Miejsca pamięci w powiecie wieruszowskim

Transkrypt

1 Szkolne Koło Krajoznawczo-Turystyczne Galewice, 20 X 2010 r. przy Gimnazjum im. Jana Pawła II w Galewicach Agnieszka Pacyna Małgorzata Kościańska Miejsca pamięci w powiecie wieruszowskim Biadaszki Obelisk w Biadaszkach upamiętnia 70 rocznicę spalenia wsi Biadaszki. Wkraczające wojska niemieckie do Biadaszek podpalają ok. 60 zabudowao mieszkalnych wraz przyległymi budynkami gospodarczymi. Mieszkaocy musieli uciekad do sąsiednich wiosek. Wśród ocalałych tamte dni pozostały na zawsze w pamięci. 30 sierpnia 2008 r. w przeddzieo 70 rocznicy odbyły się uroczystości gminne Odsłonięcia Obelisku Upamiętniającego wydarzenia sprzed 70 lat. Honorowego odsłonięcia obelisku dokonali: p. Stanisława Wdowik mieszkanka wsi Biadaszki, p. Mirosław Urbaś v-ce starosta Powiatu Wieruszowskiego oraz p. Lech Balioski wójt Gminy Galewice. Bolesławiec - rynek Pomnik Niepodległości - pamięci ofiar. Pierwszy pomnik w tym miejscu został pobudowany przez społeczeństwo Gminy Bolesławiec i Chotynin w 1933 r. i poświęcony mieszkańcom tych dwóch gmin (głównie członkom POW), którzy polegli za wolność Polski: przy walkach 1918, powstaniach śląskich i wojnie bolszewickiej. Dlatego zarys pomnika był oparty na prostokącie, u góry Orzeł, na bokach tablice z wyrytymi nazwiskami poległych bohaterów. W okresie okupacji Niemcy zniszczyli ten pomnik. Ponowne starania o odbudowę, a właściwie budowę nowego pomnika w dniu 24 lutego 1989, na swoim zebraniu, podjęło Towarzystwo Przyjaciół Bolesławca. Powołano Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika

2 Pamięci Narodowej w Bolesławcu, w skład którego weszli: Bohdan Pilarski - przewodniczący, Henryk Pastusiak - z-ca przewodniczącego, i członkowie: Zdzisława Stępień, Tadeusz Kik, Maria Rojek, Stanisław Dominas, Franciszek Wężyk, Roman Słowiński, Antoni Szukała i Franciszek Żółtaszek. Komitet w Banku Spółdzielczym w Bolesławcu założył specjalne konto - do gromadzenia datków pieniężnych od instytucji i osób prywatnych. Za cel założył sobie - wybudowanie pomnika do dnia 50-tej rocznicy wybuchu II wojny światowej ( r.). Ale ostateczne odsłonięcie Pomnika odbyło się w 1990 r. Same założenie Pomnika, miało symbolizować wbity w ziemię bagnet poległego bohatera. Czastary Józefów Tablica pamiątkowa na ścianie dworca PKP w Józefowie od strony peronów, wmurowana w 1974 r., upamiętniająca 8 żołnierzy Armii Radzieckiej i nieznanego chorążego Wojska Polskiego, zamordowanych w tym miejscu 18 lutego 1946 r. przez bandę Rudego. Galewice Zbiorowy grób osób zamordowanych przez hitlerowców w lipcu 1944 r. w Galewicach. Krajanka - Nalepa Pomnik przy drodze Wieruszów Parcice ustawiony w miejscu śmierci 6 żołnierzy Wojska Polskiego w dniu 1 września 1939 r.

3 Kuźnica Skakawska Na cmentarzu w Kuźnicy Skakawskiej znajdują się dwa groby nieznanego żołnierza polskiego X Dywizji Piechoty oraz Grób Ofiar II Wojny Światowej, w którym spoczywa m. in. sześcioosobowa rodzina Hofmanów rozstrzelana w pierwszych dniach wojny. Lututów Miejsce zaciętej bitwy 120 kosynierów pod wodzą płk. A. Korotyoskiego z wojskami rosyjskimi w dniu 15 czerwca 1863 r. Zbiorowa mogiła powstaoców polskich na cmentarzu w Lututowie. Obelisk na rynku. Radostów Pomnik przy Szkole Podstawowej w Radostowie, wybudowany w 1975 r. wg projektu Alfonsa Nowaczyka, Ku czci Polaków zamordowanych w latach przez żandarmów hitlerowskich. Pomnik nawiązuje do wydarzeo z 1945 r. na posterunku żandarmerii hitlerowskiej w Radostowie (wcześniej budynek komendy pasa ochrony granicy) gdzie w części zachodniej były mieszkania żandarmów, zginęło tu ok. 26 osób.

4 Walichnowy Kapliczka - Pomnik Bohaterom poległym za naszą i waszą wolnośd , naprzeciwko bramy wjazdowej do parku, upamiętnia poległych i pochowanych w tym miejscu w styczniu 1945 r. 17 żołnierzy radzieckich, później ekshumowanych na cmentarz wojenny w Wieluniu. Węglewice Na starym cmentarzu w Węglewicach znajduje się grób 2 żołnierzy Wojska Polskiego Władysława Sawonia i Jana Wiśniewskiego, poległych we wrześniu 1939 r., grób Walentego Pacyny lat 24 zamordowanego przez hitlerowców 29 października 1943 r. oraz grób Andrzeja Kalety zamordowanego przez hitlerowców 23 grudnia 1943 r. Wieruszów Pomnik ku czci poległych w latach 1863 i odsłonięty 12 X 1958 r. potocznie zwany Szubienicą. Według opowiadao znajdowała się tu szubienica, na której po stłumieniu powstania styczniowego Rosjanie wieszali powstaoców. Podczas zaborów rzeka Prosna stanowiła granicę między zaborami a podczas powstania punkty przerzutów broni, żywności a po stłumieniu powstania także powstaoców na teren zaboru pruskiego.

5 Wieruszów Kirkut Cmentarz żydowski założono prawdopodobnie w XVII w. Zniszczony w 1942 r. podczas likwidacji getta stanowi dziś już niemal całkowicie zdewastowaną pamiątkę po tutejszej społeczności żydowskiej. Zajmuje powierzchnię ok. 1,6 ha. Zachowały się tu resztki płyt nagrobkowych macewy - z XVIII-XIX w oraz fundamenty ogrodzenia cmentarnego. Częśd macew hitlerowcy wykorzystali do wybrukowania placów i ulic w tym m.in. dziedzioca gestapo przy ul. Warszawskiej 57, a dużą częśd po prostu zniszczyli. W 1984 r. macewy zostały wydobyte z dziedzioca gestapo i przewiezione na teren Przedsiębiorstwa Komunalnego. Na kirkucie zwraca uwagę zbiorowa mogiła 107 obywateli narodowości żydowskiej w tym 21 osób z byłego Podzamcza rozstrzelanych w początkowych dniach wojny oraz 86 ofiar zbiorowej egzekucji dokonanej w 1942 r. na terenie mykwy. Wieruszów Podzamcze Pomnik ku czci poległych w walkach o niepodległośd Polski w latach oraz poległych i pomordowanych w latach Pierwotna nazwa pomnika: Powstaoców wielkopolskich i wojaków. Zbudowany w 1922 roku przez Powstaoców Wielkopolskich, którzy tutaj, na tych terenach mieszkali, żyli a obecnie są pochowani na cmentarzu w Kuźnicy Skakawskiej.

6 Pomnik Powstaoców Wielkopolskich zniszczony przez hitlerowców został odtworzony w 1983 r. Tablice ku czci ofiar z lat i Wyszanów Pomnik przy ul. Szkolnej w Wyszanowie Ku czci pomordowanych 1-2 września 1939 r. w Mikorzynie, Torzeocu i Wyszanowie, wybudowany w 1971 r. wg projektu Alfonsa Nowaczyka. Na cmentarzu parafialnym w Wyszanowie znajdziemy m. in. groby: Michała Powolnego zamordowanego 17 września 1939 r., 3 jeoców polskich zamordowanych 2 września 1939 w Torzeocu, 3 nieznanych żołnierzy poległych 2 września 1939 r., a także zbiorową mogiłę 20 osób z Wyszanowa zamordowanych 1 i 2 września 1939 r. w Wyszanowie oraz zbiorową mogiłę 34 osób zamordowanych 1 i 2 września 1939 r. w Torzeocu. Spóle Obelisk przy drodze Spóle-Kraszewice, ustawiony w miejscu potyczki stoczonej 7 września 1944 r. przez polsko-radziecką grupę desantową z Niemcami. Miejsce śmierci 2 żołnierzy radzieckich, później ekshumowanych na cmentarz wojskowy w Wieluniu.