Wpływ modyfikacji procedury FISH na wynik oznaczenia amplifikacji genu HER2 w diagnostycznym materiale histopatologicznym
|
|
- Julian Wieczorek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 4, , 2013 Wpływ modyfikacji procedury FISH na wynik oznaczenia amplifikacji genu HER2 w diagnostycznym materiale histopatologicznym ANNA MALICKA-DURCZAK 1, 2, KONSTANTY KORSKI 2 1, 2, 3, ANDRZEJ MARSZAŁEK Streszczenie Rak piersi jest najczęstszym nowotworem u kobiet. Rozwój onkologii oraz nowych metod diagnostycznych przyczynił się do określenie czynników mających wpływ na leczenie. Z tego też powodu przed zakładami patomorfologicznymi stanęło zadanie wiarygodnego określenia statusu HER2. W niektórych przypadkach ocena preparatów jest utrudniona, gdyż materiał nie jest reprezentatywny. Celem pracy była ocena wpływu modyfikacji metody FISH na wynik w trudnym diagnostycznie materiale histopatologicznym. Stwierdzono, że niektóre materiały histopatologiczne nie nadają się do oceny statusu HER2 z zastosowaniem standardowego protokołu FISH. W takich przypadkach należy do każdego materiału podejść indywidualnie. Zastosować odpowiednią modyfikację metody FISH, co prowadzi do uzyskania wyniku, a tym samym do określenia właściwego leczenia dla pacjenta. Stwierdzono również, że różnorakie czynniki, w tym utrwalenie, opracowanie materiału mają wpływ na dużą zmienność jakości materiału histopatologicznego. Słowa kluczowe: rak piersi, HER2, FISH Wstęp Rak piersi jest najczęstszym nowotworem u kobiet w Polsce, jak również w Europie i Stanach Zjednoczonych [1]. Rozwój onkologii, nowych metod diagnostycznych, w tym biologii molekularnej i postęp w leczeniu raka piersi, jaki dokonał się w ostatnim 15-leciu, przyczynił się do określenie czynników mających wpływ na leczenie. Oznaczenie statusu HER2 (nadekspresji receptora i/lub amplifikacji genu HER2 ) jest w raku piersi niezwykle ważne, z powodu korelacji tego czynnika z rokowaniem oraz przewidywaną odpowiedzią na leczenie hormonoterapii i chemioterapii [2, 3]. W praktyce najważniejszym uzasadnieniem dla oceny stanu HER2 jest możliwość stosowania w terapii trastuzumabu (herceptyna). Zakłada się, że u chorych na raka piersi z nadekspresją HER2, zaburzenie onkogenu odpowiedzialnego za produkcję tego receptora błonowego, tj. amplifikacja genu HER2, leży u podstaw karcinogenezy [4]. Autorzy wielu doniesień podają, że w około 25-30% przypadków raka piersi ilość białka receptorowego w komórkach nowotworowych jest wyraźnie większa (nawet kilkaset razy większa). Z tego też powodu przed zakładami patomorfologicznymi stanęło zadanie wiarygodnego określenia stanu HER2. Stan HER2 można określić oceniając ekspresję białka (receptora HER2) zlokalizowanego w błonie komórkowej lub amplifikację genu HER2, oceniając liczbę kopii genu HER2. Możliwa jest również ocena mrna, jak też uwolnionego białka receptorowego w surowicy krwi [5]. Standardowymi metodami oznaczania stanu HER2 według rekomendacji Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) od 2000 roku jest metoda immunohistochemiczna (IHC) z zastosowaniem przeciwciał mono- lub poliklonalnych oraz metoda fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH) [6]. Eksperci na Konferencji dotyczącej leczenia pierwotnego raka piersi w St Gallen w 2009 r. potwierdzili konieczność oznaczania statusu HER2 przy użyciu dwóch podstawowych metod: IHC i FISH, stosując kryteria przyjęte przez Amerykańskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ASCO) i Kolegium Patologów Amerykańskich (CAP)[7]. Zalecono algorytm definiujący wartości dodatnie, niejednoznaczne i ujemne zarówno dla ekspresji białka HER2, jak i amplifikacji genu (ryc. 1) W przypadkach o stanie granicznym receptora HER2 (IHC score 2+) zalecana jest ocena metodą hybrydyzacji in situ (np. FISH, CISH, SISH). Istotą oceny tych metod jest policzenie kopii genu HER2 oraz liczby centromerów chromosomu 17, na którym gen HER2 jest położony. Stosunek pomiędzy tymi liczbami, tzw. wskaźnik ratio decyduje o wykazaniu obecności amplifikacji genu HER2 lub braku. Ocenę amplifikacji genu HER2 i jej interpretacji przedstawiono w tabeli 1. W przypadku metody CISH (chromogenicznej hybrydyzacji in situ) oznacza się jedynie liczbę kopii genu HER2, średnia liczba kopii tego genu powyżej 6 oznacza amplifikację (wynik pozytywny). 1 Zakład Patologii Nowotworów, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań 3 Zakład Patomorfologii, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Bydgoszcz
2 Wpływ modyfikacji procedury FISH na oznaczenie amplifikacji genu HER2 w materiale histopatologicznym 205 Ryc. 1. Algorytm dla oceny badania IHC i FISH wg Wolffa i wsp. Wskaźnik ratio < 1,8 1,8-2,2 > 2,2 2,0 lub więcej w badaniu powtórnym metodą FISH Tabela 1. Ocena amplifikacji genu HER2 i interpretacja wyniku Obecność amplifikacji brak amplifikacji genu HER2 amplifikacja wątpliwa amplifikacja genu HER2 amplifikacja genu HER2 Interpretacja wyniku wynik negatywny wynik niejednoznaczny, graniczny (wymaga powtórnej oceny amplifikacji) wynik pozytywny wynik pozytywny Należy podkreślić, że dla uzyskania wiarygodnych rezultatów oznaczenia genu HER2 niezwykle ważna jest jakość uzyskanych preparatów dlatego też badania te powinien wykonywać wyszkolony i doświadczony diagnosta, wg standaryzowanej procedury. W niektórych przypadkach ocena preparatów jest utrudniona, materiał nie jest reprezentatywny. Celem pracy była ocena wpływu modyfikacji metody FISH na wynik w trudnym diagnostycznie materiale histopatologicznym. Materiał i metoda Materiał stanowiły bloczki histopatologiczne pochodzące od 78 pacjentek z rakiem piersi. We wszystkich przypadkach występował rak przewodowy naciekający. W 45 przypadkach materiał pochodził z biopsji gruboigłowej, a w 33 z resekcji narządu pobranego chirurgicznie. Wszystkie materiały według informacji z poszczególnych ośrodków miały być utrwalane za pomocą obojętnej, zbuforowanej formaliny i zatopione w parafinie. Materiały (bloczki parafinowe, w 10 przypadkach tylko szkiełka podstawowe z materiałem histopatologicznym) pochodził z zakładów patologii szpitali publicznych głównie z regionu wielkopolskiego oraz lubuskiego i zachodniopomorskiego. Metoda FISH z zastosowaniem Path Vysion HER2 DNA Probe Przeprowadzono badania amplifikacji genu HER2 z zastosowaniem procedury Path Vysion HER2 DNA Probe. Z wszystkich bloczków parafinowych wykonano skrawki o grubości 4-5 μm za pomocą rutynowych metod histopatologicznych i nałożono je na szkiełka podstawowe (Super Frost Plus). Badanie FISH przeprowadzono wg standardowego protokołu FISH dla HER2 zalecanego przez producenta tj. Abbott/Vysis. W skrócie procedura zakłada, aby tkanka poddana została działaniu enzymów proteolitycznych (proteinaza K), w celu strawienia białek budujących błonę komórkową, co uniemożliwia wniknięcie sondy DNA do wnętrza jąder komórkowych. Na odpowiednio przygotowaną tkankę nanosi się roztwór sondy DNA, składającej się z mieszaniny 2 sond molekularnych: jednej komplementarnej do genu HER2 i wyznakowanej fluorochromem Spectrum Orange, drugiej odpowiadającej sekwencji obszarowi centromeru chromosomu 17. i znakowana barwnikiem SpectrumGreen. Następnie preparaty poddaje się denaturacji i hybrydyzacji. Do identyfikacji jąder komórkowych stosuje się DAPI lub jodek propidyny (ryc. 2).
3 206 A. Malicka-Durczak, K. Korski, A. Marszałek Ryc. 2. Przykłady oznaczenia amplifikacji genu HER2 metodą FISH z zastosowaniem zestawu Path Vysion HER2 DNA Probe KIT, a) materiał nie do oceny (brak sygnałów pochodzących od genu HER2 oraz centromeru chromosomu 17), b) brak amplifikacji, c) amplifikacja genu HER2 Interpretacja przeprowadzona została z zastosowaniem zaleceń ASCO/CAP. Sygnały hybrydyzacji liczono w 40 jądrach komórkowych z każdego materiału. W niektórych przypadkach doliczano dodatkowo 20 jąder komórkowych ze względu na dużą heterogenność guzów. Ocenie poddano wyłącznie jądra z wyraźnie widoczną granicą. Nakładające się jądra nie zostały uwzględnione (liczone) [8, 9]. W przypadku materiałów niediagnostycznych w celu zwiększenia efektywność metody zastosowano następujące modyfikacje metody FISH: wydłużono czas wstępnego trawienia (Pretreatment Solution) do 40 min, wydłużono lub skrócono czas trawienia enzymatycznego proteinazą, podwyższono temperaturę denaturacji (76EC), obniżono temperaturę buforu posthybrydyzacyjnego, skrócone czasu inkubacji w buforze post-hybrydyzacyjnym. Wyniki Z ogólnej liczby 78 przypadków 10 materiałów nie nadawało się do ponownego wykonania oznaczenia statusu HER2 metodą FISH z modyfikacjami. W tej grupie 7 przypadków pochodziło z biopsji gruboigłowej, a w 3 przypadkach materiał pochodził z resekcji narządu pobranego chirurgicznie. Głównymi przyczynami niemożności wykonania oznaczenia były: niereprezentatywności materiału, brak materiału do oceny, brak utkania inwazyjnego guza, niewystarczająca liczba jąder komórkowych do oceny, autoliza materiału. Pozostała część materiałów pochodząca z 68 przypadków była odpowiednia do przeprowadzenia powtórnego oznaczenia amplifikacji genu HER2 metodą FISH z modyfikacjami. W 9 przypadkach zastosowano wydłużenie czasu wstępnego trawienia z 30 do 40 minut przy użyciu roztworu Pretreatment Solution. Zastosowanie tej modyfikacji nie przyczyniło się do uzyskania lepszych rezultatów w ocenie preparatów. Pomimo zmiany procedury preparaty nie nadawały się do oceny. W 18 przypadkach wydłużono czas trawieniu enzymatycznego stosując proteazę. Wprowadzono modyfikację polegającą na zastosowaniu 40-minutowego trawienia proteazą. W tej grupie po zastosowaniu modyfikacji preparaty z połowy przypadków nadawały się do oceny. W 3 przypadkach zastosowano skrócenie czasu trawienia tkanki. W tych przypadkach modyfikacja nie przyczyniła się do zwiększenia poprawy możliwości oceny preparatów. Podwyższenie temperatury denaturacji z 72 do 76EC wykonano w 15 przypadkach. Zastosowanie takiej modyfikacji nie doprowadziło do uzyskania większej liczby pozytywnych rezultatów. Warunki płukania pohybrydyzacyjnego zostały przetestowane poprzez: a) obniżenie temperatury buforu posthybrydyzacyjnego z 72E do 70EC (15 przypadków) oraz b) skrócenie czasu inkubacji w buforze posthybrydyzacyjnym z 5 minut do 3 minut (19 przypadków). Obniżenie temperatury przyczyniło się do poprawy uzyskanego wyniku w 4 przypadkach. Natomiast skrócenie czasu inkubacji zwiększyło intensywność sygnałów obserwowanych w mikroskopie fluorescencyjnym w 9 przypadkach. Szczegółowy rozkład przypadków z zastosowanie modyfikacji metodą FISH przedstawiono w tabeli 2. Stwierdzono, że przeprowadzone modyfikacje metody FISH przyczyniły się do uzyskania większej liczby oznaczeń pozwalających na właściwą ocenę głównie w przypadkach z materiałów pochodzących z resekcji chirurgicznej guza. Porównanie tych przypadków z materiałem pochodzących od pacjentów, u których wykonano biopsję gruboigłową, wykazało, że drobny materiał biopsji nie nadawał się do oceny. Porównanie wpływu modyfikacji na uzyskany wynik w zależności od użytego materiału histopatologicznego przedstawiono w tabeli 3. Ze względów proceduralnych i potrzeb diagnostycznych w 8 przypadkach do ponownej oceny amplifikacji genu HER2 uzyskano dodatkowy materiał, w postaci innego bloczka histopatologicznego pochodzącego z pierwotnego guza. Wykorzystanie dodatkowego materiału w 8 przypadkach pozwoliło na ocenę 5 z nich. Dyskusja W przypadku planowania wdrożenia terapii raka piersi niezwykle ważne jest oznaczenie amplifikacji genu HER2
4 Wpływ modyfikacji procedury FISH na oznaczenie amplifikacji genu HER2 w materiale histopatologicznym 207 Modyfikacje metody FISH Tabela 2. Rozkład przypadków z zastosowaniem modyfikacji metody FISH Ogólna liczba Biopsja gruboigłowa (45) Resekcja chirurgiczna guza (33) Materiał diagnostyczny oceniony Materiał niediagnostyczny nieoceniony Ogólna liczba Materiał diagnostyczny oceniony Materiał niediagnostyczny nieoceniony Wydłużenie czasu przedtrawienia (Pretreatment Solution) do 40 min Wydłużenie czasu trawienia enzymatycznego Skrócenie czasu trawienia enzymatycznego Podwyższenie temperatury denaturacji (76EC) Obniżenie temperatury buforu post-hybrydyzacyjnego Skrócenie czasu inkubacji w buforze post-hybrydyzacyjnym Inna kostka Tabela 3. Porównanie wpływu modyfikacji na wynik w zależności od materiału histopatologicznego Materiał po modyfikacji procedury FISH Biopsja gruboigłowa (45) (100%) Resekcja chirurgiczna guza (33) (100%) Materiał oceniony 9 (20%) 18 (54,5%) Materiał nieoceniony 29 (64,5%) 12 (36,5%) Mateirał nieoceniony (brak możliwości ) 7 (15,5%) 3 (9%) Inna kostka 1 4 i/lub nadekspresji białka, z powodu korelacji tych czynników z rokowaniem i przewidywaną odpowiedzią na leczenie. Znaczące korzyści, ale i wysoki koszt oraz możliwa kardiotoksyczność trastuzumabu sprawiają, że potrzebny jest dokładny i wiarygodny test służący do oceny statusu HER2 [8, 10]. Testem z wyboru służącym do oznaczania nadekspresji receptora HER2 jest badanie immunohistochemiczne. Badanie to powinno być wykonywane w laboratoriach, w których przestrzegane są standaryzowane procedury wykonywania testów diagnostycznych. Wszystkie przypadki o niejednoznacznym wyniku badania immunohistochemicznego powinny być weryfikowane poprzez ocenę amplifikacji genu wystandaryzowaną metodą FISH. Prawidłowo wykonany preparat metodą FISH powinien zawierać nienachodzące na siebie jądra komórek nowotworu inwazyjnego raka piersi, sygnały pochodzące z genu HER2 oraz sygnały pochodzące z obszaru centromeru chromosomu 17. W kilku przypadkach ocena nie była możliwa. Przyczyną był brak tkanki nowotworowej w bloczku parafinowym każde kolejne skrojenie zmniejsza jej zawartość. W niniejszej pracy stosując wystandaryzowaną procedurę FISH zalecaną przez producenta dla zestawu Path Vysion HER2 DNA Probe w części ocenionych przypadków nie uzyskano preparatów do oceny, lub materiał był trudny do oceny. Problem dotyczył głównie: słabo uwidocznionych jąder komórkowych, silnej autofluorescencji, bardzo słabych lub braku sygnałów pochodzących z genu HER2 oraz z obszaru centromeru chromosomu 17, braku możliwości policzenia sygnałów w 40 jądrach komórek raka gruczołu piersiowego. Z tego też powodu przeprowadzono powtórnie oznaczenie amplifikacji genu HER2 metodą FISH z modyfikacjami. Oznaczenie statusu HER2 metodą FISH uważane jest za dokładniejsze i bardziej miarodajne niż barwienie metodą immunohistochemiczną (podczas określania potencjalnych pacjentów do leczenia trastuzumabem) [11]. FISH jest metodą, w której zastosowany jest obiektywny system oceny wyników (stosunek liczby kopii genu HER2 do liczby kopii centromerów chromosomu 17. w jądrze komórki), co czyni wynik bardziej wiarygodnym niż to jest w przypadku subiektywnego określania wyniku uzyskanego metodą immunohistochemiczną. Tak samo jak w przypadku metody immunohistochemicznej, stosowanie metody fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Przyczyną trudności w ocenie preparatów oznaczanych metodą FISH mogą być: zbyt długi czas trawienia preparatu (komórki nadtrawione) lub zbyt krótki czas trawienia (komórki niedotrawione ) (ryc. 3), niespecyficzne wiązanie się sondy może być spowodowane niedostatecznym jej wypłukaniem, natomiast brak sygnałów pochodzących od genu HER2 czy centromerów chromosomu 17 może być wynikiem pozostawienia części komórki w bloczku, który był skrojony na mikrotomie w celu sporządzenia preparatu.
5 208 A. Malicka-Durczak, K. Korski, A. Marszałek Ryc. 3. Przykłady trudności interpretacji wyniku oznaczenia genu HER2 metodą FISH, a) materiał nadtrawiony, b) materiał niedotrawiony W przypadku czasu płukania pohybrydyzacyjnego zaobserwowano, że zwiększenie czasu płukania do 5 minut znacząco obniża jakość procesu w niektórych próbkach. W praktyce zauważa się, że różne czynniki mają wpływ na dużą zmienność jakości materiału. Kontrowersje budzą próby oceny ekspresji HER2 w materiałach niediagnostycznych. W innych przypadkach, które są trudne w ocenie, należy zadać pytanie, w jaki sposób optymalnie zmodyfikować warunki przeprowadzonego testu oznaczenia amplifikacji genu HER2. Uzyskane wyniki w przytoczonej pracy potwierdzają istotny związek pomiędzy właściwą obróbką histopatologiczną z guzów raka piersi a jakością uzyskanych preparatów wykonanych metodą FISH. Metodyka tworzenia preparatów histopatologicznych opiera się na sekwencji schematyzowanych działań przedlaboratoryjnych i laboratoryjnych. Mają one ogromny wpływ na jakość uzyskanych preparatów histopatologicznych oraz preparatów wykonywanych metodą FISH. Materiał z bloku operacyjnego do zakładu histopatologii powinien być dostarczony w czasie krótszym niż godzina, aby zapobiec wystąpieniu komórkowych zmian nekrotycznych, gniciu i degeneracji. Po pobraniu wycinek powinien trafić do płynu utrwalającego. Za uniwersalny utrwalacz uznawany jest powszechnie 10% roztwór formaliny w stosunku objętości 1 : 10 (1 objętość guza; 10 objętość formaliny) [8, 9]. Liczne firmy dostarczające odczynniki do celów diagnostycznych (Shandon, BioOptica, Thermo itp) oferują gotowy do użycia roztwór 10% formaliny do celów histopatologicznych lub koncentrat utrwalacza do rozcieńczenia. Inne utrwalacze mogą powodować degradację DNA i obecność dużego tła spowodowanego autofluorescencją w obrazie [12]. Na jakość uzyskanych preparatów ma wpływ nie tylko rodzaj użytego utrwalacza, ale również czas utrwalania materiału. Czas utrwalania zależy od rodzaju zastosowanego płynu, rodzaju tkanki oraz wielkości wycinka. Optymalny czas utrwalania materiału w formalinie wynosi od 6 do 48 godzin [8]. Przedłużone utrwalanie nie jest wskazane, może bowiem spowodować kruchość preparatu, konsekwencją zbyt krótkiego czasu jest natomiast nieprawidłowy obraz wielu struktur komórkowych. Oznacza to, że materiał powinien być opracowywany i wkładany do kasetek histopatologicznych najpóźniej na drugi dzień od umieszczenia go w pojemniku z buforowaną formaliną. Skrawki wkładane do kasetek nie powinny być grubsze niż 3 mm, tak aby ograniczyć zgniatanie skrawka w trakcie dalszej obróbki. Powinny zajmować nie więcej niż 2/3 światła kasetki, co zapewnia swobodny przepływ odczynników w trakcie przeprowadzania materiału w procesorze tkankowym. Zatapianie skrawków w oczyszczonej parafinie powinno odbywać się w optymalnej temperaturze: 56 do 58EC. W świetle przedstawionych powyżej danych należy zadać pytanie, czy wyżej wymienione wytyczne zawsze są spełnione? Poza materiałem tkankowym do badań metodą FISH może służyć także materiał cytologiczny z biopsji aspiracyjnych cienkoigłowych, utrwalony i zatopiony również w bloczkach parafinowych [12]. Standardowa grubość skrawków do badania FISH powinna wynosić 4-5 :m. Krojenie zbyt cienkich skrawków powoduje skrojenie jąder, a w rezultacie utratę DNA. Jądra, które mają średnicę mniejszą niż połowa przeciętnej średnicy jąder komórek nowotworowych, nie powinny podlegać interpretacji. Sygnały powinny być widoczne przynajmniej w 75% komórek. Liczenia sygnałów dokonuje się jedynie w jądrach nienachodzących na siebie, niezniszczonych o pełnych granicach. W przypadku guzów heterogennych zlicza się sygnały w komórkach pochodzących z różnych miejsc, a w szczególności miejsc o maksymalnej ekspresji. Ocena preparatów uzyskanych techniką FISH wymaga dużego doświadczenia w umiejętności odróżniania komórek nowotworowych od prawidłowych oraz komórek raka naciekającego i komórek raka przedinwazyjnego, a także umiejętności pomijania artefaktów [13]. Wyniki przedstawionych w obecnym opracowaniu badań przedstawiają wpływ przygotowania tkanki przed barwieniem na efekt oznaczenia amplifikacji genu HER2 metodą FISH. Niewłaściwe utrwalenie, płukanie, suszenie, ogrzewanie, krojenie preparatów lub zanieczyszczenie innymi tkankami bądź płynami może wpływać na hybrydyzację. Również różnice w przygotowaniu i opracowaniu materiału tkankowego (utrwalanie, zatapianie), a także czas jego przechowywania w różnych ośrodkach zakładów patologii, uniemożliwiają wiarygodną interpretację obra-
6 Wpływ modyfikacji procedury FISH na oznaczenie amplifikacji genu HER2 w materiale histopatologicznym 209 zów mikroskopowych. Utrudniona ocena preparatów może być spowodowana również dziedzicznymi nieprawidłowościami samej tkanki guza raka piersi. Wnioski 1) Istnieje możliwości uzyskania odpowiednich do oceny materiałów w przypadkach pierwotnie niediagnostycznych. 2) Najczęstszymi powodami braku możliwości oceny materiałów wykonanych metodą FISH jest niewłaściwe przygotowanie materiału na wstępnym etapie. 3) Wymagane jest wprowadzenie stałego przedlaboratoryjnego opracowania materiału. Piśmiennictwo [1] Krajowy Rejestr Nowotworów Raporty na podstawie danych Centrum Onkologii , [2] Reis-Filho J.S., Tutt A.N.J. (2008) Triple negative tumours: a critical review. Histopathology 52(1): [3] Ross J.S., Slodkowska E.A., Symmans W.F. i wsp. (2009) The HER-2 receptor and breast cancer: ten years of targeted anti- HER-2 therapy and personalized medicine. Oncologist 14(4): [4] Leary A.F., Hanna W.M., van de Vijver M.J. i wsp. (2009) Value and limitations of measuring HER-2 extracellular domain in the serum of breast cancer patients. J. Clin. Oncol. 27(10): [5] Monego G., Arena V., Maggiano N. i wsp. (2007) Borderline HER-2 breast cancer cases: histochemical versus real-time PCR analysis and impact of different cut-off values. Scand. J. Clin. Lab. Invest. 67(4): [6] Bast R.C., Ravdin P., Hayes D.F. i wsp. (2001) 2000 update of recommendations for the use of tumor markers in breast and colorectal cancer: clinical practice guidelines of the American Society of Clinical Oncology. J. Clin. Oncol. 19(6): [7] Goldhirsch A., Ingle J.N., Gelber R.D. i wsp. (2009) Thresholds for therapies: highlights of the St Gallen International Expert Consensus on the primary therapy of early breast cancer Ann. Oncol. 20(8): [8] Wolff A.C., Hammond M.E.H., Schwartz J.N. i wsp. (2007) American Society of Clinical Oncology/College of American Pathologists guideline recommendations for human epidermal growth factor receptor 2 testing in breast cancer. J. Clin. Oncol. 25(1): [9] Materiały informacyjne Path Vysion HER-2 DNA Probe oncology/fish/breast-cancer-pathvysion-her2.html. [10] L. Harris, H. Fritsche, R. Menneli wsp. (2008) Aktualizacja zaleceń Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) na rok 2007 dotyczących stosowania markerów nowotworowych w raku piersi. J. Clin. Oncol. 4. [11] Gown A.M., Goldstein L.C., Barry T.S. i wsp. (2008) High concordance between immunohistochemistry and fluorescence in situ hybridization testing for HER2 status in breast cancer requires a normalized IHC scoring system. Mod. Pathol. 21(10): [12] Hicks D.G., Tubbs R.R. (2005) Assessment of the HER2 status in breast cancer by fluorescence in situ hybridization: a technical review with interpretive guidelines. Hum. Pathol. 36(3): [13] Krasińska L., Jassem J. (2003) Kliniczne znaczenie zaburzeń HER2 w raku piersi z uwzględnieniem metod ich oznaczania. Nowotwory 53: J Anna Malicka-Durczak Zakład Patologii Nowotworów Wielkopolskie Centrum Onkologii ul. Garbary 15, Poznań anna.malicka@wco.pl The effects of modification to the FISH procedure in the assessment of HER2 gene amplification in histopathological diagnostics material Breast cancer is the most common malignancy among women. Developments in oncology and new diagnostic methods have led to the identification of factors affecting further treatment. Because of this, histopathology departments are faced with the task of reliably assessing the status of the HER2. In some cases, the assessment is made more problematic by poor representativeness of the tested material. The purpose of this study was to assess the effects of modification to the FISH test procedure on the results of diagnostically difficult histopathology specimens. It was found that some specimens are inadequate for HER2 assessment using standard FISH procedures. It is necessary to approach such cases individually. Application of appropriate modifications to the FISH procedure may lead to a useful result and thus, to the definition of a treatment regime for the patient. It was also found that various factors, including the fixation and processing of specimens, are involved in the broadly varying quality of histopathological materials. Key words: breast cancer, HER2, FISH
Zalecenia dotyczące oceny czynnika predykcyjnego HER2 u chorych z rozpoznaniem inwazyjnego (naciekającego) raka piersi
STANOWISKO EKSPERTÓW Andrzej Marszałek 1, 2, Maciej Krzakowski 3 1 Katedra Patologii i Profilaktyki Nowotworów, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 2 Wielkopolskie Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowoMateriał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami.
STRESZCZENIE WPROWADZENIE: Biopsja cienkoigłowa (BC) jest szybką, tanią metodą w diagnostyce raka piersi (RP) oraz ognisk przerzutowych tego nowotworu. Skuteczność tej metody uzależniona jest od umiejętności
Bardziej szczegółowoPATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH
POL J PATHOL 2009; 3 (SUPLEMENT 1): S28-S33 PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH DO TERAPII SYSTEMOWEJ WOJCIECH P. OLSZEWSKI 1. Wstęp Decyzję o zastosowaniu terapii systemowej w leczeniu naciekającego raka
Bardziej szczegółowoAktualne rekomendacje ASCO/CAP 2013 dotyczące
Pol J Pathol 2014; 65 (4) (suplement 2): S32-S41 Aktualne rekomendacje ASCO/CAP 2013 dotyczące badań statusu receptora HER2 w raku piersi Mirosław Śnietura, Dariusz Lange Zakład Patologii Nowotworów, Centrum
Bardziej szczegółowo+ ± ± + + + (+) + + (+) Jak uzyskać dobry wynik patomorfologiczny? Virchow 2020(50) Andrzej Marszałek. utrwalanie ROZPOZNANIE.
Virchow 2020(50) Jak uzyskać dobry wynik patomorfologiczny? Andrzej Marszałek makroskopowo + ± mikroskopowo ± + + + (+) IHC + + (+) badania genetyczne + + (?) Katedra I Zakład Pathomorfologii Klinicznej
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 27 grudnia 2017 r. Poz. 2435
Warszawa, dnia 27 grudnia 2017 r. Poz. 2435 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 grudnia 2017 r. w sprawie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie patomorfologii Na podstawie
Bardziej szczegółowoOcena statusu HER2 w raku piersi
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2009 Volume 45 Number 4 315-323 Praca poglądowa Review Article Ocena statusu HER2 w raku piersi Anna Kruczak, Magdalena Rozmus-Piętoń, Urszula
Bardziej szczegółowoPCR bez izolacji testujemy Direct PCR Kits od ThermoFisher Scientific
PCR bez izolacji testujemy Direct PCR Kits od ThermoFisher Scientific Specjalnie dla Was przetestowaliśmy w naszym laboratorium odczynniki firmy Thermo Scientific umożliwiające przeprowadzanie reakcji
Bardziej szczegółowoPolska-Kraków: Odczynniki i środki kontrastowe 2015/S
1/5 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:260518-2015:text:pl:html Polska-Kraków: Odczynniki i środki kontrastowe 2015/S 142-260518 Centrum Onkologii Instytut im.
Bardziej szczegółowoProcedura pobrania i transportu materiału do badania
Procedura pobrania i transportu materiału do badania A. Do badań cytogenetycznych - hematoonkologia A1. KARIOTYP - żywe komórki A2. FISH - żywe komórki A3. FISH materiał z bloczków parafinowych B. Do badań
Bardziej szczegółowoWarto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć
Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej
Bardziej szczegółowoWpływ zmiany wytycznych ASCO-CAP na ocenę statusu genu HER2 metodą FISH w kwalifikacji do terapii anty-her2 w raku piersi
Artykuł oryginalny Original article NOWOTWORY Journal of Oncology 2016, volume 66, number 2, 109 117 DOI: 10.5603/NJO.2016.0020 Polskie Towarzystwo Onkologiczne ISSN 0029 540X www.nowotwory.viamedica.pl
Bardziej szczegółowoprof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Sekwencyjność występowania zaburzeń molekularnych w niedrobnokomórkowym raku płuca
Bardziej szczegółowoPolska-Kraków: Odczynniki i środki kontrastowe 2015/S
1/5 Niniejsze ogłoszenie w witrynie TED: http://ted.europa.eu/udl?uri=ted:notice:234697-2015:text:pl:html Polska-Kraków: Odczynniki i środki kontrastowe 2015/S 128-234697 Centrum Onkologii Instytut im.
Bardziej szczegółowoWstęp Cele pracy Materiał i metody
Wstęp. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, human papillomavirus) ma istotny udział w etiopatogenezie raka płaskonabłonkowego ustnej części gardła. Obecnie częstość występowania raka HPV-zależnego w krajach
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia... w sprawie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie patomorfologii
Projekt z dnia 30.06.2017 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia... w sprawie standardów organizacyjnych opieki zdrowotnej w dziedzinie patomorfologii Na podstawie art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 15
Bardziej szczegółowowww.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi
Bardziej szczegółowoWNIOSEK DO KOMISJI DO SPRAW LICENCJI POLSKIEGO TOWARZYSTWA PATOLOGÓW DLA ZAKŁADÓW ORAZ PRACOWNI PATOMORFOLOGII
WNIOSEK DO KOMISJI DO SPRAW LICENCJI POLSKIEGO TOWARZYSTWA PATOLOGÓW DLA ZAKŁADÓW ORAZ PRACOWNI PATOMORFOLOGII Nazwa jednostki i adres: Kierownik jednostki:... Osoba odpowiedzialna za przygotowanie wniosku:..
Bardziej szczegółowoCzy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii
Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła
Bardziej szczegółowoRola patomorfologa w doborze terapii ukierunkowanej na receptor czynnika wzrostu naskórka (EGFR) u chorych na nowotwory
PRACA PRZEGLĄDOWA Wojciech P. Olszewski, Włodzimierz T. Olszewski Zakład Patologii, Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Rola patomorfologa w doborze terapii ukierunkowanej
Bardziej szczegółowoi uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.
Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania
Bardziej szczegółowoWNIOSEK DO KOMISJI DS. LICENCJONOWANIA I PRZYZNAWANIA LICENCJI POLSKIEGO TOWARZYSTWA PATOLOGÓW DLA ZAKŁADÓW (PRACOWNI) PATOMORFOLOGII
WNIOSEK DO KOMISJI DS. LICENCJONOWANIA I PRZYZNAWANIA LICENCJI POLSKIEGO TOWARZYSTWA PATOLOGÓW DLA ZAKŁADÓW (PRACOWNI) PATOMORFOLOGII Nazwa jednostki i adres: Kierownik jednostki:... Osoba odpowiedzialna
Bardziej szczegółowoTerapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce
Warszawa, 27.01.2016 Seminarium naukowe: Terapie przełomowe w onkologii i hematoonkologii a dostępność do leczenia w Polsce na tle Europy Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Dr n.
Bardziej szczegółowoWersja 2016/25 czerwca Projekt z dnia r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia...
Wersja 2016/25 czerwca Projekt z dnia 8.06.2016 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia... w sprawie standardów postępowania medycznego w dziedzinie patomorfologii Na podstawie art. 22 ust. 5 ustawy
Bardziej szczegółowoNowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów
Nowe możliwości diagnostyczne zmian nowotworowych szyjki macicy. Ewa Zembala-Nożyńska Zakład Patologii Nowotworów Historia badań cytologicznych 1926- Aurel Babes (1886-1961) Bukareszt, Rumuniaodkrycie
Bardziej szczegółowoDane mikromacierzowe. Mateusz Markowicz Marta Stańska
Dane mikromacierzowe Mateusz Markowicz Marta Stańska Mikromacierz Mikromacierz DNA (ang. DNA microarray) to szklana lub plastikowa płytka (o maksymalnych wymiarach 2,5 cm x 7,5 cm) z naniesionymi w regularnych
Bardziej szczegółowoNowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu raka piersi w oparciu o doniesienia ESMO z 2007 roku
Nowe wytyczne w diagnostyce i leczeniu raka piersi w oparciu o doniesienia ESMO z 2007 roku Tegoroczna konferencja ESMO zaowocowała nowo przedstawionymi wytycznymi, dotyczącymi zarówno diagnostyki, jak
Bardziej szczegółowoCENTRUM ONKOLOGII. im. prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy
CENTRUM ONKOLOGII im. prof. Franciszka Łukaszczyka w Bydgoszczy CENTRUM ONKOLOGII w Bydgoszczy Personalizowana terapia nowotworów z zastosowaniem innowacyjnych technologii leczniczych i diagnostycznych
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym
Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoRak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
Bardziej szczegółowoMiejsce patomorfologa w diagnostyce molekularnej nowotworów litych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie
Miejsce patomorfologa w diagnostyce molekularnej nowotworów litych Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie I część - rola patomorfologa w erze terapii celowanej molekularnie
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Bardziej szczegółowoNowotwór złośliwy piersi
www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy piersi Lapatinib Refundacja z ograniczeniami Lapatinib jest wskazany do leczenia dorosłych pacjentów z rakiem piersi, u których nowotwór
Bardziej szczegółowoFormularz oferty. prowadzonej przez. 3. Krajowego Rejestru Sądowego.. 4. Ewidencji Działalności Gospodarczej.
... (pieczęć oferenta) Formularz oferty na świadczenie usług zdrowotnych obejmujących diagnostykę dla ubezpieczonych i innych osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych realizowanych przez Szpital Powiatowy
Bardziej szczegółowoJarosław B. Ćwikła. Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Nowe algorytmy oceny odpowiedzi na leczenie w badaniach strukturalnych, dużo dalej niż klasyczne kryteria RECIST Jarosław B. Ćwikła Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Radiologiczna
Bardziej szczegółowoZakład Patologii i Diagnostyki Laboratoryjnej
1. Zasady transportu materiału do badań patomorfologicznych z jednostki zewnętrznej. 1.1. może być przeprowadzany jedynie przez przeszkolone, wyznaczone do tego celu osoby lub samego pacjenta w przypadku
Bardziej szczegółowoJakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???
Bardziej szczegółowoCzym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii?
Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Wykorzystanie nowych technik molekularnych w badaniach nad genetycznymi i epigenetycznymi mechanizmami transformacji nowotworowej
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
Bardziej szczegółowoDr hab. n. med. Paweł Blecharz
BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr
Bardziej szczegółowoRadioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia
Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego może być stosowana łącznie z leczeniem operacyjnym chemioterapią. Na podstawie literatury anglojęzycznej
Bardziej szczegółowoBariery w dostępie do terapii refundowanych w Polsce na przykładzie raka płuca
Bariery w dostępie do terapii refundowanych w Polsce na przykładzie raka płuca Prof. dr hab. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Mężczyźni 2013 Zachorowania Zgony Umieralność
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY 1. OPIS ŚWIADCZEŃ Porada na etapie podstawowym obejmuje: 1) zarejestrowanie
Bardziej szczegółowoOcena statusu HER2 w raku żołądka u pacjentów palących papierosy czy jest to możliwe?
PRACE ORYGINALNE Magdalena Bodnar 1 Marta Smolińska 1 Cezary Popławski 2 Ewa Wiśniewska 1 Andrzej Marszałek 1,3 Ocena statusu HER2 w raku żołądka u pacjentów palących papierosy czy jest to możliwe? Expression
Bardziej szczegółowoPrzegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology
Przegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology Renata Zaucha HOT TOPICS 2014 w Onkologii Ginekologicznej Warszawa Wybrane publikacje 1 Annals of Oncology 2013;
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoRak gruczołu krokowego - diagnostyka morfologiczna. Zrozumieć PSA
Rak gruczołu krokowego - diagnostyka morfologiczna. Zrozumieć PSA Krzysztof Bardadin Katedra i Zakład Patomorfologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 2 lipiec 2015 Polacy nie gęsi i swój język mają.
Bardziej szczegółowoZespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach ul. Karmelicka 5. Konkurs Ofert
Wadowice, dnia 18.05.2012r. Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach ul. Karmelicka 5 Konkurs Ofert Dotyczy: wykonania świadczeń zdrowotnych w zakresie badań histopatologicznych i cytologicznych
Bardziej szczegółowolutego 2012
Dlaczego mikrodysekcja laserowa? Agnieszka Łoboda Zakład Biotechnologii Medycznej Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ, Kraków Mikrodysekcja laserowa szybka metoda izolacji komórek z preparatów
Bardziej szczegółowoKompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna
Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Joanna Chorostowska-Wynimko Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie OBJAWY LEKARZ POZ Późna DIAGNOSTYKA zgłaszalność WSTĘPNA do lekarza POZ
Bardziej szczegółowoSpółka z o.o. UCZESTNICY WARSZTATÓW: Lekarze rezydenci i specjaliści, technicy w pracowniach diagnostycznych i histopatologicznych
e-mail: kawaska@kawaska.pl WARSZTATY: TECHNIKI MIKROSKOPOWE I INFORMATYCZNE W BADANIU PRÓBEK BIOLOGICZNYCH, CZ. 1 Objęte patronatem Polskiego Towarzystwa Patologów pod przewodnictwem Prezes Zarządu Głównego
Bardziej szczegółowoAgata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013
Agata Abramowicz Centrum Badań Translacyjnych i Biologii Molekularnej Nowotworów Seminarium magisterskie 2013 Standaryzowane według wieku współczynniki zachorowalności na nowotwory złośliwe piersi w skali
Bardziej szczegółowoBADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia
Bardziej szczegółowoINNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka płuca w Polsce i na świecie
INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka w Polsce i na świecie W.T. Olszewski Warszawa 21 03 2014 Złośliwe nowotwory nabłonkowe Squamous cell
Bardziej szczegółowoAnaliza genetyczna w niepowodzeniach ciąży i badaniach prenatalnych
Analiza genetyczna w niepowodzeniach ciąży i badaniach prenatalnych Dr n. med. Joanna Walczak- Sztulpa Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Diagnostyka
Bardziej szczegółowoWybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist
Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa
Bardziej szczegółowoWg rozdzielnika: do wszystkich zainteresowanych i uczestników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Poznań, dnia 28-06-2010 EZ/ 4148/2. /2010 Wg rozdzielnika: do wszystkich zainteresowanych i uczestników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Dotyczy: przetargu nieograniczonego nr 70/2010
Bardziej szczegółowo2. Pobieranie materiału do badań laboratoryjnych
Załącznik nr 3 Standardy jakości w zakresie czynności laboratoryjnej genetyki medycznej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku badań 1. Zlecenie
Bardziej szczegółowoOdczynniki do barwień immunohistochemicznych na okres 36 misięcy (2 400 barwień) Nazwa własna asort.
Pakiet nr Załącznik nr Odczynniki do barwień immunohistochemicznych na okres 36 misięcy (2 400 barwień) L.p System wizualizacyjny wraz ze wszystkimi potrzebnymi odczynnikami i materiałami zużywalnymi Nazwa
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi
Program profilaktyki raka piersi 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA PIERSI, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym
Bardziej szczegółowoHER2 IQFISH pharmdx (Dako Omnis)
HER2 IQFISH pharmdx (Dako Omnis) Nr kat. GM333 Wydanie 2. Test HER2 IQFISH pharmdx (Dako Omnis) jest bezpośrednim testem hybrydyzacji fluorescencyjnej in-situ (ang. fluorescence in situ hybridization,
Bardziej szczegółowo1 Diagnostyka. patomorfologiczna zasady i cele. Wenancjusz Domagała
Wenancjusz Domagała 1 Diagnostyka patomorfologiczna zasady i cele Patologia (patomorfologia) jest nauką o przyczynach, mechanizmach, objawach i skutkach choroby ocenianych na poziomie morfologicznym, biochemicznym
Bardziej szczegółowoZespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach ul. Karmelicka 5. Konkurs Ofert
Wadowice, dnia 11.09.2014 r. Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach ul. Karmelicka 5 Konkurs Ofert Dotyczy: wykonania świadczeń zdrowotnych w zakresie badań histopatologicznych i cytologicznych
Bardziej szczegółowoPAKIET NR 2- BADANIA CYTOLOGICZNE
Barwienie jednego preparatu 1 2700 cytologiczno-ginekologicznego Ocena cytologiczna jednego preparatu 2 ( 2 szkiełka) z zakresu cytologii złuszczeniowej ( plwocina, płyny 400 ustrojowe) Ocena cytologiczna
Bardziej szczegółowoGUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz
Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito
Bardziej szczegółowoKatarzyna Pogoda Warszawa, 23 marca 2017 roku
Chemioterapia doustna i podskórne metody podawania leków w raku piersi. Lepsza jakość życia pacjentek Katarzyna Pogoda Warszawa, 23 marca 2017 roku Rak piersi - heterogenna choroba Stopień zaawansowania
Bardziej szczegółowoZawiadomienie o wyborze oferty zostanie zamieszczone na naszej stronie internetowej oraz rozesłane mailowo do Oferentów w dniu r.
ZAPYTANIE OFERTOWE ROCZNE nr 07/2017/M/CELONKO z dnia 15.02.2017 NA MATERIAŁY ZUŻYWALNE I ODCZYNNIKI DLA FIRMY CELON PHARMA SA Z SIEDZIBĄ W Kiełpinie w ramach programu STRATEGMED II, projektu pod nazwą
Bardziej szczegółowoMłode kobiety z rakiem piersi co możemy im zaoferować? Katarzyna Pogoda
Młode kobiety z rakiem piersi co możemy im zaoferować? Katarzyna Pogoda Definicje, epidemiologia Młode chore na raka piersi do 40 rż. Bardzo młode chore na raka piersi do 35 rż. Statystyki rak piersi
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoRak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
Bardziej szczegółowodokształcającego prowadzonego przez Centralny Ośrodek Koordynujący lub wojewódzki ośrodek koordynujący w latach 2007 2010 w zakresie
Dziennik Ustaw Nr 52 3302 Poz. 271 2. Program profilaktyki raka szyjki macicy macicy etap podstawowy pobranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego. macicy etap diagnostyczny
Bardziej szczegółowoBadania genetyczne. Prof. dr hab. Maria M. Sąsiadek Katedra i Zakład Genetyki Konsultant krajowy ds. genetyki klinicznej
Badania genetyczne. Prof. dr hab. Maria M. Sąsiadek Katedra i Zakład Genetyki maria.sasiadek@am.wroc.pl Konsultant krajowy ds. genetyki klinicznej Badania genetyczne: jak to się zaczęło Genetyka a medycyna
Bardziej szczegółowoWarszawa 2014. Druk: GAUDIUM Lublin
Zalecenia metodyczne dotyczące oceny mutacji genu EGFR oraz rearanżacji genu ALK w kwalifikacji chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca do terapii ukierunkowanych molekularnie Rekomendacje Grupy Roboczej:
Bardziej szczegółowoLECZENIE RAKA PIERSI ICD-10 C
załącznik nr 5 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE RAKA PIERSI ICD-10 C 50 nowotwór złośliwy sutka Dziedzina medycyny: onkologia kliniczna I. Cel
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do cytometrii przepływowej: metody znakowania komórek
Fakultet: Cytometria zastosowanie w badaniach biologicznych Wprowadzenie do cytometrii przepływowej: metody znakowania komórek Nadzieja Drela Zakład Immunologii WB UW ndrela@biol.uw.edu.pl Przygotowanie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka molekularna umożliwia terapie spersonalizowane. Janusz A. Siedlecki
Diagnostyka molekularna umożliwia terapie spersonalizowane. Janusz A. Siedlecki Centrum Onkologii-Instytut, Warszawa 2015 Rozwój Rozwój medycyny i nauk podstawowych w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat
Bardziej szczegółowoRaport synoptyczny Amerykańskiego Kolegium
Pol J Pathol 2014; 65 (4) (suplement 2): S21-S31 Raport synoptyczny Amerykańskiego Kolegium Patologów i Polskiego Towarzystwa Patologów wersja 2014 Wojciech Olszewski 1, Ewa Chmielik 2 1 Zakład Patomorfologii
Bardziej szczegółowoPaweł Krawczyk. Finansowanie diagnostyki molekularnej w programach lekowych w Polsce problemy i możliwe rozwiązania
Finansowanie diagnostyki molekularnej w programach lekowych w Polsce problemy i możliwe rozwiązania Paweł Krawczyk Katedra i Klinika Pneumonologii, Onkologii i Alergologii Pracownia Immunologii i Genetyki
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego
Aleksandra Sałagacka Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego Pracownia Biologii Molekularnej i Farmakogenomiki
Bardziej szczegółowoGuzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa?
Guzy zarodkowe jąder czego możemy dowiedzieć się od patologa? Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Diagnostyka patomorfologiczna 1. Ocena wycinków z biopsji chirurgicznej jądra pacjenci
Bardziej szczegółowoMetody badania ekspresji genów
Metody badania ekspresji genów dr Katarzyna Knapczyk-Stwora Warunki wstępne: Proszę zapoznać się z tematem Metody badania ekspresji genów zamieszczonym w skrypcie pod reakcją A. Lityńskiej i M. Lewandowskiego
Bardziej szczegółowoRecenzja. Ocena merytoryczna pracy
Dr hab. Joanna Jakubowicz-Gil Lublin, 21.12.2017 Zakład Anatomii Porównawczej i Antropologii Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie ul. Akademicka 19 20-033 Lublin Recenzja rozprawy doktorskiej
Bardziej szczegółowoCzy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Zakład Histologii i Embriologii w Zabrzu 41-808, Zabrze ul. H. Jordana 19 www.histologiazad.sum.edu.pl Prof. dr hab. n. med. Andrzej Gabriel Zabrze dnia
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoScienceDirect. journal homepage:
polski przeglą d otorynolaryngologiczny 3 (2014) 254 258 Dostępne online www.sciencedirect.com ScienceDirect journal homepage: www.elsevier.com/locate/ppotor Streszczenie pracy doktorskiej/summary of doctoral
Bardziej szczegółowoTest BRCA1. BRCA1 testing
Test BRCA1 BRCA1 testing 2 Streszczenie Za najczęstszą przyczynę występowania wysokiej, genetycznie uwarunkowanej predyspozycji do rozwoju raka piersi i/lub jajnika w Polsce uznaje się nosicielstwo trzech
Bardziej szczegółowoDo oceny przedstawiono oprawioną rozprawę doktorską zawierającą 133 strony
Prof. dr hab. Maciej Zabel Katedra Histologii i Embriologii Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Hanny Kędzierskiej pt. Wpływ czynnika splicingowego SRSF2 na regulację apoptozy
Bardziej szczegółowoPATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII. Wprowadzenie
PATOLOGIA OGÓLNA DLA ODDZIAŁU STOMATOLOGII Wprowadzenie Choroba! Przez wieki była pojęciem abstrakcyjnym! Związana jest z istnieniem nieprzyjaznego dla człowieka środowiska! Na przestrzeni czasu wykrywanie
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52
Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lipca 2018 r. w sprawie mierników oceny prowadzenia diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego Na podstawie art.
Bardziej szczegółowoPłynna biopsja Liquid biopsy. Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny
Płynna biopsja Liquid biopsy Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Podstawowe pojęcia Biopsja uzyskanie materiału tkankowego lub komórkowego z guza celem ustalenia
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOHISTOCHEMII. Determinanty antygenowe (epitopy) Surowice. Antygeny. Otrzymywanie przeciwciał poliklonalnych. poliwalentne monowalentne
PODSTAWY IMMUNOHISTOCHEMII Antygeny substancje obce dla organizmu, najczęściej o strukturze wielkocząsteczkowej zdolne do wywołania odpowiedzi immunologicznej (tu: produkcji przeciwciał) - IMMUNOGENNOŚĆ
Bardziej szczegółowoRak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa
Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się
Bardziej szczegółowoBadania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wykrycia raka jelita grubego Ocena
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM KURSU DOSKONALĄCEGO DLA LEKARZY
RAMOWY PROGRAM KURSU DOSKONALĄCEGO DLA LEKARZY pt Aktualne wytyczne w diagnostyce histopatologicznej związanej z przeszczepioną nerką oraz przeszczepioną wątrobą AUTOR dr hab. n. med. Agnieszka Perkowska-Ptasińska
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoRegulamin konkursu LabTest
Regulamin konkursu LabTest Ważny na rok akademicki 2018/2019 Preambuła Diagnostyka Laboratoryjna jest ważnym ogniwem w procesie diagnozowania i leczenia pacjenta oraz funkcjonowania zakładów ochrony zdrowia.
Bardziej szczegółowo