PROGRAM ZAJĘĆ WYKŁADY I ĆWICZENIA

Transkrypt

1 PROGRAM ZAJĘĆ WYKŁADY I ĆWICZENIA II ROK WYDZIAŁ FIZJOTERAPII STUDIA DRUGIEGO STOPNIA W TRYBIE DZIENNYM I WIECZOROWYM Łódź 2006 r.

2 REDAKCJA: prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski dr hab. n. med. Jolanta Kujawa mgr inż. Barbara Zbrzezna mgr Anna Stobiecka Opracowanie programów: dr hab. n. med. prof. nadzw. Włodzisław Kuliński prof. dr hab. n. med. Krystian Żołyński dr hab. n. med. Jolanta Kujawa dr n. med. Elżbieta Łuczak prof. dr hab. n. med. Andrzej Buczyński dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki prof. dr hab. n. med. Krzysztof Buczyłko dr hab. n. med. prof. nadzw. Alina Morawiec-Bajda prof. dr hab. n. med. Tomasz Kostka prof. dr hab. n. med. Lucjan Pawlicki prof. dr hab. n. med. Jacek Suzin dr hab. n. med. prof. nadzw. Anna Jegier prof. dr hab. n. med. Krzysztof Zeman 1

3 Przedmioty str. Medycyna fizykalna i balneoklimatologia... 3 Metody specjalne fizjoterapii... 7 Protetyka i ortotyka Podstawy zarządzania i marketingu Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji w neurologii i neurochirurgii w reumatologii. 24 w geriatrii. 26 w chorobach układu oddechowego.. 29 w onkologii i medycynie paliatywnej.. 31 w ortopedii i traumatologii.. 33 w ginekologii i położnictwie 34 w kardiologii 35 w pediatrii 37 Sport osób niepełnosprawnych Seminarium magisterskie

4 MEDYCYNA FIZYKALNA I BALNEOKLIMATOLOGIA. Rozliczenie godzinowe: Rok Liczba godzin Forma Semestr studiów łącznie wykłady ćwiczenia seminaria zaliczenia II III Egzamin Cele dydaktyczne: Celem nauczania przedmiotu Medycyna Fizykalna i balneoklimatologia jest zapoznanie studentów z istotą, rolą, struktura organizacyjną i zadaniami lecznictwa uzdrowiskowego oraz z innymi formami postępowania fizykalno-usprawniającego stosowanymi w ramach rehabilitacji medycznej. Studentom zostają przedstawione sposoby łączenia wykorzystania naturalnych tworzyw leczniczych oraz naturalnych czynników przyrodniczych z nowoczesnymi metodami fizykoterapii i kinezyterapii oraz edukacji zdrowotnej w schorzeniach narządu ruchu, układu nerwowego oraz chorobach wewnętrznych. Powyższy przedmiot ma na celu uświadomienie studentom potrzeby stosowania i pokazanie praktycznych sposobów wykorzystania medycyny fizykalnej i balneologii w kompleksowym postępowaniu rehabilitacyjnym ze szczególnym uwzględnieniem lecznictwa uzdrowiskowego. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Zadania medycyny fizykalnej we współczesnym lecznictwie Bodziec fizykalny a odczynowość ustroju. Adaptacja do bodźca. Odczyny ustroju na różne postaci energii. Zadania medycyny fizykalnej w profilaktyce, lecznictwie, diagnostyce. 2. Światłolecznictwo Podstawy fizyczne i biologiczne. Widmo promieniowania elektromagnetycznego w zakresie promieni nadfioletowych i podczerwonych. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania. 3. Metody terapii promieniowaniem nadfioletowym Naświetlania ogólne i miejscowe, PUVA, SUP. metodyka naświetlań ogólnych i miejscowych. Wskazania. 4. Biostymulacja laserowa Działanie biologiczne. Lasery fizykoterapeutyczne. Wskazania. Zasady BHP. 5. Termoterapia Znaczenie czynnika termicznego w oddziaływaniu na organizm. Miejscowe działanie bodźca termicznego zimna i ciepła. Homeostaza termiczna człowieka. Zabiegi cieplne przy zastosowaniu parafiny. Zimne zabiegi miejscowe. 6. Krioterapia Oddziaływanie biologiczne na organizm. Wskazania, przeciwwskazania do zastosowania w medycynie. 7. Elektrolecznictwo Podstawy fizyczne elektroterapii. Zabiegi elektrolecznicze przy zastosowaniu prądu stałego, Galwanizacja, jonoforeza. 3

5 8. Elektrolecznictwo Elektrodiagnostyka. Ocena jakościowa i ilościowa układu nerwowo-mięśniowego. Fizjologiczne podstawy stymulacji układu nerwowo-mięśniowego, mięśni odnerwionych, mięśni gładkich. Elektrostymulacja czynnościowa. Tonoliza. 9. Prądy małej częstotliwości Podstawy fizyczne i fizjologiczne. Elektrostymulacja jedno i dwubiegunowa. Podstawy elektrofizjologiczne działania impulsów trójkątnych i prostokątnych. Wybrane aspekty w metodyce zabiegów. 10. Prądy niskiej i średniej częstotliwości w postępowaniu fizykalnym Elektrofizjologiczne aspekty ich zastosowania. Wskazania, przeciwwskazania do stosowania. Prądy diadynamiczne, oraz średniej częstotliwości. 11. Pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości Oddziaływanie drgań elektromagnetycznych na organizm. Diatermia krótkofalowa. Wskazania kliniczne do stosowania. Przeciwwskazania, BHP. 12. Pola magnetyczne małej częstotliwości Impulsowe pola magnetyczne małej częstotliwości, oddziaływanie na organizm. Wybrane wskazania do magnetoterapii. 13. Ultradźwięki, Wziewania Działanie biologiczne ultradźwięków, zmiany miejscowe, ogólne. Wskazania do zastosowania ultradźwięków. Lecznicze stosowanie aerozoli, leki stosowane do wziewań. Metodyka zabiegów w warunkach uzdrowiskowych. 14. Lecznictwo uzdrowiskowe Istota, rola i zadania lecznictwa uzdrowiskowego. Wskazania i przeciwwskazania do lecznictwa uzdrowiskowego. Bioklimat polskich uzdrowisk. 15. Uzdrowiska polskie Profile lecznicze. 16. Wody lecznicze, Peloidy Podział wód leczniczych, wykorzystanie w leczeniu uzdrowiskowym. Peloidy, podział, właściwości fizyczne, chemiczne, zastosowanie w leczeniu. 17. Hydro-balneoterapia Mechanizmy oddziaływania na organizm. Wykorzystanie w leczeniu uzdrowiskowym. 18. Leczenie uzdrowiskowe w reumatologii Leczenie fizykalno - usprawniające w szpitalu uzdrowiskowym w schorzeniach reumatologicznych i po zabiegach operacyjnych w obrębie narządu ruchu. 19. Leczenie uzdrowiskowe w schorzeniach neurologicznych Leczenie fizykalno usprawniające w szpitalu uzdrowiskowym w schorzeniach ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. 20. Leczenie uzdrowiskowe w chorobach wewnętrznych, układu moczowo - płciowego, ginekologicznych i innych Wskazania, przeciwwskazania, metodyka postępowania w warunkach szpitala uzdrowiskowego. 4

6 Ćwiczenia (4 godz.) Tematy: 1. Światłolecznictwo Generatory podczerwieni, nadfioletu. Metodyka zabiegów w wybranych schorzeniach: dermatologicznych, reumatologicznych i innych. 2. Światłolecznictwo Naświetlania ogólne i miejscowe, PUVA, SUP. 3. Biostymulacja laserowa Lasery fizykoterapeutyczne, metodyka zabiegów. Zasad BHP. 4. Termoterapia Zabiegi cieplne przy zastosowaniu parafiny. Zimne zabiegi miejscowe. 5. Krioterapia Metodyka zabiegu. Zasady BHP. 6. Elektrolecznictwo Zabiegi elektrolecznicze przy zastosowaniu prądu stałego. Galwanizacja. Jonoforeza. 7. Elektrolecznictwo Elektrodiagnostyka, wyznaczanie krzywej i/t. Elektrostymulacja czynnościowa, tonoliza. 8. Prądy małej i średniej częstotliwości Metodyka zabiegów z wykorzystaniem prądów diadynamicznych oraz interferencyjnych. 9. Pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości Diatermia krótkofalowa, metodyka zabiegów, wskazania kliniczne do zastosowania. Zasady BHP. 10. Pola magnetyczne małej częstotliwości Impulsowe pola magnetyczne małej częstotliwości. Aparatura. Metodyka zabiegów. 11. Ultradźwięki Aparatura. Metody nadźwiękawiania, dawkowanie. 12. Wziewania Aparatura do inhalacji, metodyka zabiegów. Leki wykorzystywane do wziewań. 13. Masaż Metodyka zabiegów. Masaże specjalne (segmentarny, mechaniczny, podwodny, wirowy). 14. Hydroterapia Metody hydroterapeutyczne stosowane w lecznictwie uzdrowiskowym. Metodyka zabiegów, wskazania do ich zastosowania. 15. Kąpiele lecznicze Rodzaje, mechanizm oddziaływania na organizm. Metodyka zabiegów. Wskazania do zastosowania. 16. Peloidoterapia Rodzaje zabiegów, metodyka zabiegów, wskazania. 17. Wody lecznicze Rodzaje, składniki mineralne, dawkowanie. Wskazania do zastosowania. 18. Kąpiele lecznicze naturalne Rodzaje kąpieli, metodyka zabiegów, wskazania, zasady BHP. 5

7 19. Kąpiele lecznicze sztuczne Rodzaje zabiegów, metodyka, zasady BHP. 20. Leczenie uzdrowiskowe Metodyka postępowania w warunkach szpitala uzdrowiskowego w schorzeniach reumatologicznych, układu nerwowego, chorobach wewnętrznych i ginekologicznych. Literatura: 1. Balneologia Polska Kwartalnik Polskiego Towarzystwa Balneologii i Medycyny Fizykalnej 2. Kozłowska-Szczęsna Teresa, Krzysztof Błażejczyk, Barbara Krawczyk, Danuta Milanówka, Bioklimat uzdrowisk polskich i możliwości jego wykorzystania w lecznictwie, Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Kukliński Wodzislaw, Balneoterapia, Rehabilitacja Medyczna. Tom 1. Red. Andrzej Kwolek. Wrocław : Urban&Partner, Kukliński Wodzislaw, W: Rehabilitacja Medyczna. T. 1. Wrocław : Wyd. Urban&Partner, Łazowski Jan, Podstawy fizykoterapii, Wrocław : Wyd. AWF, Mika Tadeusz, Kasprzak Wojciech, Fizykoterapia:. Warszawa : PZWL, Paczyński Bronisław, Płochniewski Zenobiusz, Wody mineralne i lecznicze Polski, Państwowy Instytut Geologiczny Ponikowska Irena, Jolanta Walczak Sielicka, Teresa Latour, Tadeusz Łaukajtys, Medycyna uzdrowiskowa w zarysie, Watext s Ponikowska Irena, Marszałek Adam, Kompendium Balneologii, Staraburzyńska- Lupa Anna, Gerard Straburzyński. Warszawa : PZWL,

8 METODY SPECJALNE FIZJOTERAPII Rozliczenie godzinowe: Rok studiów II Semestr Liczba godzin łącznie wykłady ćwiczenia seminaria III IV Forma zaliczenia Egzamin Cele dydaktyczne: Poznanie metod specjalnych fizjoterapii z uwzględnieniem metod reedukcji, neurorehabilitacji i terapii manualnej, stosowanych w rehabilitacji, pozwoli absolwentowi wybrać koncepcję usprawniania jako leczenie podstawowe, lub elementy poniższych metod jako uzupełnienie procesu leczniczego. Różnorodność metod wzbogaci warsztat terapeutyczny absolwenta fizjoterapii. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Metody kinezyterapeutyczne Cz. I - Rys historyczny rozwoju metod leczenia ruchem - Systematyka metod kinezyterapeutycznych - Definicje metody leczenia ruchem - Podziały metod leczenia ruchem - Klasyfikacja metod 2-3. Metody kinezyterapeutyczne Cz. II - Metody mechaniczne. 4-5 Założenia, cel i techniki terapeutyczne metody Kaltenborna Evjenth a Założenia, cel i procedury terapeutyczne metody biomechanicznego diagnozowania i leczenia zespołów bólowych kręgosłupa wg Mc Kenzie Założenia, cel i techniki terapeutyczne metody Travell - Simons. 10. Założenia, cel i techniki terapeutyczne metody Upledgera Założenia, cel i techniki terapeutyczne metody neuromobilizacji wg Butlera Metody kinezyterapeutyczne Cz. III - Metody neurofizjologiczne Założenia, cel i techniki terapeutyczne PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) wg Kabat Kaisera Założenia, cel i techniki terapeutyczne metody Bruggera Metody kinezyterapeutyczne Cz. IV - Metody edukacyjne Omówienie niektórych metod edukacyjnych Założenia, cel i techniki terapeutyczne metody S-E-T ( Sling Exercise Therapy ). 7

9 Metody stosowane w fizjoterapii wybranych schorzeń i dysfunkcji narządu ruchu Metody reedukacji posturalnej Profilaktyka pierwotna i wtórna zespołów bólowych kręgosłupa. Szkoły pleców Wybrane metody i systemy leczenia zespołów bólowych kręgosłupa. 32. Usprawnianie chorych po leczeniu operacyjnym wybranych schorzeń narządu Wybrane metody neurorehabilitacji dzieci i dorosłych. 35. Metody specjalne terapii w środowisku wodnym. Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1-2. Metoda Kaltenborna Evjenth a. Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Reguła wklęsło wypukłych powierzchni stawowych Stopnie trakcji i mobilizacji wg Kaltenborna Założenia dotyczące badania, leczenia i samoleczenia pacjenta Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Wykorzystanie ruchów prostolinijnych i translatorycznych w badaniu i leczeniu Pozycje spoczynkowe i zaryglowane stawów wg Kaltenborna Charakterystyka ruchów sprzężonych poszczególnych odcinków kręgosłupa wg Evjenth a Przykłady technik mobilizacji stawów obwodowych i międzykręgowych Przykłady technik mięśniowych i autostretching 3-4. Metoda Mc Kenzie Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Teoria przemieszczania się krążka międzykręgowego jako podstawy powstawania dysfunkcji Klasyfikacja zespołów dysfunkcji wg Mc Kenzie Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Różnicowanie zespołów dysfunkcji w zależności od występujących objawów Specyfika badania różnicowego w oparciu o powtarzalność testów ruchowych Terapia w oparciu o klasyfikację zespołów dysfunkcji 5-6. Metoda Travell Simons Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Przyczyny powstawania mięśniowo- powięziowych dolegliwości bólowych Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Lokalizacja punktów spustowych w oparciu o,,mapy rozmieszczenia Badanie kliniczne punktów spustowych metodyka zabiegu Terapia punktów spustowych metoda spray & stretch 8

10 7-8. Diagnostyka czynnościowa i leczenie zaburzeń regionu biodrowo-lędźwiowokrzyżowego. Część I teoretyczna Znaczenie stawów dla funkcji zespołu lędźwiowo-krzyżowo biodrowego Podział zaburzeń stawów krzyżowo-biodrowych Część II praktyczna Testy kliniczne oceniające zaburzenia funkcjonalne stawów krzyżowo biodrowych Badanie i leczenie manualne stawów 9. Metoda Upledgera Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Teoria występowaniu rytmu kraniosakralnego Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Specyfika badania rytmu kraniosakralnego ocena parametrów rytmu Techniki terapeutyczne stosowane w metodzie Metoda Butlera (neuromobilizacje ) Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Przyczyny zaburzeń neuromechaniki Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Sposoby badania dla potrzeb neuromobilizacji Pozycje napięciowe nerwów kończyny górnej i kończyny dolnej wg Butlera Wybrane testy napięciowe nerwów kończyn górnych i dolnych Test napięciowy dla tułowia Metodyka zabiegów neuromobilizacji Metoda PNF ( Kabat Kaisera ) Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Zasady główne metody Fazy kontroli motorycznej Karta badań pacjenta Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Wzorce ruchowe łopatki i miednicy Wzorce ruchowe kończyny górnej i dolnej Wzorce ruchowe głowy i szyi Wzorce ruchowe dla tułowia Choping i Lifting Techniki stosowane w koncepcji PNF Wzorce ruchowe bilateralne kończyn Metoda Bruggera. Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody 9

11 Teoria istnienia zjawiska Nociceptywnego somatomotorycznego efektu zablokowania Klasyfikacja pozycji prawidłowych i nadmiernie przeciążających wg Bruggera Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Terapia w oparciu o ćwiczenia wybranych grup mięśniowych kształtujących prawidłowe wzorce ruchowe Przykłady ćwiczeń w oparciu o Metodę Bruggera Metoda S-E-T ( Sling Exercise Terapy ) Część I teoretyczna Geneza, założenia i cel metody Koncepcja wyszukiwania słabych ogniw w strukturach pasywnych narządu ruchu Wskazania i przeciwwskazania do stosowania metody Część II praktyczna Terapia w oparciu o ćwiczenia w otwartych i zamkniętych łańcuchach kinematycznych Przykłady ćwiczeń metody S-E-T Metody stosowane w fizjoterapii wybranych schorzeń i dysfunkcji narządu ruchu u osób dorosłych. Część I teoretyczna Metody ukierunkowane na łagodzenie pojedynczych objawów Wybrane metody i systemy terapeutyczne Część II praktyczna zaplanowanie programu rehabilitacji w określonych przypadkach klinicznych wyznaczenie celów i środków realizacji programu fizjoterapii na określonym etapie leczenia w wybranych przypadkach klinicznych Metody stosowane w fizjoterapii wybranych schorzeń i dysfunkcji dzieci i młodzieży. Część I teoretyczna Metody ukierunkowane na łagodzenie pojedynczych objawów Metody neurorehabilitacji dzieci i młodzieży Część II praktyczna zaplanowanie programu rehabilitacji w określonych przypadkach klinicznych wyznaczenie celów i środków realizacji programu fizjoterapii na określonym etapie leczenia dzieci w wybranych przypadkach klinicznych (wady wrodzone, MPD, urazy czaszkowo-mózgowe, choroby naczyniowe mózgu) Metody reedukacji posturalnej. Część I teoretyczna Wybrane metody reedukacji posturalnej Część II praktyczna Programy gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej w wybranych wadach postawy i skoliozach. Edukacja chorego i opiekunów 10

12 Programy profilaktyki pierwotnej i wtórnej zespołów bólowych kręgosłupa Część I teoretyczna Programy profilaktyki pierwotnej i wtórnej zespołów bólowych kręgosłupa Część II praktyczna Programy gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej w wybranych wadach postawy i skoliozach Programy wybranych szkół pleców Wybrane metody i systemy leczenia zespołów bólowych kręgosłupa. Część I teoretyczna Wybrane metody leczenia i profilaktyki nawrotów zespołów bólowych kręgosłupa (zbk) Część II praktyczna Programy kinezyterapii dla chorych z ostrym zbk Programy kinezyterapii i systemy leczenia chorych z podostrymi i przewlekłymi zbk Usprawnianie chorych po leczeniu operacyjnym wybranych schorzeń narządu ruchu. Część I teoretyczna Wybrane metody leczenia operacyjnego kręgosłupa Zabiegi operacyjne w wybranych wadach wrodzonych i nabytych narządu ruchu Część II praktyczna Programy kinezyterapii chorych po leczeniu operacyjnym kręgosłupa Programy kinezyterapii chorych po leczeniu operacyjnym stawów kończyn i miednicy Wybrane metody neurorehabilitacji dzieci i dorosłych. Część I teoretyczna Plastyczność mózgu Wybrane metody neurorehabilitacji dzieci i dorosłych Część II praktyczna zaplanowanie programu rehabilitacji w określonych przypadkach klinicznych wyznaczenie celów i środków realizacji programu fizjoterapii na określonym etapie rehabilitacji Metody specjalne terapii w środowisku wodnym. Część I teoretyczna Możliwości wykorzystania ćwiczeń w wodzie w rehabilitacji medycznej Część II praktyczna Programy ćwiczeń w wodzie w wybranych przypadkach klinicznych. Literatura: 1. Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. PZWL, Warszawa Dega W., Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa Kaltenborn F. M.: Kręgosłup Badanie manualne i mobilizacje Wyd. Rolewski Kaltenborn F. M.: Manualne mobilizacje stawów kończyn Wyd. Comer Kempf H. D. : Szkoła pleców. SIC Kinalski R.: Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław

13 7. Kiwerski J., Kowalewski M., Krasuski M.: Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL, Warszawa Kwolek A. red. Rehabilitacja medyczna. Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław Marciniak W., Szulc A. red.: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. PZWL, Warszawa Mc Kenzie R. A. : The Lumbar Spine Mechanical Diagnosis and Treatment. Spinal Publications Ltd N.Z Mc Kenzie R. A. : Treat Your Own Back. Spinal Publications Ltd. N. Z Mc. Kenzie R. A. : The Cervical and Thoracic Spine Mechanical Diagnosis and Treatment. Spinal Publications Ltd Milanowska K.: Kinezyterapia. PZWL, Warszawa Nowotny J.: Podstawy Fizjoterapii. Wyd. AWF w Katowicach, Katowice Stodolny J.: Choroba przeciążeniowa kręgosłupa. Wyd. ZL. Natura, Kielce Straburzyński G., Straburzyńska- Lupa A.: Medycyna Fizykalna. PZWL, Warszawa Weiss M., Zembaty A. red.:fizjoterapia. PZWL, Warszawa Zembaty A.: Kinezyterapia Tom I i II Wyd. Kasper Sp. z o. o

14 PROTETYKA I ORTOTYKA Rozliczenie godzinowe: Rok studiów Semestr Liczba godzin łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II IV Forma zaliczenia Zaliczenie z oceną Cele dydaktyczne: W wyniku procesu kształcenia student określi potrzeby pacjenta w zakresie zaopatrzenia ortopedycznego. Dobierze i dopasuje zaopatrzenie ortopedyczne w zależności do dysfunkcji. Oceni przydatność tego zaopatrzenia w procesie usprawniania pacjenta. Przygotuje pacjenta do zaprotezowania. Oceni poprawność wykonania, funkcjonalność i estetykę wykonanego przedmiotu ortopedycznego. Omówi zasady doboru i dopasowania zaopatrzenia w zależności od dysfunkcji. Treści programowe: Wykłady Tematy: (po 2 godz.) 1. Zaopatrzenie pacjentów w chorobach i uszkodzeniach centralnego układu nerwowego. Funkcja przedmiotów ortopedycznych w rehabilitacji pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym, niedowładem połowiczym, stwardnieniem rozsianym, chorobą Parkinsona. Zastosowanie przedmiotów pionizujących, wspomagające poruszanie się, zabezpieczających przed zmianami zniekształcającymi w obrębie tułowia i kończyn. Celowość stosowania obuwia ortopedycznego. 2. Zaopatrzenie ortotyczne w schorzeniach i uszkodzeniach neuronu obwodowego. Uszkodzenia ważniejszych nerwów i splotów nerwowych: nerwu promieniowego, pośrodkowego, łokciowego, nerwu kulszowego, strzałkowego i piszczelowego, rwa ramienna i kulszowa. Uszkodzenia u dzieci. Zaopatrzenie ortotyczne w wymienionych przypadkach, wpływ zaopatrzenia na leczenie usprawniające. 3. Zaopatrzenie ortotyczne stosowane w zmianach zwyrodnieniowo - zniekształcających kręgosłupa i stawów kończyn. Charakterystyka zmian zwyrodnieniowo zniekształcających w obrębie kręgosłupa i stawów kończyn, objawy kliniczne, obraz radiologiczny, stosowanie kołnierzy, sznurówek i aparatów w leczeniu zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających. Wpływ ortez kończyn dolnych na lokomocję pacjenta, ortezy odciążające i korekcyjne. 4. Zaopatrzenie ortotyczne w wadach wrodzonych. Uzupełnienie braków i ubytków kończyn. Znaczenie ortez w leczeniu usprawniającym wad wrodzonych klatki piersiowej i kręgosłupa, najczęściej występujące wady w obrębie klatki piersiowej i kręgosłupa oraz kończyn, klatka kurza, lejkowata, szewska, kręcz szyi, stopa końska, końsko szpotawa i przywiedziona, dysplazja biodra. Problem uzupełnień kosmetycznych i funkcjonalnych 13

15 w przypadku braków i ubytków w obrębie kończyn, wrodzone amputacje i ubytki kończyn, amputacji wielokończynowe. 5. Zaopatrzenie ortotyczne w wadach postawy i bocznym skrzywieniu kręgosłupa. Postawa człowieka w rozwoju osobniczym, postawa prawidłowa i patologiczna, zmienność postawy, metody oznaczania, zasady wykrywania przykurczów. Patogeneza i patomechanika skolioz, typy skolioz, badania i dokumentacja, wykorzystywane zaopatrzenie ortotyczne w skrzywieniach kręgosłupa, wpływ gorsetów korekcyjnych na tkanki miękkie. 6. Zasady dopasowywania i posługiwania się protezami kończyn górnych. Przygotowanie pacjenta amputowanego do zaprotezowania, postępowanie po zaprotezowaniu, ćwiczenia samoobsługi, wykorzystanie końcówek specjalnych w życiu amputowanego, konserwacja protezy, negatywne i pozytywne skutki zaprotezowania, bariery psychiczne i funkcjonalne u amputowanego. 7. Zasady dopasowywania i użytkowania protez kończyn dolnych. Przygotowanie pacjenta amputowanego do zaprotezowania tymczasowego (pierwotnego) dopasowanie i pionowanie protez, nauka chodzenia w protezie, ćwiczenie równoważne i samoobsługi w procesie usprawniania amputowanego, wpływ niepełnosprawności na życie i otoczenie pacjenta amputacje wielokończynowe, negatywne i pozytywne skutki zaprotezowania, bariery nie tylko architektoniczne. 8. Zasady dopasowywania i wpływ ortez stosowanych w zaopatrzeniu po urazach w obrębie tułowia i kończyn. Patomechanika złamań i uszkodzeń w obrębie tułowia, złamanie stabilne i niestabilne kręgosłupa, złamanie patologiczne trzonów kręgów, stosowane zaopatrzenie w tych przypadkach, zabezpieczenie w złamaniach i pęknięciach żeber, uszkodzenie rdzenia kręgowego, paraplegia i tetraplegia, wpływ zaopatrzenia tych przypadków na leczenie usprawniające zaopatrzonych pacjentów. Uszkodzenia w obrębie kończyn górnych i dolnych: złamania, skręcenia, zwichnięcia, stawy rzekome komplikacja po złamaniach, znaczenie ortez w procesie usprawniania w wyżej wymienionych przypadkach. 9. Zaopatrzenie ortopedyczne pacjentów w chorobach reumatoidalnych narządu ruchu. Możliwości zaopatrzenia ortopedycznego w chorobach reumatycznych najczęściej występujące zespoły chorobowe deformacje stawów kończyn górnych i dolnych, charakterystyczne zniekształcenia rąk i stóp w reumatoidalnym zapaleniu stawów zniekształcenia w obrębie stawów kręgosłupa i klatki piersiowej w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa, wyposażenie mieszkania wykorzystanie sprzętu pomocniczego. 10. Zaburzenia i utrudnienia wynikające ze stosowania przedmiotów ortopedycznych. Zasady dystrybucji sprzętu ortopedycznego. Wpływ niepełnosprawności i używanie zaopatrzenia protetyczno-ortotycznego na życie pacjenta, stosunek środowiska do osób niepełnosprawnych, pozytywne i negatywne skutki noszenia zaopatrzenia. Zasady przyznawania przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, normy prawne. 14

16 Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Zaopatrzenie pacjentów w chorobach i uszkodzeniach centralnego układu nerwowego. Część teoretyczna: patogeneza, objawy kliniczne i rokowania w: mózgowym porażeniu dziecięcym, udarze mózgu, stwardnieniu rozsianym i chorobie Parkinsona. Część praktyczna: badanie pacjenta, dopasowanie omawianego zaopatrzenia, ocena dopasowania. 2. Zaopatrzenie ortotyczne w schorzeniach i uszkodzeniach neuronu obwodowego Część teoretyczna: patogeneza, objawy kliniczne i rokowanie w zaburzeniach i uszkodzeniach nerwów i splotów nerwowych, celowość zaopatrzenia wpływ ortez na leczenie usprawniające zaopatrzonych. Część praktyczna: badanie, praktyczne zastosowanie ortez w omawianych przypadkach, dopasowanie, ocena skuteczności działania, wykonanie opisu do zaopatrzenia ćwiczenia. 3. Zaopatrzenie ortotyczne stosowane w zmianach zwyrodnieniowo-zniekształcających kręgosł upa i stawów kończyn. Część teoretyczna: patogeneza i patomechanika zmian zwyrodnieniowo zniekształcających w obrębie trzonów kręgów oraz stawów kończyn górnych i dolnych. Ważniejsze zespoły chorobowe wpływ zaopatrzenia ortotycznego na życie chorego. Część praktyczna: badanie pacjenta, czytanie zdjęć rtg., dopasowywanie zaopatrzenia w ważniejszych zespołach chorobowych. 4. Zaopatrzenie ortotyczne w wadach wrodzonych. Uzupełnienie braków i ubytków kończyn. Część teoretyczna: patogeneza najczęściej występujących wad wrodzonych w obrębie tułowia i kończyn, celowość zaopatrzenia w omawianych przypadkach, przystosowanie i akceptacja zaopatrzenia. Część praktyczna: badanie w wybranych przykładach, opis zaopatrzenia, dopasowanie zaopatrzenia oraz ocena poprawności zalecenia. 5. Zaopatrzenie ortotyczne w wadach postawy i bocznym skrzywieniu kręgosłupa. Część teoretyczna: analiza błędów w postawie w/g tabeli błędów, wpływ stosowanego zaopatrzenia ortopedycznego na korekcję postawy. Część praktyczna: badanie i wykrywanie najczęściej występujących przykurczów: stawów barkowych, stawów biodrowych, mm. kulszowo goleniowych, utrwalonej kifozy piersiowej i lordozy lędzwiowej. badanie i ocena sylwetki wybranych pacjentów, badanie wzajemne, czytanie zdjęć rtg., dopasowanie zaopatrzenia ortotycznego, ocena tego zaopatrzenia. 15

17 6. Zasady dopasowywania i posługiwanie się protezami kończyn górnych. Część teoretyczna: wpływ leja protezowego na tkanki miękkie kikuta, wpływ wad kikuta na zaprotezowanie, pielęgnacja kikuta, systemy sterowania protezami: jednolinkowy, dwulinkowy i trójlinkowy, sterowanie mioelektryczne, możliwości sterowania. Część praktyczna: badanie pacjenta amputowanego, praktyczna ocena poprawności wykonania protez, ćwiczenia samoobsługi przy użyciu protez instruktorskich, ćwiczenia związane ze sterowaniem protezy kończyny górnej. 7. Zasady dopasowywania i użytkowania protez kończyn dolnych. Część teoretyczna: wpływ przyczyn i poziomu amputacji na zaprotezowanie pacjenta, kikuty patologiczne, bóle fantomowe, przygotowanie kikuta do zaprotezowania, różnice w protezowaniu dzieci i osób w podeszłym wieku, obciążenie pionowe i boczne w protezach: goleni, uda, całej kończyny (proteza z koszem biodrowym), wpływ leja protezowego na tkanki miękkie kikuta. Część praktyczna: praktyczna ocena dopasowania i pionowania protez kończyn dolnych, ocena chodu protezowego pacjentów amputowanych na różnych poziomach. 8. Zasady dopasowywania i wpływ ortez stosowanych w zaopatrzeniu po urazach w obrębie tułowia i kończyn. Część teoretyczna: funkcja, zastosowanie i wpływ ortez odciążających, stabilizujących i unieruchamiających wykorzystywanych w zaopatrzeniu różnego rodzaju uszkodzeń w obrębie tułowia i kończyn z uwzględnieniem paraplegii i tetraplegii. Część praktyczna: badanie pacjenta, czytanie zdjęć rtg, dopasowywanie omawianego sprzętu, pionizacja paraplegików i tetraplegików, jazda aktywna na wózku inwalidzkim. 9. Zaopatrzenie ortopedyczne pacjentów w chorobach reumatoidalnych narządu ruchu. Część teoretyczna: patomechanika zniekształceń w chorobach reumatycznych, stopień zaawansowania reumatoidalnego zapalenia stawów, stopień wydolności czynnościowej chorych na r.z.s. w/g Goffona, adaptacja w domu i środowisku. Część praktyczna: badanie pacjenta, ustalanie zaopatrzenia, ocena przydatności tego zaopatrzenia w życiu codziennym, wady i zalety. 10. Zaburzenia i utrudnienia wynikające ze stosowania przedmiotów ortopedycznych. Zasady dystrybucji sprzętu ortopedycznego. Część teoretyczna: rola ortez w procesie rehabilitacji, ortezy stabilizujące, odciążające, korekcyjne, czynnościowe, przystosowanie mieszkania dla osoby niepełnosprawnej zniesienie barier, zastosowanie sprzętu do samoobsługi. Część praktyczna: zajęcia praktyczne z pacjentami, ocena przydatności sprzętu na wybranych przykładach, zasady opisu zleceń na wykonanie indywidualnego zaopatrzenia. 16

18 Literatura: 1. Marciniak W., Szulc A. : Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, Myśliborski T. : Zaopatrzenie ortopedyczne, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, Przeździak B.: Zaopatrzenie rehabilitacyjne, Wyd. Via Medica, Gdańsk, Kompendium protez OTTO BOCK protezy kończyny dolnej, Wyd. Schiele & Schön, Niemcy, Kompendium protez OTTO BOCK protezy kończyny górnej, Wyd. Schiele & Schön, Niemcy, Prosnak M.: Podstawy protetyki ortopedycznej Wyd. Centrum Metodyczne Doskonalenia Nauczycieli Średniego Szkolnictwa Medycznego, Warszawa,

19 PODSTAWY ZARZĄDZANIA I MARKETINGU Rozliczenie godzinowe: Rok studiów Semestr Liczba godzin łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II IV Forma zaliczenia Zaliczenie z oceną Cele dydaktyczne: Celem nauczanego przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawami zarządzania opieką zdrowotną. Przedstawienie administracji i organizacji opieki zdrowotnej w Polsce. Ponadto przedstawienie studentom zagadnień z zakresu public relation, marketingu usług zdrowotnych oraz prawa medycznego. Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. System ubezpieczeń zdrowotnych. System ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce, wybranych państwach europejskich i USA. Systemy organizacji i finansowania ochrony zdrowia. Ubezpieczenie zdrowotne jako źródło finansowania. 2. Administracja i organizacja opieki zdrowotnej w Polsce. Propozycje rozwiązań systemowych w ochronie zdrowia. Zadania i funkcje instytucji ubezpieczenia zdrowotnego oraz organów administracji publicznej. Zakres świadczeń zdrowotnych przysługujących z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego oraz zasady udzielania świadczeń zdrowotnych. 3. Podstawy zarządzania. Funkcje zarządzania. Zarządzanie przez cele. Zarządzanie przez jakość. 4. Zarządzanie jednostkami opieki zdrowotnej cz. I. Szpital jako organizacja. Zarządzanie strategiczne, zarządzanie zasobami ludzkimi. Outsourcing w zakładach opieki zdrowotnej. 5. Zarządzanie jednostkami opieki zdrowotnej cz. II. Źródła finansowania zakładów opieki zdrowotnej. Akredytacja zakładów opieki zdrowotnej. Wsparcie informatyczne procesu zarządzania w placówkach ochrony zdrowia. 6. Techniki zarządzania. Planowanie działań. Analiza SWOT i PEST. 7. Marketing usług zdrowotnych. Istota i koncepcja marketingu. Charakterystyka rynku usług medycznych. Elementy marketingu-mix. Planowanie i strategia marketingowa. 8. Public relations w ochronie zdrowia. Rola komunikacji. Budowa strategii komunikacyjnej. 9. Zasady kontraktowania usług medycznych. Typy kontraktów. Procedura przetargowa. Formy i zasady prowadzenia działalności gospodarczej. Zamówienia publiczne. 18

20 10. Prawo medyczne. Prawa i obowiązki pacjenta i personelu medycznego. Odpowiedzialność karna. Ćwiczenia Tematy: 1. Finansowanie podstawowej opieki zdrowotnej. Rachunek kosztów w podstawowej opiece zdrowotnej. Struktura i zasady funkcjonowania POZ. 2. Finansowanie lecznictwa zamkniętego. Rachunek kosztów zakładu opieki zdrowotnej. Koszty jednostkowe leczenia pacjenta i procedur medycznych. 3. Analiza SWOT. Analiza SWOT jako podstawowe narzędzie oceny czynników mających wpływ na powodzenie działania jednostki ochrony zdrowia. Określenie silnych i słabych stron oraz możliwości i zagrożeń w konfrontacji z otoczeniem rynkowym. 4. Analiza PEST. Ocena sytuacji oraz prognoza zmian w otoczeniu jednostki ochrony zdrowia. Analiza czynników politycznych, społeczno-kulturowych, ekonomicznych i technologicznych. 5. Biznes plan dla zakładu opieki zdrowotnej. Biznes plan jako instrument zarządzania. 6. Public relations w ochronie zdrowia. Komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna. Planowanie działań PR. Opracowanie projektu kampanii PR. 7. Elementy negocjacji. Pojęcie konfliktu. Przygotowanie warunków do negocjacji. 8. Trening z autoprezentacji. Zdolności interpersonalne. Umiejętność współpracy w grupie. 9. Dokumentacja medyczna w podstawowej opiece zdrowotnej. Omówienie i wypełnianie wybranych dokumentów. 10. Zastosowanie programów komputerowych w procesie zarządzania jednostką ochrony zdrowia. Podsumowanie ćwiczeń. Literatura: 1. Kulis L, Kulis M, Stylo W., Rachunek kosztów w zakładach opieki zdrowotnej, Kraków, 1999; 2. Lasota M., Rychlicka A., Ryś A., Stępieil W., Public relations w ochronie zdrowia; Kraków, 2000; 3. Nogalski R, Rybiceki J., Nowoczesne zarządzanie zakładem Opieki Zdrowotnej. Toruń, 2002; 4. Shortell S., Kaluzny A., Podstawy zarządzania opieką zdrowotną; Kraków, 2001; 5. Trocki M., Instrumenty zarządzania zakładami opieki zdrowotnej, Warszawa, 2002; 6. Trocki M., Warunki systemowe zarządzania opieką zdrowotną, Warszawa; 2002; 19

21 DIAGNOSTYKA FUNKCJONALNA I PROGRAMOWANIE REHABILITACJI Rozliczenie godzinowe: Rok studiów II Semestr Liczba godzin Forma łącznie wykłady ćwiczenia seminaria zaliczenia III IV Egzamin Cele dydaktyczne: Zapoznanie ze specyfiką badania fizjoterapeutycznego w poszczególnych jednostkach i zespołach chorobowych na potrzeby prowadzenia fizjoterapii. Zapoznanie z zasadami fizjoterapii i rehabilitacji w podstawowych jednostkach chorobowych. Nauka prawidłowego planowania prowadzenia fizjoterapii. Opanowanie umiejętności kompleksowego stosowania fizjoterapii zgodnie z zasadami Polskiej Szkoły Rehabilitacji i najnowszymi osiągnięciami medycyny. Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji neurologii i neurochirurgii Rozliczenie godzinowe Rok Liczba godzin Semestr studiów łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II III - IV Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) WYKŁAD 1 Rehabilitacja osób z zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Omówienie podstawowych pojęć: porażenie, niedowład. Ocena stopnia niedowładu: pomiar niesprawności funkcjonalnej (FIM), wskaźnik funkcjonalny Repty, skala Barthel, skala Rankina. Ocena spastyczności skala Ashworth. Etiopatogeneza naczyniowych zaburzeń OUN. Czynności pielęgnacyjne i profilaktyka powikłań w udarach mózgowych. Metody usprawniania chorych: czynności samoobsługi, sadzanie i pionizacja, bierne i czynne formy kinezyterapii, czynności lokomocyjne. Usprawnianie funkcji mowy, psycho- i socjoterapia. Omówienie zespołu zaniedbywania i odpychania. 20

22 WYKŁAD 2 Kompensacja i adaptacja w chorobach ośrodkowego układu nerwowego. WYKŁAD 3 Usprawnianie chorych ze schorzeniami i urazami obwodowego układu nerwowego cz.i Budowa nerwów obwodowych. Charakterystyka niedowładów niedowładów i porażeń wiotkich. Ocena siły mięśniowej, ocena zaburzeń czucia (powierzchniowe i głębokie). Metody elektrodiagnostyki: krzywa i/t, wskaźnik akomodacji. Współczesne metody neurofizjologiczne w ocenie funkcji mięśni i nerwów. WYKŁAD 4 Usprawnianie chorych ze schorzeniami i urazami obwodowego układu nerwowego cz. II Metody fizjoterapeutyczne stosowane w porażeniach wiotkich i niedowładach w zależności od rozpoznania klinicznego, stanu funkcjonalnego i okresu rehabilitacji. Pourazowe uszkodzenia splotów i nerwów obwodowych. Postępowanie po przebytych operacjach w zakresie nerwów tzw. przeszczepy kablowe. Choroby współistniejące a stosowane zabiegi fizjoterapeutyczne. WYKŁAD 5 Postępowanie fizjoterapeutyczne u osób z przebytymi urazami czaszkowo-mózgowymi. Mechanizm i patofizjologia urazów czaszkowo-mózgowych. Uogólnione i ogniskowe uszkodzenia OUN wstrząśnienie mózgu, stłuczenie i krwiak mózgu, uszkodzenia móżdżku, urazy pnia mózgu. Krwotoki śródczaszkowe i ich następstwa. Urazy nerwów czaszkowych. Metody postępowania usprawniającego. WYKŁAD 6 Rehabilitacja osób po urazach kręgosłupa i rdzenia kręgowego cz.i Urazowe złamania kręgosłupa- objawy i lokalizacja. Ocena urazów kręgosłupa, cechy uszkodzenia rdzenia kręgowego. Omówienie pojęcia złamania stabilnego i niestabilnego kręgosłupa. Zasady postępowania fizjoterapeutycznego. WYKŁAD 7 Rehabilitacja osób po urazach kręgosłupa i rdzenia kręgowego cz. II Omówienie cech niestabilności kręgosłupa (odcinek szyjny, piersiowy, lędźwiowokrzyżowy). Kręgozmyk: wrodzony i nabyty, ocena stopnia kręgozmyku. Metody leczenia zachowawczego i operacyjnego niestabilności i kręgozmyku. Postępowanie usprawniające w zależności od stanu funkcjonalnego i klinicznego. WYKŁAD 8 Rehabilitacja osób ze schorzeniami zapalno-immunologicznymi układu nerwowego. Etiopatogeneza schorzeń zapalno-immunologicznych (zespół Guillaina-Barr`e zapalenie wielokorzeniowo-wielonerwowe). Epidemiologia i patogeneza stwardnienia rozsianego (SM) przebieg naturalny i modyfikowany farmakoterapią. Rozszerzona skala niewydolności ruchowej skala Kurzke`go. Omówienie metod fizjoterapii z uwzględnieniem objawów i przebiegu schorzenia. Postępowanie rehabilitacyjne w zaburzeniach czynności pęcherza moczowego. 21

23 WYKŁAD 9 Postępowanie rehabilitacyjne u osób ze schorzeniami układu pozapiramidowego. Podział i diagnostyka zespołów pozapiramidowych. Rozgraniczenie postaci hipertonicznohipokinetycznych (zespół Parkinsona), hipotoniczno-hyperkinetycznych (choreo-atetoza), dystoniczno-hyperkinetycznych (dystonia). Metody usprawniania; ćwiczenia koordynacyjne i równoważne, ćwiczenia kontaktowo-oporowe, profilaktyka upadków w zależności od stanu przedmiotowego. Rola i omówienie zasad muzyko-, choreo- i fototerapii. Postępowanie usprawniające w przypadkach wszczepiania implantów w obrębie jąder podkorowych lub wzgórza wzrokowego. Ćwiczenia (po 2 godz.) ĆWICZENIE 1 Rehabilitacja chorych z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego cz.1 Podział udarów mózgowych; niedokrwienne i krwotoczne. Zespoły kliniczne i ich ocena w aspekcie postępowania usprawniającego. Metody postępowania u osób po przebytych udarach mózgowych: pielęgnacja, zapobieganie powikłaniom, sadzanie i pionizacja, ćwiczenia bierne i czynne, nauka poprawnego chodu, ćwiczenia równowagi. ĆWICZENIE 2 Rehabilitacja chorych z uszkodzeniami OUN cz.2 Zasady usprawniania chorych po przebytych urazach czaszkowo-mózgowych. Postępowanie po operacyjnym leczeniu guzów mózgu. Usprawnianie chorych po urazach i uszkodzeniach nerwów czaszkowych. Obowiązujące zasady w usprawnianiu chorych nieprzytomnych. ĆWICZENIE 3 Usprawnianie chorych po uszkodzeniu rdzenia kręgowego cz.1 Postępowanie usprawniające zależnie od lokalizacji i rodzaju uszkodzeń ( tetra-, trii parapareza).ocena spastyczności i fizjoterapeutyczne metody zwalczania spastyczności. Tonoliza zasada terapii i praktyczne wykorzystanie. ĆWICZENIE 4 Usprawnianie chorych po uszkodzeniu rdzenia kręgowego cz.2 Ocena i postępowanie w zaburzeniach czynności zwieraczy. Zaburzenia wegetatywne pojęcie i przeciwdziałanie hipotonii ortostatycznej. Metody fizjoterapii oraz sposoby stosowania pomocniczego sprzętu ortopedycznego. Zastosowanie stołu pionizacyjnego oraz parapodium w rehabilitacji chorych z tetra i paraparezą. ĆWICZENIE 5 Usprawnianie chorych z uszkodzeniami obwodowego układu nerwowego cz.1 Ocena stopnia niedowładu lub porażenia wiotkiego. Badanie siły mięśniowej. Diagnozowanie rodzaju i lokalizacji uszkodzeń: zespoły korzeniowe, uszkodzenia splotów i nerwów obwodowych. Postępowanie fizjoterapeutyczne: metody kinezy- i leczenia fizykalnego. ĆWICZENIE 6 Usprawnianie chorych z uszkodzeniami obwodowego układu nerwowego cz.2 Praktyczna umiejętność wykonania elektrodiagnostyki; wyznaczanie krzywej i/t i wyznaczanie współczynnika akomodacji. Funkcjonalna elektrostymulacja. 22

24 Praktyczna ocena zaburzeń czucia. Postępowanie w przypadkach przeszczepów nerwów obwodowych tzw. kablowych. ĆWICZENIE 7 Postępowanie rehabilitacyjne u osób ze schorzeniami układu pozapiramidowego. Umiejętność rozgraniczenia postaci zaburzeń pozapiramidowych (choroba Parkinsona, choreo-atetoza, zespoły dystoniczne). Ocena zaburzeń chodu i nieprawidłowej koordynacji ruchowej. Ćwiczenia praktyczne w zakresie ćwiczeń: koordynacyjno-sprawnościowych, kontaktowo-oporowych, równoważnych. Profilaktyka i edukacja chorych przed upadkiem. Postępowanie z pacjentem po przeszczepach implantów lub zabiegów stareotaktycznych. ĆWICZENIE 8 Postępowanie rehabilitacyjne u chorych ze schorzeniami zapalno-immunologicznymi OUN. Patogeneza i objawy zapalenia wielokorzeniowo-wielonerwowego (zespół Guillaina- Barre) - postępowanie usprawniające. Omówienie objawów stwardnienia rozsianego- przebieg i postacie schorzenia. Postępowanie usprawniające w poszczególnych postaciach SM. Ocena stopnia zaawansowania choroby i postępów fizjoterapii rozszerzona skala niewydolności ruchowej Kurtzke. Metody psycho- i socjoterapii. ĆWICZENIE 9 Metody fizjoterapii w zespołach korzeniowych i rzekomokorzeniowych zespołach bólowych w oparciu o model biopsychospołeczny. Etiopatogeneza bólowych zespołów korzeniowych, choroba krążka międzykręgowego. Lokalizacja i przebieg typowych zespołów korzeniowych. Wybrane metody kinezyterapeutyczne; ćwiczenia relaksacyjne, analgetyczne pozycje ułożeniowe, metoda Mc Kenzie. Fizykalne metody leczenia: stosowanie prądów interferencyjnych, TENS, akupunktura. Zasady kinezyprofilaktyki w bólach krzyża oraz edukacji prozdrowotnej i terapeutycznej. Literatura: 1. Kwolek A. (red).: Rehabilitacja Medyczna. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław Mika T.: Fizjoterapia. PZWL, Warszawa Stodolny J.: Choroba przeciążeniowa kręgosłupa. Wydawnictwo ZL Natura, Kielce. 4. Stodolny J.: Jak chronić swój kręgosłup. Wydawnictwo ZL Natura, Kielce. 5. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia. PZWL, Warszawa Zembaty A. (red).: Kinezyterapia. Wydawnictwo Kasper Sp. z o.o.,

25 Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji (reumatologia) Rozliczenie godzinowe: Rok Liczba godzin Semestr studiów łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II III - IV Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) WYKŁAD 1 Podstawy i specyfika rehabilitacji w chorobach reumatycznych. Diagnostyka fizjoterapeutyczna w chorobach reumatycznych. WYKŁAD 2 Postępowanie fizjoterapeutyczne w reumatoidalnym zapaleniu stawów, zesztywniającym zapaleniu kręgosłupa, kolagenozach. Skale oceny aktywności i skuteczności leczenia chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów stosowane w praktyce fizjoterapeutycznej. WYKŁAD 3 Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych i kolanowych. Zwyrodnienie wielostawowe. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Zasady postępowania rehabilitacyjnego w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Ćwiczenia (po 2 godz.) ĆWICZENIE 1 Reumatoidalne zapalenie stawów. Diagnostyka, planowanie i prowadzenie programu fizjoterapii u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Prezentacja chorych. ĆWICZENIE 2 Programowanie fizjoterapii u chorych z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa. Fizjoterapia w toczniu układowym, sklerodermii, mieszanej chorobie tkanki łącznej i zespołach nakładania. Prezentacja chorych. Diagnostyka, planowanie i prowadzenie programu fizjoterapii. ĆWICZENIE 3 Fizjoterapia w chorobie zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, stawów kolanowych i biodrowych. Zwyrodnienie wielostawowe. cz. 1 Prezentacja chorych. Diagnostyka, planowanie i prowadzenie programu fizjoterapii. 24

26 ĆWICZENIE 4 Fizjoterapia w chorobie zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, stawów kolanowych i biodrowych. Zwyrodnienie wielostawowe. cz. 2 Prezentacja chorych. Diagnostyka, planowanie i prowadzenie programu fizjoterapii. Literatura: 1. Banister R.: Neurologia kliniczna &-medicalpress, Oxford, UK, Gooding G.S. i wsp.: Metody terapii wpływające na przebieg stwardnienia rozsianego, Neurology 1, 2003, Kinalski R.: Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii. Urban & Partner, Wrocław 2002, wydanie I. 4. Kiwerski J.: Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL, Warszawa 2001, wydanie II. 5. Kwolek A.: Rehabilitacja medyczna, Urban s Partner, Wrocław, Marciniak W., Szulc A.: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. Tom I + II. PZWL, Warszawa 2003, wydanie I. 7. Mika T., Kasprzak W.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2003, wydanie IV. 8. Mika T.: Fizykoterapia, PZWL Warszawa, Milanowska K., Dega W.: Rehabilitacja medyczna, PZWL Warszawa, Nowotny J.: Podstawy fizjoterapii. Podstawy teoretyczne i wybrane aspekty praktyczne. Kasper, Kraków 2004, wydanie IV. 11. Przeździak B.: Zaopatrzenie rehabilitacyjne. Via Medica, Gdańsk 2003, wydanie I. 12. Spodarczyk K.: Patologia narządu ruchu. PZWL, Warszawa 2002, wydanie I. 13. Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia. PZWL, Warszawa 2003, wydanie III. 14. Weiss M., Zembaty A.: Fizjoterapia, PZWL Zembaty A.: Kinezyterapia tom I, Wydawnictwo Kasper", Kraków 2002, wydanie I 16. Zembaty A.: Kinezyterapia tom II, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003, wydanie I. 17. Zimmermann-Górska I.: Choroby reumatyczne. PZWL Warszawa

27 Diagnostyka funkcjonalna i programowanie rehabilitacji (geriatria) Rozliczenie godzinowe: Rok Liczba godzin Semestr studiów łącznie wykłady ćwiczenia seminaria II III - IV Treści programowe: Wykłady (po 2 godz.) Tematy: 1. Zdrowie publiczne w kontekście starzenia się ludności w Polsce i w świecie. Starzenie się ludności problemy i wyzwania. Biologia starzenia się. Dane demograficzne i epidemiologiczne dotyczące zachorowalności, chorobowości i umieralności osób starszych zamieszkałych w środowisku domowym i w instytucji. Geriatria jako przyszłość w medycynie. Kluczowa rola lekarza pierwszego kontaktu. Choroby wieku podeszłego in ageing i off ageing. Najczęstsze przyczyny inwalidztwa (choroby układu ruchu, układu krążenia, udar mózgu). Organizacja opieki geriatrycznej. Standardy opieki geriatrycznej. Organizacja szpitala geriatrycznego. Opieka instytucjonalna. Oczekiwania osób starszych na świadczenia opiekuńczo-pielęgnacyjne. 2. Wielochorobowość jako bariera w rehabilitacji osób starszych Choroby układu krążenia w wieku starszym. Choroby układu ruchu. Zespoły psychogeriatryczne (3D). Zaburzenia endokrynologiczne w podeszłym wieku. Infekcje w podeszłym wieku. Zespół metaboliczny u osób starszych. Leczenie farmakologiczne w starszym wieku. Polipragmazja. Pielęgnowanie chorego w podeszłym wieku. Wielochorobowość, mniejszy potencjał odtwarzania utraconego poziomu sprawności a także problemy finansowe i społeczne jako bariery utrudniające rehabilitację osób starszych. Czy prewencja chorób układu krążenia w starszym wieku jest uzasadniona? Czy prewencja chorób nowotworowych w starszym wieku jest uzasadniona? Możliwości interwencji zapobiegawczej w podeszłym wieku. Metody działań zapobiegawczych w geriatrii: promocja zdrowia, profilaktyka pierwotna, wtórna, czynniki ryzyka, strategia populacyjna i zwiększonego ryzyka. 3. Rehabilitacja w geriatrii Kluczowa rola rehabilitacji w opiece geriatrycznej. Spójność rehabilitacji i prewencji w opiece nad osobami starszymi. Podstawowym celem powinno być podtrzymanie i przywrócenie zdolności do wykonywania podstawowych (ADL) a następnie złożonych (IADL) czynności życia codziennego. Rola aktywności ruchowej w promocji zdrowia, prewencji chorób i rehabilitacji u osób starszych. Patofizjologiczne podstawy ograniczenia zdolności do wysiłku wraz z wiekiem. Aktywność ruchowa osób starszych. Zalecenia dotyczące promowania, programowania i monitorowania aktywności ruchowej u osób starszych. Sprawność i samodzielność osób starszych. Zapobieganie chorobom i niepełnosprawności w starszym wieku. Rehabilitacja w geriatrii - medycyna oparta na dowodach. 26

28 Ćwiczenia (po 4 godz.) Tematy: 1. Całościowa Ocena Geriatryczna. Rehabilitacja kardiologiczna u osób starszych. Badanie podmiotowe i przedmiotowe w geriatrii odrębności wieku podeszłego. Całościowa Ocena Geriatryczna. Ocena sprawności funkcjonalnej: ADL i IADL. Ocena równowagi i zaburzeń chodu. Upadki jako problem geriatryczny. Osteoporoza. Ocena funkcji umysłowych. Funkcje poznawcze (MMSE) i ocena depresji (GDS). Otępienia rodzaje i różnicowanie. Odleżyny przyczyny, zapobieganie i leczenie. Nietrzymanie moczu i stolca. Cukrzyca, hipoglikemia, choroby tarczycy. Ocena jakości życia osób starszych. Żywienie osób starszych. Aktualne zalecenia żywieniowe wg WHO. Żywienie i ocena stanu odżywienia u osób starszych. Pomiar % zawartości tkanki tłuszczowej, BMI, WHR, obwodów ramienia i łydki. Ocena MNA. Nadwaga i otyłość u osób starszych jako bariera w rehabilitacji. Niedożywienie u osób starszych diagnostyka kliniczna i biochemiczna, zapobieganie, leczenie. Niedożywienie u osób starszych jako bariera w rehabilitacji. Ocena wydolności fizycznej i tolerancji wysiłkowej. Ocena aktywności ruchowej. Programowanie, monitorowanie i bezpieczeństwo treningu u pacjentów z chorobami układu krążenia. 2. Rehabilitacja układu ruchu u osób starszych. Rehabilitacja u zniedołężniałych osób starszych. Patofizjologiczne zmiany zachodzące w układzie ruchu wraz z wiekiem. Proces starzenia się związany jest z szeregiem zmian strukturalnych i czynnościowych: zmniejszaniem się beztłuszczowej masy ciała (lean body mass LBM), wzrostem procentowej zawartości tkanki tłuszczowej, zmniejszaniem się masy (sarkopenia) i siły mięśni szkieletowych, spadkiem elastyczności mięśni, ścięgien i więzadeł. Spadek masy, siły i mocy mięśni szkieletowych jest częstą przyczyną niepełnosprawności i braku stabilności posturalnej. Badania z ostatnich lat wykazują, że możliwy jest wzrost masy i siły mięśniowej pod wpływem treningu o charakterze siłowym (oporowym) u osób starszych, nawet w bardzo zaawansowanym wieku. Osoby starsze poddane treningowi siłowemu mają procentowy przyrost masy i siły mięśniowej podobny do osób młodych. Poprawie ulega również gibkość, równowaga i koordynacja ruchów. Praktyczna ocena sprawności układu ruchu siła i moc mięśniowa. Ocena aktywności ruchowej. Ocena równowagi i zaburzeń chodu. Upadki jako problem geriatryczny. Zniedołężniała osoba starsza w środowisku domowym i w instytucji. Hospitalizowany pacjent w podeszłym wieku. Pacjent z otępieniem i innymi zespołami psycho-geriatrycznymi. Pacjent leżący problematyka odleżyn. Nietrzymanie moczu i stolca. Wykorzystanie środków terapeutycznych fizjoterapii (kinezyterapia, fizykoterapia i masaż), terapii zajęciowej, psychoterapii i poradnictwa psychologicznego w rehabilitacji osób starszych. Kinezyterapia - ćwiczenia lecznicze i metody kinezyterapeutyczne. Ćwiczenia lecznicze wykorzystujące różne rodzaje skurczu mięśnia (izometryczny, izotoniczny i izokinetyczny) i pracy mięśniowej (statycznej i dynamicznej) do utrzymania lub poprawy ruchomości w stawach, a także siły, mocy i wytrzymałości mięśniowej. Ćwiczenia koordynacji ruchów, pionizacji, nauki chodzenia, ćwiczenia ogólnokondycyjne. Profilaktyka upadków. Fizykoterapia - światłolecznictwo, elektroterapia, laseroterapia, termoterapia, balneoterapia, masaż, akupunktura, leczenie polem magnetycznym i ultradźwiękami. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania tych metod u osób starszych. Znaczenie masażu leczniczego. 27