumencki] Art. 4. [Wyłączenia] Rozdział 2. Obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego przed zawarciem umowy o kredyt Art. 7. [Obowiązek informacji w reklamie] Art. 8. [Reprezentatywny przykład reklama] Art. 9. [Ocena ryzyka kredytowego] Art. 10. [Odmowa udzielenia kredytu] Art. 11. [Udzielenie wyjaśnień] Art. 12. [Bezpłatny projekt umowy] Art. 13. [Obowiązek udzielenia informacji przed zawarciem umowy] Art. 14. [Formularz informacyjny] Art. 15. [Umowa zawierana na odległość] Art. 16. [Przekazanie dodatkowych informacji] Art. 17. [Umowa o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym] Art. 18. [Umowa o kredyt przewidujący odroczenie płatności] Art. 19. [Formularz informacyjny] Art. 20. [Umowa o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym zawierana na odległość] IX XI V

7 Spis treści VI Art. 21. [Umowa o kredyt przewidująca odroczenie płatności zawarta na odległość] Art. 22. [Umowa o kredyt zabezpieczony hipoteką] Art. 23. [Formularz informacyjny] Art. 24. [Rzeczywista roczna stopa oprocentowania; całkowita kwota kredytu] Art. 25. [Rzeczywista roczna stopa oprocentowania] Art. 27. [Informacja o stopie referencyjnej] Art. 28. [Informacje o kosztach kredytu] Rozdział 3. Umowa o kredyt Art. 29. [Wymogi formalne umowy] Art. 32. [Wymogi formalne umowy w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym] Art. 33. [Wymogi formalne umowy przewidującej odroczenie płatności] Art. 35. [Wymogi formalne umowy o kredyt zabezpieczony hipoteką] Art. 35a. [Spłata rat] Art. 36. [Zmiana wysokości stopy oprocentowania] Art. 37. [Harmonogram spłaty] Art. 38. [Wyciąg z rachunku] Art. 39. [Informacja o przekroczeniu salda] Art. 40. [Zmiana całkowitej kwoty kredytu] Art. 42. [Wypowiedzenie umowy o kredyt na czas nieoznaczony] Art. 43. [Wypowiedzenie prawa do wpłat na podstawie umowy o kredyt na czas nieoznaczony] Art. 44. [Bezskuteczność wyłączenia lub ograniczenia zarzutów] Art. 45. [Sankcja kredytu darmowego] Art. 46. [Sankcja kredytu darmowego] Rozdział 4. Spłata kredytu przed terminem Art. 48. [Wcześniejsza spłata kredytu] Art. 49. [Obniżenie kosztów kredytu przy wcześniejszej spłacie] Art. 50. [Prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu] Art. 51. [Wyłaczenie prowizji za wcześniejszą spłatę] Art. 52. [Całkowite rozliczenie] Rozdział 5. Odstąpienie od umowy przez konsumenta Art. 53. [Termin odstąpienia przez konsumenta] Art. 54. [Koszty odstąpienia] Art. 55. [Skuteczność odstąpienia wobec osób trzecich] Art. 56. [Odstąpienie od umowy o kredyt wiązany]

8 Spis treści Art. 57. [Odstąpienie od umowy o nabycie towaru lub usługi] Art. 58. [Odstąpienie od umowy zawartej na odległość] Art. 59. [Prawo dochodzenia roszczeń] Rozdział 7. Przepisy przejściowe i końcowe Art. 66. [Stosowanie przepisów ustawy] Indeks rzeczowy VII

9

10 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa dyrektywa 2002/92/WE dyrektywa 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego (Dz.Urz. UE L 9, s. 3 z 2003 r.) dyrektywa 2008/48/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE L 133, s. 66 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KredKonsU ustawa z r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715 ze zm.) OchrKonsU ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) ProdNiebOdpU.... ustawa z r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) 2. Publikatory i czasopisma BSN Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna 3. Inne skróty nast następna poz pozycja RRSO rzeczywista roczna stopa oprocentowania IX

11 Wykaz skrótów s strona t.j tekst jednolity UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów X

12 Wstęp Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związek Pracodawców, to organizacja samorządowa, która uczestniczyła aktywnie w procesie legislacyjnym, najpierw Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki, a następnie ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Niniejszy Komentarz do przedmiotowej ustawy to efekt pracy specjalnie powołanego przez KPF Zespołu ds. rekomendacji interpretacyjnych ustawy o kredycie konsumenckim. W jego skład którego weszli wybitni przedstawiciele szeroko rozumianego prawa konsumenckiego w Polsce. Uznaliśmy, że kardynalne znaczenie dla rynku kredytowego w Polsce tej ustawy, implementującej Dyrektywę w sprawie umów o kredyt konsumencki, wymaga wyposażenia przemysłu finansowego i konsumentów w narzędzia pozwalające lepiej zrozumieć i praktycznie stosować przepisy tej regulacji. Komentarz zawiera eksperckie wskazania, jak interpretować poszczególne instytucje ustawy, których wykorzystanie w praktyce zdaniem Autorów może powodować największe trudności i wzbudzać wątpliwości uczestników rynku kredytu konsumenckiego. Komentarz porusza zatem najbardziej istotne zagadnienia, dbając o zachowanie jednolitej formy wypowiedzi, ułatwiając poruszanie się w jego obszarze. Jesteśmy przekonani, że Komentarz będzie znakomitym uzupełnieniem zbiorów prawniczych instytucji finansowych, oferujących produkty kredytu konsumenckiego. Będzie z pewnością również pożyteczny dla konsumentów, a także organizacji reprezentujących ich interesy i broniący ich praw. Niezależnie od powyższego kręgu adresatów, Komentarz jest dedykowany wszystkim podmiotom, które mogą mieć styczność z ustawą o kredycie konsumenckim, zarówno w praktyce, jak i w teorii. Andrzej Roter XI

13

14 Autorzy Małgorzata Chruściak adwokat, partner kierujący Departamentem Bankowości i Finansów Międzynarodowych w warszawskim biurze CMS Cameron McKenna, specjalizuje się w prawie gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa bankowego. Doradzała zarówno polskim, jak i zagranicznym bankom w licznych projektach finansowych. Posiada szerokie doświadczenie w zakresie doradztwa prawnego przy transakcjach związanych z finansowaniem projektów inwestycyjnych, kredytów konsorcjalnych oraz transakcjach restrukturyzacyjnych (w tym związanych z ryzykiem upadłości). Brała także udział w procesie zakładania banków w Polsce oraz nabywania akcji polskich banków oraz innych instytucji finansowych przez inwestorów zagranicznych, w tym w wyniku łączenia międzynarodowych instytucji finansowych. Ponadto doradzała renomowanym polskim bankom w przygotowywaniu standardowej dokumentacji dotyczącej zarówno bankowości korporacyjnej jak i konsumenckiej, w tym wzorów umów oraz regulaminów bankowych. Doradztwo w zakresie bankowości konsumenckiej obejmuje w szczególności analizę standardowej dokumentacji z punktu widzenia jej zgodności z wymogami ustawowymi i regulacjami konsumenckimi. Grzegorz Kott radca prawny w Kancelarii Wierzbowski Eversheds, ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Kieruje zespołem prawa rynków kapitałowych i ubezpieczeń. Posiada 17-letnie doświadczenie w świadczeniu pomocy prawnej krajowym i zagranicznym podmiotom gospodarczym z rynku finansowego, jak i innych sektorów gospodarki. Specjalizuje się m.in. w regulacjach dotyczących rynków finansowych, a szczególnie kredytu konsumenckiego, rynków kapitałowych i ubezpieczeń. dr Alicja Kopeć dyrektor Departamentu Prawnego, doradca zarządu, Provident Polska S.A., radca prawny, doktor nauk prawnych. W Provident Polska S.A. pracuje od lutego 2003 r. Jest współautorką komentarzy do ustawy o indywidualnych kontach emerytalnych oraz ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Swoją karierę zawodową zaczynała jako pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego. Następnie pracowała jako dyrektor Departamentu Prawnego grupy ubezpieczeniowej Commercial Union oraz Zurich Financial Services, a następnie w międzynarodowej kancelarii prawnej Linklaters, gdzie była odpowiedzialna za praktykę w zakresie prawa ubezpieczeniowego oraz funduszy emerytalnych. Jest absolwentką Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz podyplomowych studiów w zakresie Prawa Europejskie- XIII

15 Autorzy go na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończyła również podyplomowe studia w zakresie biznesu i gospodarki rynkowej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Hartford USA. Mirosława Szakun radca prawny, doradca prawny Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, ukończyła studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. W roku 1981 uzyskała uprawnienia radcy prawnego. Ukończyła studia podyplomowe prawa gospodarczego na Uniwersytecie Gdańskim. Od początku pracy zawodowej zajmuje się zagadnieniami dotyczącymi rynku finansowego i prowadzi indywidualną kancelarię radcy prawnego, wyspecjalizowaną w obsłudze prawnej podmiotów z tego rynku. Uczestniczyła w pracach legislacyjnych dotyczących m.in. nowelizacji prawa bankowego, ustawy o kredycie konsumenckim i ustawy o upadłości konsumenckiej. Od 2002 r. pełni funkcję doradcy prawnego Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, a od 2008 r. jest ekspertem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przy Ministrze Sprawiedliwości. Członek Komitetu Prawnego EUROFINAS. dr Marcin Kłoda adwokat, partner w Kancelarii Kłoda Narkiewicz-Jodko Spółka Partnerska Adwokaci, członek Izby Adwokackiej w Warszawie, ukończył z wyróżnieniem Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Część studiów odbył na Uniwersytecie w Aix-en-Provence. Uzyskał również Dyplom Wyższych Studiów Specjalistycznych w zakresie francuskiego i europejskiego prawa gospodarczego wydany przez Uniwersytet w Poitiers. W roku 2007 uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim tytuł doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy zatytułowanej Podstawowe zasady polskiego prawa międzyczasowego prywatnego ze szczególnym uwzględnieniem zasady lex retro non agit. Jego praktyka koncentruje się wokół zagadnień prawa spółek handlowych, prawa umów konsumenckich o usługi finansowe, prawa umów w obrocie gospodarczym i prawa instrumentów płatniczych. Biegle włada językiem angielskim i francuskim. Jest autorem publikacji z zakresu przepisów o kredycie, prawa międzyczasowego prywatnego i prawa prywatnego międzynarodowego. Tomasz Ostrowski adwokat, ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim oraz aplikację sądową w Sądzie Okręgowym w Świdnicy, w latach współpracował z wrocławską Kancelarią Prawną Raven Krupa & Stańko Spółka komandytowa, zajmując się obsługą prawną przedsiębiorstw należących do grupy kapitałowej Kruk S.A., od 2009 r. prowadzi indywidualną praktykę adwokacką we Wrocławiu, specjalizuje się w zagadnieniach obrotu i zarządzania wierzytelnościami oraz systemów wymiany informacji o zobowiązaniach, zaangażowany w prace Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce związane z procesami legislacyjnymi, w latach członek Komisji Etyki KPF. XIV

16 A. Tekst ustawy

17

18 Ustawa o kredycie konsumenckim 1 z dnia 12 maja 2011 r. (Dz.U. Nr 126, poz. 715) zm. Dz.U. Nr 165, poz. 984, Nr 201, poz Spis treści Art. Rozdział 1. Przepisy ogólne Rozdział 2. Obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego przed zawarciem umowy o kredyt Rozdział 3. Umowa o kredyt Rozdział 4. Spłata kredytu przed terminem Rozdział 5. Odstąpienie od umowy przez konsumenta Rozdział 6. Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 7. Przepisy przejściowe i końcowe Rozdział 1. Przepisy ogólne Art. 1. [Zakres przedmiotowy] Ustawa określa: 1) zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki; 2) obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki oraz obowiązki konsumenta, kredytodawcy i pośrednika kredytowego w związku z zawartą umową o kredyt konsumencki; 3) obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy o kredyt zabezpieczony hipoteką oraz obowiązki w zakresie informacji zawartych w umowie o kredyt zabezpieczony hipoteką; 4) skutki uchybienia obowiązkom kredytodawcy. Art. 2. [Stosowanie ustawy] Ustawę stosuje się także do umów o kredyt konsumencki, który spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi. 1 Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 2008/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz.UE L 133 z r., str. 66). 3

19 Art. 3 4 A. Tekst ustawy Art. 3. [Umowa o kredyt konsumencki] 1. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. 2. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: 1) umowę pożyczki; 2) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego; 3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia; 4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia; 5) umowę o kredyt odnawialny. 3. Za umowę o kredyt konsumencki nie uważa się umów dotyczących odroczenia terminu spełnienia świadczenia niepieniężnego, którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne świadczenie usług lub dostaw towarów tego samego rodzaju, jeżeli konsument jest zobowiązany do zapłaty za spełnione świadczenie lub dostawę towaru w ustalonych odstępach czasu w trakcie obowiązywania umowy. Art. 4. [Wyłączenia] 1. Ustawy nie stosuje się do umów: 1) w których konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania oraz innych kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego; 2) leasingu, jeżeli umowa nie przewiduje obowiązku przeniesienia własności przedmiotu umowy na konsumenta; 3) zawieranych z podmiotami, o których mowa w art. 3 pkt 32 i 33 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622); 4) o kredyt, będących wynikiem ugody sądowej, ugody zawartej przed sądem polubownym lub ugody, która jest wynikiem postępowania mediacyjnego; 5) o kredyt udzielany wyłącznie pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy w ramach działalności dodatkowej, w której pracownik nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania lub jest zobowiązany do zapłaty rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania niższej od powszechnie stosowanych na rynku; 6) o kredyt udzielany na mocy przepisów szczególnych: a) z zastosowaniem niższych stóp oprocentowania niż powszechnie stosowane na rynku lub 4

20 A. Tekst ustawy Art. 4 b) jeżeli konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania lub z zastosowaniem innych warunków, które są korzystniejsze dla konsumenta niż powszechnie stosowane na rynku oraz stóp oprocentowania nie wyższych niż powszechnie stosowane na rynku. 2. W zakresie: 1) 2 umów o kredyt zabezpieczony hipoteką oraz pożyczki zabezpieczonej hipoteką stosuje się art. 22, art. 23, art. 29, art. 35, art. 35a i art. 46; 2) umów o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta, który jest spłacany przez konsumenta w terminie do jednego miesiąca stosuje się art. 17 ust. 4; 3) umów o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta, który jest spłacany przez konsumenta w terminie do trzech miesięcy lub na żądanie stosuje się art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 4, art. 8 10, art. 12, art. 17 ust. 2, 3 i 5, art. 19, art. 20, art. 25, art. 28, art. 29, art. 30 ust. 2, art. 31, art. 32, art. 38, art. 40, art. 44, art. 45, art. 47, art. 57 i art. 59; 4) przekroczenia środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym stosuje się art. 34, art. 39, art. 45 i art. 47; 5) umów przewidujących odroczenie płatności lub zmianę sposobu spłaty w przypadku gdy konsument jest w zwłoce w związku ze spłatą zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt, o ile postanowienia tej umowy nie są dla konsumenta mniej korzystne od postanowień zawartych w umowie, do której odnosi się umowa przewidująca odroczenie płatności lub sposobu spłaty stosuje się art. 7, art. 8, art. 10, art. 12, art. 18, art. 19, art. 21, art. 25, art. 28, art. 29, art. 30 ust. 2, art. 33, art. 34, art. 36, art. 39, art. 42, art. 43, art. 45, art. 47 i rozdział 4; 6) umów określonych w pkt 5, będących umowami o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta, który jest spłacany przez konsumenta w terminie do trzech miesięcy lub na żądanie stosuje się art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2, art. 8 10, art. 17 ust. 2, 3 i 5, art. 19, art. 20, art. 25, art. 28, art. 29, art. 30 ust. 2, art. 31, art. 32, art. 38, art. 40, art. 44, art. 45 i art Do umów o kredyt konsumencki nie stosuje się przepisów rozdziału I działu IV tytułu XI księgi trzeciej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.). 4. Ustawę stosuje się do umów leasingu i najmu jeżeli umowa odrębna od tych umów, przewiduje przeniesienie własności przedmiotu tych umów, uzależniając je od żądania kredytodawcy. 2 Art. 4 ust. 2 pkt 1 w brzmieniu ustawy z dnia r. (Dz.U. Nr 165, poz. 984), która wchodzi w życie r. 5