Technologie informacyjno-komunikacyjne w gospodarstwach domowych województwa mazowieckiego
|
|
- Daria Osińska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Technologie informacyjno-komunikacyjne w gospodarstwach domowych województwa mazowieckiego
2 TECHNOLOGIE INFORMACYJNO- KOMUNIKACYJNE W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Dominika Czerniawska Dominik Batorski Warszawa 2012 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO
3 Publikacja przygotowana i wydana w ramach projektu badawczego pt. Trendy rozwojowe i zmiany gospodarcze w regionie Projekt realizowany na podstawie umowy Nr UDA-POKL /10-00 o dofinansowanie Projektu Trendy rozwojowe i zmiany gospodarcze w regionie w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytetu VIII. Regionalne kadry gospodarki, Działania 8.1. Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, Poddziałania Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, zawartej w dniu r. pomiędzy Województwem Mazowieckim, w imieniu którego działa Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych, a firmą MGG Conferences Sp. z o.o. Koordynator projektu: Danuta Bluj, MGG Conferences Sp. z o.o. Kierownik merytoryczny zespołu badawczego: Dominik Batorski, Uniwersytet Warszawski ICM Tytuł publikacji: Technologie informacyjno-komunikacyjne w gospodarstwach domowych województwa mazowieckiego Autorzy: Dominik Batorski, Uniwersytet Warszawski ICM Dominika Czerniawska, Uniwersytet Warszawski ICM Redakcja naukowa: Dominik Batorski, Uniwersytet Warszawski ICM Redakcja językowa: Elżbieta Michalak Projekt graficzny, szablon wydawniczy: Marta Gierych Skład i przygotowanie do druku: detep Maria Jakubowska, Copyright by Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych ISBN: Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-bez utworów zależnych 3.0 Polska Wydawca: MGG Conferences Sp. z o.o., ul. Rakowiecka 43a m. 6, Warszawa
4 SŁOWO WSTĘPNE Polska w ostatnich dwóch dekadach doświadczyła głębokich zmian społeczno-gospodarczych. O ich dynamice i kierunku zadecydowało kilka czynników. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku kluczową rolę odegrały transformacja ustrojowa i rozwój gospodarki rynkowej. W ostatnim czasie istotne znaczenie zyskał proces integracji europejskiej dołączenie Polski do wspólnego rynku oraz napływ funduszy europejskich. Niebagatelny wpływ na sytuację gospodarczą kraju ma także otwarcie europejskiego rynku pracy dla Polaków, które wywołało silną falę emigracji zarobkowej. Coraz istotniejszym czynnikiem zmian staje się postępujący rozwój i upowszechnienie nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Odmiennie niż w przypadku akcesji do Unii Europejskiej zmian tych nie wywołuje żadne pojedyncze wydarzenie. Są one związane z wprowadzaniem w życie zaawansowanych rozwiązań technicznych i mają bardzo subtelny charakter. Warto podać kilka przykładów zmian, jakie pociągają za sobą te rozwiązania. I tak nowe technologie przeprofilowują zapotrzebowania na kompetencje na rynku pracy. Cenione jeszcze do niedawna umiejętności tracą na wartości, a w ich miejsce pojawiają się inne, znacznie bardziej pożądane i cenne. Łatwiejszy przepływ informacji, a także obniżenie kosztów komunikacji i transportu na większe odległości przyczyniają się do zwiększenia zasięgu konkurencyjności firmy lokalne coraz częściej rywalizują z firmami z innych krajów, i to zarówno na rynkach regionalnych, jak i wychodząc na rynek globalny. Nowe technologie przyczyniają się do zmian w zakresie organizacji pracy. Wymuszają także tworzenie nowych modeli biznesowych. Zwiększająca się liczba produktów w postaci cyfrowej (m.in. treści, oprogramowanie), w połączeniu z łatwością ich kopiowania, sprawia, że coraz trudniej jest sprzedawać te dobra w formie konfekcjonowanej na nośnikach fizycznych. Tę formę obrotu wypierają modele oparte na sprzedaży usług (np. SaaS oprogramowanie jako usługa). Jako usługa oferowane zaczyna być nie tylko oprogramowanie, widoczne jest to również w przypadku sprzętu (np. leasing). Technologie informacyjno-komunikacyjne doprowadziły do epokowych przemian w komunikowaniu się, dając możliwość upowszechniania informacji bez pośrednictwa tradycyjnych mediów, a także wymiany informacji i komunikacji dwukierunkowej. Dzięki Internetowi firmy mogą tworzyć własne kanały komunikacji, skierowane bezpośrednio do obecnych i przyszłych klientów. Ten potencjał porozumiewania się każdego z każdym prowadzi też do innego zjawiska, a mianowicie malejącej roli pośredników. Doskonale ilustruje to rynek książki, gdzie sprzedaż elektroniczna szybko zyskuje kosztem tradycyjnych księgarni. Rośnie też liczba tytułów publikowanych w modelu self-publishing, bez udziału klasycznych wydawców. Podobnie tracą znaczenie pośrednicy instytucjonalni na przykład pośrednictwo pracy w coraz większym stopniu opiera się na wykorzystaniu Internetu, ograniczając tym samym rolę urzędów pracy. Zasygnalizowane przykłady zmian to tylko niewielki fragment złożonego i zmieniającego się dynamicznie kontekstu funkcjonowania firm, instytucji i organizacji oraz sposobu, w jaki mogą one 3
5 działać. Zmieniający się świat wymaga od działających w nim podmiotów wysokich zdolności adaptacyjnych. Jednym z najważniejszych narzędzi umożliwiających skuteczną adaptację jest niewątpliwie zrozumienie istoty zachodzących procesów. Do tej pory brakowało usystematyzowanej wiedzy o roli technologii informacyjno-komunikacyjnych w przemianach społeczno-gospodarczych w Polsce. Lukę tę wypełnia seria opracowań powstałych w wyniku projektu Trendy rozwojowe i zmiany gospodarcze w regionie, zrealizowanego w ramach poddziałania Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Celem projektu było usystematyzowanie wiedzy i wielu rozproszonych badań na temat wpływu rozwoju i upowszechnienia technologii informacyjno-komunikacyjnych na zmiany społeczno-gospodarcze. Tak powstała seria kilkunastu raportów tematycznych. Raporty zawierają zarówno analizy o charakterze diagnostycznym, jak i elementy prognostyczne, wskazujące już teraz na widoczne zjawiska i procesy, które w niedalekiej przyszłości mogą wydatnie zyskać na popularności i znaczeniu. Opracowania zawierają też rekomendacje dla różnego rodzaju podmiotów firm, urzędów i organizacji. Projekt realizowany jest w województwie mazowieckim i koncentruje się na tym regionie. Niemniej jednak autorzy często analizują dane dotyczące całej Polski, a także innych krajów. Jest to uzasadnione, ponieważ analizowane trendy mają bardziej ogólny, ponadregionalny charakter. Celem niniejszego raportu jest opis dostępności i wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w województwie mazowieckim na tle całego kraju. Diagnoza ta i wnioski z niej płynące są podstawą do bardziej szczegółowych analiz tematycznych, przedstawionych w innych raportach. Rozpowszechnienie technologii informacyjno-komunikacyjnych w gospodarstwach domowych oraz ich wykorzystanie wśród indywidualnych użytkowników ma znaczenie dla popytu na nowe technologie, wpływa także na rynek pracy i kompetencje pracowników. Dodatkowo jest istotnym wskaźnikiem popytu na różnego rodzaju usługi i treści cyfrowe, a zatem pośrednio decyduje też o zapotrzebowaniu i opłacalności przedsięwzięć w obszarze produktów cyfrowych. Raport analizuje mocne i słabe strony województwa w tej kwestii oraz jego wewnętrzne zróżnicowanie. Dominik Batorski kierownik merytoryczny projektu 4
6 SPIS TREŚCI Słowo wstępne 3 Wprowadzenie 6 1. Komputer i Internet w gospodarstwach domowych Przyczyny braku technologii ICT w gospodarstwach domowych 8 2. Rodzaj i przepustowość dostępu do Internetu 9 3. Inne technologie w gospodarstwach domowych Upowszechnienie technologii mobilnych Zróżnicowanie dostępności Internetu w gospodarstwach domowych województwa mazowieckiego Mieszkańcy województwa mazowieckiego a nowe technologie Dostęp a korzystanie z komputera i Internetu Umiejętności i sposoby korzystania z komputerów i Internetu 28 Podsumowanie 32 O Autorach 34 O projekcie 35
7 WPROWADZENIE Rozpowszechnienie technologii informacyjno-komunikacyjnych w gospodarstwach domowych oraz ich wykorzystanie wśród indywidualnych użytkowników ma duże znaczenie gospodarcze. Nie tylko odpowiada za znaczą część popytu na nowe technologie, ale ma też wpływ na rynek pracy oraz kompetencje pracowników. Dostępność i wykorzystanie technologii informacyjno- -komunikacyjnych jest nie tylko istotnym wskaźnikiem popytu na sprzęt, ale również na różnego rodzaju usługi i treści cyfrowe. Pośrednio decyduje więc o zapotrzebowaniu i opłacalności przedsięwzięć w obszarze produktów cyfrowych. Celem niniejszego raportu jest scharakteryzowanie dostępności oraz korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych w województwie mazowieckim. Diagnoza ta i wnioski z niej płynące stanowią podstawę bardziej szczegółowych analiz tematycznych dotyczących Mazowsza, przedstawionych w innych raportach. W tym opracowaniu przedstawiamy dostępność technologii informacyjno-komunikacyjnych w gospodarstwach domowych. Koncentrujemy się na komputerach, Internecie i telefonach komórkowych, ale omówimy także inne technologie. Interesuje nas też jakość dostępu do Internetu, rodzaje i przepustowość łączy, a także zagadnienia mobilności i technologii mobilnych. Analizie poddamy uwarunkowania zróżnicowania dostępności technologii zarówno w wymiarze regionalnym, jak i w zależności od charakterystyk gospodarstw domowych. W ostatnich partiach raportu zwracamy uwagę na sprawę postaw wobec Internetu: niekorzystania z niego mimo posiadanego w domu dostępu, oraz na sposoby jego wykorzystywania: kompetencje posiadane przez użytkowników i to, jak wykorzystują te technologie. ➊ KOMPUTER I INTERNET W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH Komputery i dostęp do Internetu są coraz powszechniejsze w gospodarstwach domowych. W województwie mazowieckim w 2011 roku komputer miało 68,5% gospodarstw domowych. Jest to więcej niż w całym kraju, gdzie odsetek ten wynosił 65,8%. W porównaniu do innych województw na Mazowszu dostępność komputera w domu jest bardzo wysoka. Znajduje się ono w czołówce, tuż za województwem małopolskim (70% gospodarstw z komputerem), obok województwa wielkopolskiego (69,5%) i pomorskiego (69,2%). Należy podkreślić, że w województwie mazowieckim stosunkowo dobra sytuacja widoczna była już w 2003 roku, wówczas jedynie województwo pomorskie miało wyższy odsetek gospodarstw z komputerem. Wzrost w następnych latach był systematyczny, choć niższy niż w innych województwach, co zmniejszyło różnice między mazowieckim a innymi województwami. Mazowieckie odróżnia się głównie od województw tzw. ściany wschodniej, z którymi bezpośrednio graniczy.
8 Wykres 1. Procent gospodarstw domowych posiadających komputer Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie 31,9 42,3 49,5 60,7 66,2 18,6 20,2 29,6 29, , ,9 64,1 59,2 23,1 37,6 55,9 60, ,8 42,1 49,9 54,8 61,8 30, ,7 64, ,8 41,2 49,6 61,1 68,5 29,7 23,2 39,8 38,8 52,2 48,2 60,5 58,9 65,6 67,7 25,0 35,3 47,4 57, ,4 44,5 60,1 70,1 69,2 30, ,8 58,5 64,3 23,4 22, , ,1 52,8 53,2 59,5 63,4 31,6 46,2 54,1 66,1 69,5 21,7 27,4 43,7 57,7 64, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Jeśli chodzi o dostęp do Internetu, to województwo mazowieckie zajmuje jedno z czołowych miejsc w skali wszystkich województw. Większy odsetek gospodarstw domowych z dostępem do Internetu odnotowano tylko w dwóch województwach małopolskim i wielkopolskim, a taki sam w województwie pomorskim. Jednocześnie różnice między poszczególnymi województwami bywają znaczące i wynoszą do kilkunastu punktów procentowych. W 2003 roku, kiedy pierwszy raz w Diagnozie społecznej zadano pytanie o dostępność Internetu w domu, w mazowieckim odsetek ten wynosił 20,4%, co stawiało je na pierwszym miejscu wśród województw. Z pewnością miała na to wpływ duża dostępność Internetu w Warszawie. Później nastąpiła stagnacja wzrostu (był najniższy w skali województw). Następnie systematyczny wzrost odsetka gospodarstw w dostępem do Internetu zapewnił mazowieckiemu miejsce w czołówce województw pod względem dostępności Internetu w domu. Największy wzrost odsetka gospodarstw domowych z dostępem do Internetu zanotowano w mazowieckim w latach ; wyniósł on wtedy prawie 16 p. proc. Był to okres szybszego upowszechnienia dostępu do sieci na terenie całego kraju. W ostatnich dwóch latach odsetek gospodarstw domowych z Internetem zwiększył się o 10 p. proc. 7
9 Wykres 2. Procent gospodarstw domowych z dostępem do Internetu Dolnośląskie 15,4 28,7 37,6 53,2 62,3 Kujawsko-pomorskie 9,0 14,4 26,9 51,2 61,1 Lubelskie 8,9 16,1 26,1 43,2 54,2 Lubuskie 13,5 38,9 38,9 52,2 60,9 Łódzkie 14,6 33,2 33,2 45,4 55,6 Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie 13,6 24,9 20,4 23,7 16,2 22,4 10,1 15,8 43, ,2 19,6 29,4 45,5 25,4 34,1 49,2 57,3 52,9 49,5 65,7 62,9 61,2 59,1 61, Pomorskie 19,5 26, ,2 63,3 Śląskie 15,2 28,3 38,7 51,7 61,6 Świętokrzyskie 8,7 13,516,3 39,9 52,3 Warmińsko-mazurskie 9,9 19,6 30,8 41,6 58,1 Wielkopolskie 19,9 26,9 38,9 57,9 65 Zachodniopomorskie 10,0 14,8 34, ,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Warto zaznaczyć, że komputery i dostęp do Internetu częściej mają gospodarstwa domowe liczące więcej osób, stąd też dostęp do tych technologii w domu ma większy odsetek osób. Komputer w domu w 2011 roku miało 76,7% mieszkańców województwa, a dostęp do Internetu 70,8%. Odsetki te są nieco wyższe niż wartości dla całego kraju, gdzie 75,5% ma w domu komputer, a 70,5% dostęp do sieci Przyczyny braku technologii ICT w gospodarstwach domowych Ważnym elementem diagnozy korzystania z komputera i Internetu jest poznanie powodów, dla których ludzie rezygnują z korzystania z tych mediów. Ograniczenia finansowe zmusiły do rezygnacji z posiadania komputera stacjonarnego 6,3% mieszkańców województwa mazowieckiego, z komputera przenośnego 15,6%. Jeśli wyłączymy mieszkańców Warszawy, czynniki finansowe zaczynają odgrywać nieco większą rolę i procenty tych, którzy nie mogą pozwolić sobie na zakup komputera, wynoszą odpowiednio: 8,3% i 20,1%. Najczęściej wymienianym powodem braku dostępu do Internetu w domu jest brak takiej potrzeby. Ten powód podawany jest przez respondentów częściej w województwie mazowieckim (57% nieposiadających dostępu) niż w całym kraju (44% nieposiadających dostępu). W drugiej grupie powodów nieposiadania Internetu w domu stwierdzono: brak odpowiedniego sprzętu 32%, brak umiejętności 31% oraz zbyt duże koszty dostępu 26%. Jak widać z tego zestawienia, istotniejsze są powody miękkie (brak potrzeby, brak kompetencji). Ograniczenia finansowe deklaruje co czwarty respon- 8
10 dent nieposiadający dostępu do Internetu. Powody związane z ograniczeniami technologicznymi (brak sprzętu, brak możliwości podłączenie stałego łącza) można zakwalifikować jako mniej istotne. Obawy związane z prywatnością, bezpieczeństwem i szkodliwością odeszły wyraźnie na dalszy plan. Być może jest to związane z większą wiedzą dotyczącą Internetu także wśród nieinternautów. Warto zaznaczyć, że w województwie mazowieckim powody miękkie mają większe znaczenie niż w przypadku całego kraju. Po wyłączeniu z analizy Warszawy przyczyny braku dostępu do Internetu zmieniają się tylko nieznacznie. Najistotniejszy pozostaje brak potrzeby (59% nieposiadających dostępu), brak umiejętności (30% nieposiadających dostępu), brak odpowiedniego sprzętu (28%) i koszty (28%). Wykres 3. Powody braku dostępu do Internetu w domu Procent gospodarstw nieposiadających dostępu do Internetu Powody braku dostępu brak odpowiedniego sprzętu brak możliwości korzystanie z łącza stałego możliwości korzystania gdzie indziej Internet nie jest nam potrzebny Internet nie ma nic ciekawego do zaoferowania względy prywatności lub bezpieczeństwa Internet może być szkodliwy koszty dostępu są zbyt duże brak umiejętności inny powód Kraj Mazowieckie 57 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej ➋ RODZAJ I PRZEPUSTOWOŚĆ DOSTĘPU DO INTERNETU Obecnie coraz większe znaczenie ma nie tylko sam dostęp do Internetu, lecz także rodzaj i przepustowość łącza. Porównując pod tym względem województwo mazowieckie z całym krajem, trzeba stwierdzić, że nie różni się ono znacząco. Różnica widoczna jest właściwie tylko w łączeniu się przez sieć komórkową (ew. przez telefon komórkowy) i wynosi ok. 4 p. proc. Większy odsetek osób korzystających z sieci komórkowych wskazuje na lepsze rozwinięcie tego typu infrastruktury, ale być może też na większe zainteresowanie mobilnym dostępem w Warszawie i województwie mazowieckim. Co istotne, ponad 50% gospodarstw domowych ma dostęp do sieci poprzez stałe łącze. Wielkość ta jest identyczna w województwie i w całym kraju. Jeśli jednak wyłączy się z analiz Warszawę, dostęp do Internetu poprzez stałe łącze będzie miało niespełna 40% gospodarstw domowych (przy 53% gospodarstw posiadających dostęp do Internetu). Największy wzrost gospodarstw domowych posiadających stałe łącze w województwie mazowieckim 9
11 bez Warszawy odnotowano między 2007 a 2009 rokiem (ponad 10 p. proc.). Później, mimo stosunkowo gorszej sytuacji w porównaniu do całego kraju, wzrost był umiarkowany. Wykres 4. Rodzaj dostępu do Internetu w województwie mazowieckim i w całym kraju w 2011 r. Mazowieckie 0,3 50,7 14,7 2,2 dial-up stałe łącze Kraj 0,3 50,4 10,5 2,9 sieć komórkowa (ew. modem w komórce inne Procent gospodarstw domowych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej W samej Warszawie dostęp do połączenia z Internetem przez stałe łącze jest powszechny. Ma go 67,3% gospodarstw domowych. Największy wzrost odnotowano pomiędzy 2005 a 2007 rokiem. Może to oznaczać, że w stolicy powoli następuje nasycenie dostępności Internetu. Widocznym trendem jest również mobilne łączenie się z siecią. Wzrost odsetka gospodarstw korzystających z takiego łącza jest wyraźny. W Warszawie w 2011 roku dostęp przez sieć komórkową miało niemal co piąte gospodarstwo domowe (19,6%). W województwie mazowieckim było to 11,6% gospodarstw, w całym kraju 10,5%. Duży rozwój tego typu łączy nastąpił szczególnie między 2009 a 2011 rokiem. Wykres 5. Dynamika upowszechnienia stałych łączy i mobilnego dostępu do Internetu w Polsce, w Warszawie i w województwie mazowieckim z wyłączeniem Warszawy 80 Procent gospodarstw domowych ,3 60,9 49,4 50,4 43,8 39,8 34,3 31,8 23, , ,5 11,6 5,7 0,6 1,7 10,5 1,6 5,3 0, Kraj: łącze stałe Kraj: Internet mobilny Mazowieckie bez Warszawy: łącze stałe Mazowieckie bez Warszawy: Internet mobilny Warszawa: łącze stałe Warszawa: Internet mobilny Lata Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej
12 W całym województwie mazowieckim stałe łącze z Internetem ma ponad 50% gospodarstw domowych. W 2011 roku najczęściej spotykane były łącza o prędkości 1 Mb/s (19%) i 2 Mb/s (23%). Łącza o prędkości 6-10 Mb/s ma 24%, powyżej 10 Mb/s 12%. Pod względem szybkości łączy województwo mazowieckie nie różni się znacząco od całego kraju. Istotna różnica dotyczy dostępności łączy o największej przepustowości powyżej 10 Mb/s, których w województwie mazowieckim jest aż dwukrotnie więcej niż w całej Polsce (6% łączy w całym kraju, 12% w województwie mazowieckim). Dostępność infrastruktury jest jednak zróżnicowana. W województwie mazowieckim bez Warszawy dostęp do najszybszych łączy jest gorszy niż w całym kraju. Powszechniejsze są łącza do 512 kb/s (17% gospodarstw), rzadsze te najszybsze, powyżej 6Mb/s. W Warszawie 50% stałych łączy ma szybkość przynajmniej 6Mb/s, łącza do 512 kb/s stanowią jedynie 7%. Różnica w infrastrukturze pomiędzy całym krajem i województwem mazowieckim a samą Warszawą jest bardzo duża. Od 2007 roku rozwój szybkości łączy był ogromny. Można to powiedzieć zarówno w odniesieniu do Warszawy, która pozytywnie wyróżnia się na tle całego kraju, jak i do całego województwa mazowieckiego. Pomiędzy 2007 a 2011 rokiem spadek odsetka łączy o prędkości do 512 kb/s wyniósł 60 p. proc. w województwie mazowieckim bez Warszawy i 53 p. proc w samej Warszawie. W ciągu 4 lat wolne łącza zostały zmarginalizowane. Ich miejsce zajęły łącza o szybkości 1-2 Mb/s na terenie województwa i powyżej 6 Mb/s w Warszawie. Pod tym względem dokonał się spektakularny rozwój. Należy oczekiwać dalszego dynamicznego wzrostu przepustowości łączy sieciowych. Wykres 6. Zmiany przepustowości stałych łączy w Warszawie i w województwie mazowieckim bez Warszawy Warszawa do 512 kb/s Kraj Woj. mazowieckie bez Warszawy * Mb/s 2 Mb/s pow. 6 Mb/s inna/trudno powiedzieć % 20% 40% 60% 80% 100% Odsetek gospodarstw domowych posiadających stałe łącze * pow. 1 Mb/s Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej
13 ➌ INNE TECHNOLOGIE W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH Dostęp do innych technologii w województwie mazowieckim jest zbliżony do poziomu obserwowanego w całym kraju. Nieznacznie więcej gospodarstw w mazowieckim ma w domu telefon stacjonarny (3 p. proc.). Nieznacznie mniej ma dostęp do płatnej telewizji (3 p. proc.). W przypadku telewizorów LCD lub plazmowych, odtwarzaczy DVD, kina domowego różnice wynoszą 1-2 p. proc. Wykres 7. Dostęp do nowych technologii w gospodarstwach domowych Procent gospodarstw domowych telefon stacjonarny telewizor LCD/ plazma płatna telewizja odtwarzacz DVD kino domowe czytnik książek Kraj Mazowieckie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Jeśli przyjrzeć się bliżej rozwojowi dostępności do nowych technologii w gospodarstwach województwa mazowieckiego, to po raz kolejny ujawniają się różnice między Warszawą a pozostałą częścią województwa (z wyłączeniem kina domowego). Technologiami najczęściej dostępnymi w gospodarstwach domowych poza Warszawą są odtwarzacze DVD i telewizja kablowa lub satelitarna 59%. W Warszawie jest to telewizja satelitarna lub kablowa 79%, odtwarzacze DVD 69%. Z biegiem czasu dysproporcje zmniejszyły się tylko w przypadku niektórych technologii (dostępność odtwarzaczy DVD). W Warszawie wcześniej wzrosła dostępność telewizji kablowej lub satelitarnej oraz odtwarzaczy DVD. W przypadku telewizorów LCD/plazmowych większe różnice pomiędzy Warszawą a pozostałą częścią województwa nastąpiły później. W zestawieniu zmian dostępności tych czterech technologii można zaobserwować wyraźną poprawę. Warszawa wypada lepiej w porównaniu z resztą województwa i całym krajem. Zaznaczyć jednak należy, że województwo mazowieckie po wyłączeniu Warszawy ma niższe wskaźniki dostępności tych technologii w stosunku do całego kraju. Większe różnice dotyczą telewizji kablowej i satelitarnej oraz telewizorów plazmowych i LCD. 12
14 Wykres 8. Dynamika dostępu do technologii w gospodarstwach domowych w Warszawie i w województwie mazowieckim bez Warszawy Mazowieckie bez Warszawy 59 43,3 43,8 40,7 Mazowieckie bez Warszawy 59 53,5 43,5 20,4 Warszawa Kraj 79 71,7 63,5 55, ,5 57, Warszawa Kraj 69 63,4 54,5 37, ,4 49, Odsetek gospodarstw posiadających telewizję kablową bądź satelitarną Odsetek gospodarstw posiadających odtwarzacz DVD Mazowieckie bez Warszawy 43,8 30,7 18 Mazowieckie bez Warszawy 17 13,4 11,2 Warszawa Kraj 57,4 38,1 15, ,7 20, Warszawa Kraj 18 12,9 11, ,6 12, Odsetek gospodarstw posiadających telewizor LCD/plazmowy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Odsetek gospodarstw posiadających kino domowe 13
15 ➍ UPOWSZECHNIENIE TECHNOLOGII MOBILNYCH Wcześniejsze analizy pokazały między innymi zwiększającą się dostępność Internetu mobilnego. Zmiany te widoczne są szczególnie w województwie mazowieckim w Warszawie prawie 20% gospodarstw dysponuje takim łączem, a w pozostałej części województwa ponad 11%. Odsetek osób posiadających stały dostęp do Internetu przez sieć komórkową na przykład Orange Free, Blueconnect, iplus, Play Online, Aster Mobile wyraźnie wzrósł. Co istotne, wzrost ten jest widoczny w całym województwie mazowieckim, które pozytywnie wyróżnia się na tle kraju, gdzie pomiędzy 2009 a 2011 rokiem wzrost był mniejszy. Wykres 9. Mobilny dostęp do Internetu w latach w Warszawie i w województwie mazowieckim bez Warszawy 20 Odsetek osób posiadających stały dostęp do Internetu przez sieć komórkową ,3 9,9 12,3 16,5 6,6 13, Kraj Warszawa Mazowieckie bez Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Technologie mobilne to nie tylko mobilny dostęp do Internetu. Warto w tym miejscu przyjrzeć się trendom związanym z takim sprzętem jak przenośne komputery czy telefony komórkowe. Porównując obecność komputerów przenośnych i stacjonarnych w gospodarstwach domowych, trzeba stwierdzić, że diametralnie wzrosła dostępność tych pierwszych. Jeszcze w 2005 roku w województwie mazowieckim, gdzie były one najbardziej rozpowszechnione, miało je mniej niż 5% gospodarstw. Po 2007 roku nastąpił radykalny skok. W 2011 roku w mazowieckim laptop miało 41,7% gospodarstw, a w połowie województw odsetek ten wynosił przynajmniej 40%. Obok gwałtownego skoku w dostępności komputerów przenośnych nastąpiło osłabienie wzrostu czy w niektórych wypadkach zmniejszenie odsetka gospodarstw posiadających komputer stacjonarny. 14
16 W przypadku województwa mazowieckiego odsetek gospodarstw posiadających taki komputer wynosi 49,6%, co sprawia, że jest to nadal powszechniejsza technologia niż komputer przenośny, lecz już mniej popularna niż w 2009 roku (spadek o 1,6 p. proc.). Spadek odsetka gospodarstw domowych posiadających komputery stacjonarne pomiędzy 2009 a 2011 rokiem był widoczny w województwie kujawsko-pomorskim, lubuskim, małopolskim, opolskim, pomorskim (o 6,5 p. proc), śląskim i wielkopolskim. Komputery stacjonarne wciąż znajdują się w większości gospodarstw domowych, ale biorąc pod uwagę dynamiczny wzrost dostępności komputerów przenośnych i stagnację bądź spadek dostępności komputerów stacjonarnych, proporcje te będą się szybko zmienić. Wykres 10. Dynamika dostępności komputerów stacjonarnych i przenośnych w gospodarstwach domowych województwa mazowieckiego komputer stacjonarny Procent gospodarstw domowych w woj. mazowieckim ,6 45,6 13,7 komputer przenośny 51,2 49,6 41,7 29,9 10 4, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Kolejnym obszarem upowszechnienia technologii mobilnych są telefony. Tutaj zmiany zaczęły się najwcześniej i są najwyraźniejsze. Odsetek osób mających telefon stacjonarny w domu w województwie mazowieckim spadł pomiędzy 2003 a 2011 rokiem o 22,6 p. proc. i wynosi obecnie 59,5%. Spadek ten był systematyczny, jednak najbardziej widoczny pomiędzy 2007 a 2011 rokiem. Porównując województwo mazowieckie do innych województw, obserwujemy, że skala rezygnacji z telefonów stacjonarnych nie jest tu większa. Jedynie kilka województw (małopolskie, opolskie, podkarpackie i podlaskie) ma większy odsetek gospodarstw posiadających telefon stacjonarny. Natomiast w województwach warmińsko-mazurskim i zachodniopomorskim odsetek ten wynosi niewiele ponad 44%. W omawianym okresie (lata ) w województwie mazowieckim wzrost odsetka posiadaczy telefonów komórkowych wyniósł 50,1 p. proc. Obecnie 87,5% mieszkańców mazowieckiego ma taki telefon. Największy wzrost użytkowników nastąpił pomiędzy 2005 a 2007 rokiem (21,4 p. proc.). Pod względem posiadania telefonów komórkowych województwo mazowieckie znajduje się w czołówce. Nieznacznie większy odsetek użytkowników odnotowano 15
17 w województwie zachodniopomorskim (88,8%). W całym kraju rzadko spada on poniżej 80% (wyjątkiem jest województwo podlaskie 75,9%). Jak widać, zasięg telefonów komórkowych jest ogromy, a w przypadku telefonów stacjonarnych systematycznie spada. Wykres 11. Dynamika dostępności telefonów stacjonarnych i komórkowych w województwie mazowieckim ,1 37,4 79, ,1 71,4 81,2 68,6 87,5 59, procent gospodarstw z telefonem stacjonarnym procent osób z telefonem komórkowym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej ➎ ZRÓŻNICOWANIE DOSTĘPNOŚCI INTERNETU W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Posiadanie komputera i dostępu do Internetu w domu pozostaje w związku z dochodami w rodzinie. Jak pokazuje wykres 12, posiadanie komputera jest silnie zróżnicowane w grupach wyróżnionych ze względu na kwartyle dochodu na jednostkę konsumpcyjną w gospodarstwie domowym (kwartyle zostały wyliczone dla całego kraju). W województwie mazowieckim w gospodarstwach o niższych dochodach 42% posiada komputer, a wśród gospodarstw z najwyższym dochodem jest to 91%. Należy zwrócić uwagę, że sytuacja gospodarstw o najniższych dochodach w województwie mazowieckim jest pod względem posiadania komputera gorsza niż w całym kraju. Różnica ta w 2011 roku wyniosła 5 p. proc. Wśród gospodarstw z 2. kwartyla dochodów różnice pomiędzy mazowieckim a krajem są niewidoczne, w 3. kwartylu dochodów wynoszą 3 p. proc. Ogólnie rzecz biorąc, zróżnicowanie dostępności komputerów ze względu na dochody jest w województwie mazowieckim większe niż w całej Polsce. Przyglądając się dynamice wzrostu odsetka gospodarstw domowych, trzeba zauważyć różną dynamikę wzrostu. Różnice pomiędzy najzamożniejszymi a najmniej zamożnymi gospodarstwami w województwie mazowieckim pomiędzy 2003 a 2011 rokiem nieznacznie się powiększyły. Różnice pomiędzy 2. a 3. kwartylem wyraźnie się zmniejszyły. 16
18 Wykres 12. Posiadanie komputera w gospodarstwie domowym ze względu na dochody na osobę w województwie mazowieckim i w całym kraju Odsetek gospodarstw posiadających komputer * kraj: 1. kw. doch. kraj: 2. kw. doch. kraj: 3. kw. doch. kraj: 4. kw. doch. woj. maz. 1. kw. doch. woj. maz. 2. kw. doch. woj. maz. 3. kw. doch. woj. maz. 4. kw. doch * W latach odsetek gospodarstw posiadających komputer w tym kwartylu praktycznie się nie zmienił. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Jeśli wziąć pod uwagę dostępność Internetu, to podobnie jak w przypadku komputera jest ona związana z zamożnością. W województwie mazowieckim wśród gospodarstw domowych z najniższymi dochodami na jednostkę konsumpcyjną Internet posiada 35% gospodarstw, wśród najzamożniejszych jest to 87%. W 2. i 3. kwartylu dostęp do Internetu ma odpowiednio: 54% i 59%. W porównaniu do całego kraju najistotniejszą różnicą jest dostęp do Internetu w najuboższych gospodarstwach, który w województwie mazowieckim jest gorszy niż w całym kraju (różnica 6 p. proc.). Z kolei najzamożniejsi mieszkańcy województwa mazowieckiego mają Internet w domach częściej, niż można to zaobserwować w skali kraju. W województwie mazowieckim wzrost dostępności Internetu w gospodarstwach z 1. kwartyla dochodów widoczny jest po 2005 roku i przez następne cztery lata jest dynamiczny. Gospodarstw z 2. kwartyla posiadających dostęp do Internetu zaczyna intensywnie przybywać po 2007 roku. Podobnie wygląda to wśród najzamożniejszych z 3. i 4. kwartyla dochodów. Widoczna jest utrzymująca się różnica w dostępie do Internetu pomiędzy gospodarstwami z najwyższego i najniższego kwartyla dochodów. Na skutek dynamicznego wzrostu pomiędzy 2009 a 2011 rokiem bardzo zmniejszyła się natomiast różnica pomiędzy 2. a 3. kwartylem. Mimo wyraźnego upowszechniania się Internetu w gospodarstwach domowych o najniższych dochodach ich relatywnie gorsza sytuacja jest nadal widoczna. 17
19 Wykres 13. Posiadanie dostępu do Internetu w gospodarstwie domowym ze względu na dochody na osobę w województwie mazowieckim i w całym kraju 100 Odsetek gospodarstw posiadających dostęp do Internetu kraj: 1. kw. doch kraj: 2. kw. doch kraj: 3. kw. doch kraj: 4. kw. doch * 6 woj. maz. 1. kw. doch * 11 woj. maz. 2. kw. doch woj. maz. 3. kw. doch woj. maz. 4. kw. doch * W latach w 1. i 2. kwartylu dochodów nastąpił niewielki spadek odsetka gospodarstw domowych z dostępem do Internetu, odpowiednio o 2 i 3 p. proc. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Zróżnicowanie pod względem obecności komputerów i dostępu do Internetu w gospodarstwach domowych pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi jest wciąż obecne. W 2011 roku w miastach województwa mazowieckiego (z wyłączeniem Warszawy) komputer miało 63,5% gospodarstw domowych. Jest to 5,8 p. proc. mniej niż w skali kraju. Różnica pomiędzy obszarami miejskimi a wiejskimi w mazowieckim wyniosła w 2011 roku 7,1 p. proc. Obszary wiejskie w mazowieckim wypadają nieznacznie lepiej w porównaniu do obszarów wiejskich w całym kraju. Wzrost odsetka gospodarstw domowych posiadających komputer pomiędzy rokiem 2003 a 2011 był wyraźny. Jeśli chodzi o obszary wiejskie, to największy wzrost zaobserwowano pomiędzy 2007 a 2009 rokiem (16,8 p. proc.). W tym samym okresie nieco większy wzrost widoczny jest również na obszarach miejskich województwa mazowieckiego (11,6 p. proc.). Analizując dostęp do Internetu na obszarach wiejskich i miejskich (z wyłączaniem Warszawy) województwa mazowieckiego, można stwierdzić, że podobnie jak w przypadku komputerów dostęp do Internetu zarówno na terenach miejskich, jak i wiejskich jest słabszy niż w całym kraju. Różnice w 2011 roku wyniosły: na obszarach miejskich 8 p. proc., na obszarach wiejskich 5 p. proc. 18
20 Wykres 14. Posiadanie komputera w gospodarstwie domowym ze względu na typ miejscowości w województwie mazowieckim i w całym kraju Odsetek gospodarstw posiadających komputer ,5 33,8 34,5 18,8 17,6 72,9 65,4 63,9 53,8 54,1 60,2 52,7 44,6 48,4 44,4 48,9 39,1 30,1 32, ,4 69,2 63,5 58,8 56, Kraj: obszary miejskie Kraj: obszary wiejskie Warszawa Mazowieckie: obszary miejskie Mazowieckie: obszary wiejskie (bez W-wy) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Wykres 15. Posiadanie dostępu do Internetu w gospodarstwie domowym ze względu na typ miejscowości w województwie mazowieckim i w całym kraju 90 Odsetek gospodarstw posiadających dostęp do Internetu ,4 55,5 57,4 52, ,5 39,7 31,6 29,0 38,5 19,5 33,7 23,6 20,0 18,3 11,9 7,0 13,1 10,7 7, ,6 65,8 58,8 51,6 47,6 Kraj: obszary miejskie Kraj: obszary wiejskie Warszawa Mazowieckie: obszary miejskie Mazowieckie: obszary wiejskie (bez W-wy) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej W samym województwie mazowieckim różnice pomiędzy obszarami wiejskimi a miejskimi wyniosły 11,2 p. proc (różnica jest mniejsza niż w całym kraju, gdzie wynosi 14,2 p. proc.). Największy wzrost dostępności Internetu na obszarach wiejskich jest zauważalny pomiędzy 2007 a 2009 rokiem (13,9 p proc.). W tym okresie różnica pomiędzy obszarami wiejskimi a miejskimi znacznie się zmniej- 19
21 szyła. Na obszarach miejskich województwa mazowieckiego wzrost odsetka gospodarstw z dostępem do Internetu był systematyczny, z największym wzrostem pomiędzy 2005 a 2007 rokiem (18,5%). Regionalne zróżnicowanie dostępności do Internetu jest bardzo duże. Przedstawione dane nie do końca dobrze to oddają, ponieważ zliczają do jednej grupy obszarów wiejskich wsie podwarszawskie i prowincjonalne części województwa. Znacznie lepszego pojęcia o zróżnicowaniu dostępności Internetu w mazowieckich gminach dostarczają dane o korzystaniu z ulgi na Internet. Są one dobrym przybliżeniem dostępności sieci na różnych obszarach. Z ulgi mogą korzystać osoby płacące podatek PIT, które płacą za dostęp do Internetu w miejscu zamieszkania. W 2010 roku odliczenie takie wystąpiło w zeznaniach podatkowych prawie 5,9 mln osób. Nie wszyscy, którzy są do tego uprawnieni, faktycznie korzystają z ulgi; ponadto nie mogą z niej skorzystać np. rolnicy płacący jedynie podatki rolne i gruntowe. Niemniej analizy wskazują, że dane o korzystaniu z ulgi dobrze obrazują zróżnicowanie w dostępności Internetu. Pewne odchylenia, które mogą się tu pojawić, dotyczą raczej zawyżenia wskaźników dla najmniejszych gmin wiejskich. Wykres 16. Korzystanie z ulgi na Internet w gminach województwa mazowieckiego i całego kraju w 2010 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Wykres 16 pokazuje zależność korzystania z ulgi, a więc pośrednio dostępności Internetu, od liczby osób płacących podatki w danej gminie. Jak można zaobserwować, największa dostępność Internetu jest w największych gminach miejskich, choć zdarza się, że również w małych gminach wskaźnik ten przyjmuje wysokie wartości. Gminy województwa mazowieckiego wypadają dość przeciętnie na tle całego kraju. W wielu, szczególnie niedużych, wiejskich gminach korzystanie z Internetu i ulgi jest na niskim poziomie. 20
22 Techno lo g i e i nfo r m acyjno -ko m u ni kacyj n e w gos po da rst wac h d o m ow yc h woj ewó dz t wa m a zow i ecki ego Wykres 17. Procent podatników korzystających z ulgi na Internet w gminach województwa mazowieckiego w latach r r r r Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Na wykresie przedstawiającym dynamikę zmian w latach można zaobserwować, że największa dostępność Internetu jest w Warszawie oraz jej najbliższych okolicach, a także w większych miastach województwa. W okresie kliku lat nastąpił wyraźny przyrost korzystających z ulgi. Pozytywne jest to, że przyrost dotyczył w znacznej mierze obszarów, które wcześniej były w nieco gorszej sytuacji. Precyzyjniejszą mapę zmian od 2007 do 2010 roku przedstawia wykres 18. Warto porównać dane dla 2010 roku z przyrostami w latach poprzednich. Jak widać, największe wzrosty korzystania z ulgi odnotowano poza Warszawą i jej najbliższą okolicą. Wiele spośród małych gmin doświadczyło szybkiego przyrostu dostępności Internetu. Przedstawione analizy potwierdza wykres 19. W latach największy przyrost użytkowników Internetu nastąpił w gminach, w których korzystanie z ulgi kształtowało się wcześniej na średnim poziomie. Najpowolniejszy wzrost odnotowano w niektórych gminach wiejskich, gdzie dostępność sieci w 2007 roku też była bardzo niska, ale również w niektórych gminach miejskich, gdzie już kilka lat temu wielu podatników korzystało z ulgi na Internet. 21
23 Wykres 18. Procent podatników korzystających z ulgi na Internet w gminach województwa mazowieckiego w roku 2010 oraz zmiany w latach r. Zmiany w okresie r Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Wykres 19. Przyrost podatników korzystających z ulgi na Internet w gminach w województwie mazowieckim i w całym kraju w 2010 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Warto podkreślić, że na tle zmian zachodzących w skali całego kraju rozwój dostępności Internetu w województwie mazowieckim przedstawia się dość dobrze. Widoczna jest przede wszystkim szybsza poprawa sytuacji w gminach wiejskich, w których w 2007 roku Internet był stosunkowo 22
24 słabo dostępny. W całej Polsce przyrosty korzystania z ulgi w tego typu gminach były wyraźnie niższe. Z drugiej strony, nieco szybciej rosło korzystanie z niej w gminach miejskich, w których już wcześniej sytuacja była dobra. Tym samym na poziomie całego kraju różnice między największymi i najmniejszymi gminami raczej się zwiększają. Szczególnie małe wiejskie gminy od lat pozostają na bardzo niskim poziomie korzystania z Internetu i z ulgi podatkowej wśród płatników PIT. Tymczasem w województwie mazowieckim różnice nie tylko nie rosną, lecz nawet zmniejszają się i mniejsze gminy powoli poprawiają swoją pozycję, nadrabiając dystans w stosunku do miast. W podsumowaniu należy stwierdzić, że choć regionalne zróżnicowanie dostępności Internetu jest bardzo duże, to jednak sytuacja większości obszarów województwa mazowieckiego ulega stopniowej poprawie i powoli przestają one pozostawać w tyle za innymi gminami wiejskimi o podobnej wielkości w Polsce w takim stopniu, w jakim było to jeszcze kilka lat temu. Duże zróżnicowanie pod względem dostępu do Internetu w domu widoczne jest także przy podziale na typy gospodarstw domowych. W województwie mazowieckim dostęp do Internetu najpowszechniejszy jest wśród rodzin z dziećmi. W przypadku małżeństw mających przynajmniej jedno dziecko odsetek gospodarstw posiadających w domu Internet wynosi ok. 85%. W przypadku gospodarstw wielorodzinnych i nierodzinnych wieloosobowych odsetek gospodarstw z dostępem do Internetu wynosi ok. 80%. Wśród rodzin niepełnych siedem na dziesięć ma Internet w domu. Dostęp do Internetu w domu najmniej upowszechniony jest wśród małżeństw nieposiadających dzieci oraz gospodarstw nierodzinnych jednoosobowych. W porównaniu do całego kraju szczególnie zwraca uwagę różnica w dostępie do Internetu wśród gospodarstw nierodzinnych wieloosobowych (wynosi 25 p. proc.) oraz nierodzinnych jednoosobowych (12,5 p. proc.). Widoczna jest również lepsza sytuacja wśród rodzin niepełnych (4,3 p. proc.). Wykres 20. Posiadanie dostępu do Internetu w gospodarstwie domowym ze względu na typ rodziny w województwie mazowieckim i w całym kraju nierodzinne wieloosobowe 52,9 78,9 nierodzinne jednoosobowe 25 37,5 wielorodzinne 80,4 78,5 rodziny niepełne 70,1 65,8 małżeństwa z 3 i więcej dzieci 84,5 84,3 małżeństwa z 2 dzieci 86,5 87,4 małżeństwa z 1 dzieckiem małżeństwa bez dzieci 46,8 47,8 85,7 81,7 Mazowieckie Kraj Procent gospodarstw z dostępem do Internetu Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej
25 ➏ MIESZKAŃCY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO A NOWE TECHNOLOGIE W województwie mazowieckim w 2011 roku z komputera korzystało 62,7% osób. Internetu aktywnie używało niewiele mniej, bo 59,5% 1. W porównaniu do całego kraju jest to nieznacznie lepiej (60,6% korzysta z komputera, 57,9% z Internetu). Znacznie popularniejszą technologią jest obecnie telefon komórkowy. Miało go 87,5% mieszkańców województwa, jest to o 2,6 p. proc. więcej niż w całym kraju. Po wyłączeniu z analizy Warszawy województwo mazowieckie wypada słabiej w obszarze korzystania z komputera i Internetu w porównaniu do całego kraju. Odsetek użytkowników komputerów wynosi 51,6% (7,1 p. proc. mniej niż w skali kraju), użytkowników Internetu 50,1% (6,9 p. proc. mniej niż w skali kraju). Odsetek użytkowników telefonów komórkowych jest zbliżony do wyniku w kraju (84,1% w województwie mazowieckim bez Warszawy, 84,9% w całym kraju). Zestawiając korzystanie z komputera i Internetu oraz z telefonu komórkowego w województwie mazowieckim i w całym kraju, trzeba stwierdzić, że różnice nie są tu duże. W województwie mazowieckim nieznacznie większy jest odsetek osób korzystających ze wszystkich technologii (2,4 p. proc.) i nieznacznie mniejszy odsetek osób niekorzystających z żadnej z wymienionych technologii. Wykres 21. Korzystanie z komputerów, Internetu i telefonów komórkowych w Polsce i województwie mazowieckim 100% 90% Procent osób pow. 16 roku życia 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 54,5 56,9 1,1 0,5 30,5 30,7 komputer, Internet i telefon komórkowy komputer i Internet telefon komórkowy nie korzysta z żadnej z tych technologii 10% 13,8 11,9 0% Kraj Mazowieckie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Przyjmujemy tu nieco inną definicję użytkowników niż w raportach z badań Diagnozy Społecznej, koncentrując się na osobach, które regularnie korzystają z sieci i korzystały z niej w ostatnim okresie. 24
26 Prawie 12% mieszkańców województwa mazowieckiego nie korzysta ani z telefonów komórkowych, ani z komputerów, ani też z Internetu. Jeśli wyłączymy z analiz Warszawę, odsetek ten wzrasta do 15,3%. Odsetek korzystających jedynie z telefonu komórkowego wzrasta do 36,7%, natomiast korzystających ze wszystkich technologii jest mniejszy prawie o 10 p. proc. i wynosi 47,4%. Oznacza to, że intensywność i powszechność wykorzystania tych technologii jest w dużym stopniu związana z miejscem zamieszkania i w dużo większej koncentracji występuje w Warszawie. W porównaniu do poszczególnych województw mieszkańcy województwa mazowieckiego znajdują się na 4. miejscu pod względem odsetka internautów. Częściej z Internetu korzystają jedynie mieszkańcy województw: dolnośląskiego, lubuskiego, pomorskiego i śląskiego. Równie często z Internetu korzystają mieszkańcy województwa małopolskiego. Wykres 22. Korzystanie z Internetu w województwach w latach Procent osób w wieku 16+ korzystających z Internetu Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Wzrost odsetka użytkowników w województwie mazowieckim od 2007 roku był systematyczny i wyniósł 9 p. proc. w latach oraz 7 p. proc. w latach W innych województwach, m.in. w dolnośląskim i kujawsko-pomorskim, można było zaobserwować bardziej dynamiczny wzrost liczby użytkowników Internetu, lecz stosunkowo wysoki odsetek w latach wcześniejszych pozwolił województwu mazowieckiemu pozostać w czołówce pod względem odsetka internautów. Z żadnej z wymienionych technologii (telefon komórkowy, komputer, Internet) nie korzysta obecnie 11,8% mieszkańców województwa mazowieckiego. Ze wszystkich tych technologii korzysta 56,9%. Znacznie częściej korzystają z nich mieszkańcy stolicy. Po wyłączeniu z analizy 25
27 Warszawy odsetek osób niekorzystających z telefonu komórkowego, Internetu i komputera wzrasta do 15,1%, a korzystających ze wszystkich tych technologii spada do 47,4% Dostęp a korzystanie z komputera i Internetu Dostęp do nowych technologii systematycznie się rozszerza. Obserwować można również ciągły wzrost użytkowników tych technologii. Porównanie dostępności komputerów i Internetu w domu z odsetkiem osób korzystających z tych technologii wskazuje, że istnieje grupa posiadająca dostęp, ale niekorzystająca z tych technologii. Dostęp do komputera w domu w województwie mazowieckim w 2011 roku miało 76,7%, do Internetu nieco mniej 70,8% (w skali kraju jest to 75,5% komputer i 70,5% Internet). Oznacza to, że choć komputery i Internet są częściej obecne w gospodarstwach domowych liczących więcej osób, to jednocześnie część z nich nie korzysta z tych technologii mimo posiadania dostępu. Wśród osób posiadających komputer w domu nie używa go 20,6%, w przypadku Internetu odsetek ten wynosi 20,4% (w skali kraju odsetki wynoszą ponad 22%). Wyniki te są bardzo istotne. Oznaczają bowiem, że w tych przypadkach niekorzystanie z Internetu nie może wynikać z przyczyn o twardym charakterze, takich jak brak sprzętu lub infrastruktury dostępowej, czy też z ograniczeń finansowych. Pomimo łatwego dostępu we własnym domu osoby te nie decydują się na rozpoczęcie korzystania z komputera i Internetu. Wykres 23. Posiadanie dostępu do komputera i Internetu w domu a korzystanie z nich w województwie mazowieckim Odsetek osób w wieku 16+ w województwie mazowieckim ,0 40,1 52,3 23,1 28,7 19,4 30,6 44,9 62,2 59,1 53,1 56,4 44,8 43,2 69,4 52,5 76, ,9 62,7 59,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej Posiadanie Internetu w domu Posiadanie komputera w domu Korzystanie z Internetu Korzystanie z komputera Wykres 23 zestawia odsetek osób posiadających komputer i Internet z odsetkiem osób korzystających z tych technologii. Jak widać, dostęp do komputera w domu ma 76,8% mieszkańców województwa mazowieckiego. Wzrost odsetka osób dysponujących tą technologią w domu następował nieprzerwanie od 2003 roku. Użytkowników tej technologii w 2011 roku było 26
28 62,7%. Alarmujące jest to, że od 2003 roku powiększyła się różnica między odsetkiem osób podsiadających komputer a korzystających z niego. W przypadku Internetu można obserwować zarówno systematyczny wzrost odsetka osób posiadających dostęp w domu, jak i jego użytkowników. W 2011 roku 70,9% mieszkańców województwa mazowieckiego miało dostęp do tej technologii w domu, korzystało z niej 59,55% osób. Podobnie jak w przypadku komputerów, wzrost dostępności Internetu w domach jest bardziej dynamiczny niż wzrost odsetka użytkowników. Mniej więcej do 2007 roku odsetki użytkowników i osób posiadających łącze internetowe w domu były zbliżone, z czasem ta różnica zaczęła się zwiększać. Biorąc pod uwagę te wyniki, należy sprawdzić, jaki odsetek osób, mimo posiadania dostępu do Internetu w domu, nie korzysta z tej technologii. W 2011 roku 20,4% mieszkańców województwa mazowieckiego posiadających dostęp do Internetu w domu nie korzystało z niego. Różnica ta zmniejszała się od 2003 roku, jednak odsetek jest wciąż dość wysoki. Jest to grupa, która nie ma żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o dostępność technologii, a mimo to z niej nie korzysta. Wykres 24. Odsetek osób powyżej 16 roku życia posiadających dostęp do Internetu w domu i niekorzystających z niego 60 Odsetek osób w wieku 16+ posiadających dostęp w domu i niekorzystających z Internetu ,2 50, ,5 25 Kraj Mazowieckie 22 22,7 19,9 20, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Diagnozy społecznej
Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r.
Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej Andrzej Regulski 28 września 2015 r. moduł 1 moduł 2 moduł 3 Analiza zmian społecznogospodarczych
Bardziej szczegółowona podstawie opracowania źródłowego pt.:
INFORMACJA O DOCHODACH I WYDATKACH SEKTORA FINASÓW PUBLICZNYCH WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W LATACH 2004-2011 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM WYDATKÓW STRUKTURALNYCH na podstawie opracowania źródłowego
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw. Województwo dolnośląskie
Melania Nieć, Joanna Orłowska, Maja Wasilewska Rozdział 4. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw Województwo dolnośląskie Struktura podmiotowa przedsiębiorstw aktywnych W 2013 r. o ponad
Bardziej szczegółowoŚrednia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju
ROLNYCH W GOSPODARSTWIE W KRAJU ZA 2006 ROK w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Województwo dolnośląskie 14,63 Województwo kujawsko-pomorskie 14,47 Województwo lubelskie 7,15 Województwo lubuskie
Bardziej szczegółowo, , ZRÓŻNICOWANIE OCEN WARUNKÓW ŻYCIA I SYTUACJI GOSPODARCZEJ KRAJU W POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTWACH
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoLeszek Jerzy Jasiński PODATKÓW RUCH MIĘDZY REGIONAMI
Leszek Jerzy Jasiński PODATKÓW RUCH MIĘDZY REGIONAMI Finanse publiczne można rozpatrywać z różnych punktów widzenia. Dosyć rzadko analizuje się, w jaki sposób strumienie dochodów powstających w poszczególnych
Bardziej szczegółowoŻłobki i kluby dziecięce w 2012 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 29 maja 213 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Żłobki i kluby dziecięce w 212 r. W pierwszym kwartale
Bardziej szczegółowoZachodniopomorskie rolnictwo w latach
Arkadiusz Malkowski Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Zachodniopomorskie rolnictwo w latach 2007-2017 16.10.2017 ROLNICTWO W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM
Bardziej szczegółowoPełen zestaw raportów będzie wkrótce dostępny na naszej
Rynek ziemi rolnej w Polsce w latach 24 28 Przedstawiamy Państwu raport dotyczący rynku ziemi rolniczej w Polsce w latach 24 28. Raport podsumowuje serię 16 analiz realizowanych przez nas od końca 27 roku
Bardziej szczegółowoII. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
II. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE 1. Mieszkania oddane do eksploatacji w 2007 r. 1 Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce w 2007 r. oddano do użytku 133,8 tys. mieszkań, tj. o około 16% więcej
Bardziej szczegółowoRozwój popytu. - najważniejsze trendy. dr Dominik Batorski. Uniwersytet Warszawski
Rozwój popytu na usługi szerokopasmowe - najważniejsze trendy dr Dominik Batorski Uniwersytet Warszawski DIAGNOZA 2 Korzystanie z technologii 2003-2011 Użytkowników internetu przybywa mniej więcej 9 punktów
Bardziej szczegółowoŻłobki i kluby dziecięce w 2013 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 3 maja 214 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych i Warunków Życia Notatka informacyjna Żłobki i kluby dziecięce w 213 r. W pierwszym kwartale
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Administracji i Cyfryzacji. Europejska Agenda Cyfrowa: stan realizacji przez Polskę.
Europejska Agenda Cyfrowa: stan realizacji przez Polskę. 1 Ministerstwo Europejska Agenda Cyfrowa Narodowy Plan Szerokopasmowy przyjęty przez Radę Ministrów 08.01.2014 r. 2 NARODOWY PLAN SZEROKOPASMOWY
Bardziej szczegółowoPOLSKIE FORUM OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
POLSKIE FORUM OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ZESPÓŁ EWALUACJI I MONITORINGU Projekty dotyczące zawodowej i społecznej integracji osób niepełnosprawnych w komponencie regionalnym Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Bardziej szczegółowoEwolucja poziomu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw
Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy KPP Numer 4 Ewolucja poziomu zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw Czerwiec był piątym kolejnym miesiącem, w którym mieliśmy do czynienia ze spadkiem
Bardziej szczegółowoJak Polacy zarabiali i wydawali pieniądze ze swoich budżetów domowych w 2018 r.? [RAPORT]
Jak Polacy zarabiali i wydawali pieniądze ze swoich budżetów domowych w 2018 r.? [RAPORT] data aktualizacji: 2019.06.03 Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2018 nastąpiła poprawa
Bardziej szczegółowoWykluczenie cyfrowe Strukturalne uwarunkowania korzystania z Internetu w Polsce i województwie mazowieckim
Wykluczenie cyfrowe Strukturalne uwarunkowania korzystania z Internetu w Polsce i województwie mazowieckim WYKLUCZENIE CYFROWE STRUKTURALNE UWARUNKOWANIA KORZYSTANIA Z INTERNETU W POLSCE I WOJEWÓDZTWIE
Bardziej szczegółowoROADSHOW2016. Wprowadzenie. Rynek telekomunikacji w Polsce. Marcin Bieńkowski. kontakt: marcin.w.bienkowski@gmail.com
Wprowadzenie Rynek telekomunikacji w Polsce Marcin Bieńkowski kontakt: marcin.w.bienkowski@gmail.com Rynek telekomunikacyjny w Polsce W 2014 r. łączna wartość polskiego rynku telekomunikacyjnego wyniosła
Bardziej szczegółowoDochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w województwie podkarpackim Rzeszów, Październik 2013 I. DOCHODY 1 A: Podsektor centralny 1) obecnie województwo przekazuje dochód do sektora finansów publicznych
Bardziej szczegółowoInterdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego
Diagnoza społeczna 2015 373 Aby zacytować ten rozdział należy podać źródło: Batorski, D. (2015). Technologie i media w domach i w życiu Polaków. Diagnoza Społeczna 2015, Warunki i Jakość Życia Polaków
Bardziej szczegółowoNarodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej I N F O R M A C J A o gospodarowaniu środkami w wojewódzkich funduszach ochrony środowiska i gospodarki wodnej w roku 27 Warszawa, maj 28 SPIS TREŚCI:
Bardziej szczegółowoDiagnoza wykluczenia cyfrowego w Polsce. dr Dominik Batorski, ICM UW
Diagnoza wykluczenia cyfrowego w Polsce dr Dominik Batorski, ICM UW Plan wystąpienia Wykluczenie cyfrowe co to jest? dlaczego jest to zjawisko ważne? kogo dotyczy? jakie są powody wykluczenia? co się robi
Bardziej szczegółowoUdział w rynku, wielkość i struktura audytorium programów radiowych w IV kwartale 2010 r.
BIURO KRAJOWEJ RADY RADIOFONII I TELEWIZJI DEPARTAMENT PROGRAMOWY Udział w rynku, wielkość i struktura audytorium programów radiowych w IV kwartale 2010 r. WARSZAWA 2010 Analiza została przeprowadzona
Bardziej szczegółowoBadanie nastrojów w branży maszyn i urządzeń rolniczych
Raport z badania ankietowego Badanie nastrojów w branży maszyn i urządzeń rolniczych Spis treści 1. WYNIKI OSTATNIEGO CYKLU BADANIA SIERPIEŃ 2016... 2 2. WYNIKI ZBIORCZE Z PIĘCIU CYKLÓW BADANIA CZERWIEC
Bardziej szczegółowoWybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny
INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ-PIB Wybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny Barbara Chmielewska Dochody i wydatki ludności wiejskiej oraz rynek pracy
Bardziej szczegółowoRaport z cen korepetycji w Polsce Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net
Raport z cen korepetycji w Polsce 2016 Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net Spis treści WSTĘP... 3 ZAŁOŻENIA DO RAPORTU... 3 ANALIZA WOJEWÓDZTW... 3 Województwo dolnośląskie... 6 Województwo kujawsko-pomorskie...
Bardziej szczegółowo3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach 1995-2005 3.1. Opis danych statystycznych Badanie zmian w potencjale opieki zdrowotnej można przeprowadzić w oparciu o dane dotyczące
Bardziej szczegółowoWydatki na kulturę w 2011 r.
Kraków 25.09.2012 r. Wydatki na kulturę w 2011 r. Informacja przedstawia wydatki budżetu państwa i budżetów jednostek samorządów terytorialnych na finansowanie kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
Bardziej szczegółowoDziałalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. Wprowadzenie Niniejsza informacja
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 r.
Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 r. Opracowanie: Zespół Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy 1 Wstęp Celem niniejszego raportu jest przedstawienie podstawowych
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ INTERNET I KOMPUTERY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH BS/50/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 2004
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoOd 1 stycznia 2004 r. wprowadzono do polskiego systemu podatkowego instytucje 1%. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą w zeznaniu
Od 1 stycznia 2004 r. wprowadzono do polskiego systemu podatkowego instytucje 1%. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą w zeznaniu rocznym pomniejszyć należny podatek o kwotę przekazaną
Bardziej szczegółowoTab. 8.1. Zróżnicowanie podstawowych wskaźników rozwojowych w grupach miast w skali kraju i województw
8. Grażyna Korzeniak, Katarzyna Gorczyca, Policentryczność rozwoju systemu osadniczego z udziałem miast małych i średnich w kontekście procesów metropolizacji [w] Małe i średnie miasta w policentrycznym
Bardziej szczegółowoDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Bardziej szczegółowoANALIZA PŁAC SPECJALISTÓW
ANALIZA PŁAC SPECJALISTÓW Przygotowana dla Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych Kontakt: Dział Analiz i Raportów Płacowych info@raportplacowy.pl www.raportplacowy.pl +48 12 350 56 00
Bardziej szczegółowoProgram Rozwoju Obszarów Wiejskich Renty Strukturalne
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Renty Strukturalne Magdalena Habrowicz Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomia, rok III 12 XI 2009 r. Renty strukturalne są jednym z działań realizowanych w ramach
Bardziej szczegółowoProdukt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku
WWW.OBSERWATORIUM.MALOPOLSKA.PL Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2014 roku Opracowanie: Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski
Bardziej szczegółowoWarszawa, maj 2010 BS/70/2010
Warszawa, maj 2010 BS/70/2010 PIT-y 2009 Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 4 lutego 2010 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Żurawia 4a, 00-503 Warszawa
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych. Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Społecznych Materiał na konferencję prasową w dniu 25 czerwca 2009 r. Notatka Informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Wykorzystanie bazy noclegowej 1 w 2008 roku Zgodnie
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 8.6.215 r. Notatka informacyjna Wykorzystanie turystycznych obiektów noclegowych 1 w I kwartale 215 roku W pierwszych trzech miesiącach roku 215, w porównaniu do I kwartału
Bardziej szczegółowoStan rozwoju społeczeństwa informacyjnego w województwie opolskim oraz rekomendacje na lata 2011-2015
Stan rozwoju społeczeństwa informacyjnego w województwie opolskim oraz rekomendacje na lata 2011-2015 Studium wpływu inwestycji w rozwiązania TIK w przedsiębiorstwach i jednostkach sektora publicznego
Bardziej szczegółowoRaport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2015 r.
Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2015 r. Opracowanie: Zespół Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy Najważniejsze obserwacje W 2015 r.: Przychody z całokształtu
Bardziej szczegółowoOcena sytuacji demograficznej Gdańska ze szczególnym uwzględnieniem jednostki pomocniczej Wrzeszcz Górny
Dr Krzysztof Szwarc Ocena sytuacji demograficznej Gdańska ze szczególnym uwzględnieniem jednostki pomocniczej Wrzeszcz Górny Gdańsk 2011 Po transformacji gospodarczej nastąpiły w Polsce diametralne zmiany
Bardziej szczegółowoRaport z cen korepetycji w Polsce 2016/2017. Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net
Raport z cen korepetycji w Polsce 2016/2017 Na podstawie cen z serwisu e-korepetycje.net Spis treści WSTĘP... 3 ZAŁOŻENIA DO RAPORTU... 3 ANALIZA WOJEWÓDZTW... 3 Województwo dolnośląskie... 5 Województwo
Bardziej szczegółowoW spisie ludności 2002 ustalano główne i dodatkowe źródło utrzymania dla poszczególnych osób oraz
Źródło: www.stat.gov.pl (GUS) Rozdział V. CHARAKTERYSTYKA EKONOMICZNA LUDNOŚ CI 16. Źródła utrzymania W spisie ludności 2002 ustalano główne i dodatkowe źródło utrzymania dla poszczególnych osób oraz odrębnie
Bardziej szczegółowoBadanie nastrojo w w branż y masżyn i urżądżen rolnicżych
Raport z badania ankietowego Badanie nastrojo w w branż y masżyn i urżądżen rolnicżych Strona 1 z 19 Spis treści 1. WYNIKI OSTATNIEGO CYKLU BADANIA LUTY 2016... 3 2. WYNIKI ZBIORCZE Z CZTERECH CYKLÓW BADANIA
Bardziej szczegółowomieszkańców województw Polski Wschodniej diagnoza obecnej sytuacji
2011 Wykluczenie cyfrowe mieszkańców województw Polski Wschodniej diagnoza obecnej sytuacji Paweł Zakrzewski Warszawa, 1 lipca 2011 Źródło: Prezentacja pt. Diagnoza wykluczenia cyfrowego w Polsce, dr Dominik
Bardziej szczegółowoUbóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych)
015 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Opracowanie sygnalne Warszawa, 9.06.2015 r. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych) Jaki był zasięg ubóstwa ekonomicznego
Bardziej szczegółowoGłówny Urząd Statystyczny
Główny Urząd Statystyczny Urząd Statystyczny w Krakowie Opracowanie sygnalne Ośrodek Statystyki Kultury Kraków, wrzesień 2011 r. Wydatki na kulturę w 2010 r. Niniejsza informacja prezentuje wydatki poniesione
Bardziej szczegółowoWarszawa, listopad 2013 BS/155/2013 WIEŚ POLSKA DWADZIEŚCIA LAT PRZEMIAN
Warszawa, listopad 20 BS/155/20 WIEŚ POLSKA DWADZIEŚCIA LAT PRZEMIAN Znak jakości przyznany przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 20 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 26.5.215 r. Wstęp Notatka informacyjna Sytuacja gospodarstw domowych w 214 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych W 214 r. sytuacja materialna gospodarstw
Bardziej szczegółowoWYKAZ TABEL I WYKRESÓW... 3 WSTĘP... 4
SPIS TREŚCI WYKAZ TABEL I WYKRESÓW... 3 WSTĘP... 4 I. NAUCZANIE JĘZYKÓW OBCYCH WEDŁUG TYPÓW SZKÓŁ... 6 SZKOŁY PODSTAWOWE...11 GIMNAZJA... 14 LICEA OGÓLNOKSZTAŁCĄCE... 17 LICEA PROFILOWANE... 19 TECHNIKA...
Bardziej szczegółowoDziałalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2013 r. Główne wnioski
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, listopad 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Główne wnioski Wartość nakładów wewnętrznych 1 ogółem na działalność badawczo-rozwojową
Bardziej szczegółowoInstytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Bardziej szczegółowoZatrudnimy tylko doświadczonego pracownika
Zatrudnimy tylko doświadczonego pracownika Na koniec I kwartału 2012 roku stopa bezrobocia uplasowała się na poziomie 13,3 proc. Według danych serwisu Szybkopraca.pl w tym okresie najłatwiej było znaleźć
Bardziej szczegółowoAnaliza poziomu frekwencji w wyborach samorządowych na poziomie powiatów województwa lubuskiego, jako jednego z mierników kapitału społecznego.
Analiza poziomu frekwencji w wyborach samorządowych na poziomie powiatów województwa lubuskiego, jako jednego z mierników kapitału społecznego. Według danych z końcu grudnia 2010 r województwo lubuskie
Bardziej szczegółowoRaport upadłości polskich firm D&B Poland / II kwartał 2011 roku
Raport upadłości polskich firm D&B Poland / II kwartał roku W pierwszych sześciu miesiącach roku sądy gospodarcze ogłosiły upadłość 307 polskich przedsiębiorstw. Tym samym blisko 12 tys. Polaków straciło
Bardziej szczegółowoKlasówka po szkole podstawowej Historia. Edycja 2006/2007. Raport zbiorczy
Klasówka po szkole podstawowej Historia Edycja 2006/2007 Raport zbiorczy Opracowano w: Gdańskiej Fundacji Rozwoju im. Adama Mysiora Informacje ogólne... 3 Raport szczegółowy... 3 Tabela 1. Podział liczby
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Krakowie
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Krakowie Warszawa, dnia 28 listopada 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS BENEFICJENCI ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH W 2013 R. Podstawowe źródło danych opracowania
Bardziej szczegółowoRozwody w Polsce w ujęciu regionalnym
Demografia i Gerontologia Społeczna Biuletyn Informacyjny 2013, Nr 4 Piotr Szukalski Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki pies@uni.lodz.pl Rozwody w Polsce w ujęciu regionalnym Fakt, iż ostatnie lata
Bardziej szczegółowoRegionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce. Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015
Regionalne uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce Stanisław Krasowicz Jan Kuś Warszawa, Puławy, 2015 Hipoteza 1. Zasoby czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) wyznaczają potencjał produkcyjny
Bardziej szczegółowoRynek Pracy Specjalistów w I kwartale 2017 roku. Raport Pracuj.pl
Rynek Pracy Specjalistów w I kwartale 2017 roku Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów - I kwartał 2017 w liczbach 02 Wzrost całkowitej liczby ofert pracy o 11% w porównaniu do I kwartału 2016 r. Najwięcej
Bardziej szczegółowoZmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W KATOWICACH Zmiany na polskim i wojewódzkim rynku pracy w latach 2004-2014 KATOWICE październik 2014 r. Wprowadzenie Minęło dziesięć lat od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej.
Bardziej szczegółowoProdukt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku
Produkt Krajowy Brutto. Rachunki Regionalne w 2013 roku Wstęp Publikacja Głównego Urzędu Statystycznego Produkt krajowy brutto Rachunki regionalne w 2013 r., zawiera informacje statystyczne dotyczące podstawowych
Bardziej szczegółowoProjekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności naukowej
URZĄD MARSZAŁKOWSKI WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W LUBLINIE Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Projekty systemowe realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki wsparcie działalności
Bardziej szczegółowoREGIONALNY OŚRODEK POLITYKI SPOŁECZNEJ W OPOLU Obserwatorium Integracji Społecznej O P O L E ul. Głogowska 25C
[Wpisz tekst] Samorząd Województwa Opolskiego REGIONALNY OŚRODEK POLITYKI SPOŁECZNEJ W OPOLU Obserwatorium Integracji Społecznej 45 3 1 5 O P O L E ul. Głogowska 25C TEL. (77) 44 15 250; 44 16 495 FAX
Bardziej szczegółowoWarszawa, listopad 2010 BS/146/2010 WAKACJE UCZNIÓW WYJAZDY WYPOCZYNKOWE I PRACA ZAROBKOWA
Warszawa, listopad 2010 BS/146/2010 WAKACJE UCZNIÓW WYJAZDY WYPOCZYNKOWE I PRACA ZAROBKOWA Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 4 lutego 2010 roku Fundacja Centrum
Bardziej szczegółowoMinimum egzystencji w układzie przestrzennym. Komentarz do danych za 2014 r.
INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH Warszawa, 4 października 2015 r. INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES Minimum egzystencji w
Bardziej szczegółowoSytuacja finansowa szpitali publicznych w Polsce. Edycja 2012
Sytuacja finansowa szpitali publicznych w Polsce Edycja 2012 Objaśnienia województwa wg kodu TERYT Dolnośląskie 02 Mazowieckie 14 Świętokrzyskie 26 Kujawsko-Pomorskie 04 Opolskie 16 Warmińsko-Mazurskie
Bardziej szczegółowoBadanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki desk research
Badanie krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego w Województwie Zachodniopomorskim w roku 2014 Streszczenie raportu wyniki desk research Listopad 2014 Wielkość i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE STRONY. Sektor. budowlany. w Polsce 2016 Analiza regionalna. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata
PRZYKŁADOWE STRONY Sektor budowlany w Polsce 2016 Analiza regionalna Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2016-2021 RYNEK BUDOWLANY OGÓŁEM Produkcja budowlano-montażowa Największy udział w produkcji
Bardziej szczegółowoRozwój społeczeństwa informacyjnego na Mazowszu
Rozwój społeczeństwa informacyjnego na Mazowszu w świetle Raportu dr Dominik Batorski Uniwersytet Warszawski 1 Plan wystąpienia 1. Badania Porównanie województwa Mazowieckiego z innymi województwami Zróżnicowanie
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 8 SYTUACJA GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE W OKRESIE TRANSFORMACJI
Krystyna Hanusik Urszula Łangowska-Szczęśniak ROZDZIAŁ 8 SYTUACJA GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE W OKRESIE TRANSFORMACJI 1. Wprowadzenie Transformacja systemu społeczno-ekonomicznego w Polsce spowodowała
Bardziej szczegółowoFirmy bardziej aktywne na rynku pracy. Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2014
Warszawa, 8 lipca 2014 r. Firmy bardziej aktywne na rynku pracy Raport Pracuj.pl Rynek Pracy Specjalistów w II kwartale 2014 Jak wynika z kwartalnego raportu Pracuj.pl, sytuacja na rynku pracy w II kwartale
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy
Materiał na konferencję prasową w dniu 30 maja 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Podstawowe dane demograficzne o dzieciach
Bardziej szczegółowo1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1.
Spis treści 1. Analiza wskaźnikowa... 3 1.1. Wskaźniki szczegółowe... 3 1.2. Wskaźniki syntetyczne... 53 1.2.1. Zastosowana metodologia rangowania obiektów wielocechowych... 53 1.2.2. Potencjał innowacyjny
Bardziej szczegółowo80,0 44,3. % ogółu uczniów 0,3 6,1 4,3
80,0 44,3 % ogółu uczniów 0,3 6,1 4,3 - 1 - W S T Ę P Nauczanie języka obcego w szkołach polskich może mieć charakter nauczania obowiązkowego lub dodatkowego. Nauczanie języka obcego jako przedmiotu obowiązkowego
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Katowicach Notatka informacyjna PRODUKT KRAJOWY BRUTTO RACHUNKI REGIONALNE W 2008 R. 1 PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W 2008 roku wartość wytworzonego produktu krajowego
Bardziej szczegółowoJoanna Korpas Magdalena Wojtkowska Jakub Sarbiński. Informacja o wypłacie zasiłków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Joanna Korpas Magdalena Wojtkowska Jakub Sarbiński Informacja o wypłacie zasiłków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych 1 Niniejsze opracowanie omawia problematykę znacznych wzrostów wypłat zasiłku chorobowego
Bardziej szczegółowoPROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA 214-25 DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Niniejsza informacja została opracowana na podstawie prognozy ludności na lata 214 25 dla województw (w podziale na część miejską
Bardziej szczegółowoRaport 1% podatku z PIT lokalnie
Raport 1% podatku z PIT lokalnie Wstęp. O raporcie 1% podatku z PIT lokalnie Jak dobro z 1% rosło przez lata? Ile 1% na rzecz OPP przekazali użytkownicy Programu e-pity? Dobro procentuje lokalnie O akcji
Bardziej szczegółowoMinimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych
INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES Warszawa, 2 czerwca 2017 r. Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych Do szacunków minimum egzystencji
Bardziej szczegółowoWyposażenie gospodarstw domowych
KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 125/201 Wyposażenie gospodarstw domowych Wrzesień 201 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów
Bardziej szczegółowoRaport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 [...]
Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 [...] 6. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE Spisy powszechne ludności są jedynym badaniem pełnym, którego wyniki pozwalają ustalić liczbę osób
Bardziej szczegółowoRaport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.
Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Publikację przygotował: PBS Spółka z o.o. Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament
Bardziej szczegółowoKlasówka po gimnazjum biologia. Edycja 2006\2007. Raport zbiorczy
Klasówka po gimnazjum biologia Edycja 2006\2007 Raport zbiorczy Opracowano w: Gdańskiej Fundacji Rozwoju im. Adama Mysiora Informacje ogólne... 3 Raport szczegółowy... 3 Tabela. Podział liczby uczniów
Bardziej szczegółowoCENY OC W 2018 ROKU ROCZNY RAPORT CUK UBEZPIECZENIA
CENY OC W 2018 ROKU POLSKA I PORÓWNANIE WOJEWÓDZTW ROCZNY RAPORT CUK UBEZPIECZENIA WRAZ Z KOMENTARZEM EKSPERCKIM OC rok do roku (grudzień 2018 do grudnia 2017) ZMIANY CEN OC w poszczególnych województwach
Bardziej szczegółowoTrendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny
Bardziej szczegółowoRAPORT: PODSUMOWANIE ROZTRZYGNIĘTYCH PRZETARGÓW Z BRANŻY MEDYCZNEJ W IV KWARTALE 2012 ROKU. Kraków, 25.02.2013
Strona1 RAPORT: PODSUMOWANIE ROZTRZYGNIĘTYCH PRZETARGÓW Z BRANŻY MEDYCZNEJ W IV KWARTALE 2012 ROKU. Kraków, 25.02.2013 Strona2 Serwis Inwestycyjno - Przetargowy www.pressinfo.pl we współpracy z Grupą Marketingową
Bardziej szczegółowoTRANSPROJEKT-WARSZAWA 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud.3a, tel.(0-22) 832-29-15, fax:832 29 13
BIURO PROJEKTOWO - BADAWCZE DRÓG I MOSTÓW Sp. z o.o. TRANSPROJEKT-WARSZAWA 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud.3a, tel.(0-22) 832-29-15, fax:832 29 13 PRACOWNIA RUCHU I STUDIÓW DROGOWYCH GENERALNY POMIAR
Bardziej szczegółowoRaport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki.
1 S t r o n a Raport powstał w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Gospodarki. Publikację przygotował: PBS Spółka z o.o. Małopolskie Obserwatorium Gospodarki Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego
Bardziej szczegółowoCharakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach
Logistyka - nauka Krystyna Bentkowska-Senator, Zdzisław Kordel Instytut Transportu Samochodowego w Warszawie Charakterystyka przedsiębiorstw transportu samochodowego w Polsce w latach 2007-2010 Pozytywnym
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Rynku Pracy PROGRAM 30 MINUS. Informacja
MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Departament Rynku Pracy PROGRAM 30 MINUS Informacja dotycząca wykorzystania w roku 2010 środków rezerwy Funduszu Pracy przeznaczonych na realizację Programu aktywizacji
Bardziej szczegółowoStatystyki serwisu oraz profil użytkowników
Statystyki serwisu oraz profil użytkowników Adres biura Skąpiec.pl: Ul. Zelwerowicza 20 III piętro 53-676 Wrocław 1. Statystyki oglądalności serwisu Skąpiec.pl 1.1. Odsłony. Poniżej przedstawiamy statystyki
Bardziej szczegółowoJarosław Zbieranek. Instytut Spraw Publicznych
Jarosław Zbieranek Instytut Spraw Publicznych Głosy nieważne. Analiza zjawiska przez pryzmat wyborów samorządowych w latach 2002 i 2006 (Materiał roboczy) Warszawa 2010 INSTYTUT SPRAW PUBLICZNYCH Program
Bardziej szczegółowoOpracował: mgr inż. Krzysztof Opoczyński. Zamawiający: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Warszawa, 2001 r.
GENERALNY POMIAR RUCHU 2000 SYNTEZA WYNIKÓW Opracował: mgr inż. Krzysztof Opoczyński Zamawiający: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Warszawa, 2001 r. SPIS TREŚCI 1. Wstęp...1 2. Obciążenie
Bardziej szczegółowoSytuacja demograficzna a szkolnictwo wyższe w Polsce
Sytuacja demograficzna a szkolnictwo wyższe w Polsce Od 1990 roku polskie szkolnictwo wyższe było w okresie stałego i dynamicznego wzrostu. W ciągu 15 lat liczba studentów osiągnęła rekordowy poziom 1,9
Bardziej szczegółowoDziałalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 03.10.2016 r. Opracowanie sygnalne Działalność gospodarcza przedsiębiorstw o liczbie pracujących do 9 osób w 2015 r. W 2015 r. działalność gospodarczą w Polsce prowadziło
Bardziej szczegółowoRAPORT O STANIE SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE. Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw
RAPORT O STANIE SEKTORA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE Rozdział 8. Profile regionalne małych i średnich przedsiębiorstw Warszawa, 2011 Spis treści Województwo dolnośląskie...3 Województwo kujawsko-pomorskie...6
Bardziej szczegółowoRealizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r.
Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej
Bardziej szczegółowo