Biochemia: Ćw. Kwasy nukleinowe
|
|
- Urszula Kowal
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 pirymidyny puryny Biochemia: Ćw. Kwasy nukleinowe KWASY NUKLEINOWE Wyciąg z kart charakterystyki substancji niebezpiecznych: amoniak C, N azotan srebra C, N błękit metylenowy Xn chlorek żelaza Xn difenyloamina T etanol, 96%, 70% F kwas azotowy(v),65% C kwas ortofosforowy C kwas octowy, 96% C kwas siarkowy, 95% C kwas solny C wodorotlenek sodu C siarczan dodecylu sodu Xn W komórkach organizmów eukariotycznych obecne są dwa typy kwasów nukleinowych: - DNA (kwas deoksyrybonukleinowy, ang. deoxyribonucleic acid) zawiera cukier deoksyrybozę; przechowuje informację genetyczną, występuje głównie w jądrze komórkowym, ponadto w mitochondriach i chloroplastach, - RNA (kwas rybonukleinowy, ang. ribonucleic acid), w skład którego wchodzi ryboza; bierze udział w translacji białek; obecny w cytoplazmie (rrna rybosomalny kwas rybonukleinowy, ang. ribosomal RNA i trna transportujący kwas rybonukleinowy, ang. transfer RNA) oraz mrna (matrycowy/informacyjny kwas rybonukleinowy, ang. messenger RNA) przenoszący informację o budowie białek z jądra do cytoplazmy. Kwasy nukleinowe są biopolimerami nukleotydów połączonych wiązaniami fosfodiestrowymi w łańcuch polinukleotydowy. Nukleotyd, stanowiący jednostkę monomeryczną DNA i RNA, składa się z cząsteczki cukru, zasady azotowej (purynowej: adeniny, guaniny lub pirymidynowej: cytozyny, tyminy, uracylu) oraz reszty fosforanowej (Rys. 1). ortofosforan zasada azotowa cukier Rys. 1. Struktura rybonukleotydu. Nukleotydy to monofosforany nukleozydów. W tabeli 1 zebrano nazwy nukleozydów i nukleotydów. W organizmie człowieka nukleotydy są składnikami kwasów nukleinowych, jak również występują w postaci wolnej, pełniąc szereg ważnych funkcji w przemianach metabolicznych. Tab. 1. Nomenklatura nukleozydów i nukleotydów kwasów nukleinowych. * tymidyna występuje wyłącznie w DNA, więc zwyczajowo nie dodaje się przedrostka deoksy zasady azotowe nukleotydy nazwy nukleozydów nazwa symbol nazwa symbol adenina A (deoksy)adenozyna (deoksy)adenozynomonofosforan (d)amp guanina G (deoksy)guanozyna (deoksy)guanozynomonofosforan (d)gmp cytozyna C (deoksy)cytydyna (deoksy)cytydynomonofosforan (d)cmp tymina T tymidyna * tymidynomonofosforan * TMP * uracyl U urydyna urydynomonofosforan UMP 1
2 1. BADANIE WŁAŚCIWOŚCI KWASÓW NUKLEINOWYCH 1.1. ROZPUSZCZALNOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH Kwasy nukleinowe, dzięki zawartości reszt kwasu fosforowego, wykazują odczyn kwasowy. Rozpuszczają się dobrze w środowisku zasadowym, trudniej w wodzie i rozcieńczonych kwasach. W roztworach wodnych tworzą układy koloidalne, z których można je wytrącić za pomocą czynników odwadniających, np. etanolu, izopropanolu. Wykonanie: Przygotować dwie szklane, krótkie probówki. Do pierwszej dodać 1 ml 0.5% roztworu RNA a następnie 2-3 krople 2 M HCl. Wytraca się biały osad RNA. Po dodaniu l 10% roztworu NaOH osad ulega rozpuszczeniu. Do drugiej probówki dodać 1 ml 1% RNA, 200 l 3M CH 3COONa oraz 1 ml 96% etanolu (temp. -20 C) roztwór mętnieje, ponieważ wytrąca się osad RNA TWORZENIE KOMPLEKSÓW KWASÓW NUKLEINOWYCH Z BARWNIKAMI W środowisku kwaśnym kwasy nukleinowe wiążą barwniki zasadowe, tworząc połączenia typu soli, co wykorzystuje się m.in. do wizualizacji jąder komórkowych w metodach histochemicznych. Wykonanie: Do szklanej krótkiej probówki dodać 0.5 ml 0.5% RNA a następnie 150 µl 1 M CH 3COOH oraz 2-3 kropli 0.1% błękitu metylenowego (używając pipety do 100 l). Zawartość szklanej probówki przenieść do probówki o pojemności 1.5 ml i zwirować. Po wirowaniu widoczny jest niebieski osad kompleksów RNA z błękitem metylenowym TWORZENIE KOMPLEKSÓW KWASÓW NUKLEINOWYCH Z BIAŁKAMI Kwasy nukleinowe tworzą z białkami zasadowymi oraz niektórymi białkami obojętnymi połączenia kompleksowe. Do oddzielenia białka od kwasu nukleinowego stosuje się nasycone roztwory NaCl. Wykonanie: Do szklanej krótkiej probówki dodać 1 ml 0.5% RNA oraz 300 l 1 M CH 3COOH a następnie 100 l 3% BSA. Wytrąca się osad kompleksowego połączenia białka z RNA. W celu rozpuszczenia osadu dodać 1 ml nasyconego roztworu NaCl. 2. IZOLACJA I HYDROLIZA KWASÓW NUKLEINOWYCH Każda ze znanych metod izolacji kwasów nukleinowych wymaga zniszczenia błon lipidowych, prowadzącego do lizy komórki oraz oddzielania izolowanej cząsteczki kwasu od pozostałych składników komórki. Ważnym elementem preparatyki jest inaktywacja nukleaz enzymów odpowiedzialnych za degradację kwasów nukleinowych. W celu rozbicia błon biologicznych oraz jednocześnie denaturacji białek (w tym nukleaz) stosuje się detergenty, np. silny anionowy detergent siarczan dodecylu sodu (SDS). Inaktywująco na nukleazy działa również wersenian dwusodowy (EDTA), cytrynian sodu oraz fluorek sodu. Pozostałości komórek i wytrącone białka usuwa się przez wirowanie. W kolejnym etapie uwolniony do roztworu kwas nukleinowy zagęszcza się przez precypitację schłodzonym etanolem lub izopropanolem. Kolejne wirowanie pozwala na pozbycie się dużej objętości rozpuszczalnika i zwiększenia stężenia izolowanego kwasu nukleinowego przez rozpuszczenie w mniejszej objętości. Analiza poszczególnych komponentów cząsteczki kwasu nukleinowego wymaga jego hydrolizy, czyli rozerwania wszystkich wiązań obecnych w tej makrocząsteczce. W przypadku DNA pierwszym etapem jest zniszczenie wiązań wodorowych łączących komplementarne zasady. Zniszczeniu podczas hydrolizy ulegają również wiązania fosfodiestrowe łączące nukleotydy oraz glikozydowe pomiędzy zasadą azotową a cukrem. Kwasy nukleinowe podczas gotowania (100ºC) z kwasami mineralnymi (np. 1 M HCl, 10% H 2SO 4, 60% HClO 4) ulegają stopniowej hydrolizie do nukleotydów a przy wystarczająco długo prowadzonym ogrzewaniu w hydrolizacie uzyskujemy wolne zasady azotowe, pentozy i kwas fosforowy. 2
3 2.1. IZOLACJA RNA Z DROŻDŻY Opisana poniżej metoda izolowania RNA polega na rozbiciu komórek drożdży, usunięciu z roztworu białek i DNA za pomocą detergentu SDS a następnie zagęszczeniu RNA przez wytrącenie z użyciem etanolu. Wykonanie: W probówce wirowniczej o poj. 15 ml ogrzać do wrzenia w łaźni wodnej 5 ml 5% roztworu SDS. Dodać 1 g dokładnie rozdrobnionych drożdży piekarskich i ogrzewać przez 10 min mieszając bagietką. Probówkę ochłodzić w lodzie a następnie zwirować (3000 RCF*, 10 min). Nadsącz zebrać do schłodzonej w lodzie probówki wirowniczej o poj. 15 ml i dodać 96% etanolu (temp. -20ºC) w stosunku 1:1. Po piętnastominutowej precypitacji w lodzie roztwór zwirować (3000 RCF, 10 min). A następnie usunąć dokładnie supernatant (do pojemnika do utylizacji), natomiast osad wytraconego RNA rozpuścić w 5 ml wody destylowanej. *RCF (ang. relative centrifugal force) względna siła odśrodkowa wyrażająca wartość przyśpieszenia stosowaną do wirowania próbek 2.2. HYDROLIZA KWASOWA RNA Wykonanie: Do roztworu RNA wyizolowanego z drożdży dodać 10% H 2SO 4 w stosunku 1:1. Po wymieszaniu podzielić roztwór do dwóch szklanych probówek (tak, by podczas hydrolizy poziom roztworów był na wysokości wody w łaźni) i ogrzewać we wrzącej łaźni wodnej przez 30 min. Po ostudzeniu w zlewce z zimną wodą hydrolizat RNA przefiltrować a następnie przeprowadzić na nim reakcje pozwalające na identyfikację poszczególnych składników (pkt. 2.3) WYKRYWANIE SKŁADNIKÓW HYDROLIZATU RNA WYKRYWANIE PENTOZY W obecności stężonych kwasów mineralnych z pentozy powstaje z furfural (patrz: instrukcja do ćw. "Cukry proste i złożone"), który kondensując z floroglucyną (fenol) tworzy związek barwiący roztwór na czerwono. Reakcja z floroglucyną, podobnie jak próba Taubera, wykorzystywana jest do odróżniania pentoz od heksoz. Wykonanie: Przygotować dwie długie szklane probówki. Do pierwszej dodać 1 ml hydrolizatu RNA a do drugiej 1 ml 1% roztworu glukozy. Następnie do obydwu po 1 ml stężonego HCl i kilka kryształków floroglucyny. Roztwory ogrzać do wrzenia w łaźni wodnej. Hydrolizat RNA zawierający pentozy zabarwia się na czerwono a roztwór glukozy na żółtobrunatno WYKRYWANIE RESZTY FOSFORANOWEJ Obecny w hydrolizacie RNA kwas fosforowy reaguje z molibdenianem amonu w obecności HNO 3, co prowadzi do powstania żółtego osadu fosfomolibdenianu amonu. Wykonanie: Przygotować dwie krótkie szklane probówki. Do pierwszej dodać 0.5 ml hydrolizatu RNA i zobojętnić go dodając 200 l amoniaku. Następnie dodać 0.5 ml stężonego HNO 3 oraz 2 ml 2.5% molibdenianu amonowego. Zawartość probówki ogrzać do wrzenia w łaźni wodnej. Powstający fosfomolibdenian amonowy wytrąca się przy większym stężeniu w postaci żółtego osadu. Równocześnie wykonać kontrolę z 5% kwasem ortofosforowym WYKRYWANIE ZASAD AZOTOWYCH Zasady obecne w kwasach nukleinowych są heterocyklicznymi związkami pierścieniowymi zawierającymi atomy azotu. Reagują z jonami srebra i miedzi tworząc nierozpuszczalne sole kompleksowe. Wykonanie: Przygotować dwie krótkie szklane probówki. Do pierwszej dodać 1 ml hydrolizatu RNA oraz 400 ul stężonego amoniaku (do uzyskania słabo alkalicznego odczynu). Następnie dodać 0.5 ml 1% AgNO 3. Wytrąca 3
4 się delikatny osad nierozpuszczalnych soli srebrowych puryn (oglądać w świetle lampki). Równocześnie wykonać kontrolę z 0.1% roztworem adeniny (z pominięciem alkalizacji roztworu). Identyfikację składników hydrolizatu RNA wykonujemy na gotowych hydrolizatach. Po przygotowaniu własnego hydrolizatu należy wykonać jedną z powyższych reakcji weryfikującą skuteczność preparatyki i hydrolizy RNA. 3. ODRÓŻNIANIE RNA OD DNA Opisane poniżej reakcje pozwalające zidentyfikować i odróżnić roztwór RNA od DNA bazują na obecności różnych cukrów w cząsteczkach tych kwasów nukleinowych. Ryboza obecna w cząsteczce RNA w odróżnieniu od deoksyrybozy, występującej w DNA, zawiera grupę hydroksylową przy węglu C METODA ORCYNOWA PRÓBA BIALA Próba Biala jest reakcją kondensacyjną, w której pentozy (wolne oraz związane w nukleozydach purynowych) ogrzewane ze stężonym HCl ulegają cyklizacji do furfuralu (patrz: instrukcja do ćw. "Cukry proste i złożone"). Furfural w obecności jonów Fe 3+ kondensuje z orcyną, tworząc związek barwy zielonej. Deoksyryboza również reaguje z oryną, ale 10-krotnie słabiej, dlatego przyjmuje się, że DNA w próbie Biala daje wynik ujemny. Wykonanie: Bezpośrednio przed użyciem zmieszać: 0.4 ml roztworu A (6% orcyna w 96% etanolu) oraz 5.6 ml roztworu B (10% FeCl 3 w stężonym HCl) w celu przygotowania odczynnika orcynowego. Uzyskujemy objętość wystarczającą do przeprowadzenia 6 reakcji (dla 3 podgrup). Następnie przygotować dwie, długie szklane probówki. Do pierwszej dodać 1 ml 0.1% RNA, do drugiej 1 ml 0.1% DNA oraz po 1 ml odczynnika orcynowego do każdej. Probówki umieścić we wrzącej łaźni wodnej na 10 minut. Roztwór RNA barwi się na oliwkowozielono METODA Z DIFENYLOAMINĄ PRÓBA DISCHEGO Deoksyryboza (wolna i związana w nukleotydach purynowych) w środowisku kwaśnym tworzy z difenyloaminą związek barwny. RNA zawierający rybozę oraz deoksyryboza związana w nukleotydach pirymidynowych dają wynik ujemny w tej reakcji. Wykonanie: Przygotować dwie długie szklane probówki. Do pierwszej dodać 1 ml 0.1% RNA, do drugiej 1 ml 0.1 % DNA, a następnie do każdej po 1 ml 1% odczynnika difenyloaminowego (1% difenyloamina w roztworze lodowatego CH 3COOH zawierającym stężony H 2SO 4) i umieścić probówki we wrzącej łaźni wodnej na 10 minut. Roztwór DNA barwi się na niebiesko. 4. WIDMA ABSORPCYJNE ZASAD AZOTOWYCH I NUKLEOTYDÓW Kwasy nukleinowe absorbują światło z zakresu ultrafioletu dzięki obecności w ich cząsteczkach heterocyklicznych zasad azotowych zawierających sprzężone wiązania podwójne. Każda z zasad posiada charakterystyczne dla siebie widmo z maksimum absorbancji przypadającym przy danej długości fali. Długość fali, przy której dana zasada absorbuje najmocniej UV zmienia się w zależności od ph roztworu. Maksimum absorbancji dla kwasów nukleinowych (260 nm) jest wypadkową absorbancji budujących go zasad azotowych. Zdolność absorpcji ultrafioletu przez kwasy nukleinowe wykorzystywana jest do wyznaczania ich stężenia oraz czystości metodą spektrofotometryczną. Wykonanie: Dokonać pomiarów absorbancji roztworów adeniny, tyminy oraz adenozyno-5'-trifosforanu (ATP) w 0.1 M HCl względem rozpuszczalnika w zakresie widma nm zmieniając długość fali co 5 nm. Następnie zmierzyć OD roztworu adeniny w 0.1 M NaOH względem rozpuszczalnika. Pomiary wykonać w spektrofotometrze przeznaczonym do mikroobjętości Thermo Scientific Nano-Drop 2000 umieszczając 2 l 4
5 roztworów na statywie pomiarowym pomiędzy dwoma włóknami światłowodowymi. Wyniki wprowadzić do tabeli 2. Tab. 2. Dane pomiarowe do wykreślenia widm absorpcyjnych zasad azotowych i nukleotydu. LP [nm] adenina w 0.1 M HCl 0.1 M NaOH tymina w 0.1 M HCl ATP w 0.1 M HCl Na wspólnym wykresie narysować krzywe absorbancji adeniny (w różnym ph roztworu), tyminy i ATP. Porównać kształt wykreślonych widm, intensywność pochłaniania UV oraz maksima absorbancji między: - zasadą purynową i pirymidynową, - zasadą azotową wolną i w postaci nukleotydu, - adeniną w roztworze kwaśnym i zasadowym. Zalecana literatura: "Biochemia" J.M. Berg, J.L.Tymoczko, L. Stryer, PWN, W-wa 2005; rozdział pt. "DNA, RNA i przepływ informacji genetycznej" "Biochemia Harpera" R.J. Murray, D.K. Granner, V.W. Rodwell, PZWL, W-wa 2008; rozdział dot. nukleotydów oraz struktury i funkcji kwasów nukleinowych "Wybrane zagadnienia z biochemii ogólnej" T. Kędryna, M. Gałka-Walczak, B. Ostrowska, Wydawnictwo UJ, K-ów 2001; rozdział pt. Chemiczne właściwości DNA i RNA 5
Otrzymany w pkt. 8 osad, zawieszony w 2 ml wody destylowanej rozpipetować do 4 szklanych probówek po ok. 0.5 ml do każdej.
Kwasy nukleinowe izolacja DNA, wykrywanie składników. Wymagane zagadnienia teoretyczne 1. Struktura, synteza i degradacja nukleotydów purynowych i pirymidynowych. 2. Regulacja syntezy nukleotydów. Podstawowe
Bardziej szczegółowoBadanie składników kwasów nukleinowych
Badanie składników kwasów nukleinowych Cel ćwiczenia Ćwiczenie ma na celu poznanie niektórych reakcji barwnych charakterystycznych dla kwasów nukleinowych. Na ćwiczeniu zostaną wykonane reakcje pozwalające
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja wybranych kationów i anionów
Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Aminokwasy
ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa
Bardziej szczegółowoProtokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców
Protokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców 1. Rekcja na obecność cukrów: próba Molischa z -naftolem Jest to najbardziej ogólna reakcja na cukrowce, tak wolne jak i związane. Ujemny jej wynik wyklucza
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE L12 KWASY NUKLEINOWE - IZOLACJA DNA, HYDROLIZA ATP ORAZ ANALIZA SKŁADU DNA I RNA
ĆWICZENIE L12 KWASY NUKLEINOWE - IZOLACJA DNA, HYDROLIZA ATP ORAZ ANALIZA SKŁADU DNA I RNA Wymagania: Właściwości fizykochemiczne kwasów nukleinowych Metody wykrywania składników strukturalnych kwasów
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4. Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne
Klasyczna Analiza Jakościowa Organiczna, Ćw. 4 - Identyfikacja wybranych cukrów Ćwiczenie 4 Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne Zagadnienia teoretyczne: 1. Budowa
Bardziej szczegółowoWŁASNOŚCI I SKŁAD KWASÓW NUKLEINOWYCH. 1. Preparatyka kwasów nukleinowych z droŝdŝy
13. WŁASŚCI I SKŁAD KWASÓW UKLEIWYC 1. Preparatyka kwasów nukleinowych z droŝdŝy W komórce zarówno w jądrze, jak i w cytoplazmie większość kwasów nukleinowych występuje w formie nukleoprotein. Izolowanie
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoĆwiczenia laboratoryjne 2
Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenie 5: Wytrącanie siarczków grupy II Uwaga: Ćwiczenie wykonać w dwóch zespołach (grupach). A. Przygotuj w oddzielnych probówkach niewielką ilość roztworów zawierających
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3. Cukry mono i disacharydy
ĆWICZENIE 3 Cukry mono i disacharydy Reakcja ogólna na węglowodany (Reakcja Molischa) 1 ml 1% roztworu glukozy 1 ml 1% roztworu fruktozy 1 ml 1% roztworu sacharozy 1 ml 1% roztworu skrobi 1 ml wody destylowanej
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.
ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny
Bardziej szczegółowoReakcje charakterystyczne aminokwasów
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Reakcje charakterystyczne aminokwasów BIOCHEMIA STRUKTURALNA ĆWICZENIE 1 REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE AMINOKWASÓW A) REAKCJE OGÓLNE ZADANIE 1 WYKRYWANIE
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW.
ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Aminokwasy
ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa
Bardziej szczegółowoPiotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.
SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH AMINOKWASÓW
BADANIE WŁAŚIWŚI FIZYKEMIZNY AMINKWASÓW IDENTYFIKAJA AMINKWASÓW BIAŁKA, JAK I WLNE AMINKWASY REAGUJĄ ZA PŚREDNITWEM GRUP: -N 2 I Z NINYDRYNĄ, DINITRFLURBENZENEM I KWASEM AZTWYM (III). WYSTĘPWANIE W STRUKTURZE
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoOznaczanie zasad purynowych i pirymidynowych z zastosowaniem spektrofotometrii UV/VIS oraz spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego
Oznaczanie zasad purynowych i pirymidynowych z zastosowaniem spektrofotometrii UV/VIS oraz spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Biotechnologia
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE
Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowoĆwiczenie II Roztwory Buforowe
Ćwiczenie wykonać w parach lub trójkach. Ćwiczenie II Roztwory Buforowe A. Sporządzić roztwór buforu octanowego lub amonowego o określonym ph (podaje prowadzący ćwiczenia) Bufor Octanowy 1. Do zlewki wlej
Bardziej szczegółowoKWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:
KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,
Bardziej szczegółowoLaboratorium 3 Toksykologia żywności
Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 12 BIOCHEMIA MOCZU Doświadczenie 1
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 12 BIOCHEMIA MOCZU Doświadczenie 1 Cel: Wyznaczanie klirensu endogennej kreatyniny. Miarą zdolności nerek do usuwania i wydalania
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA)
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA) ĆWICZENIE PRAKTYCZNE I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 11 KWASY NUKLEINOWE
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 11 KWASY NUKLEINOWE Izolacja i oczyszczanie DNA jest kluczowym etapem większości procedur stosowanych w biologii molekularnej,
Bardziej szczegółowoZakład Biologii Molekularnej Materiały do ćwiczeń z przedmiotu: BIOLOGIA MOLEKULARNA
Zakład Biologii Molekularnej Materiały do ćwiczeń z przedmiotu: BIOLOGIA MOLEKULARNA Zakład Biologii Molekularnej Wydział Farmaceutyczny, WUM ul. Banacha 1, 02-097 Warszawa tel. 22 572 0735, 606448502
Bardziej szczegółowodata ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ
Imię i nazwisko Uzyskane punkty Nr albumu data /3 podpis asystenta ĆWICZENIE 7 DYSTRYBUCJA TKANKOWA AMIDOHYDROLAZ Amidohydrolazy (E.C.3.5.1 oraz E.C.3.5.2) są enzymami z grupy hydrolaz o szerokim powinowactwie
Bardziej szczegółowoDNA - niezwykła cząsteczka. Tuesday, 21 May 2013
DNA - niezwykła cząsteczka Składniki DNA Składniki DNA Nazewnictwo nukleotydów w DNA i RNA Zasada zawsze jest przyłączana wiązaniem N-glikozydowym Ortofosforan może być przyłączony w pozycji 3 lub 5 Struktura
Bardziej szczegółowoReakcje charakterystyczne aminokwasów
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Reakcje charakterystyczne aminokwasów BIOCHEMIA STRUKTURALNA ĆWICZENIE 1 REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE AMINOKWASÓW A) REAKCJE OGÓLNE ZADANIE 1 WYKRYWANIE
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH
Ćwiczenie 2 semestr 2 MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Obowiązujące zagadnienia: Związki organiczne klasyfikacja, grupy funkcyjne, reakcje
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoOznaczanie RNA w materiale roślinnym
znaczanie RA w materiale roślinnym rowadzący: mgr inż. Marta Grec 1. Wstęp teoretyczny RA oraz DA, nazywane kwasami nukleinowymi, są długimi liniowymi polimerami, w których monomery stanowią nukleotydy
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska BADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ ĆWICZENIE 2 Nukleotydy pirydynowe (NAD +, NADP + ) pełnią funkcję koenzymów dehydrogenaz przenosząc jony
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX ( )).
Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX (2008-2013)). Badanie tożsamości wg Farmakopei Polskiej należy wykonywać w probówkach. Odczynniki bezwzględnie należy dodawać w podawanej kolejności.
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoDysocjacja elektrolityczna, przewodność elektryczna roztworów
tester woda destylowana tester Ćwiczenie 1a woda wodociągowa tester 5% roztwór cukru tester 0,1 M HCl tester 0,1 M CH 3 COOH tester 0,1 M tester 0,1 M NH 4 OH tester 0,1 M NaCl Dysocjacja elektrolityczna,
Bardziej szczegółowoSporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy
Bardziej szczegółowoWodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI
Kuratorium Oświaty w Lublinie.. Imię i nazwisko ucznia Pełna nazwa szkoły Liczba punktów ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Instrukcja dla ucznia
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (0 1) Uzupełnij schemat reakcji estryfikacji. Wybierz spośród podanych wzór kwasu karboksylowego A albo B oraz wzór alkoholu 1 albo 2.
Zadanie 1. (0 1) W celu odróżnienia kwasu oleinowego od stopionego kwasu palmitynowego wykonano doświadczenie, którego przebieg przedstawiono na schemacie. W probówce I wybrany odczynnik zmienił zabarwienie.
Bardziej szczegółowoIlościowe oznaczenie glikogenu oraz badanie niektórych jego właściwości
Ilościowe oznaczenie glikogenu oraz badanie niektórych jego właściwości Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawową wiedzą dotyczącą budowy, funkcji i właściwości glikogenu jak również
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁASCIWOSCI FIZYKOCHEMICZNYCH KWASÓW NUKLEINOWYCH
BADANIE WŁASCIWOSCI FIZYKOCHEMICZNYCH KWASÓW NUKLEINOWYCH ROZPUSZCZALNOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH Kwasy nukleinowe mają charakter polianionowy, wynikający z bogactwa reszt fosforanowych w ich strukturze, dzięki
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowo1. Właściwości białek
1. Właściwości białek a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości Uczeń zna: Uczeń: właściwości białek, proces denaturacji białek, reakcje charakterystyczne dla białek. ii. b) Umiejętności rozróżnia reakcje charakterystyczne
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowoKwasy Nukleinowe. Rys. 1 Struktura typowego dinukleotydu
Kwasy Nukleinowe Kwasy nukleinowe są biopolimerami występującymi w komórkach wszystkich organizmów. Wyróżnia się dwa główne typy kwasów nukleinowych: Kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) Kwasy rybonukleinowe
Bardziej szczegółowoWĘGLOWODANÓW HO H H O H C H C O H O H HC C H O H C H O C C 3 H 2 O. H furfural. H pentoza C H 2 O H O H H C O H HC C C C H.
7. JAKŚIWA ANALIZA WĘGLWDANÓW Monosacharydy pod wpływem stęŝonych kwasów (octowego, solnego lub siarkowego) i podwyŝszonej temperatury ulegają odwodnieniu. Na działanie rozcieńczonych kwasów w temperaturze
Bardziej szczegółowoALDEHYDY, KETONY. I. Wprowadzenie teoretyczne
ALDEYDY, KETNY I. Wprowadzenie teoretyczne Aldehydy i ketony są produktami utlenienia alkoholi. Aldehydy są produktami utlenienia alkoholi pierwszorzędowych, a ketony produktami utlenienia alkoholi drugorzędowych.
Bardziej szczegółowoAnaliza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4,CO 3
ĆWICZENIE 12 Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4 3,CO 3, SCN, CH 3 COO, C 2 O 4 ) 1. Zakres materiału Pojęcia: Podział anionów na grupy analityczne, sposoby wykrywania anionów;
Bardziej szczegółowoReakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )
Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety
II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoANALIZA MOCZU FIZJOLOGICZNEGO I PATOLOGICZNEGO I. WYKRYWANIE NAJWAŻNIEJSZYCH SKŁADNIKÓW NIEORGANICZNYCH I ORGANICZNYCH MOCZU PRAWIDŁOWEGO.
ANALIZA MOCZU FIZJOLOGICZNEGO I PATOLOGICZNEGO Wymagane zagadnienia teoretyczne 1. Równowaga kwasowo-zasadowa organizmu. 2. Funkcje nerek. 3. Mechanizm wytwarzania moczu. 4. Skład moczu fizjologicznego.
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW
Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 6 Aminokwasy
Ćwiczenie 6 Aminokwasy Aminokwasy są to związki dwufunkcyjne, których cząsteczki zawierają grupy karboksylowe i aminowe: grupa aminowa:nh 2 grupa karboksylowa COOH Nomenklatura aminokwasów: Naturalne aminokwasy
Bardziej szczegółowoWykład 12 Kwasy nukleinowe: budowa, synteza i ich rola w syntezie białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 12 Kwasy nukleinowe: budowa, synteza i ich rola w syntezie białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI
Bardziej szczegółowoREAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW
REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza jakościowa bada
Bardziej szczegółowoWęglowodany (Cukry) Część 3. Związki wielofunkcyjne
Węglowodany (Cukry) Część 3 Związki wielofunkcyjne Glikozydy Monosacharydy Ryboza, Deoksyryboza: - wzory - funkcje biologiczne, pochodne Disacharydy Sacharoza, Celobioza, Maltoza,Laktoza - wzór - właściwości
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoETAP II heksacyjanożelazian(iii) potasu, siarczan(vi) glinu i amonu (tzw. ałun glinowo-amonowy).
ETAP II 04.0.006 Zadanie laboratoryjne W probówkach opisanych literami A i B masz roztwory popularnych odczynników stosowanych w analizie jakościowej, przy czym każda z tych probówek zawiera roztwór tylko
Bardziej szczegółowoXIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE STĘŻENIA GLUKOZY WE KRWI METODĄ ENZYMATYCZNĄ-OXY
OZNACZANIE STĘŻENIA GLUKOZY WE KRWI METODĄ ENZYMATYCZNĄ-OXY ZASADA OZNACZENIA Glukoza pod wpływem oksydazy glukozowej utlenia się do kwasu glukonowego z wytworzeniem nadtlenku wodoru. Nadtlenek wodoru
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 2: Stężenia
Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2. Analiza jakościowa związków organicznych zawierających azot, siarkę oraz fluorowcopochodne.
Ćwiczenie 2. Analiza jakościowa związków organicznych zawierających azot, siarkę oraz fluorowcopochodne. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Zapoznanie studentów z metodami identyfikacji pierwiastków
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów.
Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Poznanie metod otrzymywania oraz badania właściwości węglowodorów alifatycznych
Bardziej szczegółowoGłówne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks
Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT
PRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT Zadanie 1127 (1 pkt) Uszereguj podane związki według rosnącego ph w roztworze wodnym. Właściwy porządek podaj zapisując go wzorami półstrukturalnymi.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoOdpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH
11 STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH CEL ĆWICZENIA Zapoznanie z właściwościami chemicznymi i fizycznymi substancji chemicznych w zależności od ich formy krystalicznej
Bardziej szczegółowoZagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
Bardziej szczegółowoChemiczne składniki komórek
Chemiczne składniki komórek Pierwiastki chemiczne w komórkach: - makroelementy (pierwiastki biogenne) H, O, C, N, S, P Ca, Mg, K, Na, Cl >1% suchej masy - mikroelementy Fe, Cu, Mn, Mo, B, Zn, Co, J, F
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne)
Joanna Wieczorek Scenariusz lekcji przyrody/biologii (2 jednostki lekcyjne) Strona 1 Temat: Budowa i funkcje kwasów nukleinowych Cel ogólny lekcji: Poznanie budowy i funkcji: DNA i RNA Cele szczegółowe:
Bardziej szczegółowoOznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej
Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej Wprowadzenie: Większość lądowych organizmów kręgowych część jonów amonowych NH + 4, produktu rozpadu białek, wykorzystuje w biosyntezie
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...
SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Bardziej szczegółowo4. Równowagi w układach heterogenicznych.
Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji.
VIII. Kinetyka i statyka reakcji chemicznych Zagadnienia Czynniki wpływające na szybkość reakcji Rzędowość i cząsteczkowość reakcji Stała szybkości reakcji Teoria zderzeń Teoria stanu przejściowego Reakcje
Bardziej szczegółowoW rozdziale tym omówione będą reakcje związków nieorganicznych w których pierwiastki nie zmieniają stopni utlenienia. Do reakcji tego typu należą:
221 Reakcje w roztworach Wiele reakcji chemicznych przebiega w roztworach. Jeżeli są to wodne roztwory elektrolitów wtedy faktycznie reagują między sobą jony. Wśród wielu reakcji chemicznych zachodzących
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5
SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5 BIAŁKA 1. Wprowadzenie... 7 2. Aminokwasy jednostki strukturalne białek... 7 2.1. Klasyfikacja aminokwasów... 9 2.1.1. Aminokwasy białkowe i niebiałkowe... 9 2.1.2. Zdolność
Bardziej szczegółowoZadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.
2 Zadanie 1. [1 pkt] Pewien pierwiastek X tworzy cząsteczki X 2. Stwierdzono, że cząsteczki te mogą mieć różne masy cząsteczkowe. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki o tym samym wzorze mogą mieć różne masy cząsteczkowe.
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny
Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny Temat : Hydroliza soli. Cele dydaktyczno wychowawcze: Wyjaśnienie przyczyn różnych odczynów soli Uświadomienie różnej roli wody w procesach dysocjacji
Bardziej szczegółowoFragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH
Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Podstawy dysocjacji elektrolitycznej. Zadanie 485 (1 pkt.) V/2006/A2 Dysocjacja kwasu ortofosforowego(v) przebiega w roztworach wodnych trójstopniowo:
Bardziej szczegółowoWęglowodany (Cukry) Część 2. Związki wielofunkcyjne
Węglowodany (Cukry) Część 2 Związki wielofunkcyjne Monosacharydy Glukoza, Fruktoza: - wzory łańcuchowe, wzory Fishera, - właściwości fizyczne i chemiczne (zależności między budową a właściwościami) - funkcje
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ
Ćwiczenie 7 semestr RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ Obowiązujące zagadnienia: Kinetyka (szybkość) reakcji, czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznych, reguła van t Hoffa, rzędowość reakcji,
Bardziej szczegółowoSzanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii!
Szanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii! Chciałabym podzielić się z Wami moimi spostrzeżeniami dotyczącymi poziomu wiedzy z chemii uczniów rozpoczynających naukę w Liceum Ogólnokształcącym. Co
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1: BUFORY 1. Zapoznanie z Regulaminem BHP 2. Oznaczanie ph 2.1. metoda z zastosowaniem papierków wskaźnikowych
ĆWICZENIE 1: BUFORY 1. Zapoznanie z Regulaminem BHP 2. Oznaczanie ph 2.1. metoda z zastosowaniem papierków wskaźnikowych Zasada metody Wykrywanie stęŝenia jonów wodorowych przy zastosowaniu papierków wskaźnikowych
Bardziej szczegółowoChemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
Bardziej szczegółowo