Informacje i pomoc dla ofiar gwałtów i napaści na tle seksualnym

Transkrypt

1 Informacje i pomoc dla ofiar gwałtów i napaści na tle seksualnym

2 Informacje i pomoc dla ofiar gwałtów i napaści na tle seksualnym Rząd Szkocki, Edynburg 2015

3 Dołożyliśmy wszelkich starań, aby informacje zawarte w niniejszej publikacji były aktualne w czasie oddawania ich do druku. Numery telefoniczne i inne informacje mogą ulec zmianie. Niniejsze informacje odzwierciedlają porządek prawny i praktyki stosowane w Szkocji w grudniu 2010 roku. Między regionami Szkocji mogą istnieć pewne różnice w oferowanych usługach lub sposobie ich organizacji. Jeżeli zgłoszono gwałt lub napaść na tle seksualnym, które miały miejsce przed 1 grudnia 2010 r., dochodzenie w tej sprawie odbędzie się na podstawie przepisów prawa, które obowiązywały w tym czasie. Pracownik udzielający porady wyjaśni, co to znaczy w Pani/Pana konkretnym przypadku. Jeżeli gwałt lub napaść na tle seksualnym miały miejsce za granicą, niektóre informacje w tej broszurze dotyczące procedur prawnych mogą nie mieć zastosowania. Telefoniczna linia pomocy Rape Crisis Scotland Helpline dostarczy dalszych informacji ( godz w nocy). W celu zamówienia dalszych egzemplarzy lub dowiedzenia się na temat innych dostępnych postaci broszury lub wersji w innych językach prosimy o telefon pod Prawa autorskie: Korona Brytyjska 2015 Dozwolone jest bezpłatne korzystanie z tych informacji (z wyłączeniem znaków graficznych i ilustracji) w dowolnej postaci i na dowolnych nośnikach, na podstawie warunków otwartej licencji do korzystania z zasobów publicznych (Open Government Licence). Ze szczegółami tego zezwolenia można się zapoznać na lub psi@nationalarchives.gsi.gov.uk. W przypadku informacji zaznaczonych jako podlegające prawu autorskiemu podmiotów trzecich należy uzyskać zezwolenie od właścicieli tego prawa. Niniejszy dokument jest także dostępny na naszej witrynie uk. ISBN: The Scottish Government St Andrew s House Edinburgh EH1 3DG Dla Rządu Szkockiego wydała APS Group Scotland DPPAS10809 (02/15) Publikacja Rządu Szkockiego, maj 2015

4 Jeżeli padł(a) Pan(i) ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym: Nie musi Pan(i) sobie z tym radzić w osamotnieniu Istnieje wiele organizacji pomocowych, do których może się Pan(i) zwrócić. Ludzie w nich pracujący dobrze wiedzą, jak trudno jest o tym mówić Oni będą Panią/Pana traktować z szacunkiem i uwierzą Pani/Panu To nie Pani/Pana wina. To wina osoby, która się dopuściła gwałtu lub napaści na tle seksualnym Jeżeli chce Pan(i) z kimś teraz porozmawiać, proszę zadzwonić na gorącą linię Rape Crisis Scotland National Helpline, tel (codziennie w godz w nocy). W rozdziale 4 znajduje się lista innych organizacji, które mogą Pani/ Panu pomóc.

5

6 Spis treści O tej broszurze informacyjnej 1 Gwałt i napaść na tle seksualnym 3 Rozdział 1: Praktyczne rzeczy, o których należy pomyśleć po napaści O czym należy pomyśleć najpierw 8 Pani/Pana bezpieczeństwo 10 Pani/Pana zdrowie 15 Szok, obrażenia i ból 18 Ciąża 20 Zakażenia przenoszone drogą płciową 23 Zgłoszenie się na policję 29 Dochodzenie odszkodowania 33 Spis treści Rozdział 2: Jak gwałt i napaść na tle seksualnym może wpłynąć na ludzi Uczucia i reakcje 36 Długofalowe skutki dla zdrowia 45 Jak sobie radzić 49

7 Rozdział 3: Dochodzenie i ściganie gwałtów i napaści na tle seksualnym Definicje pojęć prawnych 54 Działania policji i prokuratury na wykresie 56 Działania policji 58 Działania prokuratury 67 Przyjście do sądu 82 Wymierzenie kary i co potem 91 Oskarżenie prywatne 96 Powództwo cywilne 96 Rozdział 4: Pomoc i informacje Główne organizacje pomocowe 98 Telefoniczne linie pomocowe i witryny internetowe 103 Rozdział 5: Objaśnienie pojęć i procedur sądowych Objaśnienie pojęć 112 Postępowanie sądowe 120 Szeryf i ława przysięgłych 120 Najwyższy Trybunał Karny 122 Podziękowania 124 Notatki 125

8 O tej broszurze Ta broszura jest przeznaczona dla kobiet i mężczyzn w wieku od 16 lat, którzy padli ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym. Jeżeli ma Pan(i) mniej niż 16 lat lub jest rodzicem/opiekunem osoby nieletniej mającej poniżej 16 lat, rozdział 4 zawiera listę organizacji, do których można się zwrócić po informacje i pomoc. Została ona zestawiona przy pomocy pytań, jakie często zadają osoby, które padły ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym. Zawiera ona informacje o tym: Jak gwałt lub napaść na tle seksualnym może na Panią/Pana wpłynąć Jak zatroszczyć się o swoje zdrowie po napaści na tle seksualnym Jakie działania podejmują organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości po zgłoszeniu napaści Gdzie zwrócić się po pomoc lub dalsze informacje O tym pakiecie Gwałt i napaść na tle seksualnym różnie wpływają na różne osoby. Jak kto reaguje i co postanowi zrobić, zależy od tego, co się stało, od tego, jakiego typu osobowość ma ofiara napaści, czy może ona liczyć na wsparcie rodziny lub przyjaciół i innych okoliczności życiowych. Czy napaść miała miejsce ostatnio czy dawno temu, czy zdarzyła się raz czy częściej, czy ofiara zna osobę, która się dopuściła napaści, jak bezpiecznie się czuje ofiara - to tylko niektóre czynniki, które mogą mieć wpływ na sposób, jak zareaguje ofiara. Zwykle jest łatwiej, jeżeli się trochę wie, czego się można spodziewać i jak uzyskać wsparcie, jeżeli jest potrzebne. To jest celem tej broszury. 1

9 Dotyczy ona głównie napaści na tle seksualnym, które się wydarzyły niedawno. Jednak wiele osób doświadczyło wykorzystania seksualnego lub napaści na tle seksualnym, gdy były dziećmi. Doświadczenie napaści na tle seksualnym w wieku dorosłym może obudzić dramatyczne wspomnienia o tym, co wydarzyło się w dzieciństwie. Także czytanie materiału takiego jak ten może boleśnie przypomnieć o krzywdach doznanych w wieku dziecięcym. Skutki niedawnej napaści mogą być dramatyczne i jest ważne, aby otrzymać odpowiednią pomoc i wsparcie. Dalsze informacje o tym, gdzie się o nią zwrócić, zawiera rozdział 4. Ta broszura zawiera dużo informacji. Została ona tak opracowana, żeby można znaleźć to, co jest potrzebne, bez potrzeby przeczytania jej od początku do końca. Jej część może nie być dla Pani/Pana obecnie użyteczna, ale może przydać się w przyszłości. Jeżeli potrzebuje Pan(i) dalszych informacji lub jeżeli czegoś Pan(i) nie rozumie, można się skontaktować z którąś z organizacji wymienionych w rozdziale 4. Może też warto pokazać tę broszurę członkom rodziny, przyjaciołom lub innym osobom, aby mieli lepsze pojęcie, przez co Pan(i) przechodzi i jak mogą pomóc. Do pomocy gotowych jest wielu ludzi - czy żeby porozmawiać o tym, co się stało, czy żeby zaoferować praktyczną pomoc medyczną lub prawną. Wiele organizacji było zaangażowanych w opracowaniu tej broszury. One chciałyby zapewnić, że otrzyma Pan(i) każdą potrzebną pomoc. Broszura została napisana tak jasnym językiem, jak to możliwe. Załączono tu kilka pojęć prawnych i medycznych, ponieważ może się Pan(i) z nimi zetknąć. Gdy pojawiają się w tekście, są wyjaśnione. Natomiast w rozdziale 5 znajduje się wykaz różnych pojęć. Jeżeli czegoś Pan(i) nie rozumie, proszę zwrócić się o wyjaśnienie do osoby, która dała Pani/Panu tę broszurę. 2

10 Gwałt i napaść na tle seksualnym Gwałt i napaść na tle seksualnym są brutalnymi przestępstwami, których skutki mogą być druzgocące. Przestępstwa te są precyzyjnie zdefiniowane przez prawników (patrz strony ). Pan(i) może opisać to, co się wydarzyło, swoimi słowami. To, co Pan(i) przeżył(a), może nie pasuje do definicji prawnych, ale przecież nie umniejsza to cierpienia i strachu, jakich Pan(i) doznał(a). Bez względu na to, jakich słów się używa do ich opisania, gwałt i napaść na tle seksualnym są złem. Są atakiem na ciało, umysł i poczucie ludzkiej godności ofiary. Kto może paść ofiarą Gwałt i napaść na tle seksualnym mogą się przydarzyć każdemu i wszędzie. Ludzie często pytają dlaczego ja?, ale na to pytanie nie ma odpowiedzi. Ofiarami napaści na tle seksualnym są kobiety, mężczyźni, niemowlęta, ludzie starsi i ludzie w każdym wieku. Sprawcami gwałtu lub napaści na tle seksualnym są najczęściej osoby, które ofiary znają, z którymi mieszkają, z którymi umawiają się na randki. W większości przypadków ofiarami są kobiety. About Gwałt i rape napaść and na sexual tle assault Gwałt i napaść na tle seksualnym, których ofiarami są mężczyźni Wprawdzie kobiety częściej padają ofiarą gwałtu i napaści na tle seksualnym, ich skutki dla mężczyzn są równie druzgocące. Może im być szczególnie trudno rozmawiać o tym, co się stało, ponieważ panuje powszechne przekonanie, że mężczyźni powinni być silni, być w stanie się obronić. Poza tym heteroseksualni mężczyźni obawiają się, że w wyniku napaści stali się gejami. Ponieważ gwałt i napaść na tle seksualnym, których ofiarą padają mężczyźni, zdarzają się rzadziej, mężczyźni mogą nie zgłosić ich sądząc, że nikt im nie uwierzy. Jednak także wśród nich są ofiary i jest bardzo ważne, aby otrzymali potrzebną im pomoc. 3

11 Ile ludzi pada ofiarą gwałtu/napaści na tle seksualnym Trudno powiedzieć, ilu ludzi pada ofiarą gwałtów i napaści na tle seksualnym, ponieważ często mają one miejsce na osobności. Szkocka policja odnotowała w latach 2009/10 w sumie 6458 zgłoszeń o popełnieniu przestępstw obrazy moralności, w tym 996 gwałtów i usiłowania gwałtów (na kobietach) oraz 1685 napaści na tle seksualnym (na mężczyznach i kobietach). Jest prawdopodobne, że o wiele więcej z nich nie jest zgłaszanych. Często osoby, które padły ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym nie mówią nikomu, co się stało. Mogą czuć wstyd i zażenowanie, mogą się same obwiniać, mogą też uznać, że nawet jeżeli coś powiedzą, nikt im nie uwierzy. Mogą także nie zdawać sobie sprawy, co się stało, jeżeli były nieprzytomne lub spały. Mężczyznom może być trudniej zgłosić popełnienie przestępstwa niż kobietom. Jeszcze trudniej może być podjąć decyzję o zgłoszeniu się na policję członkom mniejszości etnicznych, osobom niepełnosprawnym lub tym, którzy są niepewni swojego prawa pobytu, osobom uprawiającym prostytucję, bezdomnym czy osobom w jakiś sposób upośledzonym społecznie. Kiedy dochodzi do tych przestępstw Niektóre osoby doświadczają gwałtu lub napaści na tle seksualnym jeden raz. Inni są obiektem napaści regularnie lub okresowo przez długi okres czasu, dokonywanych na przykład przez agresywnego partnera. Ale są też tacy, którzy padają ofiarą przemocy seksualnej ze strony różnych sprawców i w różnych okresach życia. Gazety i telewizja często ukazują gwałt i napaść na tle seksualnym jako przestępstwo popełniane przez obcych, w nocy w ciemnej ulicy, z użyciem przemocy. W rzeczywistości jednak większości takich napaści dopuszczają się osoby znane ofiarom. Takie jak partnerzy seksualni, przygodni znajomi, członkowie rodziny itd. Większość gwałtów jest popełniana w pomieszczeniach, zwykle w domach. Gwałt i napaść na tle 4

12 seksualnym są zwykle częścią przemocy domowej, wraz z przemocą fizyczną i psychiczną, a jedna na siedem kobiet pada ofiarą gwałtu ze strony małżonka. Jednak dla wielu osób doświadczających przemocy domowej mówienie o przemocy seksualnej jest najtrudniejsze. Wymuszony seks w związku jest także przestępstwem. To, że znamy sprawcę przemocy, nie sprawia, że jest ona mniej bolesna dla ofiary ani nie czyni jej łatwiejszą do zaakceptowania. Wręcz przeciwnie - stanowi ciężkie nadużycie zaufania. Dorośli, którzy doświadczyli napaści na tle seksualnym w dzieciństwie Wiele osób doświadczyło wykorzystania seksualnego jako dzieci. Napaść na tle seksualnym na osobę dorosłą może przywołać wspomnienia o tym, co się stało, gdy była ona dzieckiem. Skutki niedawnej napaści mogą być niezwykle przygnębiające i zatrważające, objawiając się np. nagłymi przebłyskami pamięci czy atakami paniki. To jest absolutnie naturalna reakcja, a NIE oznaka słabości. Rozdział 4 podaje dane o organizacjach, do których można się zwrócić o pomoc. Dalsze informacje można też znaleźć na Co ludzie myślą o gwałtach i napaści na tle seksualnym W przeciwieństwie do innych przestępstw niektórzy sądzą, że ofiary gwałtu lub napaści na tle seksualnym są w pewnym stopniu współodpowiedzialne za to, co się stało, ze względu na ich styl życia, na przykład poprzez postawienie się w określonej sytuacji, utrzymywanie różnych kontaktów seksualnych, picie alkoholu czy noszenie wyzywających ubrań. Ci ludzie nie mają racji. Inni mogą uznać, że jeżeli ktoś się nie bronił oznacza, że musiał się zgodzić albo podobało mu się to. A przecież częstą reakcją na szokującą sytuację jest poczucie paraliżu. Wielu nie będzie się bronić myśląc, że to jeszcze bardziej pogorszy ich położenie. Brak obrażeń cielesnych nie znaczy, że napaść jest mniej poważna, mniej szkodliwa czy w jakikolwiek sposób sprowokowana. Gwałt About i napaść rape and na sexual tle assault 5

13 To, co ludzie czytają lub oglądają w środkach masowego przekazu, może zachęcać do tego typu opinii. Także sama ofiara gwałtu lub napaści na tle seksualnym może je podzielać. Warto jednak pamiętać, że: Gwałt i napaść na tle seksualnym są poważnym przestępstwem Odpowiedzialny za gwałt/napaść na tle seksualnym jest napastnik. Napastnik ma zawsze wolny wybór Gwałt/napaść na tle seksualnym nigdy nie są zawinione przez ofiarę Tolerowanie takiej przemocy nie jest konieczne Każdy powinien móc żyć tak, jak zechce. To nie znaczy, że ktokolwiek zasługuje na stanie się ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym Warunkiem każdego aktu seksualnego powinna być zawsze wola dwojga ludzi na równych prawach 6

14 1 Rozdział 1: Praktyczne rzeczy, o których należy pomyśleć po napaści O czym należy pomyśleć najpierw Pani/Pana bezpieczeństwo Pani/Pana zdrowie Szok, obrażenia i ból Ciąża Zakażenia przenoszone drogą płciową Zgłoszenie się na policję Dochodzenie odszkodowania 7

15 O czym należy pomyśleć najpierw Gwałt i napaść na tle seksualnym może być szokującym i dramatycznym przeżyciem dla ofiary. Jest ważne, żeby ofiara zadbała w tym momencie o siebie. Może Pan(i) się czuć tak, że ostatnią rzeczą, jaka przyjdzie Pani/Panu na myśl, będzie chodzenie do ośrodków zdrowia i innych placówek czy podejmowanie trudnych decyzji. To może być jednak konieczne. Nie trzeba robić wszystkiego jednocześnie. Tak szybko, jak to możliwe Jeżeli po napaści odczuwa Pan(i) jakieś objawy zdrowotne, należy się zwrócić o pomoc do lekarza. Jeżeli Pan(i) nie chce, nie musi Pan(i) mówić lekarzowi o napaści (patrz strona 15). Będzie on jednak mógł skuteczniej pomóc wiedząc, co się stało. Jeżeli sądzi lub obawia się Pan(i), że napastnik może być chory na zapalenie wątroby typu B lub zarażony wirusem HIV (patrz strona 25), proszę się udać do swojego lekarza pierwszego kontaktu (GP), kliniki chorób moczowo-płciowych (GUM) lub innej poradni zdrowia (patrz strona 102). Kobiety: jeżeli zachodzi ryzyko niechcianej ciąży, proszę zastosować awaryjny środek antykoncepcyjny (patrz strona 20). Jeżeli podejrzewa Pan(i), że odurzono Panią/Pana narkotykami lub doprawiono Pani/Pana drinka, proszę natychmiast powiedzieć o tym policji. Policja zorganizuje wtedy badanie krwi i moczu. Im szybciej zostaną pobrane próbki, tym, tym większe są szanse na wykrycie narkotyku lub alkoholu. Gdy potrzebuje Pan(i) oddać mocz, proszę pobrać próbkę i oddać ją policji. Jeżeli chce Pan(i) zgłosić napaść, proszę skontaktować się z policją, aby zorganizować badanie kryminalistyczne w celu zebrania możliwie dużo dowodów. Nie należy się przedtem myć, jeść ani pić. Jeżeli przebrał(a) się Pan(i), proszę włożyć zdjętą odzież do torby i oddać ją policji (patrz strona 59). 8

16 Być może najpierw nie będzie Pan(i) chciał(a) zgłaszać przestępstwa, jednak później zmieni Pan(i) zdanie. Dlatego też proszę zachować odzież, którą Pan(i) miał(a) na sobie, nie prać jej, ale włożyć do torby plastikowej. Jeżeli chce się Pan(i) umyć, proszę używać wyłącznie bezpiecznych środków. Nie należy używać domowych środków czyszczących, gdyż mogą one być szkodliwe. W ciągu dwóch tygodni Udać się do swojego lekarza pierwszego kontaktu (GP), kliniki chorób moczowo-płciowych (GUM) lub innej poradni zdrowia w celu zbadania na obecność zakażeń przenoszonych drogą płciową (patrz strona 102). Kobiety: proszę się poddać testowi ciążowemu (patrz strona 21). Kiedykolwiek Zwrócić się o pomoc. Można zadzwonić do jednej z organizacji wymienionych w rozdziale 4. One pomogły wielu ludziom w Pani/ Pana sytuacji i można z nimi porozmawiać w cztery oczy. Zrobić, co można, by poczuć się bezpiecznie (patrz strona 10). Zapisać wszystko, co Pan(i) pamięta o tym, co się stało: co napastnik powiedział do Pani/Pana, gdzie to się stało, czy użyto samochodu, czy w pobliżu był ktoś jeszcze, kto mógł coś zobaczyć lub usłyszeć. Te szczegóły mogą się przydać, jeżeli zgłosi Pan(i) napaść. Rozdział Section 1: Praktyczne 1: Practical rzeczy, things o to których think należy about pomyśleć after an assault po napaści Jeżeli chce Pan(i) zgłosić napaść policji, można to zrobić w dowolnym czasie (patrz strona 29). Jeżeli obawia się Pan(i), że jest w bezpośrednim niebezpieczeństwie napaści, proszę zadzwonić pod 999. Nie jest Pan(i) sam(a), są ludzie, którzy chcą Pani/Panu pomóc. 9

17 Pani/Pana bezpieczeństwo Jeżeli padł(a) Pan(i) ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym, może się Pan(i) bać, niezależnie od tego, czy zgłosił(a) Pan(i) napaść i czy napastnik został złapany. Każdy ma prawo czuć się bezpiecznie w swoim domu, w miejscu zamieszkania czy w pracy. Jeżeli się Pan(i) boi, być może coś można zrobić, aby się czuć bezpieczniej. Poniżej przedstawiamy kilka sugestii. Ale jest ważne, aby zrobił(a) Pan(i) to, co uważa Pan(i) za stosowne. Być może napastnik zagroził Pani/Panu, że skrzywdzi Panią/Pana lub kogoś bliskiego, jeżeli powie Pan(i) komuś o tym, co się stało. Może boi się Pan(i) też znajomych lub wspólników napastnika albo innych osób z Pani/Pana środowiska. Jeżeli nie chce Pan(i) zgłaszać tego przestępstwa dlatego, że napastnik lub ktoś inny zagroził Pani/Panu, że skrzywdzi Panią/ Pana, jeżeli Pan(i) to zrobi, lepiej będzie, żeby policja wiedziała o tym, żeby móc zapewnić Pani/Panu bezpieczeństwo. Być może będzie łatwiej podjąć decyzję po porozmawianiu o tym z organizacją pomocową, taką jak VictimSupport lub Rape Crisis (patrz rozdział 4). Mogą one także pomóc, jeżeli zdecyduje się Pan(i) zgłosić napaść. Jeżeli się Pan(i) czegoś boi, należy oczekiwać, że zostanie Pan(i) potraktowana/potraktowany poważnie, gdy poprosi Pan(i) o pomoc. Jeżeli jest Pan(i) w bezpośrednim niebezpieczeństwie, proszę się skontaktować z policją. Można zadzwonić na miejscowy posterunek policji ( police station, w książce telefonicznej pod literą P), a w nagłym przypadku wykręcić

18 Pomyśleć o swoim bezpieczeństwie Czy zna Pan(i) ludzi, na których pomoc i towarzystwo może Pan(i) liczyć? Proszę pomyśleć, na ile bezpiecznie się Pan(i) dzisiaj czuje. Czy sytuacja się pogarsza? Czy potrzebuje Pan(i) dzisiaj pomocy? Jeżeli tak, czy jest ktoś, do kogo może się Pan(i) teraz zwrócić o pomoc? Jeżeli Pan(i) nie potrzebuje działać natychmiast, czy jest ktoś, kogo mogłaby/mógłby Pan(i) zaalarmować w przyszłości? Może warto zrobić listę osób i organizacji, z którymi może się Pan(i) chcieć skontaktować wraz z numerami telefonów. W ten sposób, gdyby się Pan(i) w przyszłości bał(a) lub wpadł(a) w panikę, będzie Pan(i) miała pod ręką wszystkie informacje potrzebne do wezwania pomocy. Proszę pomyśleć o miejscu, w którym Pan(i) przebywa. Czy jest w pobliżu ktoś, do kogo może się Pan(i) zwrócić? Można poprosić policję o wizytę w celu doradzenia Pani/Panu na temat zabezpieczeń w domu, aby mogła/mógł się Pan(i) czuć bezpieczniej. Jeżeli Pan(i) mieszka w bloku, czy ma Pan(i) przyjaznego sąsiada, którego można by poprosić, żeby uważał na Panią/Pana lub powiedział Pani/Panu, gdyby ktoś się kręcił w pobliżu? Najlepiej byłoby, gdyby tej osobie naprawdę można było zaufać. Czy Pani/Pana klucze, adres czy dowód tożsamości dostały się w ręce napastnika? Czy on wie, gdzie Pan(i) mieszka? Jeżeli tak, może trzeba będzie pomyśleć o zabezpieczeniach domu, takich jak wymiana zamków. Policja może doradzić na ten temat. Section Rozdział 1: 1: Practical Praktyczne things rzeczy, to o think których about należy after pomyśleć an assault po napaści 11 Jeżeli napastnik wie, gdzie Pan(i) mieszka lub jest sąsiadem lub członkiem rodziny, może będzie lepiej wyprowadzić się gdzieś tymczasowo lub na stałe. Może Pan(i) potrzebować mieszkania tymczasowego lub postanowi ubiegać się o przeniesienie gdzieś indziej (patrz Znalezienie bezpiecznego zakwaterowania na stronie 13). 11

19 Czy napastnik jest Pani/Pana partnerem lub byłym partnerem? Jeżeli tak, może Pan(i) zwrócić się o pomoc do funkcjonariusza policji ds. kontaktów z ofiarami przemocy domowej (DALO) lub gorącej linii Women s Aid/Men s Advice Line for pomoc (patrz rozdział 4). Czy jest coś, o czym musi Pan(i) pomyśleć w nagłym przypadku? Warto upewnić się, że ma Pan(i) przy sobie telefon komórkowy, że jest on doładowany i ma dodatnie saldo na koncie. Nawet jeżeli konto jest puste, z większości telefonów komórkowych można zadzwonić na 999. Warto zapisać ważne numery w funkcji szybkiego wybierania - umożliwi to szybsze połączenie. Jeżeli nie posiada Pan(i) telefon komórkowy i nie czuje się bezpiecznie, policja może wyposażyć Panią/Pana w taki telefon. Gdy Pan(i) wychodzi z domu, jak Pan(i) to robi? Czy musi Pan(i) zabierać ze sobą osoby będące pod Pani/Pana opieką? Czy ma Pan(i) odłożone pieniądze na taksówkę lub najważniejsze rzeczy? Być może nie ma Pan(i) dużo pieniędzy, ale nawet drobne pieniądze odłożone na ważne potrzeby mogą pomóc. Czy kiedykolwiek uważa Pan(i), że może Pan(i) być narażona/ narażony na ryzyko? Czy jest coś, co może Pan(i) zrobić już teraz, na wszelki wypadek? Przebywanie w domu Jeżeli Pani/Pana partner znęca się nad Panią/Panem seksualnie, fizycznie lub psychicznie, ma Pan(i) prawo pozostać w swoim domu i zażądać wyprowadzenia się partnera. Może być możliwe uzyskanie nakazu sądowego pozbawiającego agresywnego partnera prawa mieszkania w Pani/Pana domu i zabraniającego mu zbliżać się do Pani/Pana. Niektóre prawa nie przysługują automatycznie, więc zależnie od okoliczności może będzie Pan(i) musiał(a) zwrócić się do sądu z prośbą wyegzekwowania tych praw. Prawo jest dosyć skomplikowane, warto więc najpierw porozmawiać z pracownikami organizacji takich jak Women s Aid lub biuro porad obywatelskich (Citizens Advice Bureau) (patrz rozdział 4) lub pójść do adwokata. Dane teleadresowe kancelarii adwokackich można znaleźć na 12

20 Jeżeli Pan(i) nie czuje się bezpiecznie w swoim domu lub najbliższej okolicy, może można zrobić inne rzeczy w celu lepszego zabezpieczenia Pani/Pana domu, takie jak wymiana zamków na lepsze, zainstalowanie wizjera w drzwiach i reflektora bezpieczeństwa, wymiana numeru telefonicznego. Policja może doradzić i pomóc w zabezpieczeniu domu. Znalezienie bezpiecznego zakwaterowania Jeżeli Pan(i) nie ma bezpiecznego schronienia lub jeżeli Pan(i) (albo osoby na utrzymaniu Pani/Pana) są narażone na ryzyko ze strony Pani/Pana partnera, byłego partnera lub kogoś w Pani/Pana domu albo w sąsiedztwie, może Pan(i) przysługiwać mieszkanie tymczasowe lub stałe. Aby się dowiedzieć więcej, proszę się skontaktować z miejscowym urzędem dzielnicowym/ miejskim (council) i poprosić o wydział mieszkaniowy/ds. bezdomnych (housing/homeless department). Można też zadzwonić do Women s Aid (patrz rozdział 4) lub Shelterline pod lub patrz Ochrona prawna ze strony napastliwego partnera lub kogoś, kto Panią/Pana zastrasza Może Pan(i) otrzymać ochronę prawną przed partnerem, byłym partnerem lub kimś innym. W tym celu należy złożyć wniosek w sądzie. Zrobi to w Pani/Pana imieniu adwokat. Może być możliwe uzyskanie zakazu sądowego w celu powstrzymania napastnika przed zbliżaniem się i grożeniem Pani/Panu. Może być możliwe uzyskanie sądowego zakazu niepokojenia, straszenia lub dręczenia Pani/Pana. Prawo jest dosyć skomplikowane, warto więc najpierw porozmawiać z pracownikami organizacji takich jak Women s Aid lub biuro porad obywatelskich (patrz rozdział 4) lub pójść do adwokata. Dane teleadresowe kancelarii adwokackich można znaleźć na Section Rozdział 1: Practical 1: Praktyczne things rzeczy, to think o których about należy after pomyśleć an assault po napaści Gdy napastnik został zwolniony z aresztu (patrz strona 68) Jeżeli zgłosił(a) Pan(i) napaść i napastnik został zaaresztowany lub oczekuje na rozprawę, może on zostać zwolniony z aresztu. Może to być zatrważające, zwłaszcza jeżeli napastnik jest Pani/ Pana partnerem lub jeżeli mieszka w pobliżu. Osoby zwalniane 13

21 z aresztu muszą się zobowiązać do wystrzegania się zachowań powodujących lub mogących powodować zastraszenie ofiary lub innych świadków. Jednak prokurator okręgowy (Procurator Fiscal) (patrz strona 67) może poprosić sąd o uzależnienie zwolnienia tymczasowego od określonych warunków, na przykład zakazu zbliżania się oskarżonego do ofiary lub przebywania w określonych miejscach. Jeżeli sąd postawi te warunki, a oskarżony mimo to zbliża się do ofiary lub próbuje skontaktować się z nią, narusza on swoje zobowiązanie wobec sądu. Należy to natychmiast zgłosić policji lub poprosić kogoś, żeby to zrobił w Pani/Pana imieniu. Gdyby któryś z przyjaciół lub członków rodziny oskarżonego zbliżył się do Pani/Pana lub próbował skontaktować się i czuje się Pan(i) z tego powodu zagrożona/zagrożony lub zastraszona/zastraszony, należy to natychmiast zgłosić policji lub poprosić kogoś, żeby to zrobił w Pani/Pana imieniu. Służba Doradczo-Informacyjna dla Ofiar Przestępstw (Victim Information and Advice) (patrz strona 67) powiadomi Pani/Pana, jeżeli sąd postanowi zwolnić oskarżonego z aresztu i poinformuje o warunkach zwolnienia. Jeżeli napastnik został zwolniony z więzienia Jeżeli obawia się Pan(i) z jakiegokolwiek powodu o swoje bezpieczeństwo, gdy sprawca napaści na Panią/Pana został zwolniony z więzienia, proszę skontaktować się natychmiast z policją. Jeżeli sprawca napaści na Panią/Pana został wysłany do więzienia, w określonych przypadkach może się Pan(i) zarejestrować, aby otrzymać zawiadomienie, gdy ma on zostać zwolniony (patrz Program informowania ofiar przestępstw na stronie 94). Ma Pan(i) prawo czuć się bezpiecznie. Być może jest coś, co może Pan(i) zrobić, aby się czuć bezpieczniej. Należy oczekiwać, że zostanie Pan(i) potraktowana/potraktowany poważnie, jeżeli poprosi Pan(i) o pomoc. Może Pan(i) zadzwonić na policję w każdej chwili. Jeżeli Pan(i) czuje, że znajduje się w bezpośrednim niebezpieczeństwie, proszę zadzwonić pod numer

22 Pani/Pana zdrowie Doświadczenie gwałtu lub napaści na tle seksualnym może wpłynąć na zdrowie fizyczne i psychiczne, ważne jest więc zasięgnięcie porady lekarskiej tak szybko, jak to możliwe. Z pomocy medycznej można skorzystać także bez zgłaszania napaści na policję. Nawet jeżeli napaść miała miejsce jakiś czas temu, warto się dać przebadać. Nigdy nie jest za późno na zwrócenie się o pomoc. Wielu ludzi, którzy padli ofiarą gwałtu lub napaści na tle seksualnym, korzysta z pomocy służby zdrowia nie mówiąc, co się stało. Jest to więc możliwe. Nawet jeżeli powie Pan(i), nie ma konieczności składania szczegółowych wyjaśnień. Personel służby zdrowia zadaje pytania, żeby się dowiedzieć, jak Pani/Panu najlepiej pomóc. Ale nie musi im Pan(i) mówić czegokolwiek, jeżeli Pan(i) nie chce. Natomiast wszystko, co Pan(i) im powie, będzie traktowane poufnie. To znaczy, że informacje o Pani/Panu nie zostaną przekazane nikomu innemu bez Pani/Pana zgody, chyba że istnieje obawa, że jest Pan(i) poważnie narażona/narażony na dalsze szkody. Jest bardzo niewiele wyjątków od tej zasady. Jeżeli na przykład jest Pan(i) osobą młodocianą pod nadzorem służb socjalnych, służba zdrowia ma obowiązek powiadomić policję. Jest ważne, żeby zadbał(a) Pan(i) o siebie i dał(a) się przebadać, żeby być spokojnym. Obawy o zakażenie, zajście w ciążę lub inne sprawy zdrowotne mogą zwolnić proces dochodzenia do siebie po napaści. Mogą też ujemnie odbić się na Pani/ Pana stosunkach z ludźmi w Pani/Pana otoczeniu. Ponadto dzięki wczesnemu podjęciu leczenia można zapobiec długoterminowym problemom zdrowotnym lub ograniczyć prawdopodobieństwo ich wystąpienia. W niektórych sprawach zdrowotnych (na przykład zakażenie lub niechciana ciąża) im szybciej podejmie się działania, tym więcej ma się możliwości i tym więcej od nas zależy. Wzięcie spraw w swoje ręce pomaga też dojść do siebie. Section Rozdział 1: Practical Praktyczne things rzeczy, to o think których about należy after pomyśleć an assault po napaści Dramatyczne doświadczenia mogą sprawić, że już sama 15

23 myśl poddania się intymnym badaniom lekarskim może być przerażająca. Może to zniechęcić Panią/Pana do szukania pomocy. Jednak może być możliwe uzyskanie pomocy medycznej bez potrzeby opowiedzenia o tym, co się stało i bez dotykania. Może być raźniej pójść do przychodni w towarzystwie przyjaciółki czy przyjaciela, można też poprosić o skierowanie do lekarza - kobiety lub mężczyzny. Niektóre przychodnie oferują leczenie bez uprzednich badań. Inne oferują zarówno badania jak i leczenie, na przykład na chlamydię (patrz strona 27) drogą pocztową. Niektóre testy na zakażenia można przeprowadzić samemu, oddając próbkę moczu lub wymazu z pochwy, więc badanie przez lekarza nie zawsze jest konieczne. Następny rozdział zawiera nieco informacji o tym, gdzie można się zwrócić o pomoc medyczną i leczenie. Gdzie Pan(i) pójdzie, zależy od Pani/Pana, od tego, gdzie Pan(i) mieszka i gdzie Pan(i) będzie się czuć najpewniej. Kliniki chorób moczowopłciowych (Genito Urinary Medicine, GUM) działają w większości rejonów Szkocji. Są one zarówno dla kobiet jak mężczyzn, świadcząc bezpłatne, poufne usługi, m.in. badania na zakażenia przenoszone drogą płciową i dostarczając awaryjne środki antykoncepcyjne (patrz strona 102). Inne możliwości to poradnie planowania rodziny, poradnie dla młodzieży, lokalne ośrodki zdrowia, lekarze pierwszego kontaktu, a w okręgu policji Strathclyde także Archway (patrz strona 99). Jeżeli nie wie Pan(i), dokąd pójść, można zatelefonować bezpłatnie do infolinii zdrowia seksualnego (Sexual Health Helpline) pod lub wejść na 16

24 Ma Pan(i) prawo do: Samodzielnego decydowania o tym, co i komu powiedzieć Przyprowadzenia kogoś ze sobą Skierowania do lekarza wskazanej przez Panią/Pana płci Poufności i prywatności Informacji i wyjaśnień, jeżeli Pan(i) o nie poprosi Pośrednictwa tłumacza, jeżeli angielski nie jest Pani/Pana językiem ojczystym Samodzielnego decydowania o tym, czy poddać się proponowanym testom Czasu na rozważenie różnych możliwości Złożenia skargi, jeżeli uważa Pan(i), że nie traktuje się Pani/Pana właściwie Rozdział Section 1: Praktyczne 1: Practical rzeczy, things o to których think należy about pomyśleć after an assault po napaści 17 17

25 Szok, obrażenia i ból Bezpośrednio po napaści i w następnych godzinach i dniach może Pan(i) odczuwać najróżniejsze emocje, m.in. szok, ból, gniew, odrętwienie i wypieranie myśli o napaści. Być może jednak nie będą to emocje, których Pan(i) doświadczy. Każdy jest inny i reaguje w inny sposób. Szok Konsekwencją obrażeń lub urazów może być szok. Różnie to wpływa na ludzi, jednak najczęstsze objawy to: Niekontrolowane dreszcze lub drżenie Niezdolność do siedzenia i odprężenia się Nagłe wybuchy płaczu lub niezdolność do zatrzymania płaczu Histeryczny śmiech Wymioty Poczucie odrętwienia, dystansu lub spokoju Niezdolność do rozmawiania z kimkolwiek Jeżeli jest Pan(i) w szoku, być może nie dociera do Pani/Pana, co się dzieje lub nie pamięta szczegółów napaści. To jest zupełnie normalne. Co pomaga: Ciepło się ubrać Pić dużo płynów (nie alkoholowych) ale tylko jeżeli Pan(i) nie zgłasza się na policję, ponieważ mogłoby to zniszczyć ważne dowody (patrz strona 59) Przebywać w miejscu, gdzie czuje się Pan(i) bezpiecznie Być z ludźmi, do których Pan(i) ma zaufanie Dać sobie tyle czasu, ile Pan(i) potrzebuje Objawy szoku miną, jednak jak szybko to nastąpi, zależy od tego, kim Pan(i) jest, od Pani/Pana sytuacji życiowej i od okoliczności napaści. Każdy reaguje inaczej. Jeżeli ma Pan(i) obawy dotyczącego swojego stanu emocjonalnego, może być pomocne zwrócenie się do swojego lekarza pierwszego kontaktu lub organizacji wspierających (patrz rozdział 4). 18

26 Krwawienie i obrażenia Jeżeli Pan(i) krwawi lub jest ranna/ranny, może być potrzebna natychmiastowa pomoc medyczna. Nawet jeżeli rany nie wydają się poważne, warto dać się przebadać na wypadek obrażeń wewnętrznych. Jeżeli potrzebuje Pan(i) natychmiastowej pomocy, proszę się udać na oddział pogotowia (Accident and Emergency, A&E) w najbliższym szpitalu. Jeżeli obrażenia nie wymagają natychmiastowej pomocy, proszę umówić się na wizytę w swojej przychodni lekarskiej (GP). Poza godzinami otwarcia można zadzwonić na infolinię NHS 24, tel , jeżeli myśli Pan(i), że potrzebna będzie wizyta u lekarza albo chce Pan(i) uzyskać poradę (patrz też Pomoc medyczną i wsparcie otrzyma Pan(i) bez względu na to, czy chce Pan(i) zgłosić napaść na policję. Jeżeli Pan(i) pójdzie na pogotowie i zechce zgłosić napaść na policję, personel służby zdrowia skontaktuje się z policją w Pani/Pana imieniu. W przypadku, gdyby to mogło zniszczyć dowody, nie zostanie Pan(i) zbadana/zbadany, a jedynie otrzyma najpilniejszą pomoc. Jeżeli pójdzie Pan(i) na policję i potrzebuje pilnej pomocy medycznej, policja zapewni taką pomoc. Ból W wyniku napaści może Pan(i) odczuwać ból, czasem w miejscach, o których Pan(i) może nie pamiętać, że doznały obrażeń. Czasem szok z powodu tego, co się stało, powoduje wymazanie tego z pamięci. Albo może w czasie napaści spał(a) Pan(i) lub był(a) nieprzytomna/ nieprzytomny. Siniaki mogą się pojawić dopiero później. Section Rozdział 1: Practical 1: Praktyczne things rzeczy, to think o których about należy after pomyśleć an assault po napaści Nawet jeżeli napaść odbyła się bez penetracji, może Pan(i) odczuwać ból i sztywność z powodu strachu i przerażenia podczas napaści. 19

27 Ciąża Ryzyko zajścia w ciążę w wyniku jednorazowej napaści jest niewielkie. Zależy ono od różnych czynników takich jak wiek kobiety, czy stosuje ona zwykle określone metody antykoncepcji, czy napastnik użył prezerwatywy. Zapobieganie niechcianej ciąży Jeżeli istnieje ryzyko zajścia w ciążę, można zastosować awaryjne środki antykoncepcji takie jak pigułka lub spiralka (wkładka domaciczna/iud). Lekarz może doradzić środek, który będzie najlepszy w Pani sytuacji. Awaryjną pigułkę antykoncepcyjną należy zażyć tak szybko, jak to możliwe i najpóźniej 72 godziny tj. 3 dni, a w niektórych przypadkach do 120 godzin/5 dni po napaści. Jedną pigułkę należy zażyć tak szybko, jak to możliwe po napaści. Im szybciej się ją zażyje, tym bardziej jest skuteczna. Można je kupić w aptece bez recepty. Od swojego lekarza pierwszego kontaktu, w szpitalu, na pogotowiu i klinikach zdrowia seksualnego można je dostać bezpłatnie. Najbardziej skuteczną metodą zapobiegania ciąży jest wstawiana przez lekarza spiralka awaryjna (wkładka domaciczna/iud). Może być skuteczna i bezpieczna ponad 5 dni po napaści, w zależności od tego, w jakim etapie cyklu miesiączkowego miała miejsce napaść. Spiralka zapobiega zapłodnieniu jajeczka lub zagnieżdżeniu go w macicy. Można ją wyjąć po normalnym okresie lub zostawić jako środek antykoncepcyjny. Jest ważne, aby porozmawiać o awaryjnych środkach antykoncepcyjnych z personelem medycznym, nawet, jeżeli wydaje się Pani, że jest za późno, ponieważ czasem wcale nie jest. 20

28 Jeżeli Pani była w ciąży, gdy doszło do napaści Jeżeli Pani wie, że była już w ciąży w czasie napaści, jest ważne, aby dać się zbadać, czy nie doszło do zakażenia (patrz strona 23). Może Pani uzyskać poradę od lekarza w klinice zdrowia seksualnego lub lekarza opiekującego się Panią w trakcie ciąży. Wczesne leczenie może zapobiec lub ograniczyć szkody dla nienarodzonego dziecka. Jeżeli obawia się Pani o to, że płód mógł zostać uszkodzony w trakcie napaści, warto się zwrócić do swojego lekarza lub położnej, którzy mogą zbadać stan płodu, zależnie od tego, na jakim etapie ciąży Pani jest. Jest ważne, aby powiedzieć osobie opiekującej się Panią, że jest Pani w ciąży, aby dała Pani tylko takie lekarstwa lub zastosowała takie metody leczenia, jakie nie będą szkodliwe dla dziecka. Jeżeli istnieje możliwość, że Pan(i) jest w ciąży, można wykonać test ciążowy. Jeżeli była Pani w ciąży już przed napaścią, ale nie była tego świadoma, awaryjna pigułka antykoncepcyjna prawdopodobnie będzie miała niewielki wpływ na płód, ale spiralka (IUD) mogłaby spowodować problemy. Spiralkę zastosowano by jedynie w przypadku, jeżeli nie zachodzi ewentualność, że ofiara była w ciąży przed napaścią. Należy to omówić z personelem medycznym, który odpowie też na wszystkie pytania. Test ciążowy Jeżeli sądzi Pani, że może być w ciąży w wyniku napaści, najlepiej sprawdzić to tak szybko, jak to będzie możliwe. Im wcześniej Pani się dowie, tym więcej czasu będzie Pani miała na podjęcie decyzji, co zrobić. Test ciążowy może wykonać lekarz pierwszego kontaktu, poradnia planowania rodziny, klinika chorób moczowopłciowych (GUM) i niektóre apteki. Test ciążowy jest bezpłatny. W każdej aptece można też kupić zestaw do wykonania testu ciążowego w domu. Test ciążowy można wykonać w dniu, w którym przypada Pani następny okres. Badaniu zostaje poddana próbka moczu. Próbkę należy pobrać do czystego, suchego słoika zaraz po wstaniu rano z łóżka i zabrać ją do laboratorium. Section Rozdział 1: Practical 1: Praktyczne things rzeczy, to think o których about należy after pomyśleć an assault po napaści 21

29 Wynik pozytywny prawie zawsze oznacza, że kobieta jest w ciąży. Wynik negatywny może oznaczać, że kobieta nie jest w ciąży, jednak we wczesnej fazie fałszywe wyniki negatywne zdarzają się dosyć często. Jeżeli więc wynik jest negatywny, ale Pani nadal sądzi, że jest w ciąży, proszę powtórzyć test tydzień później. Jeżeli Pani jest w ciąży, może Pani zdecydować o jej przerwaniu lub kontynuowaniu. Być może jest Pani zdecydowana, co Pani chce zrobić, mimo to warto porozmawiać o różnych możliwościach z pracownikiem służby zdrowia udzielającym porady, na przykład w klinice chorób moczowo-płciowych, poradni planowania rodziny lub ze swoim lekarzem rodzinnym (GP). Powinna Pani otrzymać wszystkie informacje potrzebne do podjęcia samodzielnej decyzji zgodnie z tym, co Pan(i) uważa za najlepsze dla siebie. Jeżeli wynik testu jest pozytywny i Pan(i) zamierza przerwać ciążę, należy działać możliwie szybko. Aborcja jest bezpieczniejsza i łatwiejsza do przeprowadzenia w ciągu pierwszych 12 tygodni licząc od początku ostatniego okresu. NHS przeprowadza aborcje bezpłatne, ale zwykle tylko do 18. tygodnia ciąży. Prywatne kliniki mogą stosować dłuższe limity czasowe, jednak tam trzeba płacić za przeprowadzenie zabiegu. Chirurgiczna aborcja polega na usunięciu zawartości macicy, natomiast medyczna aborcja odbywa się przez zażywanie tabletek. Jeżeli Pani chce kontynuować ciążę, może Pani zatrzymać dziecko lub oddać do adopcji. Są to trudne decyzje z długotrwałymi konsekwencjami dla Pan(i) i dziecka. Być może warto porozmawiać o różnych możliwościach z pracownikiem udzielającym porady i zaufanymi przyjaciółmi lub członkami rodziny. Miejscowe służby socjalne mogą dostarczyć Pani informacje i porady na temat adopcji. Służby socjalne są częścią lokalnego urzędu miasta/ dzielnicy (council). Dane kontaktowe lokalnego urzędu można znaleźć w książce telefonicznej. Dowód ojcostwa Jeżeli Pani zajdzie w ciążę w wyniku gwałtu lub napaści na tle seksualnym i podda się chirurgicznej aborcji, możliwe będzie uzyskanie DNA z tkanki płodu. Przy jej pomocy można potwierdzić lub wykluczyć ojcostwo. Można ją też użyć jako dowód dla sądu. 22

30 Zakażenia przenoszone drogą płciową Zakażenie przenoszone drogą płciową (STI) rozprzestrzenia się podczas intymnych kontaktów seksualnych przez pochwę, odbyt i usta. Jeżeli więc padł(a) Pan(i) ofiarą gwałtu/napaści na tle seksualnym i napastnik nie użył prezerwatywy lub jeżeli Pan(i) nie wie, czy jej użył, jest ważne, aby się dać przebadać aby się upewnić, że nie został(a) Pan(i) zarażona/ zarażony. Zakażenia STI mogą nie wywołać żadnych symptomów, więc testy wykażą, czy Pan(i) wymaga leczenia. Ryzyko zakażenia Stopień ryzyka zakażenia się może być różny i zależy od okoliczności. Nieczęsto zdarza się zakażenie w wyniku jednorazowego kontaktu. Jeżeli jednak do tego doszło, jest to prawdopodobnie jedno z zakażeń najczęściej spotykanego typu, które łatwo leczyć. Jednak także poważniejsze zakażenia można zawsze kontrolować. Najlepiej wcześnie leczyć zakażenia. Im wcześniej rozpocznie Pan(i) leczenie, tym mniej szkód zakażenie może spowodować. Chlamydia (patrz str. 27) występuje bardzo często, natomiast zakażenie się wirusem HIV nie jest łatwe, mimo że wielu ludzi się tego obawia. Ryzyko zakażenia się wirusem HIV przy jednorazowym kontakcie jest bardzo niewielkie. Jeżeli jednak zarazi się Pan(i) HIV, można zrobić bardzo wiele w celu zminimalizowania szkody i zapewnienia, że będzie się Pan(i) dobrze czuć. Przeprowadzenie testu na zakażenie Testy na niektóre zakażenia można przeprowadzić wcześnie (po 2 tygodniach), podczas gdy inne zakażenia ujawniają się później (do 6 miesięcy). Fakt, że nie wykazuje Pan(i) symptomów nie oznacza, że nie jest Pan(i) zarażona/zarażony, ważne jest więc upewnić się przez test. Section Rozdział 1: 1: Practical Praktyczne things rzeczy, to o think których about należy after pomyśleć an assault po napaści Być może nie czuje się Pan(i) na siłach, aby poddać się testom, które mogą wymagać pobrania próbek z jamy ustnej, odbytu lub pochwy (chociaż jest czasem możliwe samodzielne pobranie próbek, jeżeli Pan(i) woli). Jeżeli Pan(i) nie chce poddać się testowi, w przypadku wielu pospolitych zakażeń możliwe jest leczenie antybiotykami bez robienia testów. 23

31 Wykonania testów i leczenia zakażeń STI może się podjąć lekarz pierwszego kontaktu (GP), kliniki chorób moczowo-płciowych (GUM) i poradnie planowania rodziny. Aby skorzystać z pomocy kliniki GUM czy poradni planowania rodziny, nie jest konieczne uzyskanie skierowania od swojego lekarza pierwszego kontaktu. Można się tam skierować samemu. Leczenie w poradniach GUM i klinikach planowania rodziny jest bezpłatne, także za recepty nie pobiera się opłat. Po przyjściu do poradni/kliniki zostanie Pan(i) przyjęta/przyjęty przez lekarza/pracownika służby zdrowia, który odnotuje historię choroby. Lekarzowi pomoże wiedza, w jaki sposób padł(a) Pan(i) ofiarą gwałtu/ napaści na tle seksualnym z penetracją pochwy, odbytu czy jamy ustnej w celu omówienia z Panią/ Panem ryzyka zarażenia się. Jednak nie musi Pan(i) opowiadać o szczegółach napaści. Może Pan(i) poprosić o przyjęcie przez lekarza kobietę lub mężczyznę. Zakażenia bada się za pomocą kombinacji testów moczu, krwi i wymazu. Wymaz może zostać pobrany z okolicy narządów płciowych (w przypadku kobiet wymaga to badania wewnętrznego), odbytu i gardła. Próbki pobierane są przy użyciu czegoś w rodzaju wacika na patyku. To jest bezbolesne. Niektóre wyniki są gotowe w ciągu 2 tygodni. Niektórych zakażeń nie da się wykryć przez szereg miesięcy, dlatego może zostać Pan(i) poproszona/poproszony o ponowne przybycie w celu przeprowadzenia testów. Na pierwszym terminie w klinice mogą poprosić o trochę krwi do przechowania jako punkt odniesienia dla przyszłych testów. Główne zakażenia przenoszone drogą płciową, o których należy wiedzieć Lista na stronach zawiera główne typy zakażeń STI, o których należy wiedzieć. Najczęściej występujące zakażenie to chlamydia. Rzeżączka i rzęsistkowica są spotykane znacznie rzadziej. Wszystkie z nich mogą być wykryte w ciągu 2 tygodni po napaści przez pobranie próbki z zarażonych miejsc ciała. Wszystkie te typy zakażeń są łatwo leczone za pomocą antybiotyków. Niektóre zakażenia są wykrywalne w testach dopiero po pewnym czasie. Wykrycie kiły może trwać 3 miesiące, natomiast zapalenie wątroby typu B i C do 6 miesięcy. Te testy wymagają badania krwi. 24

32 Natychmiastowe leczenie zapalenia wątroby typu B i HIV Jeżeli istnieje ryzyko, że napastnik ma zapalenie wątroby typu B, zostanie Pani/Panu zaoferowane natychmiastowe szczepienie, nie czekając na wyniki badania krwi. Niektóre kliniki oferują je wszystkim ofiarom napaści na tle seksualnym. Istnieje zwiększone ryzyko zarażenia się zapaleniem wątroby B, jeżeli napastnik zażywa dożylnie narkotyków, ponieważ zakażenie może się rozprzestrzenić przez wspólne używanie strzykawek i przyborów. Szczepienie może nie zapobiec zapaleniu wątroby typu C. Jeżeli istnieje ryzyko zarażenia się wirusem HIV, możliwe jest natychmiastowe rozpoczęcie leczenia zapobiegawczego. Nazywa się to profilaktyką ekspozycyjną (PEP). Należy ją rozpocząć możliwie szybko po narażeniu, a w każdym razie w ciągu 72 godzin. Leczenie to powoduje skutki uboczne, więc zaoferuje się go Pani/Panu tylko wtedy, gdy istnieje wysokie ryzyko zarażenia wirusem HIV. Istnieje podwyższone ryzyko zarażenia się wirusem HIV, jeżeli Pan(i) padł(a) ofiarą gwałtu/ napaści na tle seksualnym na wakacjach w rejonie, gdzie częstotliwość zakażeń HIV jest wysoka; padł(a) Pan(i) ofiarą gwałtu analnego (ze względu na uszkodzenie skóry) lub nastąpiło uszkodzenie skóry podczas gwałtu dopochwowego; mężczyźni, którzy padli ofiarą napaści na tle seksualnym przez innych mężczyzn; lub jeżeli napastnik należy do grupy wysokiego ryzyka. Lekarz lub pracownik służby zdrowia udzielający porady może udzielić porady na ten temat. Podwyższone ryzyko Stopień ryzyka różni się w zależności od tego, kim jest napastnik, okoliczności i charakteru napaści. W przypadku znacznego urazu lub krwawienia ryzyko jest podwyższone. Jeżeli napastnik użył prezerwatywy, ryzyko jest niższe. Jest więc ważne, aby porozmawiać z lekarzem lub pracownikiem służby zdrowia udzielającym porady. Umożliwi to mu ocenę ryzyka i zalecenie najbardziej stosownych działań. Section Rozdział 1: Practical 1: Praktyczne things rzeczy, to think o których about należy after pomyśleć an assault po napaści W przypadku mężczyzn, na których inny mężczyzna dokonał napaści na tle seksualnym, istnieje nieco wyższe ryzyko niektórych zakażeń. Najczęstsze typy zakażeń wśród mężczyzn uprawiających seks z innymi mężczyznami to rzeżączka, kiła (syfilis), zapalenie wątroby typu B i C, ostrzejsza postać chlamydii i HIV. 25

33 Wielu mężczyzn, którzy padli ofiarą napaści na tle seksualnym czuje się zażenowanych na myśl zgłoszenia przestępstwa. Nawet, jeżeli Pan nie chce zgłosić się na policję, jest ważne dla zdrowia Pana i partnera/ partnerki, aby dać się przebadać w miejscowej klinice GUM, gdzie może Pan uzyskać poradę na temat ryzyka różnego typu zakażeń, zostać zbadany i w razie potrzeby leczony. Kontakty seksualne Po napaści może Pan(i) nie mieć ochoty na kontakty seksualne. W przeciwnym razie radzimy używanie prezerwatyw do czasu, gdy otrzyma Pan(i) wyniki testów. Nie trzeba robić wszystkiego jednocześnie. Ma Pan(i) wybór. Może Pan(i) skorzystać ze wszystkich testów, niektórych testów albo żadnych. Może Pan(i) iść do kliniki/poradni zgodnie ze swoim wyborem. Może Pan(i) się leczyć bez potrzeby poddawania się testom. Aby móc się leczyć, nie musi Pan(i) podawać swojego imienia, nazwiska ani adresu czy innych personaliów. Choroby, co do których istnieje największe niebezpieczeństwo zarażenia to te, które jest najłatwiej wyleczyć. Jeżeli Pan(i) nie chce, nie musi Pan(i) informować swojego lekarza pierwszego kontaktu. 26

34 Więcej o zakażeniach STI Chlamydia: występuje bardzo często, jednak większość ludzi nie wykazuje objawów. U kobiet może powodować wyciek z pochwy i nieregularne krwawienie. U mężczyzn może powodować wyciek z członka i ból przy oddawaniu moczu. Nieleczona może powodować ból miednicy, lekki ból w okolicy jąder, a w niektórych przypadkach ograniczoną płodność kobiet. Leczenie antybiotykami. Rzeżączka: u mężczyzn powoduje ból/pieczenie podczas oddawania moczu i wyciek z członka. U kobiet może powodować wyciek z pochwy. Leczenie antybiotykami. Zapalenie wątroby typu B: wirus atakujący wątrobę. Możliwe zarażenie w wyniku stosunku bez zabezpieczenia, ale można zapobiec trzema szczepieniami. Zapalenie wątroby typu C: wirus atakujący wątrobę. Bardzo małe ryzyko zarażenia w wyniku stosunku bez zabezpieczenia. W przypadku około 1/5 zarażonych osób organizm sam niszczy wirusa. Istnieje skuteczna metoda leczenia eliminująca wirusa u większości ludzi. HIV: wirus osłabiający układ odpornościowy. Osoby zarażone HIV mogą nie wykazywać na początku żadnych objawów. Niewykryty może prowadzić do zachorowania na AIDS (zespół niedoboru odpornościowego nabytego). Chory na AIDS jest osobą, u której zarażenie HIV doprowadziło do silnego osłabienia układu odpornościowego, a w konsekwencji do ostrego zakażenia szczególnego typu lub zachorowania na raka. Wirus HIV można osłabić, a układ odpornościowy skutecznie chronić przez leczenie lekarstwami, co zapobiega zachorowaniu. Nie ma jednak leku na HIV. Section Rozdział 1: Practical 1: Praktyczne things rzeczy, to think o których about należy after an pomyśleć assault po napaści 27

35 Kiła (syfilis): wciąż bardzo rzadka u heteroseksualnych kobiet i mężczyzn, ale coraz częstsza u mężczyzn współżyjących seksualnie z mężczyznami. Jest to zakażenie, które zwykle zaczyna się od małej niebolesnej rany lub wrzodu na członku lub w pochwie. Często zostaje niewykryta, można ją wykryć jedynie przez badanie krwi. Leczenie antybiotykami. Rzęsistkowica: rzadkie zakażenie, często bez objawów, często powoduje intensywny żółty lub zielony wyciek z pochwy, któremu towarzyszy ból. Mężczyźni są zwykle nosicielami, nie wykazują symptomów. Leczenie antybiotykami. Dalsze informacje Telefoniczna linia pomocowa zdrowia seksualnego (Sexual Health Helpline): NHS 24: Telefoniczna linia pomocowa Brook: (dla osób poniżej 25 lat) Brytyjskie Stowarzyszenie Zdrowia Seksualnego i HIV (BASHH): Wykaz klinik i poradni według kodu pocztowego: com/info/sexhealthclinic NHS 24: Stowarzyszenie Planowania Rodziny (Family Planning Association): Brook: (bezpieczna poradnia online dla osób do 25 lat) 28