Prawo karne materialne

Transkrypt

1 APLIKACJE PRAWNICZE TABELE PORÓWNAWCZE Alicja Świczewska Prawo karne materialne Wydawnictwo C.H. Beck

2 TABELE PORÓWNAWCZE Prawo karne materialne

3 W sprzedaży: M. Stepaniuk APLIKACJA ADWOKACKA, wyd. 2 Seria Inne M. Stepaniuk APLIKACJA RADCOWSKA, wyd. 2 Seria Inne M. Stepaniuk APLIKACJA NOTARIALNA, wyd. 3 Seria Inne K. Czajkowska-Matosiuk Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, Tom 1, wyd. 4 Seria Inne K. Czajkowska-Matosiuk Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, Tom 2, wyd. 4 Seria Inne K. Czajkowska-Matosiuk Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, Tom 3, wyd. 4 Seria Inne

4 Alicja Świczewska Prawo karne materialne Wydawnictwo C.H. BECK Warszawa 2010

5 Redakcja: Joanna Ablewicz Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C.H. Beck 2010 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Krzysztof Biesaga Druk i oprawa: Cyfrowe Centrum Druku, Bydgoszcz ISBN

6 Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów Akty prawa krajowego... IX 2. Inne skróty... IX I. Część ogólna KK, KKS, KW Podstawa prawna, zasady odpowiedzialności Formy przestępstwa/wykroczenia, czynny żal Wyłączenie bezprawności albo winy Kary Środki karne Zasady wymiaru kary i środków karnych Środki oddziaływania wychowawczego, powrót do przestępstwa Środki związane z poddaniem sprawcy próbie Warunkowe umorzenie postępowania Warunkowe zawieszenie wykonania kary Warunkowe przedterminowe zwolnienie Zwolnienie od reszty kary ograniczenia wolności, skrócenie wykonywania środków karnych Kara łączna, zbieg przestępstw, ciąg przestępstw Łączenie kar i środków karnych Środki zabezpieczające Przedawnienie Zatarcie skazania/ukarania Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą Słownik pojęć Stosunek do ustaw szczególnych VII IX II. Część szczególna KK Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu Przestępstwa przeciwko środowisku Przestępstwa przeciwko wolności Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonującym pracę zarobkową Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu A. Świczewska, Prawo karne materialne V

7 Spis treści 9. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu Przestęstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi III. Część szczególna KK i KW Przestępstwa/wykroczenia przeciwko zdrowiu i życiu Przestępstwa/wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji Przestępstwa/wykroczenia przeciwko mieniu IV. Część szczególna KK Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów V. KKS wybrane przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe VI. KW wybrane wykroczenia VII. Ustawa z r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz ze zm.) Zakres zastosowania; słownik pojęć Przestępstwa i wykroczenia Stosunek do przepisów części ogólnej KK i KW oraz do KPW VIII. Przepisy karne w ustawie z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) VI A. Świczewska, Prawo karne materialne

8 Wstęp Gdy przygotowywałam się do egzaminów podczas studiów, siłą rzeczy uczyłam się każdego kodeksu lub innej ustawy z osobna. Jednak nauka do konkursów na aplikację adwokacką oraz sądową szybko okazała się innym wyzwaniem. Ogromny materiał, który należało opanować, postanowiłam pogrupować i podzielić na zagadnienia. Pomysł rozwinęłam podczas aplikacji, ucząc się do corocznych kolokwiów. Zbiór, który mają Państwo przed sobą, zawiera tabele przedstawiające instytucje prawa karnego materialnego oraz zaprezentowane w sposób przekrojowy przestępstwa i wykroczenia. Opracowane zagadnienia obejmują: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks wykroczeń, ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii oraz przepisy karne Kodeksu spółek handlowych. Dodatkowy podział na szczegółowe hasła ułatwia szybkie znalezienie konkretnych regulacji. Po każdym zdaniu umieszczonym w tabeli podana jest podstawa prawna, a stosowane skróty oraz oznaczenia matematyczne mają pomóc w sprawnym zapamiętaniu treści przepisów. Mam nadzieję, że seria Tabele Porównawcze okaże się szczególnie przydatna dla młodych prawników: studentów i absolwentów, którzy planują zdawać na aplikacje; aplikantów oraz praktyków. Chciałabym podziękować Pracownikom Wydawnictwa C.H. Beck, jak również adwokatom: Jakubowi Jacynie i Andrzejowi Michałowskiemu za życzliwość oraz cenne uwagi. Warszawa, luty 2010 r. Alicja Świczewska A. Świczewska, Prawo karne materialne VII

9

10 Wykaz skrótów 1. Akty prawa krajowego KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KSH ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KW ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 ze zm.) NarkomU ustawa z r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz ze zm.) 2. Inne skróty (!) zagadnienie szczególnie ciekawe art artykuł CzZ czyn zabroniony dm decymetr ds do spraw Dz.U Dziennik Ustaw G grzywna KE komisja egzaminacyjna KŁ kara łączna KOW kara ograniczenia wolności KPW kara pozbawienia wolności LG lex generalis LS lex specialis max maksymalnie mg miligram mies miesiąc min minimalne m.in między innymi MS Minister Sprawiedliwości np na przykład Nr numer OW ograniczenie wolności pkt punkt poz pozycja PW pozbawienie wolności R recydywa r rok RS recydywa specjalna A. Świczewska, Prawo karne materialne IX

11 Wykaz skrótów RZ st.dz ŚZ t.j ust ww w zw ZK zd zł zob ze zm recydywa zwykła stawka dzienna środek zabezpieczający tekst jednolity ustęp wyżej wymieniony w związku zakład karny zdanie złoty zobacz ze zmianami X A. Świczewska, Prawo karne materialne

12 1. Podstawa prawna, zasady odpowiedzialności A. Świczewska, Prawo karne materialne 1 1. Podstawa prawna, zasady odpowiedzialności ogólne szczegółowe Podstawa prawna Ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Zasady odpowiedzialności kk kks kw Ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) Nullum crimen i inne Odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia CzZ pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie popełnienia (art. 1 1 KK). Nie stanowi przestępstwa CzZ, którego społeczna szkodliwość jest znikoma (art. 1 2 KK). Nie popełnia przestępstwa sprawca CzZ, jeśli nie można mu przypisać winy w czasie czynu (art. 1 3 KK). Odpowiedzialność karna za przestępstwo skutkowe zaniechanie tylko tego, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi (art. 2 KK). Zasada humanitaryzmu (stosowanie kar i środków karnych) (art. 3 KK). Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowie- we podlega ten tylko, kto popełnia dzialności za wykroczenie skarbo- czyn społecznie szkodliwy pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie popełnienia (art. 1 1 KKS). Nie stanowi przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego CzZ, którego społeczna szkodliwość jest znikoma (art. 1 2 KKS). Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego przypisać winy w czasie czynu sprawca CzZ, jeśli nie można mu Odpowiedzialność za przestępstwo (art. 1 3 KKS). skarbowe lub wykroczenie skarbowe skutkowe zaniechanie tylko tego, na kim prawny szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi (art. 1 4 KKS). Zasada humanitaryzmu stosowanie kar i środków karnych (art KKS). Stara a nowa ustawa Zasady stosowania nowej ustawy: Zasady stosowania nowej ustawy: jeśli obowiązuje w czasie orzeka- jeśli obowiązuje w czasie orzekania to stosuje się ją (LG), z wyjąt- nia to się ją stosuje (LG), z wyjąt- I. Część ogólna KK, KKS, KW Ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 109, poz. 756 ze zm.) Odpowiedzialności za wykroczenie podlega tylko ten, kto popełnia czyn: społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary: aresztu, OW, G do 5000 zł lub nagany (art. 1 1 KW). Nie popełnia wykroczenia sprawca CzZ, jeśli nie można mu przypisać winy w czasie czynu (art. 1 2 KW). Zasady stosowania nowej ustawy: jeśli obowiązuje w czasie orzekania, to się ją stosuje (LG), z wyjąt-

13 I. Część ogólna KK, KKS, KW 2 A. Świczewska, Prawo karne materialne ogólne szczegółowe Terytorium, czas, miejsce kk kiem gdy poprzednia względniejsza (LS), górna granica w nowej ustawie niższa od kary orzeczonej do tej wysokości obniża się wymierzoną, nie ma zagrożenia KPW, wymierzoną KPW zamienia się na G (jeden dzień PW = 60 st.dz.) albo KOW (miesiąc PW = 2 miesiące OW), nie jest zabroniony pod groźbą kary skazanie zaciera się ex lege (art. 4 KK). Zasada terytorialności: przestępstwo na terytorium RP/polskim statku, chyba że umowa międzynarodowa, której RP jest stroną stanowi inaczej. Czas popełnienia: w czasie w którym sprawca działał/zaniechał działania do którego był obowiązany. Miejsce popełnienia: w miejscu, w którym sprawca działał/zaniechał działania = do którego był obowiązany albo gdzie skutek stanowiący znamię CzZ nastąpił/według zamiaru sprawcy miał nastąpić (art. 5 i 6 KK). kks kw kiem gdy poprzednia względniejsza (LS), niedopuszczalne stosowanie w części ustawy nowej i w części obowiązującej poprzednio, nie ma zagrożenia KPW, wymierzoną KPW zamienia się na G (jeden dzień PW = 2 st.dz.), nie jest zabroniony pod groźbą kary skazanie zaciera się ex lege, a ukaranie uważa się za niebyłe (art KKS). Zasada terytorialności: CzZ na terytorium RP/polskim statku, chyba że KKS inaczej (art. 3 2 KKS), również znajdującą się poza morzem terytorialnym wyłączną strefę ekonomiczną, w której RP na podstawie prawa wewnętrznego i zgodnie z prawem międzynarodowym wykonuje prawa odnoszące się do badania i eksploatacji dna morskiego i jego podglebia oraz ich zasobów naturalnych (art KKS). Czas popełnienia: w czasie, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy (LG) (art. 2 1 KKS). Miejsce popełnienia: w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy albo gdzie skutek stanowiący znamię CzZ nastąpił/według zamiaru sprawcy miał nastąpić (art. 3 1 KKS). kiem gdy poprzednia względniejsza (LS), czyn nie jest już zabroniony pod groźbą kary, gdy ukaranie uważa się za niebyłe (art. 2 KW). Zasada terytorialności: wykroczenie na terytorium RP/ polskim statku (art. 3 1 KW), odpowiedzialność za wykroczenie popełnione za granicą zachodzi, gdy przepis szczególny taką odpowiedzialność przewiduje (art. 3 2 KW). Czas popełnienia: w czasie w którym sprawca działał/zaniechał działania, do którego był obowiązany (art. 4 1 KW). Miejsce popełnienia: w miejscu, w którym sprawca działał/zaniechał działania albo gdzie skutek nastąpił/według zamiaru sprawcy miał nastąpić (art. 4 2 KW).

14 1. Podstawa prawna, zasady odpowiedzialności A. Świczewska, Prawo karne materialne 3 ogólne szczegółowe Czyn zabroniony/ czyn społecznie szkodliwy kk Przestępstwo: zbrodnia: zagrożona KPW 3 lata albo karą surowszą, występek: zagrożony G > 30 stawek dziennych/kow/kpw > miesiąca (art. 7 KK). kks kw Przestępstwo skarbowe jest to CzZ przez kodeks pod groźbą kary G w stawkach dziennych, KOW lub KPW (art KKS). Wykroczeniem skarbowym jest: CzZ przez kodeks pod groźbą G określonej kwotowo, jeżeli: kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu 5-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia, także inny CzZ, jeżeli kodeks tak stanowi (art KKS). Wina Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi (art. 8 KK). Przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi (art. 4 1 KKS). Wina: umyślna: zamiar bezpośredni (chce popełnić) lub ewentualny (przewidując możliwość godzi się) art. 9 1 KK, Wina: umyślna: zamiar bezpośredni (chce popełnić) lub ewentualny (przewidując możliwość godzi się) (art. 4 2 KKS), nieumyślna: nie mając zamiaru, popełnia jednak na skutek niezachowania należytej ostrożności wymaganej w danych okolicznościach: lekkomyślność (przewidywał możliwość popełnienia) albo niedbalstwo(mógł przewidzieć) art. 9 2 KK. Wina kombinowana: surowsza odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od określonego następ- nieumyślna: nie mając zamiaru, popełnia go jednak na skutek niezachowania należytej ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, lekkomyślność (przewidywał możliwość popełnienia) albo niedbalstwo (mógł przewidzieć) (art. 4 3 KKS). Czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary: aresztu, OW, G do 5000 zł lub nagany (art. 1 1 KW). Wykroczenie można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, chyba że ustawa przewiduje odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne (art. 5 KW). Wina: umyślna: zamiar bezpośredni (chce popełnić) lub ewentualny (przewidując możliwość godzi się) (art. 6 1 KW), nieumyślna: nie mając zamiaru, popełnia go jednak na skutek niezachowania należytej ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, lekkomyślność (przewidywał możliwość popełnienia) albo niedbalstwo (mógł przewidzieć) (art. 6 2 KW).

15 I. Część ogólna KK, KKS, KW 4 A. Świczewska, Prawo karne materialne ogólne szczegółowe kk stwa CzZ, jeśli przewidywał/mógł przewidzieć przestępstwo (art. 9 3 KK). Zakres podmiotowy LG: Kto popełnia CzZ po ukończeniu 17 lat. Ale jak występek popełniony przez osobę lat, stosuje się środki wychowawcze/lecznicze/poprawcze dla nieletniego, jeśli za tym przemawiają: okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy + jego właściwości + warunki osobiste. LS: nieletni,który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się określonych przestępstw, może odpowiadać na zasadach określonych w KK, jeśli za tym przemawiają: okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy + jego właściwości + warunki osobiste, szczególnie gdy bezskuteczność poprzednio stosowanych środków wychowawczych/poprawczych, kara 2/3 górnej granicy ustawowego zagrożenia, S może nadzwyczajnie złagodzić (bez dodatkowych warunków) (art. 10 KK). lat (LG), ale jak przestępstwo skar- Kto popełnia CzZ po ukończeniu 17 bowe lub wykroczenie skarbowe popełnione przez osobę lat, lecznicze/poprawcze dla nieletnie- stosuje się środki wychowawcze/ go, jeśli za tym przemawiają: okoliczności sprawy stopień rozwoju sprawcy + jego właściwości + warunki osobiste (art KKS). Zbieg Ten sam czyn stanowi tylko jedno przestępstwo (art KK). Kumulatywny zbieg: Czyn wyczerpuje znamiona określone w 2 przepisach KK, sąd skazuje za jedno przestępstwo na Ten sam czyn tylko jedno przestępstwo skarbowe albo tylko jedno wykroczenie skarbowe (art. 6 1 KKS). Kumulatywny zbieg: lone w 2 przepisach KKS, sąd czyn wyczerpuje znamiona okreś- skazuje za jedno przestępstwo kks kw Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popełnia CzZ po ukończeniu lat 17 (art. 8 KW). Kumulatywny zbieg: czyn wyczerpuje znamiona 2 wykroczeń określonych w 2 przepisach ustawy, stosuje się przepis

16 2. Formy przestępstwa/wykroczenia, czynny żal A. Świczewska, Prawo karne materialne 5 ogólne szczegółowe kk kks kw skarbowe lub jedno wykroczenie skarbowe na wszystkich zbiegających się przepisów i wymierza karę na podstawie najsurowszego przepisu, ale obok może orzec inne środki przewidziane na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów (art. 8 1 i 2 KKS). Czyn ciągły Za jeden CzZ uważa się 2 zachowania podjete: w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru (art. 12 KK). wań podjętych: Za jeden CzZ uważa się 2 zacho- w krótkich odstępach czasu (w zakresie CzZ polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej; krótki odstęp czasu 6 miesięcy), w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności (art. 6 2 KKS). (zob. też art pkt 3 KKS dotyczący nadzwyczajnego obostrzenia kary) 2. Formy przestępstwa/wykroczenia, czynny żal ogólne Formy przestępstwa/wykroczenia szczegółowe podstawie wszystkich zbiegających się przepisów i wymierza karę na podstawie najsurowszego przepisu, ale obok może orzec inne środki przewidziane na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów (art i 3 KK). kk Stadialne: dokonanie, usiłowanie zwykłe (udolne), usiłowanie nieudolne, przygotowanie. Zjawiskowe: sprawstwo, współsprawstwo, Stadialne: dokonanie, usiłowanie zwykłe (udolne), usiłowanie nieudolne. Zjawiskowe: sprawstwo, współsprawstwo, przewidujący najsurowszą karę, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu środków karnych na podstawie innych naruszonych przepisów (art. 9 1 KW). kks kw Stadialne: dokonanie, usiłowanie zwykłe (udolne), usiłowanie nieudolne. Zjawiskowe: sprawstwo, podżeganie,

17 I. Część ogólna KK, KKS, KW 6 A. Świczewska, Prawo karne materialne ogólne szczegółowe kk sprawstwo kierownicze, wydanie polecenia popełnia CzZ osobie w stosunku zależności, podżeganie, pomocnictwo, prowokacja. Usiłowanie Zwykłe: kto w zamiarze popełnienia CzZ bezpośrednio zmierza swoim zachowaniem do jego dokonania, kara w granicach zagrożenia dla danego przestępstwa (art KK). nieudolne: sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie niemożliwe, bo brak przedmiotu do popełnienia na nim CzZ/użycie środka nienadającego się (art KK). Kara: w granicach zagrożenia dla danego przestępstwa (przy udolnym i nieudolnym) art KK; ale można (art KK): nadzwyczajne złagodzenie kary, odstąpienie od wymierzenia kary. Nie podlega karze za usiłowanie, kto: dobrowolnie odstąpił od dokonania, zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię (art KK). Sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę, gdy sprawca dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię (art KK). Usiłowanie przestępstwa skarbowego: zagrożonego karą 1 rok KPW lub karą łagodniejszą, jest karalne, jeśli kodeks tak karę w wysokości 2/3 górnej stanowi, granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego dla danego KKS). przestępstwa skarbowego (art. 21 Do usiłowania stosuje się odpowiednio: przepis art KKS (przesłan- ka dobrowolności zapobieżenia niu CzZ), przez współdziałającego dokona- także przepisy KK: art. 13, 14 2 oraz art. 15. kks kw sprawstwo kierownicze, wydanie polecenia popełnia CzZ osobie w stosunku zależności, podżeganie, pomocnictwo, prowokacja. pomocnictwo. Zwykłe: kto w zamiarze popełnienia CzZ bezpośrednio zmierza swoim zachowaniem do jego dokonania (art KW), karalne, gdy ustawa tak stanowi (art KW), nieudolne, kara w granicach zagrożenia dla danego wykroczenia (art KW). Nie podlega karze za usiłowanie, kto: dobrowolnie odstąpił od dokonania, zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię (art KW).

18 2. Formy przestępstwa/wykroczenia, czynny żal A. Świczewska, Prawo karne materialne 7 ogólne szczegółowe Przygotowanie kk Sprawca w celu popełnienia CzZ podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania (w szczególności wchodzi w porozumienie/uzyskuje lub przysposabia środki/zbiera informacje/sporządza plan) (art KK). Karalne, gdy ustawa tak stanowi (art KK). Nie podlega karze za przygotowanie: gdy dobrowolnie odstąpił od przygotowania + (gdy porozumienie z inną osobą): istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu (art KK), ten, kto nie podlega karze za usiłowanie (art KK). Sprawstwo Wykonuje CzZ: sam /wspólnie i w porozumieniu z inną osobą. Kieruje wykonaniem CzZ przez inną osobę. Wydaje polecenie popełnienia CzZ osobie w stosunku zależności (art KK). Wykonuje CzZ: sam/wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, kieruje wykonaniem CzZ przez inną osobę, wydaje polecenie popełnienia CzZ osobie w stosunku zależności (art. 9 1 KKS). Podżeganie Nakłania inną osobę do dokonania CzZ, chcąc, by ona go dokonała (zamiar bezpośredni) art KK. Kara w granicach zagrożenia za sprawstwo (art KK). Jeśli CzZ tylko usiłowano dokonać, odpowiada jak za usiłowanie. Jeśli czynu nie usiłowano dokonać, sąd może nadzwyczajnie złagodzić Do przestępstw skarbowych stosuje i 22 KK (art KKS). się odpowiednio art. 18 2, art. 19 kks kw Nakłania inną osobę do dokonania CzZ, chcąc, by ona go dokonała (zamiar bezpośredni) (art. 12 KW). Karalne, gdy ustawa tak stanowi i tylko w razie dokonania przez sprawcę czynu zabronionego (art KW). Karę wymierza się w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego wykroczenia (art KW).

19 I. Część ogólna KK, KKS, KW 8 A. Świczewska, Prawo karne materialne ogólne szczegółowe kk karę, a nawet odstąpić od jej wymierzenia (art i 2 KK). Pomocnictwo Swoim zachowaniem ułatwia popełnienie CzZ w zamiarze, aby inna osoba go dokonała (zamiar bezpośredni lub ewentualny), wbrew prawnemu szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia CzZ, swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie (art KK). Kara w granicach zagrożenia za sprawstwo, ale sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę (art i 2 KK). Jeśli CzZ tylko usiłowano dokonać, odpowiada jak za usiłowanie. Jeśli nie usiłowano dokonać, sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę, a nawet odstąpić od jej wymierzenia (art i 2 KK). się odpowiednio art. 18 3, art. 19 Do przestępstw skarbowych stosuje i 22 KK (art KKS). Prowokacja W celu skierowania przeciwko innej osobie postępowania karnego nakłania ją do popełnienia CzZ, odpowiada jak za podżeganie (art. 24 KK). Do przestępstw skarbowych stosuje się odpowiednio art. 24 KK (art KKS). Indywidualizacja Każdy ze współdziałających odpowiada w granicach swojej umyślwiada ności/nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających (art. 20 KK). w granicach swojej umyśl- Każdy ze współdziałających odponości/nieumyślności ności/nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających (art. 9 2 KKS). Okoliczności osobiste: wyłączające/łagodzące odpowiedzialność uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą, kks kw Okoliczności osobiste wyłączające/łagodzące odpowiedzialność uwzględnia się tylko co do osoby, Swoim zachowaniem ułatwia popełnienie CzZ w zamiarze, aby inna osoba go dokonała (zamiar bezpośredni lub ewentualny); wbrew prawnemu szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia CzZ swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie (art. 13 KW). Karalne gdy ustawa tak stanowi i tylko w razie dokonania przez sprawcę czynu zabronionego (art KW). Karę wymierza się w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego wykroczenia (art KW). Każdy ze współdziałających odpowiada w granicach swojej umyślności/nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających (art KW).

20 2. Formy przestępstwa/wykroczenia, czynny żal A. Świczewska, Prawo karne materialne 9 ogólne szczegółowe kk ale jeśli okoliczność osobista, dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby tylko na wyższą karalność stanowi znamię CzZ, współdziałający podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten CzZ, gdy o tej okoliczności wiedział, chociażby go nie dotyczyła (art. 21 KK). której dotyczą (art. 9 2 in fine KKS). kks kw Do przestepstw skarbowych stosuje się odpowiednio art. 20 i 21 2 i 3 KK (art KKS). Czynny żal Skuteczny: nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu CzZ (art KK), bezskuteczny: sąd może nadzwy- czajnie złagodzić karę współdziałającemu, który dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu CzZ (art KK). (środek karny według KKS) Do przestępstw skarbowych stosuje się odpowiednio art. 23 KK (art KKS). Wymieniona w art. 23 KK przesłanka dobrowolności nie ma zastoso- wania do przestępstw skarbowych (art KKS). Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który: po popełnieniu czynu zabronionego, zawiadomił o tym organ powołany do ścigania (na piśmie albo przekazał ustnie do protokołu), ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego: uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym, jeżeli CzZ nie polega na uszczupleniu tej należności, a orzeczenie przepadku przed-