Bez litości. Maciej repek Reputakowski, redaktor naczelny polter.pl

Transkrypt

1

2 Bez litości Maciej repek Reputakowski, redaktor naczelny polter.pl Podczas naszej dzisiejszej wizyty na wypalonej stronie płytki przy CD-Action nie mamy zamiaru okazać Wam litości. Po prostu zabijemy Was ilością tekstu na piksel kwadratowy. Tradycyjne, drukowane magazyny muszą zwracać uwagę na limity znaków w artykułach. Wiadomo, numer nie jest z gumy, trzeba w nim zmieścić wiele recenzji i zapowiedzi. W sieci nie mamy tego problemu możemy pisać do woli, nasze serwery są pojemne. Ten komfort często obraca się przeciwko nam, gdyż nasi internetowi czytelnicy często oczekują obszernych, wyczerpujących analiz. Co ciekawe, stało się to dla nas ludzi publikujących elektronicznie w zasadzie normą. Po prostu wstyd jest nam czasem puścić tekst, który ilością znaków nie przyprawia ekipy korektorsko-redakcyjnej o ból głowy. Efekty tej nieskrępowanej troską o lasy tropikalne wolności macie przed sobą. Do czwartego numeru antologii tekstów w serwisu Poltergeist wybraliśmy bowiem kilka pozycji, które spełniają wszystkie powyższe kryteria. Jest obszernie, dogłębnie, wyczerpująco. Miłej lektury, nie dajcie się przygnieść. 2 Spis treści Bez litości 2 Fallout: New Vegas - recenzja 4 StarCraft II: Wings of Liberty - recenzja 9 Jesienna Konferencja CD Projekt Enslaved: Odyssey to the West - recenzja 25 Heavy Rain - recenzja 28 Jak poprowadzić czarny kryminał? 35 Stara Szkoła RPG od podstaw 51 A Song of Ice and Fire Roleplaying, 56 Dresden Files RPG - recenzja 62 Assassin s Creed: Renesans - Oliver Bowden - recenzja 80 Gra o tron - G.R.R. Martin - recenzja 82 Harry Potter i Insygnia Śmierci: część I - recenzja 84 RED - recenzja 87 Konstrukt #01 - recenzja 92 Od pucybuta do fantastytryliardera - recenzja Stan - recenzja 98 Boże Igrzysko - recenzja 103 Wydawca: Przemysław Draker Prekurat Redaktor naczelny: Maciej repek Reputakowski Autorzy tekstów: PC: Rafał Lord Koniu Sejlis Artur Vermin Tojza Jan gower Popieluch Konsole: Szymon neishin Szweda Łukasz Qrchac Kowalski Planszówki: Maciej Aureus Gajzlerowicz Paweł Szept Furman RPG: Michał rincewind bpm Smoleń Witold Squid Krawczyk Tomasz kaduceusz Pudło Bartosz Kastor Krieg Chilicki Książki: Krzysztof Dominik daft_count Mroczko Tomasz Asthariel Lisek Film: Krzysztof Azgaroth Pietrzyk Maciej Czarny Kozłowski Komiks: Jarosław beacon Kopeć Jakub Erpegis Osiejewski Korekta: Bartłomiej baczko Łopatka Krystian Bajer Bajerski Maciej Czarny Kozłowski Michał Thoctar Małysa Katarzyna Bagheera Bodziony Staszek Scobin Krawczyk Mateusz Zsu-Et-Am Kominiarczuk Michał rincewind bpm Smoleń Kamil New_One Jędrasiak Maciej repek Reputakowski Jarosław beacon Kopeć Paweł Szept Furman Skład, projekt okładki i opracowanie graficzne numeru: Tomasz Arakin Czajka 3

3 Fallout: New Vegas - recenzja Rafał Lord Koniu Sejlis Niemal trzy lata od premiery trzeciej odsłony Fallouta, która wzbudziła wiele, wiele emocji wśród graczy, wydana została część sygnowana podtytułem New Vegas. Już po raz czwarty jest nam dane chwycić mocno karabin i stawić czoła niebezpieczeństwom radioaktywnych pustkowi. Czy wycieczkę do jednego z symboli Ameryki można zaliczyć do udanych? Kopniak w łeb Nasza podróż nie zaczyna się przyjemnie. Oto klęczymy na piachu ze związanymi rękami, dookoła nas nieprzyjemne typy, a jakby tego było mało, celuje do nas jakiś facet w garniturze. Po chwili pada strzał i......budzimy się w klinice pobliskiego miasteczka Goodsprings. Okazuje się, że z płytkiego grobu uratował nas niejaki Victor, robot, który odegra jeszcze w grze pewną rolę. Wróćmy jednak do tu i teraz w lecznicy przyjdzie nam wypełnić szereg testów, które określą nasze współczynniki, umiejętności oraz traity, których jest co prawda malutko, ale lepsze to, niż nic. Będziemy także mogli określić swój wygląd, płeć oraz imię. Kiedy już doprowadzimy się do porządku, otrzymamy (jakże by inaczej) Pip-Boya oraz kombinezon Krypty. Naszym zadaniem będzie dowiedzieć się, kim był i czego chciał nasz niedoszły zabójca oraz wytłumaczenie mu, że nie lubimy, gdy ktoś do nas strzela. Po kartonowej i liniowej do obrzydliwości fabule poprzedniczki za dobrą monetę przyjąłbym niemal wszystko. Tu na szczęście nie trzeba się do niczego zmuszać historia jest spójna, rozbudowana i możemy ją skończyć na różne sposoby, wykonując zadania dla różnych frakcji i Zaraz, frakcji? Za Ceza znaczy, Republikę! Dokładnie tak. W czwartej odsłonie serii będzie nam dane spotkać Republikę Nowej Kalifornii, doskonale znaną wszystkim graczom dwójki, Legion Cezara grupę łowców niewolników stylizujących się na rzymskich żołnierzy oraz Bractwo Stali. Konflikt pomiędzy tymi stronnictwami to jeden z istotnych wątków opowieści. Dla każdej z nich, podobnie jak dla każdej społeczności na Pustyni Mojave, istnieje osobny system reputacji dosyć zasadnicza zmiana w stosunku do systemu swój-obcy z Fallout 3. Zmiana, dodam, na lepsze. Wreszcie dostrzegamy, że nie każdy ma tu takie same interesy i priorytety. Nasze rewolucyjne frakcje muszą się oczywiście przemieszczać po jakimś świecie. Ten jest rozmiarów niemal identycznych jak poprzednio. Oprócz Vegas, które, nawiasem mówiąc, jest znacznie mniejsze niż można by oczekiwać, mamy małe miasteczka, opuszczone bunkry, fabryki, krypty i wiele, wiele innych obiektów. Co ciekawe, przeciwników zaludniających ten obszar jest znacznie mniej niż w poprzedniej części serii, przez co możemy iść iść i odczuć pewne zmęczenie. Twarze przyjazne i te trochę mniej Na szczęście, jeśli już trafimy na jakąś postać, to ma ona dla nas jakąś pracę (zadań pobocznych jest znacznie więcej niż w trójce ) albo chociaż jest w stanie podzielić się z nami jakąś historią, radą czy historią swego życia. Co więcej, zadania poboczne potrafią nas zaskoczyć w bazie rakietowej spotykamy ghule chcące przenieść się na rakietach do raju, innym razem musimy wymienić mózg cyber-pupilowi lokalnego bossa mafii. Oczywiście możemy je często rozwiązać na różne sposoby. Nie musimy też robić ich sami. Jest nas cała banda! W New Vegas również będziemy mieli okazję skompletować drużynę. I to nie byle jaką: mamy tu Supermutanta ze schizofrenią, kowbojkę ze słabością do whisky czy emerytowanego żołnierza Republiki a wcześniej Wielkiego Chana. Każdy z nich ma swoją historię, każdy ma dla nas jakieś zdanie, wreszcie każdy jest ciekawą postacią, którą po prostu warto poznać. 4 5

4 Warto w tym miejscu wspomnieć o znacznie poszerzonym wpływie naszych działań na zachowanie towarzyszy. Możemy im teraz kazać zaczekać, wrócić do domu, albo zachowywać się bardziej agresywnie. To oczywiście nic nadzwyczajnego, ale nikt nie pomyślał o tym projektując część trzecią. Pnąc się na szczyt W kwestii rozwoju naszego bohatera (lub bohaterki) zmieniło się niewiele pojawiła się umiejętność przetrwania w dziczy, wpływająca na skuteczność spożywanych napojów i jedzenia. Wciąż brak hazardu, co może dziwić, zważywszy na to, gdzie toczy się gra. Poza tym mamy znacznie, znacznie więcej profitów, które teraz dostajemy co dwa poziomy. Pozostał też system V.A.T.S (namiastka walki turowej), ale do starcia w czasie rzeczywistym dodano pewne usprawnienie: od teraz walki na pięści czy za pomocą broni białej, wraz ze wzrostem odpowiedniej umiejętności, są wzbogacane o dodatkowe ciosy i ich kombinacje. Jest to o tyle istotne, że teraz mamy szansę pokonać wroga wyposażonego w broń dystansową, a nie tylko modlić się, by nas nie ustrzelił. No działaj, złomie! W kwestii oprawy audio-wizualnej: jest niedobrze, a wręcz źle, patrząc na ilość zmian w innych aspektach produkcji. Otóż za silnik graficzny służy wciąż wyświechtany Gamebryo, który zdecydowanie widywał swoje lepsze dni - nowy Fallout wygląda raczej nieszczególnie w porównaniu do innych gier. W kwestii muzyki również nie zmieniło się wiele niby coś tam sobie szumi, brzdąka i dźwięczy, ale tak naprawdę zupełnie tego nie słychać, bo zawsze mamy coś ważnego do roboty. Podobnie ma się sprawa z radiem są tylko dwie stacje, które mają jedynie kilka utworów, więc kiedy już zdołałem usłyszeć jakikolwiek podkład muzyczny to często zdawałem sobie sprawę, że ostatnim razem słuchałem tego samego. Jest to wyraźny regres w stosunku do Fallout 3, co przyznaję z przykrością. Uwaga: podczas eksploracji Mojave zdarzyło mi się usłyszeć utwór, którego było mi dane słuchać w części drugiej. Co to oznacza? Mam piasek w zębach! Otóż tyle, że grając w najnowszą odsłonę serii miałem nieodparte wrażenie, jakbym słyszał głos jakiegoś twórcy, który mówi musimy jakoś przekonać do siebie fanów poprzednich części i zrobimy to przenosząc z nich klimat. Grając w New Vegas czułem się, jakby wszyscy usiłowali mnie przekonać, że gram w dwójkę, tylko jeszcze o tym nie wiem. Dlaczego? Całe mnóstwo enpeców wspomina swoje dzieciństwo w Redding czy New Reno, znów pojawiają się Republika Nowej Kalifornii i Wielcy Chanowie oraz pewien bardzo dobrze znany stróż prawa z Broken Hills. Poza tym, klimat pustyni, gorąca i piachu jest niemal dotykalny, zupełnie jak w części drugiej. Nie jest to bynajmniej zarzut, wręcz przeciwnie! Po dotkliwym deficycie jakiegokolwiek klimatu w Fallout 3, ten w New Vegas jest jak mocno bijące źródło gdzieś na bezkresnej Mojave. Czasem nawet Kałasz się zatnie Oczywiście New Vegas, jak każda gra, ma swoje wady. Produkcja nie jest wolna od błędów, które często uniemożliwiają ukończenie zadania, źle ustawionych znaczników, potknięć w tłumaczeniu, lewitujących broni czy przeciwników przenikających przez ściany. Mimo to, warto po grę sięgnąć. Ci, którym spodobała się część trzecia, mogą być spokojni, bo gra została raczej rozbudowana niż zmieniona. Przeciwnicy ostatniego produktu Bethsedy będą w siódmym niebie, bo wreszcie dostaną naprawdę klimatycznego Fallouta, a reszta reszta po prostu znajdzie w tej grze solidną porcję rozrywki. 6 7

5 Plusy: dobra, wciągająca i nieliniowa fabuła interesujący NPCe usprawniony system reputacji mnogość ciekawych zadań pobocznych towarzysze z osobowością, możliwość zaawansowanej interakcji z nimi rozbudowany system walki wręcz nowe umiejętności, profity, traity nowy, zwiększający realność rozgrywki tryb możliwość samodzielnego wytwarzania przedmiotów wspaniały klimat postapokaliptycznej pustyni Minusy: nowe Vegas jest zdecydowanie zbyt małe zbyt mało wrogów w stosunku do wielkości terenu grafika słabsza niż w części trzeciej ubogie radio błędy techniczne, często poważne i denerwujące 8 potknięcia w tłumaczeniu chociaż pojawiły się traity, to jest ich bardzo mało Ocena recenzenta: 9/10 Tytuł: Fallout: New Vegas Producent: Obsidian Entertainment Wydawca: Bethesda Softworks Dystrybutor PL: Cenega Poland Data premiery (świat): 19 października 2010 Data premiery (Polska): 22 października 2010 Platformy: PC Wymagania sprzętowe: Dual Core 2 GHz, 2 GB RAM, karta grafiki 256 MB, 10 GB HDD, Windows XP/Vista/7 Nośnik: 1 DVD Strona WWW: fallout.bethsoft.com Sugerowana cena wydawcy: 149,90 zł Gdy w roku 1998 Blizzard wypuścił na rynek StarCrafta, gra w oszałamiającym tempie wspięła się na szczyty list najchętniej kupowanych tytułów. Z biegiem lat jej potencjał wzrastał, mimo że wokoło powstawały coraz bardziej graficznie wymyślne gry, żadna nie potrafiła zdetronizować króla. W końcu, po dwunastu latach oczekiwania, przyszła kolej na kontynuację legendarnej wojny pomiędzy Terranami, Zergami i Protosami. StarCraft II został podzielony na trzy osobne części, z których każda ma prezentować losy jednej z frakcji. Pierwszą z nich zatytułowano Wings of Liberty, gdzie spotkamy naszego starego znajomego Jima Raynora. Na skrzydłach wolności Scenariusz kampanii łączy w sobie wszystko, co najlepsze z gatunku military science-fiction. Standardowe schematy, takie jak zemsta czy walka o wolność, umiejętnie przeplatają się z bardziej wysublimowanymi tematami pokroju próby przewidzenia przyszłości czy motywu wybaczenia, aby naprawić dawne błędy. Do tego wielokrotnie pojawiają się zwroty akcji, wywracające fabułę niemal do góry nogami, oczywiście w pozytywnym aspekcie tego słowa. Samo zakończenie również jest zrealizowane rewelacyjnie, mimo że troszkę sztampowo. StarCraft II: Wings of Liberty - recenzja Artur Vermin Tojza Naszą opowieść zaczynamy na Mar Sara, gdzie Raynor od czterech lat próbuje wraz ze swymi ludźmi wywołać masową rebelię, dążącą do obalenia Mengska i całego Dominium. Pewnego razu odwiedza go stary przyjaciel i składa propozycję łatwego zarobku. Pewna korporacja naukowa szuka kilku starożytnych artefaktów, stworzonych prawdopodobnie przez tajemniczą rasę Xel naga, oferując w zamian za ich odnalezienie dużo gotówki. Początkowo błahe zadanie błyskawicznie przeradza się w krwawą jatkę, gdy niespodziewanie na arenie walki pojawiają się Zergowie. Dodatkowo w całą sprawę zamieszane jest Dominium, a pewna protoska sekta o bardzo radykalnych poglądach postanawia bronić artefaktów za cenę życia. Równocześnie, po czterech latach nieobecności, powraca Królowa Ostrzy i walka o artefakty nabiera dla Raynora osobistego znaczenia. 9

6 To jednak dopiero początek całej przygody. Jak wspomniałem na wstępie, fabuła posiada masę zwrotów akcji i to nie byle jakich. Potrafią naprawdę mocno zaskoczyć gracza, zarówno tempem, jak i samym przebiegiem wydarzeń. Dodatkowo, kilka razy w czasie gry będziemy musieli wybierać w misji jedną ze stron konfliktu. Ma to co prawda nikły wpływ na dalszą fabułę, jednak jest miłym smaczkiem w grze. Kolejną ciekawą rzeczą są wizje kryształu Ihan, dzięki czemu przez kilka misji możemy grać Protosami. Wtedy też poznamy sekret przyszłości oraz wyjaśni się kilka spraw, które pozostały niewyjaśnione wcześniej. Warto zaznaczyć, że gracz ma dość dużą swobodę w wyborze kolejnych zadań. Nie idziemy utartym szlakiem, a mamy najczęściej dwie lub trzy misje do wyboru i tylko od nas zależy, gdzie się udamy. Co ciekawe, całość jest tak skonstruowana, że zawsze zachowuje spójność z aktualnymi wydarzeniami, dzięki czemu nie ma bałaganu w fabule. Cały ten zabieg niszczy ewentualną liniowość rozgrywki, dzięki czemu przechodzenie kampanii nie nudzi się. Długie czekanie na dalszy ciąg Po obejrzeniu finałowego filmiku kończącego kampanię Wings of Liberty, chciałem od razu zagrać w drugą odsłonę, czyli Heart of the Swarm. Niestety na kontynuację, która ma być w istocie osobną produkcją, o tak samo długiej kampanii, przyjdzie nam poczekać aż osiemnaście miesięcy. Wolałbym, aby całość ukazała się zdecydowanie szybciej, gdyż wystarczyło, że na drugą odsłonę StarCrafta trzeba było czekać dwanaście lat. Mimo to sądzę, że Blizzard nie zawiedzie i druga kampania, gdzie gracz będzie śledził losy Zergów, porwie swą fabułą tak samo, jak pierwsza. Minusem tego jest fakt, że na finał całej historii, który ma pojawić się w protoskiej kampanii Legacy of the Void przyjdzie nam czekać około trzech lat. To bardzo długo, choć z pewnością warto wykazać się cierpliwością. Badania i zbrojenia Bardzo ciekawym rozwiązaniem w kampanii dla pojedynczego gracza jest możliwość zdobywania kredytów oraz punktów badań nad techniką Protosów i organizmami Zergów. Zacznę od omówienia kredytów. Zdobywamy je jako nagrodę główną za każdą misję, jaką ukończymy. Dodatkowo, po przejściu misji, odblokowuje się nam nowa jednostka, która tam się pojawiła. Gdy to nastąpi, możemy wykorzystać zdobyte pieniądze w zbrojowni Hyperiona, aby wykupić konkretne ulepszenia dla nowych jednostek i budynków. A jest naprawdę w czym przebierać. Od zwiększenia ilości punktów życia Marines, przez wzmocnienie ostrzału czołgów oblężniczych, kończąc na systemach gaśnic w budynkach czy osłonie energetycznej krążowników. Słowem, niemal wszystko. Drugim miejscem, gdzie możemy wydać nasze ciężko wywalczone kredyty, jest kantyna. Tam u pewnego pośrednika wojsk najemnych możemy wykupić oddziały, które użyjemy w trakcie walki. Mają one zawsze większą siłę ognia, silniejsze opancerzenie oraz więcej punktów życia od standardowych jednostek. Produkuje się je w specjalnym budynku, gdzie odnawiają się w określonym przedziale czasowym. W trakcie pojedynczej misji, każdą grupę możemy przyzwać ograniczoną ilość razy, tak więc warto o nich dbać i nie posyłać na pewną śmierć. Kolejną rzeczą, jaką będziemy zbierać w trakcie trwania kampanii, są punkty badań. Zdobywamy je w najróżniejszy sposób: od szukania artefaktów, po eksterminację dużych organizmów. Zgromadzone punkty możemy wydać na opracowanie nowych badań. Każde pięć punktów u danej rasy odblokowuje nam kolejną parę wynalazków i tak się dzieje aż do 10 11

7 Inaczej już wypada sprawa z muzyką. Jest ona niemal zupełnie nowa, choć wielokrotnie słychać nawiązania do soundtracku z pierwszej odsłony serii. Nie każdemu jednak mogą się te rytmy spodobać, choć z czasem da się do nich przyzwyczaić. Prawdziwą perłą są odgłosy otoczenia oraz polski dubbing. Wiele osób patrzyło krzywym okiem na fakt, że dystrybutor postanowił w pełni spolonizować grę, jednak wywiązał się z tego zadania obronną ręką. Aktorzy podkładający głosy swym postaciom spisali się wręcz idealnie. Kwestie są wypowiadane w sposób bardzo naturalny, głosy świetnie pasują do bohaterów, a wszelkie nazwy zouzyskania pułapu dwudziestu pięciu punktów badań. Po przekroczeniu tej liczby każdy kolejny punkt zamieniany jest na dziesięć tysięcy kredytów. Ważną rzeczą jest fakt, że z każdej pary eksperymentów możemy wybrać tylko jedno badanie, które automatycznie zablokuje drugie. Są one często podzielone na defensywne i ofensywne, a wszystkie tak samo przydatne, więc tylko od samego gracza zależy, jaką drogę obierze. Hyperion i dodatki Czas pomiędzy misjami spędzimy na pokładzie Hyperiona, okrętu flagowego Raynora, który niegdyś należał do Arcturusa Mengska. To właśnie w tym miejscu znajduje się laboratorium, gdzie opracowujemy nowe badania, zbrojownia do ulepszania jednostek i kantyna, w której najmujemy najemników. Jednak to nie wszystko. Dodatkowo możemy pogadać z załogantami czy postaciami, jakie spotkamy w grze, posłuchać dobrej muzyki z szafy grającej (w tym nieśmiertelne Sweet home Alabama) czy zagrać w grę na automacie. W tym ostatnim wypadku jest to miły akcent - możemy oderwać się na chwilę od zawirowanej akcji fabuły i po prostu postrzelać do wrogich statków. W kantynie mamy takżemożliwość wysłuchania wiadomości stacji UNN należącej do Dominium, jej prezenterzy zdają relację z naszych poprzednich poczynań. Inną sprawą, która niejako łączy singleplayer z trybem dla wielu graczy, jest system odznaczeń. Otóż za uzyskanie konkretnych osiągnięć w kampanii, rozgrywkach sieciowych czy wyzwaniach z SI, zostajemy nagradzani odznaczeniami osiągnięć, które dają nam punkty. Są one na stałe dopisane do naszego profilu i pokazują, jaki poziom prezentuje gracz. Dodatkowo ważniejsze osiągnięcia odblokowują nowe sygnatury oraz avatary, któ- rych jest naprawdę sporo i do tego wykonano je niezwykle ładnie. Jest to z pewnością ciekawy dodatek, dzięki niemu można się pochwalić sukcesami osiągniętymi w grze. Grafika oraz muzyka Drażliwą kwestią od samego początku była oprawa audiowizualna. Nie ma co się oszukiwać, StarCraft 2 nie wnosi jakiejś nowej, oszałamiającej szaty graficznej. Jest ona bardzo podobna do tej znanej nam z Warcraft 3, mimo że mocno poprawiona i zmieniona. Jednak ma to jeden gigantyczny atut stosunkowo niskie wymagania sprzętowe. Gra spokojnie działa na komputerach sprzed kilku lat, nie tracąc jakoś wybitnie dużo na jakości, w stosunku do tego, co można otrzymać na najnowszym sprzęcie. Jest to niewątpliwie olbrzymia zaleta tego tytułu, co dodatkowo daje mu przewagę nad nowszymi produkcjami, których wymagania sprzętowe często powalają na kolana. Poza tym całość i tak prezentuje się wyśmienicie. Jednostki jak i same plansze są bardzo dopracowane, cut-scenki to czysta uczta dla oka, do tego jest ich bardo dużo, zaś pokład Hyperiona również prezentuje się znakomicie. Słowem, mimo braku nowości, zachwyca

8 Drażniące aktualizacje Beta StarCraft 2 słynęła z ogromu aktualizacji, które drastycznie zmieniały rozgrywkę sieciową. Tym razem jest ich co prawda mniej, jednak są bardzo duże i dokonują poważnych balansów, zarówno w jednostkach, jak i budynkach. Zmiany te powodują, że obrane wcześniej taktyki mogą po aktualizacji okazać się kompletnie nieskuteczne, gdyż jednostki budują się znacznie wolniej, lub zadają mniejsze obrażenia, a struktury mają więcej punktów życia. Niektóre aktualizacje dotyczą też umiejętności specjalnych, zmieniając kompletnie ich sposób użycia. Dla przykładu, zdolność ostrzału artyleryjskiego przez Terrańskie Thory nie pochłania teraz energii, ale odnawia się w określonym przedziale czasowym. Niweluje to możliwość stworzenia serii nawałnic ogniowych przez jedną jednostkę, co w konsekwencji zmienia wydajność samej maszyny bojowej. Niby cały ten proces niwestały przetłumaczone na język polski solidnie. Miłym smaczkiem są okrzyki jednostek, które często nawiązują do naszej kultury. Przykładowo, jeden z okrzyków czołgisty to: My pancerni, zawsze wierni. Siła Battle.net Największą siłą StarCrafta zawsze był Battle. net, nie inaczej jest i tym razem. Do wyboru mamy kilka trybów rozgrywek, w których walczyć możemy przeciw SI lub innym graczom. Pierwsza forma pojedynków oferuje rozgrywkę przeciw komputerowi lub stworzenie własnej drużyny ze znajomymi, która będzie walczyć z SI. Oprócz tego dostępny jest tryb wyzwań, gdzie mając na starcie konkretne jednostki, musimy odeprzeć kilka fal przeciwników. Poziomów trudności SI jest sześć, od bardzo łatwego, po szalony i trzeba przyznać, że twórcy nie postarali się w tym przypadku, gdyż komputer zawsze prowadzi rozgrywkę wedle utartego schematu.. Wystarczy przez kilka początkowych partyjek poznać jego pierwsze kroki i potem zawsze bez cienia problemów go zniszczymy. Druga forma rozgrywek, czyli w zasadzie ta właściwa, to walki samych graczy. Możemy wybrać następujące opcje: 4 na 4, 3 na 3, 2 na 2, 1 na 1 oraz każdy na każdego (Free For All). Aby ułatwić nowym graczom zabawę, Blizzard przygotował szereg pięćdziesięciu meczy przygotowawczych, gdzie szkolimy swe umiejętności grając z innymi graczami, jednak wyniki te nie są wliczane w ranking profilu. Oczywiście nie jest to obowiązkowa opcja i można ją pominąć, choć mimo wszystko każdemu doradzam próbę sił, bo dzięki niej łatwo zapoznać się zarówno z grą, jak i samym sposobem rozgrywki, czy po prostu poznać mapy. Później mamy pięć wstępnych meczy ligowych, na podstawie których zostaniemy przypisani do konkretnej grupy, począwszy od początkującej, po bardziej zaawansowane. Jest to bardzo wygodne, ponieważ dzięki temu zawsze natrafiamy na graczy o zbliżonych do nas statystykach, a co za tym idzie, umiejętnościach. Jeśli chodzi o same mapy, to jest ich wiele. Są bardzo zróżnicowane pod kątem wyglądu, ukształtowania terenu oraz ilości zasobów. Warto zaznaczyć, że w trudniejszych do obrony miejscach często można znaleźć wyjątkowo bogate złoża minerałów. Oprócz tego część dróg jest zablokowana gruzem, który musimy zniszczyć, aby jednostki naziemne ruszyły dalej. Dodatkowo, na planszach bitew napotkamy starożytne artefakty, które reagują na nasze jednostki naziemne, odsłaniając pokaźny obszar mapy. Utrzymanie takich punktów jest często świetnym sposobem obrony. Mapy są przemyślane i dają graczowi spore pole do popisania się taktycznymi umiejętnościami

9 luje powtarzalność w grze, jednak aktualizacje są zbyt częste i takie zmiany mamy w zasadzie co dwa, góra trzy tygodnie. Z czasem potrafi to bardzo denerwować, zwłaszcza że czas ich załadowania się jest wielokrotnie długi, nawet przy szybkim łączu internetowym. Edycja kolekcjonerska Edycja kolekcjonerska jest ciekawa, choć zdecydowanie za droga. Czterysta złotych to jak na kieszeń przeciętnego polskiego gracza olbrzymia kwota, zwłaszcza że większość pudeł kolekcjonerskich nie przekracza ceny dwustu złoty. Tutaj tyle pieniędzy musimy wydać na zwykłą wersję StarCraft 2, a to już nie byle jakie pieniądze. Co jednak oferuje nam edycja kolekcjonerska gry? Otóż zdecydowanie za mało w stosunku do ceny, jaką przyjdzie nam zapłacić. W bardzo gustownym, choć nie za dużym pudełku, znajdziemy opakowanie z grą, w którym jest dodatkowo klucz do triala World of Warcraft i drugi do StarCraft 2. Kolejne opakowanie zawiera płytę z muzyką, poza tym w osobnym pudełku znajduje się płytka z artami i szkicami do gry oraz filmem z procesu produkcji StarCraft 2. Niestety, making off nie jest za długi i tak po prawdzie mało ciekawy. Następnie mamy krótki komiks opowiadający historyjkę o grupie marines, jednak jego treść też jakoś nie powala, chociaż rysunki są naprawdę świetnie wykonane. Na sam koniec dostajemy dwa rarytasy, które naprawdę warto mieć pendrive o kształcie nieśmiertelnika marines, na którym znajdziemy pierwszą odsłonę gry wraz z dodatkiem BrodWar oraz pokaźny art book z rysunkami i szkicami jednostek oraz budynków. Te dwa przedmioty są wykonane najlepiej ze wszystkich dodatków, jednak nie na tyle, aby wydać na to wszystko aż czterysta złotych. Chcemy więcej Po dwunastu latach od pojawienia się pierwszej części gry, Blizzard dał graczom fenomenalną kontynuację. Bardzo długa kampania oraz rozbudowany Battle.net są tym, czego gracze chcieli najbardziej. Szkoda tylko, że cena, jaką przyjdzie nam zapłacić, jest bardzo wysoka, a dodatkowo na kolejne kampanie musimy czekać zdecydowanie za długo. Mimo, że StarCraft 2 to z pewnością epicki tytuł, jako gracz czuję się potraktowany nieco nieuczciwie. Po przejściu kampanii miałem ochotę od razu zasiąść do kolejnej, a tu się okazuje, że będę mógł to uczynić dopiero za półtora roku. Poza tym, wielce prawdopodobnym jest, że cena kolejnych części trylogii tej gry będzie taka sama, jak w przypadku Wings of Liberty, a nie każdego stać, aby wyłożyć takie pieniądze na pojedynczy tytuł. Mimo to nie żałuję wydania tych dwustu złotych i wiem, że StarCraft 2 posłuży mi jeszcze przez wiele, wiele lat. Plusy: niskie wymagania sprzętowe wspaniała fabuła w kampanii zakończenie zbrojownia, laboratorium, kantyna i mostek przerywniki fabularne pomiędzy misjami grafika i audio naprawdę dobrze wykonany polski dubbing zróżnicowany multiplayer system odznaczeń i avatarów mini gra w kantynie ogrom i różnorodność map w multiplayer wyzwania SI dynamizm rozgrywek Ocena recenzenta: 9,5/10 Tytuł: Starcraft II: Wings of Liberty Producent: Blizzard Entertainment Wydawca: Activision Blizzard Dystrybutor PL: CD Projekt Data premiery (świat): 27 lipca 2010 Data premiery (Polska): 27 lipca 2010 Platformy: PC Wymagania sprzętowe: Core 2 Duo 2.3 GHz, 2 GB RAM, karta grafiki 512 MB, Windows XP SP2/Vista Nośnik: 1 DVD Strona WWW: starcraft2.com Minusy: ciągły balans statystyk jednostek i budynków przewidywalna SI w potyczkach Battle.net cena, zwłaszcza edycji kolekcjonerskiej na kontynuację trzeba czekać półtora roku wymaga ciągłego połączenia z Internetem 16 17

10 18 Jesienna Konferencja CD Projekt 2010 Jan gower Popieluch Nie ma chyba w naszym kraju nikogo, kto interesując się grami komputerowymi, nie znałby firmy CD Projekt. Zwłaszcza, że przez ostatnie miesiące dystrybutor ten nie dawał o sobie zapomnieć. Naturalnym jest więc fakt, że na czwartkowej Jesiennej Konferencji CD Projekt dziennikarze stawili się tłumnie. Dodatkową zachętą był, przewidziany na drugą część imprezy, pokaz Wiedźmina 2. Na tak ważnym wydarzeniu nie mogło oczywiście zabraknąć serwisu Poltergeist. Dlatego też, ochoczo udałem się do Fabryki Trzciny na ul. Otwockiej w Warszawie i z niecierpliwością czekałem na rozpoczęcie konferencji. Organizatorzy robili wszystko, by dziennikarze czuli się jak najbardziej komfortowo. Na reporterów czekała kawa i herbata, a chętnym do przeprowadzenia wywiadów pomagał Robert Purzycki. Najczęściej wystarczyło więc zgłosić chęć rozmowy z daną osobą i po kilku minutach można było zaczynać. Wielkie brawa dla CD Projektu. W końcu, kilka minut przed 15:00, wpuszczono nas na główną salę. Całe wydarzenie prowadził Miłosz Brzeziński (to właśnie jego żarciki są śródtytułami w niniejszym tekście). Wyjście na środek jest jak małżeństwo, bo wszystko, co powiemy, na pewno zostanie obrócone przeciwko nam. Jako pierwszy, na środek wyszedł Michał Gembicki, dyrektor zarządzający CD Projekt. Omówił on osiągnięcia części dystrybucyjnej w roku 2010 i przedstawił plany na rok Od stycznia ukazało się ponad 120 premierowych gier, z których największym sukcesem wydawniczym okazały się Alien vs Predator, Napoleon: Total War, Arcania (w pierwszym tygodniu po premierze sprzedało się 10 tysięcy egzemplarzy) oraz Toy Story 3. To oczywiście nie koniec planów wydawniczych CD Projektu na ten rok. W listopadzie ukazały się Football Manager 2011, Two Worlds II i Zaplątani. Na grudzień natomiast, planowana jest wielka premiera najnowszej produkcji Disneya, gry Tron oraz dodatku do tytułu, który okazał się czarnym koniem roku 2009 Ogniem i Mieczem: Dzikie pola. W tym ostatnim, graczom dana zostanie wreszcie możliwość zmierzenia się w trybie multiplayer. Planowane jest też duże wydarzenie, polegające na konfrontacji graczy polskich z graczami rosyjskimi. CD Projekt radzi sobie coraz śmielej także w segmencie dystrybucji filmów w roku 2010 wydał ponad 70 premier na DVD i Blue- -Ray. Ze słów Michała Gembickiego można było jednak wywnioskować, że firma nie jest usatysfakcjonowana mijającym rokiem. W strukturze rynku zachodzą zmiany już 40% wartości sprzedanych gier pochodzi z produkcji konsolowych. Trudne dla firmy było także to, że nie wydali żadnej kontynuacji znanego tytułu. Wiemy zaś, że wypromowanie nowej marki jest o wiele trudniejsze. Przyszły rok rysuje się dla CD Projektu dużo jaśniejszymi barwami. Odbędą się premiery Shogun 2: Total War, Homefront, Guild Wars 2, Afterfall, Warhammer 40000: Space Marine i oczywiście Wiedźmin 2. Kontynuacja produkcji studia CD Projekt RED trafi na sklepowe półki 17 maja 2011 roku w nakładzie dwustu tysięcy sztuk. Według prelegenta, będzie to największa premiera w historii polskiej branży gier. Stany Zjednoczone od niepamiętnych czasów zazdroszczą Europie, że mieliśmy wojnę i nie musieliśmy do niej nigdzie wyjeżdżać. Druga część prezentacji należała do Emmy Longworth z THQ. Przedstawiła ona w kilku zdaniach grę Homefront, nie wyszło jej to jednak zbyt dobrze Niemal cały czas czytała dumnie brzmiące frazesy z wyświetlanej prezentacji i nie powiedziała praktycznie nic istotnego o samej grze. 19

11 Na szczęście później pokazano fragment gameplayu. Homefront (premiera 11 marca 2011) opowiada o wojnie, jaką Stany Zjednoczone muszą toczyć na własnym terenie z armią Korei Północnej. Ta bowiem, po zajęciu Azji wschodniej, skierowała swój wzrok za ocean. Głównym ficzerem gry ma być emocjonujący i motywujący scenariusz. Dla graczy amerykańskich na pewno taki będzie, co jednak w produkcji THQ może zainteresować nas? Dostajemy solidnego shootera z dynamiczną akcją i efektownymi wybuchami. Na plus trzeba zaliczyć wrażenie uczestnictwa w prawdziwej wojnie. Szczególnie imponujący jest widok amerykańskiej kawalerii powietrznej w natarciu. W pokazanym nam fragmencie rozgrywki nic jednak nie świadczyło o zapowiadanym przez twórców przerażeniu i zaszczuciu. Wojsko USA jest, jak zwykle, dumne i nieustępliwe. Takie cechy wykształcają się prawdopodobnie automatycznie, jeśli Twoim przeznaczeniem jest uratowanie świata Następną rzeczą z repertuaru panny Longworth był około 20-minutowy filmik, prezentujący tytuły THQ, które ujrzymy w roku Oprócz Homefronta będą to Warhammer 40K: Space Marine, Red Facion: Armagedon, Warhammer 40K: Dark Millenium, Dawn of War: Retribution, Devil s Third, UFC i SmackDawn vs Raw. Przed fragmentem dotyczącym każdej z tych gier, byliśmy jednak raczeni dwuminutową migawką ze wszystkich tytułów. Za każdym razem, tą samą Spowodowało to lekką irytację zgromadzonych dziennikarzy, bo znaliśmy ją już na pamięć. Odkąd zamknięto dopalacze, grupa z Nicolas Games postanowiła stworzyć produkt, który będzie dopuszczalny, a jednak nie pozostawi układu nerwowego obojętnym. Kiedy prezentacja THQ dobiegła wreszcie końca, przyszedł czas na Tomasza Majkę i Patryka Hamerlaka z Nicolas Games. Przygotowali oni pokaz gry Afterfall: InSanity. Była to już druga okazja, by zobaczyć fragment tego survival horroru. Postęp dokonany przez ostatnie dwa miesiące jest wyraźnie widoczny. Poprawiła się jakość grafiki i animacje. Bardzo dobrze prezentuje się Fearlock. Tętno Alberta Tokaja gwałtownie rośnie, kiedy napotyka on rzeczy przerażające czy krwawe. Strach utrudnia celowanie, a w skrajnych przypadkach ma nawet prowadzić do samobójstwa. Atmosferę zagrożenia mają podtrzymywać QTE. Zarówno te krótkie (unik przed pułapką w drzwiach), jak i rozbudowane (ucieczka przed wrogiem). Ważną rolę w grze ma pełnić także freefighting wykorzystanie przedmiotów z najbliższego otoczenia postaci, jako broni improwizowanej. Twórcy deklarują, że duży nacisk zostanie położony na psychikę bohatera. Chcą, by gracz stał się przewodnikiem Alberta i pomógł mu uniknąć obłędu. Mimo dużego postępu, InSinity ma wciąż wiele niedoróbek. Postacie ruszają się dość sztywno, a zagadek napotykanych przez głównego bohatera nie można nazwać szczytem finezji. Tylko twórcy wiedzą chyba, dlaczego części, o które musimy uzupełnić zepsuty generator, są porozrzucane po dwóch piętrach i kilku mieszkaniach. Mimo szumnych zapowiedzi, mam spore wątpliwości, czy Afterfall okaże się pozycją AAA. Wszystko wyjaśni się już w pierwszym kwartale przyszłego roku. Młodzież gimnazjalna przestala nosić zegarki, ponieważ używanie urządzenia, które ma tylko jedną funkcję, jest stratą miejsca. Kiedy 8 października Michał Kiciński i Marcin Iwiński zrezygnowali z zasiadania w zarządzie CD Projektu, polskim biznesem growym wstrząsnęło. Oto ludzie, którzy przez ostatnich 16 lat zrobili więcej niż ktokolwiek inny w branży, postanowili się wycofać. Kiciński i Iwiński, działając jednocześnie na kilku polach biznesowych, doprowadzili do sukcesów zarówno 20 21

12 dział dystrybucji (gier oraz filmów), jak i grupę RED czy serwis GOG.com. Dlaczego więc odeszli? To pytanie długo pozostawało bez odpowiedzi, mnożyły się natomiast spekulacje. Na czwartkowej konferencji jednak, wszystkich spotkała bardzo miła niespodzianka. Kiedy, po przerwie, wróciliśmy na salę, Miłosz Brzeziński zapowiedział Marcina Iwińskiego. Ten zaś oświadczył, że w dniu dzisiejszym złożył rezygnację z rezygnacji i wraca do zarządu spółki Optimus. Michał Kiciński dalej odpoczywa, zadeklarował jednak, że będzie wspierał firmę. Jego brat natomiast, Adam Kiciński, został prezesem Optimusa. Po ogłoszeniu tej radosnej wiadomości, przyszedł czas na omówienie wydarzeń w spółce w ostatnich kilku miesiącach. W kwietniu, CD Projekt sprzedał oddziały czeski, słowacki i węgierski, by całkowicie skoncentrować się na rynku polskim. W maju, nastąpiło pełne formalne przejęcie CDP przez Optimusa, a także sprzedaż ostatnich 20% udziałów w gram.pl spółce Action. We wrześniu, CD Projekt podpisał umowę pozwalającą na dokapitalizowanie i oddłużenie firmy. W bieżącym miesiącu, udało się podpisać umowę z ABC Datą, znacząco zmniejszającą liczbę przysługujących im akcji. Ta właśnie ugoda skłoniła Marcina Iwińskiego do powrotu. Zakończeniem restrukturyzacji CD Projektu będzie połączenie z CDP Investment spółką holdingową. Podpisane niedawno umowy pozwoliły na pozyskanie kapitału w wysokości 27 milionów złotych. Pozwala to właścicielom patrzeć w przyszłość z nadzieją i kontynuować rozwój firmy. Marcin i Adam sprecyzowali także swój główny cel: Działając w nowoczesnej branży elektronicznej rozrywki, chcemy stać się pierwszą, prawdziwie globalną polską firmą, której produkty i usługi będą znane przez klientów na całym świecie. Gry robi się, jak kule do burzenia betonu. W taki sposób, że jak duży projekt zostanie uruchomiony, to już go nic właściwie nie powstrzyma. W końcu przyszła pora na wydarzenie, na które wszyscy czekaliśmy od samego początku. Przed zgromadzonymi dziennikarzami stanął Tomek Gop i rozpoczęła się część poświęcona Wiedźminowi. Na początku uroczyście ogłosił fakt, o którym wiemy już od paru dni. Oficjalna, ustalona z wydawcami i dystrybutorami data premiery najnowszej produkcji studia RED to 17 maja 2011 roku. Tego dnia gra pojawi się na całym świecie, w 11 językach. W przypadku pięciu z nich (polski, angielski, niemiecki, francuski, rosyjski) będą to lokalizacje pełne, a pozostałych (hiszpański, włoski, czeski, węgierski, chiński, japoński) kinowe. Nie tylko języków jednak jest w nowym Wiedźminie dużo. Bardzo bogato prezentuje się także skład poszczególnych edycji. W wersji Premium, która jest podstawowym wydaniem gry znajdziemy 2 pudełka, a w nich: Grę Wiedźmin 2, instrukcję (16 stron), pamflet (występuje także w grze i jest dla gracza cenną pomocą w jednej z misji), przeklętą monetę oraz mapę świata Papercraft (figurka Geralta i innej, losowej postaci) oraz poradnik (96 stron) Otrzymamy także DLC, zależne od sklepu, w którym kupimy Wiedźmina. Egzemplarze zamówione na gram.pl będą zawierały sekretnego kupca, sprzedającego przedmioty, będące nagrodami w zadaniach pobocznych. Cena gry w tym sklepie to 99,99 zł. Tomek pokazał także skład Edycji Kolekcjonerskiej. Oprócz zawartości wersji Premium znajdzie się w niej: Artbook w twardej oprawie na błyszczącym papierze Głowa Geralta wycinana laserowo w Niemczech na podstawie modelu 3D z gry 5 kości w stylowym woreczku z logiem Wiedźmina Moneta temerski Oren 3 naklejki Talia kart ilustrowana grafikami z gry Poradnik autorstwa Jaskra, jak oszukiwać w karty i w kości Duży Papercraft (prawdopodobnie Draug) DLC: kurtka oddziału Vernona Roche a W sklepie gram.pl cena kolekcjonerki to 229,99 zł, a nakład wynosi 9999 sztuk. Jeszcze kilka dni temu byłem bardzo przeciwny pomysłowi umieszczenia w EK głowy Geralta. W czwartek jednak, miałem okazję trzymać ją w rękach i muszę powiedzieć, że prezentuje się genialnie. Wykonana z imitacji marmuru, oddaje najmniejsze szczegóły twarzy Białego Wilka. Także jej rozmiar został ustalony optymalnie. Mogę śmiało zapewnić wszystkich wahających się, że posążek wiedźmina będzie się świetnie prezentował na Waszych półkach. Dla tych, którzy preferują wydania elektroniczne, CD Projekt RED przygotował kilka możliwości. Warto powiedzieć szczególnie o dwóch z nich. Kupując grę za pośrednictwem sieci Steam (od razu uspokajam: ci, którzy kupią wersję pudełkową, nie będą musieli rejestrować gry w Steamie), otrzymamy 10-procentową obniżkę, dodatkowe osiągnięcia oraz wsparcie dla technologii Cloud Saves, pozwalającej na zapisywanie stanu gry na serwerach. Drugą interesującą propozycją jest serwis GOG.com, należący do grupy CD Projekt. Sklep Good Old Games zasłynął dzięki czterem przymiotom, którymi cechują się wszystkie sprzedawane przez nich tytuły: 22 23

13 Absolutny brak zabezpieczeń DRM Atrakcyjna cena, taka sama na całym świecie Dodatkowa, ekskluzywna zawartość Nielimitowany re-download ogłuszać napotykanych strażników (zaliczenie misji w ten sposób będzie premiowane dodatkowymi punktami doświadczenia) lub też wyciąć sobie drogę na samą powierzchnię. Wiedźmin 2 nie będzie pod tym względem wyjątkiem. REDzi chwalą się, że ich produkcja będzie pierwszą w historii pozycją AAA kompletnie pozbawioną jakichkolwiek zabezpieczeń DRM. Dodatkowo, zamawiający na GOGu dostaną w prezencie elektroniczną wersję artbooka, jeden z pięciu klasycznych RPGów do wyboru, dodatkowe utwory, tapety, awatary, photo tour po siedzibie studia RED oraz 10% zniżki. Nie wiadomo jeszcze, co z zabezpieczeniami wersji pudełkowych. Trwają jednak prace nad tym, by i one nie były krzywdzące dla uczciwych nabywców. Większych zmian w pokazywanym fragmencie nie zauważyłem nawet groźni kusznicy, najlepsi z najlepszych, wciąż stoją przed Geraltem z nienaładowaną bronią Mam jednak nadzieję, że to tylko chwilowe gapiostwo, a reszta gry dopracowywana jest z dbałością o najmniejsze szczegóły. Dobra konferencja dla eksperta jest jak bikini. Pokazuje fajne rzeczy, ale najfajniejsze jest to, czego nie pokazuje. Ostatnią częścią konferencji był pokaz na żywo Wiedźmina 2. Nie zobaczyliśmy jednak nowego fragmentu gry, a poznaną już na Gamescomie ucieczkę z więzienia. Podobnie jak w Kolonii, za sceną stały dwa komputery. Na jednym z nich grał Jan Bartkowicz, na drugim Konrad Tomaszkiewicz. W ten sposób CD Projekt RED udowadnia, jak bardzo nieliniowa jest ich produkcja. Mimo że obydwaj grający przechodzili dokładnie ten sam fragment gry, wyglądał on zupełnie inaczej. Nieliniowość bowiem w powstającym Wiedźminie została wyniesiona na całkowicie nowy poziom. Po pierwsze, misja będzie wyglądała inaczej, w zależności od wyborów dokonanych przez gracza wcześniej w ciągu gry. Po drugie, mamy możliwość wyboru stylu rozgrywki. Możemy poruszać się dyskretnie, chować się w cieniach, gasić pochodnie i 24 Podsumowując, Jesienna konferencja CD Projekt była bardzo ciekawym wydarzeniem. Prelegenci (poza gościem z THQ) byli kompetentni i naprawdę zaangażowani w swoją prezentację. Tomek Gop okazał się, jak zwykle, bezkonkurencyjny, a słuchanie go było prawdziwą przyjemnością. Nie było też żadnych problemów z przeprowadzaniem wywiadów, czego efekty powinny się niedługo ukazać na Polterze. Stay tuned Enslaved: Odyssey to the West - recenzja Wielki Mędrzec Równy Niebiosom Szymon neishin Szweda Nie powiem, na nową grę Ninja Theory czekałem z zapartym tchem. Chyba żaden inny tytuł poza drugim Bioshockiem nie wzbudził we mnie uczucia, że muszę tę grę mieć od razu po premierze. Coś w udostępnionych obrazkach i pokazywanych na potęgę zwiastunach mówiło mi, że jest to pozycja bardzo podobna do jednej z moich ulubionych gier - Beyond Good and Evil. Tak więc nadszedł dzień premiery, a gra wylądowała w moim czytniku. Odyseusze przyszłości Pierwszą zaletą Enslaved jest materiał źródłowy - starochiński epos o podróży mnicha po zwoje buddyjskie do Indii. W grze, poza bohaterami oraz tytułową podróżą na zachód, nawiązania do literatury są bardzo subtelne, ale na tyle wyraźne, aby osoba zaznajomiona z podróżą Tripitaki mogła się ucieszyć i dowartościować swoją wiedzą. pomocy w pokonaniu różnego rodzaju przeszkód terenowych. Trip i Monkey, po ucieczce ze statku wiozącego ludzi złapanych przez mechy i zmierzającego na zachód, próbują dostać się do osady, z której pochodzi dziewczyna. Żeby nie skłamać - Monkey zostaje do tego zmuszony przez Trip, która założyła mu wybuchającą opaskę. Jeśli nie chce stracić głowy, to nie może się oddalić od dziewczyny na zbyt wielką odległość, musi słuchać jej rozkazów, a przede wszystkim nie pozwolić jej zginąć. Tak więc cała podróż Monkey a, którego kontrolujemy, sprowadza się do ochrony dziewczyny - czy to poprzez walkę z mechami stojącymi im na drodze, czy to Zabawa w postapokalipsę Tutaj powinno nastąpić pytanie, czego oczekuje się od gry, by bawiła. Jeśli dobrej historii czy fajnego klimatu, to Enslaved nie zawodzi (choć nie za bardzo rozumiem rozpływanie się nad scenariuszem w różnych recenzjach - jest dobry, ale daleko mu do czegoś odkrywczego). Jeśli jednak oczekujesz wyzwania dla swoich wyrobionych przez trudne gry palców, to muszę cię rozczarować. Odyssey to the West jest dziecinnie proste. System walki składa się dwóch ciosów - słabego i silnego oraz kilku dodatkowych możliwości wykupywanych w czasie gry, 25

14 choć tak naprawdę można do końca rozgrywki używać tylko podstawowych ciosów. Walka nie jest wymagająca, a jeszcze trudniej powiedzieć to elementach platformowych. Nie potępiam twórców z Ninja Theory, że wszystko, czego można się chwycić, błyszczy na żółto - rzeczywiście niekiedy bez tego trudno zauważyć różne rurki czy inne wystające elementy otoczenia. Problem w tym, ze nie sposób nie trafić w cel - wystarczy odchylić gałę w odpowiednią stronę i nacisnąć przycisk odpowiedzialny za skok. Jeśli masz dwie lewe ręce, a w każdej po trzy palce - ciągle możesz ukończyć tę grę. Wynagradza to trochę zróżnicowanie elementów składających się na grę - jest walka, jest skakanie i szukanie drogi, a są i zagadki (niezbyt trudne, ale bardzo fajnie wpisane w fabułę) oraz latanie na magnetycznym dysku, który Monkey ma na wyposażeniu (fajnie rozwiązany pomysł chmurki, na której podróżował Król Małp w materiale źródłowym czy Songo z Dragon Balla). Niemniej mam wrażenie, że twórcy nie poszli na całość swoich możliwości - od pewnego momentu bohaterowie poruszają się motocyklem, więc można było dorzucić etap czy dwa elementu wyścigowego (takie elementy się nawet pojawiają, ale w odniesieniu do wspomnianej już chmurki). No dobrze, rozumiem, że to rozmyłoby całość, niech będzie, ale brak QTE w dramatycznych chwilach jest nie do wybaczenia (np. kiedy coś się wali i Monkey prawie spada w przepaść). Czemu Ninja Theory nie poszło w stronę rozwiązań znanych choćby z Uncharted, tego nie wie nikt. Walizka pełna wrażeń Pomimo tak prostej rozgrywki śmiem twierdzić, że Enslaved to całkiem dobra gra. Podobnie jak Prince of Persia (Zero) chodzi tu raczej o podróż, w jaką zabierają nas bohaterowie oraz o same relacje między nimi niż o wyśrubowany poziom trudności. Relacje między Trip, Monkey em i dołączającym do nich później Pigsym są świetnie zbudowane i człowiek mocno zastanawia się, jak cała ta historia się zakończy. Jeśli chodzi o budowanie relacji miedzy dwójką głównych bohaterów to przyczynia się do tego raczej warstwa graficzno-dźwiękowa niż sam scenariusz. Samo dobranie głosów pod postacie jest świetne, a voice-acting stoi na najwyższym poziomie. Do tego grafika twarzy z odwzorowaniem najmniejszych nawet tików i zmarszczeń brwi jest rewelacyjna (do czego zresztą Ninja Theory zdążyło nas przygotowaćswoim poprzednim tytułem - Heavenly Sword). Do tego sposób, w jaki rusza się Monkey, jest po prostu fenomenalny i w pełni oddaje potęgę swojego protoplasty z chińskiego eposu (ma nawet szarfę, która podczas skoku majta się jak ogon - bardzo fajny smaczek). Zdjęcia z wojaży Świat Enslaved jest fajnie pomyślany i pięknie zaprojektowany. To, co sprowadziło na ludzi apokalipsę, zdarzyło się tak dawno, że nikt tego już nie pamięta, tak więc twórcy nawet nie starają się odpowiedzieć na to niezadane pytanie. Ważna jest podróż, a ta odbywa się najpierw przez przepiękny, zarośnięty na zielono Nowy Jork, by potem przenieść się na bardziej industrialne tereny fabryki mechów, a kończy się na tamie Hoovera. Podobnie jak środowisko, tak i wrogowie - mechaniczne stwory polujące na ludzi - mają fajny design, szkoda tylko, że ilość typów napotykanych wrogów jest tak ograniczona, a ich ataki łatwe do odgadnięcia (zwłaszcza po wykupieniu umiejętności, która pozwala widzieć co planuje przeciwnik). Enslaved ma jednak kilka problemów. Jednym z nich jest mocne dorysowywanie tekstur, zwłaszcza podczas cut-scenek (robionych na silniku gry). Wolałbym, żeby gra wyszła dwa tygodnie czy miesiąc później, niż oglądać jak np. prezentowana w pewnym momencie kula dyskotekowa jest najpierw szarą bryłą, na którą nakłada się najpierw jedna warstwa tektur, a potem jeszcze jedna. Nie wygląda to zbyt elegancko. Innym problemem jest zapisywanie gry, a raczej jego brak. Otóż dostajemy tutaj tylko autosave (taki sam zabieg stosowany był we wspomnianych już Zapomnianych Piaskach). Jest to irytujące, bo sprawia kłopot jeśli dwie osoby chcą grać na tej samej konsoli na zmianę na jednym profilu. Tak samo utyskiwać będą na to łowcy trofeów. Wielki mistrz z małymi błędami Podsumowując - gra jest straszliwie nierówna. Do góry ciągnie ją grafika, ciekawa historia i świetne aktorstwo (czy to twarzą czy głosem), ale jednocześnie w dół leci przez techniczne niedoróbki oraz, dla niektórych, przez brak wyzwań dla gracza, który trzymał pada choć trzy razy w życiu. To mógł być wielki tytuł wspominany przez lata, a tak pewnie pamięć o nim zniknie po kilku miesiącach. Ocena recenzenta: 7,5/10 Tytuł: Enslaved: Odyssey to the West Producent: Ninja Theory Wydawca: Namco Bandai Dystrybutor PL: Cenega Poland Data premiery (świat): 5 października 2010 Data premiery (Polska): 8 października 2010 Platformy: PS3, Xbox 360 Strona WWW: enslaved.namcobandaigames.eu 26 27

15 Heavy Rain - recenzja Po drugiej stronie deszczu Łukasz Qrchac Kowalski Jeszcze niecały rok temu byłem jednym z ludzi popierających tezę o wyższości PC nad konsolami, a jeśli już musiałbym jakąś wybrać, to stawiałbym na Xboxa 360. Wszystko zmieniło się w momencie, kiedy przeczytałem o Heavy Rain, a moje mocne postanowienie o wierności PC zostało zdruzgotane przez dopisek PS3 exclusive. Założenia gry, klimat zwiastunów oraz powtarzane do znudzenia stwierdzenie interaktywny film zmiotło resztki mojej słabej silnej woli niczym huragan amerykański domek. Niedługo później mój komputer zaczął patrzeć na mnie bykiem dokładnie od momentu, kiedy podłączałem w domu sprzęt firmy Sony, ale nic nie mogłem na to poradzić. Następnie przyszedł czas oczekiwania na demo, a gdy to się pojawiło, byłem nim zachwycony. Moje oczekiwania co do pełnego wydania wzrosły jeszcze bardziej, choć i tak były wysokie. Nie zdziwi wiec nikogo, jeśli napiszę, że w dniu premiery już miałem upragniony tytuł i zniknąłem dla świata, dając się pochłonąć strugom ciężkiego deszczu. Od tego momentu upłynęło już sporo wody w niejednej rzece i przyszedł czas na spokojnie, z dystansem ocenić dzieło Quantic Dream. Niech rozpocznie się wyścig Fabuła opiera się na tym samym szkielecie, co wiele powstałych już wcześniej filmów, gier, czy książek. W mieście grasuje seryjny morderca, zwany Zabójcą z origami. W porze dużych opadów porywa chłopców, których ciała znajdywane są kilka dni później. Schemat działania zawsze jest taki sam brak śladów przemocy, przyczyną zgonu jest utonięcie w wodzie deszczowej, ofiara w dłoni trzyma origami, a na ciele położony jest kwiat orchidei. Policja jest bezradna, ludzie w mieście przerażeni, media podsycają atmosferę grozy i za chwilę polecą głowy. Właśnie w tym momencie zostaje porwane kolejne dziecko. Odliczanie rozpoczęło się od nowa. Ojciec, Ethan Mars, otrzymuje widomość od porywacza jeśli chce odzyskać syna, musi wykonać zadania, które ten dla niego wyznaczył. Za każde z nich otrzyma kolejne litery adresu, pod jakim znajdzie syna. Oprócz niego w pościg ruszają również: posługujący się sprzętem wykorzystującym rzeczywistość rozszerzoną agent FBI Norman Jayden, dziennikarka Madison Paige oraz Scott Shelby, prywatny detektyw. Graczowi przyjdzie poprowadzić każde z nich ku szczęśliwemu, bądź nie, finałowi. Świat to suma szczegółów Jednak zanim rozpoczniemy szalone zmagania z czasem i własnymi możliwościami, poznajemy otaczający nas świat i bohaterów. Szybko orientujemy się, że w tej grze liczy się więcej niż tylko bieganie i szukanie poszlak, tutaj nic nie mamy podane na tacy. Trzeba wykonywać najprostsze, banalne rzeczy: takie jak wzięcie prysznica, ubranie się czy golenie. Jest to nietypowa rzecz i muszę przyznać, że niesamowicie wzbudza poczucie realności i pomaga stworzyć więź gracza z postaciami. Tego rodzaju wyzwania i zadania stawiane są przed bohaterami nie tylko na początku, ale i w późniejszych etapach. Mimo że twórcy nie pozwolili na interakcję z całością otoczenia, to możliwość np. napicia się soku z lodówki czy usmażenia jajecznicy jest miłą odmianą, pozwalającą na chwilę odpocząć napiętym nerwom - zarówno bohaterów jak i gracza. Wrażenie realności wzbudza też sam wygląd gry. Pod względem grafiki wszystko wygląda bardzo dobrze. Lokacje w jakich się poruszamy są bogate w szczegóły, ulice pełne ludzi, samochody zachowują się jak samochody, a nie pchnięte bezwładnie klocki. W grze zastosowano motion capture, dzięki czemu sekwencje, poza pewnym wyjątkiem, wypadają świetnie. Dokładne zeskanowanie twarzy aktorów dało rewelacyjny efekt jeśli chodzi o mimikę. Ma się wrażenie, że widać nawet niewielkie drgania mięśni twarzy. Niestety jest jedno ale kiedy w pełni przejmujemy postać i poruszamy się nią, efekt płynności ruchów znika całkowicie. Nagle bohaterowie z niewiadomych przyczyn zachowują się jakby połknęli kij i przypominają bardziej roboty niż żywych ludzi. Ale jest to jedyny mankament jaki zauważyłem

16 Zabawię się twoim kosztem Skoro wspomniałem wcześniej o zwyczajnych czynnościach i więzi z postaciami, muszę napisać, co się z tym łączy. Scenarzyści Heavy Rain mocno postarali się o to, żeby rozchwiać psychikę graczy i najmocniej jak się da utrudnić podejmowanie decyzji. Zapewne mistrz Hitchcock byłby zadowolony z początku, jaki tutaj zgotowano. Wszystko rozpoczyna się od radosnego, sielankowego wręcz dnia z życia Ethana, a dokładnie urodzin jego starszego syna. Gracz od razu zostaje wciągnięty w ten idylliczny obrazek, chce tam być, chce uszczknąć odrobiny tego szczęścia dla siebie. Ale gdy tylko mu się uda, od razu to traci i z zaciśniętymi szczękami obserwuje jak świat Ethana, wraz ze śmiercią jego syna, pęka niczym bańka mydlana. A to dopiero początek. Jeśli ktoś szuka łatwego i przyjemnego tytułu, przy którym można się zrelaksować, to na pewno tutaj go nie znajdzie. Ciężki, duszny, czasami klaustrofobiczny klimat gry nie zmienia się nawet na chwilę. Jeśli pojawia się promyk nadziei to tylko po to, żeby nas podrażnić, pokazać ile jeszcze przed nami. Czemu więc się męczyć? Czemu poddać się huśtawce nastrojów? Odpowiedź jest prosta - bo nie mamy innego wyjścia. Jeśli nie wyłączymy gry w przeciągu pierwszej godziny, zostaniemy wciągnięci w bagno stworzone przez ludzi z Quantic Dream, a jedyną opcją będzie brnąć do przodu. Tropem ludzkich zbrodni Parę oddzielnych zdań należy też poświęcić fabule, bo to ona gra tutaj pierwsze skrzypce. Historia jaką poznajemy jest bardzo dobrze przemyślana. Scenarzyści zręcznie żonglują wątkami, podsuwając kolejne informacje, które działają jak krew wpuszczona do basenu z rekinami. Zdaje się, że nigdy nie mamy nic konkretnego, ledwie poszlaki, ale trop zdaje się na tyle świeży, że nie można go odpuścić. Wzbudza to ciekawą mieszankę uczuć: niecierpliwości, ciekawości i zawziętości. Bardzo dobrze przemyślano samych bohate- rów oraz postacie poboczne. Właściwie nie ma takiej, obok której można by przejść obojętnie. Każdy ma jakieś demony, które go ścigają, nikt nie jest bez skazy i mrocznej strony - jak w prawdziwym życiu. Choć minęło tyle czasu, od kiedy ścigałem Zabójcę z origami, to nadal potrafię wymienić każdą postać, która pojawiła się w grze - aż tak dobrze zapadają w pamięć. Na ogromne uznanie zasługuje ilość dostępnych zakończeń. W zależności od podjętych decyzji, tropów i działań zakończenia mogą być skrajnie różne od typowo hollywoodzkich happy endów, do ponurych i zachęcających do przegryzienia sobie żył. W trakcie rozgrywki trudno jest ocenić, co o czym decyduje i jakie będzie miało konsekwencje. Zastanawiamy się, czy przejść obok czegoś obojętnie, pomóc, przeszkodzić, pociągnąć za spust, czy darować życie nie ma nic pewnego. Do tego ciekawym zabiegiem jest to, że wszyscy bohaterowie mogą zginąć lub przeżyć. W Heavy Rain nie ma mamy co liczyć na przybycie kawalerii i ratunek w ostatniej chwili, jesteśmy zdani tylko na siebie. O Kapitanie, mój Kapitanie Na koniec czas przyjrzeć się samej rozgrywce i sterowaniu, które różni się delikatnie od standardowego. O ile zazwyczaj stopień trudności gry oznacza jak twardzi i sprawni są nasi przeciwnicy, tutaj jest uzależniony od znajomości pada, a dokładniej jak trudne kombinacje wciskania klawiszy oraz ruchów drążka będzie trzeba wykonać aby coś zrobić. Oczywiście nie jest to nowość i tego rodzaju elementy pojawiają się i w innych grach, ale tutaj stanowią esencję rozgrywki, a nie mini gry. Jeśli ktoś grał we wcześniejszy twór Quantic Dream jakim jest Fahrenheit, dobrze wie o czym piszę. Dodatkowym elementem jest tutaj wykorzystanie możliwości, jakie daje czujnik ruchu w padach Sixaxis. Niektóre rzeczy wykonujemy potrząsając padem w górę i w dół lub w prawo i lewo z boku wygląda to komicznie (albo, jak określił to mój znajomy, żenująco ), ale daje 30 31

17 niezłą frajdę. Niestety nie miałem przyjemności wypróbować Playstation Move, dlatego na chwilę obecną nie wiem jak sprawdza się w tym przypadku. W przerwach między elementami zręcznościowymi i uczeniem się kolejnych kombinacji klawiszy, jakie można na raz wciskać (jest ich zadziwiająco dużo), mamy do dyspozycji różne lokacje, które w mniejszym lub większym stopniu są do naszej dyspozycji. Tutaj właśnie pojawia się wcześniej wspomniany problem ze sztywnością ruchów, ale dla mnie jest to mało istotny szczegół. Najważniejsze, że możemy chodzić i myszkować do woli. Co ciekawsze, możemy poruszać się nawet w trakcie rozmowy z kimś. Dzięki temu możemy na przykład oprzeć się o ścianę, przysiąść na stole itp. Robi to na prawdę pozytywne wrażenie. Prawie jak film Dzieło Quantic Dream jest bez wątpienia jedną z najlepszych pozycji jakie ukazały się na Playstation 3. Wcześniejsze porównania z filmami okazały się być jak najbardziej prawdziwe i określenie interaktywny film pasuje tutaj jak ulał. Największym minusem Heavy Rain jest długość - zaledwie 10 godzin gry. Z drugiej strony to 10 godzin daje więcej satysfakcji niż inne tytuły przez 20, albo i więcej. Do tego mogę zagwarantować, że jeden raz nie wystarczy i każdy da się zalać strugom ciężkiego deszczu kolejny raz. UWAGA! TUTAJ SĄ SPOILERY! Neishin: Hype nakręcony przez Quantic Dream zupełnie do mnie nie przemawiał. Przykładem na to niech będzie fakt, że dema Heavy Rain nawet nie pobrałem, a z kupnem gry czekałem tak długo, aż okazało się, że wielu znajomych już ją ma, więc bezczelnie ją pożyczyłem, nie dając zarobić deweloperowi ani grosza. Czy Heavy Rain to gra? Trudno mi o tym decydować. Interaktywny film, jak nazwali ją twórcy, przypomina mi nowele graficzne, które starają się być czymś więcej niż komiksem (co zazwyczaj im się nie udaje). Tak więc przyjmijmy, że jest to produkt gro-podobny. Grafika jest ok, sterowanie nowatorskie i ciekawe, a sama gra rzeczywiście mnie wciągnęła. Dopiero po zakończeniu przygody z czwórką bohaterów naszły mnie wątpliwości oraz jedna oczywistość. Zacznijmy od owej oczywistości - twórcy nasz oszukali. Perfidnie i bez polotu. Jest w grze jedna scena, która oszukuje gracza. No właśnie dygresja. Reckę Heavy Rain ciężko napisać bez odsłaniania fabuły, zwłaszcza jeśli chodzi o jej wady, bo trzeba się podeprzeć scenami, które mogą zniszczyć niespodziankę tym, którzy dopiero po ten tytuł sięgną. Tak czy inaczej - w jednej scenie (co najmniej, ich obecność uzależniona jest od poprzednich wyborów, coś na kształt gry paragrafowej) zostajemy brutalnie zrobieni w konia, co wyjdzie już po zakończeniu przygody i odkryciu, kim jest Zabójca z Origami. Ja osobiście poczułem się potraktowany jak idiota, gdyż Quantic Dream pewnie przyjęło, że nawet nie zauważę tego zgrzytu. Do tego denerwujące są sceny, w których trzeba zrobić wszystkie zaplanowane przez twórców czynności, żeby ruszyć dalej. Niby spoko, ale pierwsza scena z panną Paige, podczas której szlajamy się po mieszkaniu i nie mamy nic do roboty jest długa, zbędna i nic nie wnosi. Gdyby jeszcze wprowadzała w arkana sterowania, ale nie - to zrobiła już wcześniejsza scena. Dygresja druga - zabawne jest, że twórcy przyjęli, że cokolwiek by się człowiekowi nie działo - cierpiał na bezsenność, miał koszmary, efekt głodu narkotycznego czy cokolwiek innego - pomoże ochlapanie twarzy wodą. Ciekawe czy na problemy jelitowe też pomaga

18 Jak poprowadzić czarny kryminał? O doborze settingu, nastroju, bohaterów, wątków i mechaniki. Michał rincewind bpm Smoleń Oczywiście Heavy Rain ma swoje momenty, tego nie można temu tytułowi odebrać. Scena w sklepie z maszynami do pisania, poza byciem największym kłamstwem w świecie gier wideo (bo to o niej jest mowa kilka akapitów wyżej), jest także świetnie pomyślana. Trzeba pamiętać, czego się dotknęło w czasie pobytu w tym przybytku, żeby usunąć ślady swojej obecności zanim pojawi się policja. Podobnie fascynujące jest zgłaszanie zaginięcia syna trzeba powiedzieć w co był ubrany, a jeśli nie zwróciliśmy na to uwagi, to wychodzi nam trochę kiepsko. Co nie zmienia faktu, że pomyłki, jakich dokonałem w obu tych scenach, nie miały znaczenia dla ogółu scenariusza. Shelby został wezwany na przesłuchanie, ale nic się mu nie stało. Nie pamiętałem też koloru kurtki syna, co także niewiele zmieniło w historii (bo przecież nawet gdybym podał w 100% poprawną odpowiedź, to by go nie znaleźli). 34 Trudno mi powiedzieć, czy Heavy rain to rewelacyjny, dobry czy tylko słaby produkt. Każdy będzie musiał odpowiedzieć sobie na to pytanie sam. Ocena recenzenta: 9,5/10 Tytuł: Heavy Rain Producent: Quantic Dream Wydawca: Sony Computer Entertainment Dystrybutor PL: Sony Computer Entertainment Polska Data premiery (świat): 23 lutego 2010 Data premiery (Polska): 24 lutego 2010 Platformy: PS3 Strona WWW: Brudne ulice rozległej metropolii. Deszczowe chmury wiecznie zasłaniające słońce. Podrzędny bar, schronienie narkomanów, prostytutek i hazardzistów. Wysmakowana rezydencja bogacza, który pod maską pracowitego filantropa ukrywa najgorsze łotrostwa, o jakich nawet nie śniło się prostym chuliganom z biednej dzielnicy. Piękna femme fatale, bez trudu owijająca sobie wokół palca kolejnych zalotników. Skorumpowana policja, pieski na posyłki możnych. I bohater cyniczny, znający prawdziwe oblicze społeczeństwa, martwiący się głównie własnym przetrwaniem, ale jednocześnie posiadający zręby honoru i moralności. Na nic więcej w takim świecie liczyć nie można. Czarny kryminał to jeden z najmiodniejszych gatunków kultury popularnej. W poniższym artykule omówię jego charakterystyczne cechy i podam kilka wskazówek, ułatwiających prowadzenie sesji w takich realiach. Spis treści 0. Różne odcienie kryminału 1. Czym czarny kryminał różni się od klasycznego? 2. Dlaczego czarny kryminał w RPG? 3. Bohater czarnego kryminału 4. Przestępca potrzebny od zaraz 5. Pięć cech film noir 6. Głębokie cienie światów fantasy 7. Skrzynka z narzędziami 8. Piękno świata przeżartego zbrodnią 35

19 Różne odcienie kryminału Celem niniejszego artykułu jest omówienie czarnego kryminału w kontekście zastosowania w grach fabularnych, a nie specjalistyczna analiza literaturoczy filmoznawcza. Nie zabrakło tu więc uproszczeń i uogólnień, dotyczących tak czarnego kryminału, jak i kryminału klasycznego, wykorzystywanego jako kontrprzykład. Odwołuję się także do film noir, pojęcia znacznie szerszego niż tylko ekranizacje Chandlera czy Hammetta, a także do spadkobierców gatunku, takich jak Marek Krajewski, cały nurt cyberpunku czy cykl Sin City Franka Millera. Pewnym problemem jest też brak utrwalonego słownictwa określającego konwencje gry fabularnej, co skłania do stosowania pojęć odnoszących się zwykle do powieści i filmów; może to czasami wyglądać nieco chaotycznie. W tym konkretnym przypadku: czarny kryminał to przede wszystkim gatunek literacki, film noir (franc. czarny film ) oznacza zaś wywodzący się z niego nurt filmowy utrzymany w podobnym nastroju, choć już niekoniecznie zawierający elementy przestępstwa; niejako czarny kryminał bez kryminału. Więcej informacji na ten zawiły temat znaleźć można w Wikipedii. 36 Czym czarny kryminał różni się od klasycznego? Zacznę od próby określenia najważniejszych cech czarnego kryminału, przedstawiając je w opozycji do kryminału klasycznego, reprezentowanego na przykład przez Agathę Christie czy Arthura Conana Doyle a. Po pierwsze, fabułą utworów tych ostatnich pisarzy rządzi logika, wiara w możliwości racjonalnego rozumowania. Schemat fabularny klasycznego kryminału polega na odkryciu ukrytego porządku w zbiorze pozornie chaotycznych, niewytłumaczalnych danych. Tajemnicze morderstwo? Celne spostrzeżenia detektywa wyciągną na światło dzienne motywy i sposób dokonania zbrodni. W oczach bohatera klasycznego kryminału, często geniusza, świat jest w pełni wytłumaczalnym zbiorem związków przyczynowo-skutkowych. Z kolei detektyw z czarnego kryminału żyje w świecie rządzonym przez irracjonalne emocje, przypadek. Wielu zagadek nie da się w pełni rozwiązać, zimna logika nie wystarczy, by uratować społeczeństwo przed samozagładą. Drugą wyróżniającą cechą czarnego kryminału jest nacisk położony na negatywny obraz świata. Brak tutaj klarownego podziału na złowrogiego przestępcę oraz porządnych obywateli, których spokój jest zakłócany przez zbrodnię i odbudowywany przez genialnego bohatera. Demoralizacja w świecie czarnego kryminału przenika wszystkie warstwy społeczeństwa, od biednych robotników po polityków czy artystów. Okropne wady charakteru, złośliwość i zazdrość, nagminne uzależnienia Ofiara zbrodni może być bardziej winna od zagubionego sprawcy. Wszystko to jednak kryje się za fasadą dobrego smaku, wysokiej kultury, kolorowych drinków i rozrośniętych drzew genealogicznych (ród Roarków z Sin City): bohater, notorycznie zajmujący się za- kulisowymi, brudnymi sprawkami, doskonale rozpoznaje wszechogarniającą hipokryzję. Nie znaczy to, że w świecie nie trafiają się jednostki, w których ostały się jeszcze resztki zmysłu moralnego; społeczeństwo jako całość jest jednak pogrążone w bagnie, a ci nieliczni sprawiedliwi muszą walczyć o utrzymanie się na powierzchni. Świat daje się znieść tylko dzięki potężnej dawce cynizmu. Fabuła czarnego kryminału jest wreszcie mocniej nasycona akcją. Nie przypomina rozwiązywania skomplikowanej łamigłówki w zaciszu eleganckiego gabinetu: bohater musi walczyć, gonić, śledzić, pukać pod wskazany adres, pod którym znajdować się może poszukiwany. Nie jest to może film akcji, protagonista nie wygra każdej walki, często sam padnie ofiarą przemocy, ale sporo się dzieje, a twarda czaszka przyda się nie mniej niż bystra jej zawartość. Dlaczego czarny kryminał w RPG? Wiele argumentów przemawiających za wykorzystaniem schematów czarnego kryminału wynika z negatywnych doświadczeń niejednej drużyny, związanych z próbą oddania na sesji kryminału klasycznego. Zacznijmy od najważniejszej cechy bohatera tego ostatniego (np. Sherlocka Holmesa): geniuszu. Nie ma co ukrywać nasza grupa rzadko składa się z tytanów intelektu, nie po to też przyszli na sesję, by łamać sobie głowę do bólu zębów. Pamiętam oczywiście o rozróżnieniu pomiędzy bohaterem i graczem, nic nie stoi na przeszkodzie, by odgrywać osobę nieprzeciętnie inteligentną, ale fabuła nie powinna stawiać graczom większych wyzwań, niż połączenie najprostszych faktów. W odgrywaniu wybitnego umysłu można wspierać się rzutami kośćmi, ale to nieco za mało, by udźwignąć całą sesję. Tymczasem czarny kryminał dostarcza nam wielu innych wątków: emocji, dramatycznych wyborów moralnych, dynamicznych bójek czy pościgów, pełnych napięcia negocjacji. Gracze mają więcej do roboty i kierują bohaterami, których mogą łatwiej odegrać niezależnie od własnych kwalifikacji intelektualnych. Z poprzednią cechą łączy się też kwestia grania drużynowego. Ilu geniuszy może zmieścić grupa? Jeżeli zgodzimy się, że jednego, to niemal nieuchronnie doprowadzimy do nierówności w drużynie. Doskonale widać ją zresztą w klasycznej fabule kryminału, w której bohater-geniusz w finale odkrywa swoje karty, zaskakując zarówno przeciwników, jak i sojuszników (czy raczej pomocników), którzy aż dotychczas kompletnie nie zdawali sobie sprawy z tego, co się naprawdę dzieje. Bardziej ludzcy, normalni bohaterowie czarnego kryminału potrzebują za to towarzyszy, z którymi uzupełniają się zdolnościami. W czarnym kryminale znacznie łatwiej uzasadnić powód, dla którego drużyna trzyma się razem po prostu jednostka nie poradzi sobie z wyzwaniami stawianymi przez ten okrutny świat. Twardziel może mieć takie samo albo i większe pole do popisu jak bystrzak, co sprzyja specyfice sesji RPG, na której zazwyczaj obecnych jest kilka osób. Kolejną cechą RPG są ograniczone możliwości mistrza gry w strefie opisu, a szczególnie w wywieraniu odpowiedniego wrażenia. Nie każdy z nas posiada talent literacki, który umożliwiałby improwizowanie wstrząsających kwestii, nie posiadamy też arsenału środków, jakimi dysponuje reżyser filmu. W naszych wysiłkach przeszkadza nam liczebność graczy, warstwa metagrowa (z mechaniką, kostkami i kartami postaci), tak prozaiczne sprawy jak wyjadanie poczęstunku czy cykliczne wycieczki do toalety. Prowadząc czarny kryminał, odwołujemy 37

20 który rozwiązuje sprawy morderstwa jak zagadki szachowe. Jego narzędziem jest, po prostu, działanie. Drużyna będzie śledzić podejrzanych, bez wahania przepytywać świadków, włamywać się do cudzych mieszkań, pić whiskey w klubie należącym do księcia półświatka Fajny bohater jest aktywny i odważny, nieustannie podejmuje pewne ryzyko, nie boi się wyjść z bezpiecznego domu w gąszcz ciemnych uliczek. Taki Philip Marlowe to wymarzona postać na każdej sesji RPG. się do wyjątkowo wyrazistych, atrakcyjnych i dobrze znanych realiów. Wystarczy kilka prostych zdań, by gracze ujrzeli te ciemne uliczki, chyboczące się latarnie i facetów w długich płaszczach Gatunek doczekał się tylu realizacji, łącznie z pastiszami, że naprawdę niewiele trzeba, by nawet przeciętnie utalentowany prowadzący wywołał odpowiednie wrażenie. Podsumujmy dotychczasowe spostrzeżenia. Czarny kryminał interesuje nas bardziej niż klasyczny, ponieważ nie wymaga od graczy nadludzkiego intelektu, ponieważ oferuje szereg ciekawych scen rozpraszających monotonię rozumowego rozwiązywania zagadki, ponieważ sprzyja grze drużynowej oraz dlatego, że oferuje atrakcyjną estetykę, którą z racji powszechnej znajomości nietrudno jest przekazać graczom. Bohater czarnego kryminału Podstawową, choć niekoniecznie widoczną na pierwszy rzut oka, cechę bohatera czarnego kryminału stanowi jego kręgosłup moral- 38 ny, który wyróżnia go z tłumu. Nie znaczy to, że nie jest on skłonny do kompromisów, nie cała drużyna musi też podzielać te same zasady. Niektórzy nie będą zabijać, inni za darmo pomogą ofiarom najobrzydliwszych zbrodni czy nigdy nie przyłożą ręki do handlu narkotykami. Przez 95% swojego czasu bohater żyje jak każdy inny obywatel, milcząco akceptuje zdemoralizowane społeczeństwo, nie ocenia i nie nawraca ale raz na jakiś czas, zapewne w najciekawszym momencie sesji, powie Nie złu, które przekroczyło jakąś niewidzialną granicę. Samo balansowanie na granicy moralności, pytania o mniejsze zło, podejmowanie ryzyka w imię ideałów mogą się stać niezmiernie interesującym wątkiem. Bez kręgosłupa moralnego bohater staje się zwykłym, pozbawionym głębi zbirem, jakich setki zapełniają podrzędne speluny. Z drugiej strony paladyn w lśniącej zbroi nie przetrwa w Mieście nawet pięciu minut. Pomiędzy tymi skrajnościami żyje ciekawy bohater czarnego kryminału. Bohater czarnego kryminału to nie geniusz, Bohater czarnego kryminału ma kręgosłup moralny, lecz jednocześnie nieustannie obcuje z najciemniejszymi sprawkami społeczeństwa. Dla bogaczy jest gościem od brudnej roboty, dla przepełnionych hipokryzją mieszczan osobą żyjącą ze zbrodni (pośrednio, ale jednak), dla policji czasami niewygodnym sojusznikiem, częściej wścibskim rywalem, dla dziennikarzy i ludzi sztuki skrytym prymitywem, dla przestępców niby jednym z nas, ale jednak zdrajcą. W świecie, w którym zbytnia ufność nikomu nie uchodzi płazem, drużyna będzie szczególnie wyobcowana ze społeczeństwa, które zna od podszewki. Ale wynikająca z owej niezwykłej pozycji społecznej wiedza na temat otaczającego świata, od rozkładu uliczek, poprzez terytoria gangów, aż po modus operandi najbogatszych handlarzy dzieł sztuki, jest jednym z najważniejszych atutów drużyny. W świecie pełnym szaleńców bohater wydaje się oazą rozsądku. Znaczniej ciekawiej jednak będzie, gdy umysł bohatera stanie się areną zmagań pomiędzy zimną kalkulacją a irracjonalną skazą. Klasycznym przykładem są uzależnienia: alkohol, narkotyki, hazard, odwodzące bohatera od właściwej ścieżki. Duży fabularny potencjał mają fobie i uprzedzenia. Niektóre mogą w ciekawy sposób wyróżniać bohatera (twardziel bojący się ciemności), przezwyciężanie innych (mizoginizmu czy rasizmu) może stać wręcz ważnym wątkiem kampanii. W końcu bohaterowie podatni są na działanie zwykłych emocji: wściekłości, pożądania, zazdrości, strachu. Najczęściej starają się postępować racjonalnie, ale kto powiedział, że zawsze im to wychodzi? Wiele powyższych cech określa już ukonstytuowanego bohatera czarnego kryminału (jest nim choćby wspominany już Philip Marlowe z prozy Chandlera, zawsze występujący jako mężczyzna ze sporym bagażem doświadczeń), nie znaczy to jednak, że wszyscy bohaterowie od początku fabuły muszą spełniać wymienione kryteria. Mogą one równie dobrze wyznaczać kierunek rozwoju postaci. Obecność w drużynie chuligana, który dopiero odkrywa, że nie jest w stanie zaakceptować najgorszych łajdactw czy przeciwnie, idealistycznego młodego gliniarza, weryfikującego swoje naiwne wyobrażenia na temat prawdziwego życia może dodatkowo ubarwić przygodę i stać się podstawą do rozwinięcia głębszych stosunków (mentorskich czy buntowniczych) pomiędzy bohaterami. Archetypicznym bohaterem czarnego kryminału jest detektyw, ale to nie jedyna interesująca profesja. W drużynie znajdzie się miejsce także dla policjanta (jedynego sprawiedliwego) czy nawet prokuratora niskiego szczebla. Osobami babrającymi się w ciemnych sprawkach społeczeństwa i posiadającymi ciekawe zdolności i kontakty są też dziennikarze śledczy, poszukujący nie tylko sensacji, ale i prawdy, lekarze, wciąż pamiętający o konieczności niesienia pomocy, artyści poszukujący inspiracji czy handlarze sztuki, mający kontakt tak z najwyższą sferą ludzkiej działalności, jak i z prozą codzien- 39