Dojrzała przedsiębiorczośd -innowacyjny model preinkubacji przedsiębiorczej osób 50+

Transkrypt

1 Dojrzała przedsiębiorczośd -innowacyjny model preinkubacji przedsiębiorczej osób 50+ MATERIAŁY SZKOLENIOWE DOTYCZĄCE SZKOLEO TWARDYCH BLOKI TEMATYCZNE: Blok 1: Zakładanie działalności gospodarczej Blok 2: Tworzenie strategii marketingowej Blok 3: Tworzenie biznes planu Opracował: Grażyna Zalewska - Pawlisz 1

2 SPIS TREŚCI MODUŁ PRZEDSIĘBIORCZOŚD BLOK 1: ZAKŁADANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Osobowośd przedsiębiorcy Źródła pomysłów na firmę Otoczenie firmy Rynek produktów i usług Rynek zaopatrzenia Rynek finansowy Dotacje Fundusze Unijne Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe Inne źródła finansowania dostępne na rynku finansowym Rynek pracy Formalności związane z rejestracją działalności gospodarczej / formy prawne Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej wpis do CEIDG Podatki i rozliczenia z US w działalności gospodarczej Zakład Ubezpieczeo Społecznych BLOK 2: Tworzenie strategii marketingowej Krok 1 Analiza sytuacji Krok 2 Cele przedsiębiorstwa Krok 3 Zasady mojego biznesu Krok 4 Cele marketingowe Krok 5 Reguły marketingu Krok 6 Marketing mix

3 7. PODSUMOWANIE BLOK 3: TWORZENIE BIZNES PLANU Co to jest biznes plan? Dwie fazy tworzenia biznes planu Typowa struktura Biznes Planu PODSUMOWANIE ZAŁĄCZNIKI 1. Szablon biznes planu 2. Przykładowy wzór biznes planu 3

4 BLOK 1: ZAKŁADANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 1. Osobowośd przedsiębiorcy Zamierzając zostad przedsiębiorcą, osobą chcącą prowadzid własną firmę, warto, w pierwszym rzędzie, przyjrzed się temu, jakimi cechami winien byd obdarzony dobry przedsiębiorca. Z pewnością, kiedy zapytamy o to wiele osób, każda z nich poda nieco odmienny zestaw najbardziej pożądanych cech. Niemniej, jak pokazuje praktyka i doświadczenie większości już działających przedsiębiorców, dobry przedsiębiorca: Lubi pieniądze, umie je efektywnie pomnażad, dążąc możliwie najprostszą drogą do wybranego celu; Nie boi się ryzyka; umie elastycznie planowad i jest umiarkowanym optymistą; Jest silny psychicznie; jest niezależny, wytrwały; wierzy w siebie i swój pomysł; jest odporny na niepowodzenia; Jest otwarty na nowości; ma silną chęd tworzenia; jest pomysłowy i twórczy; ma zdolnośd ciągłego uczenia się; Ma siłę przebicia; jest aktywny i dynamiczny; Posiada umiejętnośd utrzymywania dobrych stosunków międzyludzkich; jest komunikatywny; umie przekonywad ludzi; Jest dobrym organizatorem; umie delegowad uprawnienia; dba o porządek i estetykę w firmie; Przestrzega wartości i norm w biznesie; etyka biznesu; kultura biznesu; Posiada zdrowie i energię; umie opiekowad się sobą; umie mobilizowad ludzi do działania; potrafi oceniad ludzi. 4

5 Oprócz cech osobowości, z punktu widzenia przedsiębiorczości i osiągania sukcesu w biznesie, ważna jest także postawa wobec życia, jaką skłonny jest przyjmowad przyszły przedsiębiorca. Psychologowie w tej mierze, podzielili ludzi na trzy kategorie. Pierwsza z nich, to postawa zachowawcza, charakteryzująca ludzi, którzy uważają, że stare jest dobre, nie chcą w życiu żadnych zmian, byle przetrwad bez strat, żyd bez żadnego ryzyka i często przejawiają wręcz agresję wobec innowatorów. Druga, to postawa wyczekująca, charakterystyczna dla tych, którzy uważają, iż przydałyby się zmiany, bo stare nie jest dobre. Niemniej ich obawa i lęk przed nieznanym są na tyle duże, iż uważają, że trzeba zaczekad gdy innym się uda, to oni także spróbują. I wreszcie trzecia, to postawa pionierska, której przedstawiciele uważają, iż stare jest nie do przyjęcia, towarzyszy im nieustająco obsesja działania i pozytywnych zmian. Są zdolni do pełnej samodzielności i podejmowania nawet dużego ryzyka działania, czyli grania o wielkie wyniki. Oczywiście nikt nie reprezentuje w życiu żadnej z tych postaw w czystej postaci. Najczęściej są one wymieszane. Kiedy jednak obserwowano przedsiębiorców, menadżerów czy biznesmenów osiągających duże sukcesy na rynku, w długim okresie czasu, zauważono, iż charakteryzuje ich mieszanka postawy wyczekującej i pionierskiej, ze zdecydowanym wskazaniem jednak na cechy postawy pionierskiej. Ten typ postawy skutkuje także pozytywnym podejściem do życia, otwartą postawą wobec rzeczy nowych. Myśleniem w kategoriach: jak to zrobid? Co się za tym kryje? Co mam zrobid, żeby to poznad? Jak mogę sobie z tym poradzid? W przeciwieostwie do postawy zachowawczej, która zwykle skutkuje negatywnym podejściem do życia i skłonnością do stwierdzeo typu: to są bajki, fantazje; to jest teoria; to jest niemożliwe; nie wierzę w to; tak, ale nie w naszej sytuacji. Rozbudzanie w sobie ciekawości, otwartej postawy wobec życia i tego, co jeszcze może się nam przydarzyd znakomicie będzie sprzyjało przedsiębiorczości i odnoszeniu w niej sukcesów. 5

6 2. Źródła pomysłów na firmę Jedne z najczęstszych pytao, jakie pojawia się w fazie poprzedzającej decyzję o tym, żeby założyd własną firmę, to: Skąd wziąd pomysł na firmę? Inspiracji w tej dziedzinie można szukad właściwie wszędzie. W tej chwili większośd zapytanych osób odpowiedziałaby pewnie: w Internecie! Oczywiście, bo w koocu w Internecie jest wszystko Ale na też na nim świat się nie kooczy. Gdzie więc jeszcze można szukad inspiracji do założenia własnej działalności? Oto jeszcze kilka możliwości: literatura, tak fachowa, jak i literatura piękna; natura, zwłaszcza, że coraz wyraźniejszy, w różnych branżach jest trend powrotu do tego co proste i naturalne; konkurencja, targi, wystawy; kontakty z ludźmi; podróże; dostrzeganie szans, lenistwo czy poszukiwanie wygody; postęp techniczny; potrzeby rynku i klienci - to ogromnie istotne i ważne dla powodzenia przedsięwzięd źródło inspiracji do tworzenia nowych firm; postęp techniczny, który wręcz wymusza powstawanie nowych firm; otoczenie w tym nisze rynkowe, czyli możliwośd wprowadzenia na rynek czegoś, czego jeszcze na nim do tej pory nie było. Oczywiście jednym z najistotniejszych źródeł pomysłów na własną firmę jesteśmy MY SAMI! Nasze doświadczenie zawodowe, ale i życiowe. Wykształcenie, posiadane kwalifikacje, 6

7 umiejętności i uprawnienia. Nasza znajomośd branży, kontakty handlowe, wiedza o potencjalnych klientach czy dostawcach. Ale także osoby z naszego otoczenia, chętne do współpracy i wsparciu nas w wysiłku zakładania własnych przedsięwzięd. Kiedy zaczynamy szukad pomysłów, pamiętajmy, że: wszędzie szukamy pomysłów dla swojego przedsięwzięcia, nikt nie podaruje nam pomysłu, rozpoczynad należy od małego przedsięwzięcia i pozwalad mu się stopniowo rozwijad, szanse są wszędzie, ale tylko dla tych, którzy szukają, unikad trzeba ludzi myślących negatywnie, wszystko się zmienia i musimy trafid na odpowiedni pomysł. Każdy pomysł wymagał też będzie oceny i analizy. Wstępna ocena pomysłu, to, między innymi, zastanowienie się nad tym jakie są silne i atrakcyjne strony pomysłu? Jakie widzimy specjalne szanse rynkowe przed naszym przedsięwzięciem? W jakim stopniu zagraża nam konkurencja i co o niej wiemy? I wreszcie, czy wiemy, jakie specyficzne korzyści możemy oferowad naszym potencjalnym klientom? Jest to oczywiście jeszcze wizyjna faza naszego pomysłu, stąd nie poddajemy go jeszcze dogłębnej analizie, gdyż to nastąpi dopiero na etapie budowania strategii marketingowej oraz tworzenia biznes planu (Blok 2 i Blok 3 w materiałach szkoleniowych). 3. Otoczenie firmy Rys.1 7

8 Pomysł staje się punktem wyjścia do tworzenia firmy. Zanim jednak to nastąpi, warto przyjrzed się czterem podstawowym obszarom, na których będzie funkcjonowała nasza firma, a my, jako przedsiębiorcy, będziemy musieli znaleźd swoje miejsce Rynek produktów i usług Bardzo ważne jest, aby przyjrzed się branży, w której zamierzamy uruchomid swoją działalnośd. Jaka jest w tej chwili jej kondycja? Przeżywa dynamiczny rozwój, czy może raczej ustabilizowała się na określonym poziomie i nie podlega zbytnim wahaniom? A może przeżywa tendencję spadkową? Jeżeli włączymy naszą firmę w branżę dynamicznie się rozwijającą, to będzie tak, jakbyśmy podłączyli się do lokomotywy mknącej do przodu. Może nam taka sytuacja znacząco ułatwid start i pomóc w szybszym rozruchu. W pozostałych sytuacjach, czyli stabilizacji i tendencji spadkowej, będziemy musieli znacznie więcej wysiłku włożyd w start i pierwszy okres funkcjonowania naszej firmy. Jednakże w tym miejscu należy podkreślid, iż nie do przecenienia jest nasza, OSOBISTA ZNAJOMOŚD BRANŻY, nasze w niej DOŚWIADCZENIE i posiadane KONTAKTY HANDLOWE. Wszystko to powoduje, iż nasza firma, już od startu, może byd dobrze osadzona na rynku, znaleźd na nim miejsce najbardziej odpowiadające naszemu potencjałowi i naszym możliwościom., tak osobistym, jak i biznesowym. A to, w konsekwencji, ułatwi nam odniesienie sukcesu w prowadzeniu własnego przedsięwzięcia Rynek zaopatrzenia Podobnie jak na rynku produktów i usług, tak i na rynku zaopatrzenia, zyskamy przewagę startując w branży już nam znanej. Pozwoli nam to, z jednej strony, wybrad produkty (usługi, towary, surowce do produkcji) o najbardziej korzystnym dla naszych klientów stosunku ceny do jakości. A tego właśnie z reguły będą od nas oczekiwali nasi przyszli klienci. Z drugiej zaś strony, znając daną branżę i będąc w niej osobą znaną, możemy liczyd na korzystne warunki, co do terminów płatności za kupowane produkty. Innymi słowy, za zatowarowanie sklepu, surowce do produkcji lub świadczenia usług, nie będziemy musieli od razu płacid gotówką (a to oszczędza nam kapitał obrotowy, czyli czystą, żywą gotówkę, o 8

9 którą jest na rynku finansowym ogromnie trudno, albo trzeba za niż bardzo dużo zapłacid), a dostaniemy korzystny (dwu-, trzy- a czasami nawet cztero- tygodniowy) termin płatności. WAŻNE! Nie oznacza to jednak, aby nie było możliwe, czy nawet wskazane, aby w pewnych okolicznościach rynkowych, czy osobistych, rozpoczynad działalnośd w nowej dla nas dziedzinie. W takiej wypadku należałoby szczególnie pieczołowicie przygotowad strategię marketingową planowanego przedsięwzięcia, a zwłaszcza analizę sytuacji oraz w trakcie tworzenia biznes planu plan finansowy Rynek finansowy Omawiając rynek finansowy skupimy się głównie na tych źródłach finansowania, które dotyczą uruchamiania małych przedsięwzięd Dotacje Dotacje związane z uruchamianiem własnej działalności gospodarczej są tymi, które w pierwszym rzędzie interesują osoby rozważające możliwośd założenia własnej firmy. W tej chwili dotacje, czyli bezzwrotne środki na uruchomienie własnej działalności gospodarczej można otrzymad z kilku źródeł. Dotacje z Powiatowych Urzędów Pracy O ten rodzaj wsparcia mogą starad się osoby zarejestrowane jako bezrobotne w Powiatowym Urzędzie Pracy, które przez ostatni rok nie prowadziły działalności gospodarczej. W zależności od obowiązującego w danym PUP regulaminie, ubiegad się mogą o takie wsparcie osoby, które przez określony czas (np.: od trzech miesięcy) są osobami 9

10 bezrobotnymi. Ale są też Urzędy Pracy, w których można zaraz po zarejestrowaniu starad się o dotację na uruchomienie własnej działalności (np.: PUP w Gdyni). Aby uzyskad dotację należy złożyd w PUP: Wniosek o udzielenie dotacji na uruchomienie własnej działalności gospodarczej Biznes plan (nie wszystkie PUP y go wymagają). Niezbędne jest także, w momencie składania wniosku, podanie żyrantów lub innych form zabezpieczenia udzielanej dotacji (np.: blokada środków na koncie). Pomimo, iż środki z dotacji są bezzwrotne, to osoba otrzymująca dotację, zgodnie z warunkami umowy o przyznanie dotacji, musi poprowadzid swoją działalnośd przynajmniej przez 12 miesięcy. Jeżeli to się nie uda, cała kwota dotacji, wraz z należnymi odsetkami, musi byd zwrócona do PUP. Poprowadzenie działalności przez dwanaście miesięcy oznacza, iż przez cały ten czas przedsiębiorca nie będzie zalegał z opłatami ZUS oraz opłacaniem należnych podatków do Urzędu Skarbowego. Jaka jest kwota dotacji? Kwota dotacji stanowi sześciokrotnośd przeciętnego wynagrodzenia w ostatnim kwartale, czyli w roku 2012 jest to około 21 tyś. złotych. Na co można przeznaczyd dotację? Przede wszystkim na zakupy inwestycyjne związane z planowaną działalnością. Zalicza się do nich zakup: maszyn, urządzeo, narzędzi, wyposażenia, oprogramowania itp. W zależności od PUP-u, możliwe jest dofinansowanie na środek transportu, pod warunkiem, iż jest on niezbędny do prowadzenia planowanej działalności. Środki te można przeznaczyd także na pewne wydatki reklamowe, czy zakup domeny internetowej. Z reguły do 30% kwoty dotacji można przeznaczyd na zakup środków obrotowych (np.: towarów do sklepu, materiałów do świadczenia usług, surowców do produkcji). Pewną sumę, do 10% 10

11 kwoty dotacji, można też przeznaczyd na remont lub adaptację lokalu użytkowego, w którym będzie prowadzona działalnośd. We wniosku, co ważne, należy konkretnie wymienid wszystkie planowane zakupy i wydatki określając ich ceny oraz uzasadniając koniecznośd ich zakupu. WAŻNE! Jeżeli do prowadzenia planowanej działalności niezbędny jest lokal użytkowy (np.: sklep, punkt usługowy, budynek, gdzie będzie odbywała się produkcja), to w momencie składania wniosku o przyznanie dotacji niezbędne będzie złożenie także wstępnej umowy najmu lub dzierżawy lokalu, bądź prawa własności do lokalu. Dotacja z urzędu pracy jest najmniej skomplikowana pod względem formalnym. Przyznanie dotacji odbywa się po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku (co trwa do 30 dni) oraz podpisaniu stosownej umowy. Formularz wniosku wraz z regulaminem (ewentualnie także wzorem biznes planu) znajdziemy w Internecie, na stronach urzędów pracy (np.: WAŻNE! Z dotacji nie będzie mogła skorzystad osoba, która ma już wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Najpierw należy złożyd wniosek o dofinansowanie, poczekad na jego rozpatrzenie, podpisad umowę o przyznanie dotacji, a potem dopiero zarejestrowad firmę. Dotacje z Paostwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych O środki na podjęcie na podjęcie działalności gospodarczej mogą starad się także osoby, które są zarejestrowane jako bezrobotne lub poszukujące pracy oraz mają orzeczony nawet najlżejszy 11

12 stopieo niepełnosprawności. Osoby te, podobnie jak w przypadku dotacji z urzędu pracy, w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie prowadziły własnej działalności gospodarczej. Osoba niepełnosprawna ubiegająca się o dotację na podjęcie działalności gospodarczej składa wniosek w siedzibie Prezydenta właściwego ze względu na miejsce jej określający: zarejestrowania - wnioskowaną kwotę, - rodzaj zamierzonej działalności, - formę zabezpieczenia (np.: poręczenie osób fizycznych, weksel z poręczeniem, tzw. awal, zastaw na prawach lub rzeczach, blokada środków na koncie itp.), - przewidywane efekty ekonomiczne prowadzonych działao, - wyszczególnienie kosztów i wydatków do sfinansowania. Jaka jest kwota dotacji? Maksymalna kwota dotacji wynosi piętnastokrotnośd przeciętnego wynagrodzenia (w roku 2012 stanowi to około 60 tyś. zł). Należy pamiętad jednak, iż kwota dotacji przede wszystkim jest zależna od przedstawionych i uzasadnionych we wniosku potrzeb przyszłego przedsiębiorcy. WAŻNE! Osoba niepełnosprawna, która otrzymała środki z PEFRON na uruchomienie własnej działalności gospodarczej jest zobowiązana do jej prowadzenia przez minimum 24 miesiące. Na co można przeznaczyd dotację? Podobnie jak w przypadku dotacji z urzędu pracy, środki z PEFRON przeznaczone zostad mogą na zakup maszyn, urządzeo, narzędzi, wyposażenia, oprogramowania itp. W zależności od PUP-u, możliwe jest dofinansowanie na środek transportu, pod warunkiem, iż jest on niezbędny do prowadzenia planowanej działalności. 12

13 Środki te można przeznaczyd także na pewne wydatki reklamowe, czy zakup domeny internetowej. Więcej informacji na temat środków dla osób niepełnosprawnych znaleźd można, między innymi, w Gdyoskim Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, w Zespole Aktywizacji Zawodowej Osób Niepełnosprawnych i na stronie Fundusze Unijne Najbardziej interesującym programem dla osób chcących rozpocząd własną działalnośd, szczególnie dla osób 50+, jest Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie 6.2 Wsparcie i promocja przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia. W ramach tego działania realizowane są projekty, w których grupa wiekowa 50+ ma uprzywilejowaną pozycję i jest szczególnie pożądana jako Beneficjenci (czyli uczestnicy projektów realizowanych przez organizacje, instytucje czy firmy, które wygrały w konkursach ogłoszonych w ramach POKL Działanie 6.2). Kto może starad się o dotację w ramach POKL Działanie 6.2? Osoby, które mają największe szanse na udział w projektach z Działania 6.2 Wsparcie i promocja przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia, to przede wszystkim: osoby powyżej 50 roku życia (!), osoby poniżej 25 roku życia, kobiety powracające na rynek pracy po urodzeniu dzieci, osoby niepełnosprawne, osoby zamieszkujące na terenach wiejskich. Wszystkich osób dotyczy zasada, iż w ciągu ostatnich 12 nie mogły prowadzid własnej działalności gospodarczej. 13

14 Proces aplikacji i dostania się do projektu jest często dosyd żmudny i rozciągnięty w czasie (nawet do kilku miesięcy). Jest też konkurencja, więc trzeba umied dobrze zaprezentowad tak siebie, jak i swój pomysł. Niemniej wysiłek ten opłaci się. Co można otrzymad jako uczestnik projektu? Osoby, które dostaną się do projektu w ramach POKL Działanie 6.2 mogą liczyd na: pakiet specjalistycznych szkoleo przygotowujących do prowadzenia własnej działalności gospodarczej (szkolenia psychologiczne i z zakresu przedsiębiorczości), indywidualne doradztwo (najczęściej: biznesowe, księgowe i prawne), jednorazową dotację inwestycyjną w kwocie do 40 tyś. zł, wsparcie pomostowe na okres 6 do 12 miesięcy prowadzenia działalności (przeciętnie jest to kwota około 1 tyś. złotych miesięcznie, z przeznaczeniem na pokrycie kosztów bieżących funkcjonowania firmy, w tym obowiązkowo opłatę składek ZUS). Na co można przeznaczyd jednorazową dotację inwestycyjną? Jak sama nazwa wskazuje, kwotę dotacji można przeznaczyd na jednorazowe inwestycje w środki trwałe, czyli zakup: maszyn, urządzeo, narzędzi, wyposażenia, oprogramowania, środka transportu (w wypadku, gdy działalnośd niezbędnie go wymaga). Można jednak także częśd środków, w uzasadnionych przypadkach, przeznaczyd na zakup środków obrotowych (takich jak: materiały, surowce do produkcji lub świadczenia usług, towary), remont czy adaptację pomieszczeo, w których będzie się odbywała działalnośd. Aby ubiegad się o jednorazową dotację inwestycyjną należy napisad, już w trakcie udziału w projekcie, biznes plan. Szczegółowo opisuje się w nim: planowane przedsięwzięcie, rynek, klientów, konkurencję oraz oferowane produktu. W planie finansowym, szacuje się i uzasadnia koszty inwestycyjne, koszty bieżące funkcjonowania firmy na miesiąc, przychody i, na koniec, przedstawia, na ogół uproszczony, rachunek wyników. Wiedzę na temat tworzenia biznes planu uczestnicy projektu otrzymują w trakcie szkoleo. 14

15 Wsparcie pomostowe Jak wyżej wspomniano, kwota wsparcia pomostowego waha się w granicach 1 tyś. złotych miesięcznie. Jest to instrument, który nie występuje w innych formach wsparcia finansowego dla osób rozpoczynających działalnośd gospodarczą. Wsparcie to jest szczególnie cenne ze względu na to, iż można je przeznaczyd na bieżące prowadzenie firmy, czyli pokrywad takie koszty jak np.(oprócz opłacanie składek ZUS): dopłata do czynszu, rachunek telefoniczny, paliwo, reklama, materiały biurowe, surowce, materiały czy towary używane w prowadzonej działalności. Co warte podkreślenia, wydatkowanie wsparcia pomostowego nie wymaga dokumentowania, co jest bardzo wygodne dla przedsiębiorcy i ułatwia znacząco prowadzenie działalności w bardzo przecież trudnym, pierwszym roku jej trwania. Więcej informacji, także o rozstrzygniętych konkursach i organizacjach, w których można aplikowad do udziału w projektach realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Działanie 6.2 Wsparcie i promocja przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia można znaleźd na stornach: Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego Fundusze pożyczkowe i poręczeniowe Do interesujących instrumentów wsparcia finansowego należą fundusze pożyczkowe i poręczeniowe. System regionalnych funduszy pożyczkowych i poręczeniowych został wprowadzony w naszym kraju w 2004 roku, we wszystkich szesnastu województwach. Na terenie województwa pomorskiego działa Pomorski Fundusz Pożyczkowy ( oraz Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeo Kredytowych ( 15

16 Pomorski Fundusz Pożyczkowy udziela mikro (firmy zatrudniające do 10 osób) i małym (firmy zatrudniające do 50 osób) przedsiębiorcom pożyczek do kwoty ,- złotych, na okres maksymalnie do 5 lat. Oprocentowanie pożyczek zaczyna się już od poziomu 6,2% (sierpieo 2012 r.). To zdecydowanie korzystniejsze warunki niż w przypadku propozycji instytucji komercyjnych, czyli banków. Bardzo ciekawa jest propozycja dla osób, które chcą dopiero założyd swoją firmę. Jest to pożyczka Na Start, której maksymalna wysokośd wynosi ,- złotych, a oprocentowanie 8,92% rocznie, przy możliwości rozłożenia na maksymalnie 5 lat. Preferowanymi grupami są tu osoby bezrobotne oraz absolwenci szkół. Procedury uzyskania pożyczki w PFP są bardzo proste. Wystarczy wypełnid krótki wniosek, załączyd podstawowe dokumenty przedsiębiorcy (wpis do ewidencji, NIP, REGON także w przypadku pożyczki Na Start, przy pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, będzie ona przelana na konto osoby starającej się dopiero po zarejestrowaniu przez nią działalności), wybrad możliwe zabezpieczenie pożyczki. W przypadku już działającego przedsiębiorcy należy przedstawid jeszcze dane o obrotach firmy. Rozpatrywanie wniosków trwa do dwóch tygodni. Dla przedsiębiorców i osób, które myślą o wzięciu pożyczki na uruchomienie własnej firmy, problemem często jest kwestia poręczycieli. Dlatego też przy każdym funduszu pożyczkowym działają fundusze poręczeniowe. Jak już wyżej wspomniano, w województwie pomorskim jest to Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeo Kredytowych (utworzony w roku 2001 r). Przedsiębiorcy oraz osoby chcące założyd własną działalnośd, po uzyskaniu obietnicy pożyczki lub kredytu (bankowego), mogą starad się o poręczenie z PRFPK. Można tu uzyskad poręczenie na okres maksymalnie do 8 lat, do 80% wartości pożyczki lub kredytu, ale nie więcej niż do wysokości ,- złotych. Dzięki takiemu instrumentowi przedsiębiorcy lub kandydaci na nich mają szanse rozwiązad swoje problemy z brakiem poręczycieli. 16

17 Inne źródła finansowania dostępne na rynku finansowym Do takich źródeł należą m.in.: Kredyty bankowe, Leasing Prywatne wkłady kapitałowe od tzw. aniołów biznesu, Kapitał wysokiego ryzyka (venture capital). Dwie z tych form, najczęściej używane w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej to: kredyty bankowe i leasing. Niemniej należy pamiętad, że obydwa te narzędzia są trudno dostępne dla osób, które planują dopiero swoją działalnośd, bądź są w trakcie pierwszego roku jej prowadzenia. Kredyty bankowe Kredyty są najczęściej stosowanym przez małe i średnie przedsiębiorstwa zewnętrznym źródłem finansowania. Służą zarówno finansowaniu potrzeb rozwojowych (kredyty inwestycyjne), jak i działalności bieżącej (kredyty obrotowe). Podstawowym kosztem kredytu są odsetki, będące pewnym procentem od pożyczonej sumy, płaconym bankowi przez kredytobiorcę. Oprócz tego banki pobierają dodatkowe prowizje i opłaty, takie jak prowizje przygotowawcze czy prowizja od niewykorzystanego salda kredytu. Odsetki są zwykle płacone okresowo (miesięcznie, kwartalnie), niekiedy mogą byd pobierane z góry za okres kredytowania w formie dyskonta, czasem mogą byd płacone jednorazowo na koniec okresu kredytowania. Rodzaje kredytów: Kredyty inwestycyjne przeznaczone głównie na zakup każdego środka zaliczanego do majątku trwałego firmy; 17

18 Kredyt na zakup samochodów stosunkowo łatwy do uzyskania także dla mniejszych i krócej działających na rynku firm, jako że samochody są stosunkowo łatwo zbywalne; stąd uproszczone procedury badania zdolności kredytowej, a przedmiot kredytowania może stanowid wystarczające zabezpieczenie rzeczowe kredytu (bank będzie wymagał jedynie regularnego odnawiania polisy ubezpieczeniowej przez cały okres kredytowania); Kredyty obrotowe przeznaczone są na finansowanie bieżącej działalności firmy (składników majątku obrotowego); są najczęściej stosowanymi kredytami, aczkolwiek należy pamiętad, że najczęściej są bardzo wysoko oprocentowane; Kredyt hipoteczny udzielany przedsiębiorcy na inwestycje związane ściśle z jego działalnością, a konkretnie na inwestycje w nieruchomości (np.: zakup nieruchomości na rynku pierwotnym lub wtórnym, budowa, nadbudowa lub przebudowa lokalu, spłata zadłużenia w innym banku, zaciągniętego na inwestycję w nieruchomości); Linia kredytowa kwota kredytu jest stawiana na określony czas do dyspozycji kredytobiorcy, który może z niej korzystad w kwotach i terminach dla niego dogodnych; bank pobiera w tym wypadku, oprócz standardowej prowizji przygotowawczej, także prowizję od niewykorzystanego salda kredytu, jako wynagrodzenie za utrzymanie środków w pogotowiu ; Linia kredytowa odnawialna podobnie jak w przypadku linii kredytowej, firma może korzystad ze środków w dogodnych dla siebie kwotach i terminach z tym, że może wielokrotnie w okresie trwania umowy spłacad i ponownie zaciągad kredyt do określonego umową limitu zadłużenia; Kredyt w rachunku bieżącym udzielany jest firmom, które od pewnego czasu (przynajmniej kilka miesięcy) rachunek w banku, z pewnymi stabilnymi wpływami; bank może wtedy umożliwid takiej firmie przekraczanie stanu rachunku do określonego salda debetowego; kredyt jest automatycznie spłacany z wpływów na rachunek bieżący. 18

19 Leasing Leasing, w najprostszym ujęciu, jest formą finansowania polegającą na nabyciu prawa używania rzeczy w zamian za określone opłaty. Leasing to forma umowy cywilno prawnej, zbliżona do najmu czy dzierżawy. Polega n a przekazaniu rzeczy w użytkowanie na czas określony. Leasingobiorca zobowiązuje się do ponoszenia na rzecz leasingodawcy opłaty leasingowej. Opłata leasingowa jest zwykle ustalana wg określonych uregulowao prawnych, jest rozłożona na raty uzgodnione przez obie strony umowy oraz mieści w sobie, obok części lub całości wartości leasingowanego mienia, również należne odsetki. Leasing ma dużą przewagę nad innymi źródłami finansowania, gdyż pozwala na szybkie zainwestowanie w nowe środki, tym samym możliwy jest szybszy czas zwrotu zainwestowanego kapitału. Jest jeszcze jedna, bardzo istotna korzyśd wynikająca z korzystania z leasingu, a mianowicie taka, iż rata leasingowa w całości wliczona byd może w koszty, przez co obniżeniu podlega podstawa opodatkowania. W przypadku korzystania z kredytu zaś, tylko odsetki od niego mogą byd wliczone w koszty, natomiast sama rata kredytu nie, co zwiększa należności podatkowe przedsiębiorcy Rynek pracy Jeżeli chodzi o możliwe formy zatrudniania współpracowników, to rozróżniamy następujące: - Umowa o pracę, - Umowa cywilno prawna (umowa zlecenie; umowa o dzieło), - Umowa o współpracy (pomiędzy firmami). W przypadku zatrudnienia pracowników na etat (może to byd umowa o pracę: na czas określony, na okres próbny, na zastępstwo, na czas wykonywania określonej pracy, na czas nieokreślony) pracodawcę obowiązuje Kodeks Pracy. 19

20 Do najważniejszych obowiązków pracodawcy wobec pracowników należy: Zaznajamiad pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami; Organizowad pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnieo i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy; Zapewniad bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzid systematyczne szkolenia pracowników z zakresie bezpieczeostwa i higieny pracy; Terminowo i prawidłowo wypłacad wynagrodzenie; Ułatwiad pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych; Zaspokajad, w miarę posiadanych środków, socjalne potrzeby pracowników; Stosowad obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy; Prowadzid dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników; W przypadku umowy zlecenia oraz umowy o dzieło wzajemne stosunki pracownika i pracodawcy regulują jedynie stosowne umowy. Umowa o dzieło jest atrakcyjną formą zatrudnienia, gdyż: Od umowy tej nie są odprowadzane składki ZUS, Naliczany jest od niej koszt uzyskania przychodu (20% lub 50%) bez względu na wydatki ponoszone przez zatrudnionego. 20

21 Ma jednak ograniczenia, co do możliwości jej zastosowania, ze względu na warunki jakie muszą spełniad prace podejmowane na tej zasadzie (musi istnied materialne dzieło, stanowiące załącznik do umowy). Tych ograniczeo nie ma umowa zlecenie. Może ona dotyczyd czynności. Od tego typu umowy należy odprowadzad składki ZUS. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zatrudniamy na umowę zlecenie osobę, która nie ukooczyła jeszcze 26 roku życia i ponadto jest osobą uczącą. W takim przypadku nie odprowadzamy od umowy zlecenia składek na ZUS. Odprowadzany jest jedynie podatek od wynagrodzenia (20%). Jeżeli zatrudnimy w naszej firmie osobę zatrudnioną gdzie indziej na etat i zarabiającą co najmniej tyle, ile wynosi najniższe wynagrodzenie, a od tego wynagrodzenia odprowadzany jest ZUS, to od należnego jej wynagrodzenia odprowadzimy ze składek ZUS jedynie ubezpieczenie zdrowotne. 4. Formalności związane z rejestracją działalności gospodarczej / formy prawne Aby zarejestrowad planowaną działalnośd gospodarczą potrzebny jest wybór formy prawnej, w jakiej nasza firma będzie działała. Decydujemy, czy zarejestrujemy nasze przedsięwzięcie poprzez wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) to w przypadku: osoby fizycznej prowadzącej działalnośd gospodarczą i spółki cywilnej, czy też poprzez wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to w przypadku: spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej. Oto krótka charakterystyka poszczególnych form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej. 21

22 Indywidualna działalnośd gospodarcza Jest to wygodna forma prowadzenia działalności dla osób lubiących działad na własny rachunek. Rozmiar działalności nie jest w żaden sposób ograniczony, łatwo ją rozszerzyd lub zlikwidowad. Przy zakładaniu tego typu działalności należy rozważyd kwestie związane z obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Bez względu na to, czy działalnośd ma charakter okresowy, czy nie, obowiązek opłacania składki na ubezpieczenia społeczne istnieje cały rok i nie jest uzależniony od występowania dochodu. Przy czym warto pamiętad, iż według obowiązujących aktualnie przepisów, przedsiębiorca rozpoczynający działalnośd gospodarczą (jeżeli nigdy jej nie prowadził, bądź nie robił tego od pięciu lat) ma prawo przez 24 miesiące skorzystad z tzw. preferencyjnej składki ZUS (stanowi ona mniej niż 50% pełnej składki ZUS). Jeżeli przedsiębiorca faktycznie zaprzestaje na jakiś czas wykonywania działalności (dokonuje jej zawieszenia), może zgłosid ten fakt w ZUS i wyrejestrowad się na ten okres z ubezpieczeo, czyli nie opłacad składek. Nie dotyczy to jednak przedsiębiorców, którzy zatrudniają pracowników na etat. Przedsiębiorcy podlegają wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zalety: - brak uciążliwych formalności przy zakładaniu działalności gospodarczej, - brak wymagao kapitałowych w sensie prawnym (poza nielicznymi dziedzinami wymagającymi koncesji lub zezwoleo) wystarcza zgłoszenie faktu utworzenia firmy do CEIDG, - w największym stopniu możliwe samodzielne działanie i zarządzanie, - jasny podział praw i obowiązków, który przedsiębiorca sam sobie ustala, 22

23 - łatwośd wprowadzania zmian związanych np. z profilem działalności, - możliwe wszystkie formy opodatkowania w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, - możliwośd samodzielnego prowadzenia uproszczonej księgowości, - nieskomplikowany sposób likwidacji, - możliwośd zawieszania działalności gospodarczej (w przypadku nie zatrudniania pracowników na etat). Wady: - odpowiedzialnośd całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy, również majątkiem wspólnym małżonków, - trudnośd w pozyskaniu kapitału na rynku kapitałowym lub przez przyjęcie nowego wspólnika, - koniecznośd opłacania zryczałtowanych składek ZUS bez względu na dochody, Spółka cywilna Spółka cywilna zawiązywana jest dla realizacji wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Utworzenie spółki wymaga od wspólników pisemnej umowy oraz rejestracji, każdego z nich, w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Nie jest możliwe załatwienie wszystkich formalności w jednym okienku. Wspólnicy, poza złożeniem wniosku do CEIDG, muszą dokonad jeszcze kilku dodatkowych czynności. W ZUS wspólnik obowiązany jest dokonad zgłoszenia siebie do ubezpieczeo społecznych. Jeżeli 23

24 spółka zatrudniad będzie pracowników czy zleceniobiorców, należy dokonad zgłoszenia jako płatnika składek. W Urzędzie Skarbowym trzeba dokonad wyboru formy opodatkowania (chyba, że wybieramy opodatkowanie na zasadach ogólnych według skali podatkowej). Poza tym pozostaje jeszcze zgłoszenie NIP (na druku NIP-2 i ewentualna rejestracja dla potrzeb VAT, o ile spółka będzie podatnikiem VAT. Spółka cywilna podlega też odrębnemu wpisowi do rejestru podmiotów gospodarki narodowej i nadawany jej jest numer REGON. Wniosek na druku RG-1 składa się, przed rozpoczęciem działalności, w Urzędzie Statystycznym lub jego oddziale w województwie na terenie którego spółka ma siedzibę. Wniosek jest wolny od opłat. Wspólnicy spółki cywilnej muszą korzystad ze wspólnego rachunku w ramach rozliczeo związanych z prowadzoną przez nich działalnością. Muszą więc założyd dla spółki rachunek bankowy. Zalety: - duża swoboda kształtowania postanowieo umowy spółki, - proste procedury zakładania i prowadzenia, - prostota złączenia zasobów kilku osób i ich pomysłów, - możliwe wszystkie formy opodatkowania w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, - dobra forma do działalności małych rozmiarów, np. w przypadku, gdy dla wszystkich wspólników jest to działalnośd dodatkowa, - nieskomplikowany sposób likwidacji, - możliwośd zawieszania działalności gospodarczej (w przypadku nie zatrudniania pracowników na etat). 24

25 Wady: - odpowiedzialnośd całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy, również majątkiem wspólnym małżonków, - koniecznośd opłacania zryczałtowanych składek ZUS bez względu na dochody, Spółka jawna Spółka jawna może prowadzid działalnośd zarówno o charakterze zarobkowym, jak i nie zarobkowym, np. działalnośd dydaktyczna lub naukowo badawcza. Musi to byd zorganizowana i ciągła, określona działalnośd handlowa, usługowa, wytwórcza lub inna działalnośd gospodarcza. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej. Umowa spółki jawnej powinna byd zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Spółkę jawną należy zarejestrowad we właściwym sądzie rejestrowym. Zalety: - duża swoboda kształtowania postanowieo umowy spółki, możliwośd reprezentacji spółki przez każdego wspólnika, ale również możliwośd wyłączenia w umowie wspólnika / wspólników z reprezentacji, - możliwośd ujawnienia w nazwie firmy nazwiska jednego tylko wspólnika (np. Jan Wiśniewski i spółka), - brak określonych wymagao kapitałowych, - stosunkowo niskie koszty rejestracji. 25

26 Wady: - odpowiedzialnośd całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy, jeżeli zobowiązania nie można zaspokoid z majątku firmy, Spółka Partnerska Spółka partnerska ma na celu wykonywanie jednego bądź więcej wolnych zawodów w ramach organizacji gospodarczej prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Spółka partnerska posiada zdolnośd prawną i zdolnośd do czynności prawnych. Partnerami spółki mogą byd tylko osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów określonych a art. 88 kodeksu spółek handlowych lub w odrębnych ustawach. Przepisy odrębnych ustaw mogą dopuścid wykonywanie w jednej spółce więcej niż jednego określonego zawodu albo postanowid, że partnerzy mogą w spółce wykonywad tylko jeden zawód, a ponadto mogą uzależnid wykonywanie zawodu w spółce partnerskiej od spełnienia dodatkowych wymagao. Partnerami mogą byd: adwokaci, aptekarze, architekci, biegli rewidenci, brokerzy ubezpieczeniowi, doradcy podatkowi, księgowi, lekarze, lekarze stomatolodzy, lekarze weterynarii, notariusze, pielęgniarki, położne, radcy prawni, rzecznicy patentowi, rzeczoznawcy majątkowi i tłumacze przysięgli. Najistotniejszą cechą wyróżniającą spółkę partnerską od pozostałych typów spółek jest ograniczona odpowiedzialnośd partnera za szkody wyrządzone przez pozostałych partnerów i osoby, które podlegały ich kierownictwu. Ograniczenie odpowiedzialności dotyczy tylko zobowiązao powstałych w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu lub zawodów określonych w umowie spółki. Umowa spółki partnerskiej powinna byd zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Spółkę partnerską należy zarejestrowad we właściwym sądzie rejestrowym. 26

27 Zalety: - ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w wykonywaniu działalności przez innych partnerów, - jednoznaczne określenie profilu spółki w nazwie, - brak określonych wymagao kapitałowych, - możliwośd ujawnienia w nazwie firmy nazwiska jednego tylko wspólnika (np. Jan Wiśniewski i partnerzy architekci). Wady: - spółka działa wyłącznie w zakresie wykonywania zawodu partnerów, - koniecznośd sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego. Spółka komandytowa Spółka komandytowa jest to forma spółki osobowej, mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której, wobec wierzycieli, za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeo, całym swoim majątkiem (komplementariusz), a odpowiedzialnośd co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Spółka komandytowa pozwala prowadzid działalnośd w szerokim i dowolnym zakresie, dając wspólnikom bardzo dużą swobodę w kształtowaniu odpowiedzialności za sprawy spółki i jej zobowiązania. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej, komplementarisz całym swoim majątkiem. Komandytariusz odpowiada jednak całym swoim majątkiem, jeśli jego nazwisko lub firma zostanie ujawnione w nazwie spółki komandytowej. 27

28 Komandytariusz odpowiada również za zobowiązania spółki powstałe w wyniku wykonywania czynności, do których nie był uprawniony (działał bez pełnomocnictwa lub przekroczył jego zakres). Spółkę komandytową zgłasza się we właściwym sądzie rejestrowym. Zalety: - ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania do wysokości sumy komandytowej, - komandytariusze mogą działad w imieniu spółki wyłącznie jako pełnomocnicy, - brak określonych wymagao odnośnie sumy komandytowej, Wady: - koniecznośd sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego, - rachunkowośd może byd prowadzona wyłącznie na zasadach ustawy o rachunkowości (pełna księgowośd), co jest szczególnie uciążliwe przy małym rozmiarze działalności. Spółka komandytowo akcyjna Spółka komandytowo akcyjna to spółka osobowa, mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeo (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Spółka jest w swojej konstrukcji podobna do spółki komandytowej i wykazuje pewne podobieostwa ze spółką akcyjną.. W sprawach nieuregulowanych w dziale dotyczącym spółki komandytowo akcyjnej, do spółki tej stosuje się: 28

29 - w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy, przepisy dotyczące spółki komandytowej, - w pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia. Spółka komandytowo akcyjna przeznaczona jest raczej do wykonywania działalności w większym rozmiarze, przepisy określają minimalny kapitał zakładowy na poziomie minimum zł. Stosunki wewnętrzne w spółce reguluje statut sporządzony w formie aktu notarialnego, podpisany przez założycieli spółki, to jest co najmniej wszystkich komplementariuszy. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli. Komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem. Akcjonariusz odpowiada jednak całym swoim majątkiem, jeśli jego nazwisko lub firma zostaną ujawnione w nazwie spółki komandytowo akcyjnej. Akcjonariusz odpowiada również za zobowiązania spółki powstałe w wyniku wykonywania czynności za spółkę, do których nie był uprawniony (działał bez pełnomocnictwa lub przekroczył jego zakres). Spółkę komandytowo - akcyjną zgłasza się we właściwym sądzie rejestrowym. Zalety: - wyłączenie odpowiedzialności akcjonariusza za zobowiązania spółki, - akcjonariusze mogą działad w imieniu spółki wyłącznie jako pełnomocnicy, - możliwośd pozyskiwania kapitału poprzez emisję akcji, 29

30 - komplementariusz nie musi uczestniczyd w pokryciu kapitału zakładowego. Wady: - wysoki minimalny kapitał zakładowy, - dla komplementariuszy niewątpliwą wadą jest odpowiedzialnośd za zobowiązania całym swoim majątkiem; jednak mają oni decydujący wpływ na poczynania spółki akcjonariusze bez odpowiednich pełnomocnictw nie mogą wykonywad żadnych czynności w imieniu spółki. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością może utworzyd jedna albo więcej osób (fizycznych lub prawnych) w każdym celu prawnie dopuszczalnym, z wyłączeniem innej jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jest to spółka kapitałowa, w której wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeo określonych w umowie. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosid co najmniej złotych, a wartośd minimalna jednego udziału nie może byd niższa niż 50 zł. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga formy szczególnej aktu notarialnego. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest dobrą formą do prowadzenia zarówno w niewielkim jak i dużym rozmiarze. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna, za jej zobowiązania odpowiadają członkowie zarządu solidarnie, całym swoim majątkiem. Członek zarządu może się jednak uwolnid od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono niosek o ogłoszeniu upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że nie zgłoszenie wniosku o upadłości oraz nie wszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że 30

31 pomimo nie zgłoszenia wniosku o ogłoszeniu upadłości oraz nie wszczęciu postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ma osobowośd prawną. Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością zgłasza się we właściwym sądzie rejestrowym. Zalety: - wyłączenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki, - możliwośd pozyskania kapitału poprzez pozyskanie nowego wspólnika, - możliwośd pokrycia udziału w kapitale aportem rzeczowym (maszyny, urządzenia). Wady: - kosztowna procedura rejestracyjna, - brak możliwości zawierania umów o pracę z członkami zarządu, będącymi jednocześnie wspólnikami bez powołania pełnomocnika lub rady nadzorczej, - rachunkowośd może byd prowadzona wyłącznie na zasadach ustawy o rachunkowości (pełna księgowośd), co jest szczególnie uciążliwe przy małym rozmiarze działalności. Spółka akcyjna Zawiązad spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może byd zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. 31

32 Statut spółki akcyjnej powinien byd sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeo określonych w statucie. Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Spółka akcyjna jest formą działalności przeznaczoną dla prowadzenia średnich i dużych przedsiębiorstw. Minimalna wysokośd kapitału wymaganego do złożenia spółki akcyjnej wynosi zł. Spółkę akcyjną zgłasza się we właściwym sądzie rejestrowym. Zalety: - łatwośd kumulacji kapitału oraz proste metody pozyskiwania kapitałów w trakcie trwania działalności poprzez emisję akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych, - brak odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki, - łatwe sprawdzenie wiarygodności spółki przez potencjalnych kontrahentów (jawnośd danych finansowych spółki). Wady: - drogi, skomplikowany i czasochłonny proces rejestracji, - duże wymagania formalne dotyczące działalności spółki, - koniecznośd prowadzenia pełnej księgowości, - koniecznośd zatrudniania specjalistycznej obsługi prawnej, finansowej i zarządczej, - brak wpływu na działalnośd spółki przez mniejszych udziałowców, - skomplikowany proces likwidacji. 32

33 5. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej wpis do CEIDG Rys. 2 Ponieważ najczęstszą formą prawną wybieraną przez przedsiębiorców przy rejestracji, zwłaszcza pierwszej działalności, albo bardzo małych przedsięwzięd, jest wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, temu zagadnieniu poświęcimy teraz nieco więcej uwagi. Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności (w skrócie CEIDG) jest spisem przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, działających na terenie Polski. Spis prowadzony jest od 1 lipca 33

34 2011 r. w systemie teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw gospodarki, na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Od dnia 1 lipca 2011 roku obowiązują nowe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz nowy formularz CEIDG-1 wniosku do rejestracji działalności gospodarczej osób fizycznych. Wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego. Rejestracja w CEIDG jest wolna od opłat. Podstawą do złożenia wniosku w CEIDG jest identyfikacja tożsamości osoby, której wniosek dotyczy oraz podpisanie wniosku. W przypadku wniosku o zmianę, zawieszenie lub wznowienie niezbędny jest numer NIP. Aby zarejestrowad działalnośd gospodarczą jako osoba fizyczna można wybrad jeden z trybów postępowania: - zalogowanie się do CEIDG, wypełnienie wniosku on-line i złożenie (podpisanie) go elektronicznie podpis elektroniczny lub profil zufany, - Zalogowanie się do CEIDG, przygotowanie wniosku on-line i podpisanie go w dowolnej gminie (zapamiętad trzeba numer wniosku), - Bez logowania się do CEIDG, przygotowanie wniosku on-line i podpisanie go w dowolnej gminie (zapamiętad trzeba numer wniosku), - Pobranie i złożenie wniosku papierowego w gminie; gmina przekształca go na wniosek elektroniczny, - Przesłanie wniosku listem poleconym do wybranej gminy; podpis musi byd notarialnie potwierdzony. 34

35 Profil zaufany to zestaw danych w postaci elektronicznej, podpisanych przez osobę potwierdzającą oraz jednoznacznie identyfikujących osobę posiadającą konto na epuap (elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej. Zakładając konto na epuap tworzony jest profil użytkownika, który po złożeniu wniosku i potwierdzeniu w Punkcie Potwierdzenia staje się Profilem Zaufanym. Aby uzyskad Profil Zaufany należy: 1. zalogowad się na platformie epuap (wymagane posiadanie konta na epuap) 2. wypełnid wniosek o złożenie profilu 3. udad się do punktu potwierdzającego profil celem potwierdzenia tożsamości. Więcej informacji: Szczegółowe informacje na ten temat wypełniania wniosku CEIDG znajdziemy na stronie: Wiele istotnych informacji na temat rejestracji firmy znaleźd też można na stronie: oraz Najważniejsze informacje jakie zawrzed musi osoba zakładająca swoją działalnośd we wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, czyli w druku CEIDG-1 to: - nazwa firmy pamiętajmy, iż konieczną częścią nazwy firmy będzie imię i nazwisko jej właściciela, - data urodzenia, - numer identyfikacji podatkowej NIP, - oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu zamieszkania, 35

36 - adres głównego miejsca wykonywania działalności, - datę rozpoczęcia działalności gospodarczej, - określenie przedmiotów wykonywanej działalności zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD), - informacja o wybranej formie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. WAŻNE!!! Wniosek do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jest jednocześnie: Wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, czyli nadanie numeru REGON, Zgłoszeniem identyfikacyjnym o nadanie numeru NIP (numerem identyfikacyjnym przedsiębiorcy w CEIDG jest jego osobisty numer identyfikacji podatkowej, czyli osobisty NIP), Zgłoszeniem przedsiębiorcy jako płatnika składek na ubezpieczenie społeczne (składki ZUS), Oświadczeniem o wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W ten sposób praktycznie wszystkie formalności związane z rejestracją działalności gospodarczej jako osoba fizyczna (rys. 2) załatwiamy w jednym okienku. Jeżeli jednak w naszej gminie nie działa centrum obsługi przedsiębiorców, gdzie znaleźd można przedstawicieli ZUS, przedsiębiorca ma 7 dni od rozpoczęcia działalności na zgłoszenie do odpowiednich ubezpieczeo. Jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej jest jedynym tytułem ubezpieczenia przedsiębiorcy, składa on formularz ZUS ZUA. 36

37 W przypadku gdy przedsiębiorca chce lub musi (w zgodzie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku od towarów i usług) zostad płatnikiem podatku od towarów i usług VAT, wypełnia i składa dodatkowo do właściwego naczelnika urzędu skarbowego druk VAT-R wraz z opłatą skarbową 170 zł. Należy pamiętad, że do prowadzenia niektórych rodzajów działalności wymagane jest uzyskanie: - koncesji (np. handel bronią, przewozy lotnicze, ochrona osób i mienia, handel paliwami), - zezwolenia (np. sprzedaż alkoholu, prowadzenie apteki, działalnośd ubezpieczeniowa czy brokerska, wywóz śmieci), - licencji (np. obrót i pośrednictwo nieruchomości, agencja zatrudnienia, przewóz osób w tym taksówka), - działalnośd regulowana (np. alkohol wyrób i rozlew, archiwizacja, lekarze, pielęgniarki, ośrodki szkoleniowe kierowców, biopaliwa). Gdy przedsiębiorca zamierza zatrudniad pracowników na etat, należy poinformowad Paostwową Inspekcję Pracy ( oraz Sanepid ( Pieczątka firmowa Obecnie posiadanie pieczątki nie jest obowiązkowe. Posługiwad się nią jednak można, gdyż technicznie ułatwia np. zakładanie rachunku bankowego, wystawianie dokumentów sprzedaży, wypełnianiu dokumentów do Urzędu Skarbowego i ZUS-u. Pieczątka powinna zawierad: - oznaczenie przedsiębiorcy (imię i nazwisko, ewentualnie nazwę), 37

38 - dane teleadresowe firmy, - numer identyfikacyjny NIP. Rachunek Bankowy W polskim systemie prawnym nie ma przepisu nakładającego obowiązek posiadania konta bankowego. Nie ma także przepisu nakładającego na przedsiębiorcę zakładającego firmowy rachunek bankowy dostarczania do banku takich dokumentów jak: zaświadczenie o wpisie do CEIDG, zaświadczenia o nadaniu numeru REGON czy NIP. Jeżeli banki żądają takich dokumentów, wynikad to może jedynie z ich wewnętrznych przepisów, nie zaś przepisów powszechnie obowiązujących. Niemniej, zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r (Art. 22 ustawy) należy dokonywad płatności za pośrednictwem konta bankowego gdy: - stroną transakcji, z której wynika płatnośd jest inny przedsiębiorca, - jednorazowa wartośd transakcji przekracza wartośd EUR. W chwili obecnej mikroprzedsiębiorcy obejdą się bez rachunku w banku. Mogą oni płacid podatki również w gotówce, np..w kasie urzędu, czy przekazem pocztowym. Natomiast wpłat na rzecz opłaty składek do ZUS można dokonywad z konta osobistego albo także przekazem pocztowym. 6. Podatki i rozliczenia z US w działalności gospodarczej 38

39 Rys. 3 Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z opodatkowaniem osiągniętych z tego tytułu dochodów podatkiem dochodowym od osób fizycznych (tzw. podatkiem PIT). Wyboru formy opodatkowania należy dokonad wypełniając wniosek CEIDG-1. Każdy przedsiębiorca rozpoczynający działalnośd gospodarczą ma obowiązek poinformowad Urząd Skarbowy, jaką formę opodatkowania podatkiem dochodowym wybiera oraz w jaki sposób będzie prowadził ewidencję podatkową, co połączone jest z obowiązkiem złożenia oświadczenia w tej sprawie. Warto wiedzied, iż często forma opodatkowania podatkiem dochodowym, jaką przedsiębiorca może wybrad, związana jest z rodzajem działalności jaką będzie prowadził (czyli od numerów PKD Polskiej Klasyfikacji Działalności jaką wpisał w druku CEIDG), co regulują szczegółowo obowiązujące przepisy podatkowe. Należy dokładnie przemyśled swój wybór, gdyż zmiana formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego nie jest możliwa. Będzie można to zrobid dopiero od następnego roku podatkowego (zmianę trzeba zgłosid na piśmie do Urzędu Skarbowego do 20 stycznia kolejnego roku podatkowego). Dostępne formy opodatkowania: Zasady ogólne Jest to podstawowa forma opodatkowania dochodu z działalności gospodarczej, mogą z niej skorzystad wszyscy przedsiębiorcy. Do wyboru są dwa rodzaje opodatkowania: - według zasad ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej podatek płacony jest według progresywnej skali podatkowej (18% i 32%) w zależności od osiągniętego dochodu. Przedsiębiorca zobligowany jest do prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR), w której ewidencjonuje wszystkie swoje przychody i koszty związane z prowadzoną 39

40 działalnością. Na koniec miesiąca od sumy przychodów odejmuje sumę kosztów i otrzymuje dochód, który podlega opodatkowaniu. Do 20 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym, wpłaca wyliczoną zaliczkę na podatek dochodowy do właściwego Urzędu Skarbowego. Przedsiębiorca zachowuje prawo do wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem lub samotnie wychowywanym dzieckiem oraz do obowiązujących ulg podatkowych. Rozliczenie roczne następuje do kooca kwietnia po danym roku podatkowym (PIT-36). - podatek liniowy podatek płacony jest według stawki 19%, podobnie jak w przypadku zasad ogólnych, od faktycznie uzyskanego dochodu. Przedsiębiorca obowiązany jest także prowadzid Książkę Przychodów i Rozchodów i w taki sam sposób jak w przypadku skali podatkowej oblicza swój dochód do opodatkowania Do 20 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym, wpłaca wyliczoną zaliczkę na podatek dochodowy do właściwego Urzędu Skarbowego. Wybierając tę formę opodatkowania przedsiębiorca traci prawo do większości ulg podatkowych oraz wspólnych rozliczeo z małżonkiem czy dzieckiem. Rozliczenie roczne następuje do kooca kwietnia po danym roku podatkowym (PIT-36L). Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma uproszczonej ewidencji podatkowej, w której ujmuje się tylko przychód osiągany przez firmę (przedsiębiorca jest zobowiązany prowadzid Ewidencję Przychodów). Na podstawie tego przychodu oblicza się należny podatek za dany miesiąc kalendarzowy nie potrącając kosztów. Stawki ryczałtu, w zależności od rodzaju wykonywanej działalności (PKD), wynoszą: - 3% (np. działalnośd gastronomiczna, handel), - 5,5% (np. usługi budowlane, przewóz ładunków pow. 2t), 40

41 - 8,5% (np. działalnośd usługowa), - 17% (np. usługi hotelowe, usługi parkingowe), - 20% (wolne zawody). Szczegółowy zakres działalności objęty tą formą opodatkowania reguluje ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zaliczkę na podatek dochodowy przedsiębiorca ma obowiązek odprowadzid do Urzędu Skarbowego, do 20 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym. Wybierając opodatkowanie w formie ryczałtu nie ma możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem, ani na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie można też odliczyd sobie żadnych ulg ani odliczeo. Rozliczenie roczne następuje do kooca stycznia po danym roku podatkowym (PIT-28). Karta podatkowa Karta podatkowa jest wygodną i prostą formą rozliczania się z Urzędem Skarbowym, która nie wymaga prowadzenia żadnej ewidencji podatkowej w zakresie podatku dochodowego. Karta podatkowa jest przeznaczona dla podatników prowadzących ściśle określone rodzaje działalności gospodarczej, usługowej, wytwórczo usługowej i handlowej wyłącznie na terytorium Polski. W wypadku wybrania tej formy opodatkowania należy co miesiąc płacid ustaloną decyzją naczelnika urzędu skarbowego, określoną na dany rok podatkowy, kwotę podatku. Należnośd tę należy wpłacad na konto Urzędu Skarbowego do 7 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym. 41

42 Wysokośd ustalonego do odprowadzenia podatku nie zależy od osiąganego dochodu z działalności. Zależy natomiast głównie od: - rodzaju i zakresu prowadzonej działalności (PKD), - liczby zatrudnionych pracowników (można zatrudniad tylko na etat!), - liczba mieszkaoców miejscowości, w której prowadzona jest działalnośd gospodarcza. Aby stad się podatnikiem podatku na takich zasadach, należy przed rozpoczęciem działalności złożyd wniosek o opodatkowanie w formie karty podatkowej na formularzu PIT-16. Wybierając opodatkowanie w formie karty podatkowej nie ma możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem, ani na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Nie można też odliczyd sobie żadnych ulg ani odliczeo. Podatek VAT Podatek VAT jest podatkiem od towarów i usług. Jak już wyżej wspomniano, decyzję o tym, czy zamierzamy (musimy) już na początku byd podatnikiem podatku VAT, należy podjąd jeszcze przed rozpoczęciem działalności. Większośd podatników ciągle jeszcze może skorzystad ze zwolnienia z bycia podatnikiem VAT. Przedsiębiorca, nie może korzystad ze zwolnienia z podatku VAT jeżeli będzie prowadzid działalnośd w takim zakresie jak: - handel wyrobami z metali szlachetnych lub z ich udziałem, - sprzedaż niektórych wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, - usługi prawnicze, - doradztwo i rzeczoznawstwo, 42

43 - produkcja i usługi jubilerskie, - import towarów i usług, - sprzedaż nowych środków transportu - sprzedaż terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę. Jeżeli wartośd sprzedaży opodatkowanej w danym roku podatkowym przekroczy kwotę ustaloną na ten rok (w 2012 r. jest to kwota zł), proporcjonalnie do momentu roku, w którym przedsiębiorca rozpoczął swoją działalnośd, to wtedy także musi stad się podatnikiem VAT. W takim wypadku należy zgłosid się do właściwego Urzędu Skarbowego i złożyd zgłoszenie rejestracyjne na druku VAT R i zapłacid 170 zł (formularz VAT-R dostępny jest na stronie zakładka: podatki/formularze podatkowe). Przedsiębiorca będący podatnikiem VAT jest zobowiązany prowadzid dwie dodatkowe ewidencje, czyli: VAT sprzedaży i VAT zakupu. Należności podatkowo należy odprowadzad na konto właściwego Urzędu Skarbowego do 25 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym wraz z formularzem VAT-7. WAŻNE! Wszelkie informacje dotyczące szczegółowych przepisów związanych z podatkami znaleźd można na stronach: Funkcjonuje też ogólnopolska infolinia, gdzie zasięgnąd można specjalistycznych porad związanych z obowiązującymi przepisami podatkowymi i ich interpretacją, udzielanych przez ekspertów z poszczególnych dziedzin podatkowych. Jest to: Krajowa Informacja Podatkowa (KIP) tel.: lub

44 7. Zakład Ubezpieczeo Społecznych Rys. 4 Osoba prowadząca pozarolniczą działalnośd gospodarczą podlega z tego tytułu obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonania działalności. Chcąc rozpocząd działalnośd gospodarczą, należy złożyd w organie ewidencyjnym wniosek CEIDG-1 o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. CEIDG przesyła odpowiednie dane zawarte we wniosku o wpis do CEIDG niezbędne do zgłoszenia płatnika składek za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej niezwłocznie, nie później niż w dniu roboczym następującym po dokonaniu wpisu, do właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego wskazanego przez przedsiębiorcę, a po uzyskaniu informacji o nadanym numerze identyfikacji podatkowej (NIP) do Zakładu Ubezpieczeo Społecznych wraz z informacją o dokonaniu wpisu do CEIDG i nadanym numerze NIP. ZUS, na podstawie danych z otrzymanego wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej CEIDG-1 sporządza z urzędu dokumenty zgłoszeniowe płatnika składek ZUS ZFA, bez potrzeby osobistego ich składania w ZUS. WAŻNE! Niezależnie od powyższego, niezbędne jest jeszcze zgłoszenie się przedsiębiorcy, w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku opłacania składek (daty rozpoczęcia działalności) w celu wypełnienia druku ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeo społecznych) lub ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego). 44

45 Przy powyższym zgłoszeniu rejestracyjnym przedsiębiorca składa także druk ZUS DRA (deklaracja rozliczeniowa za miesiąc). Nie ma jednak obowiązku składania deklaracji rozliczeniowych za kolejne miesiące, jeżeli w ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej osoba prowadząca działalnośd gospodarczą zadeklarowała obowiązujące aktualnie kwoty składek. Wszystkie druki dostępne są na stronie: Przedsiębiorca rozpoczynający po raz pierwszy działalnośd lub taki, który nie prowadził jej w ciągu ostatnich pięciu lat, ma prawo skorzystad z obniżonej składki na ZUS przez pierwsze 24 miesiące swojej działalności. Jest to znacząca ulga, jako że obniżona składka ZUS wynosi mniej niż 50% pełnej składki ZUS. Składki ZUS powinny trafiad na konto ZUS (przelew z konta lub przekaz pocztowy ): - do 10 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym, jeżeli przedsiębiorca nikogo nie zatrudnia, - do 15 każdego miesiąca, po miesiącu rozliczeniowym, jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracowników. BLOK 2: Tworzenie strategii marketingowej Zawartośd tej części materiału dotyczy tworzenia spójnej strategii marketingowej planowanego przedsięwzięcia, ujętej w sześd prostych kroków. Zastosowanie tego modelu do praktycznego planowania przedsięwzięd biznesowych pozwala zobaczyd je całościowo, tak aby zapewnid im powodzenie na rynku. A wszystko to w myśl najkrótszej bodaj definicji marketingu: Marketing, to żyd z klientami. 45

46 Rys Krok 1 Analiza sytuacji Krok pierwszy w budowaniu spójnej strategii marketingowej firmy poświęcony jest na analizę sytuacji. W jej ramach, przede wszystkim, określamy swoją firmę. Zastanawiamy s się nad takimi jej aspektami jak: 1. Nazwa/logo firmy 46

47 2. Specjalizacja w branży, czyli co chcemy oferowad na rynek 3. Lokalizacja, czyli gdzie będzie mieściła się siedziba naszej firmy. Ustalenie tych kwestii, to wstęp do przyjrzenia się otoczeniu firmy w jego najważniejszych aspektach Rys.6 W otoczeniu, analizując je, badając poszczególne jego rodzaje szukamy tego, co sprzyjad może rozwojowi naszej firmy, szukamy szans. Jakie mamy możliwości, jeżeli chodzi o badanie rynku? 47

48 Dostępne dla mikro i małych przedsiębiorców są w gruncie rzeczy jedynie badania wtórne. Badania pierwotne, wywiady prowadzone przez wyspecjalizowane firmy na reprezentatywnych grupach klientów (są to grupy liczące 500 do 1500 osób) są przede wszystkim zbyt drogie. Z reguły też trwają zbyt długo, aby były użyteczne dla bardzo elastycznych i dynamicznie zmieniających się małych firm. W badaniach wtórnych należy podkreślid, w danych wewnętrznych, statystykę klienta. Jest to rodzaj specyficznej bazy danych klientów, którą tworzyd powinien sobie tworzyd każdy przedsiębiorca, któremu zależy na tworzeniu podmiotowych relacji ze swoimi, zwłaszcza stałymi, klientami. Do danych, informacji takich zaliczyd należy na przykład: zainteresowania klienta, ważne dla niego daty, zdarzenia, gusty związane z tym co lubi jeśd czy pid itp. Umożliwia to danie odczud klientowi, w stosownych okolicznościach, że interesują nas nie tylko jego pieniądze, ale także on sam, jako człowiek. Jeżeli chodzi o dane zewnętrzne, to zaliczmy do nich wszelkie źródła informacji, danych statystycznych, oświadczeo oficjalnych pojawiających się w prasie fachowej, na wyspecjalizowanych stronach internetowych (szczególnie na oficjalnych stronach rządowych, na których informacje są zazwyczaj aktualne, wiarygodne i, co ważne, bezpłatne). Kolejny aspekt analizy sytuacji to stworzenie bazy danych konkurencji. Co powinna taka baza zawierad? 48

49 Rys. 8 Pamiętad trzeba, iż baza danych konkurencji powinna byd ustawicznie aktualizowana. Jej przygotowanie zaczynamy oczywiście, kiedy jeszcze nie mamy firmy, a jedynie zastanawiamy się, jak się wyróżnid na rynku? Jakie słabe punkty mogą mied nasi konkurenci? W czym możemy byd od nich lepsi? Odróżnienie się od konkurencji, bycie pierwszym na rynku, a przynajmniej innym niż reszta to ogromnie ważny aspekt budowania przewagi swojej firmy na rynku. Kolejny, ogromnie ważny aspekt analizy sytuacji, stanowi przyjrzenie się, pomyślenie o naszych potencjalnych klientach. Co należy wiedzied o klientach Jakie są ich potrzeby, upodobania, gusty? W jaki sposób dokonują zakupu? Jakie produkty kupują? Jakich szczególnych cech szukają w produkcie? Co robią z produktem? Kiedy dokonują zakupu? Jak często kupują? Jak dużo kupują? W jaki sposób dowiedzieli się o naszej firmie i produktach? Dlaczego kupują u nas, a nie u konkurencji? Warto także, w kwestii klientów rozważyd, na skutek czego podejmują oni decyzję co do zakupu? 49

50 Podejmowanie decyzji o zakupie PRODUKT cena jakośd wygląd /kolor, struktura, kształt, materiał itd./ opakowanie rozmiar kruchośd, łatwośd transportu, trzymania usługi, gwarancje opis funkcji produktu Podejmowanie decyzji o zakupie PRZEDSIĘBIORSTWO lokalizacja i infrastruktura reputacja metody sprzedaży godziny otwarcia, terminy dostaw, itp. warunki kredytowe reklama i promocja asortyment produkcji, zróżnicowanie kwalifikacje pracowników INNE 50

51 sezonowośd, cyklicznośd zmiany w gospodarce, np.: recesja, depresja, boom image (reputacja) firmy jakośd produktu jakośd serwisu dystrybucja serwisu promocja sytuacja finansowa posiadane kontakty i układy handlowe współpracownicy organizacja firm stosowana technologia Wymieniono powyżej przykładowe mocne bądź słabe strony planowanego przedsięwzięcia. Oczywiście mogą się tu znaleźd jeszcze inne czynniki. Ważne, żeby pamiętad, iż mocne i słabe strony, to te czynniki, które w planowanym przedsięwzięciu zależą od nas, na które mamy wpływ. sytuacja ekonomiczna sytuacja demograficzna postęp naukowo-techniczny sytuacja obsługiwani klienci polityczno-prawna czynniki społeczne czynniki kulturowe konkurencja ANALIZA SYTUACJI 51

52 Rys. 9 Określiliśmy sobie w tym etapie naszą firmę. Pomyśleliśmy o jej nazwie (może wymyśliliśmy jej logo), specjalizacji w branży i o tym, gdzie może byd jej siedziba. Czy wystarczy nam siedziba w domu, czy też będziemy potrzebowali lokalu użytkowego, a może nawet jakiegoś małego lokalu biurowego? Tutaj trzeba wziąd pod uwagę koszty jakie rodzi taka decyzja. Koszty te, takie jak czynsz czy dzierżawa, trzeba płacid bez względu na to, czy nasza firma będzie miała dochody, czy też nie. W tej fazie także przyjrzeliśmy się naszej konkurencji, pomyśleliśmy i zbadaliśmy preferencje naszych potencjalnych klientów, a w koocu zdefiniowaliśmy mocne i słabe strony naszego przedsięwzięcia oraz szanse i zagrożenia jakie pojawid się mogą w otoczeniu naszej firmy. 2. Krok 2 Cele przedsiębiorstwa Na bazie dokonanej analizy sytuacji możemy przystąpid do sformułowania celów naszego przedsięwzięcia. Można powiedzied, iż są to cele operacyjne, czyli takie, które stawiamy sobie na pierwszy rok działania naszej firmy. Zanim przystąpimy do formułowania celów, warto sobie powiedzied, jakie cechy muszą charakteryzowad dobrze sformułowany cel. 52

53 Rys. 10 Cel, czyli coś co CHCEMY osiągnąd. Aby to coś, co chcemy osiągnąd, można było nazwad celem, musi to byd realne, czyli możliwe do osiągnięcia. Musi także byd mierzalne, czyli zawierad parametr liczbowy, który można zweryfikowad po czasie, jaki wyznaczyliśmy sobie na osiągnięcie naszego celu. Jeżeli nasz cel jest rozbudowany, składa się z większej liczby elementów, powinien byd zhierarchizowany i podzielony na etapy. Innymi słowy musimy wybrad priorytety i ustalid kolejnośd ich realizacji. Bardzo też jest ważne, aby nasz cel był przejrzyście sformułowany i atrakcyjny, zachęcający do działania. To warunek, że nasz cel będzie nas motywował do działania. 3. Krok 3 Zasady mojego biznesu Rys. 11 Kiedy określiliśmy cele naszego przedsięwzięcia, czyli wykonaliśmy, na bazie dokonanej analizy sytuacji, drugi krok w budowaniu strategii marketingowej naszej firmy, należy zastanowid się nad zasadami naszego biznesu. Rysunek 11 przedstawia podstawowe zagadnienia, które powinniśmy uwzględnid w tych rozważaniach. Jak zorganizujemy nasze przedsięwzięcie? Czy będziemy pracowali sami, czy też ktoś będzie nas wspomagał w naszych działaniach? Jak będzie wyglądało zarządzanie naszą firmą, czyli czym będę się zajmował sam, a jaki będzie zakres obowiązków i uprawnieo naszych 53

54 współpracowników? W ramach polityki personalnej czego ja sam, lub moi współpracownicy muszą się dowiedzied, nauczyd w związku z celami jakie mamy realizowad w naszej działalności? I wreszcie, w ramach polityki finansowej, skąd weźmiemy pieniądze na konieczne inwestycje, na byd może potrzebne nam szkolenia, kursy czy inne formy edukacji, które nam lub naszym współpracownikom będą niezbędne dla realizacji celów jakie przed sobą postawiliśmy. 4. Krok 4 Cele marketingowe Rys. 12 Przez cele marketingowe (patrz: rys. 12) rozumiemy określenie trzech bardzo istotnych kwestii związanych z rynkiem i naszymi potencjalnymi klientami Po pierwsze, potrzebna jest nam decyzja gdzie będzie nasz rynek (cele rynkowe)? Na jakim obszarze geograficznym, ze względu na swój potencjał, możliwości czasowe i finansowe, ale także na to, że znajdziemy tam odpowiednią ilośd klientów, się skupimy? Po drugie, i bardzo ważne, określid powinniśmy sobie dla kogo przeznaczone będzie to, co chcemy oferowad na rynek (cele świadczeo)? Czyli wyobrazid sobie, w miarę precyzyjnie, naszego docelowego klienta. Jaka to powinna byd, z punktu widzenia oferowanych przez nas towarów czy usług, osoba? Po trzecie wreszcie, i bardzo istotne z punktu widzenia motywacji klienta do zakupu i w ogóle zainteresowania naszym produktem, jakie potrzeby naszych klientów będziemy mogli zaspokoid 54