Studium Wykonalności dla projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa

Transkrypt

1 Studium Wykonalności dla projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa Wersja ujednolicona uwzględniająca zmiany z

2 Spis treści 1 WYKORZYSTANE MATERIAŁY I DOKUMENTACJE ZWIĄZANE Z PROJEKTEM, DEFINICJE WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY PODSUMOWANIE DEFINICJA PROJEKTU CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU TYTUŁ PROJEKTU LOKALIZACJA PROJEKTU POLITYKA RZĄDOWA, REGIONALNA I LOKALNA. POLITYKI HORYZONTALNE ANALIZA OTOCZENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO KONSULTACJE SPOŁECZNE KONSULTACJE Z OPERATORAMI ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY LOGIKA INTERWENCJI CELE PROJEKTU ODDZIAŁYWANIE WSKAŹNIKI Wskaźniki produktu Wskaźniki rezultatu KOMPLEMENTARNOŚĆ PROJEKTU Z INNYMI DZIAŁANIAMI ANALIZA INSTYTUCJONALNA BENEFICJENCI PROJEKTU WYKONALNOŚD INSTYTUCJONALNA PROJEKTU TRWAŁOŚD PROJEKTU ANALIZA PRAWNA WYKONALNOŚCI PROJEKTU PROMOCJA PROJEKTU PLAN WDROŻENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA POMOC PUBLICZNA W PROJEKCIE ANALIZA TECHNICZNA CHARAKTERYSTYKA ANALIZY Popyt na infrastrukturę Charakterystyczne parametry określające wielkośd Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej Struktura sieci Przyjęte rozwiązanie technologiczne Kable optotelekomunikacyjne i infrastruktura towarzysząca Budowa pomieszczeo przeznaczonych na węzły szkieletowe typu A Budowa węzłów szkieletowych typu B WARIANTOWANIE Strona 2 z 187

3 12 ANALIZY SPECYFICZNE DLA DANEGO SEKTORA WYKORZYSTANIE INTERNETU W POLSCE ICT w administracji ICT wśród mieszkaoców ICT w gospodarstwach domowych ICT w przedsiębiorstwach WYZNACZANIE OBSZARÓW DO INTERWENCJI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO INWENTARYZACJA ZASOBÓW INFRASTRUKTURY NGN W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM WSKAŹNIKI REALIZACJI EUROPEJSKIEJ AGENDY CYFROWEJ WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEJ INWENTARYZACJI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ANALIZA FINANSOWA NAKŁADY INWESTYCYJNE NA REALIZACJĘ PROJEKTU PROGRAM SPRZEDAŻY. KALKULACJA PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY Polityka cenowa Aktualny i przyszły popyt na usługi Plan przychodów KALKULACJA KOSZTÓW OPERACYJNYCH RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH OKREŚLENIE LUKI W FINANSOWANIU ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTU WSKAŹNIKI RENTOWNOŚCI ANALIZA EKONOMICZNA ANALIZA EFEKTYWNOŚCI KOSZTOWEJ ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI ANALIZA METODĄ UPROSZCZONĄ ANALIZA WRAŻLIWOŚCI I RYZYKA ANALIZA WRAŻLIWOŚCI ANALIZA RYZYKA ANALIZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ZAŁĄCZNIKI Strona 3 z 187

4 Spis tabel TABELA 1. ZGODNOŚD Z POLITYKAMI LOKALNYMI POSZCZEGÓLNYCH GMIN TABELA 2. RUCH NATURALNY I MIGRACJE LUDNOŚCI W 2009R TABELA 3. PROGNOZY LICZBY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM NA LATA TABELA 4. LUDNOŚD WG WIEKU PRODUKCYJNEGO W 2009R TABELA 5. ZMIANY STRUKTURY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W LATACH TABELA 6. STOPA BEZROBOCIA W WOJEWÓDZTWIE W LATACH TABELA 7. RANKING WOJEWÓDZTW W LATACH TABELA 8. STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2009 R TABELA 9. PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON-STAN NA 2009 R TABELA 10. WSKAŹNIKI DOSTĘPNOŚCI USŁUG SZEROKOPASMOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM TABELA 11. WSKAŹNIKI PRODUKTU TABELA 12. WSKAŹNIK REZULTATU TABELA 13. PROJEKTY KOMPLEMENTARNE W RAMACH II PRIORYTETU RPO WSL NA LATA TABELA 14. DOŚWIADCZENIE BENEFICJENTA W REALIZACJI WYBRANYCH PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW UE TABELA 15. CHARAKTERYSTYKA REKOMENDOWANEGO MODELU TABELA 16. HARMONOGRAM REALIZACJI TABELA 17. PODZIAŁ INWESTYCJI NA OBSZARY INWESTYCYJNE TABELA 18. PARAMETRY ILOŚCIOWE KANALIZACJI ŚWIATŁOWODOWEJ TABELA 19. PODZIAŁ WYBRANYCH KOSZTÓW INWESTYCYJNYCH TABELA 20. SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA SZAF I DODATKOWEGO WYPOSAŻENIA DLA LOKALIZACJI WĘZŁA SZKIELETOWEGO TYPU A TABELA 21. LISTA WĘZŁÓW SZKIELETOWYCH TYPU A TABELA 22. LISTA WĘZŁÓW SZKIELETOWYCH TYPU B TABELA 23. SZACOWANY KOSZT BUDOWY TABELA 24. SZACOWANY KOSZT BUDOWY SIECI PRZY PRZEPUSTOWOŚCI 300MBPS TABELA 25. SZACOWANY KOSZT BUDOWY SIECI PRZY PRZEPUSTOWOŚCI 3X300MBPS TABELA 26. POŁĄCZENIA RADIOWE TABELA 27. KOSZTY BUDOWY SIECI NA POTRZEBY WŁASNE JST TABELA 28. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE DOSTĘPU DO INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO TABELA 29. ROZPOWSZECHNIENIE TELEFONII STACJONARNEJ I KOMÓRKOWEJ W KRAJACH EUROPEJSKICH W 2004 I 2009R TABELA 30. RODZAJE STAŁYCH POŁĄCZEO SZEROKOPASMOWYCH W UE WEDŁUG PRZEPŁYWNOŚCI (SZYBKOŚCI PRZESYŁANIA DANYCH) W STYCZNIU 2010 R TABELA 31. PIĘD GŁÓWNYCH CELÓW KORZYSTANIA Z INTERNETU WŚRÓD MIESZKAOCÓW POLSKI W WIEKU OD 16 DO 74 LAT W 2008 I 2009R TABELA 32. PIĘD GŁÓWNYCH CELÓW KORZYSTANIA Z INTERNETU WŚRÓD MIESZKAOCÓW POLSKI WEDŁUG WIEKU W 2009R TABELA 33. METODOLOGIA WYZNACZANIA OBSZARÓW INTERWENCJI TABELA 34. OBSZARY INTERWENCJI W ZAKRESIE BUDOWY SIECI SZEROKOPASMOWEJ TRADYCYJNEJ TABELA 35. OBSZARY INTERWENCJI W ZAKRESIE BUDOWY SIECI NGA TABELA 36. STOPIEO REALIZACJI WSKAŹNIKÓW EUROPEJSKIEJ AGENDY CYFROWEJ TABELA 37. NAKŁADY INWESTYCYJNE W PROJEKCIE TABELA 38. PLANOWANE CENY DZIERŻAWY WŁÓKIEN Strona 4 z 187

5 TABELA 39. PRZYCHODY PROJEKTU W WYBRANYCH LATACH TABELA 40. KOSZTY OPERACYJNE PROJEKTU W WYBRANYCH LATACH TABELA 41. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT W WYBRANYCH LATACH ANALIZY TABELA 42. KWOTY WYMAGAJĄCE ZABEZPIECZENIA TABELA 43. RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH DLA WYBRANYCH LAT TABELA 44. OBLICZENIA LUKI W FINANSOWANIU TABELA 45. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA WYDATKÓW CAŁKOWITYCH PROJEKTU TABELA 46. KOREKTY PO STRONIE WPŁYWÓW TABELA 47. WRAŻLIWOŚD FNPV NA ZMIANY STOPY DYSKONTOWEJ I WARTOŚCI NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH TABELA 48. UPROSZCZONA ANALIZA RYZYKA TABELA 49. ZESTAWIENIE DŁUGOŚCI ODCINKÓW SIECI SZKIELETOWEJ Z LOKALIZACJĄ PLANOWANĄ W OBSZARACH NATURA Spis rysunków RYSUNEK 1. LOKALIZACJA PROJEKTU W WOJEWÓDZTWIE RYSUNEK 2. STOPIEO ROZPOWSZECHNIENIA INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO W UE RYSUNEK 3. WZROST ROZPOWSZECHNIENIA INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO W UE-27 W LATACH RYSUNEK 4. POWIĄZANIA CELU GŁÓWNEGO, CELU SZCZEGÓŁOWEGO I PRIORYTETU PROGRAMU RYSUNEK 5. INFORMACJA O PLANOWANYCH KONSULTACJACH RYSUNEK 6. ZAPROSZENIE NA KONSULTACJE RYSUNEK 7. DRZEWO PROBLEMÓW RYSUNEK 8. POWIĄZANIE PROBLEMÓW I CELÓW RYSUNEK 9. STRUKTURA ZARZĄDZANIA PROJEKTEM RYSUNEK 10. MODEL FUNKCJONOWANIA OPERATORA INFRASTRUKTURY PRZYJĘTY W PROJEKCIE RYSUNEK 11. HARMONOGRAM GANTT A RYSUNEK 12. ŚWIATŁOWODOWA SZKIELETOWA SIED PASYWNA RYSUNEK 13. SCHEMAT BLOKOWY SIECI ŚWIATŁOWODOWEJ RYSUNEK 14. SCHEMAT USYTUOWANIA SZAF RYSUNEK 15. BUDOWA SIECI SZEROKOPASMOWEJ W TECHNOLOGII BEZPRZEWODOWEJ RYSUNEK 16. NASYCENIE USŁUGAMI DOSTĘPU DO INTERNETU W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH RYSUNEK 17. NASYCENIE USŁUGAMI DOSTĘPU DO INTERNETU W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH O PRZEPŁYWNOŚCI >2 MB/S RYSUNEK 18. MAPA MIEJSCOWOŚCI DOPUSZCZONYCH DO INTERWENCJI NA POZIOMIE TRADYCYJNYM 2MB/S RYSUNEK 19. MAPA MIEJSCOWOŚCI DOPUSZCZONYCH DO INTERWENCJI NA POZIOMIE NGA RYSUNEK 20. ŚRSS A OBSZARY NATURA RYSUNEK 21. ŚRSS A OBSZARY CHRONIONE Spis wykresów WYKRES 1. SZEROKOPASMOWY DOSTĘP DO INTERNETU W NIEKTÓRYCH KRAJACH EUROPEJSKICH W 2009 R WYKRES 2. PRZEDSIĘBIORSTWA, KTÓRE PONIOSŁY WYDATKI NA USŁUGI ICT WEDŁUG WIELKOŚCI W 2009 R WYKRES 3. SZEROKOPASMOWY DOSTĘP DO INTERNETU PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG WOJEWÓDZTW Strona 5 z 187

6 WYKRES 4. POWODY BRAKU DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU (W % GOSPODARSTW BEZ DOSTĘPU DO TEJ SIECI) WYKRES 5. RODZAJE POŁĄCZEO Z INTERNETEM W URZĘDACH W 2010 R. WEDŁUG RODZAJU URZĘDU (W % URZĘDÓW) WYKRES 6. OBECNOŚD INTRANETU W URZĘDACH W POLSCE W LATACH R. (W % URZĘDÓW) WYKRES 7. URZĘDY KORZYSTAJĄCE Z MAP NUMERYCZNYCH I DANYCH PRZESTRZENNYCH WEDŁUG CELÓW W 2010 R. (W %) WYKRES 8. ODSETEK MIESZKAOCÓW POLSKI W WIEKU OD 16 DO 74 LAT, KTÓRZY NIGDY NIE KORZYSTALI Z INTERNETU WYKRES 9. CHARAKTERYSTYKA GOSPODARSTW DOMOWYCH W KONTEKŚCIE DOSTĘPU DO INTERNETU WYKRES 10. LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH BEZ DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU WEDŁUG POWODÓW WYKRES 11. PRZYCZYNY NIEPOSIADANIA INTERNETU W DOMU (W %) WYKRES 12. GŁÓWNE PRZYCZYNY BRAKU DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU W MIASTACH I NA WSI W 2009R. (W % GOSPODARSTW DOMOWYCH BEZ DOSTĘPU DO SIECI) WYKRES 13. GOSPODARSTWA DOMOWE BEZ DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU WEDŁUG REGIONÓW W 2009R. (W %) WYKRES 14. WYPOSAŻENIE W KOMPUTERY ORAZ DOSTĘP DO INTERNETU W PRZEDSIĘBIORSTWACH W 2009R. (W %) WYKRES 15. RODZAJE POŁĄCZEO Z INTERNETEM W PRZEDSIĘBIORSTWACH W 2009R. (W %) WYKRES 16. PRZEDSIĘBIORSTWA Z SZEROKOPASMOWYM DOSTĘPEM DO INTERNETU WEDŁUG WOJEWÓDZTW (W %) WYKRES 17. WYPOSAŻENIE PRZEDSIĘBIORSTW W ZAKRESIE ICT W 2009R Strona 6 z 187

7 1 WYKORZYSTANE MATERIAŁY I DOKUMENTACJE ZWIĄZANE Z PROJEKTEM, DEFINICJE Materiały wykorzystane przy sporządzaniu studium wykonalności to: Decyzja Rady z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (2006/702/WE) Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie, Narodowa strategia spójności, Dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzającą pewne elementy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, maj 2007r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Strategia rozwoju kraju (Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku), Warszawa, listopad 2006 r. Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata , Katowice Szczegółowy opis priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata , Katowice, marzec 2011 rok Wytyczne opracowania Studiów Wykonalności dla projektów z zakresu infrastruktury społeczeństwa informacyjnego w ramach RPO WSL na lata , Katowice, marzec 2011 Wytyczne ogólne opracowania studiów wykonalności w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Katowice, lipiec 2010 Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, Minister Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 15 stycznia 2009r., MRR/H/14(2)01/2009 Strategia rozwoju województwa śląskiego (aktualizacja) Śląskie 2020, Katowice, luty 2010 Śląskie mocne informacją Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego do roku 2015, Samorząd Województwa Śląskiego, Katowice, kwiecień 2009r. Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych w Województwie Śląskim (ŚRSS), dokument przyjęty Uchwałą nr 2158/III/2009 Zarządu Województwa Śląskiego, 2009 Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013, grudzień 2008, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Program Funkcjonalno Użytkowy Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa, maj 2010, Założenia techniczne projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa (ŚRSS) oraz wymagania dla systemu paszportyzacji Sprawozdanie z wykonania budżetu Województwa Śląskiego za 2009 rok, Katowice, marzec 2010, Strona 7 z 187

8 Sprawozdanie z roczne z wykonania budżetu Województwa Śląskiego w 2010 roku, Katowice, marzec 2011, Wykonanie inwentaryzacji stanu infrastruktury szerokopasmowej oraz planów jej rozbudowy w województwie śląskim wraz z analizą danych w celu identyfikacji terenów zagrożonych wykluczeniem cyfrowym oraz barier w rozwoju usług szerokopasmowych, ITTI Sp. z o.o., Poznań, luty 2009 Aktualizacja danych inwetaryzacyjnych wraz z analizą stanu infrastruktury szerokopasmowej w województwie śląskim, 2010, Wytyczne wspólnotowe w sprawie stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do szybkiego wdrażania sieci szerokopasmowych Raport odzwierciedlający nowe technologie w praktyce regulacyjnej innych państw członkowskich UE, Ernst & Young Business Advisory Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k., Ernst & Young Audit Sp. z o.o Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu ekonomicznospołecznego i Komitetu Regionów w sprawie wykorzystania technologii informacyjnokomunikacyjnych (TIK) do ułatwienia przejścia na energooszczędną i niskoemisyjną gospodarkę, Komisja WE Bruksela, dnia , KOM(2009) 111 wersja ostateczna Definicje Podstawowe pojęcia związane z przygotowaniem Studium Wykonalności: Beneficjent podmiot gospodarczy, podmiot lub przedsiębiorstwo, publiczne lub prywatne, odpowiedzialne za inicjowanie lub inicjujące i realizujące operacje. W ramach programów pomocy objętych art. 107 Traktatu beneficjentami są przedsiębiorstwa publiczne lub prywatne, realizujące indywidualny projekt i otrzymujące pomoc publiczną. Beneficjent pośredni podmiot lub grupa bezpośrednio korzystająca z efektów projektu. Cel bezpośredni cel odnoszący się do kluczowego problemu, jest definiowany w kategoriach korzyści dla beneficjentów lub grup docelowych, jest rezultatem wykorzystania powstałych produktów. Cele ogólne/pośrednie cele wyjaśniają dlaczego projekt jest ważny dla społeczeństwa w kategoriach długoterminowych korzyści dla beneficjentów i szerszych korzyści dla innych grup. Dostawca usług - przedsiębiorca telekomunikacyjny, który jest uprawniony do świadczenia usług telekomunikacyjnych. Działania czynności wykonywane w celu dostarczenia dobra lub usługi. e-usługa usługa publiczna dostępna przez internet. ICT - Technologie komunikacyjne i informacyjne. Infrastruktura aktywna - na infrastrukturę aktywną składają się elementy wykorzystywane do transmisji, przekazywania i kierowania pakietów danych przez kable światłowodowe lub miedziane. Strona 8 z 187

9 Głównymi elementami infrastruktury aktywnej są przełączniki (zazwyczaj wykorzystywane do przekazywania pakietów wewnątrz budynków) i routery (zazwyczaj stosowane na dużych obszarach do przekazywania pakietów między budynkami). Infrastruktura pasywna - zasoby fizyczne niebiorące udziału w samym przesyłaniu informacji, lecz konieczne do zainstalowania i obsługi sieci szerokopasmowej, takie jak rowy, dukty, maszty, studzienki, miejsca kolokacji i światłowody zapasowe. W niektórych przypadkach może również obejmować niepołączony sprzęt sieciowy. Inżynier Kontraktu/ IK podmiot odpowiedzialny za nadzór techniczny, w tym budowlany nad prowadzeniem prac na wszystkich etapach inwestycji oraz dokonywanie odbiorów i rozliczeń w zastępstwie Zamawiającego w określonym zakresie; Inżynier Kontraktu pełni również funkcję Kierownika Projektu zarządzając projektem. Do zadań IK należy wspomaganie Zamawiającego przy przygotowaniu i przeprowadzeniu przetargów, IK pracuje na rzecz beneficjenta i realizuje jego decyzje. Odpowiedzialność IK obejmuje również odpowiedzialność techniczną (funkcja inspektora nadzoru) i nadzór nad realizacją postanowień umowy z Wykonawcą (w tym zgodność z SIWZ i ofertą). Podmiot ten powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje merytoryczne, zasoby ludzkie oraz doświadczenie. IRU - (ang. Indefeasible Right of Use) Nieodwoływalne prawo użytkowania. IRU oznacza rzeczywiste, długookresowe nabycie uprawnień do wyłącznego używania infrastruktury telekomunikacyjnej, pozwalające na działanie przez Beneficjenta w sferze finansowo księgowej, jak gdyby był właścicielem infrastruktury. Najlepsza dostępna technologia - najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności. NGN/NGA - sieci następnej generacji/sieci dostępowe następnej generacji (ang. Next Generation Network / Next Generation Access Network) to sieci, które składają się w całości lub częściowo z elementów optycznych i które mogą zapewnić świadczenie usług szerokopasmowego dostępu o wyższych parametrach (takich jak wyższa przepustowość) w porównaniu z usługami świadczonymi za pomocą istniejących sieci z przewodów miedzianych. Podstawową cechą NGN/NGA jest zintegrowanie w jednej sieci transportu różnej postaci informacji: telefonii, danych, multimediów w tym przekazów wideo. Notyfikacja - należy przez to rozumieć notyfikację w rozumieniu Ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz.U nr 59 poz. 404 z późn. zmian.) Obszary BSC (białe, szare, czarne) sposób określania stanu rozwoju infrastruktury szerokopasmowej na danym terenie, z uwzględnieniem możliwości jej rozbudowy w perspektywie 3 najbliższych lat. Zakwalifikowanie danego obszaru do określonej grupy wskazuje na potrzebę interwencji (lub jej brak) na lokalnym rynku przy udziale środków publicznych. Zgodnie z Wytycznymi wspólnotowymi w sprawie stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do szybkiego wdrażania sieci szerokopasmowych wyróżnia się trzy następujące obszary: obszar biały obszar, na którym nie istnieje infrastruktura dostępu szerokopasmowego, oraz w najbliższym czasie nie zostanie prawdopodobnie rozbudowana (prywatni inwestorzy w okresie 3 najbliższych lat nie planują wdrażać infrastruktury zapewniającej dostęp szerokopasmowy), obszar szary obszar, na którym świadczy usługi tylko jeden operator sieci szerokopasmowej Strona 9 z 187

10 (brak konkurencji na poziomie infrastruktury). Zasadność interwencji z udziałem środków publicznych na obszarach szarych wymaga przeprowadzenia bardziej szczegółowej analizy (wnioskodawca powinien wykazać, iż na obszarze planowanym do wsparcia nie oferuje się przystępnych cenowo ani odpowiednich usług zaspakajających potrzeby obywateli lub użytkowników biznesowych oraz nie są dostępne inne środki zakłócające funkcjonowanie rynku w mniejszym stopniu, w tym regulacja ex ante), obszar czarny obszar, na którym usługi świadczy co najmniej dwóch operatorów infrastruktury szerokopasmowej (istnieje konkurencja oparta na infrastrukturze). Przy braku wyraźnie wykazanych nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku Komisja Europejska negatywnie oceni środki mające na celu sfinansowanie upowszechnienia dodatkowej infrastruktury szerokopasmowej na obszarze czarnym. Oddziaływanie długofalowe konsekwencje z wytworzenia produktów dla beneficjentów bezpośrednich, a także pośrednie konsekwencje dla innych adresatów. Operator - przedsiębiorca telekomunikacyjny, który jest uprawniony do dostarczania publicznych sieci telekomunikacyjnych lub udogodnień towarzyszących (dodatkowe możliwości funkcjonalne lub usługowe związane z siecią telekomunikacyjną, umożliwiające lub wspierające świadczenie w nich usług telekomunikacyjnych lub związane z usługą telekomunikacyjną, umożliwiające lub wspierające świadczenie tej usługi). Operator Infrastruktury - przedsiębiorca lub inny podmiot zarządzający wytworzonym majątkiem, udostępniający go wszystkim chętnym podmiotom na jednakowych, niedyskryminujących zasadach. PFU Program Funkcjonalno-Użytkowy. Program służący do ustalenia planowanych kosztów prac projektowych i robót budowlanych, opisu przedmiotu zamówienia, przygotowania oferty, szczególnie w zakresie obliczenia ceny oferty oraz wykonania prac projektowych. Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawyprawo zamówień publicznych program funkcjonalno-użytkowy jest konieczny w sytuacji, gdy przedmiotem zamówienia publicznego jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, czyli udzielenie zamówienia w tzw. formule zaprojektuj i wybuduj. Formalne wymogi dotyczące zakresu i formy programu funkcjonalno-użytkowego zawiera rozporządzenie ministra infrastruktury z 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalnoużytkowego (Dz.U. z 2004 r. nr 202, poz. 2072). ppp partnerstwo publiczno-prywatne. Przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym. Produkt bezpośredni, materialny efekt zrealizowanych działań, musi być osiągnięty w trakcie życia projektu, przyczynia się do osiągnięcia rezultatów, a przez to celów bezpośrednich. Projekt przedsięwzięcie opisane we Wniosku o dofinansowanie, będące przedmiotem umowy o dofinansowanie między Beneficjentem, a Instytucją Wdrażającą. Projekt generujący dochód w myśl art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 są to wszelkie projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których całkowity koszt przekracza 1 mln euro, obejmujące inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, dla których wartość bieżąca przychodów Strona 10 z 187

11 w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 przewyższa wartość bieżącą kosztów operacyjnych. Projektami generującymi dochody nie są projekty, które podlegają zasadom pomocy publicznej w rozumieniu art. 87 TWE, w tym pomocy de minimis lub dla których wparcie związane jest z instrumentami inżynierii finansowej w rozumieniu art. 44 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz Sekcji 8 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006. Przedsiębiorca telekomunikacyjny przedsiębiorca lub inny podmiot uprawniony do wykonywania działalności gospodarczej na podstawie odrębnych przepisów, który wykonuje działalność gospodarczą polegającą na dostarczaniu sieci telekomunikacyjnych lub świadczeniu usług telekomunikacyjnych. pzp/ ustawa pzp ustawa prawo zamówień publicznych QoS (ang. Quality of Service) - jakość usług, wymagania nałożone na połączenie komunikacyjne, realizowane przez daną sieć telekomunikacyjną. Aby zapewnić QoS, stosowane są następujące mechanizmy: kształtowanie i ograniczanie przepustowości; zapewnienie sprawiedliwego dostępu do zasobów; nadawanie odpowiednich priorytetów poszczególnym pakietom wędrującym przez sieć; zarządzanie opóźnieniami w przesyłaniu danych; zarządzanie buforowaniem nadmiarowych pakietów: DRR, WFQ, WRR; określenie charakterystyki gubienia pakietów; unikanie przeciążeń: Connection Admission Control (CAC), Usage Parameter Control (UPC). Rezultat fizyczny efekt osiągnięcia celu bezpośredniego i bezpośredni wpływ zrealizowanych działań/stworzonych produktów, osiągany natychmiast po realizacji projektu, a także w dłuższej perspektywie okresu trwałości projektu; określa zmiany, jakie nastąpiły u bezpośrednich beneficjentów. ŚCSI Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego Sieci teleinformatyczne sieci przewodowe (miedziane i światłowodowe), bezprzewodowe i satelitarne służące do przesyłu danych, głosu lub obrazu. SLA (ang. Service Level Agreement) - jest to umowa utrzymania i systematycznego poprawiania ustalonego między klientem a usługodawcą poziomu jakości usług informatycznych poprzez stały cykl obejmujący uzgodnienia, monitorowanie usługi informatycznej, raportowanie, przegląd osiąganych wyników. ŚRSS Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa Urządzenia dostępowe urządzenia służące do dostarczenia internetu do wybranych obiektów lub instytucji, m.in. modem, router, hot-spot. Węzeł sieci telekomunikacyjnej - urządzenie telekomunikacyjne lub zespół urządzeń telekomunikacyjnych, zapewniających fizyczne połączenie sieci telekomunikacyjnych lub przyłączenie użytkowników końcowych. Węzeł szkieletowy typ A węzeł, który zlokalizowany zostanie w pomieszczeniu należącym do JST, jego główne funkcje to umożliwienie instalacji wielousługowych węzłów transmisyjnych wielu operatorom chcącym skorzystać z możliwości agregacji ruchu w ramach powstającej sieci. Węzeł wyposażony w szafy kablowe, zasilanie, miejsce na instalację UPS, klimatyzacji. Strona 11 z 187

12 Węzeł szkieletowy typ B węzeł, który zlokalizowany będzie w studni kablowej na trasie rurociągu. Węzeł szkieletowy typ B musi umożliwić operatorom i klientom sieci dostęp do włókien światłowodowych w zadanych relacjach. Węzeł ten jest całkowicie pasywny. W węźle będzie znajdować się mufa z polem komutowanym umożliwiająca krosowanie światłowodów. Wskaźniki oddziaływania - wskaźniki odnoszące się do skutków danego programu wykraczających poza natychmiastowe efekty dla beneficjentów (np. wpływ projektu na sytuację społecznogospodarczą w pewnym okresie od zakończenia jego realizacji). Oddziaływanie szczegółowe to te efekty, które pojawią się po pewnym okresie czasu, niemniej jednak są bezpośrednio powiązane z podjętym działaniem. Oddziaływanie globalne obejmuje efekty długookresowe dotyczące szerszej populacji. Wskaźniki produktu - wskaźniki odnoszące się do działalności. Liczone są w jednostkach materialnych lub monetarnych. Wskaźniki rezultatu - wskaźniki odpowiadające bezpośrednim efektom wynikającym z projektu. Wskaźniki rezultatu należy traktować również jako wynik zrealizowanego przedsięwzięcia w perspektywie długofalowej. Dostarczają one informacji o zmianach np. zachowania, pojemności lub wykonania, dotyczących beneficjentów. Takie wskaźniki mogą przybierać formę wskaźników materialnych lub finansowych. Wykluczenie cyfrowe (ang. digital divide) - jest pojęciem odnoszącym się do podziału społeczeństwa na osoby z dostępem do sieci internetowej i nowoczesnych form komunikacji, oraz na osoby bez takich możliwości, a także umiejętności posługiwania się internetem, jakości połączenia i wymiaru językowego (brak znajomości języka, w którym dane informacje występują). Zadanie wyodrębniona technicznie lub organizacyjnie część przedsięwzięcia; w przypadku zadań inwestycyjnych część przedsięwzięcia wymagająca odrębnego pozwolenia na budowę (zgłoszenia). Zaprojektuj i wybuduj udzielenie zamówienia w tzw. formule zaprojektuj i wybuduj występuje jest w sytuacji, gdy przedmiotem zamówienia publicznego jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych. Strona 12 z 187

13 2 WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY PODSUMOWANIE Przedmiotem projektu jest zaprojektowanie i wybudowanie na terenie województwa śląskiego, pasywnej sieci optotelekomunikacyjnej Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, węzłów szkieletowych typu A i szkieletowych typu B, wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz zakupem systemu paszportyzacji sieci. Realizacja inwestycji stworzy możliwości włączenia słabiej rozwiniętych obszarów województwa do szerokiego rynku nowoczesnych usług teleinformatycznych. Takie podejście pozwoli zachować pełną neutralność rynkową i technologiczną. Biorąc pod uwagę tendencje rynkowe, migrację obecnie budowanych systemów w stronę wielousługowych sieci następnej generacji (NGN) i wynikające z tego zmiany przyszłego zapotrzebowania, wybudowana sieć będzie mogła być wykorzystywana przez wszystkich uczestników rynku. Projekt będzie realizowany w formule zaprojektuj i wybuduj w oparciu o Program Funkcjonalno-Użytkowy. Realizację przedsięwzięcia zaplanowano na lata Tytuł projektu brzmi: Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Projekt zlokalizowany jest w województwie śląskim, w powiatach: bielski (gmina Wilkowice - miejscowość: Wilkowice; gmina Czechowice Dziedzice - miejscowości: Ligota, Zabrzeg, Dziedzice; gmina Jasienica); m. Bielsko-Biała (miasto Bielsko-Biała); cieszyński (gmina Hażlach - miejscowość: Kończyce Wielkie; gmina Cieszyn - miejscowość: Cieszyn; gmina Zebrzydowice); m. Częstochowa (miasto Częstochowa); częstochowski (gmina Janów - miejscowości: Złoty Potok, Żuraw; gmina Mstów); m. Dąbrowa Górnicza (miasto Dąbrowa Górnicza); m. Jastrzębie-Zdrój (miasto Jastrzębie-Zdrój); kłobucki (gmina Przystajń - miejscowości: Ługi Radły, Brzeziny; gmina Wręczyca Wielka - miejscowość: Wręczyca Wielka; gmina Panki - miejscowość: Parszczyki; gmina Kłobuck - miejscowości: Biała Dolna, Zakrzew, Kamyk, Zagórze); lubliniecki (gmina Koszęcin - miejscowość: Wierzbie; gmina Lubliniec - miejscowość: Lubliniec; gmina Ciasna - miejscowości: Glinica, Ciasna, Sieraków Śląski, Panoszów, Wędzina; gmina Kochanowice); myszkowski (gmina Myszków - miejscowości: Mrzygłód, Myszków; gmina Żarki - miejscowość: Żarki; gmina Niegowa - miejscowość: Postaszowice); mikołowski (gmina Wyry); pszczyński (gmina Goczałkowice Zdrój - miejscowość: Goczałkowice Zdrój; gmina Pawłowice - miejscowość: Pawłowice; gmina Pszczyna - miejscowości: Studzionka, Brzeźce, Pszczyna, Czarków; gmina Suszec - miejscowości: Radostowice, Kryry; gmina Kobiór - miejscowość: Kobiór); raciborski (gmina Racibórz - miejscowości: Brzezie, Płonia); m. Rybnik (miasto Rybnik); m. Sosnowiec (miasto Sosnowiec); Strona 13 z 187

14 tarnogórski (gmina Miasteczko Śląskie - miejscowość: Żyglinek; gmina Świerklaniec; gmina Kalety; gmina Tarnowskie Góry); m. Tychy (miasto Tychy); wodzisławski (gmina Wodzisław Śląski - miejscowość: Wodzisław, gmina Radlin; gmina Pszów - miejscowość: Pszów; gmina Lubomia, gmina Mszana; gmina Rydułtowy); zawierciański (gmina Łazy - miejscowości: Niegowonice, Łazy, Kuźnica Masłońska; gmina Zawiercie - miejscowość: Zawiercie); m. Żory (miasto Żory); żywiecki (gmina Żywiec - miejscowość: Żywiec; gmina Łodygowice - miejscowość: Łodygowice). Jednostką odpowiedzialną za realizację projektu będzie Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego. Powstała infrastruktura pozostanie własnością Województwa Śląskiego, natomiast etap eksploatacji planuje się realizować wspólnie przez Województwo i wyłonionego w otwartym postępowaniu konkursowym Operatora Infrastruktury - partnera prywatnego. Podstawowym kryterium wyboru Operatora Infrastruktury będą czynniki ekonomiczne. Beneficjentami pośrednimi będą operatorzy telekomunikacyjni działający lub planujący podjąć działalność na terenie województwa śląskiego, instytucje publiczne, które uzyskają możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu instytucji, małe i średnie przedsiębiorstwa, które uzyskają możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu MŚP oraz mieszkańcy województwa osób, które zamieszkują na obszarach objętych interwencją. W projekcie nie planuje się stosowania zasady cross-financingu, działania szkoleniowe z zakresu ICT realizowane są w ramach odrębnych projektów. Niniejszy projekt zgodny jest z politykami Unii Europejskiej, rządowymi, sektorowymi i regionalnymi, w tym między innymi z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata , a także z lokalnymi strategiami rozwoju poszczególnych gmin. Z punktu widzenia realizacji projektu istotna jest kwestia jego lokalizacji i najważniejszych cech wybranego obszaru. Województwo śląskie to przemysłowy region Polski położony w południowej części kraju. Główne bogactwa naturalne to węgiel kamienny, złoża cynku i ołowiu, rudy molibdenowo- wolframowo- miedziowe, rudy żelaza, sól kamienna, pokłady metanu, gazu ziemnego, złoża margli, wapieni oraz kruszywa naturalnego, złoża wód leczniczych, mineralnych i termalnych. Na bazie tych surowców powstał tu największy w kraju okręg przemysłowy, odgrywający decydującą rolę w gospodarce narodowej jako podstawa krajowego bilansu paliwowo-energetycznego. Region sąsiaduje z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim i małopolskim, a od południa graniczy z Republiką Czeską i Republiką Słowacką. Województwo zajmuje obszar km 2, tj. 3,9% powierzchni kraju, a zamieszkuje je blisko 4,7 mln osób, co stanowi 12,2% ludności Polski, pod względem liczby ludności województwo znajduje się na drugim miejscu w kraju po województwie mazowieckim. 1 Liczba instytucji publicznych, które znajdują się w obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) 2 Liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających do 249 pracowników na obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) 3 Liczba mieszkańców na obszarze interwencji (poszczególnych gmin) wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) x procentowy udział mieszkańców w wieku lat (80%) Strona 14 z 187

15 Pod względem ruchu naturalnego ludności od wielu lat na terenie województwa utrzymuje się tendencja spadkowa. W roku 2009 wartość wskaźnika przyrostu naturalnego wyniosła -0,2, jest to jednak wskaźnik wyższy niż w roku 2000 (-0,8) czy 2005 (-1,2). Saldo migracji na osób w województwie jest również ujemne i wynosi -1. Oznacza to, iż więcej osób wyjeżdża z województwa na stałe niż do niego przyjeżdża. W populacji mieszkańców województwa śląskiego udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w 2010 r. wynosił 17,19%, w wieku produkcyjnym 65,16%, natomiast w wieku poprodukcyjnym 17,65%. Udział ludności w wieku produkcyjnym w porównaniu z udziałem tejże ludności na terenie całego kraju jest wyższy o około 1 punkt procentowy. Niekorzystnym zjawiskiem jest zmniejszający się udział mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym, co świadczy o starzeniu się ludności województwa i wskazuje na możliwość wystąpienia w przyszłości niedoboru ludności w wieku produkcyjnym. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie wyniosła w 2009 r. 9,4%, co w porównaniu z 2008 r. oznacza wzrost bezrobocia, nie mniej jednak wskaźnik ten jest znacznie niższy od poziomu bezrobocia w kraju. W regionie krzyżują się autostrady A1 i A4. Autostrada A1, czyli europejska droga E75, jest częścią Transeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ-Południe łączącego Skandynawię z krajami leżącymi nad Morzem Śródziemnym. Niezwykle ważnym węzłem jest Węzeł Sośnica, gdzie zaprojektowano przecięcie A1 z autostradą A4, będącą najlepszym połączeniem drogowym regionu z Niemcami. W województwie realizuje się około 50% krajowych przewozów kolejowych dzięki dobrze rozwiniętej infrastrukturze transportu kolejowego. Województwo dysponuje własnym Międzynarodowym Portem Lotniczym GTL Katowice w Pyrzowicach, który obsługuje połączenia stałe, zarówno krajowe jak i zagraniczne, a także połączenia czarterowe. Dostępny jest również terminal cargo, służący do przewozu towarów. W porównaniu do danych ogólnopolskich liczba internautów w regionie jest podobna tak jak i sposoby wykorzystania sieci. W rankingu województw dotyczącym społeczeństwa informacyjnego dla 5 wybranych kryteriów 4 województwo śląskie plasuje się średnio na 3 pozycji. Warunki rozwoju inwestycji w dziedzinie sieci szerokopasmowych na terenie województwa śląskiego są zróżnicowane. Północ i południe Śląska to w znacznej mierze obszary, gdzie ze względu na brak infrastruktury mieszkańcom trudno uzyskać ofertę usług szerokopasmowych, nie mówiąc o konkurencyjnym wyborze. Natomiast w miastach, w tym w obszarze aglomeracji śląskiej konkurencja w dziedzinie usług szerokopasmowych niekiedy bywa zadowalająca, biorąc pod uwagę ogólnokrajowe standardy usługowe, ale występują tam również rejony, gdzie z różnych przyczyn utrzymują się trwałe bariery w rozwoju nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. W chwili obecnej województwo śląskie jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się regionów Polski. Wytwarza się tutaj ok. 13,2% (2008 rok) produktu krajowego brutto (PKB), co daje województwu drugie miejsce w kraju. Wśród zarejestrowanych podmiotów dominuje sektor prywatny jednostek, podczas gdy sektor publiczny liczy jednostek. W 2009 roku najwięcej podmiotów zarejestrowanych było w grupie G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego) oraz K (obsługa 4 5 kryteriów to: przedsiębiorstwa ogółem: wykorzystujące komputery, korzystające z wewnętrznej sieci komputerowej LAN, posiadające dostęp do internetu, posiadające Intranet, posiadające własną stronę internetową Strona 15 z 187

16 nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej) według PKD Dynamiczny rozwój i ciągłe unowocześnianie tradycyjnych dziedzin gospodarki, jak również wykreowanie nowych innowacyjnych jej gałęzi przyczyniają się do społeczno - gospodarczego rozwoju regionu. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy i rozwój e-usług i nowoczesnych rozwiązań informatycznych to jedne z szans rozwojowych naszego województwa. Pełniejsze wykorzystanie tych szans będzie możliwe po zakończeniu realizacji niniejszego projektu, który zapewni niezbędną infrastrukturę teleinformatyczną umożliwiającą wdrażanie nowych e-usług i szybszy rozwój gospodarki opartej na wiedzy. Jako problem kluczowy zdefiniowano brak odpowiedniej infrastruktury szerokopasmowej w pewnych obszarach województwa śląskiego. Wśród przyczyn występowania problemu kluczowego należy wymienić następujące czynniki: istnienie tzw. białych obszarów, niski poziom konkurencyjności usług szerokopasmowych, zbyt wysoki koszt dla konsumenta, słaba znajomość obsługi komputerów i internetu, relatywnie wysokie ceny usług dostępu szerokopasmowego (w porównaniu z innymi krajami UE) przy niskiej średniej szybkości, niewielka ilość licencjonowanych dostawców usług internetowych (ISP) działających na obszarze szerszym niż lokalny (zdecydowana większość operatorów działa jako dostawcy usług dostępowych dotłaczając swoja infrastrukturę do już istniejącego węzła szkieletowego). Podstawowymi skutkami występowania problemu kluczowego są: ograniczenia w wykorzystaniu e-usług publicznych, niewykorzystywanie szans rozwojowych oferowanych przez nowe technologie, brak tworzenia nowych miejsc pracy w gospodarce elektronicznej, szczególnie w sektorze MSP, wykluczenie cyfrowe, powiększanie się strategicznej luki informatycznej, brak możliwości pełnego wykorzystania nowoczesnych systemów informatycznych, zbyt wysoki koszt usługi szerokopasmowego dostępu do internetu, w wyniku którego dla części osób dostęp ten jest nieosiągalny z przyczyn finansowych. Niniejszy projekt przyczyni się do rozwiązania zdefiniowanych problemów. Celem ogólnym jest stworzenie warunków do świadczenia na rynku telekomunikacyjnym usług NGN/NGA tzw. nowej generacji, gdzie przepustowość do użytkownika końcowego obejmuje poziom min. 40 Mb/s, natomiast cel bezpośredni realizowanego projektu to zapewnienie warunków dla optymalnego rozwoju usług telekomunikacyjnych w obszarze łączności szerokopasmowej poprzez stworzenie na terenie województwa śląskiego szerokopasmowej infrastruktury światłowodowej. Cel ogólny mierzony będzie wskaźnikiem oddziaływania: liczba projektów w ramach działania 2.1 RPO WSL - 1 [szt.], mierzony przez IZ. Strona 16 z 187

17 Cel bezpośredni mierzyć będzie wskaźnik: liczba instytucji publicznych, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu podłączonych do szerokopasmowego internetu (za wyjątkiem szkół) (wskaźnik kluczowy) szt., liczba MŚP, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu szt. Cele powyższe są zgodne z celami działania 2.1 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego w ramach RPO WSL. Wskaźniki produktu dla niniejszego projektu to: długość nowo wybudowanej sieci szkieletowej 495 km, liczba nowych węzłów sieci szkieletowej 58 szt. Potrzeby operatorów dostępowych zostały zanalizowane na podstawie ankiet, a następnie przedyskutowane podczas bezpośrednich spotkań konsultacyjnych. Podjęto próby dotarcia do operatorów dostępowych korzystających ze wszystkich możliwych technologii dostępowych: WiFi (pasmo 2.4 oraz 5 GHz), WiMAX (głównie w paśmie 3.5 GHz), Ethernet, xdsl, CATV (telewizja oparta o kabel koncentryczny) oraz FTTx. Prawie wszyscy operatorzy sieci dostępowych zgłosili brak konkurencji na rynku hurtowym dla operatorów sieci dostępowych, w szczególności na obszarach podmiejskich i peryferyjnych. Brak konkurencji jest zdecydowanie związany z brakiem infrastruktury szkieletowej i dystrybucyjnej, która służyłaby zaspokojeniu potrzeb alternatywnych operatorów sieci dostępowych. Ponad 60% operatorów sieci dostępowych jest zdania, że nie występują konkurencyjne oferty na rynku lub, że konkurencja nie jest wystarczająca. Operatorzy sieci dostępowych są bardzo zainteresowani powstaniem nowej sieci oferującej usługi na poziomie gminy lub sołectwa. 85% potwierdza potrzebę jej budowy. Stosunkowo niewielka (9%) jest grupa, która nie widzi takiej potrzeby, z tym, że są to operatorzy działający na obszarze większych lub średnich miast, gdzie z jednej strony występuje konkurencyjna oferta, a z drugiej strony nie planuje się tam interwencji obszary czarne. Ogromna większość operatorów sieci dostępowych (80%) jest zdania, że wybudowanie nowej sieci, której węzły znajdować się będą w gminach lub sołectwach pomoże im w rozwoju, przyczyniając się do zwiększenia dochodowości inwestycji. 21% operatorów sieci dostępowych wyraża się sceptycznie co do tej kwestii, lecz są to głównie duzi operatorzy, usadowieni na terenach miejskich, mający bardzo dobre relacje z istniejącymi operatorami sieci szkieletowych. Analizę zasięgów istniejącej infrastruktury oraz planów inwestycyjnych na najbliższe 3 lata dokonano na podstawie następujących źródeł danych dotyczących infrastruktury i usług telekomunikacyjnych na obszarze województwa śląskiego: Dane z inwentaryzacji infrastruktury telekomunikacyjnej (zebrane roku 2009, aktualizacja w roku 2010); Dane UKE z roku 2010 dotyczące usług świadczonych przez operatorów (liczby abonentów), w rozbiciu na rodzaj usługi, technologię, własność infrastruktury oraz operatora (do poziomu miejscowości); 5 Liczba instytucji publicznych, które znajdują się w obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) 6 Liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających do 249 pracowników na obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) Strona 17 z 187

18 Dane z TP będące odpowiedziami tak/nie na pytania dotyczące możliwości świadczenia usług i dostępność infrastruktury tradycyjnej i NGA. Na tej podstawie, w oparciu o metodykę podaną w rozdziale 12.2 dokonano analizy i przypisania każdej miejscowości do obszarów białych, szarych (problematycznych i nie-problematycznych) oraz czarnych, odrębnie dla infrastruktury podstawowego szerokopasmowego dostępu do internetu, infrastruktury NGA oraz optycznej infrastruktury dystrybucyjnej. Analizując wymagania dotyczące zasięgu oraz przepustowości sieci uznano, iż jedynym medium, jakie jest w stanie sprostać wymaganiom jest włókno światłowodowe. Kluczowym czynnikiem sukcesu każdego projektu jest zdolność instytucjonalna beneficjenta do realizacji przedsięwzięcia. Województwo Śląskie posiada instytucjonalną zdolność do realizacji projektu, co stwierdzono na podstawie jego doświadczenia w prowadzeniu innych projektów inwestycyjnych, jak również na podstawie sytuacji finansowej. Projekt nie znajduje się na obszarach chronionych w ramach programu NATURA 2000, jednak przebiegi sieci mogą ulec zmianom podczas projektowania. Trwałość w przypadku projektu budowy sieci szkieletowej musi zostać zachowana przez okres nie krótszy niż 5 lat licząc od daty zakończenia projektu. Po zakończeniu projektu właścicielem wybudowanej sieci pozostanie podmiot publiczny jednostka samorządu terytorialnego, natomiast zarządzanie infrastrukturą zostanie powierzone Operatorowi Infrastruktury wybranemu w trybie ppp. Łączne nakłady na realizację projektu wyniosą: ,77 zł, w tym ,69 zł stanowią wydatki kwalifikowalne. Luka w finansowaniu wynosi 100%, co pozwala na wnioskowanie o dofinansowanie na poziomie 85%. Projekt nie jest opłacalny pod względem finansowym, gdyż finansowa zaktualizowana wartość netto inwestycji FNPV/C bez dotacji jest ujemna i wynosi zł, a finansowa wewnętrzna stopa zwrotu FRR/C nie istnieje. W wariancie z dotacją FNPV/C przyjmuje wartość zł, zaś FRR/C również nie istnieje. Potrzebę realizacji projektu potwierdzają wskaźniki analizy ekonomicznej: ENPV jest dodatnie, ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji jest wyższa od stopy referencyjnej (5,5%), zaś wskaźnik korzyści do kosztów B/C jest wyższy od 1. Wskaźniki analizy ekonomicznej w wariancie z dotacją przyjmują wartości: ENPV: zł, ERR: 47,83%, zaś B/C: 2,17. Projekt finansowany będzie przez: dotację EFRR w kwocie: ,63 zł oraz środki własne w kwocie: ,14 zł, w tym: środki pokrywające 15% wydatków kwalifikowalnych: ,06 zł wszystkie wydatki niekwalifikowalne: ,08 zł Budowa infrastruktury przyczyni się do poprawy dostępu do usług publicznych realizowanych w oparciu o internet, gdyż większa ilość mieszkańców i przedsiębiorców będzie mogła skorzystać z e-usług. W ramach działań promocyjnych zaplanowano tablice informacyjno-promocyjne duże oraz tabliczki. Ponadto, zaplanowano sfinansowanie konferencji otwierającej, która będzie promowała projekt. Na stronie internetowej Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego dostępna będzie informacja o współfinansowaniu projektu ze środków EFRR zgodnie z wytycznymi dotyczącymi promocji. Zaplanowane działania pozwolą na skuteczne poinformowanie społeczeństwa o udzielonym projektowi wsparciu ze środków Unii Europejskiej. Strona 18 z 187

19 Społecznymi korzyściami, jakie powstaną w wyniku realizacji projektu będą m.in.: obniżenie kosztów komunikacji w związku z możliwością korzystania z VoIP na terenie zamieszkałym przez osób, możliwość wspomagania działań edukacyjnych za pomocą technologii informatycznych tzw. e-learning na obszarze interwencji, nowe perspektywy w zakresie telepracy (techniczna możliwość podjęcia telepracy potencjalnie obejmująca MŚP), nowe inwestycje z zakresu IT prowadzone przez operatorów ostatniej mili, dostęp do innowacyjnych treści i usług świadczonych poprzez szerokopasmowy internet (10% gospodarstw domowych w województwie mających dostęp do innowacyjnych usług poprzez szerokopasmowy internet), rozwój działalności gospodarczej opartej na nowoczesnych technologiach informatycznych i telekomunikacyjnych w województwie, wzrost liczby usług publicznych świadczonych za pośrednictwem internetu, usprawnienie komunikacji z administracją publiczną (zmniejszenie ilości dojazdów mieszkańców do budynków administracji publicznej o 7% rocznie), zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu, wizerunek nowoczesnego województwa, zwiększenie bezpieczeństwa publicznego poprzez wykorzystanie łącz do rozbudowy monitoringu. Wskaźnik efektywności kosztowej wynosi 0,25. Strona 19 z 187

20 3 DEFINICJA PROJEKTU Przedmiotem projektu jest zaprojektowanie i wybudowanie na terenie województwa śląskiego, pasywnej sieci optotelekomunikacyjnej Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, węzłów szkieletowych typu A i szkieletowych typu B, wraz z infrastrukturą towarzyszącą oraz zakupem systemu paszportyzacji sieci. ŚRSS ma być realizowana jako pasywna sieć optotelekomunikacyjna, co zapewni jej neutralność technologiczną i spowoduje, że każdy podmiot rynkowy, będzie miał do niej dostęp na jednakowych zasadach. Poprzez posiadanie węzłów szkieletowych typu A i szkieletowych typu B, sieć ta będzie pełnić rolę łącznika dla różnego typu sieci operatorskich i samorządowych, głównie na obszarach o słabej infrastrukturze teleinformatycznej województwa śląskiego. Powstanie tej sieci stworzy możliwości włączenia słabiej rozwiniętych obszarów województwa do szerokiego rynku nowoczesnych usług teleinformatycznych. Takie podejście pozwoli zachować pełną neutralność rynkową i technologiczną. Biorąc pod uwagę tendencje rynkowe, migrację obecnie budowanych systemów w stronę wielousługowych sieci następnej generacji (NGN) i wynikające z tego zmiany przyszłego zapotrzebowania, wybudowana sieć będzie mogła być wykorzystywana przez wszystkich uczestników rynku. Projekt będzie realizowany w formule zaprojektuj i wybuduj w oparciu o Program Funkcjonalno-Użytkowy. Zakres przedsięwzięcia obejmuje: sporządzenie projektu budowlanego i uzyskanie dla niego wynikających z przepisów prawa budowlanego: opinii, zgód, uzgodnień i zezwoleń, sporządzenie projektów wykonawczych, harmonogramów robót, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót, kosztorysów inwestorskich, wykonanie robót budowlanych na podstawie powyższych projektów, harmonogramów i specyfikacji technicznych, przeprowadzenie wymaganych uruchomień, wdrożeń oraz prób i badań, przygotowanie dokumentacji powykonawczej, przeprowadzenie wymaganych czynności odbiorczych związanych z przeglądem trasowym, pomiarami kontrolnymi, weryfikacja dokumentacji powykonawczej i przekazaniem do eksploatacji wybudowanej sieci, zgłoszenie zakończenia robót budowlanych, rozliczenie zgłoszeń lub Pozwoleń na Budowę, przekazanie do użytkowania wybudowanej sieci światłowodowej oraz rozliczenie inwestycji, wywiązywanie się z warunków określonych w gwarancji, a także zakup i wdrożenie systemu paszportyzacji sieci. Podstawowe parametry sieci to: Łączna długość Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej km: łączna długość rurociągów kablowych kilometro-otworu; Rodzaj kanalizacji: rurociąg kablowy, 4 otworowy, zbudowana z rur RHDPEwpr o średnicy 40 mm i grubości ścianki 3,7 mm, z wewnętrzną warstwą poślizgową; Typ większości zastosowanych studni: betonowe, prefabrykowane typu SKO-2 w ilości ok szt.; Strona 20 z 187

21 Typ studni zastosowanych dla węzłów szkieletowych typu B: betonowe, prefabrykowane typu SKO- 6, w ilości 41 szt.; Typ studni stacyjnych zastosowanych dla wykonania doprowadzeń do węzłów szkieletowych typu A: betonowe, prefabrykowane typu SKO-6, w ilości 17 szt.; Zasobniki kablowe w ilości ok. 750 szt.; Rodzaj zastosowanego w sieci szkieletowej kabla światłowodowego: Kabel o pojemności 72J, całkowita długość ok. 550 km, konstrukcji wielotubowej, z włóknami jednomodowymi; Kabel o pojemności 24J, całkowita długość ok. 2,5 km.; Mufa kablowa 165 szt.; Mufo-przełącznica 41 szt.; Panel przełącznicy (144 portów) 20 kpl.; Moduł 12-to włóknowy 186 szt.; Marker lokalizacyjny 750 szt.; Słupek oznaczeniowo-pomiarowy 750 szt.; Taśma lokalizacyjna 500 km.; Przewód lokalizacyjny 500 km. Liczba węzłów szkieletowych sieci typu A: 17 węzłów, Liczba węzłów szkieletowych typu B: 41 węzłów, co daje łącznie 58 węzłów szkieletowych. Powyższe parametry należy traktować szacunkowo, przedstawione liczby mogą się zmienić na etapie projektów sieci. Realizację projektu zaplanowano na lata Projekt obejmuje typ projektu podany w opisie działania 2.1 RPO WSL: 1.) Budowa i przebudowa miejskich i regionalnych sieci szkieletowych W projekcie nie planuje się stosowania zasady cross-financingu, działania szkoleniowe z zakresu ICT realizowane są w ramach odrębnych projektów. Strona 21 z 187

22 4 CHARAKTERYSTYKA PROJEKTU 4.1 TYTUŁ PROJEKTU Tytuł niniejszego projektu brzmi: Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. 4.2 LOKALIZACJA PROJEKTU Projekt zlokalizowany jest w województwie śląskim, na obszarach, na których brak jest wystarczającej infrastruktury telekomunikacyjnej. Budowa sieci będzie realizowana na terenie następujących powiatów: bielski (gmina Wilkowice - miejscowość: Wilkowice; gmina Czechowice Dziedzice - miejscowości: Ligota, Zabrzeg, Dziedzice; gmina Jasienica); m. Bielsko-Biała (miasto Bielsko-Biała); cieszyński (gmina Hażlach - miejscowość: Kończyce Wielkie; gmina Cieszyn - miejscowość: Cieszyn; gmina Zebrzydowice); m. Częstochowa (miasto Częstochowa); częstochowski (gmina Janów - miejscowości: Złoty Potok, Żuraw; gmina Mstów); m. Dąbrowa Górnicza (miasto Dąbrowa Górnicza); m. Jastrzębie-Zdrój (miasto Jastrzębie-Zdrój); kłobucki (gmina Przystajń - miejscowości: Ługi Radły, Brzeziny; gmina Wręczyca Wielka - miejscowość: Wręczyca Wielka; gmina Panki - miejscowość: Parszczyki; gmina Kłobuck - miejscowości: Biała Dolna, Zakrzew, Kamyk, Zagórze); lubliniecki (gmina Koszęcin - miejscowość: Wierzbie; gmina Lubliniec - miejscowość: Lubliniec; gmina Ciasna - miejscowości: Glinica, Ciasna, Sieraków Śląski, Panoszów, Wędzina; gmina Kochanowice); myszkowski (gmina Myszków - miejscowości: Mrzygłód, Myszków; gmina Żarki - miejscowość: Żarki; gmina Niegowa - miejscowość: Postaszowice); mikołowski (gmina Wyry); pszczyński (gmina Goczałkowice Zdrój - miejscowość: Goczałkowice Zdrój; gmina Pawłowice - miejscowość: Pawłowice; gmina Pszczyna - miejscowości: Studzionka, Brzeźce, Pszczyna, Czarków; gmina Suszec - miejscowości: Radostowice, Kryry; gmina Kobiór - miejscowość: Kobiór); raciborski (gmina Racibórz - miejscowości: Brzezie, Płonia); m. Rybnik (miasto Rybnik); m. Sosnowiec (miasto Sosnowiec); tarnogórski (gmina Miasteczko Śląskie - miejscowość: Żyglinek; gmina Świerklaniec; gmina Kalety; gmina Tarnowskie Góry); m. Tychy (miasto Tychy); wodzisławski (gmina Wodzisław Śląski - miejscowość: Wodzisław, gmina Radlin; gmina Pszów - miejscowość: Pszów; gmina Lubomia, gmina Mszana; gmina Rydułtowy); zawierciański (gmina Łazy - miejscowości: Niegowonice, Łazy, Kuźnica Masłońska; gmina Zawiercie - miejscowość: Zawiercie); m. Żory (miasto Żory); żywiecki (gmina Żywiec - miejscowość: Żywiec; gmina Łodygowice - miejscowość: Łodygowice). Strona 22 z 187

23 Planowany przebieg sieci na terenie województwa przedstawia Rysunek 1. Mapa w większym formacie stanowi załącznik nr 6 do wniosku o dofinansowanie. RYSUNEK 1. LOKALIZACJA PROJEKTU W WOJEWÓDZTWIE Źródło: Program Funkcjonalno-Użytkowy Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa, maj 2011 Strona 23 z 187

24 Województwo śląskie to przemysłowy region Polski położony w południowej części kraju, w dorzeczu górnego biegu trzech największych polskich rzek: Wisły, Odry i Warty. Region sąsiaduje z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim i małopolskim, a od południa graniczy z Republiką Czeską i Republiką Słowacką. W promieniu 600 km od Katowic znajduje się sześć europejskich stolic: Berlin, Bratysława, Budapeszt, Praga, Warszawa i Wiedeń. Śląsk jest uznawany za obszar o bardzo dobrej dostępności transportowej nie tylko dzięki głównym szlakom, ale także z powodu bardzo wysokiej gęstości infrastruktury drogowej. Szczegółowe mapy prezentujące lokalizację sieci w poszczególnych powiatach stanowią załącznik do wniosku o dofinansowanie oraz do Programu Funkcjonalno-Użytkowego. Ze względu na ilość map odstąpiono od przedstawiania ich wszystkich w studium wykonalności. Region dysponuje rozwiniętą siecią komunikacji miejskiej w kraju, krzyżują się tu autostrady A1 i A4. Autostrada A1, czyli europejska droga E75, jest częścią Transeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ Południe, łączącego Skandynawię z krajami leżącymi nad Morzem Śródziemnym. Korytarz biegnie od Morza Bałtyckiego przez terytorium Czech i Słowacji, aż do Austrii i będzie stanowić nowoczesne połączenie komunikacyjne pomiędzy Gdańskiem a Wiedniem. Niezwykle ważnym węzłem jest Węzeł Sośnica, gdzie zaprojektowano przecięcie A1 z autostradą A4, będącą najlepszym połączeniem drogowym regionu z Niemcami. Przy planowaniu przebiegu sieci przyjęto założenie, że będzie ona przebiegać przez tereny będące własnością Skarbu Państwa, w szczególności będą to pasy drogowe różnej kategorii dróg i ulic oraz występujące w tych ciągach obiekty inżynieryjne. W miejscach lokalizacji węzłów zinwentaryzowano stan obecny i zaplanowano odpowiednie działania modernizacyjne w celu dostosowania pomieszczeń na potrzeby węzłów sieci szkieletowej. Szczegółowa inwentaryzacja stanowi element Programu Funkcjonalno-Użytkowego. Realizacja projektu, którego celem jest stworzenie sieci szkieletowej na terenie województwa śląskiego, będzie miała niewielki wpływ na środowisko naturalne. Co więcej, wpływ ten będzie miał miejsce praktycznie tylko i wyłącznie podczas prowadzenia prac w fazie budowy sieci. Na etapie przygotowania projektu należy zwrócić uwagę na odpowiednie zaprojektowanie metody prac, zapewniającej jak najmniejszy stopień niedogodności dla otoczenia. Z uwagi na specyfikę projektu (liniowość), nie ma możliwości poprowadzenia sieci poza obszarami chronionymi. Jednak tam, gdzie konieczne jest położenie sieci na terenie obszaru chronionego, będzie to miało miejsce wzdłuż dróg, będących terenami już zdegradowanymi. Strona 24 z 187

25 5 POLITYKA RZĄDOWA, REGIONALNA I LOKALNA. POLITYKI HORYZONTALNE Polityka rozwoju społeczeństwa informacyjnego kształtowana jest na wszystkich szczeblach od szczebla europejskiego po lokalny. Komisja Europejska niezmiennie od wejścia w życie Inicjatywy i 2010 zwraca szczególną uwagę na doprowadzenie do powszechności szerokopasmowego dostępu do internetu na obszarze całej Unii Europejskiej 7. W komunikacie Cyfrowa przyszłość dla Europy. Śródokresowy przegląd i-2010 (COM(2008) 199 z 17 kwietnia 2008) Komisja Europejska podkreśla, że Europa jest obecnie jednym ze światowych liderów w rozwoju gospodarki cyfrowej. Europejski rynek łączy szerokopasmowych z 900 milionami łączy, obejmuje więcej abonentów niż jakikolwiek inny region gospodarczy, a połowa obywateli europejskich regularnie korzysta z internetu. Rynek dostępu do sieci szerokopasmowej w Europie, w styczniu 2008 roku przewyższył rynek w USA. Niektóre z państw członkowskich są w światowej czołówce jeśli chodzi o powszechność łączy szerokopasmowych, rozpowszechnienie telefonii komórkowej 3G i wielkość przesyłu danych. Stopień rozpowszechnienia dostępu szerokopasmowego osiągnął 20% populacji UE w styczniu 2008 r., co oznacza trzykrotny wzrost od czasu rozszerzenia w 2004 r., przy czym Dania, Finlandia i Holandia są światowymi liderami w tej dziedzinie. RYSUNEK 2. STOPIEŃ ROZPOWSZECHNIENIA INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO W UE-27 Źródło: Komunikat Komisji Europejskiej Konkurencyjność cyfrowa europy. Raport 2009 (COM(2009) 390, cześć 1) Jednocześnie, w opublikowanym 4 sierpnia 2009r. Komunikacie Komisji Europejskiej pn. Sprawozdanie w sprawie konkurencyjności Europy w dziedzinie technologii cyfrowych. Najważniejsze osiągnięcia strategii i2010 w latach COM(2009) 390, Komisja zauważa, że wraz 7 Broadband czyli szerokopasmowy dostęp do internetu ma niejednoznaczną definicję. Komisja Europejska oraz OECD definiują go jako dostęp do internetu prędkością pobierania (downlink) nie mniejszą niż 256 kbit/s i taka definicja jest przyjęta w niniejszym opracowaniu. Należy mieć jednak na uwadze, że ITU w rekomendacji I.113 definiuje broadband jako dostęp do internetu z szybkością nie mniejszą niż 1,5 Mbit/s Strona 25 z 187

26 z ogólnoświatowym kryzysem, w roku 2008 pojawiły się oznaki spowolnienia: spada tempo wzrostu stopnia rozpowszechnienia, a różnice pomiędzy państwami członkowskimi w odniesieniu do rozpowszechnienia, szybkości, ceny i zasięgu pogłębiają się. We wspomnianym Raporcie Polska jest wskazana jako kraj, który mimo dużego przyśpieszenia w latach wciąż pozostaje w ogonie EU-27 pod względem dostępu szerokopasmowego do internetu. RYSUNEK 3. WZROST ROZPOWSZECHNIENIA INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO W UE-27 W LATACH Źródło: Komunikat Komisji Europejskiej Konkurencyjność cyfrowa Europy. Raport 2009 (COM(2009) 390, cześć 1 W dniu 26 listopada 2008 r. Komisja przyjęła Europejski Plan Naprawy Gospodarczej (Komunikat Komisji COM(2008) 800) mówiący o tym, jak wyprowadzić Europę z obecnego kryzysu finansowego i gospodarczego. Ważną częścią planu naprawy gospodarczej jest strategia dostępu szerokopasmowego. Celem planu jest przede wszystkim pobudzenie inwestycji UE w określonych sektorach o strategicznym znaczeniu, tj. dostęp szerokopasmowy, który w perspektywie krótkoterminowej może wesprzeć gospodarkę, a w dłuższym okresie stworzyć podstawową infrastrukturę potrzebną do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. W ramach wyżej wspomnianego planu naprawy gospodarczej oraz w celu objęcia internetem szerokopasmowym do 2010 r. 100% obszaru UE, Komisja zadeklarowała przeznaczenie 1 mld na pomoc w podłączeniu obszarów wiejskich do internetu, w tworzeniu nowych miejsc pracy i dalszym rozwoju działalności gospodarczej. Ponadto szereg państw członkowskich zapowiedziało już, że planuje wspierać inwestowanie nie tylko w szybką infrastrukturę szerokopasmową na obszarach wiejskich i na obszarach o niedostatecznym zasięgu sieci, ale także w szybsze wdrażanie bardzo szybkich lub super szybkich szerokopasmowych sieci dostępowych nowej generacji. Są to działania zgodne ze strategicznymi kierunkami wspierania rozwoju internetu w krajach Wspólnot Europejskich nakreślonymi w Komunikacie w sprawie przyszłości sieci i internetu COM (2008) 594. Na działania UE w zakresie wspierania dostępu szerokopasmowego należy spojrzeć szerzej. We wspomnianym Komunikacie Komisji Europejskiej Sprawozdanie w sprawie konkurencyjności Strona 26 z 187

27 Europy w dziedzinie technologii cyfrowych. Najważniejsze osiągnięcia strategii i2010 w latach COM(2009) 390, zauważa się, że nawet w obszarach, w których światowe przewodnictwo należało do Europy, jest ona narażona na utratę przewagi konkurencyjnej w przypadku nowych, innowacyjnych rozwiązań. Europa była światowym liderem w dziedzinie internetu szerokopasmowego, ale w dziedzinie bardzo szybkich łączy światłowodowych i prac koncepcyjnych nad tzw. sieciami nowej generacji dzieli ją ogromny dystans do Japonii i Korei. Podobnie w obszarze łączności mobilnej rolę światowego lidera w zakresie sieci 3G/4G przejmuje Azja Wschodnia. Europa jest ponadto spychana na dalszy plan w zakresie innowacyjnych usług i aplikacji internetowych: USA odgrywają dominującą rolę w dziedzinie tworzenia usług społecznościowych (Web 2.0), a także innowacyjnych serwisów zaliczanych do kategorii Web 3.0 (bazujących na koncepcji sieci semantycznych i ontologii). Reasumując: aktualne trendy UE wskazują na przesuwanie się interwencji z obszarów zagrożonych cywilizacyjnie na obszary rozwojowe, które mogą stać się kołem napędowym dla całej UE. Komisja Europejska w Komunikacie Konkurencyjność cyfrowa Europy. Raport 2009 (COM(2009) 390), wskazuje jak rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w kwestii dostępu szerokopasmowego, wpływają negatywnie na konkurencyjność całej UE. Kluczowy dokument strategiczny, jakim jest EUROPA Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu 8 wymienia jako pierwszy priorytet rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji. Projekt Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa jest w pełni zgodny z tym priorytetem, jak również z planowanym projektem przewodnim KE Europejska Agenda Cyfrowa, gdyż przyczyni się do realizacji celu w ramach obszaru 4. Agendy, jakim jest: zagwarantowanie powszechnego dostępu szerokopasmowego (stacjonarnego i bezprzewodowego) o szybkości stopniowo wzrastającej do 30 Mb/s i większej oraz wspieranie stopniowego upowszechniania sieci dostępu nowej generacji na znacznej części terytorium UE, które umożliwią korzystanie z bardzko szybkich połączeń o przepustowości przekraczającej 100 Mb/s. Europa powinna w pełni wykorzystać potencjał oferowany przez gospodarkę cyfrową, która daje ogromne możliwości małym i średnim przedsiębiorstwom w sektorze produkcji i usług, zarówno samodzielnym firmom, jak i dostawcom większych przedsiębiorstw. Dlatego też Komisja uważa, że Europa musi inwestować w sieci teleinformatyczne o dużej przepustowości. Europa potrzebuje jak najszybciej osiągnięcia stuprocentowego pokrycia siecią szerokopasmową, co zdaniem Komisji, jest osiągalne do roku Powinno to zostać zrealizowane poprzez program intensywnych inwestycji w łącza światłowodowe i bezprzewodowe połączenia szerokopasmowe na poziomie regionalnym. POLITYKA RZĄDOWA Pierwszym i podstawowym, krajowym dokumentem strategicznym jest Strategia Rozwoju Kraju , która określa cele i priorytety polityki rozwoju kraju w perspektywie najbliższych lat oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Głównym celem SRK jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. 8 Komunikat Komisji EUROPA Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu; KE, Bruksela, wersja ostateczna 9 Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 listopada 2006r. Strona 27 z 187

28 Priorytetami strategicznymi Strategii Rozwoju Kraju są: wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki; poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej; wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości; budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa; rozwój obszarów wiejskich; rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej. Zgodnie z priorytetem Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej, w celu przyspieszenia wzrostu gospodarczego i podniesienia poziomu życia mieszkańców, Polska musi wykonywać ogromny wysiłek zbudowania, bądź zmodernizowania niezbędnej infrastruktury warunkującej prowadzenie konkurencyjnej działalności przez przedsiębiorców oraz osiągnięcie przez obywateli europejskiego poziomu cywilizacyjnego. Na jakość życia wpływa też dostęp do usług społecznych i ich poziom. Jednym z punktów Poprawy stanu infrastruktury technicznej i społecznej jest Infrastruktura techniczna. Istotnymi uwarunkowaniami przyspieszenia rozwoju i podnoszenia konkurencyjności gospodarki są dostępność i stan infrastruktury. Infrastruktura techniczna kraju wymaga obecnie modernizacji i rozbudowy, aby możliwe było umacnianie spójności społeczno-gospodarczej kraju, a także dyfuzja rozwoju z ośrodków o większym znaczeniu na obszary słabiej rozwinięte. Na szczególną uwagę zasługuje punkt c) infrastruktura teleinformatyczna 10, w którym zapisano, iż podnoszenie konkurencyjności gospodarki nie jest możliwe bez nowoczesnych technologii informatycznych i szeroko dostępnych usług sektora publicznego i biznesowego. Dlatego też zakłada się rozwijanie technik informacyjnych i komunikacyjnych ( ). Rozwojowi infrastruktury teleinformacyjnej administracji publicznej towarzyszyć będzie zwiększenie oferty i poprawa jakości usług publicznych oraz rozwój i dostępność zasobów informacyjnych administracji w formie elektronicznej. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie zgodne są z Narodową Strategią Spójności. Drugi z dokumentów zaakceptowany został decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzającą pewne elementy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia opracowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w maju 2007 r. Na podstawie wytycznych UE określających główne cele polityki spójności oraz uwzględniając uwarunkowania społeczno gospodarcze Polski przygotowano Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata (NSRO) wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Dokument określa kierunki wsparcia ze środków finansowych dostępnych z budżetu UE w okresie najbliższych lat w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności. Celem strategicznym Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. 10 Strategia Rozwoju Kraju , Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006r., Warszawa, listopad 2006; str Strona 28 z 187

29 Cel strategiczny NSRO osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych, wśród których należy wskazać: poprawę jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowę mechanizmów partnerstwa, poprawę jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej, budowę i modernizację infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług, wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Zagadnienia związane z rozwojem społeczeństwa informacyjnego w sposób bezpośredni są uwzględnione w ramach Celu 4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług. Niniejszy projekt wpisuje się w Cel 4, odpowiadający wytycznej Promowanie społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich w ramach Strategicznych Wytycznych Wspólnoty (SWW) oraz Cel 1. NSRO Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa, odpowiadający wytycznej Zdolności administracyjne w ramach SWW 11. Niniejszy projekt obejmuje budowę infrastruktury technicznej, jest zatem zgodny z Celem 3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski. Ze względu na fakt, iż interwencja projektu dotyczyć będzie głównie obszarów słabo zaludnionych i obszarów wiejskich, przedsięwzięcie to jest również spójne z Celem 6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Rozwój społeczeństwa informacyjnego w Polsce będzie możliwy dzięki wdrożeniu kompleksowej Strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego 12, zakładającej zapewnienie dostępu do internetu na terenie całego kraju (zarówno jeśli chodzi o instytucje publiczne, jak i indywidualnych użytkowników) oraz powszechnemu zastosowaniu technik informacyjnych i komunikacyjnych w instytucjach publicznych i biznesie. Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego realizowana będzie w największym stopniu poprzez działania na szczeblu centralnym, skierowane zarówno do przedsiębiorstw, administracji, jak i całego społeczeństwa. Opis szczegółowych aspektów rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce można znaleźć w dokumencie: Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku Strategia zakłada, iż polityka Polski w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego powinna odpowiadać konkretnym potrzebom tego społeczeństwa, a jednocześnie powinna być zgodna z polityką europejską i wykorzystywać jej najlepsze doświadczenia. Rozwojowi społeczeństwa informacyjnego w Polsce powinny trwale towarzyszyć: 11 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie - Narodowa Strategia Spójności, Dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzająca pewne elementy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, maj 2007r.; str Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013, MSWiA, grudzień 2008, Strona 29 z 187

30 Dostępność, bezpieczeństwo i zaufanie możliwość uzyskania dostępu do rzetelnej informacji lub bezpiecznej usługi niezbędnej obywatelowi oraz przedsiębiorcy; Otwartość i różnorodność brak preferencji i brak dyskryminacji w dostępie do informacji, a w szczególności do informacji publicznej; Powszechność i akceptowalność dążenie, aby udział w dobrach społeczeństwa informacyjnego był oczywisty i jak najszerszy, a także by oferta produktów i usług społeczeństwa informacyjnego była maksymalnie szeroka; Komunikacyjność i interoperacyjność zapewnienie dotarcia do pożądanej informacji w sposób bezpieczny, szybki i prosty; Rozwój społeczeństwa informacyjnego w Polsce wymaga skoordynowanych działań i harmonijnej współpracy sektora publicznego, prywatnego, ośrodków naukowo-badawczych oraz organizacji pozarządowych, a działania podejmowane w ramach wdrażania strategii powinny być koordynowane jako całościowy portfel inicjatyw i projektów. Analiza szans i zagrożeń oraz możliwości i ograniczenia w rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce doprowadziła do sformułowania poniższego katalogu niezbędnych postulatów, których realizacja bezpośrednio warunkuje powodzenie realizacji strategii: 1. Stworzenie warunków sprawnego rozwoju oraz funkcjonowania społeczeństwa informacyjnego: podniesienie poziomu motywacji, świadomości i umiejętności obywateli oraz wspieranie powszechnej i wielostronnej edukacji społeczeństwa w zakresie stosowania technologii informacyjnych; wypełnianie potrzeb ludzi i podmiotów gospodarczych poprzez ułatwienie dostępu do usług publicznych opartych na technologiach informacyjnych i komunikacyjnych oraz realizację kompleksowych projektów informacyjnych i edukacyjnych, szerokie wsparcie środowisk zagrożonych wykluczeniem cyfrowym poprzez identyfikowanie i likwidowanie barier edukacyjnych, organizacyjnych, ekonomicznych i geograficznych powodujących wykluczenie z możliwości korzystania z technologii informacyjnych, wykorzystanie współpracy międzynarodowej do poznania osiągnięć innych krajów (w szczególności Unii Europejskiej) w rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz wzajemnego udostępniania transgranicznych usług elektronicznych, a także promowanie polskich firm i instytucji oraz opracowanych przez nie rozwiązań z dziedziny nowych technologii, wykorzystywanie nowych narzędzi i technologii w sposób umożliwiający wzmocnienie wpływu i współdecydowania obywateli o sprawach ich dotyczących, sprzyjający tym samym rozwojowi regionalnemu oraz powstawaniu lokalnych inicjatyw, stworzenie warunków dla wspierania praktyk i inicjatyw wspomagających rozwój społeczeństwa oraz zorganizowanie agendy badawczej i stałego monitoringu stanu socjalnego, ekonomicznego i technicznego rozwoju oraz efektów prowadzonych działań, prowadzenie działań zwiększających poczucie bezpieczeństwa obywateli, co oznacza konieczność zagwarantowania pełnej ochrony ich podstawowych praw, danych osobistych, tożsamości oraz eliminację zagrożeń cyfrowych. 2. Zapewnienie powszechnego dostępu do usług i treści w sieciach informacyjnych: umożliwienie bezpłatnego korzystania z usług administracji publicznej (w szczególności usług służby zdrowia) z wykorzystaniem technologii informacyjnych, umożliwienie powszechnego dostępu do treści - bezpłatnie, gdy jest on własnością publiczną oraz odpłatnie, dla wynagradzania jego twórców, adekwatnie do wartości oraz popytu z uwzględnieniem ochrony praw własności intelektualnej; uregulowanie prawne szczególnych Strona 30 z 187

31 sytuacji udostępniania w przypadku niepełnego zaangażowania środków publicznych w wytworzenie treści i usług, promowanie tworzenia i udostępniania usług wykorzystujących umiejętności przetwarzania informacji we wszystkich dziedzinach gospodarki i życia społecznego, zapewnienie wielokanałowości dostarczanych usług publicznych tak, aby postęp cywilizacyjny nie utrudniał korzystania z usług i aby były one łatwo dostępne dla wszystkich podmiotów, do których są skierowane. 3. Szersze wykorzystanie nowych technologii w celu podniesienia efektywności, innowacyjności i konkurencyjności gospodarki oraz współpracy firm: uaktywnienie sektora naukowo-badawczego dla innowacyjności rozwiązań wykorzystywanych przez podmioty gospodarcze (w szczególności małe i średnie przedsiębiorstwa), zwiększenie zaangażowania sektora publicznego i prywatnego w badania i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w dziedzinie teleinformatyki i ekologii, zachowanie neutralności technologicznej sektora publicznego przez równe traktowanie różnych platform sprzętowych i programowych oraz określenie ram interoperacyjności technologii wdrażanych systemów teleinformatycznych tworząc tym samym dogodne warunki dla rozwoju konkurencyjności, zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności polskich przedsiębiorstw poprzez stymulowanie wykorzystania nowych technologii, a w szczególności technologii informacyjnych. 4. Stworzenie warunków prawno-ekonomicznych i organizacyjnych do zbudowania i powszechnego wykorzystania bezpiecznych sieci komunikacji cyfrowej: usunięcie barier technologicznych, organizacyjnych i prawnych w celu pełnego wykorzystania możliwości oferowanych przez technologie informacyjne i komunikacyjne, w szczególności przyjęcie rozwiązań legislacyjnych wspierających rozwój otwartego i konkurencyjnego rynku, zapewnienie powszechnego dostępu do komunikacji elektronicznej poprzez wszystkie równoprawne kanały cyfrowe telefoniczne, radiowe i telewizyjne przewodowe i bezprzewodowe, stacjonarne i mobilne przy wykorzystaniu wydajnych sieci szerokopasmowych nowej generacji o wysokiej przepustowości, zapewnienie skutecznej ochrony użytkowników sieci przed przestępstwami popełnianymi drogą elektroniczną, wspomaganie obywateli w sytuacjach kryzysowych (braku energii, klęsk żywiołowych, zamieszek lub działań terrorystycznych i wojennych) poprzez wykorzystanie dostępnych w takich warunkach technik informacyjnych, promowanie racjonalnego użytkowania urządzeń elektronicznych w kontekście ochrony zdrowia, ochrony środowiska, oszczędności energii elektrycznej oraz prawidłowej utylizacji zużytych urządzeń elektronicznych. Cel projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa jest spójny ze wszystkimi trzema kierunkami strategicznymi określonymi w strategii: w obszarze Człowiek z kierunkiem strategicznym: Przyspieszenie rozwoju kapitału intelektualnego i społecznego Polaków dzięki wykorzystaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych; w obszarze Gospodarka z kierunkiem strategicznym: Wzrost efektywności, innowacyjności i konkurencyjności firm, a tym samym polskiej gospodarki na globalnym rynku oraz ułatwienie Strona 31 z 187

32 komunikacji i współpracy między firmami dzięki wykorzystaniu technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych; w obszarze Państwo z kierunkiem strategicznym: Wzrost dostępności i efektywności usług administracji publicznej przez wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych do przebudowy procesów wewnętrznych administracji i sposobu świadczenia usług. Zgodność projektu z Krajowym Programem Reform (KPR) można zauważyć w: priorytecie 3. Wzrost innowacyjności przedsiębiorstw, priorytecie 4. Rozwój i modernizacja infrastruktury oraz zapewnienie warunków konkurencji w sektorach sieciowych. Istotny wpływ na zapisy priorytetów wyżej wymienionych programów operacyjnych wspierających realizację założonych celów rozwoju społeczeństwa informacyjnego posiada także program ramowy Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata Celem strategicznym programu jest: Wzrost innowacyjności przedsiębiorstw dla utrzymania gospodarki na ścieżce szybkiego rozwoju i dla tworzenia nowych, lepszych miejsc pracy, a celem proponowanych kierunków działań w ramach programu jest przekroczenie łącznie 15% poziomu zatrudnienia we wspomnianych powyżej sektorach. Wśród wskazanych kierunków działań, które w przyszłości pozwolą na zbudowanie gospodarki opartej na wiedzy należy wymienić: kierunek działań: Kadra dla nowoczesnej gospodarki, kierunek działań: Badania na rzecz gospodarki, kierunek działań: Własność intelektualna dla innowacji, kierunek działań: Kapitał na innowacje, kierunek działań: Infrastruktura dla innowacji. Z punktu widzenia niniejszego projektu w zakresie budowy sieci szerokopasmowej należy wymienić V kierunek działań jako najbardziej istotny, a szczególnie uwzględniony w nim Obszar 4: Upowszechnienie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Działania w ramach tego obszaru powinny koncentrować się na następujących zagadnieniach: wsparcie przedsiębiorców w korzystaniu z technologii informacyjno-komunikacyjnych, tworzenie bezpiecznych sieci i systemów informatycznych, promocja handlu elektronicznego, wsparcie wykorzystania ICT przez administrację państwową, wsparcie finansowe na rzecz obniżania kosztów implementacji narzędzi ICT w firmach i dostarczania przedsiębiorstwom taniego i legalnego oprogramowania. Aktualne kierunki polityki rządu w zakresie sieci szerokopasmowych wyznacza również przyjęty w listopadzie 2008 r. dokument Plan stabilności i rozwoju gospodarki Polski wobec światowego kryzysu finansowego. Zakłada on między innymi znoszenie barier dla inwestycji w infrastrukturę telekomunikacyjną (teleinformatyczną) rekomendowanych przez Komitet Rady Ministrów do Spraw Informatyzacji i Łączności. W założeniach Planu zapisano między innymi, następujące zmiany w prawie, mające ułatwić rozwój sieci następnej generacji (NGN): zmianę definicji inwestycji celu publicznego, tak by obejmowała ona inwestycje telekomunikacyjne, co powinno spowodować ułatwienia w uzyskaniu decyzji o lokalizacji inwestycji na danym terenie; ta zmiana o znaczeniu ustrojowym potwierdza uzasadnienie zaangażowania samorządów w budowę sieci szerokopasmowych, analizę i usunięcie barier z procedury uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, Strona 32 z 187

33 stworzenie jasnych i dostępnych inwestorowi przepisów określających warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, uniezależniających proces inwestycyjny od jednorazowych decyzji organów administracyjnych, uproszczenie procedur związanych z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, m.in.: uszczegółowienie wymagań w zakresie telekomunikacji dotyczących treści miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, określenie zasad partycypowania inwestorów realizujących inwestycje celu publicznego w kosztach sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wprowadzenie przesłanek zawieszenia postępowania oraz wprowadzenie terminów uzgodnień planu, dodanie do rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, instalacji związanych z dostępem do sieci i usług telekomunikacyjnych, rozszerzenie i sprecyzowanie katalogu zwolnień od obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, tak by obejmował on w wyraźny sposób elementy inwestycji telekomunikacyjnych; katalog zwolnień obejmie m.in. inne niż budowa czynności budowlane (np. przebudowa i montaż) dotyczące obiektów telekomunikacyjnych, przyłączy telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych oraz instalacji telekomunikacyjnych, doprecyzowanie w ustawie o drogach publicznych pojęć urządzenie infrastruktury technicznej niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego i obiekt budowlany niezwiązany z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, tak by przejrzyście określić status linii i innych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, inicjowanie projektów w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. W grudniu 2009 r. Prezes Rady Ministrów powołał zespół międzyresortowy do spraw realizacji Programu Cyfrowa Polska 13, w którym może uczestniczyć z głosem doradczym Prezes UKE. Celem tego programu jest upowszechnianie rozwoju usług szerokopasmowych do roku 2012, a w jego ramach przygotowano między innymi projekt ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci szerokopasmowych w telekomunikacji, przyjęty 8 sierpnia 2009 r. przez Komitet Stały Rady Ministrów. Do projektu ustawy załączono dokument przygotowany w UKE Diagnoza rynku usług szerokopasmowych zasadność i zakres interwencji publicznej. Znaczenie infrastruktury sieci szerokopasmowych zostało również podkreślone, jako jeden z priorytetów raportu Polska 2030 przygotowanego przez zespół doradców strategicznych ministra Michała Boniego. Szczegółowe dokumenty na poziomie krajowym odnoszące się do szeroko pojętej problematyki wspierania budowy sieci szerokopasmowych to: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie - Narodowa Strategia Spójności, Dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzającą pewne elementy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, maj 2007 r., Strategia Rozwoju Kraju , Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 r., Krajowy Program Reform, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 27 grudnia 2005r., Zarządzenie nr 144 Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie powołania 13 Zarządzenie nr 144 Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie powołania międzyresortowego zespołu do spraw realizacji Programu Cyfrowa Polska Strona 33 z 187

34 międzyresortowego zespołu do spraw realizacji Programu Cyfrowa Polska, Rządowy Plan stabilności i rozwoju gospodarki Polski wobec światowego kryzysu finansowego, Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 30 listopada 2008 r., Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata Ministerstwo Gospodarki 27 kwietnia 2006 r., Raport Polska 2030 raport przygotowany przez Zespół Doradców Strategicznych Premiera pod kierunkiem Ministra Michała Boniego, Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013, MSWiA, 2008 r., Diagnoza rynku szerokopasmowego w Polsce zasadność i zakres interwencji publicznej, Urząd Komunikacji Elektronicznej POLITYKA REGIONALNA Realizacja projektu na terenie województwa śląskiego powinna być zgodna nie tylko z krajowymi, lecz również z regionalnymi dokumentami strategicznymi dotyczącymi rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Jednym z podstawowych dokumentów województwa jest Strategia rozwoju województwa śląskiego Śląskie W dokumencie tym ważną rolę odgrywa gospodarka. Niniejszy projekt jest wyraźnie zgodny z celem strategicznym A.2 Rozwinięta infrastruktura nowej gospodarki, a w jego ramach z Kierunkiem działań A.2.3: Rozwój informatyki i telekomunikacji, gdzie wyraźnie wskazano, iż rozwój informatyki i telekomunikacji oprócz tego, iż stanowi ważny element z punktu widzenia atrakcyjności regionu, jest przede wszystkim niezbędny dla kształtowania społeczeństwa informacyjnego, zdolnego sprostać wyzwaniom współczesnego świata, związanym między innymi z procesami globalizacji i rosnącą konkurencją międzynarodową. We współczesnej gospodarce jednym z kluczowych elementów sprzyjających podnoszeniu konkurencyjności regionu jest dobrze rozwinięta sieć informatyczna i telekomunikacyjna, warunkująca szybki i swobodny transfer informacji. Dostęp do informacji wpływa na możliwości uczenia się i dynamikę rozwoju w każdym obszarze od gospodarki przez naukę do kultury. Wsparcie rozwoju informatyki i telekomunikacji jest we współczesnej gospodarce dla województwa śląskiego niezbędnym warunkiem osiągnięcia statusu równorzędnego partnera innych regionów. Z tego względu istotny jest zarówno rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej i informatycznej, jak również podnoszenie poziomu konkurencji na regionalnym rynku usług telekomunikacyjnych. Dla włączenia regionu w procesy rozwojowe kraju i Europy oraz umożliwienia mu konkurowania w skali krajowej i europejskiej istotne jest oddziaływanie na rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Rozwój tej infrastruktury wpłynie na podwyższenie jakości życia mieszańców, zmniejszenie kosztów funkcjonowania administracji publicznej oraz zwiększenie jej efektywności, a także podniesienie dostępności do edukacji. Inne korzyści z rozwoju społeczeństwa informacyjnego to pozytywny wpływ na dostępność informacji dla ludności, w tym ludności wiejskiej, zwiększenie atrakcyjności lokalizacyjnej działalności gospodarczej, w tym inwestycji zagranicznych. 15 Projekt budowy Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej jest w pełni zgodny z Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata Celem głównym tego programu jest stymulowanie dynamicznego rozwoju, przy wzmocnieniu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu. 14 Dokument ten stanowi przyjętą w lutym 2010 r. aktualizację Strategii Województwa Śląskiego na lata Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie 2020 Strona 34 z 187

35 Do osiągnięcia celu głównego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata prowadzić będzie realizacja 9 priorytetów, z których każdy jest zorientowany na osiągnięcie jednego z dziewięciu celów szczegółowych programu. Cel szczegółowy Programu jest równocześnie celem głównym priorytetu. RYSUNEK 4. POWIĄZANIA CELU GŁÓWNEGO, CELU SZCZEGÓŁOWEGO I PRIORYTETU PROGRAMU Cel główny RPO Stymulowanie dynamicznego rozwoju, przy wzmocnieniu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej regionu Cel szczegółowy RPO Stworzenie warunków do rozwoju społeczeostwa informacyjnego w regionie Priorytet Społeczeostwo informacyjne Źródło: Opracowanie własne na podstawie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata przewiduje priorytet II Społeczeństwo informacyjne, którego celem jest stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. Rozwój społeczeństwa informacyjnego, a zwłaszcza technologii informacyjnych i komunikacyjnych jest czynnikiem silnie stymulującym wzrost gospodarczy i zatrudnienie, przekładając się na jedną czwartą wzrostu PKB i 40% produktywności w krajach Unii Europejskiej. W Szczegółowym opisie priorytetów RPO w ramach priorytetu II przewidziano działanie 2.1 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego. Celem tego działania jest: zapewnienie powszechnego szerokopasmowego i bezpiecznego dostępu do internetu, co, jak pokazała analiza stanu istniejącego, nie jest możliwe bez zaangażowania środków publicznych. Projekt budowy Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej wpisuje się w cel działania 2.1 i odpowiada określonemu w tym działaniu typowi projektu nr 1: Budowa i przebudowa miejskich i regionalnych sieci szkieletowych (kategoria interwencji: 10). Realizacja celu głównego RPO Województwa Śląskiego i wprowadzenie regionu na ścieżkę dynamicznego wzrostu wymaga stworzenia korzystnych warunków do przeobrażenia gospodarki opartej na przemyśle ciężkim w gospodarkę opartą na wiedzy i informacji. Strona 35 z 187

36 Projekt wpisuje się w założenia Strategii Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego do roku w polu strategicznym Infrastruktura, celu strategicznym 2. Poprawa technicznej i ekonomicznej dostępności infrastruktury informacyjnej i komunikacyjnej w zakresie Kierunku działań 2.2 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej z zapewnieniem jej bezpieczeństwa oraz mechanizmów kontroli jakości. Jak wynika z ww. dokumentu niezbędne jest zniesienie, bądź przynajmniej ograniczenie istniejących barier ekonomicznych i technicznych utrudniających korzystanie z ICT. W ramach kierunku działań 2.2 przewidziano realizację szeregu działań składowych, wśród których należy wymienić: stworzenie sprawnej, bezpiecznej regionalnej sieci szkieletowej obejmującej swym zasięgiem obszar całego województwa, działaniem takim będzie w praktyce budowa Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej. Założenia projektu wpisują się również w wytyczne regionalnego dokumentu Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowych w Województwie Śląskim (ŚRSS). W szczególności jest to widoczne w przypadku wytycznych dotyczących: priorytetowego traktowania przedsięwzięć infrastrukturalnych ukierunkowanych na uzupełnienie spójności topologii sieci teleinformatycznej obsługującej wszystkie ważne relacje, wykorzystania środków publicznych przede wszystkim na uzupełnienie tych relacji sieciowych, których brakuje, lub których w obecnych warunkach komercyjny rynek nie obsługuje, głównie z powodu zaistniałych barier inwestycyjnych, neutralności technologicznej, otwartości organizacyjnej i technicznej sieci dla wszystkich użytkowników (operatorów) na równoprawnych zasadach, co najłatwiej i najtaniej zachować przy budowie elementów pasywnych infrastruktury, budowy hierarchicznej sieci regionalnej składającej się z części szkieletowej (sieci wojewódzkiej) łączącej obszary zagrożone wykluczeniem cyfrowym, na których planowana jest budowa sieci niższego poziomu tj. sieci dystrybucyjnych w postaci sieci gminnych i powiatowych, co oznacza, iż planowana sieć wojewódzka w postaci rurociągów i kabli optycznych ma tworzyć spójną strukturę łącząca sieci niższego poziomu. POLITYKA LOKALNA Przebieg Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej ustalony został w oparciu o inwentaryzację istniejących zasobów sieci i konsultacje z operatorami telekomunikacyjnymi. Inwestycja obejmie obszary, na których obecnie brak odpowiedniej infrastruktury internetu szerokopasmowego. Realizacja inwestycji jest zgodna z politykami lokalnymi poszczególnych gmin, na terenie których sieć powstanie. Zależności te przedstawia poniższa tabela. TABELA 1. ZGODNOŚĆ Z POLITYKAMI LOKALNYMI POSZCZEGÓLNYCH GMIN L.p. Gmina Dokument przedstawiający politykę lokalną 1. Bielsko-Biała 2. Ciasna Strategia Rozwoju Bielska-Białej do 2020 roku [ Strategia Rozwoju Gminy Ciasna na lata [ _rady_gminy_ciasna_z_dnia_28_grudnia_2007_r] 16 Śląskie mocne informacją Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Śląskiego do roku 2015, Samorząd Województwa Śląskiego, Katowice, kwiecień 2009 r. Strona 36 z 187

37 L.p. Gmina Dokument przedstawiający politykę lokalną 3. Cieszyn Strategia Rozwoju Miasta Cieszyna na lata [ 4. Czechowice Dziedzice Strategia rozwoju Gminy Czechowice-Dziedzice [ 5. Częstochowa 6. Dąbrowa Górnicza 7. Częstochowa Strategia Rozwoju Miasta [ Strategia Rozwoju Miasta: Dąbrowa Górnicza 2020 [ Goczałkowice- Zdrój brak aktualnej strategii 8. Hażlach Strategia rozwoju gminy Hażlach na lata (projekt) [ F%2Fhazlach.samorzady.pl%2Fzalacznik%2Fid%2F4921&rct=j&q=gmina%20ha%C5 %BClach%20plan%20strategia&ei=6V2PTuLHLomMswak1pgL&usg=AFQjCNF59cvL 0act9WMNkzQWnZJThgjESQ] 9. Janów brak aktualnej strategii 10. Jasienica Strategia Rozwoju Gminy Jasienica oraz Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jasienica [ 11. Jastrzębie- Zdrój Strategia Rozwoju Miasta Jastrzębie Zdrój do 2015 roku [ 12. Kalety brak aktualnej strategii 13. Kłobuck Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kłobuck [ 14. Kobiór brak aktualnej strategii 15. Kochanowice 16. Koszęcin 17. Lubliniec 18. Lubomia 19. Łazy Strategia rozwoju Gminy Kochanowice do roku 2015 [ Strategia Rozwoju Gminy Koszęcin na lata [ Strategia Rozwoju Miasta Lublińca na lata [ obecnie strategia w aktualizacji Plan Rozwoju Lokalnego LUBOMIA 2008 [ Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Łazy na lata [ 20. Łodygowice brak aktualnej strategii 21. Miasteczko Śląskie Strategia Rozwoju Miasta Miasteczko Śląskie na lata [ 22. Mstów brak aktualnej strategii Strona 37 z 187

38 L.p. Gmina Dokument przedstawiający politykę lokalną 23. Mszana 24. Myszków 25. Niegowa Strategia Rozwoju Gminy Mszana, Plan Rozwoju Gminy Mszana [ Strategia Rozwoju Miasta Myszkowa na lata [ Strategia rozwoju Gminy Niegowa [ 26. Panki brak aktualnej strategii 27. Pawłowice 28. Przystajń 29. Pszczyna Strategia Rozwoju Gminy Pawłowice do 2014 roku [ [ Strategia rozwoju Gminy Przystajń [ Plan rozwoju lokalnego dla gminy Pszczyna na lata oraz z późn. zm. [ [ 30. Pszów brak aktualnej strategii 31. Racibórz 32. Radlin 33. Rybnik 34. Rydułtowy 35. Sosnowiec 36. Suszec 37. Świerklaniec 38. Tarnowskie Góry 39. Tychy 40. Wilkowice Strategia Rozwoju miasta Racibórz na lata [ Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Radlina na lata [ Strategia Zintegrowanego Rozwoju Miasta Rybnika [ Strategia Rozwoju Miasta Rydułtowy na lata Aktualizacja Strategii Rozwoju Miasta Rydułtowy na lata [ 4C49A794?zbior=1&plikId=78788&zalId=32476] Strategia Rozwoju Miasta Sosnowca do 2020 roku [ Strategia Rozwoju Gminy Suszec na lata [ Strategia rozwoju Gminy Świerklaniec [ Strategia rozwoju miasta Tarnowskie Góry do 2015 roku [ a_tarnowskie_gory_do_2015_roku] Strategia Rozwoju Miasta Tychy Tychy 2013 [ pdf] Strategia Rozwoju Gminy Wilkowice wraz z aktualizacją [ 41. Wodzisław Śląski Strategia Rozwoju Miasta Wodzisław Śląski na lata [ 42. Wręczyca Wielka Strategia Rozwoju Gminy Wręczyca Wielka [ Strona 38 z 187

39 L.p. Gmina Dokument przedstawiający politykę lokalną 43. Wyry 44. Zawiercie 45. Zebrzydowice 46. Żarki 47. Żory Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wyry [ Strategia Rozwoju Gminy Zawiercie [ Strategia Rozwoju Zebrzydowice 2010 [ Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Żarki [ Strategia Rozwoju Miasta Żory. Żory przyjazne miasto (ze zm. z 2010 r.) [ 48. Żywiec brak aktualnej strategii Źródło: Opracowanie własne Realizacja projektu budowy Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej jest zgodna z politykami na szczeblu UE, politykami rządowymi, regionalnymi, jak również lokalnymi. POLITYKI HORYZONTALNE Polityka ochrony środowiska Wpływ projektu na środowisko będzie neutralny, kwestie środowiskowe bardziej szczegółowo przedstawiono w rozdziale 16. Polityka równych szans Wpływ projektu na politykę równych szans będzie neutralny. Niniejszy projekt zgodnie z artykułem 16 Rozporządzenia nr 1083/2006 będzie realizowany z poszanowaniem zasady równości szans i eliminowania dyskryminacji. Zasada ta będzie stosowana zarówno na etapie realizacji projektu, jak i po jego zakończeniu. Przy realizacji zapewniony zostanie równy dostęp wszystkich chętnych wykonawców, a jedynym kryterium wyboru wykonawcy będzie konkurencyjność oferty, natomiast płeć, rasa czy wiek nie będą brane pod uwagę. Na etapie eksploatacji produkty projektu udostępniane będą wszystkim chętnym niezależnie od wyznania, płci, rasy, wieku czy pochodzenia. Efektywność energetyczna Projekt ma obojętny wpływ na zagadnienia z zakresu efektywności energetycznej, gdyż nie występują w nim prace związane z wymianą lub remontem źródeł ciepła ani prace przyczyniające się do obniżenia zużycia energii. W przyszłości jednak technologie informacyjno-komunikacyjne mogą pośrednio przyczynić się do znaczącego obniżenia zużycia energii, co opisano szczegółowo w rozdziale 16. Polityka Społeczeństwa Informacyjnego Społeczeństwo informacyjne to nowy typ społeczeństwa, kształtujący się w krajach postindustrialnych, których rozwój technologii osiągnął najszybsze tempo. W społeczeństwie informacyjnym zarządzanie informacjami, ich jakość i szybkość przepływu są zasadniczymi czynnikami konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i usługach. Główne zasady odnoszące się do społeczeństwa informacyjnego to: powszechny dostęp wszystkich ludzi do podstawowego zakresu techniki komunikacyjnej i informacyjnej, otwarta sieć, czyli Strona 39 z 187

40 nieskrępowany dostęp do sieci wszystkich operatorów i usługodawców, zdolność współpracy wszelkiej techniki umożliwiającej pełen kontakt bez względu na miejsce pobytu ludzi, stworzenie warunków dla konkurencji w tej dziedzinie. Wpływ projektu na politykę społeczeństwa informacyjnego będzie zdecydowanie pozytywny dzięki zwiększonemu dostępowi do internetu dla mieszkańców miejscowości, w których obecnie brak jest infrastruktury umożliwiającej dostęp do szybkiego internetu. Polityka konkurencji Realizacja projektu będzie zgodna z unijną polityką konkurencji, gdyż wybór wykonawców nastąpi zgodnie z zasadami Ustawy Prawo Zamówień Publicznych, a projekt nie będzie zakłócał międzynarodowej konkurencji, co wykazano w rozdziale Strona 40 z 187

41 6 ANALIZA OTOCZENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO Określenie i charakterystyka obszaru Teren objęty oddziaływaniem projektu to obszar całego województwa śląskiego. Zgodnie z koncepcją interwencji publicznej w ramach projektu ŚRSS utworzona zostanie spójna infrastruktura szerokopasmowej sieci szkieletowej na obszarze województwa poprzez inwestycje w infrastrukturę szkieletowych sieci szerokopasmowych, tam gdzie ich dotąd brakuje. Budowa infrastruktury sieciowej, jaką przewiduje się w ramach realizacji projektu, umożliwi integrację wielu projektów budowy sieci szerokopasmowych na poziomie lokalnym jakie są realizowane na terenie województwa śląskiego w ramach Programu Rozwoju Subregionów oraz starających się o dofinansowanie w ramach procedury konkursowej do RPO WSL. Województwo śląskie to przemysłowy region Polski położony w południowej części kraju, w dorzeczu górnego biegu trzech największych polskich rzek: Wisły, Odry i Warty. Główne bogactwa naturalne to węgiel kamienny, złoża cynku i ołowiu, rudy molibdenowo- wolframowo- miedziowe, rudy żelaza, sól kamienna, pokłady metanu, gazu ziemnego, złoża margli, wapieni oraz kruszywa naturalnego, złoża wód leczniczych, mineralnych i termalnych. Na bazie tych surowców powstał tu największy w kraju okręg przemysłowy, odgrywający decydującą rolę w gospodarce narodowej jako podstawa krajowego bilansu paliwowo-energetycznego. Region sąsiaduje z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim i małopolskim, a od południa graniczy z Republiką Czeską i Republiką Słowacką. W promieniu 600 km od Katowic znajduje się sześć europejskich stolic: Berlin, Bratysława, Budapeszt, Praga, Warszawa i Wiedeń. Województwo zajmuje obszar km 2, tj. 3,9% powierzchni kraju. Głównymi elementami systemu osadniczego województwa śląskiego są, zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego, aglomeracje miejskie: górnośląska (o znaczeniu europejskim) oraz bielska, częstochowska i rybnicka (o znaczeniu krajowym). Województwo zamieszkuje blisko 4,7 mln osób, co stanowi 12,2% ludności Polski i jest ono najbardziej zurbanizowanym regionem Polski (78,1% ludności miejskiej, podczas gdy w Polsce wskaźnik ten wynosi 61,0%) oraz posiada najwyższą w kraju gęstość zaludnienia (376 osób/km 2 ). Pod względem liczby ludności województwo znajduje się na drugim miejscu w kraju po województwie mazowieckim. Otoczenie społeczne Pod względem ruchu naturalnego ludności od wielu lat na terenie województwa utrzymuje się tendencja spadkowa. Zmniejsza się liczba ludności w miastach, natomiast wzrasta populacja na wsi. W roku 2009 wartość wskaźnika przyrostu naturalnego wyniosła -0,2, jest to jednak wskaźnik wyższy niż w roku 2000 (-0,8) czy 2005 (-1,2). Najniższy przyrost naturalny wystąpił w powiatach ziemskich: będzińskim (-3,6), zawierciańskim (-3,4) oraz w miastach na prawach powiatu: Sosnowcu (-2,8) i Siemianowicach Śląskich (-2,5). Najwyższy przyrost naturalny występuje natomiast w Żorach (5,7), powiecie pszczyńskim (5,5) i powiecie bieruńsko lędzińskim (4). Strona 41 z 187

42 TABELA 2. RUCH NATURALNY I MIGRACJE LUDNOŚCI W 2009R. Wyszczególnienie Województwo Śląskie Polska urodzenia żywe zgony przyrost naturalny ogólne saldo migracji Źródło: Główny Urząd Statystyczny Saldo migracji na osób w województwie jest również ujemne i wynosi -1. Oznacza to, iż więcej osób wyjeżdża z województwa na stałe niż do niego przyjeżdża. Prognozy dotyczące liczby ludności w województwie śląskim wykazują trwałą tendencję spadkową. TABELA 3. PROGNOZY LICZBY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM NA LATA rok prognozowana liczba ludności rok prognozowana liczba ludności Źródło: Prognoza ludności na lata , GUS 17 Przyczyn zmniejszającej się liczby ludności w województwie jest kilka - wyjazdy zarobkowe za granicę - do Niemiec, Wielkiej Brytanii czy Holandii. Dalej, powroty w miejsca rodzinne ludzi, którzy kiedyś przyjechali na Śląsk do pracy w górnictwie, a teraz nie są już aktywni zawodowo. Województwo śląskie traci ludzi, którzy jadą studiować lub pracować po studiach do innych ośrodków, między innymi do Warszawy, Krakowa i Wrocławia. Niekorzystny jest nie tyle sam odpływ ludności, co odpływ jej określonej grupy: młodych, wykształconych, kreatywnych Strona 42 z 187

43 TABELA 4. LUDNOŚĆ WG WIEKU PRODUKCYJNEGO W 2009R. Wyszczególnienie Województwo Śląskie Polska ogółem ,00% ,00% w wieku przedprodukcyjnym ,37% ,95% w wieku produkcyjnym ,39% ,52% w wieku poprodukcyjnym ,24% ,53% Źródło: Główny Urząd Statystyczny W populacji mieszkańców województwa śląskiego udział ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosił 17,37% w 2009 r. i 17,19% w 2010 r., a w wieku produkcyjnym 65,39% w 2009 r. i 65,16% w 2010 r. Udział ludności w wieku produkcyjnym w porównaniu z udziałem tejże ludności na terenie całego kraju jest wyższy o około 1 punkt procentowy. TABELA 5. ZMIANY STRUKTURY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W LATACH Wyszczególnienie ogółem ,00% ,00% ,00% w wieku przedprodukcyjnym ,63% ,37% ,19% w wieku produkcyjnym ,51% ,39% ,16% w wieku poprodukcyjnym ,86% ,24% ,65% Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych Niekorzystnym zjawiskiem jest zmniejszający się udział mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym, co świadczy o starzeniu się ludności województwa i wskazuje na możliwość wystąpienia w przyszłości niedoboru ludności w wieku produkcyjnym. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie wyniosła w 2009 r. 9,4%, co w porównaniu z 2008 r. oznacza wzrost bezrobocia, nie mniej jednak wskaźnik ten jest znacznie niższy od poziomu bezrobocia w kraju. TABELA 6. STOPA BEZROBOCIA W WOJEWÓDZTWIE W LATACH Wyszczególnienie Województwo Śląskie 9,2 6,9 9,4 Polska 11,2 9,5 12,1 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie w 2009 r. wyniosła osób (w kraju ), w tym mężczyzn oraz kobiet. Strona 43 z 187

44 Infrastruktura techniczna Transport drogowy Śląsk jest uznawany za obszar o bardzo dobrej dostępności transportowej nie tylko dzięki głównym szlakom, ale także z powodu bardzo wysokiej gęstości infrastruktury drogowej. Region dysponuje rozwiniętą siecią komunikacji miejskiej w kraju - istnieje tu ponad 300 km torów tramwajowych. Kierunkiem dominującym w aglomeracji jest kierunek wschód - zachód, wzdłuż którego przebiegają autostrada A4 i Drogowa Trasa Średnicowa (DTŚ). Obie trasy pełnią odmienne funkcje: autostrada ma za zadanie obsługę ruchu dalekobieżnego (w tym tranzytu), natomiast DTŚ obsługuje głownie ruch lokalny i ma pełnić funkcję trasy międzymiejskiej (określana jest mianem autostrady miejskiej"). W regionie krzyżują się autostrady A1 i A4. Autostrada A1, czyli europejska droga E75, jest częścią Transeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ Południe, łączącego Skandynawię z krajami leżącymi nad Morzem Śródziemnym. Korytarz biegnie od Morza Bałtyckiego przez terytorium Czech i Słowacji, aż do Austrii i będzie stanowić nowoczesne połączenie komunikacyjne pomiędzy Gdańskiem a Wiedniem. Niezwykle ważnym węzłem jest Węzeł Sośnica, gdzie zaprojektowano przecięcie A1 z autostradą A4, będącą najlepszym połączeniem drogowym regionu z Niemcami. Transport kolejowy W województwie realizuje się około 50% krajowych przewozów kolejowych. Opisując infrastrukturę kolejową na Śląsku, należy wspomnieć węzeł kolejowy w Tarnowskich Górach - jeden z największych węzłów kolejowych w Europie. Transport między Bielskiem, Katowicami i Warszawą zapewnia Centralna Magistrala Kolejowa (CMK), a między Katowicami i Gdańskiem Magistrala Portowa, którymi przewożona jest większość towarów z terenu województwa. Na uwagę zasługuje również Euroterminal w Sławkowie. Jest to najbardziej na zachód wysunięty punkt styku systemów kolei szeroko i normalnotorowej, funkcjonującej według standardów europejskich. Terminal posiada wewnętrzną sieć torów kolejowych zarówno o szerokim rozstawie, jak i w standardzie europejskim, tym samym posiada połączenie z systemem przepływu ładunków na osi Azja i Daleki Wschód - Europa Zachodnia. Transport powietrzny Międzynarodowy Port Lotniczy GTL Katowice w Pyrzowicach jest oficjalnym lotniskiem międzynarodowym, znajduje się ono około 30 km na północ od Katowic. Korzystają z niego pasażerowie z całej południowej Polski, a nawet z Czech i Słowacji. Lotnisko w Pyrzowicach jest jednym z kluczowych elementów infrastruktury komunikacyjnej Śląska. Lotnisko obsługuje połączenia stałe, zarówno krajowe jak i zagraniczne, a także połączenia czarterowe. Ma też terminal cargo, służący do przewozu towarów. Ponieważ lotnisko znajduje się na wysokości 303 m n.p.m., warunki pogodowe jak i terenowe są tu znacznie lepsze niż na innych lotniskach w Polsce. Rozwój społeczeństwa informacyjnego Warunki rozwoju inwestycji w dziedzinie sieci szerokopasmowych na terenie województwa śląskiego są zróżnicowane. Północ i południe Śląska to w znacznej mierze obszary, gdzie ze względu na brak infrastruktury mieszkańcom trudno uzyskać ofertę usług szerokopasmowych, nie mówiąc o konkurencyjnym wyborze. Natomiast w miastach, w tym w obszarze aglomeracji śląskiej konkurencja w dziedzinie usług szerokopasmowych niekiedy bywa zadowalająca, biorąc pod uwagę ogólnokrajowe standardy usługowe, ale również tam występują rejony, gdzie z różnych przyczyn utrzymują się trwałe bariery w rozwoju nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Strona 44 z 187

45 Zebrane dane wskazują, że mieszkańcy regionu niewiele odbiegają od średniej krajowej. Podobna jest liczba internautów, jak i sposoby wykorzystania sieci. Pozycję województwa śląskiego na tle innych województw przedstawia Tabela 7 (numery w rankingu). Cecha TABELA 7. RANKING WOJEWÓDZTW W LATACH Przedsiębiorstwa ogółem - wykorzystujące komputery Przedsiębiorstwa ogółem - korzystające z wewnętrznej sieci komputerowej LAN Przedsiębiorstwa ogółem - posiadające dostęp do internetu Przedsiębiorstwa ogółem - posiadające Intranet Przedsiębiorstwa ogółem - posiadające własną stronę internetową rok DOLNOŚLĄSKIE KUJAWSKO- POMORSKIE LUBELSKIE LUBUSKIE ŁÓDZKIE MAŁOPOLSKIE MAZOWIECKIE OPOLSKIE PODKARPACKIE PODLASKIE POMORSKIE ŚLĄSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE WIELKOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS W zakresie gospodarki warty uwagi jest fakt, że 50,6% przedsiębiorstw na Śląsku posiada podpis elektroniczny. To jeden z najlepszych wyników w kraju. Blisko jedna trzecia firm w całości komunikuje się w sprawach urzędowych wyłącznie przy pomocy dokumentów elektronicznych. Województwo śląskie zajmuje ponadto piątą lokatę pod względem wielkości przychodów ze sprzedaży zanotowanych przez firmy informatyczne w 2009 r. 18 Szacuje się, że około 85% badanych gospodarstw domowych w województwie śląskim korzysta z internetu. Częściej z internetu korzystają gospodarstwa domowe wieloosobowe niż jednoosobowe. Odsetek gospodarstw domowych korzystających z internetu jest większy wśród gospodarstw domowych mieszkających w miejscowości powyżej 100 tys. mieszkańców. Wśród gospodarstw domowych, które nie korzystają z internetu ponad 40% ma zamiar z niego korzystać. Liczba 18 Strona 45 z 187

46 gospodarstw planujących rozpoczęcie korzystania z internetu wzrasta wraz ze wzrostem liczebności gospodarstwa domowego. 19 Na podstawie badań ankietowych szacuje się, że niemal 3/4 gospodarstw domowych województwa śląskiego posiadających dostęp do internetu poszukuje w nim ofert kulturalnych i rozrywkowych, prawie co drugie ofert producentów, operatorów telefonii komórkowej oraz ofert biur podróży, a niemal co trzecie ofert sieci handlowych, informacji o firmach oraz o usługach bankowych. Zakres informacji poszukiwanych w internecie jest w pewnym stopniu zdeterminowany wielkością gospodarstwa domowego oraz miejscem zamieszkania. 20 Mieszkańcy województwa śląskiego w największym stopniu oczekują możliwości korzystania drogą elektroniczną z usług związanych ze zdrowiem, dostępu do bibliotek publicznych oraz uzyskiwania odpisów aktów stanu cywilnego. W najmniejszym stopniu natomiast pożądane są możliwości uzyskania pozwoleń na budowę, jak również spraw związanych z wiarą i działalnością Kościoła. Odsetek osób w wieku lat, dokonujących zakupów przez internet wzrósł z 5% w 2004 r. do 15% w roku Częściej zakupów w sieci dokonywali mężczyźni niż kobiety. Struktura wiekowa osób kupujących przez internet pokazuje, że najczęściej dokonywały tego osoby w wieku lat (prawie co trzeci użytkownik), natomiast osoby powyżej 55 roku życia robiły to w znikomej części. Widać także spore zróżnicowanie przy uwzględnieniu poziomu wykształcenia. Im wyższe wykształcenie, tym częściej internet wykorzystywany był w celu zamawiania lub kupowania towarów/usług. Niemal 40% osób posiadających wykształcenie wyższe dokonywało zakupów przez internet, podczas gdy wśród osób z wykształceniem podstawowym odsetek ten wynosił zaledwie 9%. Kategorią społeczną, która najczęściej wykorzystuje internet do zakupów, z punktu widzenia aktywności zawodowej, byli w 2007 roku uczniowie i studenci (co trzeci), a na drugim końcu znaleźli się emeryci i inni bierni zawodowo (zaledwie 4%). Ze względu na klasę miejscowości, najczęściej zamawiali i kupowali przez internet mieszkańcy dużych miast, rzadziej mieszkańcy miast mniejszych, a najrzadziej osoby z obszarów wiejskich. Stronę internetową w województwie śląskim posiada większa część urzędów niż wynosi średnia krajowa. Prawie 96 % z grupy do której zaliczamy urzędy gminne, starostwa powiatowe, miasta na prawach powiatu i Urząd Marszałkowski posiada własną stronę internetową, co jest wynikiem o prawie 5 pkt. proc. lepszym niż w kraju. Infrastruktura możliwa do wykorzystania w projekcie W wyniku inwentaryzacji infrastruktury w województwie śląskim określono obszary, w których występuje wystarczająco rozwinięta infrastruktura teleinformatyczna oraz te, w których takiej infrastruktury brakuje, a przedsiębiorstwa telekomunikacyjne nie planują podejmowania działań inwestycyjnych. Przebiegi Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej zaplanowano wyłącznie w obszarach, gdzie nie występuje wystarczająca infrastruktura telekomunikacyjna. W trakcie realizacji projektu wykorzystane zostaną istniejące pomieszczenia na potrzeby lokalizacji węzłów szkieletowych, przy czym pomieszczenia te będą wymagały modernizacji i dostosowania. Na bieżąco monitorowany jest stan realizacji innych projektów PRS, nie mniej jednak na obecnym etapie nie można zakładać 19 Diagnoza rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w województwie śląskim Raport z badań, Centrum Badań i Ekspertyz Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, październik Diagnoza rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w województwie śląskim Raport z badań, Centrum Badań i Ekspertyz Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, październik 2008 Strona 46 z 187

47 dzierżawy części sieci realizowanych w ramach PRS, gdyż nie tylko sieci te jeszcze nie powstały, ale również nie ogłoszono jeszcze postępowań przetargowych na budowę ww. sieci. Otoczenie gospodarcze Niewątpliwie mocnymi stronami Województwa Śląskiego są instytucje około biznesowe, tj. agencje rozwoju regionalnego i lokalnego, izby gospodarcze, izby przemysłowe, izby handlowe, cechy rzemieślnicze oraz ośrodki wspierania przedsiębiorczości, doradcze i informacji gospodarczej, a także stowarzyszenia gospodarcze. Podstawowym celem działalności organizacji wspierających przedsiębiorczość jest podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich rozwój. Do najważniejszych instytucji o zasięgu regionalnym należą: Regionalna Izba Gospodarcza, Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach, Śląska Izba Rolnicza, Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego (GARR), Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw (GAPP) oraz Fundusz Górnośląski. Ponadto w regionie prowadzą działalność fundusze pożyczkowe, poręczeniowe i venture capital. Należy do nich Śląski Regionalny Fundusz Poręczeniowy oraz fundusze pożyczkowe, działające przy GARR i GAPP. W województwie funkcjonują także inkubatory przedsiębiorczości oraz parki przemysłowe i technologiczne. TABELA 8. STRUKTURA PODMIOTÓW GOSPODARKI NARODOWEJ W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM W 2009 R. Jednostki wpisane wg sektorów własnościowych J.m podmioty gospodarki narodowej ogółem jed. gosp sektor publiczny - ogółem jed. gosp sektor publiczny - państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego jed. gosp sektor publiczny - przedsiębiorstwa państwowe jed. gosp. 28 sektor publiczny - spółki handlowe jed. gosp. 593 sektor publiczny - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed. gosp. 17 sektor publiczny - państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze jed. gosp. 28 sektor prywatny - ogółem jed. gosp sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jed. gosp sektor prywatny - spółki handlowe jed. gosp sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed. gosp sektor prywatny - spółdzielnie jed. gosp sektor prywatny - fundacje jed. gosp. 808 sektor prywatny - stowarzyszenia i organizacje społeczne jed. gosp Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS Wśród zarejestrowanych podmiotów dominuje sektor prywatny jednostek, podczas gdy sektor publiczny liczy jednostek. Istotny wpływ na rozwój przedsiębiorstw w regionie miała Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. (KSSE), która została utworzona w celu wsparcia i przyspieszenia procesów restrukturyzacyjnych oraz stworzenia nowych miejsc pracy w regionie śląskim. Jej podstawowym zadaniem jest promocja województwa śląskiego jako miejsca przyjaznego inwestorom. Strefą zarządza Spółka Akcyjna Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna z siedzibą w Katowicach. Strona 47 z 187

48 TABELA 9. PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON-STAN NA 2009 R. Jednostki wpisane wg PKD 2004 ogółem jed. gosp w sekcji A ogółem (rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo) jed. gosp w sekcji B ogółem (rybactwo) jed. gosp. 69 w sekcji C ogółem (górnictwo) jed. gosp. 294 w sekcji D ogółem (przetwórstwo przemysłowe) jed. gosp w sekcji E ogółem (wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, wodę) jed. gosp. 375 w sekcji F ogółem (budownictwo) jed. gosp w sekcji G ogółem (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego) jed. gosp. w sekcji H ogółem (hotele i restauracje) jed. gosp w sekcji I ogółem (transport, gospodarka magazynowa i łączność) jed. gosp w sekcji J ogółem (pośrednictwo finansowe) jed. gosp w sekcji K ogółem (obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej) jed. gosp w sekcji L ogółem (administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne) jed. gosp w sekcji M ogółem (edukacja) jed. gosp w sekcji N ogółem (ochrona zdrowia i pomoc społeczna) jed. gosp w sekcji O ogółem (działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała) jed. gosp w sekcji P ogółem (gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników) jed. gosp. 1 w sekcji Q ogółem (organizacje i zespoły eksterytorialne) jed. gosp. 3 Źródło: Bank Danych Lokalnych, GUS W 2009 roku najwięcej podmiotów zarejestrowanych było w grupie G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego) oraz K (obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej) według PKD W chwili obecnej województwo śląskie jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się regionów Polski. Wytwarza się tutaj ok. 13,2% (2008 rok) produktu krajowego brutto (PKB), co daje województwu drugie miejsce w kraju. Dynamiczny rozwój i ciągłe unowocześnianie tradycyjnych dziedzin gospodarki, jak również wykreowanie nowych innowacyjnych jej gałęzi przyczyniają się do społeczno - gospodarczego rozwoju regionu. Systematycznie rośnie rola sektora małych i średnich przedsiębiorstw, co stwarza możliwości zatrudnienia w różnych działach gospodarki oraz daje szansę na zróżnicowaną strukturę zatrudnienia, bardziej odporną na zmiany koniunktury gospodarczej. Strona 48 z 187

49 Jednocześnie, podnoszenie konkurencyjności gospodarki nie jest możliwe bez nowoczesnych technologii informatycznych i szeroko dostępnych usług sektora publicznego i biznesowego, dlatego też planuje się, iż realizacja projektu przyczyni się do zwiększenia konkurencyjności i innowacyjności polskich przedsiębiorstw poprzez stymulowanie wykorzystania nowych technologii, w tym technologii informacyjnych. Region śląski jest również bardzo ważnym w kraju ośrodkiem wystawienniczo-targowym. Imprezy targowe organizowane są w największej w kraju hali widowiskowo-sportowej Spodek. Z początkiem 2008 roku otwarto również nowoczesny obiekt w Sosnowcu - Centrum Targowo - Wystawiennicze Expo Silesia. Obecnie jest to jedna z najnowocześniejszych i największych tego typu budowli w Polsce. Szacuje się, iż wartość globalnego rynku technologii informacyjno-komunikacyjnych wynosi 2mld euro, natomiast firmy europejskie zaspokajają tylko jedna czwartą tego popytu. Europa nie tylko pozostaje w tyle pod względem szybkiego internetu, lecz również wpływa to na jej potencjał innowacyjny oraz rozpowszechnianie wiedzy za pośrednictwem sieci i na internetową sprzedaż produktów i usług. Wyniki inwentaryzacji infrastruktury przeprowadzonej w województwie śląskim wskazują na występowanie następujących problemów: brak odpowiedniej infrastruktury w pewnych obszarach, które z tego powodu stają się obszarami wykluczonymi cyfrowo, zbyt wysoki koszt usługi szerokopasmowego dostępu do internetu, w wyniku którego dla części osób dostęp ten jest nieosiągalny z przyczyn ekonomicznych, brak potrzeby korzystania z internetu przez część z gospodarstw domowych. Potencjał obszaru W Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie , która stanowi aktualizację Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego na lata dla województwa przeprowadzono bilans strategiczny analizę SWOT, w ramach której określono mocne strony regionu, do których należą m.in.: Zdywersyfikowana struktura gospodarki; Znacząca pozycja przemysłu elektromaszynowego, informatycznego, energetyki oraz przemysłu motoryzacyjnego; Tranzytowe położenie województwa śląskiego w strefie nadgranicznej wzdłuż międzynarodowych szlaków komunikacyjnych i transportowych; Zdywersyfikowany system połączeń transportowych; Duża koncentracja bezpośrednich inwestycji zagranicznych; Duży rynek konsumencki (blisko 4,7 mln ludzi); Sektorowe sieci współpracy i struktury wspierające w województwie śląskim, w tym m.in.: Śląska Sieć Wyrobów Medycznych, Śląski Klaster Wodny, Innowacyjny Śląski Klaster Czystych Technologii Węglowych; Duża koncentracja wysoko wykwalifikowanej kadry naukowo-technicznej (technicznej, ekonomicznej, medycznej) sektora B+R; Współpraca jednostek sektora B+R z ośrodkami w kraju i za granicą; 21 przyjęta przez Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą III/47/1/2010 na posiedzeniu w dniu 17 lutego 2010 roku 22 przyjęta przez Sejmik Województwa Śląskiego 4 lipca 2005 roku Strona 49 z 187

50 Wysoki udział firm wprowadzających nowe rozwiązania w zakresie produktu, metod produkcji lub organizacji. Strategia wskazuje również szanse regionu, wśród których są m.in.: Rosnący potencjał regionalnych instytucji wsparcia biznesu i zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji przedsiębiorstw oraz ich wpływ na rozwój gospodarczy; Rozwój gospodarki opartej na wiedzy; Wzrastające zapotrzebowanie na nowe technologie w związku z przyjęciem pakietu klimatycznego i występującym kryzysem energetycznym; Rozwój e-usług i nowoczesnych rozwiązań informatycznych; Wzrost poziomu wykształcenia; Zmiana wizerunku regionu; Włączenie regionu w transeuropejskie systemy transportowe i telekomunikacyjne (sieci TEN-T); Dostępność funduszy strukturalnych przeznaczonych na rozwój zasobów ludzkich. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy i rozwój e-usług i nowoczesnych rozwiązań informatycznych to jedne z szans rozwojowych naszego województwa. Pełniejsze wykorzystanie tych szans będzie możliwe po zakończeniu realizacji niniejszego projektu, który zapewni niezbędną infrastrukturę teleinformatyczną umożliwiającą wdrażanie nowych e-usług i szybszy rozwój gospodarki opartej na wiedzy. Podsumowanie Teren objęty oddziaływaniem projektu to obszar całego województwa śląskiego. Zgodnie z koncepcją interwencji publicznej w ramach projektu ŚRSS utworzona zostanie spójna infrastruktura szerokopasmowej sieci szkieletowej na obszarze województwa poprzez inwestycje w infrastrukturę szkieletowych sieci szerokopasmowych, tam gdzie ich dotąd brakuje. Województwo śląskie to przemysłowy region Polski położony w południowej części kraju. Główne bogactwa naturalne to węgiel kamienny, złoża cynku i ołowiu, rudy molibdenowo- wolframowomiedziowe, rudy żelaza, sól kamienna, pokłady metanu, gazu ziemnego, złoża margli, wapieni oraz kruszywa naturalnego, złoża wód leczniczych, mineralnych i termalnych. Na bazie tych surowców powstał tu największy w kraju okręg przemysłowy, odgrywający decydującą rolę w gospodarce narodowej jako podstawa krajowego bilansu paliwowo-energetycznego. Region sąsiaduje z województwami: opolskim, łódzkim, świętokrzyskim i małopolskim, a od południa graniczy z Republiką Czeską i Republiką Słowacką. Województwo zajmuje obszar km 2, tj. 3,9% powierzchni kraju, a zamieszkuje je blisko 4,7 mln osób, co stanowi 12,2% ludności Polski, pod względem liczby ludności województwo znajduje się na drugim miejscu w kraju po województwie mazowieckim. Pod względem ruchu naturalnego ludności od wielu lat na terenie województwa utrzymuje się tendencja spadkowa. W roku 2009 wartość wskaźnika przyrostu naturalnego wyniosła -0,2, jest to jednak wskaźnik wyższy niż w roku 2000 (-0,8) czy 2005 (-1,2). Saldo migracji na osób w województwie jest również ujemne i wynosi -1. Oznacza to, iż więcej osób wyjeżdża z województwa na stałe niż do niego przyjeżdża. W populacji mieszkańców województwa śląskiego udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w 2010 r. wynosił 17,19%, w wieku produkcyjnym 65,16%, natomiast w wieku poprodukcyjnym 17,65%. Udział ludności w wieku produkcyjnym w porównaniu z udziałem tejże ludności na terenie Strona 50 z 187

51 całego kraju jest wyższy o około 1 punkt procentowy. Niekorzystnym zjawiskiem jest zmniejszający się udział mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym, co świadczy o starzeniu się ludności województwa i wskazuje na możliwość wystąpienia w przyszłości niedoboru ludności w wieku produkcyjnym. Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie wyniosła w 2009 r. 9,4%, co w porównaniu z 2008 r. oznacza wzrost bezrobocia, nie mniej jednak wskaźnik ten jest znacznie niższy od poziomu bezrobocia w kraju. W regionie krzyżują się autostrady A1 i A4. Autostrada A1, czyli europejska droga E75, jest częścią Transeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ-Południe łączącego Skandynawię z krajami leżącymi nad Morzem Śródziemnym. Niezwykle ważnym węzłem jest Węzeł Sośnica, gdzie zaprojektowano przecięcie A1 z autostradą A4, będącą najlepszym połączeniem drogowym regionu z Niemcami. W województwie realizuje się około 50% krajowych przewozów kolejowych dzięki dobrze rozwiniętej infrastrukturze transportu kolejowego. Śląskie dysponuje własnym Międzynarodowym Portem Lotniczym GTL Katowice w Pyrzowicach, który obsługuje połączenia stałe, zarówno krajowe jak i zagraniczne, a także połączenia czarterowe. Dostępny jest również terminal cargo, służący do przewozu towarów. W porównaniu do danych ogólnopolskich liczba internautów w regionie jest podobna tak jak i sposoby wykorzystania sieci. W rankingu województw dotyczącym społeczeństwa informacyjnego dla 5 wybranych kryteriów 23 województwo śląskie plasuje się średnio na 3 pozycji. Warunki rozwoju inwestycji w dziedzinie sieci szerokopasmowych na terenie województwa śląskiego są zróżnicowane. Północ i południe Śląska to w znacznej mierze obszary, gdzie ze względu na brak infrastruktury mieszkańcom trudno uzyskać ofertę usług szerokopasmowych, nie mówiąc o konkurencyjnym wyborze. Natomiast w miastach, w tym w obszarze aglomeracji śląskiej konkurencja w dziedzinie usług szerokopasmowych niekiedy bywa zadowalająca, biorąc pod uwagę ogólnokrajowe standardy usługowe, ale występują tam również rejony, gdzie z różnych przyczyn utrzymują się trwałe bariery w rozwoju nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. W chwili obecnej województwo śląskie jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się regionów Polski. Wytwarza się tutaj ok. 13,2% (2008 rok) produktu krajowego brutto (PKB), co daje województwu drugie miejsce w kraju. Wśród zarejestrowanych podmiotów dominuje sektor prywatny jednostek, podczas gdy sektor publiczny liczy jednostek. W 2009 roku najwięcej podmiotów zarejestrowanych było w grupie G (handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego) oraz K (obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej) według PKD Dynamiczny rozwój i ciągłe unowocześnianie tradycyjnych dziedzin gospodarki, jak również wykreowanie nowych innowacyjnych jej gałęzi przyczyniają się do społeczno - gospodarczego rozwoju regionu. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy i rozwój e-usług i nowoczesnych rozwiązań informatycznych to jedne z szans rozwojowych naszego województwa. Pełniejsze wykorzystanie tych szans będzie możliwe po zakończeniu realizacji niniejszego projektu, który zapewni niezbędną infrastrukturę teleinformatyczną umożliwiającą wdrażanie nowych e-usług i szybszy rozwój gospodarki opartej na wiedzy kryteriów to: przedsiębiorstwa ogółem: wykorzystujące komputery, korzystające z wewnętrznej sieci komputerowej LAN, posiadające dostęp do internetu, posiadające Intranet, posiadające własną stronę internetową Strona 51 z 187

52 6.1 KONSULTACJE SPOŁECZNE Dnia 15 listopada 2010 r. w Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego, przy ul. Jordana 18 w Katowicach zorganizowane zostały konsultacje z jednostkami samorządów terytorialnych związane z realizacją projektu pn.: Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Ponadto, w konsultacjach społecznych uczestniczyć mogli mieszkańcy województwa śląskiego, na których uwagi i opinie oczekiwano do dnia r. Informacje dotyczące konsultacji umieszczone były na stronie internetowej, jak również w prasie lokalnej (Dziennik Zachodni z dnia 25 listopada 2010 r.) RYSUNEK 5. INFORMACJA O PLANOWANYCH KONSULTACJACH Źródło: Spotkanie zostało przeprowadzone w składzie: Jarosław Krzemiński, Kierownik Zespołu ds. projektów teleinformatycznych, Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, Maksymilian Hałas, przedstawiciel firmy Nizielski & Borys Consulting sp. z o.o., Jacek Taraska, przedstawiciel firmy InfoStrategia sp.j. Podczas spotkania omówiono szczegółowo następujące zagadnienia: Obszary konsultacji, Założenia i cele projektu Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, Planowane wskaźniki realizacji projektu, Wyniki aktualizacji inwentaryzacji, Charakterystyka miejscowości Województwa Śląskiego w klasyfikacji BSC model zasięgu 3 km oraz 6 km, Strona 52 z 187

53 Obszary BSC w Województwie Śląskim dla usług 2Mbit/s, Obszary BSC w Województwie Śląskim dla usług NGA, Założenia realizacji projektu Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, Planowany zakres interwencji projektu Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, Planowana infrastruktura sieciowa, Model eksploatacji sieci. W trakcie spotkania przeprowadzono dyskusje z uczestnikami, mającą na celu wyjaśnienie wszystkich obaw i niejasności związanych z realizacją projektu. Uczestnicy zostali poinformowani o możliwości przesłania pocztą ewentualnych, dodatkowych uwag w terminie do 31 grudnia 2010r. W okresie konsultacji społecznych do Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego dnia r. wpłynęło pismo DGZ /2010 przedstawiciela JST (Gminy Przystajń) z dnia r. Wniosek gminy uwzględniono dokonując korekty sieci zgodnie ze zgłoszonymi potrzebami. Przeprowadzone konsultacje pozwoliły poznać opinię potencjalnych interesariuszy projektu, na podstawie których Wnioskodawca stwierdza, że realizacja tej inwestycji jest w pełni uzasadniona z technicznego i społeczno-ekonomicznego punktu widzenia, co potwierdzają opinie społeczne dające jasny sygnał, iż podjęta inicjatywa jest właściwa z punktu widzenia przyszłego wykorzystania infrastruktury do zwiększenia możliwości dostępu do szerokopasmowego internetu na obszarze województwa śląskiego. 6.2 KONSULTACJE Z OPERATORAMI Na potrzeby przygotowania i realizacji projektu budowy Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej w okresie od 5 listopada 2010r. do 31 grudnia 2010r. zostały przeprowadzone konsultacje operatorskie planowanej budowy infrastruktury szkieletowej na terenie województwa śląskiego. Planowane początkowo na 9 listopada konsultacje zostały przeniesione na 15 listopada. Zmiana terminu nastąpiła z uwagi na prośby otrzymane od JST w związku z odbywającym się w dniu 9 listopada 2010 r. pierwszym testem ogólnokrajowym obsługi informatycznej wyborów. Łącznie przeprowadzono trzy spotkania, w dniach: 5 listopada 2010 r. (duzi operatorzy), 8 listopada 2010 r. (operatorzy MŚP) oraz 15 listopada 2010 r.(jst, pozostali zainteresowani). Strona 53 z 187

54 RYSUNEK 6. ZAPROSZENIE NA KONSULTACJE Źródło: Dnia 5 listopada 2010 r. w Śląskim Centrum Społeczeństwa Informacyjnego zorganizowane zostały konsultacje z operatorami telekomunikacyjnymi. Spotkanie zostało przeprowadzone w składzie: Eugeniusz Romański -Dyrektor Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, Jarosław Krzemiński - Kierownik zespołu ds. projektów teleinformatycznych Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, Michał Borys, Wiceprezes - Nizielski & Borys Consulting sp. z o.o., Jacek Ziebura - konsultant InfoStrategia sp.j., Jacek Taraska konsultant InfoStrategia sp.j.. W konsultacjach wzięli udział generalni operatorzy telekomunikacyjni działający na terenie województwa śląskiego. Celem spotkania było zaprezentowanie wyników przeprowadzonej aktualizacji inwentaryzacji, zapoznanie uczestników z głównymi założeniami szczegółowej koncepcji oraz omówienie proponowanych modeli organizacyjnych eksploatacji sieci ze szczegółowym podejściem do logiki obszarów do podjęcia interwencji szerokopasmowej. Dnia 8 listopada 2010 r. w pomieszczeniach Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przy ulicy Jordana 18 (IV piętro, sala 402) w godzinach 10:00-14:00 zorganizowane zostały konsultacje z małymi i średnimi operatorami telekomunikacyjnymi, związane z realizacją projektu. Spotkanie przeprowadzili: Pan Jarosław Krzemiński Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, Pan Maksymilian Hałas Nizielski & Borys Consulting sp. z o.o., Pan Jacek Taraska InfoStrategia sp.j.. Strona 54 z 187

55 W konsultacjach wzięli udział operatorzy telekomunikacyjni skupieni w sektorze małych i średnich przedsiębiorców działający na terenie województwa śląskiego. Celem spotkania było zaprezentowanie wyników przeprowadzonej aktualizacji inwentaryzacji, zapoznanie uczestników z głównymi założeniami szczegółowej koncepcji oraz omówienie proponowanych modeli organizacyjnych eksploatacji sieci ze szczegółowym podejściem do logiki obszarów do podjęcia interwencji szerokopasmowej (klasyfikacji obszarów BSC w zakresie dostępu do internetu szerokopasmowego na poziomie klasycznym oraz poziomie usług NGN/NGA). Podobnie, jak w przypadku konsultacji ze społeczeństwem podczas spotkania omówiono szczegółowo następujące zagadnienia: Obszary konsultacji, Założenia i cele projektu Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, Planowane wskaźniki realizacji projektu, Wyniki aktualizacji inwentaryzacji, Charakterystyka miejscowości Województwa Śląskiego w klasyfikacji BSC model zasięgu 3 km oraz 6 km, Obszary BSC w Województwie Śląskim dla usług 2Mbit/s, Obszary BSC w Województwie Śląskim dla usług NGA, Założenia realizacji projektu Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, Planowany zakres interwencji projektu Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej, Planowana infrastruktura sieciowa, Model eksploatacji sieci. W trakcie spotkania przeprowadzono dyskusje z uczestnikami, mającą na celu wyjaśnienie wszystkich obaw i niejasności związanych z realizacją projektu. Uczestnicy zostali poinformowani o możliwości przesłania pocztą ewentualnych, dodatkowych uwag w terminie do 31 grudnia 2010r. Materiał konsultacyjny został opublikowany na stronie Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego: W ramach przeprowadzonych spotkań konsultacyjnych powstały protokoły z konsultacji stanowiące załącznik do niniejszego studium wykonalności oraz informacje dla organów krajowych oraz KE w procesie prenotyfikacji. W okresie konsultacji do Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego wpłynęły łącznie 2 pisma, przy czym w zakresie wniosków zewnętrznych nie stwierdzono elementów, jakie mogłyby mieć negatywny wpływ na proponowany zakres projektu. Znacząca większość postulatów była związana z obszarami do podjęcia interwencji rozumiana przez podmioty w zakresie dostępności infrastruktury dostępowej. Realizacji ŚRSS dotyczy wyłącznie interwencji przez województwo na poziomie szkieletowym. Sfera operowania dostępowego jest przesunięta w kierunku operatorów dostępowych działających na rynku telekomunikacyjnym. W oparciu o dyskusje oraz wnioski otrzymane podczas konsultacji, a także opinie operatorskie należy stwierdzić, iż inicjatywa podjęta przez Województwo Śląskie jest właściwa z punktu widzenia przyszłego wykorzystania infrastruktury do zwiększenia możliwości dostępu do szerokopasmowego internetu na obszarze województwa śląskiego. Strona 55 z 187

56 7 ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY W wyniku postępu technicznego informacja stała się jednym z podstawowych czynników wytwórczych. Postęp z jednej strony przyczynia się do generowania coraz większych zasobów informacji, z drugiej zaś rozwój tych zasobów staje się warunkiem powstawania nowych technologii, produktów, rozwiązań. W dobie szerokiego rozwoju technologii informatycznych informacja i zdobyta dzięki niej wiedza staje się produktem strategicznym. W 2010 r. w Polsce 97% przedsiębiorstw wykorzystywało komputery, dając 40% swoich pracowników możliwość pracy na nich. Dostęp do internetu miało 96% przedsiębiorstw, z czego 69% posiadało dostęp szerokopasmowy. W przypadku gospodarstw domowych wskaźnik ten jest niższy, gdyż w 2010 r. w Polsce tylko 57% gospodarstw domowych posiadało szerokopasmowy dostęp do internetu. 24 WYKRES 1. SZEROKOPASMOWY DOSTĘP DO INTERNETU W NIEKTÓRYCH KRAJACH EUROPEJSKICH W 2009 R. Źródło: Eurostat 24 Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat , GUS, Warszawa 2010 Strona 56 z 187

57 Pomimo faktu, iż z roku na rok w Polsce coraz więcej ludzi korzysta z szerokopasmowego dostępu do internetu, stopień penetracji nadal zdecydowanie odbiega od średniej krajów UE. Słaba pozycja usługi szerokopasmowego dostępu do internetu w Polsce jest konsekwencją kilku czynników, które można pogrupować w trzy kategorie: słaba znajomość obsługi komputerów i internetu, zbyt wysoki koszt dla konsumenta, istnienie tzw. białych obszarów. Wśród wydatków na ICT, niemal wszystkie przedsiębiorstwa wymieniają zakup usług telekomunikacyjnych. WYKRES 2. PRZEDSIĘBIORSTWA, KTÓRE PONIOSŁY WYDATKI NA USŁUGI ICT WEDŁUG WIELKOŚCI W 2009 R. Źródło: Badanie Wskaźniki społeczeństwa informacyjnego, GUS W komunikacie Cyfrowa przyszłość dla Europy. Śródokresowy przegląd i 2010 [COM(2008) 199 z 17 kwietnia 2008] Komisja Europejska podkreśla, że Europa jest obecnie jednym ze światowych liderów w rozwoju gospodarki cyfrowej. Europejski rynek łączy szerokopasmowych, z 900 mln łączy obejmuje więcej abonentów niż jakikolwiek inny region gospodarczy, a połowa obywateli europejskich regularnie korzysta z internetu. Europejski rynek dostępu szerokopasmowego w styczniu 2008 roku przewyższył rynek w USA. Niektóre z państw członkowskich są w światowej czołówce jeśli chodzi o powszechność łączy szerokopasmowych, rozpowszechnienie telefonii komórkowej 3G i wielkość przesyłu danych. Jednak, w opublikowanym 4 sierpnia 2009 komunikacie Komisji Europejskiej Konkurencyjność cyfrowa Europy. Raport 2009 [COM(2009) 390] Komisja zauważa, że wraz z ogólnoświatowym kryzysem w roku 2008 pojawiły się oznaki spowolnienia: spada tempo wzrostu stopnia rozpowszechnienia a różnice pomiędzy państwami członkowskimi w odniesieniu do rozpowszechnienia, szybkości, ceny i zasięgu pogłębiają się. We wspomnianym Raporcie Polska jest wskazana jako kraj, który mimo ogromnego przyśpieszenia w latach wciąż pozostaje w ogonie EU-27 pod względem penetracji internetu szerokopasmowego, jako główne czynniki wskazano m.in.: niski poziom konkurencyjności usług szerokopasmowych, niewielka ilość licencjonowanych dostawców usług internetowych (ISP) działających na obszarze szerszym niż lokalny (zdecydowana większość operatorów działa jako dostawcy usług dostępowych dotłaczając swoja infrastrukturę do już istniejącego węzła szkieletowego), Strona 57 z 187

58 relatywnie wysokie ceny usług dostępu szerokopasmowego (w porównaniu z innymi krajami UE) przy niskiej średniej szybkości. Dostęp szerokopasmowy w Polsce jest zróżnicowany w poszczególnych województwach. W 2010 r. na czołówkę wysunęło się województwo podlaskie, natomiast śląskie plasuje się na czwartej pozycji. WYKRES 3. SZEROKOPASMOWY DOSTĘP DO INTERNETU PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG WOJEWÓDZTW Źródło: Badanie Wskaźniki społeczeństwa informacyjnego, GUS Wyniki inwentaryzacji infrastruktury przeprowadzonej w województwie śląskim wskazują na występowanie następujących problemów: brak odpowiedniej infrastruktury w pewnych obszarach, które z tego powodu stają się obszarami wykluczonymi cyfrowo, zbyt wysoki koszt usługi szerokopasmowego dostępu do internetu, w wyniku którego dla części osób dostęp ten jest nieosiągalny z przyczyn ekonomicznych, brak potrzeby korzystania z internetu przez część z gospodarstw domowych. Podobne problemy występują na terenie całego kraju. Warunki rozwoju inwestycji w dziedzinie sieci szerokopasmowych na terenie województwa śląskiego są zróżnicowane. Północ i południe Śląska to w znacznej mierze obszary, gdzie ze względu na brak infrastruktury mieszkańcom trudno uzyskać ofertę usług szerokopasmowych, nie mówiąc o konkurencyjnym wyborze. Natomiast w miastach, w tym w obszarze aglomeracji śląskiej konkurencja w dziedzinie usług szerokopasmowych niekiedy bywa zadowalająca, biorąc pod uwagę ogólnokrajowe standardy usługowe, ale również tam występują rejony, gdzie z różnych przyczyn utrzymują się trwałe bariery w rozwoju nowej infrastruktury telekomunikacyjnej. Strona 58 z 187

59 WYKRES 4. POWODY BRAKU DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU (W % GOSPODARSTW BEZ DOSTĘPU DO TEJ SIECI) Źródło: Badanie Wskaźniki społeczeństwa informacyjnego, GUS Specyficzną cechą regionu jest obecność operatorów lokalnych, a także operatorów oferujących hurtowe konkurencyjne usługi sieciowe. Dostępność usług szerokopasmowych ma jednak bardzo wyraźnie charakter wyspowy i ogranicza się głównie do centralnej części województwa. Ten wyspowy charakter działania operatorów szerokopasmowych sieci dostępowych wynika przede wszystkim z trudności w uzyskaniu przez operatorów lokalnych dobrej hurtowej oferty usług dostępu do internetu. Nawet w samej aglomeracji śląskiej, generalnie dosyć bogatej w konkurencyjną infrastrukturę, występują obszary słabo obsługiwane i luki w systemie sieci szkieletowej. Potencjalnie możliwa na dzisiaj do uzyskania oferta sieci następnej generacji ogranicza się tylko do niektórych rejonów miast aglomeracji śląskiej. Braki infrastruktury szerokopasmowej Dostęp do usług szerokopasmowych (tj. 2 Mbit/s lub więcej) w województwie śląskim osiągnął w 2010 roku poziom 22,18% (dostęp stacjonarny i komórkowy). Ale wskaźnik ten wciąż jest znacznie poniżej średniej UE. Poniższa tabela pokazuje jak kształtuje się rozkład usług w województwie śląskim pod względem różnych prędkości połączeń. Przepustowości pomiędzy 144 Kbps a poniżej 2 Mbps to 58,61%. W 2010 r., udział operatora zasiedziałego w usługach xdsl wynosił ok %, przy czym posiadał on 90% sieci zdolnych do świadczenia takich usług. Widoczna konkurencja pomiędzy operatorami zdolnymi do świadczenia usług z wykorzystaniem konkurencyjnej infrastruktury istnieje tylko na większych obszarach miejskich, gdzie szerokopasmowy dostęp do internetu jest świadczony przez operatorów telewizji kablowej. Strona 59 z 187

60 TABELA 10. WSKAŹNIKI DOSTĘPNOŚCI USŁUG SZEROKOPASMOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM brak usługi <1Mbps 1-<2Mbps 2-<6Mbps 6-<8Mbps 8-<16Mps >16Mbps 77,82% 10,41% 21,00% 11,60% 2,37% 6,08% 2,14% Źródło: UKE 25 Brak infrastruktury szerokopasmowej w województwie śląskim został wykazany w toku inwentaryzacji istniejących zasobów oraz badania wiarygodnych planów inwestycyjnych. Zgromadzone dane pokazują, że aż w 999 miejscowościach z ogólnej liczby miejscowości nie ma optycznego węzła dystrybucyjnego, a 490 miejscowościach nie ma oferty szerokopasmowego dostępu do internetu gwarantującego 2 Mb/s do użytkownika końcowego. Co do infrastruktury NGA to na miejscowości w województwie śląskim w 208 miejscowościach jest istniejąca lub planowana w najbliższych 3 latach oferta usług NGA i to najczęściej tylko w niewielkich częściach tych miejscowości o największym zagęszczeniu ludności. Wysokie ceny i niedostateczny poziom usług jako wynik nieskutecznej konkurencji Na wielu obszarach województwa śląskiego nie występuje konkurencja w zakresie hurtowych i detalicznych usług szerokopasmowych. Udział rynkowy dostępu do internetu, jaki ma operator zasiedziały - TP wynosi % (udział rynkowy xdsl), bez uwzględnienia udziału pośredniego wynikającego z dzierżawy łączy innym operatorom rynek łączy xdsl. Operator zasiedziały posiada największy udział w rynku, licząc aktywne linie abonenckie, co pokazuje niski poziom konkurencyjności na rynku docelowym, gdzie występowanie barier i dominująca pozycja TP nie zachęcają do wykorzystywania usługi dostępu do infrastruktury sieciowej w lokalizacji stacjonarnej. W połowie 2010 roku wskaźnik penetracji LLU w województwie śląskim wynosił tylko 2,07% Wyniki analiz i badań przeprowadzonych przez UKE doprowadziły do wydania decyzji z dnia 30 grudnia 2010 r. dotyczącej rynku 4 (dostęp szerokopasmowy). Zostało wykazane występowanie trwałych barier wejścia na ten rynek dla nowych operatorów, jak również stwierdzono czynniki ograniczające rozwój tego rynku. Skłonność do dyskryminacji jest konsekwencją integracji pionowej operatora zasiedziałego, podczas gdy możliwość dyskryminacji jest rezultatem posiadania infrastruktury, którą trudno powielić. Należy również zauważyć, że w swojej decyzji regulator wyłączył technologie bezprzewodowe z analizy rynku dostępu szerokopasmowego. Wykazany brak efektywnej konkurencji infrastrukturalnej skutkuje przede wszystkim brakiem inwestycji w sieci nowej generacji oraz brakiem oferty usług NGA, jak również usługi triple play na miejscowości w województwie śląskim w 208 miejscowościach jest istniejąca lub planowana w najbliższych 3 latach oferta usług NGA i to najczęściej tylko w częściach tych miejscowości o największym zagęszczeniu ludności. Podobnie brak efektywnej konkurencji w zakresie podstawowej infrastruktury szerokopasmowej skutkuje tym, że na obszarze 523 miejscowości w województwie śląskim, na których istnieje monopol jednego dostawcy usług aż 42,67 miejscowości stanowi obszar szary problematyczny, czyli spełniający co najmniej jedną z cech wskazanych w załączonej 25 dane zbierane w okresach półrocznych dla Komisji Europejskiej od 100 największych przedsiębiorców telekomunikacyjnych posiadających 90% udział w rynku telekomunikacyjnym Strona 60 z 187

61 metodyce wyznaczania obszarów BSC, która dowodzi, że istnieje problem na rynku detalicznym lub hurtowym. Istniejące sieci nie wystarczają do zaspokojenia stale rosnących potrzeb administracji publicznej, obywateli oraz podmiotów gospodarczych Nieadekwatność istniejących połączeń szerokopasmowych stanie się w regionie poważną przeszkodą w świadczeniu obywatelom i przedsiębiorcom nowych, zaawansowanych usług i może poważnie utrudniać ich działalność. Dzięki postępowi i rozwojowi technologicznemu dokonania na gruncie opieki zdrowotnej pozwolą niedługo władzy publicznej oferować usługi takie, jak współdzielone historie kliniczne (które obejmują duże pliki z obrazami wysokiej rozdzielczości), zdalne obrazowanie medyczne (w celu wymiany badań radiologicznych), telemedycynę i zdalne asystowanie. Oczekuje się również na szybki rozwój e-nauczania, dzięki usługom takim, jak szkolenia wirtualne, zdalne laboratoria, zdalne biblioteki cyfrowe oraz wirtualne miejsca spotkań. Ponadto, usługi takie, jak zdalne przesłuchania, scentralizowane usługi danych (w tym multimedia) i zdalny nadzór spowodują istotne postępy w wymiarze sprawiedliwości, bezpieczeństwa oraz elektronicznej administracji. Analizie poddano dane inwentaryzacyjne oraz uwiarygodnione plany inwestycyjne istniejących operatorów. Posługując się metodyką wskazaną w Wytycznych wspólnotowych wyznaczono na terenie województwa śląskiego obszary białe, szare (problematyczne oraz nie-problematyczne) i czarne ( klasyfikacja BSC ) pod względem infrastruktury tradycyjnego szerokopasmowego dostępu do internetu (gwarantowane min. 2 Mb/s), infrastruktury NGA oraz optycznej infrastruktury dystrybucyjnej. W problem ogólny, jakim jest brak możliwości pełnego wykorzystania szans rozwojowych oferowanych przez nowe technologie na terenie województwa śląskiego, wpisuje się problem kluczowy, którego rozwiązanie jest celem projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Problemem kluczowym jest: brak odpowiedniej infrastruktury szerokopasmowej w pewnych obszarach województwa śląskiego Przyczyny problemu kluczowego, problem kluczowy oraz jego skutki przedstawia Rysunek 7. Strona 61 z 187

62 RYSUNEK 7. DRZEWO PROBLEMÓW - ograniczenia w wykorzystaniu e-usług publicznych - niewykorzystywanie szans rozwojowych oferowanych przez nowe technologie - brak tworzenia nowych miejsc pracy w gospodarce elektronicznej, szczególnie w sektorze MSP - wykluczenie cyfrowe - powiększanie się strategicznej luki informatycznej - brak możliwości pełnego wykorzystania nowoczesnych systemów informatycznych - zbyt wysoki koszt usługi szerokopasmowego dostępu do internetu, w wyniku którego dla części osób dostęp ten jest nieosiągalny z przyczyn finansowych SKUTKI problem ogólny: brak możliwości pełnego wykorzystania szans rozwojowych oferowanych przez nowe technologie na terenie województwa śląskiego problem kluczowy: brak odpowiedniej infrastruktury szerokopasmowej w pewnych obszarach województwa śląskiego PRZYCZYNY - istnienie tzw. białych obszarów - niski poziom konkurencyjności usług szerokopasmowych - zbyt wysoki koszt dla konsumenta - słaba znajomość obsługi komputerów i internetu - relatywnie wysokie ceny usług dostępu szerokopasmowego (w porównaniu z innymi krajami UE) przy niskiej średniej szybkości - niewielka ilość licencjonowanych dostawców usług internetowych (ISP) działających na obszarze szerszym niż lokalny (zdecydowana większość operatorów działa jako dostawcy usług dostępowych dotłaczając swoja infrastrukturę do już istniejącego węzła szkieletowego) Źródło: Opracowanie własne Realizacja projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa pozwoli na rozwiązanie problemu kluczowego i przyczyni się do rozwiązania problemu ogólnego. Strona 62 z 187

63 8 LOGIKA INTERWENCJI 8.1 CELE PROJEKTU ODDZIAŁYWANIE Dostęp szerokopasmowy ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarki oraz społeczeństwa informacyjnego. Technologia ta bowiem przyczynia się do rozwoju gospodarki na wszystkich jej szczeblach oraz zapewnia spójność społeczną i terytorialną. Wynika z tego, że nie tylko operatorzy czy też przedsiębiorcy, ale także Państwo powinno poczynić działania zmierzające do rozwoju tego dostępu. Do faktu tego odniosła się także Komisja Europejska przyjmując stanowisko, że środki pomocy państwa mogą pod pewnymi warunkami być skutecznym narzędziem osiągnięcia celów leżących we wspólnym interesie. W szczególności mogą one korygować nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku, poprawiając w ten sposób skuteczne funkcjonowanie rynków i zwiększając konkurencyjność. Ponadto w sytuacji, gdy rynki funkcjonują sprawnie, lecz z perspektywy polityki spójności osiągniętych wyników nie uważa się za zadowalające, pomoc państwa może zostać wykorzystana do uzyskania bardziej pożądanych, sprawiedliwych wyników rynkowych. W szczególności dobrze ukierunkowana interwencja państwa w zakresie dostępu szerokopasmowego może mieć wpływ na zmniejszanie przepaści cyfrowej, która oddziela obszary i regiony w obrębie kraju, w których dostępne są przystępne cenowo i konkurencyjne usługi szerokopasmowe, od obszarów, na których usługi takie nie są oferowane. Integralnym elementem wspierania rozwoju regionalnego jest budowa społeczeństwa informacyjnego. Dostępność informacji warunkuje możliwości uczenia się i stymuluje dynamikę rozwoju w każdym obszarze od gospodarki, poprzez naukę i rozwój badań - do kultury. Wsparcie rozwoju informatyzacji jest dla województwa śląskiego niezbędnym warunkiem osiągnięcia statusu równorzędnego partnera dla najbardziej rozwiniętych regionów we współczesnej gospodarce. Celem ogólnym jest zatem: stworzenie warunków do świadczenia na rynku telekomunikacyjnym usług NGN/NGA tzw. nowej generacji, gdzie przepustowość do użytkownika końcowego obejmuje poziom min. 40 Mb/s. Bezpośrednim celem realizowanego projektu jest: zapewnienie warunków dla optymalnego rozwoju usług telekomunikacyjnych w obszarze łączności szerokopasmowej poprzez stworzenie na terenie województwa śląskiego szerokopasmowej infrastruktury światłowodowej, która będzie docelowo umożliwiała świadczenie na rynku telekomunikacyjnym usług NGN/NGA tzw. nowej generacji, gdzie przepustowość do użytkownika końcowego obejmuje poziom min. 40 Mb/s. Zapewnienie dostępu oznacza stworzenie warunków do uzyskania dostępu, a nie faktyczne korzystanie z sieci. Zapewnienie dostępu nie oznacza również świadczenia usług użytkownikom końcowym przez beneficjenta. Usługi użytkownikom końcowym będą świadczyli przedsiębiorcy telekomunikacyjni, korzystający z infrastruktury wybudowanej w ramach projektu. Strona 63 z 187

64 Cel ogólny mierzony będzie wskaźnikiem oddziaływania: liczba projektów w ramach działania 2.1 RPO WSL - 1 [szt.], mierzony przez IZ. Cel bezpośredni mierzyć będzie wskaźnik: liczba instytucji publicznych, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu podłączonych do szerokopasmowego internetu (za wyjątkiem szkół) (wskaźnik kluczowy), liczba MŚP, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu. RYSUNEK 8. POWIĄZANIE PROBLEMÓW I CELÓW problem ogólny: brak możliwości pełnego wykorzystania szans rozwojowych oferowanych przez nowe technologie na terenie województwa śląskiego cel ogólny: stworzenie warunków do świadczenia na rynku telekomunikacyjnym usług NGN/NGA tzw. nowej generacji, gdzie przepustowość do użytkownika końcowego obejmuje poziom min. 40 Mb/s, co pozwoli w pełni wykorzystać szanse rozwojowe województwa problem kluczowy: brak odpowiedniej infrastruktury szerokopasmowej w pewnych obszarach województwa śląskiego cel bezpośredni projektu: zapewnienie warunków dla optymalnego rozwoju usług telekomunikacyjnych w obszarze łączności szerokopasmowej poprzez stworzenie na terenie województwa śląskiego szerokopasmowej infrastruktury światłowodowej Źródło: Opracowanie własne Wyróżniono następujące cele szczegółowe: umożliwienie dalszego rozwoju e-usług publicznych, stworzenie możliwości wykorzystania szans rozwojowych oferowanych przez nowe technologie, zapewnienie warunków dla tworzenia nowych miejsc pracy w gospodarce elektronicznej, zwłaszcza w sektorze MŚP, zmniejszenie wykluczenia cyfrowego, zmniejszenie strategicznej luki informatycznej, poprawa możliwości pełnego wykorzystania nowoczesnych systemów informatycznych, obniżenie kosztów dostępu do szerokopasmowego internetu dzięki zmniejszeniu kosztów inwestycyjnych ponoszonych przez operatorów. Cele powyższe są zgodne z celami działania 2.1 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego w ramach RPO WSL. Zestawienie celów i wskaźników znajduje się w matrycy logicznej stanowiącej załącznik nr 2 do niniejszego studium. Strona 64 z 187

65 8.2 WSKAŹNIKI WSKAŹNIKI PRODUKTU Wskaźniki produktu wybrano z zamkniętej listy wskaźników produktu dla działania 2.1 RPO WSL podanej w załączniku do Uszczegółowienia RPO WSL, wartości wskaźników przedstawia Tabela 11. Nazwa wskaźnika Długość nowo wybudowanej sieci szkieletowej Liczba nowych węzłów sieci szkieletowej TABELA 11. WSKAŹNIKI PRODUKTU jmw. km szt. źródło informacji protokół odbioru protokół odbioru Źródło: Opracowanie własne Rok bazowy 2011 Wskaźnik docelowy Monitorowanie wskaźników będą prowadzili wyznaczeni pracownicy beneficjenta, dane zbierane będą raz w miesiącu na podstawie częściowych protokołów odbioru, natomiast ich podsumowanie dokonywane będzie raz do roku. Zestawienia osiągniętych wskaźników będą przedstawiane raz na kwartał kierownikowi projektu, który oceni ich zgodność z wartościami zaplanowanymi, a w razie wystąpienia rozbieżności lub opóźnień podejmie działania zaradcze WSKAŹNIKI REZULTATU Wskaźnik rezultatu dla niniejszego projektu wybrano z zamkniętej listy wskaźników produktu dla działania 2.1 RPO WSL podanej w załączniku do Uszczegółowienia RPO WSL. TABELA 12. WSKAŹNIK REZULTATU Nazwa wskaźnika jmw. źródło informacji Liczba instytucji publicznych, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu (za wyjątkiem szkół) Liczba MŚP, które uzyskały możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu szt. szt. Źródło: Opracowanie własne protokół odbioru i GUS Bank Danych Lokalnych protokół odbioru i GUS Bank Danych Lokalnych Rok bazowy 2011 Wskaźnik docelowy Wskaźnik rezultatu będzie wykazany w ciągu 4 miesięcy po zakończeniu projektu, a jego monitorowanie zostanie utrzymane przez 5 lat licząc od daty rozliczenia projektu. 26 Wskaźnik obejmuje węzły szkieletowe typu A i typu B 27 Liczba instytucji publicznych, które znajdują się w obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) 28 Liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających do 249 pracowników na obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) Strona 65 z 187

66 Ze względu na fakt, iż w ramach budowanej sieci nie planuje się podłączenia użytkowników końcowych nie użyto wskaźników związanych z podłączeniem poszczególnych podmiotów, lecz wskaźników związanych ze stworzeniem możliwości, gdyż podłączenia poszczególnych obiektów dokonywane będą przez operatorów lokalnych. Na terenach, gdzie obecnie dostęp do Internetu tradycyjnego jest utrudniony (lub zidentyfikowano brak dostępu) stworzona zostanie możliwość dostępu do Internetu tradycyjnego, natomiast na terenach gdzie utrudniony jest dostęp do sieci o parametrach NGN/NGA (lub zidentyfikowano brak dostępu) stworzona zostanie możliwość dostępu do sieci o parametrach NGN/NGA. W związku z powyższym, możliwość dostępu nowego (tradycyjnego) lub szybszego (NGN/NGA) zostanie stworzona dla wszystkich podmiotów na terenie gmin, gdzie podejmowana jest interwencja. O stworzeniu możliwości dostępu świadczy ukończona inwestycja (protokół odbioru) oraz liczba instytucji publicznych występujących na ternie gmin objętych wsparciem (dane GUS Bank Danych Lokalnych) i liczba MŚP występujących na terenie gmin objętych wsparciem (dane GUS Bank Danych Lokalnych). Dla podanych wartości uwzględniono liczbę instytucji publicznych występujących na ternie gmin objętych wsparciem w 2010 r. (5.735) oraz liczbę MŚP występujących na ternie gmin objętych wsparciem w 2010 r. ( ) zgodnie z danymi GUS. Strona 66 z 187

67 9 KOMPLEMENTARNOŚĆ PROJEKTU Z INNYMI DZIAŁANIAMI Realizacja niniejszego projektu jest komplementarna w stosunku do następujących przedsięwzięć realizowanych w województwie śląskim 29 : TABELA 13. PROJEKTY KOMPLEMENTARNE W RAMACH II PRIORYTETU RPO WSL NA LATA l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie Gminy Zebrzydowice (Gmina Zebrzydowice) Stworzenie sieci publicznych punktów dostępu do internetu na terenie gminy Strumień Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie Gminy Wisła Projekt przewiduje utworzenie sieci publicznych punktów dostępu do internetu. Planuje się zakup i montaż 5 kiosków multimedialnych wraz z wykonaniem niezbędnej infrastruktury technicznej na terenie Gminy Zebrzydowice. Ponadto planuje się utworzyć 10 stanowisk komputerowych z dostępem do internetu. Użytkownicy PIAP-u będą mieli dostęp do: bazy adresowej, bazy danych terenów inwestycyjnych, planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Zebrzydowice, bazy turystycznej wraz z informacjami na temat punktów usługowych, gastronomii, noclegów itp. Na terenie gminy Strumień powstanie 10 otwartych punktów dostępu do internetu. PIAP-y (Public internet Access Point) ustawione będą w każdym sołectwie. Celem projektu jest zapewnienie powszechnego, szerokopasmowego i bezpiecznego dostępu do internetu na terenie Gminy Miejskiej Wisła oraz wyposażenie tej miejscowości w sprawną i gęstą sieć teleinformatyczną oraz urządzenia dostępowe, w tym zwłaszcza publiczne punkty dostępu do internetu. Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,70 B ,49 B ,75 B 29 Nie brano pod uwagę umów nie podpisanych stan na dzień Strona 67 z 187

68 l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie Gminy Brenna Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie Gminy Dębowiec PIAP-y dla mieszkańców ziemi gliwickiej Stworzenie sieci publicznych punktów dostępu do internetu w Cieszynie Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie gminy Skoczów Celem projektu pn. Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie Gminy Brenna jest zapewnienie dostępu do informacji szerokiemu gronu odbiorców w gminie poprzez utworzenie 15 publicznych punktów dostępu do internetu infokiosków, a więc projekt wpisuje się w ww. cel główny oraz strategiczny PRS. Urządzenia zakupione w ramach projektu pozwolą na udostępnienie usług publicznych drogą on-line, a ponadto będą oferowały zasoby o charakterze lokalnym i regionalnym. Celem projektu jest zapewnienie w subregionie wysokiego poziomu usług publicznych dostępnych on line. W wyniku realizacji projektu powstanie 58 Publicznych Punktów Dostępu do internetu zapewniających mieszkańcom i turystom bezpłatny dostęp do sieci. Będą to 33 stanowiska komputerowe (usytuowane między innymi w świetlicach wiejskich, bibliotekach, ośrodkach kultury), 12 infokiosków zewnętrznych (w tym 9 infokiosków dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo) 4 infokioski wewnętrzne, 1 wiszący wewnętrzny infokiosk, 1 mobilny zewnętrzny infokiosk oraz 7 punktów typu hotspot. Celem projektu jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom wykluczenia cyfrowego wśród mieszkańców Cieszyna poprzez upowszechnienie dostępu do internetu. Celem projektu pn. Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie Gminy Skoczów jest upowszechnienie dostępu do informacji zarówno dla mieszkańców Gminy Skoczów jak i turystów poprzez uruchomienie w różnych uczęszczanych punktach gminy publicznych punktów dostępu do internetu (tzw. PIAP-ów) oraz instalację infokiosków z nieodpłatnym, całodobowym dostępem do internetu, a więc projekt wpisuje się ww. cel główny oraz strategiczny PRS. Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,41 B ,74 B ,40 B ,36 B ,02 B Strona 68 z 187

69 l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu Budowa Zabrzańskiej Szerokopasmowej Sieci Bezprzewodowej Budowa sieci radiowej w paśmie MHz (WiMAX) w Katowicach Śląska sieć punktów dostępu do informacji (ŚSPI) Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie miasta Ustroń Przedmiotem projektu jest budowa bezprzewodowej sieci szerokopasmowej dla miasta Zabrze, przedsięwzięcie to jest elementem budowy społeczeństwa informacyjnego na terenie miasta Zabrza. W ramach projektu zostanie zbudowana wydajna sieć bezprzewodowa, oparta na wykorzystaniu technologii bezprzewodowej WIMAX, która docelowo będzie stanowić część miejskiej sieci szerokopasmowej. Realizacja inwestycji trwała od stycznia 2009 roku do lutego 2011 roku. W jej wyniku wybudowano nowoczesną sieć radiową składającą się z trzech stacji bazowych i sieci stacji dostępowych, z którymi z kolei połączone są punkty WiFi. Beneficjentami pośrednimi są mieszkańcy miasta Katowice, turyści odwiedzający miasto, korzystający z punktów hotspot oraz pracownicy jednostek Miasta Katowice wykorzystujący sieć radiową do wykonywania obowiązków służbowych. Przedmiotem projektu jest realizacja przez Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, jednostki organizacyjnej Województwa Śląskiego, sieci PIAP-ów w 19 lokalizacjach. Biorąc pod uwagę zakres projektu należy stwierdzić, iż wywiera on pozytywny wpływ w kwestii rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Projekt wnosi nową jakość nie tylko w sensie techniczno-funkcjonalnym (do tej pory brakowało bowiem PIAPów tego typu w objętych projektem instytucjach / miejscach), ale także do programu e-usług oraz e-administracji, czy w ogóle kształtowania w społeczności regionu nowych kompetencji, a co za tym idzie społeczeństwa informacyjnego. Projekt dotyczy stworzenia publicznych punktów dostępu do internetu. Dzięki inwestycji stworzony zostanie w mieście zintegrowany system stron internetowych w ramach wszystkich punktów (miejska informacja multimedialna). Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,80 B ,00 A ,00 B ,88 B Strona 69 z 187

70 l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu Rozbudowa Miejskiej Sieci Szerokopasmowej dla Miasta Gliwice Stworzenie publicznych punktów dostępu do internetu na terenie gminy Goleszów Rozwój Społeczeństwa Informacyjnego w Zagłębiu Dąbrowskim - Dąbrowa Górnicza, Etap I Rozwój społeczeństwa informacyjnego w Zagłębiu Dąbrowskim - Gminie Zawiercie Budowa publicznej sieci szerokopasmowego Internetu na terenie miasta Sławków-etap Centrum- Groniec Przedmiotem projektu jest rozbudowa sieci szerokopasmowej miasta Gliwice poprzez zaprojektowanie i budowę rurociągu kablowego i linii światłowodowych. Przedsięwzięcie to jest kontynuacją projektu SilesiNet - budowa społeczeństwa informacyjnego w subregionie centralnym województwa śląskiego. Miasto Gliwice. W ramach projektu zostanie zbudowana wydajna sieć światłowodowa szkieletowa, spełniająca wymogi sieci następnej generacji (Next Generation Network). Celem projektu jest upowszechnienie powszechnego dostępu do internetu i wyposażenie gminy w urządzenia dostępowe służące mieszkańcom gminy jak i turystom. Zrealizowany będzie przez wykonanie czterech punktów dostępowych typu kiosk INFOBOX oraz trzech ogólnodostępnych punktów wyposażonych w zestawy komputerowe. Celem bezpośrednim projektu jest poprawa dostępu do infrastruktury szerokopasmowej sieci NGN poprzez budowę miejskiej sieci umożliwiającej rozwój usług publicznych. Przedmiotem niniejszego projektu jest budowa publicznej sieci światłowodowej NGN na obszarze Powiatu Zawierciańskiego. Realizacja projektu nastąpi w ramach szerszego przedsięwzięcia pn. Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Zagłębiu Dąbrowskim. Realizacja projektu obejmuje budowę infrastruktury dostępu do internetu na obszarach zdefiniowanych jako zagrożone wykluczeniem cyfrowym oraz połączenie siecią lokalną instytucji gminnych i ważnych jednostek użyteczności publicznej. Projekt polegać będzie na budowie kanalizacji kablowej na terenie Gminy w oparciu o pas przydrogowy. W Gminie położona zostanie sieć światłowodowa o długości 13,490 km oraz podłączone zostaną 4 instytucje gminne, a także stworzy się publiczny punkt bezprzewodowego dostępu do internetu przy Zespole Szkół przy ul. Sikorskiego w postaci hot-spot. Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 RPO WSL działanie 2.1 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,54 B ,00 B ,69 B ,12 B ,72 B Strona 70 z 187

71 l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu System Elektronicznej Komunikacji dla Powiatu Kłobuckiego E-usługi dla Powiatu Kłobuckiego (Powiat Kłobucki) Przygotowanie jednostek samorządu terytorialnego do świadczenia e-usług oraz integracji z SEKAP (Fundacja Informatyki i Zarządzania) Rozbudowa i upowszechnienie Systemu Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej w Województwie Śląskim - SEKAP2 (Województwo Śląskie) Utworzenie Zintegrowanego Systemu Wspomagania zarządzaniem w administracji publicznej w Powiecie Żywieckim na bazie Geograficznego Systemu Informacji (Powiat Żywiecki) Stworzenie kompleksowego systemu informacji przestrzennej na terenie powiatu cieszyńskiego (Powiat Cieszyński) Budowa Otwartego Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej (ORSIP) (Województwo Śląskie) Miejski System Informacji Przestrzennej, Miasto Dąbrowa Górnicza (Gmina Dąbrowa Górnicza) Rozwój elektronicznych usług publicznych w UM Racibórz (Miasto Racibórz) Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,58 B ,04 B ,00 B ,00 B ,00 B ,00 B ,88 B ,00 B Strona 71 z 187

72 l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu Elektroniczny System Informacji Miejskiej (Miasto Racibórz) e-tarnowskie Góry. Rozwój elektronicznych usług publicznych (Gmina Tarnowskie Góry) Nowoczesny E-urząd w Starostwie Powiatowym w Lublińcu (Powiat Lubliniecki) Rozwój zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania w administracji samorządowej miasta Sławków (Gmina Sławków) Żorski system usług publicznych (Gmina Miejska Żory) Budowa i wdrożenie Zintegrowanego Systemu Teleinformatycznego wspierającego procesy administracyjne oraz rozwój Elektronicznych Usług Publicznych w Gminie Łazy (Gmina Łazy) Wirtualne Biuro Obsługi Inwestora w Zawierciu (Gmina Zawiercie) E-usługi dla mieszkańców Częstochowy (Gmina Miasto Częstochowa) Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,00 B ,64 B ,00 B ,00 B ,12 B ,66 B ,93 B ,65 B Strona 72 z 187

73 l.p Nazwa projektu Krótki opis projektu e-administracja w Powiecie Rybnickim (Powiat Rybnicki) Stworzenie Elektronicznej komunikacji publicznej w Gminie Wilkowice (Gmina Wilkowice) Rybnicki System Informacji Przestrzennej (Miasto Rybnik) e-myszkovia. Rozwój elektronicznych usług publicznych oraz nowoczesny samorząd w powiecie myszkowskim (Powiat Myszkowski) Elektroniczna Platforma Pracy Śląskiej Administracji Zespolonej (Wojewoda Śląski) System Informacji o Terenie Powiatu Bielskiego (Powiat Bielski) CISO Cieszyński Informatyczny System Oświatowy (Gmina Cieszyn) Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Projekt dotyczy wdrożenia elektronicznych usług publicznych na terenie, na którym planuje się budowę sieci w ramach projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Wdrażane e-usługi publiczne zwiększą liczbę użytkowników budowanej sieci. Źródło finansowania RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 RPO WSL działanie 2.2 Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia A. zrealizowane B. w realizacji ,48 B ,69 B ,24 B ,42 B ,92 B ,96 B ,00 B Źródło: Opracowanie własne na podstawie Wykazu podpisanych umów oraz decyzji o dofinansowanie w ramach RPO WSL Niniejszy projekt jest również komplementarny w stosunku do licznych programów na szczeblu europejskim, jak i krajowym, które przedstawiono w rozdziale Polityka rządowa, regionalna i lokalna. Polityki horyzontalne Strona 73 z 187

74 10 ANALIZA INSTYTUCJONALNA 10.1 BENEFICJENCI PROJEKTU Beneficjentem projektu jest: Województwo Śląskie ul. Ligonia Katowice NIP: REGON: Województwo Śląskie jest regionalną wspólnotą samorządową, która jest jednostką samorządu terytorialnego w rozumieniu Konstytucji RP (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483). Województwo ma osobowość prawną. O ustroju Województwa stanowią w szczególności: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz , Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220) oraz Statut Województwa Śląskiego. Jednostką odpowiedzialną za realizację projektu będzie: Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego. ul. Powstańców Katowice Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego jest wojewódzką samorządową jednostką organizacyjną działającą w formie jednostki budżetowej i działa na podstawie ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.) i ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.). Beneficjentami pośrednimi będą operatorzy telekomunikacyjni działający lub planujący podjąć działalność na terenie województwa śląskiego, instytucje publiczne, które uzyskają możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu instytucji, małe i średnie przedsiębiorstwa, które uzyskają możliwość dostępu do szerokopasmowego internetu MŚP oraz mieszkańcy województwa osób, które zamieszkują na obszarach objętych interwencją. Planuje się budowę sieci przez Województwo Śląskie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej realizującej projekt tj. Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego. Powstała infrastruktura pozostanie własnością Województwa Śląskiego, natomiast etap eksploatacji planuje się realizować wspólnie przez Województwo i wyłonionego w otwartym postępowaniu konkursowym Operatora Infrastruktury - partnera prywatnego. Podstawowym kryterium wyboru Operatora Infrastruktury będą czynniki ekonomiczne. 31 Liczba instytucji publicznych, które znajdują się w obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) 32 Liczba podmiotów gospodarczych zatrudniających do 249 pracowników na obszarze interwencji wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) 33 Liczba mieszkańców na obszarze interwencji (poszczególnych gmin) wg danych GUS na 2010 rok (Bank Danych Lokalnych) x procentowy udział mieszkańców w wieku lat (80%) Strona 74 z 187

75 10.2 WYKONALNOŚĆ INSTYTUCJONALNA PROJEKTU Do zakresu działania samorządu Województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim nie zastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Zakres działania samorządu Województwa nie narusza samodzielności innych jednostek samorządu terytorialnego, a jego organy nie stanowią wobec nich organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym. Organami samorządu Województwa są Sejmik i Zarząd, przy czym Zarząd jest organem wykonawczym Województwa. W skład Zarządu, liczącego pięć osób, wchodzi Marszałek jako przewodniczący, dwóch wicemarszałków oraz dwóch pozostałych członków. 34 Z kolei w ramach realizacji zadań własnych samorządu województwa do zadań Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego należy w szczególności: 1. zarządzanie platformą System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej w Województwie Śląskim (SEKAP), 2. opracowanie, aktualizowanie i realizacja regionalnej strategii informatyzacji Województwa Śląskiego, 3. inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie informatyzacji regionu, 4. doskonalenie i koordynacja działań w zakresie realizacji projektów wspierających rozwój społeczeństwa informacyjnego, 5. współpraca z innymi instytucjami i urzędami mająca na celu rozwijanie idei społeczeństwa informacyjnego, 6. prowadzenie działalności szkoleniowej w zakresie możliwości wykorzystywania technologii informacyjnych i komunikacyjnych, 7. realizacja projektów mających na celu stworzenie warunków organizacyjnych i technicznych do świadczenia usług publicznych drogą elektroniczną oraz rozwój infrastruktury teleinformatycznej zarządzanej przez Centrum, prowadzenie działalności telekomunikacyjnej celem zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej województwa śląskiego w zakresie dostępu do internetu, mogącej obejmować: a) budowę lub eksploatację infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych oraz nabywanie prawa do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, b) dostarczanie sieci telekomunikacyjnych lub zapewnianie dostępu do infrastruktury telekomunikacyjnej, c) świadczenie, z wykorzystaniem posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, usług na rzecz przedsiębiorców telekomunikacyjnych i innych podmiotów, o których mowa w art. 4 pkt 1,2,4,5 i 8 ustawy z dnia 16 lipca 2004 roku Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz z późn. zm.). Jednostką odpowiedzialną za realizację projektu będzie Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, planuje się również zaangażowanie Inżyniera Kontraktu. 34 Statut Województwa Śląskiego - tekst jednolity ( Strona 75 z 187

76 RYSUNEK 9. STRUKTURA ZARZĄDZANIA PROJEKTEM Komitet Sterujący: Przewodniczący: SCSI Główny Użytkownik: Operator Infrastruktury Główny Wykonawca: Wykonawca prac projektowo-budowlanych Inżynier Kontraktu Wspomaganie beneficjenta w zakresie prowadzenia procedur Prawa Zamówieo Publicznych Nadzór nad procesem inwestycyjnym, w tym sprawozdawczośd Finansowe rozliczanie inwestycji Nadzór nad eksploatacją do czasu przekazania infrastruktury OI Źródło: Opracowanie własne Inżynier Kontraktu powinien być odpowiedzialny za nadzór techniczny, będzie on prowadził nadzór budowlany nad prowadzeniem prac na wszystkich etapach inwestycji oraz dokonywał odbiorów i rozliczeń w zastępstwie Zamawiającego w określonym zakresie. Ponadto, Inżynier Kontraktu będzie pełnił funkcję Kierownika Projektu zarządzając projektem, w tym również będzie odpowiedzialny za przeprowadzenie obowiązkowego audytu. Zakres jego odpowiedzialności będzie obejmował także odpowiedzialność techniczną (funkcja inspektora nadzoru) i nadzór nad realizacją postanowień umowy z Wykonawcą (w tym zgodność z SIWZ i ofertą). Powinien to być podmiot, do którego zadań należało będzie nadzorowanie całości zagadnień realizacyjnych, wymagających odpowiednich kwalifikacji merytorycznych, zasobów ludzkich oraz doświadczenia; w tym wspomaganie Zamawiającego przy przygotowaniu i przeprowadzeniu przetargów. Inżynier Kontraktu będzie pracował na rzecz beneficjenta i realizował jego decyzje. Proponowaną strukturę zarządzania projektem przedstawia Rysunek 9. Nadzór nad pracą Inżyniera Kontraktu będzie sprawował Komitet Sterujący, w skład którego wejdą pracownicy Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego. W ramach realizacji projektu przewiduje się następujące zadania: Wybór Inżyniera Kontraktu; Wybór wykonawcy realizującego projekt w procedurze zaprojektuj i wybuduj ; Wybór Operatora Infrastruktury; Działania wspierające realizację projektu (ekspertyzy, opinie itp.); Zaprojektowanie i wykonanie inwestycji; Promocja; Monitoring wskaźników, rozliczenie i zakończenie projektu. Strona 76 z 187

77 Dotychczas zawarto 3 kontrakty na przygotowanie dokumentacji dla projektu, przedmiotem zamówienia były: 1. Aktualizacja danych inwentaryzacyjnych wraz z analizą stanu infrastruktury szerokopasmowej w województwie śląskim - zgodnie z art.4 pkt 8 Ustawy pzp; 2. Sporządzenie mapy cyfrowej sołectw województwa śląskiego wraz z wizualizacją obszarów do interwencji w ramach RPO Działanie 2.1 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego - zgodnie z art.4 pkt 8 Ustawy pzp; 3. Usługi kompleksowego przygotowania dokumentacji aplikacyjnej oraz działania doradcze związane z realizacją projektu pn. Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa w trybie przetargu nieograniczonego zgodnie z art. 39 Ustawy pzp. Kontrakty 1 i 2 zostały zawarte na podstawie art. 4 pkt. 8 Ustawy Prawo zamówień publicznych. Na podstawie otrzymanych ofert (dla kontraktu 1 otrzymano cztery oferty, a dla kontraktu 2 trzy) wybrano w każdym z kontraktów ofertę najbardziej korzystną ekonomicznie. W postępowaniu nr 1 kryterium wyboru stanowiła cena i czas realizacji, podczas gdy w postępowaniu nr 2 kryterium wyboru stanowiła wyłącznie cena. Kryteria oceny oraz warunki udzielenia zamówienia były jednakowe dla wszystkich wykonawców. Potencjalny dostęp do realizacji kontraktów mieli wszyscy zainteresowani wykonawcy, konkurencyjność nie była w żaden sposób ograniczona. Wybór kolejnych wykonawców prac nastąpi zgodnie z zasadami Ustawy Prawo Zamówień Publicznych. Planuje się zawarcie następujących kontraktów w ramach projektu: Notyfikacja, obsługa prawna, tłumaczenia, modyfikacja dokumentacji w trybie przetargu ograniczonego; Obsługa wyboru Operatora Infrastruktury w trybie przetargu ograniczonego; Wybór Inżyniera Kontraktu w trybie przetargu ograniczonego; Wybór wykonawców w formule zaprojektuj i wybuduj w trybie przetargu ograniczonego wielozadaniowego z podziałem na 6 zadań (6 kontraktów); Zamówienie tablic i tabliczek informacyjno-pamiątkowych - zgodnie z art. 4 ust. 8 Ustawy pzp (poniżej euro). Finansowanie projektu będzie zapewnione przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i środki własne wnioskodawcy. Podatek VAT jest dla projektu wydatkiem niekwalifikowalnym i poniesiony zostanie ze środków własnych wnioskodawcy. W trakcie realizacji projektu wybrany zostanie partner prywatny Operator Infrastruktury wyłoniony w konkurencyjnym postępowaniu. W projekcie uwzględniono wyłącznie bezpieczeństwo fizyczne wybudowanej infrastruktury (zabezpieczenie przed kradzieżą, zniszczeniem itp.), natomiast nie uwzględniono kwestii dostępu, uprawnień itp., ponieważ przedmiotem projektu jest wyłącznie budowa infrastruktury pasywnej. Ważnym argumentem przemawiającym za wykonalnością organizacyjną jest wieloletnie doświadczenie beneficjenta w zakresie projektów zrealizowanych lub realizowanych ze środków unijnych zarówno w okresie programowania , jak i Wybrane projekty przedstawia Tabela 14, jak widać są wśród nich projekty związane z rozwojem społeczeństwa informacyjnego. Strona 77 z 187

78 TABELA 14. DOŚWIADCZENIE BENEFICJENTA W REALIZACJI WYBRANYCH PROJEKTÓW ZE ŚRODKÓW UE l.p. tytuł projektu Uwagi SEKAP System Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej Rozbudowa i upowszechnienie Systemu Elektronicznej Komunikacji Administracji Publicznej w Województwie Śląskim SEKAP2 Budowa Otwartego Regionalnego Systemu Informacji Przestrzennej (ORSIP) Zakres Projektu obejmował stworzenie teleinformatycznego środowiska dla świadczenia usług publicznych w formie elektronicznej, działania analityczne związane z przygotowaniem organizacyjnym do wdrożenia powyższego środowiska, a następnie zarządzania działaniami związanymi ze świadczeniem usług publicznych. Efektem realizacji Projektu jest modernizacja administracji samorządowej poprzez zwiększenie poziomu wykorzystania nowoczesnych technologii informacji i komunikacji. Wartość projektu: ,35 zł Lider: Województwo Śląskie Projekt współfinansowany ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (projekt zakończony) Projekt stanowi kontynuację projektu SEKAP, zakłada się, iż poprzez realizowane działania zapewni wszystkim urzędom oraz instytucjom publicznym współpracującym z SEKAP rozbudowę systemu o nowych użytkowników, moduły oprogramowania oraz e-usługi publiczne. Wartość projektu: ,00 zł Lider: Województwo Śląskie Projekt współfinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata (projekt w trakcie realizacji) W ramach projektu zostanie zbudowane nowoczesne, informatyczne środowisko współpracy administracji publicznej Województwa Śląskiego zarówno wewnątrz administracji jak i z mieszkańcami i instytucjami, zapewniające świadczenie elektronicznych usług administracyjnych, w oparciu o automatyczne procedury udostępniania i wymiany informacji z możliwością lokalizacji poszczególnych zagadnień w geograficznej przestrzeni regionu. Wartość projektu: ,00 zł Lider: Województwo Śląskie Projekt współfinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata (projekt w trakcie realizacji) Źródło: Opracowanie własne O instytucjonalnej zdolności beneficjenta do realizacji projektu świadczą również jego wyniki finansowe. Zasady prowadzenia gospodarki finansowej przez jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty i województwa) określają: ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 155, poz z późn. zm.). ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach (Dz. U. z 1998 r. Nr 150, poz. 983 z późn. zm.) zastąpiona ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2003 r. Nr 203, poz. 1966). Strona 78 z 187

79 Wyniki finansowe Województwa za ostatnie 2 lata przedstawiają się następująco: Rok 2009 Zgodnie ze sprawozdaniem z wykonania budżetu za rok 2009 realizacja budżetu za ten rok przedstawiała się następująco: dochody: ,99 zł (tj. 73% planu po zmianach), wydatki: ,68 zł (tj. 72% planu po zmianach). W strukturze osiągniętych dochodów dochody własne stanowiły 96,3%, natomiast w strukturze poniesionych wydatków 81,2% to wydatki bieżące, a 63,8% wydatki majątkowe. Wynik finansowy budżetu osiągnięty w 2009 roku w postaci skumulowanej nadwyżki wynosi ,89 zł. Rok 2010 Zgodnie ze sprawozdaniem z wykonania budżetu za rok 2010 realizacja budżetu za ten rok przedstawiała się następująco: dochody: ,24 zł (tj. 94,6% planu po zmianach), wydatki: ,05 zł (tj. 77,6% planu po zmianach). W strukturze osiągniętych dochodów dochody własne stanowiły 94,7%, natomiast w strukturze poniesionych wydatków 52,6% to wydatki bieżące, a 47,4% wydatki majątkowe. Wynik finansowy budżetu osiągnięty ,61 zł. w 2010 roku w postaci wolnych środków wynosi Zarówno doświadczenie w realizacji projektów, jak również sytuacja finansowa beneficjenta pozwalają uznać, iż pod względem organizacyjnym projekt jest wykonalny. Realizacja projektu została zapisana w Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Śląskiego na lata Techniczny aspekt wykonalności projektu potwierdza program funkcjonalno-użytkowy TRWAŁOŚĆ PROJEKTU Obowiązek zachowania trwałości reguluje art. 57 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006, w którym określono, iż operacja zachowuje wkład funduszy, wyłącznie jeżeli operacja ta, w terminie pięciu lat od zakończenia operacji lub trzech lat od zakończenia operacji w państwach członkowskich, które skorzystały z możliwości skrócenia tego terminu w celu utrzymania inwestycji lub miejsc pracy stworzonych przez MŚP, nie zostanie poddana zasadniczym modyfikacjom: mającym wpływ na jej charakter lub warunki jej realizacji lub powodującym uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny; oraz wynikającym ze zmiany charakteru własności elementu Sama zmiana charakteru własności infrastruktury wybudowanej lub zakupionej w ramach projektu, o której mowa w art. 57 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, nie oznacza automatycznie Strona 79 z 187

80 złamania zasady trwałości. Komisja Europejska potwierdziła, że zasadnicza modyfikacja, czyli złamanie zasady trwałości występuje wtedy, gdy zachodzi: przynajmniej jedna przesłanka z art. 57 ust. 1 ww. rozporządzenia jako przyczyna, tj. np. zmiana charakteru własności elementu infrastruktury, oraz (łącznie) przynajmniej jedna przesłanka z art. 57 ust. 1 ww. rozporządzenia jako skutek, tj. np. uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny, np. sprzedaż udziałów/akcji po cenie wyższej niż cena ich nabycia. Trwałość w przypadku projektu Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa zostanie zachowana przez okres nie krótszy niż 5 lat licząc od daty zakończenia projektu. Po zakończeniu projektu właścicielem pozostanie podmiot publiczny Województwo Śląskie, natomiast zarządzanie będzie realizowane przez beneficjenta i wybrany w konkurencyjnej procedurze podmiot prywatny. Warto dodać, iż infrastruktura pasywna, będąca głównym elementem projektu posiada długi okres trwałości technologicznej, znacznie dłuższy niż obowiązkowa 5-letnia trwałość. W projekcie zaplanowano przebieg sieci w miejscach, gdzie do tej pory odpowiednia infrastruktura nie występuje. Jednocześnie, w niektórych lokalizacjach inne JST zaplanowały budowę własnej sieci, której realizacja uzależniona jest m.in. od pozyskania dofinansowania z RPO WSL. Mając na uwadze brak możliwości dzierżawy sieci obecnie, a jednocześnie świadomość, iż sieć taka może w przyszłości powstać, w projekcie Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa przyjęto w jednej pozycji kosztowej nakłady na budowę sieci oraz IRU (dzierżawa na okres nie krótszy niż 20 lat). Beneficjent deklaruje na etapie wykonania projektu wykonawczego dookreślenie rozwiązania budowy odcinków sieci lub jej dzierżawy, w miejscach gdzie ona powstanie. W chwili obecnej, z deklaracji właścicieli przyszłej infrastruktury, zarówno w Rybniku jak i Sosnowcu, wynika, iż inwestycje są na etapie niezakończonych prac, a niektóre nawet na etapie projektowym (projekt będzie realizowany w trybie zaprojektuj i wybuduj ). Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, zgodnie z wcześniejszą sugestią Instytucji Zarządzającej, dokona oceny realizacji budowy etapów sieci w spornych miastach na etapie ich rzeczywistej realizacji i ustali z drugą stroną zakres prac, jaki będzie się mieścił przy realizacji dwóch projektów. Wyniknie z niego konieczność albo budowy odcinka przez SCSI, albo dzierżawa nowowybudowanej sieci. Jednocześnie beneficjent deklaruje pełną gotowość aktualizacji analizy finansowej, a także wniosku w przypadku konieczności dzierżawy infrastruktury i umieszczeniu jej w kosztach niekwalifikowanych. Niemniej jednak może to nastąpić na wspomnianym wcześniej etapie, tj. projektu wykonawczego. Uwzględnienie trybu IRU nie będzie miało wpływu na zachowanie zasady trwałości projektu. W przypadku zadań z zakresu społeczeństwa informacyjnego, rolą administracji samorządowej jest obsługa zadań JST oraz tworzenie środowiska dla rozwoju technologii, a także rozwiązań organizacyjnych służących realizacji celów założonych w lokalnych strategiach rozwoju. Infrastruktura sieci ŚRSS ze względu na pasywny charakter z natury rzeczy wypełnia zasadę neutralności technologicznej. Będzie ją również stosował Operator Infrastruktury oferując usługi hurtowe zobowiązany stosownymi postanowieniami umowy z Województwem. Z infrastruktury będą mogli korzystać operatorzy wszystkich sieci dostępowych (przewodowych, bezprzewodowych, komórkowych) w celu świadczenia usług użytkownikom końcowym. Projekt nie faworyzuje a priori żadnej konkretnej technologii, jednak analizy wskazują, że optymalnym rozwiązaniem technicznym dla regionalnej sieci szkieletowej będzie infrastruktura kabli Strona 80 z 187

81 światłowodowych, umożliwiająca przyłączanie w węzłach sieci dostępowych w każdej technologii, zarówno tradycyjnej, jak i NGA, a jedyne ograniczenia w tym zakresie są uwarunkowane koniecznością minimalizowania wpływu na konkurencję. Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa składa się z trzech podstawowych elementów: Kanalizacji teletechnicznej wraz z infrastrukturą pomocniczą; Punktów przyłączeniowych i kolokacyjnych; Kabla światłowodowego wraz z osprzętem. Dla zapewnienia trwałości technologicznej projektu planowana jest instalacja kabla światłowodowego o włóknach w standardzie ITU T G. 652D. Otwartość sieci zagwarantowana zostanie przez zawarcie odpowiednich zapisów w umowie z OI, który będzie zobowiązany do udostępniania przedsiębiorcom telekomunikacyjnym na zasadach równego traktowania współkorzystania z infrastruktury i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich, zachowując kompatybilność i połączalność z innymi sieciami publicznymi lub finansowanymi ze środków publicznych. Realizacja projektu będzie zgodna z prawem krajowym i wspólnotowym, w tym z takimi aktami prawnymi jak: Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 2011r. Nr 45, poz. 236), Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.), Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz.759, ze zm.), Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r., Nr 59, poz. 404 ze zm.), Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2004 Nr 171, poz ze zm.), Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U Nr 19, poz. 100 ze zm.), Ustawa z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U.2009 Nr 19, poz. 101 ze zm.), Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. Nr 106, poz. 675), Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r.; załącznik VIII (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 134/114 z dn r.), Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 800/2008 uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214 z ), Dyrektywa 2002/22/WE z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i praw użytkowników odnoszących się do sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. Urz. WE L 108 z ), Dyrektywa 2002/77/WE z dnia 16 września 2002 r. w sprawie konkurencji na rynkach sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. Urz. WE L 249 z ), Dyrektywy, co prawda nie obowiązują wprost, jednak zostały one zaimplementowane do prawodawstwa polskiego. Koszty operacyjne związane z utrzymaniem inwestycji będzie ponosił Operator Infrastruktury przy ewentualnych dopłatach ze strony samorządu (dopłaty te nie będą przekraczały wartości podanych w analizie finansowej tj. kwot równych wysokości podatku od nieruchomości). Jednym z kryteriów Strona 81 z 187

82 wyboru Operatora Infrastruktury będzie wysokość dopłat oczekiwanych przez Operatora, a także proponowana wysokość czynszu dzierżawnego, może zatem wystąpić sytuacja, w której dopłaty ze strony samorządu nie będą konieczne, a Operator zadeklaruje wnoszenie czynszu dzierżawnego na rzecz województwa już w pierwszych latach eksploatacji. Nie mniej jednak w analizie finansowej ujęto dopłaty jako źródło pokrycia deficytu w przepływach finansowych projektu ANALIZA PRAWNA WYKONALNOŚCI PROJEKTU Projekt Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa jest w pełni wykonalny pod względem technicznym i organizacyjnym, co potwierdza program funkcjonalno-użytkowy. Dopuszczalność pomocy na budowę sieci szerokopasmowych uzależniona jest od rodzaju obszaru, z jakim mamy do czynienia i zakresu planowanej interwencji. Co do zasady inwentaryzacja i weryfikacja planów inwestycyjnych operatorów pozwalają ocenić czy projekt nie dubluje się z już istniejącymi sieciami lub planowanymi przez inwestorów prywatnych. Analizy takie zostały przeprowadzone w skali województwa śląskiego. Projekt Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa skupia się na białych obszarach NGA (v. 3.3 Wytycznych Wspólnotowych), to jest obszarach, które obecnie nie są objęte zasięgiem infrastruktury NGA i gdzie inwestorzy prywatni nie planują wybudowania takiej infrastruktury w ciągu najbliższych trzech lat. Świadczenie przez przyszłego Operatora Infrastruktury (OI) dostępu przedsiębiorcom telekomunikacyjnym do wybudowanej infrastruktury szkieletowo-dystrybucyjnej stworzy zachęty do inwestowania w sieć ostatniej mili w standardzie NGA. Drugim elementem projektu jest pozwolenie na wykorzystanie Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej w celu wyeliminowania wykluczenia cyfrowego w odniesieniu do podstawowego, tradycyjnego dostępu szerokopasmowego do internetu, we wszystkich przypadkach, w których to będzie konieczne. Odnosi się to w szczególności do tradycyjnych białych obszarów, gdzie nie ma infrastruktury szerokopasmowej oraz problematycznych tradycyjnych obszarów szarych, gdzie występowanie pojedynczej infrastruktury szerokopasmowej nie przeciwdziała zawodności mechanizmów rynkowych ( market failures ) ani problemom w zakresie spójności. Planując lokalizację węzłów Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej oraz możliwość ich wykorzystania przez operatorów sieci dostępowych, przeanalizowano dane inwentaryzacyjne oraz uwiarygodnione plany inwestycyjne istniejących operatorów. Posługując się metodyką wskazaną w Wytycznych wspólnotowych wyznaczono na terenie województwa śląskiego obszary białe, szare (problematyczne oraz nieproblematyczne) i czarne ( klasyfikacja BSC ) pod względem infrastruktury tradycyjnego szerokopasmowego dostępu do internetu (gwarantowane min. 2 Mb/s) oraz infrastruktury NGA. Tam, gdzie inwestycje ze środków publicznych są niezbędne, aby stworzyć rozwiązania potrzebne do świadczenia usług, to zaangażowanie środków publicznych nie powinno zaburzać rynku i preferować któregoś z operatorów. Wytyczne przedstawiają trzy główne modele zaangażowania sektora publicznego w realizację projektów budowy infrastruktury teleinformatycznej: Model Sieci Komunalnej; Model Operator Operatorów (ang. Carrier s carrier ); Model Infrastruktury Pasywnej. Strona 82 z 187

83 Przyjęty w niniejszym projekcie wariant polega na wyborze partnera prywatnego (dalej jako Operator Infrastruktury lub OI ) w formule ppp i zawarcia z nim umowy ppp. Jest to model tzw. operatora operatorów (ang. Carrier s Carrier), gdzie Zamawiający buduje i jest właścicielem Infrastruktury, natomiast zarządzanie Infrastrukturą (obsługa sprzętu i dzierżawa łącza internetowego) oraz świadczenie usługi użytkownikom hurtowym i w dozwolonym zakresie końcowym, powierzone jest podmiotowi zewnętrznemu posiadającemu odpowiednie kompetencje i doświadczenie poprzez udostępnienie mu całości Infrastruktury na mocy umowy o ppp. Przepływy finansowe w przyjętym wariancie przedstawia Rysunek 10. RYSUNEK 10. MODEL FUNKCJONOWANIA OPERATORA INFRASTRUKTURY PRZYJĘTY W PROJEKCIE Zapłata kwoty równej uiszczonemu podatkowi od nieruchomości Zamawiający OI Czynsz Opłaty za udostępnianie Infrastruktury Użytkownicy Źródło: Opracowanie Kancelaria Prawna NBC LEX Zdzisław Glimos Spółka Komandytowa Podstawowe założenia umowy o ppp w projekcie to: odpłatne oddanie przez Zamawiającego do używania i pobierania pożytków zespołu składników majątkowych składających się na Infrastrukturę, obowiązek zapłaty przez OI czynszu dzierżawnego za korzystanie z Infrastruktury, zobowiązanie OI do świadczenia, w oparciu o udostępniony w drodze umowy majątek oraz własne zasoby, usług polegających na dostarczaniu sieci telekomunikacyjnej lub zapewnianiu dostępu do infrastruktury telekomunikacyjnej innym operatorom, Strona 83 z 187

84 zobowiązanie OI do świadczenia, z wykorzystaniem posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnej, usług na rzecz przedsiębiorców telekomunikacyjnych, na warunkach ustawy z dnia 7 maja 2010r. o wspieraniu usług i sieci telekomunikacyjnych, na przejrzystych i nie zakłócających rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynku, zagwarantowanie przez OI przedsiębiorcom telekomunikacyjnym na zasadach równego traktowania współkorzystania z Infrastruktury i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich, zachowując kompatybilność i połączalność z innymi sieciami publicznymi lub finansowanymi ze środków publicznych, przekazywanie OI przez Zamawiającego kwot odpowiadających wysokości podatku od nieruchomości z tytułu posiadania Infrastruktury, który OI zapłaci jako posiadacz zależny, ponoszenie przez Zamawiającego opłat za zajecie pasa drogowego z tytułu umieszczenia w pasie drogowym urządzeń Infrastruktury, określonych na podstawie stosownych decyzji administracyjnych, których adresatem jest Zamawiający. Zgodnie z art. 4 ustawy o partnerstwie publiczno prywatnym do wyboru partnera prywatnego stosuje się: przepisy ustawy z dnia 9 stycznia 2009 roku o koncesji na roboty budowlane lub usługi w zakresie nie uregulowanym w ustawie o partnerstwie publiczno prywatnym (zwana dalej ukrbu), przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych w zakresie nie uregulowanym w ustawie o partnerstwie publiczno prywatnym (zwana dalej pzp), a w przypadkach, w których nie mają zastosowania przepisy wskazane w pkt 1 i w pkt 2 wybór następuje w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej i wolnej konkurencji oraz przestrzeganie zasad równego traktowania, przejrzystości i proporcjonalności, przy odpowiednim uwzględnieniu przepisów ustawy o partnerstwie publiczno prywatnym, a w przypadku wniesienia przez partnera publicznego wkładu własnego będącego nieruchomością, także przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Ze względu na fakt, iż w projekcie spełnione będą przesłanki zarówno art. 4 pkt. 10 pzp jak i art. 4 ust.1 pkt. 2 ukrbu, zgodnie z nimi do wyboru OI w ramach Projektu obie te ustawy nie powinny mieć zastosowania. Biorąc pod uwagę wskazane regulacje prawne oraz przedmiot projektu, w tym zwłaszcza planowany w ramach projektu zakres partnerstwa publiczno prywatnego należy stwierdzić, że w przypadku powierzenia partnerowi prywatnemu w umowie o ppp zadań polegających na eksploatacji publicznej sieci telekomunikacyjnej, wybór partnera prywatnego powinien zostać dokonany z pominięciem przepisów pzp i ukrbu. Wybór taki powinien jednak przede wszystkim zagwarantować zachowanie uczciwej i wolnej konkurencji oraz przestrzeganie zasad równego traktowania, przejrzystości i proporcjonalności, przy odpowiednim uwzględnieniu przepisów ustawy o partnerstwie publiczno prywatnym oraz ewentualnie regulacji dotyczących gospodarki nieruchomościami. Szczegółowy model projektu i założenia przyjęte w niniejszym dokumencie są zgodne z polskim prawem powszechnym, a także z prawem wspólnotowym oraz określonymi przez KE zasadami inwestowania w infrastrukturę szerokopasmową. Charakterystykę wybranego modelu przedstawia Tabela 15. Strona 84 z 187

85 TABELA 15. CHARAKTERYSTYKA REKOMENDOWANEGO MODELU rodzaj infrastruktury infrastruktura pasywna podmiot finansujący inwestycję JST podmiot zarządzający i korzystający zarządzana przez wybrany w konkurencyjnej procedurze podmiot, udostępniana na zasadach rynkowych wszystkim chętnym operatorom Źródło: Opracowanie własne Projekt realizowany będzie w procedurze zaprojektuj i wybuduj. Wyłoniony w ramach procedury pzp podmiot zobowiązany będzie do wykonania całości dokumentacji projektowej związanej z budowaną siecią oraz przygotowania całości dokumentacji niezbędnej do uzyskania pozwoleń na budowę, a także do realizacji prac budowlanych (inwestycyjnych). Fazę eksploatacji sieci przewidziano jako wspólne przedsięwzięcie podmiotu publicznego (Województwa) i partnera prywatnego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego (Operatora Infrastruktury) oparte na podziale zadań i ryzyk pomiędzy tymi podmiotami (partnerstwo publicznoprywatne). Przewidywane partnerstwo publiczno-prywatne zostało skonstruowane w oparciu o model MO (Maintain&Operate) utrzymuj-operuj-zarządzaj. Wnioskodawca dysponuje na tym etapie założeniami do umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, bowiem zakłada się, iż ostateczny kształt wzoru tej umowy ukształtuje się w toku procedury wyboru partnera prywatnego. Założenia te wskazują na przewidywany model wynagrodzenia partnera prywatnego oraz określają kierunek w zakresie podziału zadań i ryzyk. Założenia te przedstawiono jako dodatkowy załącznik do wniosku o dofinansowanie. Decyzje, pozwolenia oraz opinie konieczne w celu zapewnienia realizacji projektu i eksploatacji powstałej infrastruktury obejmują: decyzję o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej w terminie 90 dni od daty złożenia wniosku (planowana data złożenia wniosku ), planowana data uzyskania decyzji nie później niż ; OOŚ otrzymano pismo RDOŚ stwierdzające brak konieczności przeprowadzania oceny; uchwała sejmiku województwa w sprawie podjęcia działalności w zakresie telekomunikacji została przyjęta; wpis do rejestru jednostek samorządu terytorialnego wykonujących działalność w zakresie telekomunikacji najdalej do 14 dni od dnia wpływu wniosku planowany termin uzyskania wpisu nie później niż r. prawomocne pozwolenie na budowę nie później niż r. W związku z przepisem art. 7 ust 1 Ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych usługa dostępu do Internetu może być świadczona bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa, po spełnieniu wymagań, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 5 oraz art. 6 ust. 1, i uzyskaniu zgody Prezesa UKE, wydanej w drodze decyzji. Beneficjent nie ubiegał się o wydanie przedmiotowej decyzji UKE, ale też nie zamierza się ubiegać o jej wydanie, co wynika z faktu, iż w ramach projektu nie przewiduje świadczenia użytkownikom końcowym usług dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa. Strona 85 z 187

86 W pierwszej kolejności zauważyć należy, iż zakresem interwencji objęte jest jedynie wybudowanie sieci szkieletowej (w tym węzłów szkieletowych), a więc bez węzłów dostępowych i infrastruktury ostatniej mili. Tymczasem wykładnia językowa art. 7 w zw. z art. 6 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 pkt. 3 lit. c) ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) wskazuje, iż usługa dostępu do internetu, o której mowa w art. 7 tejże ustawy jest jedną z kategorii działalności w zakresie telekomunikacji polegającej na świadczeniu z wykorzystaniem posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnej usług na rzecz użytkowników końcowych. Taka działalność nie będzie mogła być podejmowana przez Wnioskodawcę z uwagi chociażby na brak odpowiednich urządzeń umożliwiających świadczenie usług dostępu do Internetu użytkownikom końcowym, jak również założone ograniczenie interwencji do rynku usług hurtowych. Ponadto, nawet jeżeli przyjąć, iż powyższa działalność wnioskodawcy miałaby być rozumiana bardzo szeroko, jako również organizowanie w ramach gospodarki komunalnej świadczenia tychże usług za pośrednictwem operatora infrastruktury a następnie operatorów dostępowych (świadczących usługi użytkownikom końcowym), to również decyzja Prezesa UKE, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych nie będzie wymagana. Przewiduje się bowiem, iż operator infrastruktury zobowiązany będzie do świadczenia usług dostępu telekomunikacyjnego innym operatorom w cenach hurtowego dostępu opartych na przeciętnych (regulowanych) cenach hurtowych obowiązujących na innych porównywalnych, bardziej otwartych na konkurencję obszarach kraju lub wspólnoty, lub z braku takich opublikowanych cen, na cenach już określonych lub zatwierdzonych przez krajowy organ regulacyjny w odniesieniu do przedmiotowych rynków i usług (pkt. 51 lit. g) Wytycznych KE). Spełnienie tego warunku będzie gwarantowane postanowieniami umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym zawartej pomiędzy Wnioskodawcą jako podmiotem publicznych oraz operatorem infrastruktury jako partnerem prywatnym. Stąd interwencja nie będzie wpływać na zakłócenie rynku detalicznego, a tym bardziej hurtowego PROMOCJA PROJEKTU Promocja projektu odbywać się będzie zgodnie z przepisami i wytycznymi Unii Europejskiej w tym zakresie, a także zgodnie z wytycznymi krajowymi. W miejscu realizacji inwestycji umieszczone zostaną tablice informacyjno-pamiątkowe, informacja o projekcie zostanie umieszczona na stronie internetowej beneficjenta, ponadto korespondencja związana z projektem i inne dokumenty (w tym umowy z wykonawcami) będą oznaczone logo programu, flagą Unii Europejskiej oraz opisem informującym o współfinansowaniu. Zaplanowano następujące działania promocyjne: tablice informacyjno-pamiątkowe w wybranych lokalizacjach węzłów szkieletowych (34) łącznie 34 sztuki po podpisaniu umowy o dofinansowanie, tablice będą sukcesywnie umieszczane na obiektach po zatwierdzeniu dokumentacji projektowej, tabliczki informacyjno-pamiątkowe 50 sztuk, zorganizowanie konferencji otwierającej pod koniec realizacji projektu, informacja na stronie internetowej Województwa Śląskiego i Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego - po podpisaniu umowy o dofinansowanie, informacja na stronie internetowej Operatora Infrastruktury po dokonaniu wyboru Operatora i podpisaniu z nim umowy. Na tablicach informacyjno-pamiątkowych zamieszczone zostanie m.in. hasło programu Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego realna odpowiedź na realne potrzeby. Strona 86 z 187

87 Ponadto, planuje się umieszczenie informacji o dofinansowaniu RPO WŚL na wszystkich dokumentach związanych z projektem, takich jak ogłoszenia o przetargu, umowy z wykonawcami, sprawozdania itp. Powyższy plan promocji pozwoli na poinformowanie szerokiego grona odbiorców o źródle dofinansowania niniejszego projektu. Wydatki zaplanowane na promocję wynoszą: tablice informacyjno-pamiątkowe w wybranych lokalizacjach węzłów szkieletowych (34) łącznie 34 sztuki x 500,00 zł = ,00 zł netto (20.910,00 zł brutto), tabliczki informacyjno-pamiątkowe 50 sztuk x 200,00 zł = ,00 zł netto (12.300,00 zł brutto), zorganizowanie konferencji otwierającej pod koniec realizacji projektu ,00 zł netto (15.990,00 zł brutto), informacja na stronie internetowej Województwa Śląskiego i Śląskiego Centrum Społeczeństwa Informacyjnego - po podpisaniu umowy o dofinansowanie, informacja na stronie internetowej Operatora Infrastruktury po dokonaniu wyboru Operatora i podpisaniu z nim umowy, co daje łączne nakłady na promocję w wysokości ,00 zł brutto, w tym ,00 zł stanowią wydatki kwalifikowalne. Promocja projektu realizowana będzie zgodnie z Wytycznymi Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego na lata dla Beneficjentów w zakresie informacji i promocji PLAN WDROŻENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA W harmonogramie kwartalnym przedstawionym w postaci wykresu Gantt a ujęto wszystkie etapy, jakie mają zostać zrealizowane. Data rozpoczęcia projektu to r. (podpisanie pierwszej umowy związanej z przygotowaniem dokumentacji), zaś termin poniesienia pierwszego wydatku kwalifikowalnego to r. (związany z przygotowaniem dokumentacji), a koniec projektu (rozliczenie) przypada na r. Umowę o dofinansowanie planuje się podpisać w roku Ze względu na stopień złożoności projektu uzyskano zgodę IŻ RPO na odstąpienie od stosowania zasady n+2. TABELA 16. HARMONOGRAM REALIZACJI zadanie 1. Termin rozpoczęcia prac przygotowawczych (data pierwszego wydatku) data rozpoczęcia data zakończenia Proces notyfikacji Wyłonienie Inżyniera Kontraktu Praca Inżyniera Kontraktu Wyłonienie wykonawcy Wyłonienie Operatora Infrastruktury Strona 87 z 187

88 7. Projekt sieci światłowodowej Pozwolenia na budowę Rzeczowe rozpoczęcie realizacji inwestycji Budowa rurociągów kablowych Zabudowa kabli światłowodowych Adaptacja pomieszczeń węzeł szkieletowy Promocja Rzeczowe zakończenie realizacji projektu Finansowe zakończenie inwestycji Rozliczenie projektu Źródło: Opracowanie własne Strona 88 z 187

89 RYSUNEK 11. HARMONOGRAM GANTT A Rodzaj prac PRACE PRZYGOTOWAWCZO ORGANIZACYJNE Proces notyfikacji Wyłonienie Inżyniera Kontraktu Praca Inżyniera Kontraktu Kw 1 Kw 2 Kw 3 Kw 4 Kw 1 Kw 2 Kw 3 Kw 4 Kw 1 Kw 2 Kw 3 Kw 4 Kw 1 Kw 2 Kw 3 Kw 4 Kw. 1 Kw. 2 Wyłonienie wykonawcy BUDOWA SIECI Projekt sieci światłowodowej Budowa rurociągów kablowych Zabudowa kabli światłowodowych ADAPTACJA POMIESZCZEŃ WĘZŁÓW Węzeł szkieletowy Źródło: Opracowanie własne Strona 89 z 187

90 10.7 POMOC PUBLICZNA W PROJEKCIE Niniejszy rozdział opracowano zgodnie z opublikowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) Poradnikiem dla administracji publicznej ( Pomoc publiczna w programach operacyjnych ). Zgodnie z ugruntowaną wykładnią pomocą publiczną jest transfer zasobów przypisywalny władzy publicznej, o ile spełnione są łącznie następujące warunki: 1. transfer ten skutkuje przysporzeniem na rzecz określonego podmiotu, na warunkach korzystniejszych niż rynkowe, 2. transfer ten jest selektywny uprzywilejowuje określone podmioty lub wytwarzanie określonych dóbr, 3. w efekcie tego transferu występuje lub może wystąpić zakłócenie konkurencji, 4. transfer ten wpływa na wymianę gospodarczą między krajami członkowskimi. Zgodnie z opublikowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) Poradnikiem dla administracji publicznej ( Pomoc publiczna w programach operacyjnych ) przesłanką wystąpienia pomocy publicznej jest wpływ władzy publicznej na dokonanie transferu zasobów ( przypisywalność transferu władzy publicznej) niezależnie od tego, czy zasoby te są przynależne podmiotowi publicznemu, czy też nie. Transfer zasobów może mieć miejsce i wówczas, gdy obie strony transakcji są podmiotami publicznymi. Przykładowo - przekazanie gminie zasobów przynależnych dotychczas Skarbowi Państwa stanowi transfer zasobów, jako że gmina posiada osobowość prawną odrębną od osobowości prawnej Skarbu Państwa. W praktyce wdrażania regionalnych programów operacyjnych sytuacje, w których jednostka samorządu terytorialnego staje się beneficjentem pomocy publicznej, wystąpią incydentalnie jeśli w ogóle wystąpią. Zazwyczaj bowiem JST nie zatrzymują dla siebie korzyści wynikających z otrzymanego dofinansowania, lecz transferują je dalej do ostatecznych biorców pomocy. Transfer zasobów, poza najprostszą formą, jaką jest bezzwrotne przekazanie danemu podmiotowi środków pochodzących z budżetu, może przybrać również inne formy, takie jak np.: obniżenie obciążeń podatkowych i parafiskalnych (ulga podatkowa, umorzenie lub odroczenie płatności podatku bądź innej daniny publicznej), przeniesienie własności składników majątkowych (np. poprzez sprzedaż lub wniesienie aportem do spółki) lub oddanie takich składników majątkowych w użytkowanie (np. poprzez zawarcie umowy dzierżawy albo najmu), udzielenie pożyczki lub innej formy finansowania zwrotnego, udzielenie gwarancji lub poręczenia (np. gwarancje Skarbu Państwa), objęcie akcji/udziałów w spółce prawa handlowego. Przy realizacji niniejszego projektu istotne znaczenia mają poziomy udzielania pomocy publicznej w ramach programów operacyjnych, należą do nich: Poziom pierwszy (dofinansowanie projektu środkami programu operacyjnego) - działalność polegająca na przesyle danych przez sieci telekomunikacyjne stanowi działalność wykonywaną w warunkach konkurencji. Dlatego też dofinansowanie projektu polegającego na tworzeniu lub modernizacji sieci telekomunikacyjnej, udzielone podmiotowi wykonującemu taką działalność (operatorowi sieci) będzie stanowiło pomoc publiczną. Jednakże pomoc publiczna nie wystąpi, jeśli dofinansowanie na budowę lub modernizację sieci telekomunikacyjnej zostanie udzielone Strona 90 z 187

91 podmiotowi, który nie jest i nie będzie operatorem sieci, a zatem pomoc publiczna poziomu pierwszego nie występuje w niniejszym projekcie, przy założeniu, że Województwo nie będzie świadczyć usług, a jedynie udostępni infrastrukturę Operatorowi Infrastruktury. Poziom drugi potencjalnego występowania pomocy publicznej wiąże się z dysponowaniem przez beneficjenta produktami nabytymi lub wytworzonymi w ramach realizacji projektu dofinansowanego środkami programu operacyjnego. W wielu przypadkach projekty są skonstruowane w ten sposób, że beneficjentem projektu jest jeden podmiot (np. jednostka samorządu terytorialnego), jednakże majątek nabyty lub wytworzony przez tego beneficjenta ma być wykorzystywany przez inny podmiot. W takich przypadkach sama realizacja projektu w ramach programu operacyjnego nie jest obarczona występowaniem pomocy publicznej, jako że beneficjent (Województwo) nie wykorzystuje zasobów pozyskanych w ramach projektu do prowadzenia działalności wykonywanej w warunkach konkurencji. Jednakże w wyniku tego projektu podmiot pozyskał nowe zasoby majątkowe, które udostępnia innemu podmiotowi. Udostępnienie to może nastąpić w drodze różnych czynności prawnych, a w szczególności: oddania majątku w najem, dzierżawę lub bezpłatne użytkowanie, wniesienia majątku do spółki, sprzedaży majątku. Zazwyczaj jednak oddanie majątku wytworzonego w ramach projektu finansowanego ze środków programu operacyjnego w użytkowanie (najem, dzierżawę) określonemu podmiotowi będzie stanowiło dla tego podmiotu przysporzenie, o ile stawki czynszu ustalone między stronami będą niższe niż stawki rynkowe (lub też umowa nie przewiduje żadnej zapłaty). W przypadku niniejszego projektu należy założyć, iż wystąpi pomoc publiczna na poziomie drugim. Podstawowym aktem udzielenia pomocy będzie umowa o partnerstwie publiczno prywatnym, która zostanie zawarta między Województwem Śląskim (podmiot udzielający pomocy) a Operatorem Infrastruktury (beneficjent pomocy) wybranym w konkurencyjnej procedurze. Bezpośrednim beneficjentem pomocy na poziomie drugim będzie podmiot wybrany jako Operator Infrastruktury wyłoniony w postępowaniu konkurencyjnym w formule partnerstwa publiczno prywatnego, z uwzględnieniem regulacji krajowych oraz zasad konkurencji. Bezpośredniemu beneficjentowi zostanie udostępniony majątek publiczny w postaci infrastruktury telekomunikacyjnej wybudowanej przez Województwo. Beneficjent bezpośredni będzie przedsiębiorcą telekomunikacyjnym w rozumieniu ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, z wyłączeniem przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej w rozumieniu Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (2004/C 244/02). Poziom trzeci potencjalnego występowania pomocy publicznej wiąże się z wykorzystywaniem majątku wytworzonego lub nabytego w ramach projektu finansowanego środkami programu operacyjnego w celu dostarczania określonych świadczeń innym podmiotom (ostatecznym odbiorcom pomocy). W niniejszym projekcie beneficjentami pośrednimi pomocy mogą być potencjalnie operatorzy sieci dostępowych oraz dostawcy usług telekomunikacyjnych, którym bezpośredni beneficjent będzie świadczył usługi hurtowe, a w dalszej kolejności również przedsiębiorcy będący użytkownikami końcowymi. Z racji tego, że usługi hurtowe oferowane przez Operatora Infrastruktury będą świadczone po cenach rynkowych możliwość uzyskania pomocy będzie wyeliminowana lub jej wysokość będzie się mieścić w granicach pomocy de minimis. Strona 91 z 187

92 Reasumując, w niniejszym projekcie wystąpi pomoc publiczna na poziomie drugim. Udzielona pomoc publiczna będzie polegała na udostępnieniu Operatorowi Infrastruktury zespołu składników majątkowych w postaci infrastruktury telekomunikacyjnej (szerokopasmowej sieci szkieletowej), będącej własnością Województwa Śląskiego, do odpłatnego korzystania (tj. w zamian za czynsz) w celu świadczenia hurtowych usług szerokopasmowych. Na obecnym etapie nie jest możliwe określenie dokładnej kwoty pomocy publicznej, w szczególności poprzez przeliczenie na tzw. Ekwiwalent Dotacji Brutto (EBD), bowiem ze względu na brak porównywalnych transakcji nie można ustalić ceny rynkowej. Ponadto wysokość czynszu płaconego przez Beneficjenta (Operatora Infrastruktury) będzie zależna od wielkości przychodów i nie jest znana w obecnym momencie. Planowana wartość projektu w województwie śląskim wynosi ok. 69 mln PLN. Udostępnienie infrastruktury telekomunikacyjnej stanowić będzie wkład własny podmiotu publicznego w przedsięwzięcie realizowane w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Wkładem własnym Województwa będzie również obowiązek ponoszenia części wydatków eksploatacyjnych, przy czym zakres tego obowiązku podlegać będzie weryfikacji w toku procedury wyboru partnera prywatnego prowadzonej w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej i wolnej konkurencji oraz przestrzeganie zasad równego traktowania, przejrzystości i proporcjonalności. Podstawą uznania pomocy za zgodną ze wspólnym rynkiem są Wytyczne wspólnotowe w sprawie stosowania przepisów dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do przepisów dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do szybkiego wdrażania sieci szerokopasmowych. Podstawę prawną do uznania pomocy za zgodną z Traktatem stanowi art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE. Dla niniejszego projektu planuje się złożenie Formularza dla celów notyfikacji pomocy państwa zgodnie z artykułem 108 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu UE, zgłoszenie dokonane zostanie zgodnie z art. 88 ust. 3 Traktatu WE. Dla oceny występowania pomocy publicznej istotne jest równoczesne spełnienie wszystkich kryteriów składających się na test pomocy publicznej, w związku z czym dla projektu przeprowadzono test pomocy publicznej (test ten stanowi załącznik nr 3 do studium wykonalności). Test przeprowadzono dla poziomu pierwszego (dofinansowanie projektu środkami EFRR) i stwierdzono, iż na poziomie tym pomoc publiczna nie występuje oraz dla poziomu drugiego (przekazanie infrastruktury w zarządzanie), w przypadku którego wystąpi pomoc publiczna. Strona 92 z 187

93 11 ANALIZA TECHNICZNA Niniejsza analiza została opracowana na podstawie Programu Funkcjonalno-Użytkowego dla przedmiotowego projektu CHARAKTERYSTYKA ANALIZY Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa (ŚRSS) zgodnie z Programem Funkcjonalno Użytkowym (PFU) zostanie wybudowana jako wojewódzka sieć szkieletowa, a więc będzie pełnić rolę medium transportowego i integrującego dla innych sieci, w szczególności lokalnych sieci dystrybucyjnych i dostępowych. Sieć oparta będzie o kable światłowodowe o dużej pojemności włókien jednomodowych, pozwalających na szerokopasmową transmisję sygnałów na duże odległości. Węzły szkieletowe typu B będą zapewniały punkty styku z innymi sieciami, gwarantując możliwość zestawiania torów transmisyjnych o dużej przepustowości na obszarze województwa. Planowana działalność obejmie obszar województwa śląskiego, w szczególności tereny, na których występuje niedobór infrastruktury telekomunikacyjnej, są to następujące gminy: Ciasna, Cieszyn, Czechowice Dziedzice, Hażlach, Jasienica, Kalety, Kłobuck, Kobiór, Kochanowice, Koszęcin, Lubliniec, Lubomia, Łazy, Łodygowice, Miasteczko Śląskie, Mstów, Mszana, Myszków, Niegowa, Panki, Pawłowice, Przystajń, Pszczyna, Pszów, Racibórz, Suszec, Świerklaniec, Tarnowskie Góry, Wilkowice, Wręczyca Wielka, Wyry, Zawiercie, Zebrzydowice, Janów, Żarki, Żywiec, Goczałkowice- Zdrój, Radlin, Rydułtowy, Wodzisław Śląski oraz miasta Bielsko-Biała, Częstochowa, Jastrzębie-Zdrój, Dąbrowa Górnicza, Rybnik, Sosnowiec, Tychy i Żory. ŚRSS jest planowana jako sieć pasywna, a więc oferująca jedynie medium transmisyjne w postaci dostępu do włókien optycznych wyprowadzonych na przełącznicach w węzłach sieci. Wymaga to od potencjalnego usługobiorcy wykonania fizycznego podłączenia do węzła ŚRSS i zastosowania własnego sprzętu aktywnego realizującego teletransmisję na udostępnionych włóknach. Takie rozwiązanie zapewnia neutralność technologiczną, elastyczność i skalowalność sieci szkieletowej, upraszcza również zarządzanie siecią. W planowanej sieci wojewódzkiej przewidziano dwa rodzaje węzłów: szkieletowe typu A (17 szt.) zlokalizowane w miastach powiatowych. Węzły te będą zlokalizowane w pomieszczeniach teletechnicznych lub serwerowniach, własnych lub współdzielonych z innymi operatorami. Przełącznice światłowodowe zostaną zabudowane w 19'' szafach teleinformatycznych. szkieletowe typu B (41 szt.) zlokalizowane w miastach gminnych oraz mniejszych miejscowościach. Węzły te będą zlokalizowane w wydzielonych studniach kablowych, umieszczonych przy trasie sieci szkieletowej. Wyposażone one będą w mufo-przełącznice umożliwiające połączenie z wieloma kablami światłowodowymi innych operatorów. ŚRSS będzie pełnić następujące funkcje: połączenie i integracja sieci lokalnych, dystrybucyjnych i dostępowych, połączenie sieci lokalnych z sieciami krajowymi i międzynarodowymi poprzez punkty styku, dostarczenie infrastruktury pasywnej dla łączy dalekosiężnych, Strona 93 z 187

94 umożliwienie szybkiej rozbudowy pojemności sieci (skalowalność). Przy planowaniu przebiegu sieci przyjęto założenie, że będzie ona przebiegać przez tereny będące własnością Skarbu Państwa, w większości będą to pasy drogowe różnej kategorii dróg i ulic oraz występujące w tych ciągach obiekty inżynieryjne. Trasa rurociągów kablowych będzie przebiegać zgodnie z postanowieniami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2006 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalania warunków, jakim te linie powinny odpowiadać. ŚRSS będzie realizowana w oparciu o model działania: zaprojektuj i wybuduj, a z uwagi na rozległość inwestycji, Zamawiający przewiduje podział realizowanej inwestycji na części i etapy. Całość zamierzenia budowlanego podzielono na sześć części obszarów inwestycyjnych: TABELA 17. PODZIAŁ INWESTYCJI NA OBSZARY INWESTYCYJNE Powiat Powiat [km] Obszar inwestycyjny Obszar inwestycyjny [km] tarnogórski 19,3 lubliniecki 62,6 A 134,8 kłobucki 52,9 Częstochowa 16,0 częstochowski 34,2 B 80,3 myszkowski 30,1 zawierciański 28,7 Dąbrowa Górnicza 19,6 C 58,6 Sosnowiec 10,3 żywiecki 14,7 Bielsko-Biała 18,5 D 51,5 bielski 18,3 Tychy 6,8 pszczyński 58,6 E 73,7 Żory 8,3 Jastrzębie-Zdrój 19,8 wodzisławski 35,2 Rybnik 10,7 F 96,1 raciborski 12,8 cieszyński 17,6 Suma 495,0 495,0 Źródło: opracowanie własne W celu rzetelnego wykonania projektu, przy realizacji niniejszej inwestycji stosowane będą wszystkie przepisy prawne i normy związane z projektowaniem i wykonaniem zamierzenia budowlanego: Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Ustawa z dnia 10 maja 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Strona 94 z 187

95 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zestawienie norm i zarządzeń: PN-73/E-04160/71 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiar symetrii oporności. PN-73/E-04160/72 Przewody elektryczne. Metody badań. Próby napięciowe. PN-73/E-04160/81 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiary parametrów falowych. PN-73/E-04160/83 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiary oporności sprzężeniowej. PN-73/E-04160/85 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiary tłumienności przesłuchowych. PN-E-01200:1992 Symbole graficzne stosowane w schematach. PN-91/M Gazociągi i instalacje gazownicze. Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami terenowymi. Wymagania. PN-76/E Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa. PN-75/E Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. PN-B-19501:1997 Prefabrykaty z betonu Prefabrykaty żelbetowe dla telekomunikacji. BN-73/ Telekomunikacyjne sieci kablowe miejscowe. Kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania i badania. BN-74/ Telekomunikacyjna sieć państwowa. Łącza telegraficzne 50-bodowe. Ogólne wymagania i badania. BN-74/ Telekomunikacyjne linie kablowe międzymiastowe. Słupki oznaczeniowopomiarowe. BN-74/ Telekomunikacyjne sieci kablowe miejscowe. Wsporniki kablowe z tworzyw sztucznych. BN-76/ Telekomunikacyjne linie przewodowe. Skrzyżowania z liniami kolejowymi. BN-80/ Przeprowadzanie rurociągów i kabli pod torami kolejowymi. Wymagania i badania. BN-76/ /00 Uziemienia urządzeń telekomunikacji przewodowej i bezprzewodowej. Ogólne wymagania i badania. BN-79/ Sieci telekomunikacyjne użytku publicznego. Łącza telefoniczne krajowe. BN-82/ Kanalizacja kablowa. Tablica orientacyjna do oznaczenia studni kablowych. BN-89/ Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Ogólne wymagania i badania. BN-84/ Telekomunikacyjne linie kablowe międzymiastowe. Głowice. Listwy oznaczeniowe. Strona 95 z 187

96 Zarządzenie Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać linie i urządzenia do przesyłania płynów lub gazów w razie zbliżenia się lub skrzyżowania (Mon. Pol. Nr 13 poz. 94). Zarządzenie Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992r. w sprawie zasad i warunków budowy linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalania warunków, jakim powinny odpowiadać (Mon. Pol. Nr 13 poz. 95). Instrukcja T-01. Odbiór i utrzymanie kablowych linii telekomunikacyjnych. ZN-96/TPSA-002. Linie optotelekomunikacyjne. Ogólne wymagania techniczne. ZN-96/TPSA-004. Zbliżenia i skrzyżowania z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego Ogólne wymagania techniczne. ZN-96/TP S.A. 005 Kable optotelekomunikacyjne jednodomowe dalekosiężne. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-006. Linie optotelekomunikacyjne. Złącza spajane światłowodów jednomodowych. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-007. Linie optotelekomunikacyjne. Złączki światłowodowe i kable stacyjne. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-008. Linie optotelekomunikacyjne. Osłony złączowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-009. Kablowe linie optotelekomunikacyjne. Przełącznice światłowodowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-011. Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne. ZN-96/TPSA-012. Kanalizacja kablowa pierwotna. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-013. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-014. Rury z polichlorku winylu (RPCW). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-015. Rury polipropylenowe RPP i polietylenowe RPE kanalizacji pierwotnej. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-016. Rury polietylenowe karbowane dwuwarstwowe (RHDPEk). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-017. Rury kanalizacji wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-018. Rury polietylenowe (RHDPEp) przepustowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-019. Rury trudnopalne (RHDPEt). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-020. Złączki rur kanalizacji kablowej. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-021. Uszczelki końców rur kanalizacji kablowej. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-022. Przywieszka identyfikacyjna. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-023. Studnie kablowe. Wymagania i badania. ZN-96/TP S.A. 024 Zasobnik złączowy. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-025. Taśmy ostrzegawcze i ostrzegawczo-lokalizacyjne. Wymagania i badania. ZN-96/TP S.A. 026 Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo pomiarowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-041. Zabezpieczone pokrywy studni kablowych, dodatkowe (wewnętrzne).- Wymagania i badania. Zgodnie z ustawą o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, "regionalną sieć szerokopasmową" lokalizuje się w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej (art przedmiotowej ustawy). Strona 96 z 187

97 POPYT NA INFRASTRUKTURĘ Na pasywną infrastrukturę sieciową składają się kable światłowodowe, kanalizacja, mikrokanalizacja, obiekty i powierzchnie pod rozbudowę węzłów lub urządzeń udostępnianych na zasadzie współkorzystania. Przygotowanie takiej infrastruktury dla potrzeb operatorów umożliwi rozbudowę systemów sieci szkieletowych operatorów, sieci dystrybucyjnych i dostępowych. Dla spełnienia warunku neutralności technologicznej zapewniony zostanie dostęp do infrastruktury sieciowej i warstwy transportowej operatorów w dowolnym punkcie sieci i dla dowolnej usługi. Technologie sieciowe stosowane przez operatorów przechodzą obecnie intensywną ewolucję związaną z rozwojem usług, świadczonych za pośrednictwem internetu oraz konwergencją usług głosowych, multimedialnych, transmisji danych. Nowe techniki, a przede wszystkim multimedia wymuszają wdrożenie metod gwarantujących jakości usług, szczególnie kiedy dotyczy usług świadczonych w czasie rzeczywistym. Budowana sieć światłowodowa musi umożliwiać realizacje zaawansowanych usług sieciowych przez operatorów korzystających z sieci, usług. Wstępna analiza otoczenia społeczno-gospodarczego projektów związanych z rozwojem szerokopasmowego dostępu do internetu w województwie śląskim wskazuje na następujące trendy: wzrostowa tendencja demograficzne, a zwłaszcza korzystne saldo migracji wewnętrznych, stale poprawiająca się struktura rynku pracy (malejąca liczba długotrwale bezrobotnych), wyższy od średniej krajowej odsetek ludności korzystającej z nowych technologii teleinformatycznych, wyższy od średniej krajowej dochód i wyższe wydatki na usługi gospodarstw domowych, struktura aktywności ekonomicznej ludności regionu charakterystyczna dla regionów z nowoczesną gospodarką rynkową, relatywnie duża aktywność gospodarcza regionu (wysoki udział w krajowym PKB). Wszystkie powyższe czynniki wskazują na to, że zarówno gospodarstwa domowe, jak i przedsiębiorstwa województwa śląskiego będą w przyszłości generowały popyt na szerokopasmowy dostęp do internetu relatywnie wyższy niż przeciętnie w kraju. W regionie perspektywicznym cywilizacyjnie, jakim jest województwo śląskie, szerokopasmowy dostęp do internetu jest jednym z kluczowych elementów zarówno życia społecznego, jak i gospodarczego. Wobec powyższego można jednoznacznie stwierdzić, iż projekt ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju regionu, wskazując na szereg potrzeb śląska w zakresie infrastruktury szerokopasmowej, oraz jego realizacja w zakresie odpowiedniego podjęcia interwencji pod względem obszarów stanowi o wykonalności projektu pod względem organizacyjnym jak również technicznym. W celu dokonania najlepszego rozwiązania budowy sieci szerokopasmowej na terenie województwa śląskiego, przeprowadzone zostały analizy zapotrzebowania na infrastrukturę szerokopasmową. Analiza oczekiwań świadomych rezydentnych użytkowników internetu pozwala sformułować następujący wniosek: użytkownicy rezydentni oczekują (pomimo wykorzystywanej dzisiaj niezbyt wydajnej technologii xdsl) większej przepustowości oraz prawdziwych usług szerokopasmowych (Broadband), co oznacza, że w najbliższej przyszłości będą oni stawiać operatorom sieci większe wymagania w zakresie przepustowości łączy dostępowych. Nowe zapotrzebowanie na pasmo będzie musiało być obsłużone przez operatorów hurtowych korzystających z infrastruktury pasywnej sieci (włókien optycznych). Na rynku usług telekomunikacyjnych istnieje podział na operatorów hurtowych i detalicznych, zatem z infrastruktury pasywnej korzystać będą głównie ci pierwsi i świadczyć usługi końcowe mniejszym ISP. Taki podział rynku naturalnie niweluje niebezpieczeństwo zużycia zasobów fizycznych sieci. Nie powoduje też Strona 97 z 187

98 zamknięcia sieci na małych dostawców poprzez działalność operatorów hurtowych. Analiza parametrów obecnie funkcjonujących sieci wskazuje, że sieci hurtowe są dostosowane do świadczenia tradycyjnych usług, a nie usług sieci NGN. Infrastruktura sieci nowej generacji sprowadza się do nielicznych węzłów w aglomeracjach miejskich. Zważywszy na fakt, że nie są znane plany operatorów budowy takiej sieci hurtowej pokrywającej obszar całego województwa, rekomendowanym wariantem ingerencji Województwa w prace infrastruktury teleinformatycznej jest wsparcie budowy hurtowej sieci NGN w województwie śląskim (szkieletowej) i wykorzystanie tej infrastruktury do uzupełnienia braków dostępu do szerokopasmowego internetu w województwie. Wobec powyższego korzystając z przeprowadzonej aktualizacji inwentaryzacji sieci szerokopasmowej w województwie śląskim wykonanej w IV kwartale 2010 roku można przedstawić poniższe wnioski, które jednoznacznie wskazują, iż zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych jest niezaspokojone, natomiast w zakresie zastosowanej technologii światłowodowej Infrastruktura będzie umożliwiała docelowo nieprzerwany dostęp do dobrej jakości usług telekomunikacyjnych. Analiza obszarów interwencji wynikających z inwentaryzacji infrastruktury telekomunikacyjnej województwa śląskiego oraz związane z tym możliwości interwencji zostały oparte na wynikach inwentaryzacji dostarczanych jako założenia do projektu i aktualizowanych we wrześniu 2010 r. Dodatkowo na ww. dane zostały naniesione informacje przekazane przez TP S.A. w marcu br. oraz aktualnie dostępne dane UKE w obszarze rynku telekomunikacyjnego CHARAKTERYSTYCZNE PARAMETRY OKREŚLAJĄCE WIELKOŚĆ ŚLĄSKIEJ REGIONALNEJ SIECI SZKIELETOWEJ Najważniejsze parametry szacunkowo określające wielkość inwestycji: łączna długość Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej wynosi 495 km: łączna długość rurociągów kablowych wynosi 1980 kilometro-otworu (nie wyklucza się możliwości dzierżawy części kanalizacji, o ile powstanie ona w ramach innych projektów np. projektów PRS, łączna długość 495 km dotyczy sieci wybudowanej i wydzierżawionej). rodzaj kanalizacji: rurociąg kablowy, 4 otworowy, zbudowana z rur RHDPEwpr o średnicy 40 mm i grubości ścianki 3,7 mm, z wewnętrzną warstwą poślizgową. typ większości zastosowanych studni: betonowe, prefabrykowane typu SKO-2 w ilości ok szt. typ studni zastosowanych dla węzłów szkieletowych typu B: betonowe, prefabrykowane typu SKO- 6, w ilości 41 szt. typ studni stacyjnych zastosowanych dla wykonania doprowadzeń do węzłów szkieletowych typu A: betonowe, prefabrykowane typu SKO-6, w ilości 17 szt. zasobniki kablowe w ilości ok. 750 szt. Rodzaj zastosowanego w sieci szkieletowej kabla światłowodowego: kabel o pojemności 72J, całkowita długość ok. 550 km, konstrukcji wielotubowej, z włóknami jednomodowymi, kabel o pojemności 24J, całkowita długość ok. 2,5 km., mufa kablowa 165 szt., mufo-przełącznica 41 szt., panel przełącznicy (144 portów) 20 kpl., Strona 98 z 187

99 moduł 12-to włóknowy 186 szt., marker lokalizacyjny 750 szt., słupek oznaczeniowo-pomiarowy 750 szt., taśma lokalizacyjna 500 km., przewód lokalizacyjny 500 km STRUKTURA SIECI Specyficzną cechą województwa śląskiego jest obecność operatorów lokalnych, a także operatorów oferujących hurtowe konkurencyjne usługi sieciowe. Dostępność usług szerokopasmowych ma jednak bardzo wyraźnie charakter wyspowy i ogranicza się głównie do centralnej części województwa. Wobec powyższego budowa sieci została zaprojektowana tam, gdzie infrastruktura telekomunikacyjna jest najsłabiej rozwinięta, a więc w północnej i południowej części województwa i skorelowana z planowanymi przez jednostki samorządów terytorialnych sieciami szerokopasmowymi, jakie mogą zostać poddane realizacji w ramach Programu Rozwoju Subregionów lub w procedurze konkursowej. Docelowo planowano lokalizację węzłów szkieletowych sieci ŚRSS w miejscowościach, gdzie jest możliwość uzyskania dzierżawy do aglomeracji poprzez minimum dwóch operatorów. Tym samym założenie docelowe planowanej sieci ma obejmować stymulowanie rynku operatorskiego poprzez stworzenie możliwości do świadczenia usług na obszarach w chwili obecnej wykluczonych cyfrowo. W toku prowadzonych prac na etapie koncepcji technicznej na podstawie zebranych danych operatorskich zrezygnowano z budowy sieci w relacjach, w których dostępne informacje od operatorów o istniejących zasobach sieciowych wskazywały dostateczną infrastrukturę szkieletową (dotyczy to powiatów, gdzie infrastruktura nie była planowana). Zrezygnowano więc z relacji realizowanej do centrum aglomeracji śląskiej, gdyż istnieją możliwe do wydzierżawienia zasoby działających operatorów. ŚRSS nie będzie powielać infrastruktury istniejących szkieletowych i dystrybucyjnych sieci operatorów komercyjnych, natomiast zapewni im możliwość oferowania usług w wielu obszarach dotąd zaniedbanych inwestycyjnie, gdzie brakuje infrastruktury sieci szerokopasmowych. Wszyscy operatorzy telekomunikacyjni w regionie będą mieli możliwość korzystania z nowo wybudowanej infrastruktury telekomunikacyjnej na równoprawnych zasadach. Otwartość sieci narzucają ogólne wymogi finansowania tego typu inwestycji ze źródeł publicznych, a także przepisy nowej ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Budowa brakujących elementów pasywnej części infrastruktury jest najbardziej optymalną metodą osiągnięcia równowagi rynkowej i uzyskania spójności sieci tworzonych przez uczestników rynku. Tym samym na sieć regionalną będą się składać odcinki sieci wybudowane w ramach projektu. Przy analizie istniejących zasobów wzięto pod uwagę również możliwość wykorzystania obiektów i pomieszczeń udostępnianych przez JST na potrzeby węzłów sieci, organizacji punktów kolokacji, wymiany ruchu, a także zapewnienie prawa drogi przez posiadane tereny PRZYJĘTE ROZWIĄZANIE TECHNOLOGICZNE Zakładanym celem projektu budowy ŚRSS jest połączenie zidentyfikowanych na podstawie inwentaryzacji obszarów, w których zauważalny jest trwały deficyt infrastruktury sieciowej lub gdzie z uwagi na brak konkurencji nie pojawiła się szeroka oferta usług szerokopasmowych. Strona 99 z 187

100 Do realizacji tego celu przy zachowaniu neutralności technologicznej, otwartości oraz dostępności wybrano rozwiązanie oparte na budowie pasywnej szkieletowej sieci światłowodowej. Sieć oparta o rurociąg HDPE oraz węzły, studnie i zasobniki ułożone zgodnie z zaprojektowaną i przyjętą topologią sieci zapewnia wymagane funkcje niezbędne do realizacji celów projektu. Pomiędzy węzłami sieci zaciągnięty będzie kabel światłowodowy z włóknami zgodnymi ze standardem ITU T G.652D o odpowiedniej liczbie włókien w poszczególnych relacjach między węzłami sieci. Planowane do zabudowy na ciągu rurociągu studnie kablowe typu SKO2 i SKO6 oraz zasobniki złączowe umożliwiające umieszczenie złączy i zapasów kabli światłowodowych. Planowany rurociąg ziemny składać się będzie z 4 rur HDPE. RYSUNEK 12. ŚWIATŁOWODOWA SZKIELETOWA SIEĆ PASYWNA Źródło: Opracowanie własne Każdy odcinek zostanie poddany próbie szczelności na trasie pomiędzy zasobnikami kablowymi. Niewykorzystane odcinki technologiczne po dokonaniu próby szczelności, zostaną zabezpieczone odpowiednimi, przeznaczonymi do tego celu korkami wielokrotnego użytku. Na terenach niezurbanizowanych kable światłowodowe prowadzone będą w doziemnych wiązkach rurociągów kablowych, przy czym za wiązkę podstawową dla potrzeb sieci szkieletowej przyjęto czterorurową składającą się z rur RHDPE 40/3.7. Odległość pomiędzy poziomem gruntu a górną rzędną rurociągu kablowego na terenach niezurbanizowanych będzie wynosić nie mniej niż 1,0m, natomiast w terenach zurbanizowanych nie mniej niż 0,7m. Z uwagi na charakter sieci oraz znaczne zagregowane przepływności pomiędzy węzłami sieć będzie starannie zabezpieczona poprzez właściwe zainstalowanie taśm, oznaczeń, identyfikatorów, w tym pasywnych znaczników podziemnych Strona 100 z 187

101 EMS pracujących w częstotliwości 101,4kHz właściwej dla telekomunikacyjnej infrastruktury podziemnej (dla telekomunikacji przewidziano kolor pomarańczowy znacznika EMS). Stawiając wymagania związane z budową ŚRSS można skorzystać z norm zakładowych operatorów telekomunikacyjnych lub też opracować zestaw własnych norm, przepisów i wymagań. Biorąc pod uwagę ugruntowaną na rynku polskim budowę sieci optycznych oraz znajomość wymagań norm zakładowych wśród wykonawców sieci, rekomenduje się wybór zestawu norm już istniejących i wykorzystywanych w praktyce operatorskiej. Modyfikacji powinna ulec jedynie treść oznaczeń i informacji, tak aby jednoznacznie wskazywała na właściciela sieci Śląską Regionalną Sieć Szkieletową. Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa składa się z trzech podstawowych elementów: Kanalizacji teletechnicznej wraz z infrastrukturą pomocniczą; Punktów przyłączeniowych i kolokacyjnych; Kabla światłowodowego wraz z osprzętem. Sposób wykonania, opisania i utrzymania kanalizacji teletechnicznej jest opisany w normach zakładowych operatorów telekomunikacyjnych wymienionych w niniejszym rozdziale. Podstawowe cechy kanalizacji teletechnicznej to głębokość jej usytuowania, liczba wiązek, liczba rur w wiązce, materiał i przekroje rur osłonowych kanalizacji pierwotnej, wtórnej, teletechnicznej. Sposób oznakowania (kolorystyka, kierunek), rozwiązania przejść obiektowych, realizacja zbliżeń i skrzyżowań z innymi elementami infrastruktury podziemnej. Identyfikacja, taśmy oznaczeniowe, kable alarmowe, przewody lokalizacyjne, taśmy ostrzegawcze, identyfikatory elektroniczne EMS. Studnie kablowe przelotowe, kierunkowe, rozgałęźne, zasobniki na złącza i zapasy kabla, systemy uszczelnień, złączy. Normy zakładowe odnoszą się również do sposobów weryfikacji poprawności wykonania prac, testów akceptacyjnych oraz wymagań paszportyzacyjnych dla rurociągów kanalizacji teletechnicznej wraz z infrastrukturą pomocniczą. Podczas prac instalacyjnych szczególna uwaga zostanie zwrócona na właściwą instalację elementów lokalizacyjnych takich jak identyfikatory EMS, taśmy ostrzegawcze, słupki lokalizacyjne. Są to elementy niezbędne do właściwej eksploatacji sieci, jak i stanowią o poziomie biernego bezpieczeństwa sieci. Normy zakładowe operatorów telekomunikacyjnych w szczegółowy sposób opisują zarówno wymagania co do parametrów poszczególnych elementów, jak i sposobu ich umiejscowienia i instalacji. Punkty przyłączeniowe do wojewódzkiej sieci szkieletowej zostaną wykonane w wydzielonych studniach kablowych tak, aby ograniczyć do minimum ingerencję w przebiegi i złącza szkieletowe sieci. Przy czym zakłada się, że przyłączenie do sieci szkieletowej możliwe będzie jedynie w zdefiniowanych i przygotowanych do tego celu punktach przyłączeniowych lub punktach kolokacyjnych. Punkt kolokacyjny może być zrealizowany jako wydzielone pomieszczenie o kontrolowanym i monitorowanym dostępie, w którym zamontowano przełącznicę optyczną, do której mogą zostać przyłączeni klienci sieci szkieletowej. Zaawansowane pomieszczenia kolokacyjne poza elementami podstawowymi, drabinkami kablowymi, szafami teletechnicznymi 19'' wyposażone będą dodatkowo w zasilanie gwarantowane oraz klimatyzację precyzyjną zapewniającą właściwe parametry temperaturowo-wilgotnościowe dla zamontowanego w nich sprzętu aktywnego klientów sieci szerokopasmowej. Podstawową planowaną usługą Śląskiej Regionalnej Sieci Szkieletowej będzie dzierżawa ciemnych włókien światłowodowych. Dla zapewnienia trwałości technologicznej projektu planowana jest instalacja kabla światłowodowego o włóknach w standardzie ITU T G. 652D. Odcinki instalacyjne Strona 101 z 187

102 poszczególnych relacji zostaną połączone przy pomocy spawów, zamkniętych w hermetycznych osłonach umieszczonych w studniach kablowych lub zasobnikach. Przy każdym ze złączy zostanie zdefiniowany przez projektanta zapas kabla zwinięty w zwój o określonej średnicy. Podczas instalacji kabla światłowodowego przyjęta będzie zasada, aby poszczególne odcinki instalacyjne pochodziły z tego samego odcinka fabrycznego oraz aby został zachowany kierunek łączenia poszczególnych odcinków instalacyjnych. W systemie paszportyzacyjnym zapisane będą fabryczne metryki odcinków instalacyjnych wraz z pomiarami tłumienności oraz charakterystykami (OTDR), raporty z instalacji poszczególnych odcinków, tłumienności poszczególnych spawów, tłumienności poszczególnych włókien dla połączonych relacji wraz z charakterystykami tłumienności wykonanych traktów optycznych. Dodatkowo informacje o przyrządach montażowych i pomiarowych (miernik tłumienności, reflektometr optyczny), certyfikatach kalibracji. Planowany rurociąg kablowy będzie zbudowany z rur RHDPE 40/3,7 i studni kablowych SKO-2, SKO- 6 oraz zasobników złączowych. Przewiduje się stosowanie studni betonowych, prefabrykowanych, o konstrukcji dzielonej, ułatwiającej transport i montaż. Studnie będą wyposażone w pełny osprzęt dodatkowy, taki jak: elementy wsporcze i uchwyty pozwalające zamontować rury HDPE w studni, stelaże zapasu i pokrywy zabezpieczające wewnętrzne(antywłamaniowe). Zostaną użyte rury RHDPE o średnicy zewnętrznej 40 mm i grubości ścianki 3,7 mm wykonanych z polietylenu pierwotnego o wysokiej gęstości, z wewnętrzną warstwą poślizgową. Rury te będą układane bezpośrednio w ziemi. Na odcinkach, gdzie wymagają tego normy budowlane (np. pod drogami, przy skrzyżowaniach z innymi mediami) stosowane będą rury osłonowe (zgodnie z normami). Na odcinkach od budynku, szafy, kontenera lub studni węzła szkieletowego typu B, gdzie zakończony będzie kabel do pierwszej studni będą ułożonych 8 rur HDPE o średnicy zewnętrznej 40 mm. Ramy i pokrywy studni będą dostosowane odpowiednio do miejsca ich lokalizacji (trawnik, chodnik, parking, itp.) zgodnie ze sztuką budowlaną i obowiązującymi normami. W miejskich terenach zielonych, (w miejscach, w których lokalizowane będą zapasy technologiczne) oraz poza obszarami zabudowy, tam gdzie jest to możliwe zostaną zastosowane zasobniki. Przewiduje się układanie 4 rur w ciągu, oznaczonych różnymi kolorami. Rury znaczone będą poprzez umieszczenie czterech pasków tego samego koloru na obwodzie wzdłuż rury: Rura nr 1 pasek czerwony. Rura nr 2 pasek zielony. Rura nr 3 pasek niebieski. Rura nr 4 pasek biały. Rura będzie ułożona w wykopie, w postaci zorganizowanej w wiązkę, spięta przy pomocy opasek samozaciskowych z przymocowanym do rur przewodem lokalizacyjnym. Na całym odcinku rurociągu, rury oznaczone danym kolorem będą układane w tej samej kolejności, równolegle, rury nie mogą krzyżować się lub zamieniać miejscami w wiązce. Rury będą łączone przy pomocy złączy skręcanych, samocentrujących, przeznaczonych do rurociągów telekomunikacyjnych. Przy przejściach pod drogami, na zbliżeniach i skrzyżowaniach z innymi mediami stosowane będą rury ochronne, lub inne zabezpieczenia, zgodnie z normami i wymaganiami technicznymi stosowanymi w budownictwie telekomunikacyjnym. Strona 102 z 187

103 RYSUNEK 13. SCHEMAT BLOKOWY SIECI ŚWIATŁOWODOWEJ Źródło: Opracowanie własne Strona 103 z 187

104 Głębokość układania rur będzie wynosić minimum 1 m +/- 5cm, mierząc od dna do górnej krawędzi wykopu. W połowie głębokości wykopu będzie umieszczona taśma ostrzegawcza, a przewody lokalizacyjne wyprowadzone i zakończone na słupkach lokalizacyjno-pomiarowych, ustawionych przy zasobnikach złączowych lub w puszkach hermetycznych zainstalowanych w studniach kablowych. Rurociąg kablowy układany w rowie będzie zasypywany najpierw warstwą piasku lub miałkiej ziemi o grubości co najmniej 10 cm nad powierzchnię rur. W okresie letnim, tj. gdy temperatura w ziemi na głębokości 1m będzie znacznie niższa od temperatury rur polietylenowych na placu budowy, zasypanie rurociągu kablowego będzie wykonane dwuetapowo: najpierw warstwą podsypki, a po upływie 24 godzin, po ochłodzeniu się rur w ziemi powinno nastąpić ostateczne zasypanie rurociągu. Złącza kablowe i zapasy kabla zostaną umieszczone w studniach kablowych lub zasobnikach. Każda lokalizacja studni lub zasobnika będzie starannie dobrana pod kątem dogodności i bezpieczeństwa użytkowania, a także możliwości budowy odejść w przyszłości. Dotyczy to skrzyżowań z ważniejszymi drogami i lokalizacją instytucji, które mogą zostać przyłączone w przyszłości. Planowane węzły szkieletowe typu B, które nie będą zlokalizowane w budynkach, zostaną umieszczone w dodatkowych studniach typu SKO-6, które będą zabezpieczone pokrywami zabezpieczającymi wewnętrznymi (antywłamaniowymi). Poza terenem zabudowanym zastosowane zostaną zasobniki złączowe, a w nich umieszczone złącza oraz zapasy kabli. Użyte zostaną zasobniki z tworzywa sztucznego, mogące pomieścić złącza kablowe i zapas kabla w ilości min. 50 m z zachowaniem dopuszczalnego promienia gięcia dla użytego kabla światłowodowego. Położenie zasobników będzie oznakowane w terenie, tak aby w przyszłości możliwa była ich jednoznaczna lokalizacja. Zbliżenie lub skrzyżowanie linii telekomunikacyjnych z innymi obiektami uzbrojenia terenowego będzie wykonane na podstawie projektu technicznego uzgodnionego w ZUDP z użytkownikami tych obiektów. W szczególności będą wykonane zgodnie z wydanymi zaleceniami i obostrzeniami w zakresie technologii wykonywania robót. Realizacja robót w miejscach zbliżeń i skrzyżowań linii telekomunikacyjnych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego będzie odbywać się po odpowiednim powiadomieniu, za zgodą i pod nadzorem użytkowników tych urządzeń. Wykonane roboty przy zbliżeniach i skrzyżowaniach, przed ich zakryciem, będą odebrane przez użytkowników uzbrojenia terenowego na podstawie protokołu odbioru KABLE OPTOTELEKOMUNIKACYJNE I INFRASTRUKTURA TOWARZYSZĄCA Do budowy ŚRSS przewiduje się zastosowanie kabla światłowodowego zewnętrznego typu Z-OTKtsd (lub równoważnego), wielotubowego, w powłoce polietylenowej, całkowicie dielektrycznego z suchym uszczelnieniem ośrodka, z centralnym elementem wytrzymałościowym, przeznaczonym do układania w kanalizacji kablowej pierwotnej, wtórnej i rurociągach kablowych. Wprowadzenia do węzłów szkieletowych zostanie wykonane kablem światłowodowym w powłoce zewnętrzno-wewnętrznej typu ZW-NOTKtsd (lub równoważnego). Odejścia od złącz przelotowych sieci szkieletowej do złącz dostępowych będą wykonane kablem typu Z-XOTKtsd (lub równoważnego). Wszystkie kable będą posiadały tylko włókna jednomodowe typu J. Pojemność kabli szkieletowych określono na 72 włókna (6 tub po 12 włókien). Pojemność kabli łącznikowych, do złącz dostępowych określono na 24 włókna (2 tub po 12 włókien). Włókna jednomodowe umożliwiają transmisję sygnałów w drugim i trzecim Strona 104 z 187

105 oknie transmisyjnym, to jest na długościach fali 1310 i 1550 nm. Parametry włókien jednomodowych będą zgodne z zaleceniami ITU-T G.652.D Low Water Peak i normami IEC serii Tłumienność jednostkowa dla długości fali 1310 będzie mniejsza od 0,40 db/km, a dla długości fali 1550 mniejsza od 0,25 db/km. Kable światłowodowe w węzłach szkieletowych zostaną zakończone półzłączkami światłowodowymi (pigtailami) jednego typu (SC/APC) w ramach całego projektu. Wszystkie przełącznice o danej pojemności portów będą mieć taką samą konstrukcję, pozwalającą na dobry dostęp do tacek spawów i zapasów włókien. Przełącznice będą doposażone w szufladę zapasu patchcordów oraz panel organizera patchcordów. W węzłach szkieletowych przewidziany będzie system prowadzenia patchcordów w stojaku oraz w pomieszczeniu (drabinki kablowe, koryta kablowe, dukty światłowodowe). Ilość tych elementów będzie adekwatna do ilości włókien zakończonych na przełącznicy. Przełącznice światłowodowe zostaną zamontowane w szafach dystrybucyjnych 19 calowych zlokalizowanych w pomieszczeniach węzłów szkieletowych typu A. W przypadku węzłów szkieletowych typu B, kable zostaną wprowadzone do dedykowanych studni kablowych typu SKO-6 i tam zakończone w mufach kablowych pełniących jednocześnie funkcję przełącznicy (mufo-przełącznice). W węzłach szkieletowych typu B (mufo-przełącznicach) zakończonych zostanie kabel łącznikowy, o pojemności 24 włókien, wyprowadzony z mufy na kablu szkieletowym. W mufo-przełacznicy włókna będą pospawane z pigtailami, zakończonymi złączkami i wprowadzone w adaptery na pole komutacyjne. W studniach dystrybucyjnych umieszczone będą również po 2 stelaże zapasu o pojemności m kabla liniowego, na których magazynowane będą zapasy technologiczne dochodzących do węzła kabli światłowodowych. Kable światłowodowe w węzłach szkieletowych typu B zostaną zakończone półzłączkami światłowodowymi (pigtailami) jednego typu (SC/APC), w ramach całego projektu. Złącza (2 półzłączki + adapter) będą zapewniać tłumienność nie gorszą niż 0,3 db, oraz straty odbiciowe nie większe niż -65 db. TABELA 18. PARAMETRY ILOŚCIOWE KANALIZACJI ŚWIATŁOWODOWEJ Parametry ilościowe łączna długość sieci [km] 495 długość sieci na obszarach miejskich [km] 118 długość sieci poza obszarami miejskimi i górskimi [km] 322 długość sieci na obszarach górskich [km] 55 ilość węzłów szkieletowych typu A 17 ilość węzłów szkieletowych typu B 41 długość kabla 24J [km] 2,5 długość kabla 48J [km] 0 długość kabla 72J [km] długość kabla 96J [km] 0 długość kabla 144J [km] 0 długość kabla 288J [km] 0 czynsz dzierżawny jako % przychodów 75% Źródło: Opracowanie własne 35 Różnica pomiędzy sumaryczną długością kabla 24 i 72J a łączną długością sieci wynika z rezerwy kabla umieszczonego w poszczególnych węzłach Strona 105 z 187

106 Podział poszczególnych kosztów inwestycyjnych wraz z budową węzłów szkieletowych typu A i B (wyszczególnionych w podrozdziale i ) przedstawia poniższa tabela. TABELA 19. PODZIAŁ WYBRANYCH KOSZTÓW INWESTYCYJNYCH Koszty inwestycyjne Wartość w zł rura HDPE fi 40 [zł/km] ,00 koszt zabudowy kabla [zł/km]: 24 i 72 J ,00 prace ziemne: na obszarach miejskich [zł/km] ,00 poza obszarami miejskimi i górskimi [zł/km] ,00 na obszarach górskich ,00 węzeł szkieletowy typu A ,00 węzeł szkieletowy typu B ,00 suma netto: ,00 podatek VAT ,00 suma brutto: ,00 Źródło: Opracowanie własne. Koszty oszacowano w oparciu o informacje pochodzące z ofert oraz rozstrzygniętych przetargów dotyczących podobnego zakresu prac BUDOWA POMIESZCZEŃ PRZEZNACZONYCH NA WĘZŁY SZKIELETOWE TYPU A Pomieszczenie węzła będzie pomieszczeniem wydzielonym dla funkcji, jakie będzie pełniło. W pomieszczeniu będzie zamontowana początkowo jedna szafa stojąca o wysokości 42U i wymiarach: szer. 800 mm, głębokość 1000 mm. Minimalne wymiary pomieszczenia będą wynosić 2,8 x 2,6 metra, tak aby docelowo zmieściły się min. 2 szafy o wymiarach 800x800. Pomieszczenie będzie posiadać wysokość nie mniejszą niż 2,5 metra. Ustawienie szaf zapewni swobodny dostęp z dwóch stron (od przodu i od tyłu). Przykładowe usytuowanie szaf przedstawia Rysunek 14. Wybrane pomieszczenie będzie tak usytuowane w budynku, aby możliwe było wniesienie szaf dystrybucyjnych i urządzeń. Lokalizacja pomieszczenia w budynku będzie umożliwiać wykonanie kanału teletechnicznego od studni zewnętrznej do pomieszczenia lub z niższej kondygnacji. Do pomieszczenia będzie możliwość doprowadzenia zasilania energetycznego. Innym ważnym czynnikiem wpływającym na wybór pomieszczenia będzie możliwość montażu klimatyzacji. Dotyczy to także jednostek zewnętrznych klimatyzacji. W pomieszczeniu będzie możliwe zamontowanie podłogi technologicznej, lub systemu drabinek kablowych. Obecność instalacji (woda, kanalizacja, CO) w pomieszczeniu będzie możliwa pod warunkiem, że będzie możliwa jej zabudowa odpowiednią przegrodą zabezpieczającą węzeł przed zalaniem. Strona 106 z 187

107 RYSUNEK 14. SCHEMAT USYTUOWANIA SZAF Źródło: Opracowanie własne Ściany pomieszczenia zostaną pomalowane. Podłoga będzie wyłożona płytkami ceramicznymi lub innymi trwałymi i odpornymi na zarysowania okładzinami. W przypadku zastosowania podłogi technologicznej będzie to wylewka betonowa odpowiednio zabezpieczona przed pyleniem. Z tego względu, że w pomieszczeniu będą umieszczone urządzenia elektryczne pracujące w sposób ciągły, podłoga będzie niepalna. Pomieszczenie będzie posiadało drzwi antywłamaniowe z patentowym zamkiem (drzwi antywłamaniowe klasy C o odporności ogniowej min. EI30, zamek rozporowy klasy C, ościeżnice montowane w otworze drzwiowym przy użyciu co najmniej 8 kotew (cztery na każdą stronę), regulowane szerokość 100 cm, wysokość min 205 cm). W każdym węźle będzie zainstalowany system kontroli dostępu spełniający poniższe wymagania: przystosowany do obsługi minimum jednego przejścia, zbudowany z kontrolera przejścia oraz czytnika kart zamontowanego przed wejściem i wyjściem z serwerowni, zapewniona pełna kontrola i pamięć zdarzeń (rejestracja wejść i wyjść z identyfikacja karty), karty zbliżeniowe standard UNIQUE, w przypadku awarii zasilania możliwość samodzielnego otworzenia drzwi. W każdym węźle szkieletowym typu A będzie zainstalowana 1 szafa teleinformatyczna 19'' stojącą o wymiarach: szerokość 800 mm, głębokość 1000 mm, wysokość 42U (unit). Szafa w wykonaniu: tył i boki pełne, demontowane, na zamkach, drzwi blacha-szkło zamykane na zamek patentowy. Strona 107 z 187

108 Każda szafa będzie dostarczona z dodatkowym wyposażeniem, takim jak półki, listwy zasilające 230V, wentylatory itp. Szczegółowe wyposażenie szaf dystrybucyjnych przedstawia Tabela 20 (dla lokalizacji węzła szkieletowego typu A). TABELA 20. SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA SZAF I DODATKOWEGO WYPOSAŻENIA DLA LOKALIZACJI WĘZŁA SZKIELETOWEGO TYPU A Lp. Wyszczególnienie 1 Szafa stojąca 19 cali, wysokość 42U, głębokość 1000 mm, szerokość 800 mm, Tylne drzwi metalowe skrócone o wielkość przepustu szczotkowego, boczne drzwi metalowe pełne. Przednie drzwi szklane, zamykane na klucz Ilość 1 szt. 2 Zaślepka z przepustem szczotkowym z tyłu szafy uzupełnienie do drzwi 1 szt. 3 Zespół wentylatorów dachowych (6 szt.) z termostatem 1 kpl. 4 Listwa zasilająca 19 cali 8 gniazd z bolcem 1 szt. 5 Półka 19 cali głębokość 65 cm, do mocowania z przodu i z tyłu, nośność 100 kg 2 szt. 6 Elementy mocujące: śruba nakrętka podkładka 20 kpl. 7 Prowadnica kabli 1U z uchwytami kablowymi 2 szt. Źródło: Opracowanie własne. Pomieszczenia węzłów będą miejscem, do których będą doprowadzone kable z zewnętrznego rurociągu kablowego. Wprowadzenie rur do budynku będzie uszczelnione przed przenikaniem wilgoci. Na ścianie zewnętrznej (poniżej poziomu gruntu) zostanie odtworzona istniejąca izolacje pionową. Wprowadzone do budynku rury będą uszczelnione przed przenikaniem gazu i innych zanieczyszczeń płynnych. Do budynków będą wprowadzone kable w powłokach uniepalnionych, bezhalogenowych, nierozprzestrzeniających płomienia typu ZW-NOTKtsd (lub równoważny). Na odcinku od wejścia kablowego z zewnątrz do wyznaczonego miejsca w pomieszczeniu będzie przygotowana trasa kablowa (dukt kablowy) wewnętrzna. Trasa ta będzie się składała z otworów w ścianach i stropach o odpowiednim przekroju, oraz rurek osłonowych nierozprzestrzeniających płomienia i korytek kablowych. Otwory w ścianach i stropach zostaną starannie uszczelnione piankami nierozprzestrzeniającymi ognia. Trasa kablowa będzie umożliwiać w przyszłości doprowadzenie następnych kabli bez żadnych dodatkowych robót (przewiertów, układania rurek, rozbudowy korytek itp.) Na zastosowane w budynkach rury, pianki, które nie rozprzestrzeniają płomienia, wykonawca przedstawi stosowny certyfikat. Ilość lokalizacji węzłów szkieletowych typu A 17. TABELA 21. LISTA WĘZŁÓW SZKIELETOWYCH TYPU A Lp Typ węzła Powiat Gmina Nazwa węzła 1 szkieletowy typu A Dąbrowa Górnicza Dąbrowa Górnicza Dąbrowa Górnicza 2 szkieletowy typu A zawierciański Zawiercie Zawiercie 3 szkieletowy typu A myszkowski Myszków Myszków 4 szkieletowy typu A Częstochowa Częstochowa Częstochowa 5 szkieletowy typu A kłobucki Kłobuck Kłobuck 6 szkieletowy typu A lubliniecki Lubliniec Lubliniec 7 szkieletowy typu A Rybnik Rybnik Rybnik 8 szkieletowy typu A raciborski Racibórz Racibórz Strona 108 z 187

109 Lp Typ węzła Powiat Gmina Nazwa węzła 9 szkieletowy typu A wodzisławski Wodzisław Śląski Wodzisław Śląski 10 szkieletowy typu A Jastrzębie-Zdrój Jastrzębie-Zdrój Jastrzębie-Zdrój 11 szkieletowy typu A Żory Żory Żory 12 szkieletowy typu A cieszyński Cieszyn Cieszyn 13 szkieletowy typu A żywiecki Żywiec Żywiec 14 szkieletowy typu A Bielsko-Biała Bielsko-Biała Bielsko-Biała 15 szkieletowy typu A pszczyński Pszczyna Pszczyna 16 szkieletowy typu A Tychy Tychy Tychy 17 szkieletowy typu A tarnogórski Tarnowskie Góry Tarnowskie Góry Źródło: Opracowanie własne BUDOWA WĘZŁÓW SZKIELETOWYCH TYPU B Węzły szkieletowe typu B mają za zadanie połączyć sieć szkieletową z sieciami innych operatorów lub właścicieli. Planowane będą jako dodatkowe studnie teletechniczne typu SKO-6 umieszczone w pobliżu studni kablowych sieci szkieletowej i połączone z nimi (minimum 6 rurami o śr 40 mm). Studnie te mają umożliwić odgałęzienie części włókien z kabla sieci szkieletowej i zakończenie ich w mufo-przełącznicy, a także doprowadzenie kabli innych właścicieli i połączenie ich w mufoprzełącznicy z włóknami sieci szkieletowej. W studniach tych będą umieszczone konieczne do realizacji tej funkcji elementy, takie jak: mufy kablowe, mufo-przełącznice, stelaże zapasu kabli. Zadaniem Wykonawcy będzie wykonanie połączenia włókien z kabla szkieletowego z włóknami własnego kabla na polu komutacyjnym mufo-przełącznicy. Zapasy technologiczne kabli należy umieścić na stelażach zapasów kabla, umieszczonych na ścianach studni, a włazy do studni zabezpieczyć przed dostępem osób nieupoważnionych pokrywami antywłamaniowymi. Ilość lokalizacji węzłów szkieletowych typu B 41. TABELA 22. LISTA WĘZŁÓW SZKIELETOWYCH TYPU B Lp Typ węzła Powiat Gmina Nazwa węzła 1 szkieletowy typu B bielski Czechowice-Dziedzice Zabrzeg 2 szkieletowy typu B bielski Jasienica Mazańcowice 3 szkieletowy typu B bielski Wilkowice Bystra 4 szkieletowy typu B cieszyński Hażlach Brzezówka 5 szkieletowy typu B cieszyński Zebrzydowice Podlesie 6 szkieletowy typu B częstochowski Janów Lusławice 7 szkieletowy typu B częstochowski Janów Złoty Potok 8 szkieletowy typu B częstochowski Mstów Jaskrów 9 szkieletowy typu B częstochowski Mstów Zawada 10 szkieletowy typu B Dabrowa Górnicza Dąbrowa Górnicza Łęka 11 szkieletowy typu B będziński Sławków Sławków 12 szkieletowy typu B kłobucki Kłobuck Kamyk 13 szkieletowy typu B kłobucki Panki Praszczyki 14 szkieletowy typu B kłobucki Przystajń Wrzosy 15 szkieletowy typu B kłobucki Wręczyca Wielka Wręczyca Wielka 16 szkieletowy typu B lubliniecki Ciasna Ciasna 17 szkieletowy typu B lubliniecki Ciasna Wędzina 18 szkieletowy typu B lubliniecki Koszęcin Strzebiń 19 szkieletowy typu B lubliniecki Koszęcin Wierzbie Strona 109 z 187

110 Lp Typ węzła Powiat Gmina Nazwa węzła 20 szkieletowy typu B myszkowski Myszków Myszków Mrzygłód 21 szkieletowy typu B myszkowski Myszków Moczydło 22 szkieletowy typu B myszkowski Niegowa Gorzków Nowy 23 szkieletowy typu B myszkowski Żarki Żarki 24 szkieletowy typu B lubliniecki Kochanowice Kochcice 25 szkieletowy typu B pszczyński Kobiór Kobiór 26 szkieletowy typu B pszczyński Pawłowice Pawłowice 27 szkieletowy typu B pszczyński Pszczyna Brzeźce 28 szkieletowy typu B pszczyński Suszec Radostawice 29 szkieletowy typu B pszczyński Suszec Rudziczka 30 szkieletowy typu B tarnogórski Kalety Kalety 31 szkieletowy typu B tarnogórski Miasteczko Śląskie Miasteczko Śląskie 32 szkieletowy typu B wodzisławski Lubomia Lubomia 33 szkieletowy typu B wodzisławski Pszów Pszów 34 szkieletowy typu B wodzisławski Wodzisław Śląski Zawada 35 szkieletowy typu B wodzisławski Rydułtowy Rydułtowy 36 szkieletowy typu B zawierciański Łazy Kazimierówka 37 szkieletowy typu B zawierciański Łazy Niegowonice 38 szkieletowy typu B zawierciański Łazy Rokitno Szlacheckie 39 szkieletowy typu B Żywiecki Łodygowice Łodygowice 40 szkieletowy typu B Żywiecki Łodygowice Zarzecze 41 szkieletowy typu B Kłobucki Przystajń Przystajń Źródło: Opracowanie własne 11.2 WARIANTOWANIE Przyjęte w niniejszym dokumencie rozwiązanie budowy śląskiej regionalnej sieci szkieletowej jest optymalną formą wyposażenia województwa w infrastrukturę szerokopasmową. Przeważają względy przede wszystkim technologiczne, ale również, jak pokażą poniższe informacje, względy ekonomiczno-finansowe. Pozostając przy koncepcji budowy sieci pasywnej, jedynym opcjonalnym rozwiązaniem wydaje się być budowa sieci radiowej. Zadaniem województwa byłoby postawienie szeregu masztów telekomunikacyjnych na trasie zbieżnej z przewidywaną linią światłowodów. Na podstawie analizy dostępności kanałów na terenie województwa śląskiego, przyjęto zakres częstotliwości 32Ghz (analizę dokonano na podstawie dokumentacji dostępnej na stronie UKE W pozostałych zakresach, brak jest wolnych kanałów, które pozwoliłyby na przeniesienie wystarczającej przepustowości łącza. Do analizy przyjęto koszt budowy wolnostojącej przekaźnikowej stacji wyposażonej w min. 40m maszt do montażu łączy radiowych. Strona 110 z 187

111 TABELA 23. SZACOWANY KOSZT BUDOWY Masz ciężki (na Stacja bazowa kontenerze do 40m) Wartość brutto stal projekt konstrukcyjny 9 000,00 zł ,00 zł projekt budowlany z elektryką 6 000,00 zł 7 380,00 zł pozwolenie na budowę 1 500,00 zł 1 845,00 zł budowa masztu/wsporników (aluminium) ,00 zł ,00 zł szafa 19" 3 500,00 zł 4 305,00 zł siłownia (do 3 godzin) 9 000,00 zł ,00 zł materiały instalacyjne ,00 zł ,00 zł robocizna ,00 zł ,00 zł SUMA ,00 zł ,00 zł Źródło: Opracowanie własne TABELA 24. SZACOWANY KOSZT BUDOWY SIECI PRZY PRZEPUSTOWOŚCI 300MBPS Element Ilość Cena jedn. brutto Wartość brutto węzły ,00 zł ,00 zł radiolinie ,00 zł ,00 zł opłaty radiowe (rocznie) ,00 zł ,00 zł SUMA ,00 zł Źródło: Opracowanie własne TABELA 25. SZACOWANY KOSZT BUDOWY SIECI PRZY PRZEPUSTOWOŚCI 3X300MBPS Element Ilość Cena jedn. brutto Wartość brutto węzły ,00 zł ,00 zł radiolinie ,00 zł ,00 zł opłaty radiowe (rocznie) ,00 zł ,00 zł SUMA ,00 zł Źródło: Opracowanie własne Aby uzyskać przepływność w szkielecie sieci na poziomie 1GHz należałoby uzyskać od UKE min 3 kanały 55Mhz na zadaną częstotliwość. Niestety na podstawie analizy dostępnych zakresów częstotliwości na żądany teren można stwierdzić, że nie ma możliwości ich uzyskania maksymalnie dostępny jest 1 kanał. Jednocześnie częstotliwości mikrofalowe z zakresu 32Ghz skupiają wiązkę, ale są bardziej wrażliwe na zmiany pogodowe co może powodować problemy w poprawnej pracy sieci. Dodatkowo ze względu na uwarunkowania wysokości węzeł poniżej Bystrej (w kierunku południowym) nie są w stanie przyłączyć się do sieci. Strona 111 z 187

112 Odrębny problem stanowią również procedury, jakim poddany byłby projekt w kontekście spełniania wymogów środowiskowych. Przyjąwszy raz jeszcze pod rozwagę ukształtowanie terenu województwa, należałoby liczyć się z posadowieniem stacji bazowych w miejscach newralgicznych, w tym również na obszarach występowania siedlisk i gatunków wymienionych w Załączniku I i II Dyrektywy Siedliskowej. Uzyskanie wszelakich zgód na realizację inwestycji w miejscach, wskazanych przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Katowicach w programie Natura2000, mogłoby ograniczyć możliwość wykonania inwestycji w terminie, tj. do końca okresu programowania obecnego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Jednak największym problemem tego rozwiązania budowy sieci pasywnej, bez wyliczania finansowych kosztów, stają się parametry techniczne, jakie byłyby w stanie osiągnąć poszczególne stacje bazowe z przyjętych prawdopodobnych punktów lokalizacyjnych. Przyjmując założenie, że inwestycja byłaby realizowana dzięki technologii bezprzewodowej, okazać by się mogło, iż przepływność u użytkownika końcowego stanowiłaby wartość ograniczoną, wynoszącą maksymalnie 10Mbit/s, co przeczy zasadzie budowy sieci NGN. Również trwałość połączenia byłaby zagrożona m.in. w przypadkach niesprzyjających warunków pogodowych. Ponadto należy wziąć pod rozwagę fakt, iż obligatoryjnym wydatkiem dla samorządów stanowiłaby opłata za częstotliwość radiową (w przybliżeniu koszt ok. 1,05mln zł), którą należałoby uiszczać i uwzględniać rokrocznie w budżetach samorządów. Posadowienie masztów w województwie śląskim przedstawia Rysunek 15. Strona 112 z 187

113 RYSUNEK 15. BUDOWA SIECI SZEROKOPASMOWEJ W TECHNOLOGII BEZPRZEWODOWEJ Źródło: Opracowanie własne Strona 113 z 187

114 TABELA 26. POŁĄCZENIA RADIOWE Nazwa łącza radiowego Brzezówka Cieszyn Brzeźce Radostawice Brzeźce Rudziczka Bystra Łodygowice Ciasna Kochcice Częstochowa Kamyk to to to to to to Gorzków Nowy to Złoty Potok Jaskrów to Częstochowa Jastrzębie-Zdrój to Podlesie Kalety Miasteczko Śląskie to Odległość (km) Modulacja Lewa strona Szerokość geog. Długość geog. Wys. masztu (m) Wys. npm. (m) Prawa strona Szerokość geog Długość geog. Wys. masztu (m) 5, QAM 0,91 Brzezówka 49,80906 N 018,60844E Cieszyn 49,76435N 018,62568E , QAM 0,91 Brzeźce 49,98538 N 018,83444E Radostawice 50,00172N 018,88141E , QAM 0,91 Brzeźce 49,98538 N 018,83444E Rudziczka 50,03580N 018,76193E , QAM 0,91 Bystra 49,76055 N 019,05970E Łodygowice 49,73063N 019,13988E , QAM 0,91 Ciasna 50,75403 N 018,60837E Kochcice 50,70581N 018,69583E , QAM 0,91 Częstochowa 50,82204 N 019,12517E Kamyk 50,90152N 019,02877E , QAM 0,91 Gorzków Nowy 50,67865N 019,47069E Złoty Potok 50,70658N 019,43082E , QAM 0,91 Jaskrów 50,83911N 019,22970E Częstochowa 50,82204N 019,12517E , QAM 0,91 Jastrzębie- Zdrój 8, QAM 0,91 Kalety 50,56425N 018,88390E ,95273N 018,61206E Podlesie 49,87879N 018,61288E Miasteczko Śląskie Wys. npm (m) 50,49185N 018,92294E Kamyk to Kłobuck 6, QAM 0,91 Kamyk 50,90152N 019,02877E Kłobuck 50,90597N 018,93845E Kamyk to Wręczyca Wielka Kazimierówka to Zawiercie 9, QAM 0,91 Kamyk 50,90152N 019,02877E Wręczyca Wielka 50,84585N 018,92083E , QAM 0,91 Kazimierówka 50,45237N 019,41960E Zawiercie 50,48498N 019,43499E Kobiór to Tychy 7, QAM 0,91 Kobiór 50,05985N 018,93458E Tychy 50,11452N 018,99708E Typ łącza Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Near Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Near Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Strona 114 z 187

115 Nazwa łącza radiowego Kochcice Lubliniec Lubomia Racibórz to to Lusławice to Zawada Miasteczko Śląskie to Tarnowskie Góry Myszków Mrzygłód to Myszków Odległość (km) Modulacja Lewa strona Szerokość geog. Długość geog. Wys. masztu (m) Wys. npm. (m) Prawa strona Szerokość geog Długość geog. Wys. masztu (m) 3, QAM 0,91 Kochcice 50,70581N 018,69583E Lubliniec 50,67150N 018,68842E , QAM 0,91 Lubomia 50,03892N 018,30675E Racibórz 50,09237N 018,22326E , QAM 0,91 Lusławice 50,76875N 019,39561E Zawada 50,81316N 019,32452E ,72 256QAM 0,91 4, QAM 0,91 Miasteczko Śląskie Myszków Mrzygłód 50,49185N 018,92294E Tarnowskie Góry Wys. npm (m) 50,44616N 018,86078E ,53901N 019,35978E Myszków 50,57625N 019,33018E Myszków to Żarki 5, QAM 0,91 Myszków 50,57625N 019,33018E Żarki 50,62422N 019,36602E Pawłowice to Brzeźce Pawłowice to Jastrzębie-Zdrój Podlesie Brzezówka Praszczyki Wrzosy Przystajń Wrzosy Pszczyna Bielsko-Biała Pszczyna Kobiór Pszczyna Zabrzeg Pszów Lubomia to to to to to to to 8, QAM 0,91 Pawłowice 49,96299N 018,71832E Brzeźce 49,98538N 018,83444E , QAM 0,91 Pawłowice 49,96299N 018,71832E Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Near Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Jastrzębie- Zdrój 49,95273N 018,61206E ,76 256QAM 0,91 Podlesie 49,87879N 018,61288E Brzezówka 49,80906N 018,60844E , QAM 0,91 Praszczyki 50,87875N 018,77281E Wrzosy 50,85286N 018,68695E , QAM 0,91 Przystajń 50,88489N 018,69151E Wrzosy 50,85286N 018,68695E , QAM 0,91 Pszczyna 49,97568N 018,95052E Bielsko-Biała 49,80361N 019,05159E , QAM 0,91 Pszczyna 49,97568N 018,95052E Kobiór 50,05985N 018,93458E , QAM 0,91 Pszczyna 49,97568N 018,95052E Zabrzeg 49,91577N 018,94296E , QAM 0,91 Pszów 50,03844N 018,39544E Lubomia 50,03892N 018,30675E Typ łącza Line-of- Sight Near Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Strona 115 z 187

116 Nazwa łącza radiowego Radostawice Kobiór Rokitno Szlacheckie Zawiercie to to Odległość (km) Modulacja Lewa strona Szerokość geog. Długość geog. Wys. masztu (m) Wys. npm. (m) Prawa strona Szerokość geog Długość geog. Wys. masztu (m) 7, QAM 0,91 Radostawice 50,00172N 018,88141E Kobiór 50,05985N 018,93458E , QAM 0,91 Rokitno Szlacheckie 50,43189N 019,43305E Zawiercie 50,48498N 019,43499E Rudziczka to Żory 5, QAM 0,91 Rudziczka 50,03580N 018,76193E Żory 50,04553N 018,68462E Rydułtowy to Wodzisław Śląski 7, QAM 0,91 Rydułtowy 50,06338N 018,42049E Wodzisław Śląski Wys. npm (m) 50,00954N 018,47355E Strzebiń to Kalety 5, QAM 0,91 Strzebiń 50,61543N 018,89813E Kalety 50,56425N 018,88390E Sławków to Łęka 6, QAM 0,91 Sławków 50,30231N 019,38202E Łęka 50,35991N 019,34837E , QAM 0,91 Wierzbie 50,66476N 018,77583E Kochcice 50,70581N 018,69583E , QAM 0,91 Wierzbie 50,66476N 018,77583E Strzebiń 50,61543N 018,89813E , QAM 0,91 6,44 256QAM 0,91 Wodzisław Śląski Wodzisław Śląski 50,00954N 018,47355E Wierzbie to Kochcice Wierzbie to Strzebiń Wodzisław Śląski to Jastrzębie- Zdrój Wodzisław Śląski to Pszów Wrzosy to Wędzina Wręczyca Wielka to Częstochowa Wręczyca Wielka to Praszczyki Wędzina to Ciasna Zabrzeg to Brzeźce Zabrzeg to Mazańcowice Jastrzębie- Zdrój 49,95273N 018,61206E ,00954N 018,47355E Pszów 50,03844N 018,39544E , QAM 0,91 Wrzosy 50,85286N 018,68695E Wędzina 50,83505N 018,59447E , QAM 0,91 11, QAM 0,91 Wręczyca Wielka Wręczyca Wielka 50,84585N 018,92083E Częstochowa 50,82204N 019,12517E ,84585N 018,92083E Praszczyki 50,87875N 018,77281E , QAM 0,91 Wędzina 50,83505N 018,59447E Ciasna 50,75403N 018,60837E , QAM 0,91 Zabrzeg 49,91577N 018,94296E Brzeźce 49,98538N 018,83444E , QAM 0,91 Zabrzeg 49,91577N 018,94296E Mazańcowice 49,85877N 018,97651E Typ łącza Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Strona 116 z 187

117 Nazwa łącza radiowego Zarzecze to Żywiec Zawada to Jaskrów Zawada to Moczydło Zawiercie to Myszków Mrzygłód Złoty Potok to Lusławice Łodygowice to Zarzecze Łęka to Dąbrowa Górnicza Łęka to Kazimierówka Łęka to Niegowonice Odległość (km) Modulacja Lewa strona Szerokość geog. Długość geog. Wys. masztu (m) Wys. npm. (m) Prawa strona Szerokość geog Długość geog. Wys. masztu (m) 3, QAM 0,91 Zarzecze 49,71928N 019,17538E Żywiec 49,68923N 019,20362E , QAM 0,91 Zawada 50,81316N 019,32452E Jaskrów 50,83911N 019,22970E , QAM 0,91 Zawada 50,81316N 019,32452E Moczydło 50,64310N 019,45270E , QAM 0,91 Zawiercie 50,48498N 019,43499E Myszków Mrzygłód Wys. npm (m) 50,53901N 019,35978E , QAM 0,91 Złoty Potok 50,70658N 019,43082E Lusławice 50,76875N 019,39561E , QAM 0,91 Łodygowice 49,73063N 019,13988E Zarzecze 49,71928N 019,17538E , QAM 0,91 Łęka 50,35991N 019,34837E Dąbrowa Górnicza 50,33093N 019,20664E , QAM 0,91 Łęka 50,35991N 019,34837E Kazimierówka 50,45237N 019,41960E , QAM 0,91 Łęka 50,35991N 019,34837E Niegowonice 50,38855N 019,42325E Żarki to Moczydło 6, QAM 0,91 Żarki 50,62422N 019,36602E Moczydło 50,64310N 019,45270E Żory to Jastrzębie-Zdrój 11, QAM 0,91 Żory 50,04553N 018,68462E Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Jastrzębie- Zdrój 49,95273N 018,61206E Żory to Rybnik 11, QAM 0,91 Żory 50,04553N 018,68462E Rybnik 50,08971N 018,53175E Źródło: Opracowanie własne Typ łącza Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Line-of- Sight Strona 117 z 187

118 Alternatywnym rozwiązaniem realizacji projektu pn. Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa byłoby wybudowanie sieci tzw. zamkniętej, przeznaczonej wyłącznie na potrzeby jednostek samorządu terytorialnego. Niniejszy projekt zakłada wykorzystanie sieci pasywnej również na potrzeby samorządów, stąd nawiązanie do tego modelu budowy sieci. Niemniej jednak sieć ta w porównaniu do preferowanej opcji zawierałaby dwie podstawowe różnice: powiększone wydatki o koszt urządzeń aktywnych, powiększone wydatki o koszt budowy dłuższej infrastruktury przy założeniu połączenia wszystkich dużych 71 miast województwa, należałoby skorygować wartość wskaźnika długości wybudowanej sieci szkieletowej do 760 km. W wyliczeniach finansowych realizacja inwestycji podrożałaby ponad dwukrotnie. Symulację kosztów przedstawia Tabela 27. TABELA 27. KOSZTY BUDOWY SIECI NA POTRZEBY WŁASNE JST Koszty projektu Netto VAT Brutto Aktualizacja danych inwetaryzacyjnych wraz z analizą stanu infrastruktury szerokopasmowej w województwie ,00 22% ,00 śląskim Sporządzenie mapy cyfrowej sołectw województwa śląskiego ,00 22% ,00 Usługi kompleksowego przygotowania dokumentacji aplikacyjnej oraz działania doradcze związane z realizacją ,00 22% ,00 projektu pn. "Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa" Projekt sieci światłowodowej ,00 23% ,00 Budowa rurociągów i zabudowa kabli światłowodowych ,00 23% ,16 Urządzenia aktywne ,00 23% ,00 Adaptacja pomieszczeń węzłów ,00 23% ,00 System paszportyzacji sieci ,00 23% ,00 Opłaty drogowe w czasie trwania inwestycji ,00 23% ,00 Inżynier Kontraktu ,37 23% ,37 Promocja ,00 23% ,00 Koszty transportu na miejsca budowy ,00 23% ,80 SUMA , ,33 Źródło: Opracowanie własne Oprócz wskazanych zwielokrotnionych kosztów (w kontekście przyjętego rozwiązania budowy sieci światłowodowej), mankamentem realizacji budowy sieci na potrzeby własne byłaby również konieczność jej utrzymywania przez samorządy, co wpłynęłoby prawdopodobnie na brak akceptacji wielu jednostek samorządu publicznego do przystąpienia do projektu. Ponadto sieć zamknięta generowałaby większe koszty operacyjne w perspektywie długoletniej trwałości inwestycji, ponieważ możliwość jej przekazania w zarządzanie podmiotów prywatnych, po unijnym terminie 5 lat, byłoby niemal równe zeru. Powodem tego byłby przede wszystkim brak skalowalności w kontekście świadczenia usług w znaczącej liczbie podmiotów publicznych i prywatnych oraz gospodarstw domowych. Jeszcze innym rozwiązaniem dla projektu jest zaniechanie jego realizacji. Z finansowego punktu widzenia, tj. budżetu województwa oraz uczestniczących w projekcie samorządów, mogłoby wydawać Strona 118 z 187

119 się, iż jest to rozwiązanie idealne, ponieważ nie generuje żadnych wydatków. Zaoszczędzone w ten sposób środki finansowe mogłyby być przeznaczone na realizację innych inwestycji. Jednakże właściwym punktem odniesienie dla projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego, w tym przede wszystkim budowy nowej infrastruktury teleinformatycznej NGN, jest ekonomia uwzględniająca aspekty nie tylko finansowe, ale także społeczne. Zaniechanie budowy inwestycji spowodowałoby w niedalekiej przyszłości wzrost wskaźnika wykluczenia cyfrowego ze względu na rozwój technologiczny, jaki dokonuje się obecnie w całej Polsce i na świecie. Wbrew pozorom zaniechanie realizacji przedmiotowej inwestycji mogłoby oznaczać znaczne straty finansowe dla samorządów ze względu na brak kompatybilności systemów i programów operacyjnych, używanych przez wszystkie podmioty, będące użytkownikami internetu, posiadające sieci nowej generacji. Powyższa analiza pokazuje, że budowa sieci szkieletowej w województwie śląskim może przyjąć wymiar jedynie światłowodowy zarówno pod względem ekonomicznym, finansowym, ale przede wszystkim technologicznym. Strona 119 z 187

120 12 ANALIZY SPECYFICZNE DLA DANEGO SEKTORA Informacje do niniejszego rozdziału zostały opracowane głównie na podstawie poniższych dokumentów: Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania administracji publicznej w Polsce w 2010 roku, przygotowanego przez GFK Polonia na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Społeczeństwo informacyjne w liczbach. 2010, przygotowany przez Departament Informatyzacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Wykorzystania technologii informacyjno-telekomunikacyjnych, przygotowanych przez Główny Urząd Statystyczny, Aktualizacja inwentaryzacji stanu infrastruktury szerokopasmowej oraz planów jej rozbudowy w województwie śląskim wraz z analizą pozyskanych danych w celu identyfikacji terenów zagrożonych wykluczeniem cyfrowym oraz barier w rozwoju usług szerokopasmowych przygotowanego przez Nizielski&Borys Consulting sp. z o.o. na zlecenie Śląskie Centrum Społeczeństwa Informacyjnego, Załącznik do formularza prenotyfikacyjnego dla przedmiotowej inwestycji. W zależności od dokumentu, odnoszących się do badań statystycznych, część informacji odnosi się do roku 2009, a część do Odwołanie się do danych z 2009 roku jest zgodne z warunkami posługiwania się danymi statystycznymi zawartymi w Wytycznych do opracowania studiów wykonalności dla projektów z zakresu infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Przedmiotowy projekt będzie realizowany w zgodzie z poniższymi przepisami prawnymi: Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. Ustawa z dnia 10 maja 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Ponadto wszelkie etapy i prace, składające się na projekt Śląskiej Regionalnej Sieci Szerokopasmowej, objęte będą warunkiem spełnienia norm i zarządzeń, w tym: PN-73/E-04160/71 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiar symetrii oporności. Strona 120 z 187

121 PN-73/E-04160/72 Przewody elektryczne. Metody badań. Próby napięciowe. PN-73/E-04160/81 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiary parametrów falowych. PN-73/E-04160/83 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiary oporności sprzężeniowej. PN-73/E-04160/85 Przewody elektryczne. Metody badań. Pomiary tłumienności przesłuchowych. PN-E-01200:1992 Symbole graficzne stosowane w schematach. PN-91/M Gazociągi i instalacje gazownicze. Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami terenowymi. Wymagania. PN-76/E Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa. PN-75/E Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. PN-B-19501:1997 Prefabrykaty z betonu Prefabrykaty żelbetowe dla telekomunikacji. BN-73/ Telekomunikacyjne sieci kablowe miejscowe. Kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania i badania. BN-74/ Telekomunikacyjna sieć państwowa. Łącza telegraficzne 50-bodowe. Ogólne wymagania i badania. BN-74/ Telekomunikacyjne linie kablowe międzymiastowe. Słupki oznaczeniowopomiarowe. BN-74/ Telekomunikacyjne sieci kablowe miejscowe. Wsporniki kablowe z tworzyw sztucznych. BN-76/ Telekomunikacyjne linie przewodowe. Skrzyżowania z liniami kolejowymi. BN-80/ Przeprowadzanie rurociągów i kabli pod torami kolejowymi. Wymagania i badania. BN-76/ /00 Uziemienia urządzeń telekomunikacji przewodowej i bezprzewodowej. Ogólne wymagania i badania. BN-79/ Sieci telekomunikacyjne użytku publicznego. Łącza telefoniczne krajowe. BN-82/ Kanalizacja kablowa. Tablica orientacyjna do oznaczenia studni kablowych. BN-89/ Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. Ogólne wymagania i badania. BN-84/ Telekomunikacyjne linie kablowe międzymiastowe. Głowice. Listwy oznaczeniowe. Zarządzenie Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992r. w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać linie i urządzenia do przesyłania płynów lub gazów w razie zbliżenia się lub skrzyżowania (Mon. Pol. Nr 13 poz. 94). Zarządzenie Ministra Łączności z dnia 12 marca 1992r. w sprawie zasad i warunków budowy linii telekomunikacyjnych wzdłuż dróg publicznych, wodnych, kanałów oraz w pobliżu lotnisk i w miejscowościach, a także ustalania warunków, jakim powinny odpowiadać (Mon. Pol. Nr 13 poz. 95). Instrukcja T-01. Odbiór i utrzymanie kablowych linii telekomunikacyjnych. ZN-96/TPSA-002. Linie optotelekomunikacyjne. Ogólne wymagania techniczne. ZN-96/TPSA-004. Zbliżenia i skrzyżowania z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego. Ogólne wymagania techniczne. ZN-96/TP S.A. 005 Kable optotelekomunikacyjne jednodomowe dalekosiężne. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-006. Linie optotelekomunikacyjne. Złącza spajane światłowodów jednomodowych. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-007. Linie optotelekomunikacyjne. Złączki światłowodowe i kable stacyjne. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-008. Linie optotelekomunikacyjne. Osłony złączowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-009. Kablowe linie optotelekomunikacyjne. Przełącznice światłowodowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-011. Telekomunikacyjna kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania techniczne. Strona 121 z 187

122 ZN-96/TPSA-012. Kanalizacja kablowa pierwotna. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-013. Kanalizacja wtórna i rurociągi kablowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-014. Rury z polichlorku winylu (RPCW). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-015. Rury polipropylenowe RPP i polietylenowe RPE kanalizacji pierwotnej. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-016. Rury polietylenowe karbowane dwuwarstwowe (RHDPEk). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-017. Rury kanalizacji wtórnej i rurociągu kablowego (RHDPE). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-018. Rury polietylenowe (RHDPEp) przepustowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-019. Rury trudnopalne (RHDPEt). Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-020. Złączki rur kanalizacji kablowej. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-021. Uszczelki końców rur kanalizacji kablowej. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-022. Przywieszka identyfikacyjna. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-023. Studnie kablowe. Wymagania i badania. ZN-96/TP S.A. 024 Zasobnik złączowy. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-025. Taśmy ostrzegawcze i ostrzegawczo-lokalizacyjne. Wymagania i badania. ZN-96/TP S.A. 026 Słupki oznaczeniowe i oznaczeniowo pomiarowe. Wymagania i badania. ZN-96/TPSA-041. Zabezpieczone pokrywy studni kablowych, dodatkowe (wewnętrzne). Wymagania i badania. Sieć zostanie zbudowana zgodnie z zasadą neutralności technologicznej, zarządzanie siecią będzie prowadzone przy pomocy wyłonionego w konkurencyjnej procedurze operatora infrastruktury. Powstała sieć będzie otwarta dla wszystkich przedsiębiorców telekomunikacyjnych i będzie oferować hurtowe usługi związane z teletransmisją, w szczególności możliwość wykorzystania infrastruktury sieciowej takiej jak włókna optyczne, rurociągi kablowe, infrastruktura towarzysząca dla wszystkich zainteresowanych operatorów WYKORZYSTANIE INTERNETU W POLSCE Szybki internet jest efektywnym kanałem komunikacji dla społeczeństwa. W sferze gospodarki, edukacji, administracji publicznej czy służby zdrowia daje możliwość rozwoju nowych usług. internet jest więc bazą dla całej gospodarki i wielu procesów społecznych, a przy odpowiednim tempie rozwoju staje się źródłem przewag konkurencyjnych gospodarek krajowych. W 2009r. było w Polsce ponad 5 milionów stacjonarnych łączy szerokopasmowych. Z badań wspólnotowych Wykorzystania technologii informacyjno-telekomunikacyjnych prowadzonych w Polsce przez GUS wynika, że ponad połowa gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w kraju dysponuje szerokopasmowym dostępem do internetu. Strona 122 z 187

123 TABELA 28. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI DOTYCZĄCE DOSTĘPU DO INTERNETU SZEROKOPASMOWEGO Podstawowe wskaźniki dotyczące dostępu do internetu szerokopasmowego Liczba stacjonarnych łączy szerokopasmowych* Penetracja łączy szerokopasmowych (czyli ich liczba w przeliczeniu na 100 9,10% 10,90% 11,70% 13,60% mieszkańców)* Gospodarstwa domowe z dostępem szerokopasmowym do internetu** 22% 30% 38% 51% Przedsiębiorstwa z dostępem szerokopasmowym do internetu** 46% 53% 59% 58% * Źródło UKE ** Źródło GUS Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE i GUS Polska wypada blado, zajmując jedno z ostatnich miejsc, na tle państw członkowskich UE w zakresie stopnia penetracji łączy szerokopasmowych. Tylko dwa kraje mogą poszczycić się mniejszym stopniem penetracji Bułgaria i Rumunia. Na wolny stopień rozpowszechniania się łączy szerokopasmowych w Polsce wpływa kilka warunków: duży obszar kraju, duże rozproszenie mieszkańców, wysoki odsetek osób mieszkających na terenach wiejskich, gdzie inwestowanie w infrastrukturę jest dla branży telekomunikacyjnej mniej opłacalne spore zapóźnienia w rozwoju telefonii stacjonarnej i telewizji kablowej, szczególnie na obszarach wiejskich, zbyt niski poziom zainteresowania samorządów i społeczności lokalnych inwestycjami w sieci telekomunikacyjne. Potwierdzeniem jednego z powyższych warunków, wskazującego na niski stan rozwoju telefonii stacjonarnej i komórkowej są badania przeprowadzone przez Europejski Urząd Statystyczny Eurostat. TABELA 29. ROZPOWSZECHNIENIE TELEFONII STACJONARNEJ I KOMÓRKOWEJ W KRAJACH EUROPEJSKICH W 2004 I 2009R Kraje Stałe linie telefoniczne na 100 mieszkańców Abonenci telefonii komórkowej na 100 mieszkańców Austria Belgia Bułgaria Cypr Rep. Czeska Strona 123 z 187

124 Kraje Stałe linie telefoniczne na 100 mieszkańców Abonenci telefonii komórkowej na 100 mieszkańców Dania Estonia Finlandia Francja Niemcy Grecja Węgry Irlandia Włochy Łotwa Litwa Luksemburg Malta Niderlandy Norwegia Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Hiszpania Szwecja Szwajcaria W. Brytania Źródło: Eurostat W badanym roku ponad połowę polskich łączy szerokopasmowych stanowiły łącza w technologii DSL, która przeważa także w innych krajach UE. Przeciętnie 79% stacjonarnych połączeń szerokopasmowych wykorzystywało tę technologię w UE. Przepływności stałych szerokopasmowych łączy internetowych w Polsce należą do najmniejszych w krajach UE i OECD. Na koniec 2009r. szybkość 67% (w 2008r. 83%) łączy wahała się od 144 kb/s do 2 Mb/s, wobec średniej europejskiej wynoszącej 15% w tym samym przedziale. Łącza z dostępem do internetu o przepływnościach z przedziału od 2 do 10 Mb/s stanowiły około 29% wszystkich łączy ze stacjonarnym dostępem do internetu, podczas gdy rok wcześniej niemal o 13% mniej. Chociaż od 2008r. przybyło również najszybszych łączy szerokopasmowych o przepływności większej niż 10 Mb/s, których udział w zestawieniu całkowitym wzrósł z 2% do 4,3%, to nie ma w UE kraju, gdzie ten wskaźnik byłby na tak niskim poziomie. Strona 124 z 187

125 TABELA 30. RODZAJE STAŁYCH POŁĄCZEŃ SZEROKOPASMOWYCH W UE WEDŁUG PRZEPŁYWNOŚCI (SZYBKOŚCI PRZESYŁANIA DANYCH) W STYCZNIU 2010 R 36. od 144kb/s do <2Mb/s w % 2 i >2Mb/s do 10 Mb/s w % >10Mb/s w % UE Polska Źródło: Sprawozdanie okresowe na temat jednolitego rynku łączności elektronicznej w Europie (Piętnasty Raport z (SEC(2010) 630 final/2)) W celu weryfikacji dostępności usług w poszczególnych gminach kraju, które mają być pomocne między innymi w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do rozpoczęcia i prowadzenia inwestycji w zakresie infrastruktury teleinformatycznej, na stronie można znaleźć mapy przedstawiające aktualną bazę w tym zakresie. Dostępność usług w poszczególnych gminach kraju określona została jako wyrażony w procentach stosunek liczby łączy z aktywną usługą szerokopasmowej transmisji danych do liczby lokali mieszkalnych ogółem w danej gminie. Ustalono pięć przedziałów tego wskaźnika: dostępność bardzo niska wartość wskaźnika od 0 do 10% gminy oznaczone kolorem czerwonym dostępność niska wartość wskaźnika od 10 do 30% gminy oznaczone kolorem pomarańczowym dostępność średnia wartość wskaźnika od 30 do 50% gminy oznaczone kolorem żółtym dostępność wysoka wartość wskaźnika od 50 do 70% gminy oznaczone kolorem niebieskim dostępność bardzo wysoka wartość wskaźnika od 70 do 100% gminy oznaczone kolorem zielonym Pierwsza z map prezentuje nasycenie usługami dostępu do internetu niezależnie od jego przepływności i technologii (wyłączone z tego zestawienia zostały jedynie usługi oferowane przez sieci mobilne na bazie modemów 2G/3G). W prawie co trzeciej gminie w Polsce dostęp do internetu posiada mniej niż 30% lokali mieszkalnych, w połowie gmin od 30 do 50% lokali mieszkalnych, a tylko w co piątej gminie podłączonych do sieci jest powyżej 50% mieszkań. 36 Powyższy wykres prezentuje tylko 75% łączy dostępnych w styczniu 2010 r. Brak danych Niderlandów, Austrii, Węgier, Francji i Rep. Czeskiej Strona 125 z 187

126 RYSUNEK 16. NASYCENIE USŁUGAMI DOSTĘPU DO INTERNETU W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH Źródło: UKE, stan na wrzesień 2010 r. Jak pokazuje kolejna mapa, przedstawiająca wskaźniki dostępności do internetu o przepływności co najmniej 2 Mb/s, która to wartość pozwala na wykorzystywanie zasobów internetowych do sprawnego poruszania się po nich, aż 98% gmin w Polsce ma niską lub bardzo niską dostępność usług szerokopasmowych o wysokiej przepływności. Tym samym korzysta z nich mniej niż 30% mieszkań. Strona 126 z 187

127 RYSUNEK 17. NASYCENIE USŁUGAMI DOSTĘPU DO INTERNETU W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH O PRZEPŁYWNOŚCI >2 MB/S Źródło: UKE, stan na wrzesień 2010 r. Dostępność średnia występuje tylko w 2% gmin, natomiast wysoka w zaledwie 5 gminach w Polsce: gminach miejskich Gdańsk, Piła, Suwałki i Świnoujście oraz gminie wiejskiej Kołbaskowo. i satelitarne ICT W ADMINISTRACJI Z przeprowadzonych przez GUS badań wynika, iż od 4 lat wszystkie urzędy korzystają z komputerów oraz mają dostęp do internetu. Szerokopasmowe łącza internetowe z roku na rok zdobywają coraz większą popularność, kosztem innych, wolniejszych i bardziej zawodnych. Łącze szerokopasmowe o dużej przepustowości staje się standardem w jednostkach administracji niezależnie od ich wielkości czy lokalizacji. Wiele urzędów posiada kilka rodzajów łączy internetowych. Szerokopasmowych połączeń o przepływności co najmniej 2 Mb/s używa 87% urzędów miejskich/gminnych i powiatowych oraz 75% urzędów wojewódzkich lub centralnych. Prawie 40% tych ostatnich korzysta z łącz szerokopasmowych zestawionych w oparciu o inne technologie niż DSL, jak na przykład kablowa sieć Strona 127 z 187

128 telewizyjna. Pozostałe urzędy korzystają znacznie rzadziej z takich technologii. Połączenia poprzez modem analogowy lub ISDN zdarzają się rzadko (odpowiednio 4% i 3%), natomiast żaden z urzędów nie korzysta z usługi SDI oferowanej przez TP. Odejście od przestarzałych modemów na rzecz korzystania ze stałego łącza o dużej przepustowości stymulująco wpływa na implementację i wykorzystanie narzędzi informatycznych wspierających komunikację wewnętrzną i coraz liczniej pojawiające się elektroniczne usługi dla ludności. WYKRES 5. RODZAJE POŁĄCZEŃ Z INTERNETEM W URZĘDACH W 2010 R. WEDŁUG RODZAJU URZĘDU (W % URZĘDÓW) Urzędy wojewódzkie centralne Urzędy miejskie/gminne Urzędy powiatowe Ogółem Źródło: Opracowanie własne na podstawie badania Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania administracji publicznej w Polsce w 2010 roku Po latach stagnacji w zakresie rozwoju intranetu w urzędach w latach , kolejne dwa lata przyniosły wzrost odsetka urzędów wyposażonych w intranet o 10%. Obecnie ma go wdrożonych 59% urzędów w kraju. Strona 128 z 187

129 WYKRES 6. OBECNOŚĆ INTRANETU W URZĘDACH W POLSCE W LATACH R. (W % URZĘDÓW) Źródło: Opracowanie własne na podstawie badania Wpływ informatyzacji na usprawnienie działania administracji publicznej w Polsce w 2010 roku Z badań przeprowadzonych przez GfK Polonia w 2010r. wynika, iż posiadanie intranetu najbardziej powszechne jest w urzędach wojewódzkich i centralnych (86%). W przypadku urzędów miejskich lub gminnych odsetek ten stanowi zaledwie 56%. Najczęściej narzędzie to jest obecne w urzędach województwa małopolskiego (72%), a najrzadziej w województwie lubuskim (46%). Intranet przydatny jest przede wszystkim w celu zarządzania własnej jednostki. Na zarządzanie składa się m.in. możliwość wykorzystania systemu elektronicznego zarządzania dokumentami. Dzięki tym narzędziom informatycznym urzędy mają możliwość rejestrowania, porządkowania, klasyfikacji oraz zarządzanie wersjami i sposobami obiegu, archiwizację dokumentów w postaci papierowej i elektronicznej. Około połowa urzędów w Polsce (48%) wdrożyła system elektronicznego zarządzania dokumentami. Najczęściej taki system posiadają urzędy powiatowe oraz wojewódzkie i centralne (64%), natomiast znacznie rzadziej stosują je urzędy miejskie i gminne (44%). Istotnym wnioskiem z przeprowadzonych badań jest fakt, iż zdecydowana większość (92%) urzędów niekorzystających z systemu elektronicznego zarządzania dokumentami planuje jego wprowadzenie. Jak się okazuje najczęściej z takiego systemu korzystają urzędy w województwie śląskim (72%), gdzie planuje się realizację projektu pn. Śląska Regionalna Sieć Szkieletowa. Na pozostałych miejscach w rankingu województw, korzystających z elektronicznego obiegu dokumentów są: zachodniopomorskie (70%), pomorskie (68%), dolnośląskie (67%) oraz podlaskie (66%). Zdecydowanie rzadziej korzystanie z elektronicznego systemu zarządzania dokumentami deklarują informatycy z urzędów w województwach: warmińsko-mazurskim (15%), świętokrzyskim (23%), kujawsko-pomorskim (28%) i mazowieckim (38%). W trakcie analizy wykorzystywania najnowszych technologii informacyjno-komunikacyjnych okazało się, iż JST chętnie korzystają z technologii teleinformatycznych. Postęp w informatyzacji urzędów w Polsce pociąga za sobą uruchamianie nowych usług, zarówno tych świadczonych wewnętrznie, jak i kierowanych do ludności. Jednym z przykładów jest korzystanie z map cyfrowych i danych przestrzennych (danych GIS), na które wskazywało 44% urzędów. Mapy numeryczne i dane GIS znajdują największe zastosowanie w urzędach powiatowych (89%) w celu prowadzenia ewidencji gruntów i budynków (używane w 89% urzędów tego szczebla) oraz gospodarowaniu nieruchomościami (77%), a w mniejszym stopniu do planowania inwestycji (48%) i planowania przestrzennego (42%). Cele te dominują także w urzędach Strona 129 z 187

130 miejskich i gminnych, jednak na tym szczeblu administracji wykorzystanie map numerycznych i danych przestrzennych jest znacznie mniejsze, gdyż z tych narzędzi korzysta tylko 33% urzędów. WYKRES 7. URZĘDY KORZYSTAJĄCE Z MAP NUMERYCZNYCH I DANYCH PRZESTRZENNYCH WEDŁUG CELÓW W 2010 R. (W %) Inne Zarządzanie kryzysowe Turystyka Promocja jednostki terytorialnej Konsultacje społeczne Ochrona środowiska Planowanie inwestycji Planowanie przestrzenne Gospodarka nieruchomościami Ewidencja gruntów i budynków Ogółem Urzędy powiatowe Urzędy miejskie/gminne Urzędy wojewódzkie/centralne Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań GFK Polonia Urzędy wojewódzkie i centralne znacząco częściej niż inne urzędy wykorzystują również system GIS do zarządzania kryzysowego i obrony cywilnej (16% wskazań w tej grupie) ICT WŚRÓD MIESZKAŃCÓW Posiadanie komputera nie jest jednoznaczne z możliwością korzystania z zasobów internetowych. Wyniki badań potwierdziły fakt, iż w 2009r. z internetu nigdy nie korzystało 39%, czyli ponad 11 milionów mieszkańców Polski. W tym przypadku tendencja wzrostowa jest równa do tej, odnoszącej się do wskaźnika możliwości korzystania z komputera i względem roku 2008 (44%) wynosi 5%. Pocieszający jest wynik, który mówi, że odsetek osób, które nigdy nie miały kontaktu z internetem spada we wszystkich grupach społecznych w Polsce. Najwydatniej sytuacja w tym zakresie poprawia się wśród osób pracujących na własny rachunek, w średnim wieku, z wykształceniem średnim, mieszkańców wsi oraz regionu północno-zachodniego. Niestety w grupie osób w wieku od 65 do 74 lat, które stanowią największy odsetek wykluczonych cyfrowo, odnotowano najmniejsze tempo zmian na przestrzeni lat Podobnie jest wśród osób z niższym wykształceniem, gdzie odsetek niekorzystających z internetu wymienionych w okresie spadł tylko o 5%. Strona 130 z 187

131 WYKRES 8. ODSETEK MIESZKAŃCÓW POLSKI W WIEKU OD 16 DO 74 LAT, KTÓRZY NIGDY NIE KORZYSTALI Z INTERNETU Źródło: GUS Strona 131 z 187

132 TABELA 31. PIĘĆ GŁÓWNYCH CELÓW KORZYSTANIA Z INTERNETU WŚRÓD MIESZKAŃCÓW POLSKI W WIEKU OD 16 DO 74 LAT W 2008 I 2009R Komunikowanie się Wyszukiwanie informacji o produktach Uzupełnienie wiedzy Czytanie, pobieranie plików z gazetami lub czasopismami Wyszukiwanie informacji o zdrowiu Komunikowanie się Uzupełnienie wiedzy Wyszukiwanie informacji o produktach Wyszukiwanie informacji o zdrowiu Usługi bankowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. Znamiennym jest fakt, iż ludzie mają różne potrzeby i zainteresowania w zależności od wieku, a ich styl życia i priorytety znajdują odzwierciedlenie w sposobie korzystania z internetu. W tabeli poniżej widać na przykład, jak temat zdrowia wraz z wiekiem przesuwa się w górę w hierarchii celów, do których wykorzystuje się internet. TABELA 32. PIĘĆ GŁÓWNYCH CELÓW KORZYSTANIA Z INTERNETU WŚRÓD MIESZKAŃCÓW POLSKI WEDŁUG WIEKU W 2009R Komunikowanie się Wiedza Rozrywka: gry, muzyka, filmy Komunikowanie się Informacje o produktach Komunikowanie się Informacje o produktach Komunikowanie się Informacje o produktach Wiedza Wiedza Zdrowie Rozrywka: radio, TV Usługi bankowe Zdrowie Usługi bankowe Informacje o produktach Zdrowie Usługi bankowe Czytanie prasy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS. Z badania E-administracja w oczach internautów, wynika, że 90% badanych poszukiwało informacji na stronach internetowych urzędów w ciągu ostatnich 12 miesięcy i aż 70% w ostatnim miesiącu. 17% spośród badanych w województwie warmińsko-mazurskim i 11% badanych w województwie podlaskim deklarowało, że nigdy nie poszukiwało informacji na stronach urzędów, podczas gdy odsetek ten dla Polski ogółem wyniósł 6% ICT W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH Pierwsze badania wykorzystania technologii teleinformatycznych w Polsce Główny Urząd Statystyczny przeprowadził w 2004r. Wówczas jedynie 26% gospodarstw domowych miało dostęp do internetu. W kolejnych latach odsetek ten stale wzrastał, od 4 do 7% rocznie, jednak największy wzrost Strona 132 z 187

133 odnotowano w 2009r. aż o 11% w stosunku do roku poprzedniego. Był to także największy wzrost w krajach UE. Polskę z wynikiem 59% dzieli od średniej unijnej tylko 6%, podczas gdy w 2008r. dystans ten wynosił 12%. Polska pnie się w górę także w rankingu krajów UE dotyczącym szerokopasmowego dostępu do internetu. W 2008r. zajmowała ósmą pozycję od końca, natomiast w 2009r. jedenastą. Od średniej unijnej Polskę dzieli 5% i pięć miejsc w rankingu. WYKRES 9. CHARAKTERYSTYKA GOSPODARSTW DOMOWYCH W KONTEKŚCIE DOSTĘPU DO INTERNETU Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu Spojrzenie na wartości bezwzględne daje informację dodatkową: od lat w Polsce funkcjonuje ok. 1,5 miliona gospodarstw domowych, których członkowie, nie mając umiejętności informatycznych, rezygnują z internetu. Strona 133 z 187

134 WYKRES 10. LICZBA GOSPODARSTW DOMOWYCH BEZ DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU WEDŁUG POWODÓW Źródło: Społeczeństwo informacyjne w liczbach W latach infrastruktura dostępu do internetu rozwijała się oraz taniała, podobnie jak sam sprzęt, co spowodowało spadek odsetek gospodarstw domowych, dla których przeszkodą w posiadaniu internetu był techniczny brak możliwości podłączenia do sieci albo zbyt wysokie koszty dostępu czy sprzętu. WYKRES 11. PRZYCZYNY NIEPOSIADANIA INTERNETU W DOMU (W %) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Strona 134 z 187

135 Ujmując kwestię dochodów gospodarstw domowych, w 2009r. aż trzy czwarte z nich o najniższych dochodach (poniżej zł miesięcznie) nie dysponowało połączeniem z internetem, podczas gdy w grupie gospodarstw najzamożniejszych (z dochodem miesięcznym netto powyżej zł) odsetek ten wyniósł tylko 11%. W gospodarstwach domowych o najwyższych dochodach zbyt duże koszty sprzętu i dostępu są częściej przeszkodą w posiadaniu internetu niż brak umiejętności, natomiast w grupie gospodarstw o dochodach najniższych wprost przeciwnie brak umiejętności jest większą barierą niż ceny. Różnice w wyposażeniu w technologie teleinformatyczne gospodarstw domowych w miastach i na wsi są mniejsze niż pomiędzy skrajnymi grupami dochodowymi gospodarstw. Ponadto w latach wskaźnik dostępu do internetu, w tym także dostępu szerokopasmowego, rósł szybciej na wsi niż w miastach. WYKRES 12. GŁÓWNE PRZYCZYNY BRAKU DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU W MIASTACH I NA WSI W 2009R. (W % GOSPODARSTW DOMOWYCH BEZ DOSTĘPU DO SIECI) brak potrzeby korzystania z Internetu 13 brak umiejętności zbyt wysokie koszty sprzętu 24 zbyt wysokie koszty dostępu Gospodarstwa o dochodzie powyżej 3351zł Gospodarstwa o dochodzie do 1428zł Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Jeśli chodzi o poziom dostępu gospodarstw domowych do internetu pod względem regionalnym jest on dość wyrównany. Poniższy rysunek przedstawia dysproporcje w tym zakresie na przeciwległych biegunach znajdują się regiony wschodni i północno-zachodni. Podobnie rzecz się ma w zakresie łączy szerokopasmowych. Między 2007 a 2009r. największy spadek odsetka gospodarstw domowych bez dostępu do internetu odnotowano w regionie północno-zachodnim (o 21%), a najmniejszy w regionie północnym (o 15%). WYKRES 13. GOSPODARSTWA DOMOWE BEZ DOSTĘPU DO INTERNETU W DOMU WEDŁUG REGIONÓW W 2009R. (W %) region północny region północno-zachodni region południowy Polska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu Strona 135 z 187