Podręcznik Kile. Jonathan Pechta Federico Zenith Holger Danielsson Thomas Braun Michel Ludwig Felix Mauch Tłumaczenie na polski: Łukasz Wojniłowicz

Transkrypt

1 Jonathan Pechta Federico Zenith Holger Danielsson Thomas Braun Michel Ludwig Felix Mauch Tłumaczenie na polski: Łukasz Wojniłowicz

2 2

3 Spis treści 1 Przedmowa Wymagania Grupa docelowa Wprowadzenie Podstawowe fakty O Kile Kile oraz składnik edytora Kate Czym jest L A T E X? Jak się to wymawia? Dlaczego się to tak dziwnie zapisuje? L A T E X Główne możliwości Kile Pomocnik SzybkiegoStartu Istniejace szablony Podświetlanie składni Samouzupełnianie w otoczeniach Skok do elementu struktury Wyszukiwanie odwrotne Wyszukiwanie wprzód Pasek narzędzi SzybkiStart Pisanie dokumentu L A T E X przy pomocy Kile dla poczatkuj acych Otoczenia Używanie Kile Pliki DVI Ogladanie DVI Drukowanie DVI Przekształcanie plików DVI Wyszukiwanie wprzód pomiędzy Kile i Okular Wyszukiwanie odwrotne pomiędzy Kile i Okular Rozwiazywanie błędów

4 4 Tworzenie nowego dokumentu Szablony Tworzenie nowego szablonu Ustawianie samozastępowania Tworzenie szablonu z poziomu pomocnika Tworzenie szablonu z pliku Usuwanie szablonu Edytowanie dokumentów L A T E X Leksykon L A T E X Ruchy kursorem Nawiasy Podświetlanie Punktory Zaznaczanie Zaznaczanie poleceń L A T E X Usuwanie Otoczenia Grupa T E X Cudzysłowy Inteligentny nowy wiersz Inteligentny tabulator Uzupełnianie kodu Samouzupełnianie otoczeń Polecenia L A T E X Otoczenia Skróty Skróty Tryby samouzupełniania Polecenia L A T E X Słowa dokumentu Pisanie własnych plików z uzupełnieniami Pomocnicy i okna dialogowe Pomocnik SzybkiegoStartu Dołaczanie grafiki Macierze i tabele Wstawianie elementów pływajacych Wstawianie otoczenia matematycznego Narzędzia PostScript

5 7.7 Narzędzia PDF Zmiany układu Właściwości Uprawnienia Statystyka dokumentu Specjalne znaczniki w L A T E X Używanie biblioteki znaczników L A T E X Używanie elementów Bibitems Menu tworzone przez użytkownika Ustawienia Pomocnik Znaki wieloznaczne Wstawianie tekstu Wstawianie treści pliku Wykonywanie programu Parametr Plik określajace menu Narzędzia budowania Kompilowanie, przekształcanie oraz przegladanie BibT E X MetaPost oraz Asymptote PDFL A T E X L A T E X dla sieci Podawanie parametrów wiersza poleceń Szybki podglad Tryb zaznaczania Tryb otoczenia Tryb poddokumentu Tryb grupy matematycznej Szybki podglad na dolnym pasku Formaty plików graficznych L A T E X oraz PDFL A T E X Przekształcanie grafiki Używaj właściwego pliku do właściwej grafiki Grafika EPS Grafika L A T E X oraz EPS Sposób Kile na PostScript Droga PostScript i grafiki bitmapowej Grafika PDFL A T E X oraz EPS Dokument nadrzędny Obsługa błędów Tryb obserwowania pliku

6 11 Poruszanie się po źródle L A T E X Używanie widoku struktury Używanie menu podręcznego Uaktualnianie widoku struktury Zakładki Projekty Praca z projektami Tworzenie projektu Widok plików i projektów Dodawania i usuwanie plików Archiwizowanie projektu Opcje projektu Zamykanie projektu Kodowanie dokumentu Pakiet ucs XeLaTeX Obsługa CJK Rozwiazywanie problemów z CJK Jak wprowadzać znaki CJK w Unikodzie? Scripting Scripting in Kile Executing a Script API Reference Global Functions The Cursor Prototype The Range Prototype The View API The Document API The Kile API Alert Input Wizard Script File Examples Example 1: replace environment name Example 2: replace a L A T E X font command Example 3: surround selected text

7 15 Pomoc Dokumenty pomocy Pomoc czuła na kontekst Wyszukiwanie słów kluczowych Pomoc użytkownika Zasługi i licencja 115 7

8 Streszczenie Kile jest edytorem i powłoka kodu źródłowego T E X oraz L A T E X.

9 Rozdział 1 Przedmowa 1.1 Wymagania Do uruchomienia Kile, wymagane jest posiadanie następujacych składników w systemie: Środowisko Pulpitu K(KDE): KDE jest popularnym środowiskiem pulpitu o otwartoźródłowym kodzie. Qt: Qt jest interfejsem C++ i biblioteka sieciowa niezbędna do skompilowania Kile. LATEX: program do pisania dokumentów o wysokiej jakości. Prawdopodobnie potrzebny będzie pakiet TeX Live (lub na starszych systemach tet E X), jeśli działasz na systemie uniksopodobnym. Większość z tych elementów zapewne występuje w twojej dystrybucji Linuksa; odwołaj się do jej dokumentacji lub zajrzyj na jej płytę instalacyjna w celu wgrania tych pakietów na swój komputer. Kile może być już dostępne w twojej dystrybucji Linuksa jako skompilowany pakiet. Sprawdź to używajac programu do zarzadzania pakietami w twojej dystrybucji. 1.2 Grupa docelowa Ten podręcznik jest przeznaczony dla każdego, niezależnie od jego czy jej doświadczenia z L A T E X, KDE, Kile czy Linuksem. Dla zaawansowanych użytkowników podręcznik raczej nie będzie ciekawy, lecz wszystkie sugestie od nich zostana rozważone. Jeśli chcesz mieć wkład w tym projekcie lub jego dokumentacji, powiedz o tym na stronie internetowej Kile. Potrzebujesz odpowiedzi w temacie Kile? Nie radzisz sobie z kompilacja? Chcesz nowych możliwości programu? Zalecana droga zadawania pytań technicznych lub rozpoczęcia rozmowy jest użycie naszej listy dyskusyjnej: kile-devel@lists.sourceforge.net. 9

10 Rozdział 2 Wprowadzenie 2.1 Podstawowe fakty O Kile Kile jest zintegrowanym środowiskiem L A T E X dla pulpitu KDE. Kile umożliwia wykorzystanie wszystkich możliwości L A T E X w postaci graficznego układu sterowania, dajac łatwy, natychmiastowy i dostosowany do potrzeb dostęp do wszystkich programów do uzupełniania kodu L A T E X, kompilowania, przetwarzania końcowego, diagnozowania, przekształcania i narzędzi ogladania; do wykorzystania dostajesz także przydatne narzędzia pomocnicze, leksykon L A T E X oraz zaawansowane narzędzie do zarzadzania projektem Kile oraz składnik edytora Kate Kile jest oparte na składniku edytora Kate, tj. wiele z jego możliwości edycyjnych pochodzi prosto ze składnika edytora jakim jest Kate. Kile rozszerza te możliwości o edytowanie dokumentów L A T E X. Aby dowiedzieć się więcej o składniku edytora Kate i jego możliwościach, zajrzyj na stronę sieciowa Kate Czym jest L A T E X? L A T E X jest systemem przetwarzania tekstu opartym na T E X, programie pierwotnie opracowanym w 1977 przez Donalda Knutha w celu składania tekstu w sposób zawodowy i równy temu osiaganemu przez zawodowych składaczy tekstu. L A T E X został utworzony przez Leslie Lamport, aby dać autorom narzędzie do zautomatyzowanego składania tekstu, szczególnie aby ułatwić czasochłonne i uporczywe składanie równań i wyrażeń matematycznych, które w L A T E X z pewnych powodów sa zawarte pomiędzy znakami dolarów. Dzisiaj, programy do przetwarzania tekstu umożliwiaja użytkownikowi działanie jako składacz tekstu, lecz to, co jest często potrzebne, to dokument, który po prostu wyglada dobrze bez potrzeby spędzania nad nim godzin, aby uczynić go takim. L A T E X przejmuje ten ciężar na swoje barki i pozwala na skupienie się na dokumencie, a nie na układzie. I oczywiście dokument będzie wygladał dobrze! Jak się to wymawia? Dlaczego się to tak dziwnie zapisuje? Istnieje zabawna tradycja dotyczaca pakietów zwiazanych z T E X polegajaca na zapisywaniu ich w najdziwniejszy możliwy sposób. Nazwę T E X wzięto z greckiego τεχ, co w łacińskim zapi- 10

11 sie oznacza tech. Istnieje wiele wyjaśnień dlaczego tak, lecz w większości ponieważ T E X pierwotnie został stworzony do pisania sprawozdań technicznych i w rzeczywistości jego główna możliwościa było poprawne i łatwe zapisywanie równań matematycznych, w tamtych czasach ekstremalnie kosztowny, czasochłonny i frustrujacy biznes. Poprawna wymowa jest następujaca: T tak jak zwykle, E jak w słowie get, a X jak w niemieckim ich. Jeśli nie wiesz jak brzmi ch, to jest to mniej więcej dźwięk jaki wydaje syczacy kot; symbolem IPA jest /ç/. Wielu ludzi zdaje się wymawiać inaczej ach (symbol IPA /x/), lecz według niektórych greków, pierwsza wersja jest poprawna. Należy zwracać na to uwagę, ponieważ wielu ludzi niepoprawnie wymawia T E X jako /teks/ lub /tek/. Ostatnie, w L A T E X pierwsze L A jest wymawiane jako lay: pomysł pochodzi stad, że czysty T E X jest trudny, a makr L A T E X może używać nawet layman (z ang. laik). Mniej inspirujacym, lecz bardziej realistycznym wyjaśnieniem, jest to, że wywodzi się od nazwiska Leslie Lamport, twórcy L A T E X. Teraz już wiesz! 2.2 L A T E X 101 System składni L A T E X jest podobny do innych języków opartych na znacznikach takich jak XML, który jest używany w wielu rodzajach dokumentów (właczaj ac w to ten, który czytasz) lub HTML, który jest używany na stronach internetowych. Głównym zamysłem języków opartych na znacznikach jest posiadanie wyjatkowych słów kluczowych, zwanych znacznikami, które mówia programowi (do przetwarzania tekstu, do przegladania internetu lub kompilatorowi L A T E X) jak tekst zawarty pomiędzy tymi znacznikami ma być zinterpretowany. Kile dostarcza kilku takich znaczników w menu LaTeX na pasku menu. Mimo że spróbujemy przedstawić ci ogólny poglad na temat tego czym jest L A T E X, to jednak ten dokument oczywiście, nie jest Ostateczna Księga na temat L A T E X. Jeśli chcesz nauczyć się L A T E X w szczegółach, to najlepiej wypożycz specjalistyczne ksiażki z twojej lokalnej biblioteki. Tak jak w innych językach znaczników, dokumenty L A T E X zawieraja preambułę, która określa globalne właściwości, takie jak rozmiar papieru, numerację stron, rozmiar tekstu na stronie oraz treść dokumentu, która zawiera jego tekst. Preambuła jest złożona co najmniej z polecenia \docu mentclass. Poprzedza treść dokumentu, która zaczyna się od polecenia \begin{document} i kończy się na poleceniu\end{document}. 2.3 Główne możliwości Kile Pomocnik SzybkiegoStartu Pomocnik SzybkiegoStartu wbudowany w Kile jest użytecznym narzędziem umożliwiajacym szybkie tworzenie dokumentów. Wybranie pomocnika z paska menu daje kilka możliwości utworzenia dokumentu. Można także od razu określić niektóre z opcji zwiazanych z dokumentem. Opcje klas: Klasa dokumentu: wybierz rodzaj dokumentu do utworzenia: artykuł, ksiażka, list, sprawozdanie, scrartcl, scrreprt, scrbook, prosper, beamer lub inna określona na własny sposób. Rozmiar pisma: wybierz rozmiar pisma mierzony w punktach (pt). Rozmiar papieru: wybierz rozmiar, a także wyglad arkusza. Kodowanie: W ogólności dobrym pomysłem jest użycie standardowego kodowania systemu. Nowoczesne systemy przenosza się na kodowanie UTF-8 jako standardowe. Jeśli możesz, to użyj utf8 lub utf8x (który jest poprawnym zapisem dla dokumentów L A T E X). 11

12 Inne opcje: umożliwia to ustawienie dalszych opcji takich jak drukowanie, szkice i inne. Pakiety Jest to wykaz najpowszechniejszych dodatkowych pakietów używanych w L A T E X. Zaznacz pole, aby je dołaczyć. Właściwości dokumentu: Autor: tutaj podaj swoje imię i nazwisko. Tytuł: tutaj podaj tytuł dokumentu. Data: tutaj podaj datę Istniejace szablony Wraz z Kile dostarczane sa następujace szablony: Pusty dokument: prawdziwi dziwacy zaczynaja od zera! Artykuł: ustawia format artykułu, dla dokumentu na tyle krótkiego, że nie można go podzielić na rozdziały. Sprawozdanie: ustawia format sprawozdania, przeznaczony dla średnio dużych dokumentów z numerowaniem stron na zewnętrznej krawędzi. Ksiażka: ustawia format ksiażki, w pełni rozwinięta odmiana, jest tak zaawansowana, że została użyta do napisania wielu ksiażek uniwersyteckich. List: ustawia format listu. Beamer, HA-Prosper: twórz ładne prezentacje w postaci PDF, które przewyższaja inne wygla- dem oraz moca L A T E X. Powerdot: Powerdot jest następca pakietów seminar oraz HA-Prosper. Nie ma aż tylu możliwości co Beamer, lecz jest prosty w użyciu i ma możliwość utworzenia naprawdę ładnych prezentacji w postaci PDF. Scrartcl, Scrbook, Scrreprt, Scrlttr2: klasy dokumentu KOMA-Script, dopasowane w szczególności do niemieckiej składni. Używaj ich w przypadku pisania tekstów po niemiecku. Xelatex: zmieniony szablon Article do użycia wraz z XeLaTeX. Zwróć uwagę na to, że wszystkie te szablony można dostosować do potrzeb użytkownika. Nowi użytkownicy nie musza się martwić: ten spis zawiera tylko krótkie opisy dostępnych możliwości, a bardziej szczegółowe opisy można znaleźć w rozdział; Podświetlanie składni Kile, podobnie jak inne programy do pracy na kodzie źródłowym oraz edytowania, samoczynnie podświetli używane (i nadużywane) polecenia, opcje i elementy. Kile czyni łatwym zauważanie kłopotliwych obszarów: na przykład, jeśli zauważysz, że większość obszaru tekstu zmieni się na zielony, to prawdopodobnie oznacza to, że gdzieś brakuje zamknięcia otoczenia matematycznego. 12

13 2.3.4 Samouzupełnianie w otoczeniach Samouzupełnianie otoczeń oznacza, że jeśli rozpoczniesz nowe otoczenie poprzez napisanie \b egin{environment}, Kile samoczynnie umieści pasujace polecenie \end{environment}, z wierszem pomiędzy nimi dla twojego tekstu. Oczywiście można wyłaczyć takie zachowanie w Ustawienia Ustawienia Kile... LaTeX+Otoczenia Skok do elementu struktury Normalnie wszystkie dokumenty posiadaja strukturę pewnego rodzaju. L A T E X umożliwia podzielenie tych dokumentów według następujacej hierarchii (część jest najwyżej w hierarchii oraz podpunkt jest najniżej) \part \chapter \section \subsection \subsubsection \paragraph \subparagraph Przy przegladaniu dokumentu w widoku Struktury można przechodzić pomiędzy elementami poprzez naciśnięcie na elemencie, który chcesz obejrzeć Wyszukiwanie odwrotne Przy tworzeniu własnych plików L A T E X, wyszukiwanie odwrotne może okazać się bardzo pomocne. W chwili utworzenia pliku DVI (DeVice Independent File, z ang. pliku niezależnego od urzadzenia) lub PDF, można nacisnać lewym przyciskiem myszy w przegladarce przy wciśniętym klawiszu Shift, a Kile przejdzie do odpowiadajacego wiersza w kodzie źródłowym L A T E X. DVI jest rodzajem pliku zawierajacym opis sformatowanego dokumentu, wraz z innymi szczegółami wliczajac w to czcionkę i poza PDF jest zazwyczaj używany jako plik wynikowy dla T E X oraz L A T E X. Na różnych systemach i urzadzeniach, istnieje kilka narzędzi do przegladania, przekształcania i drukowania plików DVI Wyszukiwanie wprzód Podczas używania wyszukiwania odwrotnego, wybór elementów w pliku DVI lub PDF jest zwiazany z edytorem, więc jeśli naciśniesz na plik DVI lub PDF, to w głównym oknie pojawi się przypisany w edytorze odcinek kodu L A T E X. Wyszukiwanie wprzód jest dokładnym przeciwieństwem tego. Wyszukiwanie wprzód umożliwi ci naciśnięcie na dany odcinek tekstu w kodzie L A T E X po to, żeby w oknie przegladarki przejść do przypisanego mu położenia. 13

14 2.4 Pasek narzędzi Nowy: rozpocznij nowy dokument. Otwórz: otwórz nowy dokument. Zamknij: zamknij otwarty dokument. Określ dokument jako nadrzędny: używa się tego przy pracy z wieloma plikami. Posiadanie dokumentu nadrzędnego ułatwia pracę z innymi plikami.tex zawartymi w dokumencie. Jeśli używasz projektów, to istnieje możliwość ustawienia nadrzędnego dokumentu w całym projekcie poprzez menu Projekt Opcje projektu. SzybkieBudowanie: kompiluje kod źródłowy L A T E X i wyświetla wyniki natychmiast, chyba że w dokumencie sa błędy. Tryb obserwowania pliku: w trybie tym plik DVI będzie obserwowany pod katem zmian i nie zostanie uruchomiona żadna nowa sesja Okular po SzybkimBudowaniu. Obejrzyj plik dziennika: podglad pliku.log w celu wychwycenia błędów. Poprzedni bład: idzie wstecz przez plik.log i podświetla błędy w kodzie źródłowym. Poprzedni bład: idzie wprzód przez plik.log i podświetla błędy w kodzie źródłowym. Stop: zatrzymuje bieżace narzędzie. LaTeX: uruchamia L A T E X na aktywnym dokumencie. ObejrzyjDVI: uruchamia przegladarkę DVI. DVInaPS: przekształca DVI na PostScript (PS). ObejrzyjPS: uruchamia przegladarkę PostScript (PS). PDFLaTeX: uruchamia PDFL A T E X na aktywnym dokumencie. ObejrzyjPDF: uruchamia przegladarkę PDF. DVInaPDF: przekształca DVI na PDF. PSnaPDF: przekształca PS na PDF. ObejrzyjHTML: podglad utworzonego pliku HTML. PrzekierujDVI: przechodzi do strony pliku DVI, która odpowiada bieżacemu wierszowi w edytorze. PrzekierujPDF: przechodzi do strony pliku PDF, która odpowiada bieżacemu wierszowi w edytorze. Jeśli spojrzysz na pasek narzędzi Edycja zauważysz trzy duże menu opuszczane. Menu opuszczane zostały opracowane tak, aby można było szybko dodawać pewne powszechne cechy do dokumentów. Pierwsze menu opuszczane służy do szybkiego dzielenia dokumentu na części, rozdziały, działy i tak dalej. Dodawanie odcinków do kodu źródłowego L A T E X odbywa się poprzez następujace polecenia: part: najwyższy poziom podziału dokumentu. chapter: rozpoczyna nowy rozdział. section: tworzy nowy punkt. 14

15 subsection: tworzy nowy podpunkt. subsubsection: drugi podział pomiędzy podpunktem, a akapitem. paragraph: tworzy nowy akapit. subparagraph: tworzy nowy podakapit. Pole opuszczane o nazwie Inne służy do wstawiania do dokumentów elementów takich jak spisy, stopki i piśmiennictwo; dostępne polecenia to: label: polecenie, które tworzy etykietę dla rozdziału, rysunku lub innego elementu. index: tworzy wpis dla spisu. footnote: tworzy stopkę w dokumencie. ref: stosowane do odwoływania się do nastawionej etykiety, która można wybrać z menu rozwijanego. pageref: tak samo jak ref, lecz odnosi się do strony zamiast do elementu struktury. cite: tworzy odsyłacz z danymi z bibliografii. Inne menu rozwijane 15

16 Wybieranie etykiety dla odsyłacza Po użyciu cite, rozwija się menu ze spisem elementów bibliograficznych. W przypadku używania BibT E X, plik musi należeć do projektu. Aby edytować pliki BibT E X zalecane jest użycie przeznaczonych do tego edytorów. Autor tego programu z powodzeniem stosuje KBibT E X. Oczywiście, można także pisać pliki BibT E X ręcznie, wewnatrz Kile. Ostatnie pole opuszczane oznaczone jako tiny jest używane do ustawienia rozmiaru tekstu. Można ustawić rozmiar głównego tekstu, rozmiar stopek itp. Dostępne polecenia to: tiny: najmniejszy. scriptsize: bardzo mały. footnotesize: mniejszy. small: mały. normalsize: normalny. large: duży. Large: większy. LARGE: jeszcze większy. huge: wciaż większy. Huge: największy. 16

17 Rozdział 3 SzybkiStart 3.1 Pisanie dokumentu L A T E X przy pomocy Kile dla poczatku- jacych Użytkownicy Kile maja dwa wyjścia przy rozpoczynaniu nowego dokumentu: moga użyć Pomocnika do rozpoczęcia nowego dokumentu, następnie wybrać rodzaj dokumentu, który chcieliby utworzyć i jego opcje takie jak rozmiar czcionki, rozmiar papieru itp.; w innym przypadku, musza napisać ten kod ręcznie. \ documentclass [12 pt]{ article} \begin{document } Oto troch ę tre ści zakodowanej w \ LaTeX. \end{ document } Każdy dokument w L A T E X zaczyna się od polecenia \documentclass[opcjonalny argum ent]{klasa}, gdzie klasa określa rodzaj dokumentu. Wpisanie przykładowego kodu z pola tekstowego daje następujacy wynik: Wynikowy plik DVI po skompilowaniu tekstu Nawiasy po poleceniu \documentclass zawieraja opcje dla tego polecenia. Opcja [12pt] ustawia rozmiar czcionki twojego artykułu; jeśli nie ustawisz rozmiaru czcionki na poczatku, to możesz ja ustawić później w tekście. Po wpisaniu przykładowego kodu źródłowego L A T E X z powyższego pola tekstowego, musisz go skompilować. Najłatwiejszym sposobem na skompilowanie L A T E X jest użycie menu Budowanie lub przycisku SzybkieBudowanie. Alt-2 jest skrótem klawiszowym do skompilowania kodu źródłowego. Musisz zapisać swój kod źródłowy przed jego skompilowaniem; Kile zrobi to za ciebie samoczynnie. Jeśli twój dokument nie kompiluje się, przejrzyj dziennik w poszukiwaniu błędów. Po użyciu przycisku SzybkieBudowanie powinien natychmiastowo uruchomić się Okular; jeśli tak się nie dzieje, zajrzyj do dziennika. 17

18 3.2 Otoczenia Otoczenie jest odcinkiem tekstu traktowanym odmiennie od reszty dokumentu. Na przykład, tworzysz sprawozdanie o rozmiarze czcionki 12, lecz musisz zmienić rozmiar czcionki dla kilku zdań. Polecenia \begin{otoczenie}, \huge oraz \end{otoczenie} umożliwi tymczasowa zmianę rozmiaru tekstu na duży pomiędzy poleceniami otoczenia. Zmiany obowiazuj a tylko od \begin{otoczenie} do \end{otoczenie}. Nie ma ograniczenia co do liczby możliwych zmian wewnatrz otoczenia. Istnieje wiele cech, które można dodać do dokumentu, a które uczynia go czytelniejszym i bardziej przyjaznym użytkownikowi. Można nadać cechy takie jak rodzaj czcionki, pogrubienie, pochylenie, podkreślenie itp. Polecenia te przestana obowiazywać albo z poleceniem \end albo z końcem otoczenia. \begin{emph}: polecenie to czyni tekst pochylonym i obowiazuje do czasu natrafienia na \e nd{emph} lub inne otoczenie. Aby pochylić jedno słowo w zdaniu, można użyć następujacego zapisu: oto \emph{moje} zdanie. \textbf{pogrubiam tekst wewnątrz nawiasów}: polecenie to czyni tekst pogrubionym. \quote: tworzy cytowanie w dokumencie; zacznij cytowanie poprzez \begin{quote} i zakończ je \end{quote}. \center: wyśrodkowuje tekst. \verse: tworzy tekst odsunięty dla wierszy. \itemize: tworzy wypunktowana listę. 3.3 Używanie Kile Po wyjaśnieniu jak pisać kod wykorzystujac język znaczników L A T E X, pokażemy krok po kroku jak utworzyć dokument przy użyciu Kile 1. Uruchom Kile. 2. Wybierz Pomocnik SzybkiStart i w wyświetlonym oknie pomocnika wybierz format i określ inne ustawienia. 3. Po wpisaniu przez pomocnika tekstu, wykonaj na nim jakieś zmiany, aby uczynić go czytelniejszym, dodaj co najmniej jedno cytowanie, pogrub i pochyl jakiś tekst, utwórz także wers, aby zobaczyć różnicę pomiędzy poleceniami. 4. Zapisz swój pliki i nadaj mu nazwę intro.tex. 5. Zbuduj dokument przy użyciu Alt-2 lub przycisku o nazwie LaTeX. 6. Wybierz ObejrzyjDVI. 7. Obejrzyj dopiero co utworzony tekst. 8. Jeśli używasz osadzonej przegladarki, to po przejrzeniu dokumentu, naciśnij na przycisk Widok edytora lub kombinację Ctrl-E, aby powrócić do edytora. Jeśli używasz zewnętrznej przegladarki, to po prostu zamknij jej okno. To wszystko! Przeprowadziliśmy cię przez tworzenie twojego pierwszego dokumentu L A T E X! Po utworzeniu pliku DVI można wydrukować dokument lub zamienić go na plik PostScript lub PDF. Eksperymentuj i baw się dobrze! 18

19 3.4 Pliki DVI DVI jest skrótem od DeVice Independent (z ang. niezależny od urządzenia). Pliki te sa tworzone przez T E X lub L A T E X celem odczytywania ich przez pewnego rodzaju sterownik na twoim komputerze. Pliki.dvi można wykorzystać na wiele różnych sposobów, takich jak wydruk na drukarce, przekształcenie do pliku PostScript lub PDF, a także do wyświetlenia na ekranie komputera Ogladanie DVI Już przedstawiono ogladanie pliku DVI na ekranie poprzez przycisk ObejrzyjDVI na pasku narzędzi Drukowanie DVI Aby wydrukować plik DVI, musisz wykonać te same czynności, które wcześniej doprowadziły do utworzenia dokumentu (zajrzyj do Sekcja 3.3). Jeśli poprawnie ustawiono drukarkę, to w kroku 7, po naciśnięciu ObejrzyjDVI, w przegladarce wybierz Plik Drukuj i pojawi się możliwości wydrukowania pliku DVI Przekształcanie plików DVI Pasek narzędzi dostarcza opcji do przekształcania plików DVI na inne formaty. Po utworzeniu pliku DVI z kodu źródłowego L A T E X, pojawi się możliwość wyeksportowania go do dowolnego formatu przy użyciu przycisków na pasku narzędzi. 3.5 Wyszukiwanie wprzód pomiędzy Kile i Okular Wyszukiwanie wprzód umożliwia przechodzenie z edytora bezpośrednio do przypisanego położenia w pliku DVI lub PDF. Kile dostarcza ustawienia z ta opcja dla wszystkich plików binarnych L A T E X. Przejdź do Ustawienia Ustawienia Kile... Narzędzia+Buduj i zawsze wybieraj ustawienie Nowoczesne. Aby wykonać wyszukiwanie naprzód, umieść wskaźnik na wierszu kodu źródłowego i naciśnij na Wyszukiwanie wprzód, aby przejść do przypisanego położenia w oknie przegladarki pliku DVI lub PDF. 3.6 Wyszukiwanie odwrotne pomiędzy Kile i Okular Wyszukiwanie odwrotne jest bardzo użyteczna możliwościa przy samodzielnym pisaniu dokumentu L A T E X. Jeśli wszystko ustawiono właściwie, to po naciśnięciu w oknie Okular lewym przyciskiem myszy przy wciśniętym klawiszu Shift Kile wczyta plik źródłowy L A T E X i przejdzie do właściwego punktu. Aby użyć wyszukiwania odwrotnego, musisz skompilować swój plik L A T E X przy użyciu ustawienia Nowoczesne. Wyszukiwanie odwrotne zadziała gdy: Pomyślnie skompilowano kod źródłowy. Okular wie jakiego edytora chcesz użyć. 19

20 Dzięki tej możliwości Okulara, naciśnięcie lewym przyciskiem myszy przy wciśniętym klawiszu Shift w dokumencie DVI lub PDF poskutkuje otwarciem przez Kile odpowiedniego dokumentu L A T E X i próbę przejścia do odpowiedniego wiersza. Pamiętaj, aby w menu ustawień Okulara Ustawienia Ustawienia Okular... (na stronie Edytor) ustawić program Kile jako edytor tekstu. Ustawianie Okular 3.7 Rozwiazywanie błędów Jeśli używasz SzybkiegoBudowania i przegladarka DVI nie otwiera się, to prawdopodobnie gdzieś masz bład. Jeśli masz bład, to będzie on widoczny w pliku dziennika/obszarze wiadomości. Bład zostanie tam także krótko streszczony. W pliku dziennika znajdzie się wyjaśnienie błędu w kodzie. Aby w edytorze przejść do błędów, można używać następujacych przycisków z paska narzędzi: Poprzedni bład LaTeX oraz Następny bład LaTeX. Plik dziennika zawsze zawiera numer wiersza, w którym nastapił bład. Aby obejrzeć wiersz, w którym wystapił bład, naciśnij na błędzie w oknie dziennika, a Kile przejdzie do wiersza tego błędu. 20

21 Rozdział 4 Tworzenie nowego dokumentu Po naciśnięciu przycisku na pasku narzędzi do tworzenia nowego dokumentu, pojawi się okno dialogowe z pytaniem o szablon, którego chcesz użyć do napisania swojego dokumentu. Domyślnymi wyborami sa: Pusty dokument Artykuł Beamer Ksiażka HA-Prosper Powerdot List Sprawozdanie Scrartcl (z pakietu KOMA-Script) Scrbook (z pakietu KOMA-Script) Scrlttr2 (z pakietu KOMA-Script) Scrreprt (z pakietu KOMA-Script) PDF XeLaTeX Jeśli wybrano Pusty dokument, to dokument trzeba pisać od zera, ale można także użyć pomocnika, aby szybko rozpoczać nowy dokument (zobacz Sekcja 2.3.1). 4.1 Szablony Częsty użytkownik L A T E X zazwyczaj używa tej samej preambuły dla prawie każdego dokumentu. Szablony można tworzyć, zapisywać i wczytywać z poziomu Kile. Służa one do ułatwienia pracy na poczatku tworzenia nowego dokumentu. 21

22 4.1.1 Tworzenie nowego szablonu Aby utworzyć nowy szablon, najpierw musisz, albo otworzyć plik T E X / L A T E X lub utworzyć taki od nowa. Kile może utworzyć szablon na podstawie istniejacego dokumentu poprzez otwarcie żadanego dokumentu i wybranie Plik Utwórz szablon z dokumentu Ustawianie samozastępowania Przy tworzeniu nowego dokumentu poprzez wybranie szablonu z Plik Nowy, niektóre z napisów zostana zastapione poprzez dane takie jak twoje nazwisko lub używane przez ciebie kodowanie znaków. Zmienne te można nadać wustawienia Ustawienia Kile... Ustawienia+Ogólne. Przy tworzeniu własnego szablonu, warto wiedzieć jakie napisy zostana zastapione przez jakie zmienne szablonu: $$AUTHOR$$: Ten ciag znaków zostanie zastapiony przez zmienna autora. $$DOCUMENTCLASSOPTIONS$$: Ten ciag znaków zostanie zastapiony przez zmienna klasy dokumentu. Zazwyczaj używa się go jako: \documentclass[$$documentclassoptions $$]{article}. $$INPUTENCODING$$: Jeśli kodowanie wejściowe jest ustawione na przykład na latin1 to ten ciag znaków zostanie zastapiony przez \input[latin1]{inputenc} Tworzenie szablonu z poziomu pomocnika Najłatwiejszym sposobem na utworzenie szablonu jest skorzystanie z pomocnika, a następnie dodanie poleceń w edytorze. Po dokonaniu żadanych ustawień swojego dokumentu: 1. Zapisz swój plik; 2. Przejdź do Plik; 3. Wybierz Utwórz szablon z dokumentu; 4. Dokonaj żadanych poprawek w szablonie; 5. Podaj nazwę dla swojego nowego szablonu; 6. Naciśnij OK, aby dodać szablon do menu. Przy następnym tworzeniu nowego dokumentu, będzie można wybrać swój własny szablon zamiast jakiegoś domyślnego Tworzenie szablonu z pliku Szablon utworzyć można z dowolnego pliku L A T E X. Jeśli szukasz łatwego sposobu na ustawienie szablonu, to przeszukaj Internet i wykonaj kroki wymienione w Sekcja Na przykład, możesz chcieć utworzyć w pełni opracowany poster A0. Postery takie sa zazwyczaj widywane na konferencjach naukowych, a L A T E X może pomóc go utworzyć tak, aby przyciagał wzrok. Dla posterów A0 szablon można pobrać ze strony domowej Jonathan Marchini, lecz dostępnych jest wiele więcej. Pamiętaj, że niezbędny ci będzie pakiet a0poster, który normalnie nie jest dołaczany do dystrybucji T E X. Pobierz go stad i umieść go w tym samym katalogu co plik L A T E X 22

23 4.1.5 Usuwanie szablonu Aby usunać szablon z Kile wykonaj: 1. Przejdź do Plik Usuń szablon...; 2. Pojawi się okno dialogowe z wymienionymi wszystkimi szablonami: wybierz szablon; 3. Naciśnij na OK, a szablon zostanie usunięty. Szablonów z gwiazdka (*) nie można usuwać bez odpowiednich uprawnień. 23

24 Rozdział 5 Edytowanie dokumentów L A T E X Edytorem wewnętrznym, który Kile używa jest Kate. Kate jest edytorem tekstu stworzonym dla programistów, który ma możliwość odczytywania i podświetlania składni wielu rodzajów plików tekstowych, a wśród nich także L A T E X oraz BibT E X; wiele z możliwości Kate można wykorzystać bezpośrednio z menu Narzędzia Kile. Aby dowiedzieć się więcej o Kate i jego możliwościach, zajrzyj do Podręcznika Kate. Użytkownicy Kile powinni zaczać czytanie od rozdziału «Praca z edytorem Kate». 5.1 Leksykon L A T E X Kile udostępnia bardzo przydatny leksykon znaczników L A T E X, do którego dostęp można uzyskać poprzez Pomoc Leksykon LaTeX. Zawiera on całkowity opis prawie wszystkich poleceń, których można użyć w L A T E X i jego składni. 5.2 Ruchy kursorem W celu zaznaczenia tekstu, masz następujace możliwości: Przytrzymaj lewy przycisk myszy i przeciagnij mysza, aby podświetlić tekst. Naciśnij raz na słowie, aby przesunać kursor do nowego obszaru. Naciśnij dwa raz na słowie, aby zaznaczyć całe słowo. Naciśnij dwa raz na słowie trzymajac wciśnięty klawisz Ctrl, aby zaznaczyć całe słowo T E X. W ten sposób naciskajac na \par from \par\bigskip zaznacza tylko\par. Naciśnij trzy razy, aby zaznaczyć całe zdanie. Przytrzymujac lewy przycisk myszy i przeciagaj ac tekst, który chcesz zaznaczyć, samoczynnie kopiuje zaznaczony tekst do schowka. Przytrzymujac klawisz Shift i używajac klawiszy strzałek umożliwia zaznaczanie odcinków kodu źródłowego w oknie edytora. 24

25 5.3 Nawiasy Domykanie nawiasów jest graficznym narzędziem, używanym w widoku edytora, aby wskazać, który nawias pasuje do którego. Jeśli otworzysz plik.tex i wybierzesz dowolny nawias, nie ważne czy to będa zwykłe nawiasy (), kwadratowe nawiasy [], czy klamry {}, edytor podświetli nawias i jego odpowiednik na żółto (ten domyślny kolor można zmienić). Na przykład, jeśli umieścisz kursor na klamrach w \section{wprowadzenie}, to zobaczysz \section{wprow adzenie} podświetlone domyślnie na żółto, pokazujac rozpoczynajacy i zamykajacy nawias. 5.4 Podświetlanie Kile ma możliwość wyszukiwania i podświetlania różnego rodzaju kodu. Na przykład, polecenia L A T E X sa odróżniane od zwykłego tekstu, a równania matematyczne podświetlane sa na jeszcze inny kolor. 5.5 Punktory Wiele pomocników ma możliwość wstawiania opcjonalnych punktorów, wyjatkowy rodzaj zakładki z tekstem. Wpisy menu Edycja Punktory lub odpowiedni skrót klawiszowy umożliwi przejście do następnego lub poprzedniego punktora. Podświetli to także ten punktor, więc zostanie ona usunięta samoczynnie po wpisywaniu pierwszej litery. Następny punktor (Ctrl+Alt+W prawo) Przejdź do następnego punktora w tekście, jeśli nie ma żadnego. Ostatni punktor (Ctrl+Alt+W lewo) Przejdź do poprzedniego punktora w tekście, jeśli nie ma żadnego. 5.6 Zaznaczanie Edytowanie jest oczywiście jednym z głównych powodów, dla którego używasz programu takiego jak Kile. Chociaż Kate już ma wielkie możliwości, Kile dodaje do niego inne równie wielkie, które sa potrzebne szczególnie przy pisaniu kodu źródłowego L A T E X. L A T E X zawsze wymaga wielu otoczeń i grup, więc Kile dostarcza wyszukanych poleceń do ich zaznaczania. Pod Edycja Zaznacz znajdziesz następujace polecenia do zaznaczania tekstu. 25

26 Otoczenie (wewnatrz) (Ctrl+Alt+S,E) Zaznacz otoczenie bez otaczajacych znaczników. Po wywołaniu tego polecenia, gdy otoczenie jest już zaznaczone, Kile rozszerzy zaznaczenie do następnego przylegajacego otoczenia. Otoczenie (na zewnatrz) (Ctrl+Alt+S,F) Zaznacz otoczenie uwzględniajac otaczajace znaczniki. To zaznaczenie również można rozszerzyć po raz drugi wywołujac to polecenie. Grupa TeX (wewnatrz) (Ctrl+Alt+S,T) Zaznacz grupę T E X wewnatrz otaczajacych klamer. Grupa TeX (na zewnatrz) (Ctrl+Alt+S,U) Zaznacz grupę T E X uwzględniajac otaczajace klamry. Grupa matematyczna (Ctrl+Alt+S,M) Zaznacz bieżac a grupę matematyczna uwzględniajac polecenia matematyczne Punkt (Ctrl+Alt+S,P) Zaznacz cały punkt, tj. grupę wierszy tekstu oddzielonych z obu stron pustymi wierszami. Punkt nie oznacza tyko spójnych wierszy tekstu, tak jak to jest w innych edytorach tekstu. To rozszerzone znaczenie uwzględnia także tabele, polecenia L A T E X i inne wiersze kodu źródłowego. Jedyna ważna rzecza dla Kile jest, że ten rodzaj punktu jest oddzielony dwoma pustymi wierszami. Wiersz (Ctrl+Alt+S,L) Zaznacz wiersz tekstu w położeniu kursora. Słowo TeX (Ctrl+Alt+S,W) Zaznacz słowo w bieżacym położeniu kursora. To zaznaczenie ma także rozszerzone znaczenie, ponieważ plecenie to może także zaznaczać polecenia L A T E X, które zaczynaja się od ukośnika wstecznego i które moga mieś opcjonalna gwiazdkę na końcu Zaznaczanie poleceń L A T E X Kile ma rozszerzone możliwości zaznaczania poleceń L A T E X. Jeśli na przykład napisano tekst \ bfseries \ itshape wię cej tekstu i naciśnięto dwukrotnie na jednym z poleceń L A T E X, to oba zostana zaznaczone. Zazwyczaj zachodzi potrzeba zaznaczenia jednego z dwóch lub większej liczby poleceń. Można tego dokonać przy użyciu klawisza Ctrl. Musisz jedynie wcisnać klawisz Ctrl i nacisnać dwukrotnie mysza, co zaznaczy żadane polecenie. 26

27 5.7 Usuwanie Aby usunać niektóre części dokumentu, można je oczywiście zaznaczyć, a następnie nacisnać klawisz Delete. Kate daje także możliwość naciśnięcia Ctrl-K, co usuwa cały wiersz. Kile jednak ma inne szybsze polecenia usuwania. W menu Edycja Usuń można znaleźć następujace polecenia do usuwania tekstu. Otoczenie (wewnatrz) (Ctrl+Alt+T,E) Usuń otoczenie bez znaczników otaczajacych. Otoczenie (na zewnatrz) (Ctrl+Alt+T,F) Usuń otoczenie wraz ze znacznikami otaczajacymi. Grupa TeX (wewnatrz) (Ctrl+Alt+T,T) Usuń grupę T E X wewnatrz otaczajacych klamer. Grupa TeX (na zewnatrz) (Ctrl+Alt+T,U) Usuń grupę T E X uwzględniajac otaczajace klamry. Grupa matematyczna (Ctrl+Alt+T,M) Usuń bieżac a grupę matematyczna wraz z poleceniami matematycznymi. Punkt (Ctrl+Alt+T,P) Usuń cały punkt. Spójrz na polecenie Zaznacz Punkt w celu poznania w jaki sposób określa się punkt w Kile. Do końca wiersza (Ctrl+Alt+T,I) Usuń tekst od bieżacego położenia kursora do końca wiersza. Słowo TeX (Ctrl+Alt+T,W) Usuń słowo lub polecenie L A T E X w obecnym położeniu kursora. 5.8 Otoczenia Już wspomniano, że otoczenia sa środkowym puntem w L A T E X. Tak więc Kile daje pięć innych poleceń w menu Edycja Otoczenie, aby uczynić pracę z L A T E X tak łatwa jak to tylko możliwe. 27

28 Przejdź na poczatek (Ctrl+Alt+E,B) Polecenie to przejdzie do poczatku bieżacego otoczenia, niezależnie od tego gdzie się obecnie znajdujesz. Kursor zostanie umieszczony bezpośrednio na poczatku znacznika otwierajacego otoczenie. Przejdź na koniec (Ctrl+Alt+E,E) Polecenie to przejdzie na koniec bieżacego otoczenia, niezależnie od tego gdzie się obecnie znajdujesz. Kursor zostanie umieszczony bezpośrednio na końcu znacznika zamykajacego otoczenie. Przeciwlegle (Ctrl+Alt+E,M) Gdy kursor znajdzie się na poczatku lub powyżej znacznika \begin{environment}, to zostanie przeniesiony na druga stronę otoczenia, a w przeciwnym przypadku na odwrót. Zamknij (Ctrl+Alt+E,C) Wpisywanie wielu zagnieżdżonych znaczników otoczenia, może pozbawić panowania nad tymi wszystkim otoczeniami. To polecenie zamknie ostatnio otwarte otoczenie, tak aby struktura zagnieżdżonych otoczeń nie uległa przerwaniu. Zamknij wszystkie (Ctrl+Alt+E,A) Polecenie to zamyka wszystkie otwarte otoczenia, nie tylko te ostatnio otwarte. 5.9 Grupa T E X Kile daje także możliwość używania pewnych poleceń dla grup L A T E X, które sa określone przez klamry {...}. W podmenu Edycja Grupa TeX znajdziesz niektóre z ważniejszych poleceń, które odpowiadaja tym z Edycja Otoczenie. Przejdź na poczatek (Ctrl+Alt+G,B) Polecenie to przejdzie do poczatku bieżacej grupy, niezależnie od tego gdzie się obecnie znajdujesz. Kursor zostanie umieszczony bezpośrednio na poczatku klamry otwierajacej. Przejdź na koniec (Ctrl+Alt+G,E) Polecenie to przejdzie na koniec bieżacej grupy, niezależnie od tego gdzie się obecnie znajdujesz. Kursor zostanie umieszczony bezpośrednio na końcu klamry zamykajacej. 28

29 Przeciwlegle (Ctrl+Alt+G,M) Gdy kursor znajdzie się na poczatku lub na końcu klamry otwierajacej grupę T E X, to zostanie przeniesiony na przeciwna stronę grupy, a w przeciwnym przypadku na odwrót. Zamknij (Ctrl+Alt+G,C) Wpisywanie wielu klamer grup, może być trudnym zadaniem. To polecenie zamknie ostatnio otwarta grupę, tak aby struktura zagnieżdżonych grup T E X nie uległa przerwaniu Cudzysłowy W L A T E X, jako cudzysłowu używa się dwóch pojedynczych apostrofów. Aby pomóc przy ich wydajnym wstawianiu, Kile umożliwia naciśnięcie w celu wstawienia dwóch otwierajacych pojedynczych apostrofów. W późniejszym czasie, do zamknięcia cudzysłowu, należy także nacisnać. Kile jest na tyle dobrze zaprogramowane, aby rozpoznać tę sytuację i wstawi dwa zamykajace apostrofy dla L A T E X. Aby literalnie uzyskać cudzysłów po drugiej stronie, naciśnij dwukrotnie. Można właczyć lub wyłaczyć to samowstawianie otwierajacych i zamykajacych podwójnych apostrofów w dziale Ustawienia Ustawienia Kile... LaTeX. Jeśli chcesz także dodać opcje wyjatkowe dla języka takie jak ngerman lub french, to będzie można używać niemieckich lub francuskich podwójnych apostrofów. Dostępnych jest oczywiście więcej języków Inteligentny nowy wiersz Po naciśnięciu Ctrl-Enter, Kile wstawia inteligenty znak nowego wiersza. Jeśli kursor znajduje się wewnatrz otoczenia listy, jak na przykład enumerate lub itemize, to Kile wstawi nie tylko znak nowego wiersza, ale także doda polecenie \item. 29

30 Będac wewnatrz otoczenia tabeli, Kile zakończy bieżacy wiersz \\ z nowym wierszem po tym. Będac wewnatrz komentarza L A T E X, Kile rozpocznie nowy wiersz od %. Nawet lepiej, Kile zostało zaprogramowane tak, aby obsługiwać dostarczane domyślnie i określone przez użytkownika otoczenia L A T E X, które można dodawać w dziale Ustawienia Ustawienia Kile... LaTeX Inteligentny tabulator Niektórzy użytkownicy wola układać kolumny w otoczeniach tabel i umieszczać wszystkie znaki & jeden pod drugim. W Kile usiłowano wprowadzić obsługę dla tego przyzwyczajenia. Jeśli naciśniesz Alt-Shift-&, to Kile poszuka następnego tabulatora w wierszu powyżej. Mimo to tabulator ten może nie być tym odpowiadajacym, Kile doda trochę odstępu, aby dostosować położenie kolumny do bieżacego tabulatora. 30

31 Rozdział 6 Uzupełnianie kodu Mimo tego, ze Kate już zapewnia dobry tryb uzupełniania kodu, Kile rozszerza możliwości uzupełniania przydatne szczególnie dla L A T E X. Dodano pięć różnych trybów. Trzy z nich działaja na żadanie, a pozostałe dwa działaja w trybie samouzupełniania. Wszystkie tryby można ustawić w menu Ustawienia Ustawienia Kile... tak, aby działały bardzo różnie. 6.1 Samouzupełnianie otoczeń Przy rozpoczynaniu nowego otoczenia poprzez wpisywanie \begin{otoczenie}, Kile samoczynnie doda polecenie \end{otoczenie} z wierszem pomiędzy na twój tekst. Samouzupełnianie można wyłaczyć w dziale L A T E X menu Ustawienia Ustawienia Kile... LaTeX+Otoczenia. Uzupełnianie otoczeń równań 6.2 Polecenia L A T E X Przy pisaniu niektórych liter, można właczyć ten tryb uzupełniania dla poleceń L A T E X i zwyczajnych słów poprzez menu Edycja Uzupełnianie Polecenia (La)TeX lub skrótu klawiszowego Ctrl-Shift-Spacja. Kile najpierw odczytuje litery z bieżacego położenia kursora do lewej i zatrzymuje się na pierwszym znaku nie będacym litera, ani ukośnikiem wstecznym. Jeśli wzorzec ten zaczyna się od ukośnika wstecznego, to Kile przestawi się w tryb uzupełniania dla poleceń T E X lub L A T E X. W przeciwnym przypadku przejdzie w tryb zwykłego słownika, w którym nie ma żadnych poleceń L A T E X. W zależności od wybranego trybu, zostanie otwarte pole uzupełniania. Pojawia się wszystkie polecenia lub słowa, których poczatek pasuje do bieżacego wzorca. Możesz przemieszczać się po tym wykazie przy użyciu klawiszy strzałek i wybierać jego wpisy przy użyciu klawisza Enter lub poprzez dwukrotne naciśnięcie przyciskiem myszy. 31

32 Po naciśnięciu klawisza Backspace, ostatnia litera we wzorcu zostanie usunięta, a wykaz z wyrazami do uzupełnienia może się powiększyć. Z drugiej strony, po napisaniu dodatkowej litery wydłuży to wzorzec, a przez to wykaz możliwych słów pomniejszy się. Jeśli nie wybierzesz żadnej sugestii, możesz opuścić to okno dialogowe przy użyciu klawisza Esc. Zauważysz, że wszystkie te polecenia sa wyświetlane z krótkim opisem ich parametrów. Opisy te zostaja oczywiście usunięte po wybraniu polecenia. Opcjonalnie można zezwolić Kile na wstawianie punktorów w tych miejscach, tak aby można było szybko przejść do tych miejsc przy użyciu Edycja Punktory Następny punktor i wstawić żadany parametr. Przejdź do Ustawienia Ustawienia Kile... Kile+Uzupełnianie, aby ustawić jeden lub więcej z tych wykazów. Można wybrać różne wykazy słów dla poleceń T E X oraz L A T E X i tryb słownika dla zwyczajnych słów. Po wybraniu opcji Pokaż polecenia Latex, w osobnym widoku paska bocznego Kile zostana pokazane wpisy wszystkich wybranych plików cwl (z ang. spakowany wykaz słów) z uzupełnieniami poleceń L A T E X. Będzie można zobaczyć dostępne polecenia wraz z parametrami i opcjami, które trzeba lub można dać, aby zadziałały. Można także zaznaczyć jeden wpis naciśnięciem klawisza myszy, a zostanie on wstawiony do dokumentu pozbawiony wszystkich nazwanych parametrów i opcji. 32

33 Jako iż każdy wykaz słów będzie wyświetlany w osobnym widoku, może się zdarzyć, że takich widoków będzie tak dużo, że główne okno Kile może być większe niż mały ekran to umożliwia. Ponieważ wyglada to brzydko, Kile posiada ograniczenie dopuszczalnej liczby widoków, które domyślnie jest ustawione na 10. Jeśli wartość ta jest za duża dla twojego ekranu, to ja zmniejsz. 6.3 Otoczenia Tryb polecenia nie jest użyteczny przy uzupełnianiu otoczeń kodu. Zawsze należy wpisywać kilka liter \begin, a wywołanie trybu uzupełniania wywoła długi wykaz znaczników otoczeń. Z drugiej strony, otoczenia sa używane tak często, że Kile zapewnia tryb przystosowany do uzupełniania kodów otoczeń. Zapomnij o znaczniku otwierajacym i napisz, na przykład, al. Przy wywoływaniu trybu uzupełniania poprzez Edycja Uzupełnianie Otoczenie lub skrótu klawiszowego Alt-Shift-Spacja, znacznik otwierajacy dodawany jest samoczynnie i pojawi się \begin{al}. Po tej zmianie, wykaz z uzupełnieniami jest bardziej czytelny. Teraz zaznacz otoczenie i zobacz, że ono także zostanie samoczynnie zamknięte. Nawet więcej, jeśli Kile uzna je jako otoczenie listy, to wstawi także pierwszy znacznik \item. Przejdź do Ustawienia Ustawienia Kile... Kile+Uzupełnianie, aby ustawić jeden lub więcej takich wykazów. Ten tryb używa tego samego wykazu słów co tryb uzupełniania dla poleceń T E X oraz L A T E X. 6.4 Skróty Kile obsługuje wykaz skrótów przygotowanych przez użytkownika, które sa zastępowane na żadanie przez dłuższe ciagi znaków. Zajrzyj do Ustawienia Ustawienia Kile... 33

34 Kile+Uzupełnianie, aby ustawić jeden lub więcej takich wykazów. Dla przykładu danego tutaj, należy wybrać wykaz skrótów w pliku example.cwl. W tym pliku znajdziesz, na przykład, wpis L=\LaTeX. Dla przykładu, wpisz literę L. Teraz wywołaj uzupełnianie słów w trybie skrótów poprzez Edycja Uzupełnianie Skróty lub poprzez kombinację klawiszy Ctrl-Alt-Spacja a litera L zostanie zastapiona ciagiem znaków \LaTeX. Uzupełnianie skrótów obsługuje także znak nowego wiersza %n oraz %C, jeśli znaki te sa obecne w tekście rozwinięcia. Więc jeśli masz wpis en1 =\ begin{enumerate }%n\item %C%n\end{ enumerate }%n w pliku z uzupełnieniami i wywołasz uzupełnianie skrótu, to rozszerzenie będzie wygladać tak jak poniżej, gdzie x pokazuje końcowe położenie kursora. \begin{enumerate } \item x \end{ enumerate } Skróty Wybranie Pokaż skróty spowoduje wyświetlenie wszystkich możliwych skrótów w widoku paska bocznego. Możliwe zatem będzie przejrzenie wszystkich możliwych skrótów. 6.5 Tryby samouzupełniania Polecenia L A T E X Można także właczyć tryb samouzupełniania dla poleceń L A T E X. Po przekroczeniu danego progu liczby liter (domyślnie: 3) wysuwa się okno z wykazem wszystkich pasujacych poleceń L A T E X. Można wybrać jedno z tych poleceń lub zlekceważyć to okno i wpisywać dalsze litery. Wpisy okna z uzupełnieniami będa się zawsze zmieniały tak, aby pasowały do obecnie wpisanego słowa. Przejdź do Ustawienia Ustawienia Kile... Kile+Uzupełnianie, aby właczyć lub wyłaczyć ten tryb lub zmienić próg. 34

35 6.5.2 Słowa dokumentu Duże słowniki nie sprzyjaja trybowi samouzupełniania. Zauważyliśmy jednak, że wiele słów w dokumentach jest wpisywanych więcej niż raz. Tak więc do uzupełniania Kile zapewnia wszystkie słowa, które użytkownik już wpisał w dokumencie. Można ręcznie wywołać to uzupełnianie po naciśnięciu Ctrl-Spacja. Zauważ, że ten tryb różni się od trybu uzupełniania dla poleceń L A T E X. Aby właczyć lub wyłaczyć ten tryb, przejdź do Ustawienia Ustawienia Kile... Edytor Edytowanie+Samouzupełnianie. W tym oknie dialogowym można ustawić czy tryb uzupełniania dla słów dokumentu ma być właczony. Istnieje także dodatkowy tryb samouzupełniania, w którym wysuwa się pole z wyrazami uzupełniajacymi przy przekroczeniu pewnego progu. 6.6 Pisanie własnych plików z uzupełnieniami Najnowsza specyfikację formatu plików z uzupełnieniami można znaleźć na specyfikacja formatu plików CWL. Pliki z uzupełnieniami można wgrać do katalogu domowego użytkownika w podkatalogu ~/.k de/share/apps/kile/complete/<mode>/, gdzie <mode> oznacza abbreviation, dictionary lub tex. 35

36 Rozdział 7 Pomocnicy i okna dialogowe 7.1 Pomocnik SzybkiegoStartu Ten pomocnik już został opisany w dziale Sekcja Dołaczanie grafiki Okno dialogowe Dołacz grafikę czyni wstawianie grafiki tak prostym jak to tylko możliwe. Można je wywołać poprzez pasek menu LaTeX Wstawianie obrazu. Zajrzyj do Sekcja 10.3 oraz Sekcja 10.4, aby dowiedzieć się co nieco o formatach graficznych. 1. Wybierz plik z grafika. Może to być JPEG, PNG, PDF, EPS lub nawet EPS spakowany programem zip lub gzip. Jeśli masz ImageMagick i Kile jest ustawiony na jego używanie (Ustawienia Ustawienia Kile... LaTeX+Grafika), to wysokość i szerokość grafiki 36

37 pokazywana jest samoczynnie. Jeśli ImageMagick może określić rozdzielczość, to rozmiar grafiki jest pokazywany również w centymetrach. 2. Wybierz czy twój obraz ma być wyśrodkowany na stronie. 3. Wybierz czy dla swoich plików z grafika chcesz używać zapisu \graphicspath Domyślnie, pliki z grafika musza być w tym samym katalogu co dokument nadrzędny. Jednakże, możliwe jest umieszczenie ich w innym katalogu, aby mieć porzadek. Bez polecenia \graphicspath, Kile dołaczy ścieżkę dla pliku z grafika. Jeśli jednak użyjesz \graphic spath w preambule w następujacy sposób: \ graphicspath {{/ścieżka/do/mojej/grafiki }{ inna/ścieżka/do/innej/grafiki }} i zaznaczysz tę opcję, to Kile użyje tylko podstawy nazwy pliku z grafika. Inny przykład: jeśli ustawisz polecenie \graphicspath w następujacy sposób: \ graphicspath {{./}{ aparat /}{ obrazy /}} L A T E X będzie szukał w bieżacym katalogu, następnie w aparat i w końcu w obrazy, aby znaleźć pliki z grafika. 4. Po wyborze albo szerokości albo wysokości, cała grafika zostanie proporcjonalnie przeskalowana. Po ustawieniu dwóch wartości tj. dla szerokości i wysokości w tym samym czasie, szerokość i wysokość może zostać przeskalowana przy użyciu różnych współczynników, co może być nie tym czego oczekujesz. Zobacz także informację w pobliżu góry okna dialogowego, aby poznać pierwotny rozmiar grafiki. 5. Wstaw kat, o który obrócić grafikę przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. 6. Informacje o polu ograniczajacym sa ustawiane samoczynnie po wyborze pliku z grafika. Informacja ta jest potrzebna tylko, gdy pracujesz z tradycyjnymi plikami map bitowych L A T E X. Zajrzyj do dyskusji o grafice EPS. Jeśli L A T E X potrzebuje pola ograniczajacego, a ty nie chcesz, aby utworzono plik bb, to Kile jest przygotowane na taka okoliczność. W innym przypadku PDFL A T E X wyświetli ostrzeżenie przy próbie dołaczenia grafiki png lub jpg przy wraz z ta opcja. To pole zaznaczane włacza lub wyłacza opcję pola ograniczajacego. 7. Przeskaluj obraz o żadany współczynnik skalowania. Wpisz 0,5 aby zmniejszyć obraz o połowę lub 2, aby zwiększyć go dwukrotnie. Użycie tej opcji nie wymaga ustawienia szerokości lub wysokości obrazu. 8. Na karcie Przytnij obraz można przyciać obraz na wszystkie cztery strony. 9. W końcu, musisz określić czy chcesz osadzić ten obraz w otoczeniu rysunku. Jeśli chcesz, aby tekst opływał rysunek, to raczej użyj otoczenia wrapfigure. NOTATKA Po wyborze otoczenia opływania rysunku, musisz dołaczyć pakiet wrapfig do twojej preambuły. W obu przypadkach, możesz wstawić podpis i etykietę dla obrazu. Ogólnie, dobrym pomysłem jest dodanie różnego przedrostka do każdego rodzaju etykiety. Powszechnym jest stosowanie przedrostka rys: dla rysunków. 10. Jeśli wybierzesz otoczenie rysunku, to możesz wybrać, w którym miejscu L A T E X powinien go wstawić. 11. W otoczeniu wrapfigure można: 37

38 (a) Wybrać zasadę umieszczania rysunku i to czy powinien być pływajacy czy nie. W dwustronnym dokumencie można określić czy rysunek ma być po stronie wewnętrznej czy zewnętrznej strony. (b) Określić liczbę skróconych wierszy tekstu ustawionych wzdłuż rysunku. Jeśli pozostawisz tę liczbę pusta, to L A T E X określi ja samemu tak dobrze jak to tylko możliwe. (c) Określić wystawanie w wybrana stronę. Jest to szczególnie użyteczne jeśli masz kolumny w dokumencie i chcesz, aby rysunek rozciagał się na więcej niż jedna kolumnę lub gdy chcesz umieścić skrócony tekst po obu stronach rysunku. (d) Wybrać szerokość rysunku. Szerokość powinna być trochę większa niż szerokość obrazu, tak aby pozostała pusta przestrzeń pomiędzy rysunkiem, a tekstem. 7.3 Macierze i tabele Jedna z najnudniejszych prac w L A T E X jest pisanie otoczeń macierzy i tabel. Należy przy tym pamiętać o wszystkich elementach, upewnić się, że otoczenia sa dobrze ukształtowane i że wszystkie rzeczy sa tam gdzie maja być. Dobre wcięcia pomagaja, lecz istnieje prostszy sposób: użycie pomocnika Kile z menu Pomocnik Macierze lub Pomocnik Tabele. Po ich wybraniu ukaże się formularz wprowadzania w kształcie macierzy, który można łatwo wypełnić własnymi danymi. To okno dialogowe dostarcza także pewnych opcji do wprowadzania materiału tabelarycznego. Przy użyciu paska narzędzi na górze okna dialogowego można ustawić wyrównanie komórki, określić krój czcionki, połączyć oraz podzielić komórki, wybrać obramowanie i określić kolory tła i czcionki. Najbardziej po prawej umieszczony jest przycisk Wklej. Dzięki temu przyciskowi można wstawić tabelę ze schowka do okna dialogowego, co np. umożliwia kopiowanie i wklejanie tabel z programu arkusza kalkulacyjnego. Poniżej można wybrać żadan a liczbę wierszy i kolumn, a także dostroić pewne szczegóły dotyczace macierzy: Poprzez opcję Nazwa można wybrać otoczenie do użycia z macierza lub tabela. 38

39 Można ustawić pionowe wyrównanie komórek poprzez opcję Parametr. Jest to właczone tylko dla otoczeń, które obsługuja tę funkcję. Jeśli istnieje ona dla wybranego otoczenia, to można wybrać użyj gwieździstej wersji. Po wyborze tej opcji, musisz podać szerokość tabeli. Tabele czasami wygladaj a ładniej po zaznaczeniu opcji użyj pakietu booktabs. Oczywiście, można także Wyśrodkować cała macierz. Wstawianie punktorów pomaga, gdy chcesz wypełnić edytor swoja treścia. Po zaznaczeniu tej opcji, Kile wstawi znaki wieloznaczne punktorów dla każdego elementu macierzy. Opcja Pomocnik Tabulatory wyświetli prostsze okno dialogowe do szybkiego ustawienia otoczenia tabulatorowego. Umożliwia łatwe określenie liczby wierszy i kolumn i wymagane odstępy. 7.4 Wstawianie elementów pływajacych Kile pomaga przy wstawianiu elementów pływajacych. Wraz z pomocnikiem Pomocnik Pływajace tworzenie nowych rysunków czy otoczeń z tabelami jest bardzo proste. Aby wstawić nowe pływajace otoczenie, wykonaj następujace kroki: 1. Wybierz czy chcesz wstawić rysunek czy tabelę. 2. Wybierz zasady rozmieszczania. 3. Podaj podpis dla elementu pływajacego. 4. Wpisz etykietę dla nowego elementu pływajacego. Kile samoczynnie zasugeruje odpowiedni przedrostek, np. rys: dla rysunków oraz tab: dla tabel. 39

40 7.5 Wstawianie otoczenia matematycznego Spamiętanie wszystkich sposobów w jakie różne elementy matematyczne działaja może sprawiać kłopot. Oczywiście, Kile może tutaj wykonać cała magię za ciebie: Pomocnik Matematyka Opcje: Nazwa: Wybierz rodzaj elementu matematycznego do utworzenia. Bez numerowania: Poprzez to można wyłaczyć numerowania dla elementów numerowanych takich jak równania lub wyrównania. Polecenie przestrzeni do oddzielenia grup: W otoczeniu, które obsługuje kilka grup takim jak alignat, można określić rozgranicznik przestrzenny, gdy masz więcej niż jedna grupę. Tutaj można podać polecenie przestrzeni, które istnieje w trybie matematycznym, np. \quad. Standardowy tabulator: Wybierz używany tabulator. Kile samoczynnie wybierze dla ciebie ten właściwy. Tryb wyświetlania matematyki: Dla otoczeń takich jak matryce lub macierze można wybrać w jakim otoczeniu matematycznym ma być wyświetlany tekst matematyczny. Użyj wypunktowania: Po zaznaczeniu tej opcji, Kile będzie wstawiać znaki wieloznaczne punktorów dla każdego elementu tekstu matematycznego. 7.6 Narzędzia PostScript Pliki PS nie sa tak powszechne jak pliki PDF, lecz sa wspaniała podstawa do zmiany treści i ułożenia stron. Jeśli potrzebujesz wyniku w postaci pliku PDF, to możesz zmienić ułożenie stron przy pomocy pewnych narzędzi PostScript, a następnie przekształcić wszystko do pliku PDF poprzez polecenie ps2pdf. Pomocnik PostScript w menu Pomocnik Narzędzia Postscript zasugeruje najpowszechniejsze zmiany ułożenia stron. Przekształcenia sa dokonywane przy użyciu programów pstops oraz psselect, które w większości dystrybucji można znaleźć w pakiecie psutils. Jeśli jeden z tych programów nie jest dostępny, to odpowiedni element nie będzie widoczny. 40

41 Najpierw wybierz plik wejściowy. Jeśli Kile znajdzie plik PS odpowiadajacy twojemu bieżacemu dokumentowi nadrzędnemu, to zostanie on wybrany jako plik wejściowy, lecz można także wybrać inny plik. Następnie wybierz plik wyjściowy i jedno z zadań. Na końcu musisz wybrać czy chcesz tylko przekształcenia, czy także wywołania programu Okular do obejrzenia wyników. 1 strona A5 + pusta strona --> A4 Na stronie A4 scal razem jedna stronę A5 z jedna pusta strona. Przy scalaniu dwóch stron A5, strony te będa one obrócone o 90 stopni i ułożone na stronie A4 w poziomie. 1 strona A5 + powielenie --> A4 Na stronie A4 umieść razem jedna stronę A5 i jej powielenie. 2 strony A5 --> A4 41

42 Na stronie A4 umieść razem dwie kolejne strony A5. 2 strony A5L --> A4 Na stronie A4 umieść razem dwie kolejne strony A5 w położeniu poziomym. 4 strony A5 --> A4 Na stronie A4 scal cztery kolejne strony A5. Strony A5 będzie trzeba przeskalować ze współczynnikiem 0,7 aby zmieściły się razem na stronie. 1 strona A4 + pusta strona --> A4 Na stronie A4 scal razem jedna stronę A4 z jedna pusta strona. Przy scalaniu dwóch stron A4 na stronie A4, strony będa przeskalowane ze współczynnikiem 0,7 i ułożone w poziomie. 1 strona A4 + jej kopia --> A4 Na stronie A4 umieść razem jedna stronę A4 i jej powielenie. 42

43 2 strony A4 --> A4 Na stronie A4 umieść razem dwie kolejne strony A4. 2 strony A4L --> A4 Na stronie A4 umieść razem dwie kolejne strony A4 w położeniu poziomym. zaznacz parzyste strony Zaznacz wszystkie parzyste strony dokumentu. zaznacz nieparzyste strony Zaznacz wszystkie nieparzyste strony dokumentu. zaznacz parzyste strony (odwrotna kolejność) Zaznacz wszystkie parzyste strony dokumentu i odwróć ich kolejność. zaznacz nieparzyste strony (odwrotna kolejność) Zaznacz wszystkie nieparzyste strony dokumentu i odwróć ich kolejność. Odwrotna kolejność wszystkich stron Wszystkie strony dokumentu w odwrotnej kolejności. skopiuj wszystkie stron (z sortowaniem) Skopiuj wszystkie strony dokumentu. Musisz wybrać liczbę posortowanych kopii. 43

44 skopiuj wszystkie strony (bez sortowania) Skopiuj wszystkie strony dokumentu. Musisz wybrać liczbę nieposortowanych kopii. pstops: wybierz parametr Istnieje wiele opcji dla narzędzi pstops oraz psselect do działań na PostScript. Jeśli potrzebujesz jakiejś bardzo wyjatkowej, możesz wywołać pstops z dowolnie wybranymi opcjami. Przeczytaj podręcznik użytkownika, aby poznać wszystkie możliwe opcje. psselect: wybierz parametr Możesz wywołać psselect z dowolnie wybranymi opcjami. Przeczytaj podręcznik użytkownika, aby poznać wszystkie możliwe opcje. 7.7 Narzędzia PDF Wielu ludzi myśli, że pliki PDF sa zamrożone i nie można ich zmieniać. Nie jest to prawda, bo istnieja wspaniałe narzędzia do tego do zmiany zawartości i ułożenia stron do czytania i uaktualniania informacji o dokumencie do czytania, ustawiania lub zmiany niektórych uprawnień istniejacego dokumentu PDF. Pomocnik PDF w Pomocnik Narzędzia PDF używa dwóch różnych sposobów do zmiany zawartości i ułożenia stron dokumentów PDF: Pakiet L A T E X pdfpages, który jest częścia każdej dystrybucji L A T E X. pdfpages nie działa z zaszyfrowanymi stronami. pdftk, który jest wspaniałym narzędziem wiersza poleceń i który jest narzędziem do wykonywania działań na dokumentach PDF (zajrzyj na Zestaw narzędzi PDF). Jeśli jeden z tych pomocników, pdfpages lub pdftk, nie jest obecny w twoim systemie, to odpowiednie elementy nie będa widoczne. Pamiętaj, że tylko pdftk może pracować z zaszyfrowanymi plikami Zmiany układu Jeśli wywołano pomocnika PDF Kile, to utworzy on kartę rejestracyjna Zmian ułożenia. 44

45 Najpierw wybierz plik wejściowy. Jeśli Kile znajdzie plik PDF odpowiadajacy twojemu bieża- cemu dokumentowi nadrzędnemu, to zostanie on wprowadzony jako plik wejściowy, mimo to pozostanie możliwość wyboru innego pliku. Następnie wybierz plik wyjściowy lub zastapienie istniejacego pliku PDF i zaznacz jedno z zadań. W końcu, wybierz czy chcesz tylko przekształcenia, czy wywołania także przegladarki (np. Okular), aby wyświetlić dokument wynikowy. Jeśli plik PDF jest zaszyfrowany, to tylko pdftk zadziała i trzeba będzie podać hasło dla tego dokumentu, aby wykonywać na nim prace. 1 strona + pusta strona --> A4 Scal stronę z pusta strona na stronie A4. Przy scalaniu dwóch stron A5, sa one obracane o 90 stopni i wyrównywane na stronie A4 w trybie poziomym. Przy scalaniu dwóch stron A4, sa one obracane o 90 stopni i wyrównywane na stronie A4 w trybie poziomym. 45

46 1 strona + jej powielenie --> A4 Na stronie A4 umieść razem jedna stronę i jej powielenie. Jeśli powielona strona ma rozmiar A4, to zostanie przeskalowana, aby dopasować się do strony. 2 strony --> A4 Scal ze soba dwie kolejne strony na stronie A4. Przy scalaniu dwóch stron A5, sa one obracane o 90 stopni i wyrównywane na stronie A4 w trybie poziomym. Przy scalaniu dwóch stron A4, sa one obracane o 90 stopni i wyrównywane na stronie A4 w trybie poziomym. 46

47 2 strony (poziomo) --> A4 Na stronie A4 umieść razem dwie kolejne strony w położeniu poziomym. 4 strony --> A4 Scal cztery kolejne strony do jednej strony A4. Strony musza być przeskalowane, aby dopasować się do strony. 4 strony (poziomo) --> A4 Na stronie A4 umieść razem cztery kolejne strony w poziomie. Strony te zostana przeskalowane, aby zmieścić się razem na jednej stronie. zaznacz parzyste strony Zaznacz wszystkie parzyste strony dokumentu. 47

48 zaznacz nieparzyste strony Zaznacz wszystkie nieparzyste strony dokumentu. zaznacz parzyste strony (odwrotna kolejność) Zaznacz wszystkie parzyste strony dokumentu i odwróć ich kolejność. zaznacz nieparzyste strony (odwrotna kolejność) Zaznacz wszystkie nieparzyste strony dokumentu i odwróć ich kolejność. Odwrotna kolejność wszystkich stron Wszystkie strony dokumentu w odwrotnej kolejności. odszyfruj plik Jeśli plik PDF jest zaszyfrowany, to można go odszyfrować. wybierz strony Wpisz strony lub zakresy stron rozdzielone przecinkami, np. 1,4-7,9. Tylko te strony będa widoczne w pliku wynikowym PDF. usuń strony Wpisz strony lub zakresy stron rozdzielone przecinkami, które maja zostać usunięte z wybranego pliku PDF. nałóż na tło znak wodny Przykłada znak wodny PDF na tle pojedynczego pliku wejścia PDF. Pomocnik używa tylko pierwszej strony z tła pliku PDF i przykłada go na każdej stronie pliku wejściowego PDF. Strona ta zostaje przeskalowana i obrócona gdy potrzeba, aby dopasować stronę wejściowa. zastosuj kolor tła Nakłada kolor tła na wszystkie strony bieżacego dokumentu. Można to zrobić tylko raz, ponieważ drugi kolor zostanie umieszczony za pierwszym kolorem i nie będzie widoczny. zastosuj pierwszoplanowy stempel Przykłada pierwszoplanowy stempel na wierzchu stron dokumentu wejściowego PDF. Pomocnik używa tylko pierwszej strony ze stempla pliku PDF i przykłada go na każdej stronie pliku wejściowego PDF. Strona ta zostaje przeskalowana i obrócona gdy potrzeba, aby dopasować stronę wejściowa. Działa to najlepiej, gdy strona PDF stempla ma przezroczyste tło. pdftk: wybierz parametr pdftk można wywołać z własnymi opcjami. Przeczytaj instrukcję obsługi dla wszystkich możliwych opcji. pdfpages: wybierz parametr pdfpages można wywołać z własnymi opcjami. Przeczytaj instrukcję obsługi dla wszystkich możliwych opcji Właściwości Ustawianie, zmiana i usuwanie właściwości będa możliwe tylko wtedy, gdy dostępny będzie pakiet pdftk, a także gdy Kile zostało skompilowane z biblioteka libpoppler. 48

49 Standardowo metadane PDF zawieraja tytuł dokumentu, autora, temat, słowa kluczowe, twórcę, generator oraz daty utworzenia i ostatniej zmiany Uprawnienia Również tutaj ustawianie, zmiana i usuwanie właściwości będa możliwe tylko wtedy, gdy dostępny będzie pakiet pdftk. Do nadania i zmiany ustawień dokumentu potrzebne jest hasło. Dodatkowo, plik PDF jest szyfrowany, aby zamknać jego treść poprzez hasło lub żeby wymusić lekkie ograniczenia nałożone 49

50 przez autora. Autor może pozwolić lub zabronić: drukowania stron zmieniania stron kopiowania tekstu i grafiki ze stron zmieniania lub dodawania przypisów wypełniania pól formularzy danymi. Zmiana uprawień zawsze wymusza szyfrowanie skojarzone z zabezpieczeniem 128-bitowym A crobata 5 i 6, a także wymaga hasła. Zapamiętaj na zawsze: szyfrowanie i hasło nie zapewniaja żadnej rzeczywistej ochrony pliku PDF. Treść jest zaszyfrowana, lecz klucz jest znany. Należy na to spojrzeć raczej jako grzeczne, lecz stanowcze żadanie poszanowania życzeń autora. 7.8 Statystyka dokumentu Okno dialogowe statystyki Plik Statystyka dostarcza przegladu statystycznego dla zaznaczania, dokumentu lub całego projektu. Uwzględnia liczbę słów, poleceń/otoczeń L A T E X a także liczbę znaków dla każdego rodzaju. Uzyskane statystyki można skopiować do schowka jako tekst lub jako schludnie sformatowana tabelę L A T E X. Po zaznaczeniu tekstu i otwarcia okna dialogowego statystyk, zyskujesz dostęp do statystyki obecnie zaznaczonego tekstu. Jeśli otworzysz okno dialogowe bez zaznaczania tekstu, to pokazywana jest statystyka dla wszystkich otwartych plików. Jeśli chcesz uzyskać statystykę dla całego projektu, użyj Projekt Otwórz wszystkie pliki projektu, aby w łatwy i szybki sposób otworzyć wszystkie pliki źródłowe twojego projektu. Trochę uwagi należy poświęcić precyzji liczb. Dodaliśmy trochę logiki, aby uzyskać dobre przybliżenie, np. K\ uhler daje jedno słowo i jedno polecenie, odpowiednio z sześcioma i dwoma znakami. Istnieja jednak inne kombinacje, w których części poleceń sa liczone jako słowa i na odwrót. Zauważ, że algorytm został opracowany i wypróbowany dla języków podobnych do angielskiego lub niemieckiego, więc nie bierz tych liczb za wyznaczniki. Jeśli piszesz sprawozdanie, którego długość nie może przekroczyć pewnej liczby słów lub znaków, to najpierw przeprowadź kilka prób, aby sprawdzić, czy dokładność Kile spełnia twoje potrzeby. 50

51 Rozdział 8 Specjalne znaczniki w L A T E X 8.1 Używanie biblioteki znaczników L A T E X L A T E X zawiera tysiace znaczników dla symboli i znaków specjalnych. Najłatwiejszym sposobem na wstawianie tych znaków jest użycie menu paska bocznego, na lewo od okna edytora. Dostępne sa następujace rodzaje: Menu paska bocznego Najczęściej używane Relacja Operatory Strzałki 51

52 Różne matematyczne Różny tekst Znaki rozdzielajace Grecki Znaki specjalne Znaki z cyrylicy Własne symbole Podpowiedzi do ikon, pokazuja polecenia L A T E X i dodatkowo potrzebne pakiety. Wciśnięcie klawisza Shift i naciśnięcie na symbolu poskutkuje tym, że zostanie wstawiony $\s ymbolcmd$. Podobnie, naciśnięcie Ctrl wstawi go w nawiasach klamrowych. Jeśli wstawiasz polecenie, które wymaga pakietu, który nie jest dołaczony do twojego dokumentu L A T E X, to zobaczysz wiadomość ostrzegawcza w oknie dziennika. Pierwszy wykaz symboli przechowuje symbole Najczęściej używane. Po każdorazowym wstawieniu symbolu zostanie on dodany do tego wykazu celem szybkiego i łatwego odwoływania się do niego. Porzadkowanie symboli nie będzie zmieniane po dodaniu nowych symboli, zwiększy się natomiast licznik jego użyć. Jeśli liczba elementów przekroczy 30, to element o najmniejszej przypisanej liczbie zostanie usunięty. Wykaz symboli Własne symbole przechowuje twoje własne symbole. Aby utworzyć własny symbol, potrzeba programu gesymb i pliku definitions.tex z pakietu źródłowego Kile. Dodatkowo, potrzeba kompilatora L A T E X (co za niespodzianka) oraz dvipng (wersja 1.7 lub późniejsza). Najpierw trzeba utworzyć plik L A T E X wraz z \input{definitions}, co czyni polecenia wymienione poniżej dostępnymi i umożliwia wydanie polecenia gesymb mysymbols.tex user (co wywołuje L A T E X oraz dvipng) tworzenia ikon. Po skopiowaniu ich do $HOME/.kde/ share/apps/kile/mathsymbols/user/ i ponownym uruchomieniu Kile, będzie można używać własnych symboli. W pliku definitions.tex określono następujace polecenia: \command[\optarg]{\symbol}: Dołacz symbol \symbol do wykazu symboli, argument opcjonalny \optarg określa polecenie, które Kile ma wstawić. Jeśli argument nie zostanie podany, to zostanie użyte polecenie z wymaganym argumentem. \mathcommand[\optarg]{\symbol}: Tak samo jak powyżej, z tym, że polecenie z obowiazkowym argumentem jest wstawiane w trybie matematycznym. \pkgs[arg]{pkg}: Uprzedź, że polecenie podane w tym wierszu wymaga pakietu L A T E X pkg z opcjonalnym argumentem arg. Polecenie to musi być na poczatku polecenia \command i zastępuje każde polecenie żadania pakietu poprzez otoczenie neededpkgs. \begin{neededpkgs}[pkgs-args]{pkgs}... \end{neededpkgs}: Ma to samo zastosowanie co polecenie powyższe, lecz dla wszystkich zawartych w nim poleceń. Dla pewności podano tutaj przykład: \ documentclass [a4paper,10 pt]{ article} \ usepackage {amssymb} \input{definitions } % \begin{document } \ pagestyle {empty} % \begin{neededpkgs }{ amssymb} 52

53 \ mathcommand {\ surd} \pkgs{amsmath }\ mathcommand [\ ddddot {}]{\ ddddot{a}} \ mathcommand {\ angle} \end{ neededpkgs } \command {\"A} \ mathcommand {\ exists} \ mathcommand [\ stackrel {}{}]{\ stackrel{abc }{=}} %\ begin{neededpkgs }[ russian,koi8 -r,t2c,]{ babel,inputenc,fontenc,mathtext} % % \end{ neededpkgs } % to bę dzie musia ło dołą czy ć pakiety % \ usepackage { mathtext } % \ usepackage [T2C ]{ fontenc} % \ usepackage [russian ]{ babel} % \ usepackage [koi8 -r]{ inputenc } % tylko po to, aby ustali ć format \end{ document } 8.2 Używanie elementów Bibitems \bibitem jest poleceniem używanym do wpisywania bibliografii w dokumencie w otoczeniu thebibliography. Składnia do używania \bibitem jest następujaca \bibitem[etykieta ]{klucz}. Opcjonalne [etykieta] jest w celu dodania własnego systemu etykiet dla wpisów bibliograficzny. Jeśli nie ustawiono etykiety, to zostana one ustawione w porzadku numerycznym : [1], [2], [3], itp. Argument {klucz} jest używany, aby odwoływać się i łaczyć polecenia \bibitem oraz \cite nawzajem, a także informacje, które zawieraja. Polecenie \cite zawiera etykietę skojarzona z \bibitem, która jest umieszczona wewnatrz otoczenia thebibliography i zawiera dane odniesienia. Oba odpowiadajace sobie \bibitem oraz \cite musza mieć ten sam {klucz}; najprostszym sposobem na zorganizowanie kluczy jest ustawienie ich wartości jako nazwiska autorów. Drugie klamry w otoczeniu thebibliography oznaczaja najdłuższa etykietę bibliografii, która możesz mieć. Tak więc wstawienie {foo} oznacza, że możesz mieć dowolna etykietę krótsza lub tak samo długa jak wyrażenie foo. Niepowodzenie przy ustawieniu tego parametru poprawnie może skutkować w nieatrakcyjnych wcięciach w twojej bibliografii. Bibliografia jest działem oddzielonym od twojego głównego dokumentu, a przykładowy kod dla bibliografii wyglada następujaco: \ begin{ thebibliography }{50} \bibitem{simpson} Homer J. Simpson. \textsl{mmmmm...pączki }. Evergreen Terrace Printing Co., Springfield, SomewhereUSA, 1998 \ end{ thebibliography } Wtedy twój główny kod źródłowy musi zawierać informacje o położeniu informacji odnoszacych się do \bibitem przy użyciu polecenia \cite. Przykładowy kod źródłowy wyglada następujaco: Moja praca dyplomowa o filozofii The Simpsons\ copyright pochodzi z mojej ulubionej ksi ążki \ cite{ Simpson }. Ponieważ trudno jest zapamiętać dokładny klucz cytowania, gdy posiada się wiele odsyłaczy, Kile zapewnia łatwy sposób na wstawianie cytowań. Wybranie LaTeX Odsyłacze 53

54 Cytowanie wywoła wykaz kluczy cytowania. Wybierz właściwy odsyłacz, a cytowanie zostanie wstawione do dokumentu. Aby uaktualnić wykaz kluczy, albo zapisz plik, albo wybierz Edycja Odśwież strukturę lub naciśnij klawisz F12. Przy właczonym uzupełnianiu kodu, Kile pokaże wykaz wszystkich etykiet bibitem zaraz po zakończeniu polecenia \cite. Ostateczny wynik w bibliografii twojego dokumentu będzie wygladał następujaco: [1] Homer J. Simpson. Mmmmm...pączki. Evergreen Terrace Printing Co., Springfield, SomewhereUSA, Kile może także współpracować z edytorami BibT E X, takimi jak KBibT E X, aby uczynić wprowadzanie cytowani łatwiejszymi. Po dodaniu pliku BibT E X do projektu, Kile pomoże uzupełnić polecenia cytowania, w sposób opisany powyżej. 54

55 Rozdział 9 Menu tworzone przez użytkownika 9.1 Ustawienia Kile obsługuje menu tworzone przez użytkownika, które będzie się ukazywać jako menu Kile. Menu to można utworzyć przy użyciu okna dialogowego tworzenia Kile poprzez Ustawienia Ustawienia Kile Menu użytkownika. Menu można umieścić w jednym z dwóch miejsc: albo Menu użytkownika będzie wyświetlane na głównym pasku menu pomiędzy menu La- TeX i Pomocnik, a pomocnik do Edytowania menu użytkownika w menu Pomocnik 55

56 albo oba elementy będa wyświetlane na dole menu LaTeX. Istniejace znaczniki określone przez użytkownika w starszych wersjach Kile zostana samoczynnie przekształcone na nowe menu ustawialne przez użytkownika. Znaczniki zostana zapisane w pliku o nazwie usertags.xml i jak wszystkie pliki od menu, można będzie je znaleźć w lokalnym katalogu menu użytkownika Kile: KILE_APP_DIR/usermenu/, np. /home/user/.kde/share/app s/kile/usermenu/. Można używać różnych plików określajacych menu dla różnych zadań. Wywołaj pomocnika menu poprzez Pomocnik Edycja menu użytkownika lub LaTeX Edycja menu użytkownika, aby wgrać lub edytować plik definicji menu. 9.2 Pomocnik Można utworzyć lub zmienić istniejace menu przy użyciu pomocnika tworzenia menu użytkownika, którego można znaleźć w menu Pomocnik Edycja menu użytkownika. 56

57 Po lewej stronie widać istniejace drzewo menu. Jako standardowe menu, zawiera ono trzy różne rodzaje elementów menu: standardowe wpisy menu, które sa przypisywane do działań podmenu, które zawieraja więcej elementów menu rozdzielniki, do uzyskania przejrzystej struktury wszystkich wpisów. Do zmieniania tego menu, używaj sześciu przycisków po lewej. Więcej możliwości jest dostępnych z menu podręcznego już istniejacych elementów menu. Każdy standardowy element menu jest przypisany do jednego z trzech rodzajów działań, gdzie każdy z nich ma różne atrybuty, które można ustawić: 57

58 Tekst: Kile daje możliwość tworzenia własnych znaczników. Znacznik jest podobny do skrótu, który uruchamia pewne polecenie lub zapisuje często używane teksty, np. Jan Kowalski często używa zdań Cześć, zostałem wstawiony... Znacznik ten zostanie wstawiony w bieżacym położeniu kursora, przy wywołaniu działania (zobacz rysunek powyżej). Metaznaki sa również dostępne (zobacz Sekcja 9.3). Wstawianie treści pliku: Wstawia pełna treść danego pliku. Wykonanie zewnętrznego programu: Wynik wykonywania takiego programu można wstawić do otwartego dokumentu. W wierszu poleceń można także używać metaznaku %M, a wtedy zaznaczony tekst zostanie zapisany do pliku tymczasowego. Użyj %M do nadania nazwy plikowi tymczasowemu. Jeśli brakuje jakiejś ważnej informacji dla działania, to elementy menu zostana zabarwione na czerwony. Powodem może być na przykład nieistniejacy plik 58

59 lub brakujacy tytuł dla wpisu menu, co zostanie wyświetlone jako trzy znaki zapytania:??? Po otwarciu menu podręcznego zabarwionego na czerwono elementu menu, pojawia się dodatkowe informacje dotyczace tego błędu. 59

60 Więcej informacji można uzyskać poprzez użycie funkcji większości elementów interfejsu o nazwie Co to jest?. 9.3 Znaki wieloznaczne Wstawianie tekstu W znacznikach określonych przez użytkownika można wykorzystywać pewne znaki wieloznaczne: %C, %B, %M, %E, %R oraz %T. %C: jest to miejsce, w którym zostanie wstawiony kursor po wstawieniu znacznika określonego przez użytkownika. %B: zostanie zastapione przez punktor (zobacz Sekcja 5.5). 60

61 %M: zostanie zastapione zaznaczonym tekstem. %E: określa głębokość wcięcia tekstu wewnatrz otoczenia. %R: wywoła okno dialogowe odsyłaczy do wybrania wcześniej określonej etykiety. Można go używać do odwoływania się do wcześniej określonych etykiet, które można wybrać z listy rozwijanej (zajrzyj także do LaTeX Odsyłacze ref lub LaTeX Odsyłacze pageref). %T: wywoła okno dialogowe cytowania do wybrania wcześniej określonego cytatu. Tak samo jak w przypadku odwołań LaTeX Odsyłacze cite przywoła listę ze wszystkimi kluczami cytowań. 61

62 Rozważmy przypadek następujacego makra \frac{%m}{%c}. Najpierw, wybierzemy liczbę w naszym tekście, powiedzmy 42. teraz wywołamy to makro i otrzymamy \frac{42}{} z kursorem położonym w drugiej parze nawiasów Wstawianie treści pliku Przy wstawianiu treści plików tekstowych, można wykorzystać te same znaki wieloznaczne Wykonywanie programu Przy wykonywaniu zewnętrznego programu, rozpoznawany jest tylko %M dla zaznaczonego tekstu w wierszu poleceń. Zaznaczenie zostanie zapisane w pliku tymczasowym, a znak wieloznaczny %M zostanie zastapiony nazwa tego pliku tymczasowego. Kolejnym znakiem wieloznacznym jest %S, który jest zastępowany przez nazwę pliku bieżacego dokumentu bez ścieżki. Ta nazwa składa się ze znaków aż do ostatniego znaku. lecz nie jest on dodawany do tej nazwy. 9.4 Parametr Większość ze wpisów menu może mieć dodatkowe parametry, które można zaznaczyć. Jeśli niektóre z tych parametrów nie sa dostępne dla pewnych działań, to będa one wyłaczone. 62

63 Oto przykład na wykonywanie programu zewnętrznego: Można zauważyć, że wywoływany jest skrypt perl, który powinien zadziałać z bieżacym zaznaczeniem. Parametr Wymaga zaznaczonego tekstu jest zaznaczony, aby zapewnić istnienie zaznaczenia. Wynik tego skryptu zostanie wstawiony (Wstawienie wyjścia wybranego programu) i zastapi bieżace zaznaczenie (Zastapienie zaznaczonego tekstu), lecz nie zaznaczy go. 9.5 Plik określajace menu W czasie działania programu można wgrać różne menu dla różnych działań. Po wywołaniu pomocnika menu użytkownika, wczytywany jest plik określajacy bieżace menu. Jeśli je zmienisz i zamkniesz okno dialogowe poprzez OK, to zmiany zostana zapisane i wgrane jako nowe menu użytkownika. Zamknięcie okna dialogowego poprzez Anuluj porzuci zmiany. 63

64 Można także zapisać zmienione pliki w katalogu menu użytkownika lub wczytać i wgrać inny plik określajacy menu. Wszystkie pliki określajace menu musza być zapisane w katalogu lokalnym menu użytkownika Kile: KILE_APP_DIR/usermenu/. Spójrz na przykładowy plik określajacy menu example.xml, aby zobaczyć więcej wpisów menu z ich parametrami. 64

65 Rozdział 10 Narzędzia budowania 10.1 Kompilowanie, przekształcanie oraz przegladanie Aby obejrzeć wyniki pracy, musisz skompilować kod źródłowy. Wszystkie narzędzia budowania zostały zgrupowane w menu Budowanie Kompilowanie, Budowanie Przekształcanie, oraz Budowanie Widok. Aby skompilować swój kod źródłowy dla przegladarek ekranowych takich jak Okular lub do dalszych przekształceń, możesz użyć skrótu Alt-2. Następnie można przegladać plik DVI przy użyciu domyślnej przegladarki poprzez Alt-3, przekształcić plik DVI na PS poprzez Alt-4 oraz obejrzeć plik PS poprzez Alt BibT E X Jeśli używasz BibTEX dla swoich wpisów bibliograficznych, zazwyczaj musisz trzymać się określonej kolejności kompilowania. Oznacza to, że pierwszy wywoływany jest L A T E X później BibT E X, a później dwukrotnie L A T E X. Na szczęście Kile jest na tyle dopracowany, że potrafi samoczynnie wykryć konieczność wywołania dodatkowych narzędzi takich jak BibT E X, makeidx oraz Asymptote. Takie postępowanie jest właczone domyślnie i można je zmienić w Ustawienia Ustawienia Kile... Narzędzia+Budowanie na karcie Ogólne w narzędziach L A T E X oraz PDFL A T E X MetaPost oraz Asymptote Aby skompilować dokument programami do rysunków MetaPost lub Asymptote, wybierz z menu Budowanie Kompilacja Metapost lub Budowanie Kompilacja Asymptote PDFL A T E X Istnieje także inny sposób na skompilowanie dokumentu, aby otrzymać plik PDF: poprzez Alt- 6 można uruchomić PDFL A T E X, który skompiluje kod źródłowy bezpośrednio do pliku PDF: można obejrzeć skompilowany plik poprzez naciśnięcie Alt-7. Alternatywnie, można przekształcić plik PS na PDF poprzez Alt-8 lub DVI bezpośrednio na plik PDF poprzez Alt-9. Używanie PDFL A T E X zamiast L A T E X może czasami być kwestia prostoty lub przyzwyczajenia, lecz czasami zachowanie tych dwóch programów może być różne. 65

66 L A T E X dla sieci Ostatecznie, możesz chcieć opublikować swoja pracę w sieci, a nie tylko na papierze. Możesz do tego użyć programu latex2html, który można wywołać z menu Kile Budowanie Przekształcanie LaTeX dla sieci. Wynik zostanie umieszczony w podkatalogu katalogu roboczego, a obejrzeć go będzie można po wybraniu elementu menu Budowanie Widok Obejrzyj HTML Podawanie parametrów wiersza poleceń Aby podać szczególne parametry wiersza poleceń dla narzędzi kompilowania, przekształcania lub przegladania, to istnieje możliwość ustawienia ich domyślnych wywołań w Ustawienia Ustawienia Kile... Narzędzia+Budowanie Szybki podglad Przy pracy z L A T E X zawsze będzie potrzeba trochę czasu na obejrzenie wyników. L A T E X musi skompilować kod źródłowy, a następnie należy uruchomić przegladarkę. Może się to okazać uciażliwe jeśli zmieniono tylko kilka liter w trudnym do zapisania równaniu. Kile posiada tryb Szybki Podgląd, w którym można skompilować tylko część dokumentu i zaoszczędzić wiele czasu. SzybkiPodglad obsługuje cztery różne tryby, które można połaczyć z siedmioma różnymi ustawieniami. Wszystkie ustawienia należy określić w Ustawienia Ustawienia Kile... Narzędzia+Podglad. 66

67 Tryb zaznaczania Użytkownik musi zaznaczyć część dokumentu. Po wybraniu z menu Budowanie SzybkiPodglad Zaznaczenie lub naciśnięciu kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+P,S zostana uruchomione wybrane programy. Kile pobierze preambułę z pierwotnego tekstu, tak że zostana dołaczone wszystkie pakiety i polecenia dane przez użytkownika. Użytkownik może wybrać spośród ośmiu nastaw: LaTeX+DVI (osadzona przegladarka) LaTeX+DVI (Okular) LaTeX+PS (osadzona przegladarka) LaTeX+PS (Okular) PDFLaTeX+PDF (osadzona przegladarka) PDFLaTeX+PDF (Okular) XeLaTeX+PDF (osadzona przegladarka) XeLaTeX+PDF (Okular) To powinno rozwiazać wszystkie przypadki, w których potrzebny jest szybki podglad Tryb otoczenia Często zachodzi potrzeba podejrzenia bieżacego dokumentu, a szczególnie gdy występuja w nim otoczenia matematyczne, które czasami trudno zapisać. Kile zapewnia sposób bardzo szybkiego podgladu. Nie jest wymagane zaznaczenie, po prostu wybierz z menu Budowanie SzybkiPodglad Otoczenie lub naciśnij kombinację klawiszy Ctrl+Alt+P,E, a bieżace otoczenie zostanie skompilowane i wyświetlone. 67

68 Tryb poddokumentu Kompilowanie dużego projektu z wieloma dokumentami, po zmianie tylko jednego dokumentu w nim, nie jest najlepszym pomysłem. Kile ma możliwość skompilowania i pokazania podgladu bieżacego poddokumentu. Pobiera preambułę z głównego dokumentu i kompiluje tylko bieżac a część po wybraniu z menu Budowanie SzybkiPodglad Poddokument lub naciśnięciu kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+P,D Tryb grupy matematycznej Tryb podgladu grupy matematycznej umożliwia podglad edytowanej grupy matematycznej. Kile pobiera preambułę z nadrzędnego dokumentu i kompiluje tylko grupę matematyczna, w której przebywa kursor w chwili wybrania z menu Budowanie SzybkiPodglad Grupa matematyczna lub naciśnięcia kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+P,M Szybki podglad na dolnym pasku Zamiast pokazywania podgladu w nowym dokumencie, Kile może używać także dolnego paska do podgladu kompilacji. Można właczyć tę możliwość w panelu ustawień szybkiego podgladu Formaty plików graficznych L A T E X oraz PDFL A T E X PDFL A T E X, używany z pakietami graphics lub graphicx, może poprawnie skompilować pliki PNG oraz JPG wraz z DVI lub PDF, lecz nie obsługuje plików EPS. Odwrotnie, kompilowanie przy użyciu L A T E X do DVI i przekształcanie na PS lub ewentualnie PDF potrafi skompilować EPS, lecz nie obsługuje PNG oraz JPG. Wielu użytkowników chce tworzyć dokumenty PDF, lecz także chce używać wspaniałego pakietu Pstricks do tworzenia grafiki PostScript lub chce używać plików wynikowych PostScript z oprogramowania matematycznego lub naukowego takiego jak Mathematica, Maple lub Mu- PAD. Ci użytkownicy L A T E X musza najpierw skompilować dokument do PostScript, nawet wtedy gdy chca uzyskać dokument PDF, ponieważ programy te tworza kod PostScript, którego nie-pdfl A T E X nie może obsłużyć. Nie jest to jednak takie trudne jak się wydaje, bo Kile ma sposoby na pomoc Przekształcanie grafiki Przy dołaczaniu zarówno kodu PostScript jaki i plików PNG czy JPG można obejść frustrujac a pętlę na kilka możliwych sposobów: Jeśli potrzebny jest plik w formacie PS, lecz dostępna jest tylko grafika JPG lub PNG, można użyć po prostu PDFL A T E X z DVI jako pierwszym plikiem wyjściowym, a następnie wykonać polecenie dvips do utworzenia pliku PS. Widać tutaj, że PDFL A T E X jest dobrym wyborem, jeśli kod źródłowy nie zawiera w ogóle kodu PostScript. Można przekształcać pliki EPS na PNG lub inne formaty przy użyciu narzędzi takich jak Gimp lub ImageMagick i użycie PDFL A T E X. 68

69 Polecanym sposobem jest przekształcenie grafiki EPS na grafikę PDF poprzez wykonanie polecenia epstopdf, które jest dostępne w każdej dystrybucji T E X, a następenie użycie PDFL A T E X. Tworzy to grafikę o wysokiej jakości, a nawet umożliwia sterowanie wynikiem przy pomocy następujacych opcji: - dautofiltercolorimages = false - dautofiltergrayimages = false - scolorimagefilter = FlateEncode - sgrayimagefilter = FlateEncode - dpdfsettings =/ prepress - duseflatecompression = true Nawet lepiej: jeśli twój system zezwala na ucieczkę-z-powłoki, to przekształcenie można wykonać w locie. Wszystko czego potrzebujesz to dołaczenie pakietu epstopdf, który jest częścia wszystkich dystrybucji T E X poprzez polecenie \usepackage{epstopdf}. Zakładajac, że twój kod to: \ includegraphics [width =5cm]{ test.eps} Po wywołaniu PDFL A T E X z opcja --shell-escape, grafika test.eps zostanie samoczynnie przekształcona na test.pdf. Przekształcenie to będzie wykonywane przy każdym uruchomieniu PDFL A T E X. Jeśli twoje polecenie graficzne zostanie wydane niejednoznacznie: \ includegraphics [width =5cm]{ test}, to epstopdf sprawdzi czy test.pdf jest już dostępne, aby moc pominać krok przekształcania. Można także przekształcać w druga stronę i użyć przekształcenia L A T E X oraz PS-PDF. Nie zawsze jest to dobry pomysł, ponieważ enkapsulacja EPS plików JPG oraz PNG może tworzyć pliki o dużych rozmiarach, które w wyniku tworza niepotrzebnie duże dokumenty. Jest to wysoce zależne od narzędzia graficznego, którego używasz, bo EPS może enkapsulować inna grafikę, lecz nie każdy program może to poprawnie obsłużyć. Niektóre z nich moga próbować tworzyć obraz JPG z wektorów i rozmaitych skryptów, co w wyniku tworzy gigantyczne pliki. Przekształcanie wszystkich formatów grafiki do EPS można wykonać poprzez ImageMagick. Innym prostym programem, który także wypełnia zadanie poprawnie jest jpg2ps. Można także korzystać z samoczynnego przekształcenia. Wszystkie pliki graficzne zostana przekształcone w locie do EPS i wstawione do dokumentu PS. Jest to wygodny sposób, lecz należy do tego właściwie ustawić system. Temat ten został omówiony w dziale Grafika EPS Używaj właściwego pliku do właściwej grafiki EPS jest rodzajem języka skryptowego wektorów graficznych, zawierajacy opis wszystkich linii i kropek, z których złożona jest grafika; wyglada dobrze nawet przy powiększeniu znacznie większym od domyślnego rozmiaru, najlepiej pasuje do wykresów i grafiki natywnie utworzonych w EPS, które wygladaj a przez to czysto i ostro przy zachowaniu niewielkiego rozmiaru pliku. PNG (lub przestarzały GIF) jest bezstratnym formatem pliku o dobrym wskaźniku spakowania i jakości. Jest bardzo dobrym do wykresów, skanów, rysunków czy czegokolwiek, gdzie ma być zachowana ostrość. Przesada jest stosować go do zdjęć. JPG jest stratnym formatem, który pakuje pliki lepiej niż PNG kosztem utraty szczegółów obrazu. Zawzwyczaj nie ma to znaczenia w przypadku zdjęć, lecz może pogorszyć jakość wykresów, rysunków i może spowodować zanikanie cienkich linii; do takich przypadków najlepiej użyć EPS lub PNG. Zawsze miej to na uwadze: śmieci wchodza, śmieci wychodza! Żadne przekształcenie nie przekształci złego zdjęcia w dobre. 69

70 10.4 Grafika EPS Pliki graficzne EPS sa tradycyjnym sposobem na wstawianie plików graficznych w dokumentach L A T E X. Ponieważ listy dyskusyjne sa pełne pytań dotyczacych grafik EPS, omówimy niektóre z ważnych aspektów i przedstawimy jak sa one obsługiwane w Kile Grafika L A T E X oraz EPS W przypadku używania tradycyjnego L A T E X do tworzenia wynikowych plików PS czy PDF, bardzo prawdopodobnym jest napotkanie problemów z grafika. Musisz używać grafiki EPS (Encapsulated PostScript ), a nie plików JPEG czy PNG. Nie powinien być to problem, ponieważ istnieje wiele programów przekształcajacych takich jak convert ze wspaniałego pakietu Image- Magick. Przekształcanie wymaga jednak poświęcenia czasu. Pliki EPS sa używane zarówno przez program do przekształcania na L A T E X jaki i na DVI-PS: L A T E X przeglada plik EPS w poszukiwaniu wiersza z informacjami o polu ograniczajacym, który mówi L A T E X jak wiele przestrzeni wydzielić dla grafiki. Następnie program przekształcajacy na DVI-PS odczytuje plik EPS i wstawia grafikę do pliku PS. Ma to swoje implikacje: L A T E X nigdy nie czyta pliku EPS w przypadku gdy w poleceniu wstawieniu grafiki podano parametry pola ograniczajacego. Ponieważ L A T E X nie odczytuje plików nie-ascii, nie może odczytać informacji o polu ograniczajacym ze spakowanych graficznych plików lub nie EPS. Grafika EPS nie jest dołaczana do pliku DVI. Z tego powodu pliki EPS musza być obecne w przypadku przekształcania pliku DVI na PS, pliki EPS musza towarzyszyć plikom DVI, w przypadku ich przenoszenia. Teraz można wywołać program przekształcajacy na L A T E X oraz DVI-PS poprzez dvips, aby utworzyć dokument PostScript. Jeśli twoim celem jest dokument PDF, to musisz wykonać polecenie dvips z opcja -Ppdf, a następnie wywołać ps2pdf. Można znaleźć wiele dokumentów opisujacych to rozwiazanie Sposób Kile na PostScript Kile pomaga uzyskać informacje o polu ograniczajacym. Jeśli wgrano pakiet ImageMagick, to Kile będzie wydobywać te informacje z plików EPS i wstawiać je jako opcje. Będzie się to działo samoczynnie przy wyborze pliku graficznego. Istnieja dwie zalety takiego podejścia: Poszukiwanie tych informacji odbywa się w tym oknie dialogowym i nie musza być później znajdywanie przez L A T E X Nawet bardziej ważnym jest to, że szerokość i wysokość obrazu można obliczyć, gdy znana jest jego rozdzielczość. Taka informacja będzie pokazywana na górze okna dialogowego i może posłużyć jako wskazówka przy zmianie rozmiaru grafiki. Kile obsługuje także pliki EPS spakowane programem zip lub gzip, które sa znacznie mniejsze od niespakowanych plików EPS. Tej funkcji można jednak używać tylko wraz ze specjalnymi ustawieniami systemu i przy zmienionych ustawieniach dotyczacych lokalnej grafiki. Zostało to opisane w dziale Grafika bitmapowa. 70

71 Droga PostScript i grafiki bitmapowej Jeśli twój system umożliwia ucieczkę-z-powłoki, to Kile ma łatwy sposób na dołaczanie grafiki bitmapowej, przy właściwym ustawieniu twojego systemu T E X. Nie ma potrzeby przekształcania grafiki JPEG czy PNG, może się to dokonać samoczynnie przy przekształcaniu pliku DVI na PS. L A T E X potrzebuje pewnych informacji o przyrostkach plików. Pakiet graphicx szuka pliku gr aphics.cfg, który musi się znajdować gdzieś w twojej ścieżce wyszukiwania dla dokumentów L A T E X. Szukaj wpisów takich jak: \ DeclareGraphicsRule {.pz}{ eps }{. bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {. eps.z}{ eps }{. eps.bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {.ps.z}{ eps }{. ps.bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {.ps.gz}{ eps }{. ps.bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {. eps.gz}{ eps }{. eps.bb }{}% i zastap te wiersze: \ DeclareGraphicsRule {.pz}{ eps }{. bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {. eps.z}{ eps }{. eps.bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {.ps.z}{ eps }{. ps.bb }{}% \ DeclareGraphicsRule {.ps.gz}{ eps }{. ps.bb }{}% % changed or new graphic rules \ DeclareGraphicsRule {. eps.zip }{ eps }{. eps.bb}{ unzip -p #1}% spakowany EPS programem zip \ DeclareGraphicsRule {. eps.gz}{ eps }{. eps.bb}{ gunzip -c #1}% spakowany EPS programem gzip \ DeclareGraphicsRule {. jpg }{ eps }{}{ convert #1 eps :-}% JPEG \ DeclareGraphicsRule {. gif }{ eps }{. bb}{ convert #1 eps :-}% GIF \ DeclareGraphicsRule {. png }{ eps }{. bb}{ convert #1 eps :-}% PNG \ DeclareGraphicsRule {. tif }{ eps }{. bb}{ convert #1 eps :-}% TIFF \ DeclareGraphicsRule {. pdf }{ eps }{. bb}{ convert #1 eps :-}% grafika PDF Plik ten można znaleźć np. w Debianie w /etc/texmf/latex/graphics.cfg. Najlepszym wyjściem jest skopiowaniem tego pliku do swojej lokalnej ścieżki texpath, a następnie dokonanie zmian w tej kopii. Zajrzyj do podręcznika swojej dystrybucji T E X, aby uzyskać wykaz swoich katalogów T E X. Dzięki temu plikowi ustawień, w L A T E X można wstawiać grafikę bitmapowa oraz pliki EPS spakowane programem zip i gzip. Nazwa programu do przekształcania to dvips. Po przeczytaniu polecenia przekształcania zauważysz, że nie jest tworzony żaden dodatkowy plik. Przekształcenie odbywa się bezpośrednio do pliku PS. Jedynym szczegółem, o którym L A T E X musi wiedzieć jest rozmiar grafiki i przez to potrzebne jest pole ograniczajace, które podawane jest przez Kile. Niektórzy mówia, że ten sposób nie zapewnia bezpieczeństwa; należy zdać się na własne doświadczenie. W dowolnym przypadku, nie potrzebujesz pola ograniczajacego, jako iż Kile wydobędzie tę informację ze wszystkich rodzajów grafiki Grafika PDFL A T E X oraz EPS Jak już wcześniej wspomniano, PDFL A T E X nie jest w stanie obsługiwać plików graficznych EPS, co innego programy przekształcajace takie jak epstopdf. Najlepszym sposobem jest dołaczenie pakietu epstopdf, który należy umieścić za pakietem graphicx. \ usepackage [pdftex ]{ graphicx } \ usepackage { epstopdf } 71

72 Teraz możesz już dołaczać grafikę EPS, jeśli uruchomisz pdflatex z opcja --shell-escape, lecz działanie to możemy uczynić jeszcze lepszym i dodać także obsługę plików EPS spakowanych zip lub gzip. Tak jak poprzednio polega to na zmianie pliku ustawieńgraphics.cfg. Tym razem należy znaleźć: % pdftex jest uruchomiony w trybie pdf \ ExecuteOptions { pdftex }% i dodaniu kilku wierszy: % pdftex zosta ł uruchomiony w trybie pdf \ ExecuteOptions { pdftex }% \ AtEndOfPackage {% \ g@addto@macro \ Gin@extensions {. eps.gz,. eps.zip }% \@namedef { Gin@rule@.eps.gz }#1{{ pdf }{. pdf}{ gunzip -c #1 epstopdf -f >\ Gin@base.pdf }}% \@namedef { Gin@rule@.eps.zip }#1{{ pdf }{. pdf}{ unzip -p #1 epstopdf -f >\ Gin@base.pdf }}% }% Dzięki tym wierszom, PDFL A T E X będzie w stanie obsługiwać pliki EPS, a obsługa grafiki nie powinna już przysparzać kłopotu Dokument nadrzędny Określenie dokumentu jako nadrzędny umożliwia pracę z osobnymi plikami, co w wyniku daje dokument nadrzędny i dokumenty podrzędne, które składaja się na całkowita pracę. Po określeniu nadrzędnego dokumentu poprzez odpowiednie polecenie w menu Ustawienia, wszystkie polecenia z menu Narzędzia będzie można stosować tylko do tego dokumentu, nawet przy pracy z dokumentami podrzędnymi. Można nawet zamknać dokument nadrzędny Obsługa błędów Po skompilowaniu czegokolwiek, Kile poszukuje wiadomości błędów. Jeśli występuja jakieś błędy lub ostrzeżenia, to zostanie o tym krótko napomknięte w oknie Dziennik i wiadomości. Wiadomościom można się przyjrzeć bliżej poprzez wybranie Budowanie Obejrzyj plik dziennik lub poprzez użycie skrótu klawiszowego Alt-0. Utworzony dziennik zostanie wtedy wyświetlony w widoku Dziennik i wiadomości; błędy i ostrzeżenia zostana podświetlone. Przegladanie dziennika 72

73 Można łatwo przechodzić od jednej wiadomości w pliku dziennika do następnej poprzez użycie menu Budowanie Następny/Poprzedni bład LaTeX/Ostrzeżenie lub poprze użycie odpowiednich przycisków paska narzędzi. Aby przejść do wiersza w kodzie źródłowym L A T E X, w którym zgłoszono bład lub ostrzeżenie, naciśnij na bład lub ostrzeżenie w widoku Dziennik i wiadomości. Kile samo przejdzie do wiersza sprawiajacego kłopot Tryb obserwowania pliku Po wykonaniu polecenia SzybkiegoBudowania i skompilowaniu dokumentu zazwyczaj uruchamia się jakaś przegladarka. Jeśli nie używasz osadzonej przegladarki, to za każdym razem zostanie otwarte nowe okno. Przy dostosowywaniu wygladu dokumentu, często wykorzystuje się SzybkieBudowanie i ma się otwarte wiele okien przegladarki na pulpicie; aby uniknać pomieszania, można właczyć tryb Obserwuj plik, który będzie zapobiegał uruchamianiu przegladarki po wykonaniu Szybkiego- Budowania. Tryb ten jest oczywiście bezużyteczny w przypadku osadzonych przegladarek, jako iż i tak trzeba je zamknać, aby powrócić do edytowania dokumentu i ponownego kompilowania. 73

74 Rozdział 11 Poruszanie się po źródle L A T E X 11.1 Używanie widoku struktury Widok Struktury pokazuje hierarchię tworzonego w Kile dokumentu i umożliwia szybkie poruszanie się po nim, pokazujac jego podział. Aby przechodzić po dokumencie, wystarczy nacisnać lewym przyciskiem myszy na dowolna etykietę, rozdział, punkt, podpunkt, itp., a Kile przejdzie do odpowiadajacego im miejsca. Po dołaczeniu osobnego pliku L A T E X w źródle przy użyciu znaczników \input lub \includ e, odniesienie do tych plików znajdzie się w widoku Struktury; dwukrotne naciśnięcie lewym przyciskiem myszy na ich nazwach przywoła te pliki w oknie edytora. Drzewo hierarchii ma także osobna gałaź dla etykiet używanych w tekście Używanie menu podręcznego Większość z wpisów w widoku struktury ma wiele wpisów w menu podręcznym, które można otworzyć poprzez naciśnięcie prawym przyciskiem myszy. Spójrz teraz na widok struktury na następujacym obrazie. 74

75 Znajdziesz na nim kilka etykiet, wpisy dzielace, dwa otoczenia rysunków i trzy obrazy. Po naciśnięciu prawym przyciskiem myszy na jednym z wpisów dzielacych, pojawi się menu z użytecznymi poleceniami, Wszystkie polecenia, takie jak Zaznacz, Usuń lub Skomentuj zadziałaja ze wszystkimi wierszami, do których należy ten dział. Naciśnięcie na rysunku lub tabeli umożliwia wykonanie pewnych działań zwiazanych z odsyłaczami, a naciśnięcie prawym przyciskiem myszy na grafice umożliwia jej otwarcie w programie do ogladania grafiki. 75

76 Uaktualnianie widoku struktury Aby uaktualnić widok struktury, można albo przejść do Edycja Odśwież strukturę, albo nacisnać klawisz F12, albo zapisać dokument, co sprawi, że Kile uaktualni widok jego Struktury Zakładki Zakładki sa odsyłaczami do odcinków tekstu lub wiersza wewnatrz otoczenia Kile. Aby użyć zakładki, zaznacz dany wiersz w dokumencie, dla którego ma zachodzić możliwość powrotu, następnie naciśnij Ctrl-B, a Kile doda zakładkę do tego wiersza. Alternatywnie, można ustawić zakładkę poprzez podświetlenie wiersza i wybranie z menu Zakładki Ustaw zakładkę. Aby usunać wszystkie zakładki, wybierz Zakładki Wyczyść wszystkie zakładki. 76

77 Rozdział 12 Projekty 12.1 Praca z projektami W Kile można tworzyć i pracować z projektami. Projekt jest zgrupowaniem plików L A T E X, grafiki, BibT E X i innych, które zawieraja wszystkie informacje używane do zbudowania całkowitego dokumentu. Swoisty projekt jest dokumentem składajacym się z kilku rozdziałów, napisanych w różnych plikach.tex; wszystkie z nich można dołaczyć do projektu, aby ułatwić zarzadzanie dokumentem. Dane szczegółowe projektu przechowywane sa w osobnym pliku o rozszerzeniu.kilepr. Projekt zapewnia następujace ułatwienia: Nie musisz ustawiać głównego dokumentu, Kile zrobi to za ciebie. Pliki projektu można łatwo zarchiwizować poprzez Projekt Archiwizuj Widok Pliki i projekty zawiera pliki zawarte w projekcie. Po otwarciu projektu, każdy plik, który wcześniej otwarto zostanie przywrócony wraz z pierwotnym kodowaniem i podświetleniem. Uzupełnianie kodu działa względem wszystkich plików projektu. Uzupełnianie odsyłaczy działa względem wszystkich plików projektu. Uzupełnianie cytatów działa względem wszystkich plików projektu. Wyszukiwanie we wszystkich plikach projektu. Podawanie własnych poleceń SzybkiegoBudowania oraz makeidx. Polecenia dotyczace projektu można znaleźć w menu Projekt. Stamtad można otwierać, zamykać i zarzadzać projektami Tworzenie projektu Aby utworzyć nowy projekt, wybierz Projekt Nowy projekt... 77

78 Do utworzenia projektu należy udzielić następujacych informacji: Tytuł twojego projektu (pole tekstowe Tytuł projektu). Tytuł projektu zostanie użyty do utworzenia nazwy pliku projektu poprzez jego przekształcenie na małe litery i dodanie rozszerzenia.kilepr. Katalog, w którym będzie przechowywany projekt (pole tekstowe Katalog projektu). Aby utworzyć nowy główny plik projektu, wybierz Utwórz nowy plik i dodaj go do tego projektu. Przy wypełnianiu pola Nazwa pliku musisz dołaczyć ścieżkę, względem tworzonego pliku, w której przechowywany jest plik.kilepr (spójrz na pole Katalog projektu). Rodzaj tworzonego pliku, Pusty plik, Artykuł, Ksiażka, List, Sprawozdanie, itp. można wybrać z graficznego wykazu na dole panelu Plik. Rozszerzenia dla domyślnych plików w projekcie można wybrać poprzez użycie panelu Rozszerzenia. Twój wybór będzie używany do określenia plików, które maja być otwierane przy wyborze elementu menu Projekt Otwórz wszystkie pliki projektu i w pomocnikach Kile. Rozszerzenia w polu tekstowym powinny być oddzielone pojedynczymi odstępami Widok plików i projektów Widok Pliki i projekty jest przyciskiem menu paska bocznego, Na tym widoku, można obejrzeć strukturę projektu, jego pliki i nazwę pliku.kilepr, który przechowuje szczegóły o projekcie. Dodawanie, usuwanie lub zmiana opcji w twoim projekcie odbywa się poprzez widok Pliki i projekty. 78

79 Widok plików i projektów 12.4 Dodawania i usuwanie plików Aby dodać plik do twojego projektu, otwórz dowolny plik T E X, naciśnij prawym przyciskiem myszy na jego nazwę w widoku Pliki i projekty i wybierz Dodaj do projektu. Jeśli otwarto wiele projektów, pokaże się okno dialogowe, w którym będzie można wybrać, do którego projektu plik ma zostać dodany. Można także nacisnać prawym przyciskiem myszy na nazwę projektu w widoku Pliki i projekty i wybrać Dodaj pliki..., aby przywołać okno dialogowe wyboru pliku. 79

80 Dodawanie pliku do projektu Aby usunać pliki z projektu, naciśnij prawym przyciskiem myszy na niego i wybierz Usuń plik. Nie usuwa to twojego pliku (a także go nie zamyka), lecz usuwa z wykazu plików zawartych w rozszerzeniu.kilepr Archiwizowanie projektu Kile umożliwia łatwe tworzenie kopii zapasowych projektu poprzez przechowywanie wszystkich jego plików w pojedynczym archiwum (powszechnie zwanym tarball). Aby zarchiwizować projekt, naciśnij prawym przyciskiem myszy na jego nazwę w widoku Pliki i projekty lub wybierz Projekt Archiwizuj. Domyślnie, wszystkie pliki projektu sa dodawane do archiwum. Jeśli archiwum ma nie zawierać pewnego pliku, naciśnij prawym przyciskiem myszy na nim w widoku Pliki i projekty i odznacz opcję Dołacz do archiwum. Archiwizowanie obecnie odbywa się poprzez wywoływanie polecenia tar w katalogu projektu (tam gdzie mieści się plik.kilepr) Opcje projektu Kile zawiera kilka opcji zwiazanych z projektem, które można ustawić. Aby je zmienić, naciśnij prawym przyciskiem myszy na tytule projektu i wybierz Opcje projektu, a ukaża się możliwości zmian: Tytuł projektu. Domyślne rozszerzenia plików. Główny dokument. Polecenie SzybkiegoBudowania Opcje makeidx. 80

81 12.6 Zamykanie projektu Aby zamknać projekt, wybierz widok Pliki i projekty z pionowego paska narzędzi, naciśnij prawym przyciskiem myszy na tytuł swojego projektu i wybierz Zamknij. Zamknie to twoje projekty, wszystkie skojarzone z nimi pliki, a także doda nazwę tego projektu do Otwórz ostatni projekt... z menu Projekt. 81

82 Rozdział 13 Kodowanie dokumentu Edytor Kile umożliwia czytanie, przekształcanie i zapisywanie tekstu przy użyciu kodowania znaków, którego twój dokument potrzebuje. Dzięki temu możliwe jest, na przykład, używanie bezpośrednio w L A T E X znaków z akcentem, takich jakie sa powszechnie używane we włoskim lub francuskim. Wyboru kodowania dla dokumentu można dokonać na dwa sposoby: Jednym ze sposobów na ustawienie kodowanie dokumentu jest użycie podmenu Ustawienia Ustawienia Kile... Edytor, gdzie można ustawić domyślne kodowanie znaków dla wszystkich plików. Drugim sposobem na ustawienie kodowania da dokumentu jest wybranie żadanego kodowania w pomocniku do tworzenia nowego dokumentu. Sam L A T E X rozumie tylko ASCII, który składa się z bardzo ograniczonego zestawu znaków. Z tego powodu, nie możliwym jest bezpośrednie używanie znaków akcentowanych. Aby jednak ich używać, wymyślono specjalna składnię: jak na przykład \ e dla ë. Pakiet inputenc został stworzony, aby w tym pomagać. Można go dołaczać w preambule przy użyciu \usepackag e[latin1]{inputenc}, gdzie opcjonalny argument określa używane kodowanie (obecnie w 82

83 większości przypadków utf8). Mówi to L A T E X, aby przetłumaczył wszystkie ë, które wpisałeś na \ e przed kompilowaniem. Zajrzyj bezpośrednio do dokumentacji inputenc po szczegóły. Ostatnie lecz nie mniej ważne: pamiętaj, aby twój plik był zapisany dokładnie w tym samym kodowaniu, które określono dla pakietu inputenc! Ta różnorodność tabel kodowania znaków przysporzyła wiele kłopotu: na przykład, nie można zapisać czegoś po turecku we francuskim bez tracenia znaków diakrytycznych języka. Istnieje powszechna zgoda, że prędzej czy później, każdy przejdzie na Unikod. Istnieje wiele implementacji Unikodu, a najbardziej udana w Linuksie jest UTF-8; Windows (R) polega na bardziej nieporęcznym i mniej elastycznym UCS-2. Większość dystrybucji już ustawia swoje domyślne kodowanie na UTF-8, a przez to sensownym wydaje się używanie argumentu utf8 dla pakietu inputenc Pakiet ucs Jeśli nie masz wgranego pakietu ucs, to postępuj następujaco: Pobierz pakiet ucs z CTAN. Aby go wgrać, wypakuj pobrany pliki i umieść go w katalogu wyszczególnionym w twojej zmiennej środowiskowej $TEXINPUTS. Można to także ustawić wewnatrz Kile. \ usepackage {ucs} \ usepackage [utf8 ]{ inputenc } 13.2 XeLaTeX Jeśli używasz XeLaTeX, to możesz po prostu wczytać pakiet xltxtra. Dodatkowo wczyta on wszystkie wymagane pakiety. \ usepackage {xltxtra} 13.3 Obsługa CJK Dodanie obsługi dla ideograficznych języków jest całkiem kłopotliwe. Jednakże po uporaniu się z tym, twoja praca pójdzie całkiem dobrze. Poza wgrywaniem pakietów, należy dokonać dodatkowych ustawień. PODPOWIEDŹ Twoja dystrybucja Linux może już mieć gotowy pakiet CJK (Chiński, Japoński, Koreański), więc możliwe że zaoszczędzisz sobie trudu wgrywania wszystkiego własnoręcznie. Sprawdź to przed dalszym czytaniem! Istnieje możliwość używania pakietu ucs do pisania krótkich wstawek tekstu CJK, lecz opcja ta jest poważnie ograniczona, gdyż nie obsługuje, pośród innych rzeczy, znaków nowych linii. Zamiast tego, wgramy całkowity pakiet CJK-L A T E X i sprawimy, że będzie działał zarówno z L A T E X jak i PDFL A T E X. Wiele z tego materiału zostało zainspirowane strona Pai H. Chouo tym jak ustawić PDFLATEX. 83

84 1. Pobierz pakiet CJK. Skopiuj jego rozpakowane pliki do odpowiedniego podkatalogu $TEXM F, tak samo jak wcześniejszy pakiet ucs (zajrzyj do Sekcja 13.1). Pliki zostana rozpakowane do katalogu CJK/X_Y.Z; nie jest ważne to, żeby zostały wypakowane, lecz na pewno ułatwi ci to ich obsługę. 2. Teraz musisz pobrać czcionkę, która obsługuje wszystkie znaki CJK, których potrzebujesz. Można wybrać dowolny plik *.ttf, który zawiera je wszystkie, lecz w tym poradniku użyjemy Cyberbit. Rozpakuj plik i zmień nazwę Cyberbit.ttf na cyberbit.ttf, gdyż wielka litera może zmylić twój system. Umieść cyberbit.ttf w katalogu razem z Unicode.sfd i utwórz plik *.tfm oraz *.enc przy użyciu polecenia $ ttf2tfm cyberbit.ttf -w cyberbit@unicode@. Czasami polecenie to, z pewnych nieznanych powodów, nie tworzy setek plików, tak jak powinno. Jeśli tak się stało w twoim przypadku, pobierz oba pliki *.tfm oraz *.enc. Umieść pliki *.tfm w odpowiednik katalogu, na przykład $TEXMF /fonts/tfm/bitstream/ cyberbit/ ; pliki *.enc można wgrać do $TEXMF /pdftex/enc/cyberbit/. 3. Teraz musimy zmapować plik, tak aby połaczyć pliki *.enc do czcionki. Pobierz cyberbit.map i wgraj go w $TEXMF /pdftex/config/. 4. Pobierz inny pliki c70cyberbit.fd i umieść go w odpowiednim katalogu. Można wybrać, na przykład $TEXMF /tex/misc/. 5. Ostatnim plikiem, który musimy utworzyć, jest czcionka PostScript Typ 1, niezbędna do czytania plików DVI utworzonych w L A T E X. Wykonaj polecenie $ ttf2pfb cyberbit.ttf -o cyberbit.pfb i skopiuj jego wyniki cyberbit.pfb do następujacego katalogu $TEXMF /fonts/type1/cyberbit/. 6. Umieśćmy teraz cyberbit.ttf wśród czcionek, gdzie L A T E X będzie mógł ja znaleźć. Można ja umieścić w katalogu o nazwie $TEXMF /fonts/truetype/. 7. Sprawdź plik ustawień, który znajdziesz w $TEXMF /web2c/texmf.cnf i upewnij się, że wiersz zawierajacy TTFONTS jest poza komentarzem i wskazuje do katalogu, gdzie zapisano cyberbit.ttf. 8. Aby móc korzystać z czcionek CJK przy użyciu PDFL A T E X, musisz dodać wiersz w pliku ustawień $TEXMF /pdftex/config/pdftex.cfg. Dodaj map +cyberbit.map w pliku, aby uzupełnić ustawienia dla PDFL A T E X. 9. Aby ustawić L A T E X tak, aby mógł tworzyć pliki DVI przy użyciu znaków CJK, musisz dodać wiersz w pliku ttfonts.map. Plik może znajdować się w katalogu o nazwie $TEX MF /ttf2pk/, lecz prawdopodobnie będzie trzeba go poszukać. Dołacz do niego wiersz cyberbit@unicode@ cyberbit.ttf. 10. Teraz jedyne co musisz zrobić to uruchomić texhash i twój system powinien być gotowy. Aby sprawdzić czy twoje ustawienia sa poprawne, możesz spróbować skompilować ten plik próbny Rozwiazywanie problemów z CJK Jest wiele rzeczy, które moga pójść źle przy ręcznym dodawaniu obsługi CJK. Jeśli coś nie działa, to następujaca lista sprawdzajaca może pomóc. Oczywiście, jeśli uruchamiasz L A T E X jako użytkownik, a nie administrator, to musisz zezwolić zwykłym użytkownikom na dostęp do nowych plików. Upewnij się, że wszystkie katalogi i pliki sa dostępne, a jeśli nie to spraw żeby tak było przy użyciu polecenia chmod. 84

85 Jeśli L A T E X zapisuje DVI bez problemów, lecz nie można go obejrzeć, to jest to najprawdopodobniej problem z samoczynnym tworzeniem czcionek *.pk. Z założenia maja one być tworzone w locie przy przegladaniu pliku DVI, lecz może się to nie udać z kilku powodów: najpierw przejrzyj dwukrotnie plik ttfonts.map w poszukiwaniu twojego własnego wiersza. Jednakże, może się zdarzyć, że twoje polecenie ttf2pk, które jest zazwyczaj wywoływane przez przegladarkę DVI, zostało skompilowane bez obsługi bibliotek kpathsea. Jeśli tak jest, to polecenie ttf2pk --version nie wymieni kpathsea. Jako iż obsługa tych bibliotek jest niezbędna, możesz poszukać nowego pakietu lub samodzielnie skompilować FreeType Jak wprowadzać znaki CJK w Unikodzie? Istnieje kilka różnych silników wprowadzania, a wybór jednego z nich może także zależeć od własnych upodobań. Autor używa Skim, przystosowany dla KDE silnik Scim. Odwołaj się do dokumentacji twojej dystrybucji, aby dowiedzieć się jak można wgrać te programy. Ustawienie samych programów też może przysporzyć trudności, w przypadku Skim będzie trzeba podać zmienna środowiskowa przed uruchomieniem X. 85

86 Rozdział 14 Scripting 14.1 Scripting in Kile Kile s scripting feature allows the execution of ECMAScript code, widely known as JavaScript. You will find a lot of tutorials, which provide information about objects (variables), functions and properties supported by JavaScript. Scripting support can be enabled in the configuration dialog of Kile: Settings Configure Kile... Kile+Scripting. If scripting is enabled, an additional scripting panel is visible in the sidebar, where scripts can be managed: 86

87 This widget contains six icons, which offer different tasks: Run the selected script. Create a new script. Open the selected script in the editor. Configure a key sequence for the selected script. Remove an assigned key sequence. Refresh the list of available scripts, which are all found in $KDEDIR /share/apps/kile/script s/ Executing a Script You can execute a script in three different ways: 1. Select the desired script and click on the Execute button on the left side of the script management widget. 2. Use a keyboard shortcut. 87

88 You can assign a keyboard shortcut to a script using the Configure button in the script management widget. 3. Use an editor key sequence. The script will be executed, if you type the assigned key sequence in the editor. This method can be extended to a rather sophisticated kind of code completion. Let us assume that you have a written a script, which simply inserts the L A T E X command \text bf{} into the current document. document. inserttext ("\\ textbf {%C}"); If you now type the assigned key sequence bfx in your text document, this key sequence will be removed and the script will be executed. It will insert \textbf{} and the cursor is placed between the braces. What a comfortable and powerful method of code completion API Reference The scripting API presented here is available in all scripts. Before the contents of a script is loaded, Kile first adds several prototypes and functions to the scripting context. This convenience API contains prototypes like text cursors and text ranges and is located in the folder KILE_APP_D IR/script-plugins/. 88

89 Kile scripts differ slightly from Kate scripts, which use another design, as they also can be started from the command line. But all functions of the Kate scripting API are also available in Kile s scripting API, so porting JavaScript code from Kate to Kile should be very easy. But as Kile is a very rich featured L A T E X editor, its own scripting API offers many more possibilities than Kate s one. Remark: Description of API calls, which are also available in Kate scripting, have been taken from Kate s documentation Global Functions This section lists global functions. void debug(string text); Prints text to stdout in the console. The printed text is colored to distinguish it from other debug output The Cursor Prototype As Kile is a text editor, all the scripting API is based on cursors and ranges whenever possible. A Cursor is a simple (line, column) tuple representing a text position in the document. Cursor(); Constructor: Returns a Cursor at position (0,0). Example: var cursor = new Cursor(); Cursor(int line, int column); Constructor: Returns a Cursor at position (line,column). Example: var cursor = new Cursor(3,42); Cursor(Cursor other); Copy constructor: Returns a copy of the cursor other. Example: var copy = new Cursor(other); Cursor Cursor.clone(); Returns a clone of the cursor. Example: var clone = cursor.clone(); bool Cursor.isValid(); Check whether the cursor is valid. The cursor is invalid if line and/or column are set to -1. Example: var valid = cursor.isvalid(); Cursor Cursor.invalid(); Returns a new invalid cursor located at (-1,-1). Example: var invalidcursor = cursor.invalid(); 89

90 int Cursor.compareTo(Cursor other); Compares this cursor to the cursor other. Returns -1, if this cursor is located before the cursor other, 0, if both cursors equal and +1, if this cursor is located after the cursor other. bool Cursor.equals(Cursor other); Returns true, if this cursor and the cursor other are equal, otherwise false. String Cursor.toString(); Returns the cursor as a string of the form Cursor(line,column) The Range Prototype As Kile is a text editor, all the scripting API is based on cursors and ranges whenever possible. As Cursor is a simple (line, column) tuple representing a text position in the document, a Range spans text from a starting cursor position to an ending cursor position. Range(); Constructor: Calling new Range() returns a Range at (0,0) - (0,0). Range(Cursor start, Cursor end); Constructor: Calling new Range(start, end) returns the range from cursor start to cursor end. Range(int startline, int startcolumn, int endline, int endcolumn); Constructor: Calling new Range(startLine,startColumn,endLine, endcolumn) returns the Range from (startline, startcolumn) to (endline, endcolumn). Range(Range other); Copy constructor: Returns a copy of Range other. Range Range.clone(); Returns a clone of the range. Example: var clone = range.clone(); bool Range.isValid(); Returns true, if both start and end cursor are valid, otherwise false. Example: var valid = range.isvalid(); 90

91 bool Range.invalid(); Returns the Range from (-1,-1) to (-1,-1). bool Range.contains(Cursor cursor); Returns true, if this range contains the cursor position, otherwise false. bool Range.contains(Range other); Returns true, if this range contains the Range other, otherwise false. bool Range.containsColumn(int column); Returns true, if column is in the half open interval [start.column, end.column], otherwise false. bool Range.containsLine(int line); Returns true, if line is in the half open interval [start.line, end.line], otherwise false. bool Range.overlaps(Range other); Returns true, if this range and the range other share a common region, otherwise false. bool Range.overlapsLine(int line); Returns true, if line is in the interval [start.line, end.line], otherwise false. bool Range.overlapsColumn(int column); Returns true, if column is in the interval [start.column, end.column], otherwise false. bool Range.equals(Range other); Returns true, if this range and the Range other are equal, otherwise false. String Range.toString(); Returns the range as a string of the form Range(Cursor(line,column) - Cursor(line,col umn)). 91

92 The View API Whenever a script is being executed, there is a global object (variable) view representing the current active editor view. All functions of view work with cursor positions or selected text. The following is a list of all available view functions. void view.backspace(); Programmatically performs the equivalent of pressing the backspace key. Cursor view.cursorposition(); Returns the current cursor position in the view. void view.setcursorposition(int line, int column); void view.setcursorposition(cursor cursor); Set the current cursor position to either line, column or to the given cursor. void view.cursorleft(); Moves the cursor one position backward in the text. void view.cursorright(); Moves the cursor one position forward in the text. void view.cursorup(); Moves the cursor one line up in the document. void view.cursordown(); Moves the cursor one line down in the document. int view.cursorline(); Returns the line which the cursor is currently located at. int view.cursorcolumn(); Returns the column which the cursor is currently located at. void view.setcursorline(int line); Set the cursor line to the given line. void view.setcursorcolumn(int column); Set the cursor column to the given column. 92

93 Cursor view.virtualcursorposition(); Get the current virtual cursor position. Virtual means the tabulator character (TAB) counts multiple characters, as configured by the user (e.g. one TAB is 8 spaces). The virtual cursor position provides access to the user visible values of the current cursor position. bool view.hasselection(); Returns true, if the view has selected text, otherwise false. String view.selectedtext(); Returns the selected text. If no text is selected, the returned string is empty. Range view.selectionrange(); Returns the selected text range. The returned range is invalid if there is no selected text. void view.setselection(range range); Set the selected text to the given range. void view.selectall(); Selects the entire text in the document. void view.clearselection(); Clears the text selection without removing the text. void view.removeselectedtext(); Remove the selected text. If the view does not have any selected text, this does nothing. void view.selectline(); Selects the text in the current line. void view.selectline(int line); Selects the text in the given line. void view.selectlines(int from, int to); Selects the entire text from line from to line to. void view.selectword(); Selects the current word. If no word is found at the current cursor position, nothing is done. 93

94 void view.selectlatexcommand(); Selects the current L A T E X command. If no command is found at the current cursor position, nothing is done. void view.selectenvironment(bool inside = false); Selects the entire text of the current L A T E X environment. If inside is false, the environment text including the surrounding L A T E X tags \begin{...}...\end{...} will be selected, else without these tags. If no parameter is given, inside is set to false. void view.selecttexgroup(bool inside = true); Selects the text of the current L A T E X group. If inside is true, only the texgroup without the surrounding braces will be selected. If no parameter is given, inside is set to true. void view.selectmathgroup(); Selects the text of the current math group. void view.selectparagraph(bool wholelines = true); Selects the entire text of the current L A T E X paragraph. If wholelines is true, the first and the last lines of the paragraph will be included in the selection entirely (including the endof-line character); otherwise, the selection will only contain non-whitespace characters The Document API Whenever a script is being executed, there is a global object (variable) document representing the current active document. The following is a list of all available document functions. void document.inserttext(string text); Inserts the text at the current cursor position. void document.inserttext(int line, int column, String text); void document.inserttext(cursor cursor, String text); Inserts the text at the given cursor position. bool document.removetext(int fromline, int fromcolumn, int toline, i- nt tocolumn); bool document.removetext(cursor from, Cursor to); bool document.removetext(range range); Removes the text in the given range. Returns true on success, or false, if the document is in read-only mode. bool document.replacetext(range range, String text); Replace the text of the given range with the specified text. 94

95 int document.lines(); Returns the number of lines in the document. int document.length(); Returns the number of characters in the document. Range document.documentrange(); Returns a range which encompasses the whole document. Cursor document.documentend(); Returns the current cursor position of the document s end. String document.text(); Returns the entire content of the document in a single text string. Newlines are marked with the newline character \n. String document.text(int fromline, int fromcolumn, int toline, i- nt tocolumn); String document.text(cursor from, Cursor to); String document.text(range range); Returns the text in the given range. It is recommended to use the cursor and range based version for better readability of the source code. bool document.settext(string text); Sets the entire document text. bool document.clear(); Removes the entire text in the document. String document.line(); Returns the current text line as string. String document.line(int line); Returns the given text line as string. The string is empty if the requested line is out of range. int document.linelength(); Returns the length of the current line. int document.linelength(int line); Returns the line s length. 95

96 bool document.insertline(string s); Inserts text in the current line. Returns true on success, or false, if the document is in read-only mode or the line is not in the document range. bool document.insertline(int line, String s); Inserts text in the given line. Returns true on success, or false, if the document is in readonly mode or the line is not in the document range. bool document.removeline(); Removes the current text line. Returns true on success, or false, if the document is in read-only mode. bool document.removeline(int line); Removes the given text line. Returns true on success, or false, if the document is in readonly mode or the line is not in the document range. bool document.replaceline(string text); Replace the text of the current line with the specified text. bool document.replaceline(int line, String text); Replace the text of the given line with the specified text. bool document.truncateline(); Truncate the current line at the given column or cursor position. Returns true on success, or false if the given line is not part of the document range. bool document.truncate(int line, int column); bool document.truncate(cursor cursor); Truncate the given line at the given column or cursor position. Returns true on success, or false if the given line is not part of the document range. String document.word(); Returns the word at the current cursor position. If no word is found at this cursor position, the returned string is empty. String document.wordat(int line, int column); String document.wordat(cursor cursor); Returns the word at the given cursor position. If no word is found at this cursor position, the returned string is empty. 96

97 Range document.wordrange(); Returns the range of the word at the given cursor position. If no word is found, Range.inv alid() is returned, which can be tested with Range.isValid(). String document.latexcommand(); Returns the L A T E X command at the current cursor position. If no command is found at this cursor position, the returned string is empty. String document.latexcommandat(int line, int column); String document.latexcommandat(cursor cursor); Returns the L A T E X command at the given cursor position. If no command is found at this cursor position, the returned string is empty. Range document.latexcommandrange(); Returns the range of the L A T E X command at the given cursor position. If no L A T E X command is found, Range.invalid() is returned, which can be tested with Range.isValid(). String document.charat(int line, int column); String document.charat(cursor cursor); Returns the character at the given cursor position. String document.firstchar(int line); Returns the first character in the given line that is not a whitespace. The first character is at column 0. If the line is empty or only contains whitespace characters, the returned string is empty. String document.lastchar(int line); Returns the last character in the given line that is not a whitespace. If the line is empty or only contains whitespace characters, the returned string is empty. bool document.isspace(int line, int column); bool document.isspace(cursor cursor); Returns true, if the character at the given cursor position is a whitespace, otherwise false. void document.insertbullet(); Insert a Kile bullet. Remember that you can easily jump to the next or previous bullet. This will also highlight this bullet so that it will be deleted automatically, when you enter your first letter. void document.nextbullet(); Jump to the next bullet in the text if there is one. 97

98 void document.previousbullet(); Jump to the previous bullet in the text if there is one. bool document.hasenvironment(); Returns true if a surrounding L A T E X environment is found, else false. String document.environment(bool inside = false); Returns the entire text of the surrounding L A T E X environment. If inside is false, the environment text including the surrounding L A T E X tags \begin{...}...\end{...} will be returned, else without these tags. If no parameter is given, inside is set to false. If no environment is found, the returned string is empty. Range document.environmentrange(bool inside = false); Returns the range of the surrounding L A T E X environment. If inside is false, the range including the surrounding L A T E X tags \begin{...}...\end{...} will be returned, else without these tags. If no parameter is given, inside is set to false. If no environment is found, Range.invalid() is returned, which can be tested with Range.isValid(). String document.environmentname(); Returns the name of the surrounding L A T E X environment or an empty string. void document.removeenvironment(bool inside = false); Removes the text of the surrounding L A T E X environment. If inside is false, the environment text including the surrounding L A T E X tags \begin{...}...\end{...} will be removed, else without these tags. If no parameter is given, inside is set to false. void document.closeenvironment(); Insert a closing environment tag, if an opened L A T E X environment is found at the current cursor position. void document.closeallenvironments(); Insert closing environment tags for all opened L A T E X environments, which were found at the current cursor position. bool document.hastexgroup(); Returns true if a surrounding L A T E X group is found at the current cursor position, else false. String document.texgroup(bool inside = true); Returns the text of the surrounding L A T E X group. If inside is false, the text of this L A T E X group including the surrounding braces {...} will be returned, else without them. If no parameter is given, inside is set to false. The returned string is empty, if no surrounding L A T E X group is found at the current cursor position. 98

99 Range document.texgrouprange(bool inside = true); Returns the range of the surrounding L A T E X group. If inside is false, the range including the surrounding braces {...} will be returned, else without them. If no parameter is given, inside is set to false. If no group is found, Range.invalid() is returned, which can be tested with Range.isValid(). void document.removetexgroup(bool inside = true); Removes the text of the surrounding L A T E X group. If inside is false, the text of this L A T E X group including the surrounding braces {...} will be removed, else without them. If no parameter is given, inside is set to false. bool document.hasmathgroup(); Returns true if a surrounding L A T E X mathgroup is found at the current cursor position, else false. String document.mathgroup(); Returns the text of the surrounding L A T E X mathgroup. The returned string is empty, if no surrounding L A T E X mathgroup is found at the current cursor position. Range document.mathgrouprange(); Returns the range of the surrounding L A T E X mathgroup. If there is no surrounding mathgroup, Range.invalid() is returned, which can be tested with Range.isValid(). void document.removemathgroup(); Removes the text of the surrounding L A T E X mathgroup. String document.paragraph(); Returns the text of the current L A T E X paragraph. Range document.paragraphrange(); Returns the range of the surrounding L A T E X paragraph. void document.removeparagraph(); Removes the text of the current L A T E X paragraph. bool document.matchesat(int line, int column, String text); bool document.matchesat(cursor cursor, String text); Returns true, if the given text matches at the corresponding cursor position, otherwise false. 99

100 bool document.startswith(int line, String pattern, bool skipwhitespaces = true); Returns true, if the line starts with pattern, otherwise false. The argument skipwhitesp aces controls whether leading whitespaces are ignored. bool document.endswith(int line, String pattern, bool skipwhitespaces = true); Returns true, if the line ends with pattern, otherwise false. The argument skipwhitesp aces controls whether trailing whitespaces are ignored. int document.firstcolumn(int line); Returns the first non-whitespace column in the given line. If there are only whitespaces in the line, the return value is -1. int document.lastcolumn(int line); Returns the last non-whitespace column in the given line. If there are only whitespaces in the line, the return value is -1. int document.prevnonspacecolumn(int line, int column); int document.prevnonspacecolumn(cursor cursor); Returns the column with a non-whitespace character starting at the given cursor position and searching backwards. int document.nextnonspacecolumn(int line, int column); int document.nextnonspacecolumn(cursor cursor); Returns the column with a non-whitespace character starting at the given cursor position and searching forwards. int document.prevnonemptyline(int line); Returns the next non-empty line containing non-whitespace characters searching backwards. int document.nextnonemptyline(int line); Returns the next non-empty line containing non-whitespace characters searching forwards. void document.gotobeginenv(); Go to the start of a surrounding L A T E X environment. void document.gotoendenv(); Go to the end of a surrounding L A T E X environment. 100

101 void document.gotobegintexgroup(); Go to the start of a surrounding L A T E X group. void document.gotoendtexgroup(); Go to the end of a surrounding L A T E X group. void document.gotonextparagraph(); Go to the next L A T E X paragraph. void document.gotoprevparagraph(); Go to the previous L A T E X paragraph. void document.gotonextsectioning(); Go to the next L A T E X section. void document.gotoprevsectioning(); Go to the previous L A T E X section. void document.gotoline(int line); Go to the given line. void document.insertchapter(); Insert a \chapter command (see also document.insertsection()). void document.insertsection(); Insert a \section command. As with choosing the menu entry LaTeX Sectioning section a dialog will appear, where you can choose the title and an optional label for this sectioning command. 101

102 void document.insertsubsection(); Insert a \subsection command (see also document.insertsection()). void document.insertsubsubsection(); Insert a \subsubsection command (see also document.insertsection()). void document.insertparagraph(); Insert a \paragraph command (see also document.insertsection()). void document.insertsubparagraph(); Insert a \subparagraph command (see also document.insertsection()). void document.insertlabel(); Insert a \label command. void document.insertreference(); Insert a \ref command. As with choosing the menu entry L A T E X References ref a dialog will appear, where you can choose from already defined labels, which are listed in a combobox. void document.insertpageref(); Insert a \pageref command (see also document.insertreference()). void document.insertcitation(); Insert a \cite command. void document.insertindex(); Insert a \index command. 102

103 void document.insertfootnote(); Insert a \footnote command. void document.comment(); Inserts comment markers to make the selection or current line a comment. void document.uncomment(); Removes comment markers from the selection or current line. void document.uppercase(); Put the selected text or the letter after the cursor in uppercase. void document.lowercase(); Put the selected text or the letter after the cursor in lowercase. void document.capitalize(); Capitalize the selected text or the current word. void document.joinlines(); Joins the lines of the current selection. Two succeeding text lines are always separated with a single space. void document.insertintelligentnewline(); Insert a smart newline (see Sekcja 5.11). void document.insertintelligenttabulator(); Insert a smart tabulator (see Sekcja 5.12). void document.editbegin(); Starts an edit group for undo/redo grouping. Make sure to always call editend() as often as you call editbegin(). Calling editbegin() internally uses a reference counter, i.e., this call can be nested. void document.editend(); Ends an edit group. The last call of editend() (i.e. the one for the first call of editbegin()) finishes the edit step. StringList document.labellist(); Returns all defined labels as a StringList, which can be used in JavaScript as an array of strings. StringList document.bibitemlist(); Returns all defined bibitems as a StringList, which can be used in JavaScript as an array of strings. void document.refreshstructure(); Refresh the structure view (see rozdział; 11). 103

104 The Kile API The global object (variable) kile is used to handle top level interactions with the outside world, input message and dialog interfaces. These API calls are divided into subobjects to structure this part of the scripting API. Conceptually kile is a bit like window in a browser API. kile.alert: kile.input: kile.wizard: kile.script: message boxes get user input call one of Kile s wizards get info about a running script kile.file: file operations like read and write Alert void kile.alert.information(string text, String caption); Display an Information dialog. text is the message string and caption the title of the message box. The default title is the script name. void kile.alert.sorry(string text, String caption); Display a Sorry dialog. text is the message string and caption the title of the message box. The default title is the script name. void kile.alert.error(string text, String caption); Display an Error dialog. text is the message string and caption the title of the message box. The default title is the script name. String kile.alert.question(string text, String caption); Display a simple question dialog. text is the message string and caption the title of the message box. The default title is the script name. The returned string is either yes or no. String kile.alert.warning(string text, String caption); Display a simple warning dialog. text is the message string and caption the title of the message box. The default title is the script name. The returned string is either continue or cancel Input String kile.input.getlistboxitem(string caption, String label, StringList list); Function to let the user select an item from a list, which is shown as a listbox. caption is the text that is displayed in the title bar, label is the text that appears as the label for the list and list is the string list which is inserted into the list. 104

105 String kile.input.getcomboboxitem(string caption, String label, StringList list); Function to let the user select an item from a list, which is shown as a combobox. caption is the text that is displayed in the title bar, label is the text that appears as the label for the list and list is the string list which is inserted into the list. String kile.input.gettext(string caption, String label); Function to get a string from the user. caption is the text that is displayed in the title bar and label the text that appears as a label for the line edit. String kile.input.getlatexcommand(string caption, String label); Function to get a L A T E X command from the user. This means that only lower- and uppercase letters are allowed. caption is the text that is displayed in the title bar and label the text that appears as a label for the line edit. int kile.input.getinteger(string caption, String label, int min = INT_MI- N, int max = INT_MAX); Function to get an integer from the user. caption is the text that is displayed in the title bar. label is the text that appears as the label for the spin box. min and max are the minimum and maximum allowable values the user may choose. Default values are INT_MIN and INT_ MAX. int kile.input.getposinteger(string caption, String label, int min = 1, int max = INT_MAX); Function to get a positive integer from the user. caption is the text that is displayed in the title bar. label is the text that appears as the label for the spin box. min and max are the minimum and maximum allowable values the user may choose. Default values are 1 and INT_MAX Wizard void kile.wizard.tabular(); Calls the Tabular wizard, which helps to write a tabular environment (see Sekcja 7.3). void kile.wizard.array(); Calls the Array wizard, which helps to write an array environment (see Sekcja 7.3). void kile.wizard.tabbing(); Calls the Tabbing wizard, which helps to write a tabbing environment (see Sekcja 7.3). void kile.wizard.floatenvironment(); Calls the Floats wizard, which helps to insert floating elements (see Sekcja 7.4). void kile.wizard.mathenvironment(); Calls the Math wizard, which helps to insert math environments (see Sekcja 7.5). void kile.wizard.postscript(); Calls the Postscript Tools wizard, which may help to manipulate or rearrange Postscript documents (see Sekcja 7.6). 105

106 Script String kile.script.name(); Returns the basename of a running script (without path and extension). String kile.script.caption(); Returns a string, which can be used as a caption of alert boxes. It looks like Script: scriptname.js File Object kile.file.read(string filename); Read the contents of a text file. It is used like Example: var res = kile.file.read( path/to/file.txt ); The return value res is an object (better: a map) with three properties: status: Gives the status code of the operation, which can be 0 (no error), 1 (access failed) or 2 (access denied). So, if no error occurred, the value of res.status or res[ stat us ] will be 0. result: Contains the text of the given file. message: Contains an error message, if an error occurred. Object kile.file.read(); The same as read(filename), but no filename is given. A dialog will appear to select the file to read. Object kile.file.write(string filename, String text); Write the given text into a file. It is used like Example: var res = kile.file.write( path/to/file.txt, Some text... ); The return value res is an object (better: a map) with two properties: status and message (see read() for more information). Object kile.file.write(string text); The same as write(filename,text), but no filename is given. A dialog will appear to choose a filename. String kile.file.getopenfilename(string startdir, String filter); Creates a modal file dialog and return the selected filename or an empty string if none is chosen. Note that with this method the user must select an existing filename. Parameters: startdir: Starting directory of the open dialog. filter: A shell glob or a mime-type-filter that specifies which files to display. Refer to the KFileDialog documentation for more information on this parameter. Both parameters are optional. If you omit filter, all files will be displayed. If additionally startdir is omitted, the dialog will take the current document directory as starting point. String kile.file.getsavefilename(string startdir, String filter); Creates a modal file dialog and returns the selected filename or an empty string if none is chosen. Note that with this method the user need not select an existing filename. See getopenfilename() for an explanation of the parameters. 106

107 14.4 Examples Some examples may help you to understand how to use the scripting API. These examples and some more are found in the scripting directory of Kile: KILE_APP_DIR/scripts/. Each script contains a short description Example 1: replace environment name Replace a surrounding L A T E X environment with another, where the relative cursor position will not be changed. \begin{abc}...\end{abc} for example can be changed to \begin{xyz}...\end{xyz}. var range = document. environmentrange ( false); if ( range.isvalid () ) { var envname = kile. input. getlatexcommand (" Enter Environment "," New environment name :"); if ( envname!= ) { replaceenvcommand ( envname, range); } } else { kile. alert. sorry (" No surrounding LaTeX environment found."); } function replaceenvcommand ( newenv,r) { var c = view. cursorposition (); var envname = document. environmentname (); if ( envname!= "" ) { var beginrange = new Range(r. start, new Cursor(r. start. line,r. start. column +8+ envname. length)); var endrange = new Range( new Cursor(r. end. line,r. end. column -6- envname. length),r.end); } } document. editbegin (); document. replacetext (endrange,"\\ end {"+ newenv +"}"); document. replacetext (beginrange,"\\ begin {"+ newenv +"}"); document.editend (); Example 2: replace a L A T E X font command Replace a surrounding L A T E X font command with another font command, when the cursor is placed inside the texgroup. The relative cursor position will not be changed. \textbf{abc} for example can be changed to \textit{abc}. var fontcommands = new Array ("\\ textbf ","\\ textit ","\\ textsl ","\\ texttt", "\\ textsc ","\\ textrm ","\\ textsf ","\\ emph "); var range = document. texgrouprange ( false); if ( range.isvalid () ) { replacefontcommand ( range); 107

108 } else { kile. alert. sorry (" No surrounding TeX group found."); } function replacefontcommand (r) { var c = view. cursorposition (); document. editbegin (); view. setcursorposition (r. start); var cmd = document. latexcommand (); var index = fontcommands. indexof( cmd); if ( index >= 0 ) { var cmdrange = document. latexcommandrange (); if ( cmdrange.isvalid () ) { var newcommand = kile. input. getlistboxitem (" Choose", " Choose font command :", buildcmdlist ( cmd)) ; if ( newcommand!= "" ) { document. replacetext ( cmdrange, newcommand ); c. column = c. column - ( cmd. length - newcommand. length); } } / view. setcursorposition (c); } else { kile. alert. sorry (" No surrounding font command found."); } document.editend (); } function { } buildcmdlist ( current) var result = new Array (); for ( i =0; i< fontcommands. length; ++i ) { if ( fontcommands [i]!= current ) { result.push(fontcommands [i]); } } return result; Example 3: surround selected text Surround selected text with a TeX command, where the relative cursor position will not be changed. abc for example can be changed to \texcommand{abc}. var range = view. selectionrange (); if ( range.isvalid () ) { var cmd = kile. input. getlatexcommand (" Choose "," Choose surrounding LaTeX command :"); if ( cmd!= "" ) { surroundtexcommand ("\\"+ cmd,range); } } 108

109 else { kile.alert.sorry ("No selection found."); } function surroundtexcommand ( cmd,r) { var c = view. cursorposition (); document. editbegin (); view. clearselection (); document. inserttext (r.end,"}"); document. inserttext (r.start,cmd +"{"); } c. column = c. column + cmd. length + 2; view. setcursorposition (c); document.editend (); 109

110 Rozdział 15 Pomoc 15.1 Dokumenty pomocy L A T E X jest raczej zaawansowanym systemem, gdzie podstawowe możliwości można rozszerzyć o rozmaite i liczne pakiety dodatkowe. Kile zapewnia wiele różnych sposobów na pomoc użytkownikowi. Leksykon LaTeX Spis alfabetyczny najpowszechniej używanych poleceń L A T E X Dokumentacja TeX tet E X/TeX Live dostarcza dużej liczby dokumentów pomocy. Uwzględnia to dokumentację dla wszystkich dołaczonych pakietów i dodatkowy leksykon L A T E X. LaTeX Pełny leksykon dla T E X oraz powiazanych. To nie tylko opis wszystkich programów, ale także ważnych pakietów. Uwzględnia on pełny podręcznik użytkownika L A T E X, a także wspaniale nadaje się do wyszukiwania sposobu formatowania przy pisaniu dokumentu. Jako iż ten dokument jest bardzo rozbudowany, w Kile odwołano się do niego poprzez trzy zakładki. Polecenie LaTeX Kolejny spis alfabetyczny najpowszechniej używanych poleceń L A T E X Temat LaTeX LaTeX Env Opis tematów ważnych dla L A T E X. Spis alfabetyczny najpowszechniej używanych otoczeń L A T E X Pomoc czuła na kontekst Kile obsługuje również pomoc czuła na kontekst, która można wywołać poprzez Ctrl+Alt+H,K. W Ustawienia Ustawienia Kile... Kile+Pomoc można wybrać czy chcesz używać leksykonu L A T E X od Kile czy pomocy systemu tet E X/TeX Live, co jest ustawieniem domyślnym. 110

111 15.3 Wyszukiwanie słów kluczowych Nie zawsze można łatwo znaleźć właściwy dokument, ponieważ tet E X/TeX Live jest dostarczany wraz z wieloma dokumentami pomocy. Aby ułatwić to wyszukiwanie tet E X/TeX Live dostarcza mały program o nazwie texdoctk. Zawiera on bazę danych wszystkich dokumentów pomocy, dla których Kile zapewnia przyjazny użytkownikowi interfejs. Wszystkie dokumenty sa zgrupowane w kategorie. Dodatkowo, można szukać po nazwach pakietów lub słowach kluczowych. Kile pokaże wtedy tylko dokumenty pasujace do szukanego ciagu znaków. 111

112 Dwukrotne naciśnięcie przyciskiem myszy lub klawiszem Spacji uruchomi przegladarkę dla wybranego dokumentu. Może to być dowolny dokument, nie tylko dokument DVI, PS, PDF czy HTML. Kile uwzględnia ustawienia KDE przy uruchamianiu odpowiedniej przegladarki Pomoc użytkownika Poza statyczna dokumentacja tet E X/TeX Live, Kile obsługuje również bardziej elastyczny sposób dostępu do dokumentów pomocy. W menu Pomoc Kile ma osobne podmenu Pomoc użytkownika, gdzie użytkownik dodaje dokumenty, które sam dowolnie wybrał. Moga to być najważniejsze dokumenty dokumentacji tet E X/TeX Live, lub nawet własnoręcznie napisane dokumenty. Można także podawać adresy URL. Przejdź do Ustawienia Ustawienia Kile... Kile+Pomoc i naciśnij przycisk Ustawienia, aby ustawić menu Pomoc użytkownika. Można dodawać, usuwać lub przenosić wpisy menu, a także rozdzielać je tak, aby zoptymalizować strukturę menu. 112

113 Naciśnięcie przycisku Dodaj otworzy kolejne okno dialogowe, gdzię będzie można zmienić nazwę wpisu i wskazać odpowiedni plik lub adres URL. Drugi przycisk po prawej od pola tekstowego uruchamia Konqueror, którego można użyć do określenia poprawnego adresu URL. Po ukończeniu ustawiania, wszystkie wpisy ukaża się w menu Pomoc jako osobny wpis menu Pomoc użytkownika. 113