HAŁAS Presje. Wykres 2. Poziomy hałasu w 2010 r. pora dzienna (źródło: IOŚ, WIOŚ) pora dzienna ( ) Laeq [db] Hrubieszów Zamość Puławy

Transkrypt

1 HAŁAS Presje Z roku na rok coraz większa emisja hałasu komunikacyjnego do środowiska jest przyczyną pogarszania się komfortu życia. Wciąż rośnie liczba pojazdów na drogach województwa lubelskiego, od 2000 r. prawie o 60% (wykres 1). Według danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Lublinie, średni dobowy ruch w 2010 r. na drogach krajowych województwa lubelskiego wynosił około pojazdów na dobę. W takiej sytuacji istnieje pilna potrzeba reagowania, m.in. poprawienie jakości dróg, instalowanie ekranów akustycznych i budowa obwodnic, które przeniosłyby ruch tranzytowy poza zabudowę mieszkaniową. Takie działania od kilku lat są już podejmowane, jednak skala jest zbyt mała. Hałas kolejowy oraz hałas przemysłowy nie stanowiły dużej uciążliwości % rok ogółem s. ciężarow e ciągniki s. osobow e Wykres 1. Zmiany liczby zarejestrowanych pojazdów w latach w województwie lubelskim, przy założeniu, że wartość wskaźników w 2000 roku równa jest 100% (źródło: GUS) Stan Badania klimatu akustycznego w 2010 r. pozwoliły na zidentyfikowanie dwunastu terenów zagrożonych hałasem drogowym na których zostały przekroczone dopuszczalne poziomy dźwięku wyrażone wskaźnikami L N i L DWN (Mapa 5, tabela 1). Wykresy 2 i 3 obrazują charakterystykę poziomów hałasu na tych obszarach w zależności od pory roku i dnia tygodnia Laeq [db] pora dzienna ( ) Wykres 2. Poziomy hałasu w 2010 r. pora dzienna (źródło: IOŚ, WIOŚ) 40 Biłgoraj Krasnystaw Hrubieszów Zamość Puławy Kraśnik Radzyń Łuków Chełm Międzyrzec w iosna dzień roboczy jesień dzień roboczy w iosna dzień świąteczny jesień dzień świąteczny dopuszczalne poziomy hałasu 63

2 70 Laeq [db] pora nocna ( ) Wykres 3. Poziomy hałasu w 2010 r. pora nocna (źródło: IOŚ, WIOŚ) Biłgoraj Krasnystaw Hrubieszów Zamość Puławy Kraśnik Radzyń Łuków Chełm Międzyrzec w iosna dzień roboczy jesień dzień roboczy wiosna dzień świąteczny jesień dzień świąteczny dopuszczalne poziomy hałasu Mapa 5. Lokalizacja punktów oraz wyniki pomiarów długookresowych hałasu drogowego w 2010 r. (źródło: IOŚ, WIOŚ) 64

3 Tabela 1. Wyniki pomiarów długookresowych hałasu drogowego w 2010 r. L.p. Miejscowość Lokalizacja wartość przekroczenia *L DWN *L N [db] [db] L DWN L N [db] [db] Źródło 1. Puławy ul. Lubelska 71,6 61,3 16,6 11,3 IOŚ 2. Kraśnik ul. Janowska 66,9 58,1 11,9 8,1 IOŚ 3. ul. Radzyńska 66,0 56,6 6,0 6,6 IOŚ 4. Łuków ul. Warszawska 63,5 58,9 3,5 8,9 WIOŚ 5. ul. Wyszyńskiego 74,4 66,7 14,4 16,7 WIOŚ 6. Radzyń ul. Warszawska 66,8 57,2 6,8 7,2 IOŚ 7. Międzyrzec ul. Łosicka 71,5 60,9 11,5 10,9 IOŚ 8. Biłgoraj ul. Zamojska 66,3 60,8 11,3 10,8 IOŚ 9. Krasnystaw ul. Okrzei 62,6 55,9 7,6 5,9 IOŚ 10. Zamość ul. Lwowska 67,7 63,1 12,7 13,1 WIOŚ 11. Chełm Al. Armii Krajowej 64,5 57,0 4,5 7,0 WIOŚ 12. Hrubieszów ul. Zamojska 66,1 59,7 11,1 9,7 IOŚ *Wskaźniki mające zastosowanie w prowadzeniu długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w szczególności do sporządzania map akustycznych oraz programów ochrony środowiska przed hałasem: - L DWN długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach [db], wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia od godz , pory wieczoru od godz oraz pory nocy od godz , - L N - długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach [db], wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku od godz W 2010 r. prowadzono również pomiary krótkookresowe hałasu drogowego i kolejowego wyrażone wskaźnikami LAeqD i LAeqN, przy czym: LAeqD jest to równoważny poziom dźwięku A dla pory dnia, rozumianej jako przedział czasu od godz , LAeqN jest to równoważny poziom dźwięku A dla pory nocy, rozumianej jako przedział czasu od godz Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego wykazały, że najwyższe przekroczenia, powyżej 10 db zarówno w dzień jak i w nocy występowały przeważnie w punktach zlokalizowanych przy drogach krajowych nr: 2, 12, 17 prowadzących do przejść granicznych w Terespolu, Dorohusku i Hrebennem (Tabela 2, Mapy 6,7). 65

4 Mapa 6. Lokalizacja punktów oraz wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego w 2010 r. pora dzienna (źródło: IOŚ, WIOŚ, GDDKiA, ZDW) Tabela 2. Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego w 2010 r. L.p. Nazwa odcinka Nr drogi LAeqD LAeqN Wartość przekroczenia [db] [db] Dzień [db] Noc [db] Źródło 1. Puławy, ul. Lubelska IOŚ 2. Kurów GDDKiA 3. Kurów - Garbów GDDKiA 4. Końskowola - Kurów b.z. b.z. GDDKiA 5. Jastków GDDKiA 6. Świdnik DK b.z. b.z. GDDKiA 7. Kalinówka - Piaski b.z. b.z. GDDKiA 8. Marynin-Chełm b.z. b.z. GDDKiA 9. Biskupice-Marynin b.z. b.z. GDDKiA 10. Kalinówka - Piaski b.z. b.z. GDDKiA 11. Piaski/Obwodnica b.z. b.z. GDDKiA 12. Piaski/Obwodnica b.z. b.z. GDDKiA 66

5 L.p. Nazwa odcinka Nr drogi LAeqD [db] LAeqN [db] Wartość przekroczenia Dzień [db] Noc [db] Źródło 13. Niedrzwica Duża - Rudnik Szlachecki 71 - b.z. b.z. GDDKiA 14. Żyrzyn-Kurów GDDKiA 15. Fajsławice - Krasnystaw b.z. b.z. GDDKiA 16. Krasnystaw, ul. Okrzei IOŚ 17. Krasnystaw obwodnica b.z. b.z. GDDKiA DK Zamość Sitaniec GDDKiA 19. Zamość, ul. Lwowska WIOŚ 20. Tomaszów Lubelski GDDKiA 21. Bełżec GDDKiA 22. Lubartów - Niemce b.z. b.z. GDDKiA 23. Niemce - Ciecierzyn b.z. b.z. GDDKiA 24. Niedrzwica Duża Rudnik - Kraśnik b.z. b.z. GDDKiA 25. Kraśnik, ul. Janowska DK IOŚ 26. Janów Lubelski b.z. b.z. GDDKiA 27. Janów Lubelski b.z. b.z. GDDKiA 28. Radzyń Podlaski -obwodnica b.z. b.z. GDDKiA 29. Woroniec - Biała Podlaska b.z. b.z. GDDKiA DK Międzyrzec Podlaski, ul. Łosicka IOŚ 31. Dęblin DK b.z. b.z. GDDKiA 32. Łuków, ul. Radzyńska IOŚ 33. Łuków, ul. Wyszyńskiego WIOŚ DK Bezwola - Rudno b.z. b.z. GDDKiA 35. Radzyń Podlaski, ul. Warszawska IOŚ 36. Annopol - Olbięcin GDDKiA 37. Hrubieszów, ul. Zamojska IOŚ DK Alojzów - Hrubieszów GDDKiA 39. Zamość, ul. Hrubieszowska WIOŚ 40. Łuków, ul. Warszawska DK WIOŚ 41. Biała Podlaska ZDW DW Horodyszcze ZDW 43. Hanna DW ZDW 44. Piaseczno DW ZDW 45. Bochotnica DW ZDW 46. Mętów ZDW DW Majdan Nw. - Tarnogród ZDW 48. Chełm, Al. Armii Krajowej DW WIOŚ 49. Tomaszów - Józefówka DW ZDW 50. Biłgoraj, ul. Zamojska DW IOŚ 51. Zamość, ul. Młyńska DP 3317L WIOŚ * b.z. brak zabudowy 67

6 Mapa 7. Lokalizacja punktów oraz wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu drogowego w 2010 r. pora nocna (źródło: IOŚ, WIOŚ, GDDKiA, ZDW) Z uwagi na ubogą sieć linii kolejowych w województwie, hałas powstający w wyniku ich eksploatacji nie jest tak dotkliwy jak w przypadku hałasu drogowego. O poziomie hałasu na obszarach znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie szlaku kolejowego decydują takie czynniki jak: natężenie ruchu, ilość pociągów towarowych, prędkość i płynność ruchu pociągów, położenie torów, stan techniczny taboru kolejowego i torowiska, ukształtowanie terenu, przez który przebiega linia kolejowa oraz odległość pierwszej linii zabudowy od skrajnego toru. W 2010 r., według danych PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w Lublinie, strukturę ruchu stanowiły pociągi osobowe, pospieszne lokalne i dalekobieżne oraz towarowe. Jak wynika z badań, jedynie wzdłuż linii kolejowej nr 7 Warszawa Wschodnia Osobowa - Dorohusk występowały przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu w porze dziennej o 10, 4 db i nocnej o 17,4 db, na odcinku od stacji Zarzeka do stacji Puławy Azoty (Mapa 8, tabela 3). Łączna ilość przejazdów na linii nr 7 wynosiła około 20 pociągów w porze dziennej i około 5 w porze nocnej, przy średniej prędkości 100 km/h. 68

7 Mapa 8. Lokalizacja punktów oraz wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu kolejowego w 2010 r. (źródło: PKP LK Lublin) Tabela 3. Wyniki pomiarów krótkookresowych hałasu kolejowego w 2010 r.* L.p. Nazwa odcinka Wartość Nr LAeqD LAeqN przekroczenia linii [db] [db] Dzień [db] Noc [db] 1. Zarzeka-Puławy Azoty 70,4 67,4 10,4 17,4 2. Sadurki-Motycz 54,8 49, Lublin 55,1 51,1 0 1, Rejowiec-Zawadówka 58,2 55,5 0 5,5 5. Chełm Wschodni 38,8 36, Motycz-Lublin 55, Łuków-Radom 26 53,5 54,5 0 4,5 8. Stawy-Dęblin 26 28, Zwierzyniec-Biłgoraj 66 52,9 55,9 0 5,9 * Źródło: PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w Lublinie 69

8 W opracowaniu wykorzystano wyniki pomiarów własnych oraz przekazane do WIOŚ w Lublinie przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Lublinie, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Lublinie oraz PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład Linii Kolejowych w Lublinie. Pomiarami hałasu przemysłowego objęto w 2010 roku 35 zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie województwa lubelskiego. Były to w większości niewielkie zakłady produkcyjne i usługowe, jednostki handlowe oraz lokale rozrywkowe zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej, przez co stanowiły uciążliwość i były przyczyną wpływających do WIOŚ skarg. Źródłami hałasu w tych obiektach były urządzenia wentylacyjne, klimatyzacyjne, chłodnicze, urządzenia produkcyjne wykorzystywane do obróbki drewna i produkcji materiałów budowlanych, transport dostawczy do obiektów handlowych i transport wewnętrzny w zakładach oraz urządzenia nagłaśniające. W porze dziennej przekroczenia dopuszczalnych norm stwierdzono w 6 obiektach, natomiast nocą w 8. Przedziały przekroczeń przedstawiono na wykresach 4 i pora dzienna 40 % rok 0-5 db >5-10 db >10-15 db >15-20 db >20 db Wykres 4. Rozkład procentowy przekroczeń hałasu przemysłowego dla pory dziennej w latach w województwie lubelskim (źródło: WIOŚ) pora nocna 40 % rok 0-5 db >5-10 db >10-15 db >15-20 db >20 db Wykres 5. Rozkład procentowy przekroczeń hałasu przemysłowego dla pory nocnej w latach w województwie lubelskim (źródło: WIOŚ) 70

9 Reakcje Narzędziami pomocnymi decydentom w reagowaniu na nadmierny hałas są mapy akustyczne oraz sporządzane na ich podstawie programy ochrony środowiska przed hałasem. Realizacja map została podzielona na dwa etapy, związane z terminami ich sporządzenia. Etap pierwszy, zakończony w 2007 roku, dotyczył mapy akustycznej dla Lublina - aglomeracji o liczbie ludności większej niż 250 tys. oraz map akustycznych dla ciągów dróg krajowych (DK) o przejeżdżającej liczbie pojazdów ponad 6 milionów rocznie, czyli: DK Nr 12 na czterech odcinkach - Puławy Końskowola, Kurów Lublin, Lublin Piaski, Piaski obwodnica oraz DK Nr 17 na odcinku Tomaszów Lubelski przejście graniczne Hrebenne. Drugi etap realizacji map akustycznych ma zostać zakończony w 2012 r. Dotyczy aglomeracji o liczbie mieszkańców ponad 100 tysięcy (nie występują w województwie lubelskim), otoczenia głównych dróg o liczbie przejeżdżających pojazdów ponad 3 miliony rocznie oraz głównych linii kolejowych o liczbie przejeżdżających pociągów ponad 30 tysięcy rocznie. Sporządzone mapy akustyczne pozwoliły Marszałkowi Województwa Lubelskiego oraz Prezydentowi Miasta Lublin na opracowanie dwóch dokumentów planistycznych: - Programu ochrony środowiska przed hałasem dla województwa lubelskiego, terenów poza aglomeracjami, położonymi wzdłuż dróg krajowych, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny. Powyższy dokument wskazuje kierunki i działania niezbędne do poprawy klimatu akustycznego, m.in.: opracowanie projektów i budowa ekranów akustycznych, sporządzenie sprawozdania określającego wpływ zrealizowanych ekranów na stan akustyczny środowiska, wprowadzenie ograniczeń prędkości i urządzeń monitoringu, wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania. Termin wykonania zadań wymienionych w dokumencie przypada na 2021 r. Program odwołuje się również do inwestycji podejmowanych w województwie lubelskim przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad zgodnie z Programem Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko , których finalizacja umożliwiłaby zmianę warunków akustycznych między innymi na odcinkach dróg Nr 12, Nr Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Lublin. Ze względu na dużą liczbę narażonej na hałas ludności Lublina, kolejność realizacji zadań programu ustalono zaczynając od terenów o najwyższej wartości wskaźnika zagrożenia ludności M, charakteryzującego wielkość przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu i liczbę mieszkańców na terenie. Termin wykonania zadań wymienionych w dokumencie przypada na 2020 r., a są to m.in.: opracowanie projektów i budowa ekranów akustycznych oraz wymiana stolarki otworowej w mieszkaniach, gdzie żyją ludzie najbardziej narażeni na hałas, całodobowe pomiary natężenia ruchu oraz monitoring prędkości pojazdów na miejskich odcinkach dróg krajowych i wojewódzkich, wykonanie tablicy informacyjnej o zagrożeniu hałasem w Lublinie i opracowanie mapy akustycznej linii kolejowych. Obecnie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad realizuje budowę obwodnicy Lublina, która wyprowadzi ruch tranzytowy z miasta, przyczyniając się jednocześnie do poprawy klimatu akustycznego w aglomeracji (mapa 9). 71

10 Mapa 9. Stan budowy dróg w województwie lubelskim (źródło GDDKiA Lublin, r.) Adresy internetowe: Mapy akustyczne: - Lublin: - odcinki dróg: Programy ochrony środowiska przed hałasem: - dla miasta Lublin: - dla województwa lubelskiego, terenów poza aglomeracjami, położonymi wzdłuż dróg krajowych, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny: 72