GOŁĘBIE SERCE MIKE A TYSONA

Transkrypt

1 TECHNIKA & KONTENT TV Nr 6/2011(19) ISSN CENA 9,90 zł (w tym 8% VAT) 3 czerwca 2011 O TYM SIĘ MÓWI GOŁĘBIE SERCE MIKE A TYSONA FESTIWALE POLSKI TERCET NAJLEPSZY KONFERENCJE PIKE PO RAZ XXXVIII FESTIWALE JUBILEUSZOWY TARNÓW

2

3 SPIS TELE 4 TYLKO U NAS NASZYMI GWIAZDAMI SĄ FILOZOFOWIE I ODKRYWCY Rozmowa z Ferdynandem Habsburgiem, Dyrektorem Zarządzającym, właścicielem i pomysłodawcą kanału Da Vinci Learning 6 DEBATA 12 GNIEWNYCH O POLSKIM KINIE 10 BILANS TELEWIZJA JESZCZE BLIŻEJ DZIECI O TYM SIĘ MÓWI 16 DEBIUT VIACOM BLINK! & TECHNIKA 18 GOŁĘBIE SERCE MIKE A TYSONA wywiad z Mike m Tysonem 20 WARTO WIEDZIEĆ BATERIE, AKUMULATORY 24 INFO TECH 26 DO FIRMY, DO DOMU Sezam 50 KTO TO OGLĄDA? 51 PREMIERA MIESIĄCA 52 ZŁOTA DWUDZIESTKA 54 PIERWSZA POMOC W SUCHOŚCI NOSA NIE IDZIE IŚĆ! KONTENT 28 KONFERENCJE: XXXVIII PIKE O WSZYSTKIM DECYDUJE KONTENT 32 KONFERENCJE: INPUT 2011 SEUL POLSKI TERCET NAJLEPSZY 36 FESTIWALE: TARNÓW RAZ W ROKU W TARNOWIE 38 MOIM ZDANIEM LUDZIE Z BAGIEN 40 TELE RAWA MONTAŻYSTA DUŚ 41 NA CELOWNIKU W TVP, CZYLI NIGDZIE 42 TELE INFO 48 NA PLANIE BEZ TAJEMNIC CZERWIEC

4 TELE TYLKO U NAS Naszymi gwiazdami są filozofowie i odkrywcy ROZMOWA Z FERDYNANDEM HABSBURGIEM, DYREKTOREM ZARZĄDZAJĄCYM, WŁAŚCICIELEM I POMYSŁODAWCĄ KANAŁU DA VINCI LEARNING. Romans z nauką nigdy nie kończy się złamanym sercem. Kto to powiedział, kiedy i gdzie? Cytat ten pochodzi od Michael a Garret Marino. Mówiąc szczerze, wyszukałem go w jednej z encyklopedii w naszym biurze. Posiadamy w nim mnóstwo naukowych książek i edukacyjnych materiałów. Nasze biuro wygląda jak biblioteka. Nasi wydawcy podwójnie wszystko sprawdzają, ponieważ nawet w czasach Wikipedii w mediach ukazuje się mnóstwo błędów. Jako edukacyjny kanał nie możemy sobie pozwolić na jakiekolwiek pomyłki. Jesteśmy również zaprzyjaźnieni z naukowcami. Jak wiadomo nie ma telewizji bez gwiazd. Nasi celebryci to słynni myśliciele, których dokonania zmieniły świat. Naszymi gwiazdami są naukowcy, fi lozofowie i odkrywcy, których wyzwaniem jest poznanie i odkrycie nieznanego. Nasze nagrody i wyróżnienia są wręczane najlepszym reżyserom, producentom i artystom, którym udaje się przemienić skomplikowane sprawy w łatwe do zrozumienia i zabawne historie. Pana przygoda z telewizją edukacyjną zaczęła się od pytań dzieci, na które nie zawsze był Pan w stanie odpowiedzieć. To przerabiają wszyscy rozumni rodzice, ale nie wszyscy może na szczęście zakładają telewizyjny kanał edukacyjny. Co zatem działo się po serii owych dziecięcych pytań, bo od pomysłu do realizacji zwykle prowadzi długa droga? Założenie nowego kanału nie było łatwe, a wręcz ryzykowne. Konkurowanie o miejsce w sieciach kablowych i na platformie satelitarnej jest oczywiście bardzo trudnym zadaniem, zwłaszcza, jeżeli chodzi o sieć analogową. Dlatego pracowaliśmy bardzo ciężko, aby zaistnieć na rynku, tym bardziej, że kanał taki jak Da Vinci Learning jest naprawdę złożony. Da Vinci Learning jest inny. Ze względu na swoją charakterystyczną pozycję i pozytywny oddźwięk zarówno ze strony widzów, jak i rynku, szybko roz- 4 CZERWIEC 2011

5 TYLKO U NAS TELE PRO szerzyliśmy zasięg na większą liczbę krajów. Bardzo istotna jest jakość i nad tym cały czas pracujemy. Da Vinci Learning jest wciąż pierwszą prywatną stacją telewizyjną, która oferuje różnorodne programy naukowe dla całej rodziny. Obecnie nie ma bezpośredniej konkurencji dla naszego rodzinnego kanału. Myślę, że naszą pośrednią konkurencją są Discovery, National Geographic i inne kanały, które bazują na naukowym przekazie dla dzieci i dorosłych. Kanał Da Vinci Learning reklamuje się, że jest jedyną telewizją edukacyjną dla całej rodziny. Co w jej ofercie może zainteresować dorosłych? Oprócz naszej słynnej codziennej serii posiadamy programy dokumentalne dla dorosłych, które cieszą się dużą popularnością. Jednym z najlepszych jest Nova Nauka Teraz. Jest to seria nagrodzonych, miarodajnych, innowacyjnych i rozrywkowych dokumentów, które dotyczą przełomów w nauce w dziedzinie fi zyki, medycyny, biologii, technologii itp. Programy te łączą naukę z polityką, sztuką i kulturą. Każdy program prezentuje różne naukowe tematy po to, aby widz mógł zapoznać się z nowymi technologiami i ich rozwojem, które mają wpływ na nasze codzienne życie. Tak więc, jak widać, jesteśmy bardzo dumni z faktu, że możemy zaoferować wszystkim ludziom o otwartych umysłach programy dokumentalne, które otrzymały wiele nagród oraz które przedstawiają tematy edukacyjne w szerokim zakresie. Uważam, że wszyscy ludzie kierują się ciekawością świata. Wiedza inspiruje nas również do tego, aby być szczęśliwym, pewnym siebie i otwartym. Czy to dotyczy dziecka, nastolatka czy dorosłego, nabywanie życiowej wiedzy jest podstawą udanego i spełnionego życia. Wszyscy pragniemy wiedzieć, jak funkcjonuje otaczający nas świat i co przyniesie przyszłość. Da Vinci Learning chce umacniać tę postawę, dając widzom możliwość odkrywania tego fascynującego świata wiedzy i nauki poprzez wysokiej jakości produkcje telewizyjne. Właściwie jesteśmy rodzinnym kanałem, nasz najlepszy czas antenowy jest przeznaczony dla całej rodziny, nie tylko dla dzieci. Wierzymy, że wspólne oglądanie i w konsekwencji dyskusja jest najlepszym doświadczeniem, jakie możemy uzyskać dzięki telewizji. Podsumowując kanał Da Vinci edukuje, także dorosłych. Pański kanał jest już obecny na polskim rynku telewizyjnym od kilku lat. Jak Pan ocenia ten okres? Czy polscy widzowie mają swe lokalne preferencje, specjalne oczekiwania? Był to czas, w którym coś dawaliśmy, ale i otrzymywaliśmy w zamian. Dzięki programom DVL ludzie zdobywali wiedzę, a my poznawaliśmy polski rynek i jego widzów. Polska była naszym pierwszym rynkiem w 2007 roku, jeżeli chodzi o płatny kanał. Dzięki naszym widzom oraz ich opiniom wciąż go udoskonalamy. Jesteśmy naprawdę wdzięczni naszym polskim widzom za setki maili, listów i telefonów, które otrzymaliśmy w ciągu ostatnich trzech lat. Podsumowując - tak, polscy widzowie mają własne preferencje i staramy się spełniać ich oczekiwania. Dlatego odpowiadamy na każdy mail od naszych fanów. Jesteśmy w stałym kontakcie z widzami. Czy przy układaniu ramówek korzysta Pan z polskich zasobów, choćby z archiwów łódzkiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych czy warszawskiej WFDiF? Obecnie nie korzystamy z ich pomocy, ale być może archiwa te okażą się przydatne dla naszych projektów, nad którymi będziemy pracować w przyszłości. Ferdynand Habsburg i Marek Kamiński Pozyskał Pan do współpracy znanego podróżnika, Marka Kamińskiego. Z jakimi oczekiwaniami? Nie było łatwo znaleźć kogoś, kto spełniłby nasze oczekiwania. To duża odpowiedzialność. Wybraliśmy po jednym ambasadorze kanału na dany kraj, w którym nadajemy. Nasz ambasador powinien pełnić rolę swego rodzaju rzecznika Da Vinci Learning. Moim zdaniem Marek Kamiński doskonale pasuje do naszej fi lozofi i. Posiada otwarty umysł! Ponadto jest związany z naszym kanałem dzięki swoim osiągnięciom i zainteresowaniom. Jest odkrywcą, autorem, fotografem i podróżnikiem. Sądzę, że jest to pewna nić łącząca go z naszym kanałem, ale również z samym Leonardo da Vinci, który posiadał żądzę odkrywania najbardziej tajemnych sekretów natury i jej piękna. Jesteśmy dumni z faktu, że Marek Kamiński jest naszym ambasadorem. Mieliśmy ogromne oczekiwania wobec naszego ambasadora. I znaleźliśmy właściwą osobę. Co więcej, mamy szereg planów związanych z naszym ambasadorem, ale nic więcej nie mogę Panu powiedzieć na ten temat. To tajemnica! Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Jacek Bielski CZERWIEC

6 TELE DEBATA Od lewej siedzą: Grzegorz Molewski, Janusz Kołodziej, Jakub Socha, Łukasz Maciejewski, Anita Piotrowska, Jerzy Armata, Mariusz Wilczyński, Jacek Rakowiecki, Konrad Zarębski, Magda Sendecka, Ryszard Jaźwiński i Błażej Hrapkowicz 12 gniewnych o polskim kinie Podczas zakończonej niedawno 25. jubileuszowej Tarnowskiej Nagrody Filmowej, odbył się panel dyskusyjny, którego uczestnicy zastanawiali się nad stanem polskiej kinematografii. Dyskusję rejestrowaną była dla potrzeb kanału TVP Kultura (z ponad 70 minut na antenę trafi 30 minut) przygotował i prowadził Jerzy Armata (GAZETA WYBORCZA) zapraszając do udziału w niej: Anitę Piotrowską (TYGODNIK POWSZECHNY), Magdalenę Sendecką (KINO), Błażeja Hrapkowicza (stopklatka.pl), Ryszarda Jaźwińskiego (TRÓJKA PR), Janusza Kołodzieja (TELE PRO), Łukasza Maciejewskiego (prasa fi lmowa), Grzegorza Molewskiego (KinoRP), Jacka Rakowieckiego (FILM), Jakuba Sochę (internetowe portale fi lmowe), Mariusza Wilczyńskiego (twórca niezależny, performer) i Konrada Zarębskiego (KINO). Oto wybrane (nieautoryzowane) fragmenty debaty za portalem intarnet.pl: JERZY ARMATA To już 25 edycja Tarnowskiej Nagrody Filmowej. Festiwalu, na którym staramy się pokazywać kino polskie z wielu stron i punktów widzenia, stąd też obok wybranych fi lmów fabularnych konkurs fi l- mów dziecięcych, projekcje dokumentalne i animowane. Tarnów jest dobrym miejscem do rozmowy o kondycji polskiego kina, bo nie ma emocji i gorączkowej bieganiny festiwalu gdyńskiego. Tu czas płynie trochę wolniej, także dla kina. Jest dobrze, a będzie jeszcze lepiej taki tytuł dałem swej niedawnej relacji z festiwalu krakowskiego, gdzie swe prace pokazywali młodzi polscy twórcy-animatorzy. Przy okazji wspomnienie o ewenemencie, jakim jest przyjęcie do konkursu w Annecy, najpoważniejszego festiwalu animacji, aż 6 polskich tytułów. Niezłe recenzje i liczne laury festiwalowe zbierają fi lmowcy-dokumentaliści. A jak jest z naszym fi lmem fabularnym? Zapraszam do dyskusji. MAGDA SENDECKA Dobrze jest, ale nie beznadziejnie. Bo z jednej strony młodzi-zdolni, którzy mówią swoim głosem i ten głos znajduje słuchaczy. Z drugiej zaś jest tak, że w dalszym ciągu spora część obywateli naszego kraju na hasło: fi lm polski, znacząco wzdycha albo lekceważąco macha ręką. JACEK RAKOWIECKI Na wstępie warto przypomnieć, że Polska jest krajem, w którym wciąż blisko jedna trzecia mieszkańców nie ma dostępu do obiektów kinowych. Jest wiele miast i miasteczek, gdzie nadal nie ma kina. A jeśli już jest, to bilety są bardzo drogie, co sprawia, że wyprawa czteroosobowej rodziny to jest wydatek grubo ponad 100 złotych. Ale też warto wiedzieć, że w pierwszym kwartale tego roku aż 41 proc. biletów sprzedanych w kasach polskich kin stanowiły bilety na polskie fi lmy, skutecznie konkurujące z oscarowymi produkcjami. Polskie kino jest w trakcie przekształceń i uczy się konsumować owoce systemu, któremu podwaliny dało utworzenie PISF-u. Kluczowe moim zdaniem pytanie na dziś brzmi: jak na nowo nauczyć się korespondować z widzem? Przypadek tzw. komedii romantycznych wydaje się oczywisty, ale powodzenie Sali samobójców to fenomen, nad którym nie można przejść do porządku dziennego. Blisko 800 tysięcy widzów już dawno nie wybrało się na taki fi lm. Pytanie następne musi brzmieć zatem: czy będą następne tego typu niespodzianki. JANUSZ KOŁODZIEJ Jest jeszcze wiele polskich fi lmów i kilka z nich oglądaliśmy także w Tarnowie, na które publiczność poszła do kina i w dobrej wierze się mówiąc kolokwialnie nadziała. Wyszła z seansu zniesmaczona i z przeświadczeniem, że to propozycja nie dla niej. Ta stugębna plotka, która z takim powodzeniem niesie Salę w przy- 6 CZERWIEC 2011

7 DEBATA TELE padku innych tytułów działa zabójczo. Zmierzam do tego, że wciąż selekcja scenariuszy, pomysłów i projektów jest daleko niedoskonała i na ekrany trafi ają tytuły, dla których istnienia ani my, ani publiczność nie znajduje uzasadnienia. RYSZARD JAŹWIŃSKI Tarnów należy do tych miejsc, gdzie lubi się, ceni i czeka na polskie kino, czego dowodem znakomita frekwencja na wszystkich pokazach. W tym roku uderza różnorodność oferty, jest naprawdę w czym wybierać, co zapewne znajdzie swe odbicie zarówno w werdykcie jurorów, jak i publiczności. Jestem przekonany, że nasze wybory nieco się będą różnić, ale to dobrze. MARIUSZ WILCZYŃSKI Przyjeżdżałem tu pełen niepokoju, a wyjeżdżam pozytywnie rozczarowany. Zobaczyłem kilka fi l- mów młodych autorów na czele ze świetnym debiutem Marka Lechkiego Erratum, które wykraczają poza dotychczasowe schematy. I dobrze wróżą na przyszłość. ANITA PIOTROWSKA Jesteśmy w przełomowym momencie, tuż przed gdyńskim festiwalem, który zapowiada się jako wydarzenie i mam nadzieję przyniesie jakieś istotne przewartościowania. Ale także czekają nas zmiany strukturalne w systemie ocen scenariuszy składanych do PISF-u i jeśli tylko wejdą w kształcie, który znamy mogą zaowocować w niedalekiej przyszłości wieloma ciekawymi propozycjami. Dominuje w naszej rozmowie ton optymistyczny, a ja zastanawiam się, kiedy polskie kino fabularne naprawdę zaistnieje w światowym obiegu festiwalowym. Tylko animacja trafi a do ekstraklasy światowych festiwali, dokument mocno zaznacza swą obecność w pierwszej lidze. I tylko fabuła błąka się po peryferiach. Nagroda na jednym z największych festiwali w Cannes, Berlinie, Wenecji jest ogromnie potrzebna polskim fi lmowcom. Złota Palma dla fi lmu rumuńskiego uruchomiła w Bukareszcie prawdziwą lawinę interesujących obrazów. ŁUKASZ MACIEJEWSKI Zawsze staram się być na tak, jeśli chodzi o polskie fi l- my, ale one wciąż są bardzo zachowawcze, unikają wielu wątków i spraw a jeśli już jej podejmują to w formacie gazetowym publicystycznym. JAKUB SOCHA Podstawą każdej kinematografi i jest kino środka. U nas ten środek jest najsłabszy, bo wypełniają go albo te nieszczęsne komedie romantyczne albo dęte eposy. REKLAMA

8 TELE DEBATA Powstają fi lmy określane mianem kina artystycznego, kino poszukujące Majewski, Bralczyk, Grzegorzek też się pojawia, natomiast pośrodku jest czarna dziura, a to jest przestrzeń najistotniejsza dla komunikowania się twórców z widzami. razy rozrachunkowe. Jednym słowem czarnucha. I tak rok po roku. Pytają a ja za nimi: gdzie jest program pozytywny w polskim kinie? BŁAŻEJ HRAPKOWICZ Myślę, że ważne jest, by fi lm był dobry, a więc dobrze zrobiony bez względu na temat, gatunek czy technikę realizacji. GRZEGORZ MOLEWSKI Filmy po prostu trzeba robić dla ludzi i pokazywać je w kinach. To w naszym interesie leży, by polskie kina pokazywały rodzime obrazy a z tym jest bardzo różnie. Może nie kombinujmy, jak dostać się na ten czy inny festiwal, tylko zastanówmy, jak promować najlepsze fi lmy polskie na własnym rynku. Debata trwa Jacek Bławut przew. jury 25. TNF RYSZARD JAŹWIŃSKI Najcenniejsze są fi lmy, które zostają w naszej kulturze. Róbmy zatem dobre kino lokalne dla polskich widzów, bo kontakt z nimi jest i powinien być najważniejszy. GRZEGORZ MOLEWSKI Warto na chwilę obejrzeć się za siebie i przypomnieć, że już po zmianie systemu polskie kino przez 15 lat funkcjonowało właściwie na marginesie życia społecznego i kulturalnego. Powstanie PISF-u w 2005 otwarło nową epokę, kinematografi a w wielu dziedzinach swej aktywności odżyła. Przywoływana tu tak ochoczo Sala samobójców dowodzi też, że pojawili się producenci, którzy jak Jerzy Kapuściński, myślą o widzu. Mamy zatem trochę pieniędzy na produkcję, wielu dobrych twórców, ale wciąż mamy również fatalnie działający system producencki i dystrybucyjny. Nie istnieje też promocja z prawdziwego zdarzenia. ANITA PIOTROWSKA Zgadzam się. Promocja tak naprawdę sprawdziła się w przypadku trzech tytułów. Mam na myśli: Galerianki, Wojnę polsko-ruską pod biało-czerwoną fl agą i teraz Salę samobójców. JACEK RAKOWIECKI W obowiązującym systemie najsłabszym ogniwem są polskie media. W żadnej z dużych stacji telewizyjnych nie ma programu o kinie, a w głównym wydaniu wiadomości nie sposób trafi ć na informację o ważnej premierze kinowej. Mam wrażenie, że w ogóle kultura się nie liczy. W największym polskim portalu internetowym zlikwidowano dział kultury. Jest tylko rozrywka. KONRAD ZARĘBSKI Chciałbym podzielić się z państwem relacją osoby, która zajmuje się we Francji promocją polskiego kina. Organizuje już od 4 lat przegląd nowości i po inauguracji w prestiżowym paryskim kinie, zestaw rusza w objazd po francuskich festiwalach. Ich szefowie są wielce nam przyjaźni, ale zaczynają się powoli buntować, bo jesteśmy im w stanie zaproponować tylko fi lmy zrodzone z buntu czy ob- JANUSZ KOŁODZIEJ Ani razu w naszej rozmowie nie padło hasło: Telewizja Polska i jej niebyt w aktualnej produkcji fi lmowej. A przecież nie można nie zauważyć, że TVP nie produkuje, nie pokazuje i nie edukuje. MARIUSZ WILCZYŃSKI Z moich doświadczeń i kontaktów z fi rmą na Woronicza wynika jednoznaczna konkluzja, że jest to instytucja z innej rzeczywistości. ANITA PIOTROWSKA Z zaniedbań w sferze edukacji fi lmowej bierze się problem polskiego kina. Dzieci nie są wychowywane dla rodzimego kina i przenoszą to w wiek dorosły. GRZEGORZ MOLEWSKI To może spróbujmy, jak tu wszyscy siedzimy, zrobić coś by ten stan zmienić. Każdy we własnym zakresie i na miarę możliwości. Kino cyfrowe, którym się zajmuję jest znakomitym narzędziem do realizacji kultury fi l- mowej. Zrekonstruowaliśmy ponad 30 polskich fi lmów, ale one z trudem przebijają się do kin wyposażonych w projektory cyfrowe, bo te nie są w stanie uwolnić się spod dyktatu hollywodzkich gigantów. To jest temat na osobną dyskusję. JERZY ARMATA Ta dyskusja potwierdziła, że nie jest z polskim kinem ani tak dobrze, jak wieszczą optymiści ani tak źle jak chcą je widzieć pesymiści. Wielość wątków i tematów, a także temperatura debaty dowodzą, że trzeba i należy o polskiej kinematografi i rozmawiać. Przekonany, że warto to robić w Tarnowie, zapraszam Państwa za rok na ciąg dalszy dyskusji. 8 CZERWIEC 2011

9 Nowa karta DeckLink HD Extreme ma teraz podwójne gniazda cyfrowe formatu 4:4:4/4:2:2, SDI, HDMI oraz gniazda analogowe w standardach SD, HD i 2K! Najnowszy DeckLink HD Extreme to obecnie najbardziej zaawansowana karta do przechwytywania DeckLink HD Extreme 675 *

10 TELE BILANS Telewizja jeszcze bliżej dzieci Stacje dziecięce to fenomen polskiego rynku telewizyjnego zarówno, pod względem popularności wśród widzów (3 w czołowej 10-tce), jak i skuteczności prowadzenia polityki reklamowej (ponad 400 milionów złotych wpływów). Wiele wskazuje na to, że nadawcy w tym segmencie kanałów tematycznych nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa stale myślą o rozwijaniu biznesu, również poza tradycyjnym rynkiem telewizyjnym. Od lat stacje kierowane do dzieci są w czołówce najchętniej oglądanych kanałów. Z danych Nielsen Audience Measurment wynika, że w 2010 r. wśród top 10 najchętniej oglądanych telewizji tematycznych były aż 3 kanały dziecięce: Disney Channel (z widownią na poziomie 27,6 tys. osób, wskaźnik AMR średnia oglądalność minutowa), DisneyXD (18,9 tys. widzów) i MiniMini (17,8 tys.). W całym ubiegłum roku telewizje dziecięce zarobiły łącznie na reklamach 467 mln zł. Liderami były tu stacje: DisneyXD (162,5 mln zł), Cartoon Network (110,5 mln zł) i MiniMini (60,2 mln zł). Widać wyraźnie, że w konkurencji reklamowej DisneyXD nie zamierza oddawać pałeczki lidera tylko w pierwszych czterech miesiącach br. stacja ta wypracowała z reklamy już 58,4 mln zł. JEST REKLAMA, JEST PROGRAM Anna Boniecka, head of group account w At Media, domu sprzedaży obsługującym m.in. stacje dziecięce, nie dziwi się, że reklamodawcy chętnie inwestują w tym segmencie mediowym. Walory naszego pakietu stacji dziecięcych At Kids są wyraźnie widoczne: precyzyjne targetowanie, wysokie dopasowanie, szeroki zasięg, kontekstowe umieszczenie komunikacji reklamowej, silne marki stacji dziecięcych wzmacniające pozytywny wizerunek reklamowanych brandów, zaufanie rodziców, wysoka siła nabywcza rodziców i doradcza dzieci wylicza. Rzeczywiście dynamika wzrostu wpływów reklamowych niektórych stacji dziecięcych, nie tylko z portfolio At Media, potwierdza biznesowy potencjał segmentu. W okresie I-IV br. Nickelodeon zarobił 35 mln zł, a rok wcześniej było to zaledwie 8,4 mln zł. W porównywanym okresie Cartoon Network (obsługiwany przez Discovery Media) może pochwalić się skokiem do poziomu 42 mln zł versus 22,5 mln zł w okresie I-IV 2010 r. A dobre wyniki reklamowe to m.in. zapowiedź inwestycji w ofertę programową. Eksperci mówią zgodnym chórem, że segment telewizji dziecięcych, podobnie jak i pozostałe kanały tematyczne, nie odczuł kryzysu. Cięcia reklamowe dotknęły jedynie kanały ogólnopolskie, które nie trafi ają tak celnie efektywnie kosztowo do najatrakcyjniejszych grup widowni w ramach poszczególnych segmentów. Kryzysowa optymalizacja odbyła się więc z korzyścią 10 CZERWIEC 2011

11 BILANS TELE Marta Szwakopf Małgorzata Chapman Jolanta Adamowicz Ian McDonough Maciej Bral Wojciech Kowalczyk dla stacji tematycznych twierdzi Wojciech Kowalczyk, Dyrektor marketingu At Media. Kanały dziecięce nie doświadczyły spad- ku, mimo że dziecięca grupa docelowa jest bardziej wrażliwa na dekoniunkturę reklamo- wą. Reklamodawcy w czasie spowolnienia koncentrują się bowiem na swoich mainstre- amowych produktach, a nie ich męskich, czy dziecięcych wersjach. Pokazuje to siłę rynku, który broni się nawet w niesprzyjających warunkach, dzięki atrakcyjnej widowni i dopasowanej ofercie uważa Kowalczyk. Dowodem może być tu wzrost liczby reklamodawców inwestujących w kanałach dziecięcych. Według Nielsena w 2008 roku było to 199 fi rm, rok później już 232, a w kryzysowym roku 2010 aż 317. Nie dziwi, że nadawcy i liderzy rynku, i zapatrzeni w nich inni gracze nie zamierzają zwalniać tempa i szukają nowych przestrzeni do rozwijania biznesu. Tym bardziej, że z nie do końca zrozumiałych względów, największe stacje TV odpuściły sobie strategię docierania do młodych widzów (a przez nich i do reklamodawców). Nadawcy i brokerzy reklam stacji dla dzieci mówią wprost, że nie można zapominać, jak wiele nadawcy dziecięcy zawdzięczają nieudolnej strategii telewizji ogólnopolskich, które małego widza zepchnęły na margines swojego biznesu, eliminując nieraz legendarne, jak Teleranek w TVP1, pozycje dziecięce z ramówek. Tę niszę kanały dziecięce bardzo skutecznie i raczej nieodwracalnie zawłaszczyły. Tym bardziej, że stacje dziecięce nie zwalniają nie tylko na rynku telewizyjnym. Niektóre kanały dziecięce można podać za wzór budowania lojalności i kontaktu z widzem poza anteną. Z jednej strony inwestują w rozbudowane serwisy internetowe, coraz częściej np. z ofertą VoD wideo na żądanie (jak Disney, czy Nickelodeon), z drugiej korzystają z szeroko rozumianego licensingu (stacje Disneya, Cartoon Network, po części również MiniMini). Warto dostrzec, że koncern Disneya stworzył szeroką i spójną ofertę, obejmującą zasięgiem wszystkie grupy dziecięce, a potencjał związany z kultowymi postaciami ze swoich produkcji przekuwa w sukces właśnie na polu licensingu. Disney poza telewizją działa w 36 różnych obszarach, takich jak internet, licencje, książki, magazyny, DVD, gry wideo, czy kontent mobilny. Kierownictwo BBC zauważa, że biznes stacji tematycznych kierowanych do dzieci nie byłby tak skuteczny, gdyby nie przemyślana polityka programowa, ale też i marketingowa. Kanały dziecięce wymagają częstego przeprowadzania kampanii, mających na celu promocję marki oraz pozyskiwanie nowych widzów. Dzieci rozwijają się i z czasem zaczynają oglądać kanały telewizyjne skierowane do ich grupy wiekowej mówi Ian McDonough, senior vice president & general manager regionu EMEA w BBC Worldwide Channels, nadawcy Cbeebies. Im silniejszy jest związek komunikacji rynkowej z programingiem anteny, tym lepiej. W kampaniach organizowanych poza anteną Cbeebies bierze udział np. polska prezenterka. Pojawia się na miejscowych placach zabaw, w przedszkolach i kinach, by zapoznać dzieci z marką oraz zachęcić ich do oglądania programów. Pozwala to także zyskać bliższy kontakt ze stałą publicznością. Z kolei MiniMini rozwija merchandising. Wspólnie z wytwórnią Magic Records stacja produkuje płyty z muzyką dla dzieci. Dzięki wydawnictwu Media Service Zawada co miesiąc na rynek trafi a pismo Magazyn MiniMini, kierowane do dzieci i rodziców. PROGRAMY DŹWIGNIĄ SUKCESU Optymistyczne sygnały z rynku reklamowego i zauważalne wzrosty widowni dowodzą, że nadawcom dziecięcym przynajmniej tym z czołówki nie zabraknie środków na sensowne inwestycje w programming. A warunkiem przyciągania widowni i reklamodawców jest bowiem unikalna oferta programowa. Sukces stacji warunkuje kilka czynników: dostępność programu dziecięcego w różnych pasmach godzinowych, w ciągu całej doby (w dużych stacjach trudno trafi ć na pozycje dla małych widzów w innym paśmie niż około godz. 19), różnorodność oferty programowej (dla przedszkolaków, dla młodszych nastolatków, edukacja, rozrywka; kreskówki, fi lmy fabularne), bezpieczeństwo (walor nie do przecenienia w budowaniu marki wśród rodziców, czyli... konsumentów) oraz mnogość modeli biznesowych od stacji o wąsko, ale precyzyjnie sprofi lowanej ofercie (np. MiniMini, CBeebies) CZERWIEC

12 TELE BILANS po kanały serwujące program dla różnych widzów (np. Nickelodeon, Disney Channel, czy Cartoon Network). Jolanta Adamowicz, Dyrektor kanałów MiniMini, ZigZap i Hyper (nadawca Canal+Cyfrowy), zauważa, że dziś wśród stacji dla najmłodszych widzów jest duża konkurencja, nadawcy dbają więc o atrakcyjny kontent i dopasowanie go do wybranej widowni. Dzieci zawsze lubiły oglądać bajki, ale rodzice odnosili się do telewizji dziecięcych sceptycznie. Dziś wiedzą, że odpowiednio dobrane programy są nie tylko bezpieczne, ale też wartościowe; niosą edukacyjne treści i mogą pozytywnie wpływać na intelektualny i emocjonalny rozwój dzieci. Założeń swojej strategii nadawczej nie ukrywa też koncern Disneya. Bardzo dużą wagę przywiązujemy do jakości produkcji, obsady oraz scenariuszy. Potrafi my opowiadać historie, z którymi nasza widownia się utożsamia. Disney Channel, Disney XD i Disney Junior stanowią rozrywkę dla całych rodzin, a nasze produkcje i przekazy adresowane są do szerszej widowni. Cały czas wsłuchujemy się w naszego widza, prowadzimy badania, aby lepiej poznać jego upodobania oraz oczekiwania. Nieustannie wprowadzamy do naszej ramówki nowości wylicza akcenty strategii Maciej Bral, wiceprezes i general manager Disney Channels w Europie Środkowej i Wschodnią oraz na rynkach zaliczanych do grupy Emerging Markets. Wielu nadawców deklaruje, że ważne jest, by oferta programowa była tak dobierana, by gwarantowała bezpieczeństwo. Przeprowadzone przez nas badania jakościowe wykazały, że do dużej popularności Cbeebies przyczynia się fakt, że rodzice uważają kanał za bezpieczny dla swoich dzieci podkreśla Ian McDonough z BBC. Tym, co wyznacza jakość kanału Nickelodeon (MTV Networks) jest fakt, że przekaz nie tylko posiada wartość rozrywkową czy edukacyjną, ale jest właśnie bezpieczny dla dzieci i pozbawiony agresji. Nasi odbiorcy, ci młodsi, i ci starsi, mogą śmiało identyfi kować się z bohaterami naszych programów kreskówek, czy seriali typu live action twierdzi Marta Szwakopf, senior channel manager Nickelodeona. Małgorzata Chapman, Dyrektor marketingu i PR satcji Cartoon Network, Boomerang i TCM na Europę Środkową i Wschodnią oraz kraje Beneluksu, zauważa, że każda ze stacji dla dzieci stara się budować swój charakter i wyróżniać się poprzez unikalną ofertą programową. W przypadku Cartoon Network kluczem do sukcesu są nowatorskie produkcje, posiadające wyrazistych bohaterów, do których aspirują widzowie. Wystarczy wymienić Bena Tennysona i Gwen z przebojowej serii Ben 10, Rexa z tegorocznej premiery Generator Rex czy bohatera serialu Angelo rządzi mówi Małgorzata Chapman. Cartoon Network stawia również na formaty autorskie i lokalny talent. Przykładami mogą tu być takie programy jak Dance Club, Staraoke, czy najnowsze przedsięwzięcie Ben 10: Ostateczne Wyzwanie, które będzie teleturniejem z udziałem polskich dzieci. Boomerang z kolei oferuje kolekcję klasyki animacji, dzięki której najmłodsi widzowie mogą poznać przygody postaci lubianych przez kilka pokoleń odbiorców (np. Scooby Doo, Flintstonowie, Królik Bugs). To gwarantuje widownię w różnych grupach wiekowych. Kontent, kontent i jeszcze raz kontent. Na wszystkich platformach, gdzie odbiorca dziecięcy jest obecny, a więc przede wszystkim tradycyjna antena i internet. Oprócz tego nadawcy dbają, by ich widzowie mieli kontakt ze swoimi ulubionymi bohaterami i z sukcesem rozwijają sprzedaż licencji zauważa Wojciech Kowalczyk. TECHNOLOGIA PRZYJAZNA DZIECIOM Ale w dobie rewolucji technologicznej w mediach elektronicznych o sukcesie telewizji decyduje już nie tylko dobrze skrojona oferta programowa. Stacje dziecięce bez internetu, oferty dodatkowej typu wideo na żądanie 12 CZERWIEC 2011

13

14 TELE BILANS (VoD), czy aktywności pozaantenowej nie mają co liczyć na spektakularny sukces. Stacja Cbeebies we wrześniu 2010 r. uruchomiła nową stronę www. Od czasu startu nowej strony liczba jej odwiedzin wzrosła do kwietnia 2011 r. o 62,5%. Internet, w tym media społecznościowe i wideo online to na pewno nie przejściowa moda, ale kanał komunikacji solidnie już wmontowany w biznes wielu nadawców dziecięcych. Z wielu badań wynika, że internet wyrasta na drugie po telewizji medium dziecięce, a skoro tak obecność w nim jest więcej niż pożądana. Staje się biznesową koniecznością. Nowe media, wbrew temu co słyszało się jeszcze kilka lat temu, nie są dla nadawców telewizyjnych żadnym zagrożeniem pozwoliły im rozwinąć nowe platformy dotarcia do odbiorcy, budując jeszcze większą lojalność do programów i postaci. Wystarczy spojrzeć na dane dotyczace oglądalności, by przekonać się, że e-rewolucja w żaden sposób nie zaszkodziła rynkowi dziecięcych stacji telewizyjnych. Odpływ widzów, owszem widzimy, ale z kanałów ogólnopolskich, w kierunku dziecięcych. A internet tylko wspiera biznes nadawców TV podkreśla szef marketingu At Media. Dlatego nadawcy są coraz bardziej otwarci. Internet traktujemy jako platformę, która pozwala nam poszerzyć liczbę stałych widzów, medium komplementarne do tradycyjnej telewizji, a nie zagrożenie mówi Małgorzata Chapman. Stąd umowy o współpracy stacji Turnera z Ipla.pl, czy Cyfrowym Polsatem. Marta Szwakopf, twierdzi, że doświadczenia Nickelodeona pokazują, że najlepsze efekty przynoszą działania zintegrowane co w tym wypadku znaczy takie, które łączą w sobie wszystkie platformy, gdzie marka stacji może się pojawić telewizja, internet, czy media mobilne. Obserwujemy na przykład, które seriale cieszą się największym zainteresowaniem widzów i tworzymy podstrony internetowe, dedykowane danym serialom. Ogromną popularnością cieszy się zarówno podstrona serialu Dora poznaje świat dla najmłodszych, jak i podstrona icarly dla starszych widzów mówi szefowa Nickleodeona. Stacja jest silnie obecna w internecie, a jej oferta dodatkowo udostepniana jest w ramach VoD (np. programy Awatar Legenda Aanga, czy Danny Phantom). Wszystko to efekt zmian w zachowaniu małych odbiorców mediów. Dziś za dodatkowy a kluczowy serwis stacji dziecięcych można uznać VoD. To naturalna platforma przedłużenia kontaktu z widzem, który pożądanego programu szuka w sieci, jeśli na przykład przegapił go w tradycyjnej telewizji. Brokerzy przewidują, że VoD będzie w najbliższych latach jednym z najszybciej rosnących obszarów w strukturze przychodów reklamowych stacji dziecięcych. Jak wszystkie telewizje, tak i kanały dziecięce z pewnością będą otwierać się na nowe technologie, takie jak HDTV, czy 3D, bo rośnie ich popularność i zainteresowanie konsumentów. Sądzę, że będzie to jednak ewolucja, a nie rewolucja, co związane jest z kosztami, które ponieść musi zarówno nadawca, jak i odbiorca mówi szefowa MiniMini i ZigZapa. I dodaje, że dla dzieci ciekawym rozwiązaniem jest telewizja 3D, choć ciągle produkcja treści trójwymiarowych jest droga, a odsetek gospodarstw domowych dysponujących telewizorami 3D niewielki. 14 CZERWIEC 2011

15 BILANS TELE NOWE STACJE U BRAM Mimo, że rynek stacji dziecięcych w Polsce jest nasycony, słychać o kolejnych debiutach. O własnych stacjach dla dzieci ściszonym głosem mówią nawet największe telewizje. Póki co debiutuje w Polsce kanał Nick Jr., druga po Nickelodeonie stacja dziecięca koncernu Viacom, nadawcy m.in. MTV. Na początek kanał Nick Jr. trafi ł m.in. do oferty platformy Cyfrowy Polsat i sieci Multimedia Polska. Polska to pierwszy kraj w regionie, gdzie pojawia się ta stacja. Nick Jr. To kanał kierowany do najmłodszej widownii tej w wieku 2-6 lat oraz ich rodziców. W ramówce debiutanta znalazły się takie produkcje jak: Dora poznaje świat, Dalej Diego, Umizoomi, znane z Nickelodeona, oraz premierowe serie w tym: Mały Bill, Bąbelkowy świat gupików, czy Max i Ruby. Nadawca chwali się, że Nick Jr. to marka globalna znana w 170 krajach a docierająca do 790 mln gospodarstw domowych na świecie. Pod względem profi lu widowni będzie to więc przede wszstkim konkurent Cbeebies i MiniMini, a także nowej marki telewizyjnej Disneya Disney Junior. Co ciekawe strategia Nick Jr. nie zakłada emisji reklam. Niemal równolegle ze startem nowej stacji Viacom, ruszyła kampania promocyjna nowego kanału dziecięcego Disney Junior, który od czerwca br. zastąpił stację Playhouse Disney. Rebranding stacji nastąpi we wszystkich krajach, gdzie nadaje Playhouse Disney i jest częścią globalnej strategii The Walt Disney Company. Disney Junior kierowany jest do dzieci w wieku od 2 do 7 lat (Playhouse Disney od 2 do 5 lat). Oprócz pozycji znanych z Playhouse w ramówce pojawiły się nowe seriale animowane, w tym Jake i Piraci z Nibylandii (piszemy o nim na str. 51). Strategia zakłada także emisję fi lmów fabularnych i produkcji lokalnych. Co nadawca stacji dla dzieci powinien wiedzieć? Podpowiedzi domu sprzedaży mediów tematycznych At Media: Dokładnie określ grupę docelową stacji i pod względem odbiorców, i reklamodawców. Nie tylko pomyśl o zakupie atrakcyjnego programingu, ale rzeczywiście zakup go. Dopasuj ramówkę do rytmu dnia odbiorców. Bez wątpienia pomoże ci czytelna strona internetowa dla widzów oraz rodziców z ciekawą zawartością (gry, konkursy, informacje o bajkach, bohaterach i ramówce) oraz ofertą VoD. Nieustannie pracuj nad zasięgiem technicznym swojej stacji, tak aby był jak największy. Jeżeli stacje myślą o przychodach z reklam udostępnienie reklamodawcom również akcji specjalnych/związania się z kontentem + łatwość zakupu i realizacji Bądź elastyczny w biznesie. Precyzyjnie określ budżet marketingowy. Przygotuj skuteczną i widoczną promocję dla widzów, działania PR wokół stacji oraz komunikację B-to-B do reklamodawców i domów mediowych. To zapewne nie jedyni tegoroczni debiutanci z sektora stacji dla dzieci. Tymczasem eksperci twierdzą, że nadawcy, którzy dobry moment na debiut przespali dziś mogą tylko żałować, że nie korzystają z potencjału dziecięcej oferty. Wszyscy ewentualni debiutanci będą musieli pokonać wysoką barierę wejścia. Konkurencja jest już duża, rynek mocno nasycony, marki istniejących stacji dziecięcych silne, a liczba reklamodawców ograniczona wieszczy Wojciech Kowalczyk Zainteresowanie nadawców uruchamianiem nowych dzieciecych podmiotów mediowych nie dziwi szefowej MiniMini. W branży płatnej telewizji, telewizje dziecięce to obecnie jeden z najbardziej konkurencyjnych obszarów. Stworzenie od podstaw nowej marki kanału dziecięcego nie jest łatwym zadaniem. Polska jest natomiast bardzo atrakcyjnym rynkiem dla nadawców zagranicznych, dlatego nieobecne jeszcze u nas stacje dziecięce bez wątpienia chcą spróbować tu swoich sił twierdzi Jolanta Adamowicz. Nadawcy już obecni na naszym rynku są optymistami. Wierzą, że segment telewizji dla dzieci będzie rósł i za sprawą widzów, i reklamodawców, i odważnych debiutantów. Choćby z tego względu, że mimo internetowego boomu, jak pokazują liczne badania, oglądanie telewizji to ciągle najlepsza forma rozrywki dla polskich dzieci i ich rodziców. Nie wiadomo jednak, czy z tego powodu cieszyć się, czy raczej smucić. PIOTR MACHUL CZERWIEC

16 TELE O TYM SIĘ MÓWI Debiut VIACOM BLINK! Viacom International Media Networks oraz Endemol największy niezależny producent programów telewizyjnych na świecie, wprowadzają na rynek nowy kanał rozrywkowy, skierowany do kobiet między 16 a 49 rokiem życia Viacom Blink!. Pierwszym krajem na świecie, w którym zadebiutuje Viacom Blink! będzie Polska. W lecie br., stacja będzie dostępna w ofercie dwóch wiodących operatorów: Multimedia Polska oraz telewizji nowej generacji n, jak również u innych dostawców, docierając do ponad miliona gospodarstw domowych. Ojcowie założyciele nowego kanału Aktualnie VIMN oraz Endemol rozważają również możliwość rozszerzenia dystrybucji kanału o kraje: Europy Środkowej, Bliskiego Wschodu czy Ameryki Łacińskiej. Nowy kanał oferuje premierową ofertę programową, złożoną z najlepszych propozycji i formatów telewizyjnych ze światowej oferty fi rmy Endemol: seriale i programy obyczajowe, lifestyle`owe, komediowe, reality TV, dokumentalne oraz game shows. W ramach długoterminowej współpracy między partnerami, VIMN otrzyma dostęp do ponad godzin programów do wykorzystania w telewizji oraz na platformach cyfrowych. W pierwszym roku stacja wyemituje około 800 premierowych godzin programów z segmentu premium, a w kolejnych latach około 650 godzin. Wśród najciekawszych propozycji znajdą się znane na świecie seriale (Rozpalić Cleveland, Ekipa ratunkowa, The Secret Life of Us, Spirited, Home and Away), programy lifestyle`owe (Make Me A Supermodel, Gok`s Fashion Fix), formaty rozrywkowe i reality (Wielka miłość małych ludzi, Nieustraszeni) czy wybór najlepszych programów i seriali dokumentalnych (Sekrety zbrodni). Wraz ze startem stacji VIMN zaoferuje swoim partnerom dystrybucyjnym oraz klientom reklamowym unikalną propozycję z ofertą, dobraną do potrzeb i zainteresowań głównie żeńskiej części publiczności. Bob Bakish Prezes i CEO VIMN, stwierdził: Wprowadzenie stacji Viacom Blink! powiększy i dodatkowo uatrakcyjni naszą bogatą ofertę marek o międzynarodowym zasięgu, na którą składają sie tak znane stacje, jak MTV, Nickelodeon, Comedy Central, Viva czy COLORS. Partnerska współpraca z fi rmą Endemol to połączenie cenionej oferty programowej z naszą silną obecnością na światowym rynku medialnym oraz doświadczeniem w tworzeniu i budowaniu marek o międzynarodowym zasięgu. Dzięki temu, możemy naszym odbiorcom oraz partnerom biznesowym zaoferować całkiem nową, interesującą propozycję. Make me a supermodel Rozpalić Cleveland Ynon Kreiz, Prezes i CEO Endemol, dodał: VIMN to jeden z największych graczy na rynku światowej rozrywki i jesteśmy niezwykle zadowoleni z faktu iż możemy połączyć razem siły. Rezultatem naszej międzynarodowej, partnerskiej współpracy jest unikalny projekt, który oferuje tysiące godzin programów z bogatego portfolio fi rmy Endemol. Liczymy na owocną współpracę z VIMN, która sprawi że Viacom Blink! stanie się międzynarodowym hitem wśród widzów na całym świecie. (ap) 16 CZERWIEC 2011

17

18 TELE O TYM SIĘ MÓWI Gołębie serce MIKE A TYSONA Byłem prześladowany jako dzieciak, zrywałem się ze szkoły, żeby tego uniknąć. Tak zaczęła się moja przygoda z ptakami. Zamiast chodzić do szkoły, przesiadywałem na dachu swojego domu, gdzie był gołębnik. Legendarny bokser wagi ciężkiej Mike Tyson zawsze lubił hodować gołębie. Te ptaki towarzyszyły mu przez całe dzieciństwo, które spędził w Brooklynie. Tak naprawdę, Tyson wymierzył pierwszy cios, kiedy łobuz z sąsiedztwa zabił gołębia i rzucił mu go w twarz. Z czasem Mike stawał się coraz bardziej sławnym mistrzem bokserskim. Przez ten cały czas gołębie i gołębnik na dachu były jego sekretnym miejscem schronienia. Teraz Discovery Channel prezentuje nową, sześciodocinkową (premierowy odcinek 26 czerwca) serię Gołębie serce Mike a Tysona, w której zobaczymy znanego boksera, nie tylko zajmującego się gołębiami, ale również ścigającego się z nimi. W kolejnych programach zajrzymy do miejsc, w których dorastał ten legendarny sportowiec. Poznamy jego przyjaciół, którzy są z nim od wielu, długich lat. Jednocześnie zajrzymy do świata hodowców gołębi, aby poznać bliżej to niecodzienne hobby. W życiu Mike a Tysona, byłego mistrza świata wagi ciężkiej, nie brakowało zawirowań. Osiągnął on wyżyny jako król świata boksu i najmłodszy mistrz wagi ciężkiej, niestety tryb życia, jaki prowadził a nie brakowało w nim alkoholu, narkotyków i przemocy przyniósł mu bardzo złą sławę. Od pewnego czasu Mike obrał nową drogę, odcinając się od swojej niepokornej natury. Z pomocą terapeuty i religii próbuje odbudować swoje życie. Gołębie były i są niezmiennym elementem towarzyszącym żelaznemu Mike owi w każdym momencie jego życia. Choć większości ludzi może się to wydawać nieprawdopodobne i nieprzystające do wizerunku bestii, Mike rzeczywiście ma własną hodowlę, z imponującą liczbą 2500 ptaków. 18 CZERWIEC 2011

19 O TYM SIĘ MÓWI TELE WYWIAD Z MIKE M TYSONEM Mike, miałeś burzliwą przeszłość. Teraz twoje życie zmieniło się kompletnie. Przeszedłeś na weganizm. Jesteś wreszcie niemalże ambasadorem hodowli i wyścigów gołębi. To bardzo zaskakujące. W którym momencie postanowiłeś przewartościować swoje życie. Jakie wydarzenie przeważyło o tym, że nadszedł czas na zmiany? Myślę, że wszystko zaczęło się od śmierci mojej czteroletniej córki. Początkowo myślałem, że to koniec, ale zdałem sobie sprawę, że to może być również początek czegoś dobrego. Muszę żyć dla niej nie tak jak dotychczas, ale tak by dawać dobry przykład. Jestem jej to winien. Wielu ludzi zdziwił fakt iż zajmujesz się hodowlą gołębi, ale ty rzeczywiście robisz to od dziecka. Dla mnie to naprawdę długa historia. Miałem 9 lub 10 lat kiedy zacząłem opiekować się gołębiami. Serial emitowany przez Discovery Channel, w którym występuję, mówi jednak o hodowli gołębi wyścigowych, a to coś zupełnie innego. One latają godzinami, zmierzają do określonego celu. To wymaga specjalnego przygotowania i szkolenia. Tyle rzeczy może im się po drodze przytrafi ć deszcz, atak jastrzębia czy sokoła. Czasem czekasz na nie godzinę lub nawet dwie. Jest przy tym dużo zmartwień, ale to też sprawia, że hodowla gołębi jest bardziej intrygująca. Grałeś w filmie Kac Vegas, niedługo amerykańska premiera kontynuacji tego filmu. Czy w niej również miałeś swój udział? Rzeczywiście, ostatniego lata kręciliśmy kolejną część tego fi lmu. Kocham aktorstwo i bardzo chciałbym zająć się tym na poważnie. Chcę dostarczać ludziom rozrywki trochę tak jak wtedy, kiedy walczyłem na ringu. Widzieliśmy Cię w kinie. Teraz będzie Cię można oglądać w serialu telewizyjnym Gołębie serce Mike a Tysona na Discovery Channel. Czy kolejnym krokiem będzie występ na scenie? Bardzo chciałbym występować w teatrze. To nie jest łatwe, ale chciałbym mieć możliwość rozwinąć się właśnie na scenie. Może jestem naiwny, ale wydaje mi się, że mógłbym być w tym całkiem dobry. (olab) REKLAMA WYNAJEM SPRZ TU: system do animacji komputerowej MOTION CAPTURE (tak e z ob ug i studiem), kamera Arri ALEXA, specjalistyczny system do Color Grading u oraz Compositing u obrazu SGO - MISTIKA, LINK cze bezprzewodowe z kontrol kamery. Kontakt telefoniczny: kk@accentec.pl

20 TELE WARTO WIEDZIEĆ TECHNIKA BATERIE, AKUMULATORY EFP i ENG* materiały telewizyjne sporządzane w terenie tym codziennie żyje świat. Potrzebna jest kamera, mikrofon, oczywiście ludzie i oczywiście zasilanie. Akumulatorowe. pojemniejsze, ale bardziej kapryśne, wymagają innych ładowarek (taka dla NiCd może je tylko uszkodzić), są czułe na temperaturę (na początku używane tylko w relatywnie niskich). Litowo-jonowe są (przy tej samej pojemności) najlżejsze, ale i najbardziej kłopotliwe wymagają wbudowanej do środka elektroniki (to te dodatkowe styki) zabezpieczającej zarówno przed przeładowaniem jak i nadmiernym wyładowaniem. Głównie stosowane w telefonach komórkowych i laptopach bowiem z uwagi na znacznie większą rezystancję wewnętrzną nie sprawdzają się przy dostarczaniu dużych prądów (samo podanie względnie dużej pojemności nie wystarcza!). Technologia litowo-jonowa jest jeszcze dość trudna, zawodna, stosowany tu elektrolit jest palną substancją organiczną i znane są dość liczne wypadki jakie się zdarzały z tymi bateriami. Tak więc 70% baterii NiMH i litowo-jonowych to ogniwka AAA, za małe i, z uwagi na małe prądy (wysoka rezystancja wewnętrzna), nie nadające się do wideo laptop typowo pobiera mniej niż 1A (przy 12 V), komórka około 0,5A (przy 5 V), kamera ENG zaś od W. Inne typy, takie jak kwasowo-ołowiowe lub żelowe, są większe, cięższe, droższe i żyją znacznie krócej. Srebrowo-cynkowe zaś, niegdyś bardzo obiecujące (znaczna gęstość energii) obecnie używane są jedynie w sprzęcie wojskowym. Ostatnim krzykiem mody są ogniwa paliwowe przetwarzające tlen i wodór w prąd i wodę (ten ostatni krzyk wynaleziono w roku 1839 ). Teoretycznie są idealne, w praktyce są wielokrotnie droższe, bo i pro ,4 V na zimno 14,4 V z pamięcią 14 14,4 V poczatek używania Itu często groza nic tak nie denerwuje jak konieczność wymiany niespodziewanie padłej baterii na nową, naładowaną, jak niepewność odnośnie stopnia jej naładowania czy zużycia. Do tego istnieje wiele mitów dotyczących efektu pamięciowego, czy sposobów jedynie słusznego postępowania z akumulatorami. Jest wiele typów akumulatorów, profesjonalny sprzęt wideo korzysta zasadniczo tylko z trzech rodzajów, o stopniowo coraz większej pojemności: NiCd (niklowo-kadmowych), NiMH (niklowo-wodorkowo-metalowych) oraz litowo-jonowych. Celki baterii niklowych mają napięcie nominalne 1,2 V, celki litowe 3,6 V. Wszystkie stają się coraz lepsze, dominują NiCd (po rozczarowaniu innymi rozwiązaniami), ładują się 3 razy szybciej niż pozostałe, mają średnio 3-krotnie dłuższy czas eksploatacji i są niezastąpione w przypadku konieczności dostarczania dużej mocy (powyżej 40 W). Baterie NiMH są Napięcie odcięcia kamkordera Stop kamkordera 12 V z pamięcią 12 V na zimno 12 V poczatek używania 25% 50% 75% 100% Pojemność baterii Stop kamkordera 20 CZERWIEC 2011

21 WARTO WIEDZIEĆ TELE dukcja jest droga (specjalne membrany PEM, koszt uzyskania wodoru) i wymagania olbrzymie (szczelny zbiornik wytrzymujący wysokie ciśnienie niebezpiecznie palnego wodoru, staranna instalacja, zabezpieczenie przed wilgocią, kurzem czy nadmierną temperaturą). Jak na razie baterie są od ogniw o niemal połowę mniejsze, lżejsze a koszt ładowania jest dziesięciokrotnie niższy. DOBÓR ODPOWIEDNIEJ BATERII Kierować się należy nie samym napięciem baterii, ale ZAKRESEM jej napięć od napięcia tuż po naładowaniu do napięcia określanego jako napięcie końcowe wyładowania (EODV). Taki zakres należy porównać z zakresem napięć pracy zasilanego urządzenia. Typowo kamkorder pracuje od 10,5 11 V do 17 V. Dla baterii 12 V (10 celek NiCd lub NiMH) zakres napięć wynosi V, dla baterii 13 V (13,2 V, 11 celek) 11-15,5 V a dla akumulatora 14 V (14,4 V, 12 celek, lub 4 celki litowojonowe) V. Dwunastowoltowa wersja nie będzie więc nigdy rozładowywana do końca, kamkorder zakończy pracę wcześniej! Co więcej, liczy się jeszcze temperatura. Sytuację ilustruje rysunek przedstawiający krzywe wyładowania poszczególnych typów baterii. Akumulator 14,4 V będzie, niezależnie od jego wieku czy temperatury, pracował do samego końca. Akumulator 12 V, o tej samej pojemności zakończy, w najlepszym razie, swą pracę oddawszy trzy czwarte energii. Akumulator 12 V ze spadkiem napięcia (niesłusznie zwanym pamięcią ) odda energii połowę, a na zimno tylko jedną czwartą! Parę słów o efekcie pamięciowym. Prawdziwy występuje pewnie raz na milion przypadków kiedy to regularnie ładuje się i rozładowuje baterię przez dłuższy okres o dokładnie tej samej godzinie. Zjawisko to zaobserwowała NASA satelita wchodził i wychodził ze strefy światła (ładowanie) lub cienia (rozładowanie) idealnie o tej samej porze. Po kilku tygodniach okazało się, że baterie to zapamiętały i nie chciały, mimo iż nie były rozładowane do końca, oddawać więcej energii niż zwykły były poprzednio. W warunkach rzeczywistych do takich sytuacji nigdy nie dochodzi (chyba że ktoś się bardzo uprze). Stąd porady kompletnego rozładowywania baterii niklowych przed ich ładowaniem są bez sensu, a nawet są szkodliwe! Istnieje natomiast coś takiego jak pojawiający się efekt spadku napięcia podczas rozładowywania, ale nie ma to wpływu na pojemność baterii. Chyba że ten spadek wypadnie poniżej zakresu dolnego napięcia zasilania danego urządzenia. Napięcie celiki (V) Temperatura pokojowa Temperatura inna niż pokojowa Ale to przecież inna historia. Wbrew utartej opinii Pamięć dotyczy nie tylko baterii NiCd, ale i w pewnym stopniu NiMH i Li-jonowych. Tu mała uwaga wiele zależy od konstrukcji zasilacza czy przetwornika wewnątrz urządzenia. Sytuacja powyższa dotyczy konstrukcji zależnych od napięcia, rozwiązania impulsowe, zależne od pobieranej energii, mają znacznie szerszy zakres dopuszczalnych napięć zasilania. Czy tylko napięcie? Oczywiście nie liczy się pojemność i napięcie i prąd możliwy do pobrania z akumulatora. A zatem MOC. Nie należy się kierować tylko wartością Ah (amperogodzin), która może być imponująca nawet w małych ogniwkach, ale wartością watogodzin Wh. Staje się to jasne po porównaniu dwóch baterii o tej samej pojemności 5 Ah, pierwsza ma 12 V, druga 14,4 V. W czasie jednej godziny pierwsza odda 60 Wh, druga 72 Wh (ampery mnożymy przez wolty). Pomijając dopuszczalne limity napięć, kamkorder będzie pracował z pierwszą baterią 2,5 godziny, z drugą zaś godzin 3, o 20% dłużej! Skoro o pojemności mowa sprawdzanie pojemności poprzez pomiar czasu świecenia się żarówki czy płynięcia prądu przez rezystor też prowadzi do błędnych wniosków. Kolejny przykład: podobna para baterii 12 i 14,4 V, opornik 3 Ω, 12-woltowa wytrzymała pełną godzinę, 14,4 woltowa siadła po 55 minutach. Fałszywy wniosek pierwsza ma pojemność o 10% mniejszą niż druga. Jest dokładnie odwrotnie to druga jest o 32% pojemniejsza. Dlaczego? Inna była przecież wartość prądu (i napięcia) dla pierwszej I = 12/3 = 4 A a pojemność 12 x 4 x 60/60 = 48 Wh, dla drugiej I = 14,4/3 = 4,8 V, pojemność zaś 14,4 x 4,8 x 55/60 = 63,4 Wh. Zalecenia fachowców są jasne 1) dobierać taką baterię, aby do jej wymiany pracowała przynajmniej 2 godziny oraz 2) pojemność baterii (w Wh) ma być równa podwojonej mocy zasilanego odbiornika (kamery, kamkordera, lampy). Kamkorder o mocy 25 W powinien więc być zasilany akumulatorem o pojemności CZERWIEC

22 TELE WARTO WIEDZIEĆ TECHNIKA MH 14,4 V 140 Wh Li-jonowa, 14,4 V 160 Wh Ładowarka minimum 50 Wh. Stosunek pojemności do prądu wyładowania wpływa istotnie na czas życia baterii - 25 W kamkorder nie zaszkodzi baterii 50 Wh, która będzie pracowała kilka miesięcy dłużej niż (częściej przecież wymieniana) bateria 25 Wh. ŁADOWANIE BATERII Zjawiska elektrochemiczne towarzyszące ładowaniu są dość skomplikowane. Zależą od trybu ładowania (wolne, szybkie), temperatury i oczywiście konstrukcji ogniwa. Różna jest odporność na przeładowanie lub nadmierne wyładowanie. Oba są niebezpieczne i dla baterii i dla ludzi. NiCd są tu najbezpieczniejsze dzięki nieco większej powierzchni okładzin ujemnych absorbują nadmiarowy ładunek i zamieniają na ciepło, które przy umiarkowanym przeładowywaniu jest bezproblemowo odprowadzane na zewnątrz. Przy większych prądach po całkowitym naładowaniu zaczyna się wytwarzać tlen, który mimo zaworu bezpieczeństwa może wskutek wysokiego ciśnienia uszkodzić celkę, przy bardzo dużych prądach i zimnej temperaturze pojawia się wodór a to jest już bardzo niebezpieczne. Najgorsze jest ładowanie zimnych baterii. Owszem zaleca się ich przechowywanie w lodówce, ale ładowanie powinno bezwzględnie odbywać się w temperaturze pokojowej. Podobnie zachowują się celki NiMH, ale wersje Li-jonowe absolutnie nie tolerują przeładowania, mają też zawór odprowadzający organiczny i palny elektrolit, ale po takiej przygodzie nadają się tylko do wyrzucenia. Problem każdej ładowarki to właściwy moment PRZERWANIA ładowania. Na szczęście celki baterii same sygnalizują, że mają dość wyraźnym spadkiem napięcia. Ten właśnie spadek napięcia powinna wykryć dobra ładowarka. Niestety, nie jest to takie proste jak widać z rysunku w temperaturach innych niż pokojowa ten spadek jest bardzo mało wyraźny. Najprostsze ładowarki monitorują napięcie, lepsze napięcie i temperaturę, cyfrowe to wszystko plus zapisane w chipie cyfrowej baterii dane o jej pojemności czy liczbie cykli. Problem polega na tym, że wszystkie akumulatory składają się z kilku celek, z których każda ma nieco inne parametry (mimo starannego doboru w fabryce, po latach dzieją się tam dziwne sprawy). Czujniki napięcia czy temperatury (tak naprawdę to chwilowego spadku napięcia oraz chwilowego wzrostu tempa narastania temperatury) w każdej celce to rozwiązanie pewne ale i drogie. Najlepsze są baterie i ładowarki tworzące jeden, interaktywny system. Generalnie należy unikać parowania baterii i ładowarek pochodzących od innych producentów oraz ładowarek uniwersalnych. Zła ładowarka to gwarancja wczesnego zakupu nowych i drogich baterii. Kolejny mit głosi, że lepsze jest ładowanie wolne (małym prądem, 1/10 pojemności) niż szybkim. Jest dokładnie odwrotnie, ładowanie szybkie (1 do 6-8 godzin) prądem równym pojemności (dla 5Ah jest to 5A) jest prawidłowe, bo tak są te baterie zaprojektowane. Mały prąd przez długi czas może doprowadzić do powstania na płytkach baterii NiCd obszarów wtórnych stopów czegoś w rodzaju ogniw o napięciu 1,08 V. Bateria staje się wówczas podwójna częściowo 12 a częściowo 10,8 woltowa. Rozładowaniu i ładowaniu podlega wówczas część o wyższym napięciu (a więc i część baterii), część 10,8 V pozostaje bez zmian. Nadmierne rozładowanie również prowadzi do problemów niszczenia celek, odwracania ich polaryzacji i wydzielania się wodoru. Techniką naprawdę współczesną są ładowarki i baterie interaktywne i inteligentne sterowane mikroprocesorem i chipem z oprogramowaniem (umożliwiającym aktualizację). Urządzenia takie uprzytamniają wielu użytkownikom przywykłym do tego, że już po pół roku trzeba wyrzucić połowę użytkowanych akumulatorów, że tak wcale być nie musi, że baterie mogą pracować znacznie dłużej, minimum przez 2 lata. I to bez ryzyka i niepewności, ze 100% kontrolą niezawodności. GRZEGORZ MORKOWSKI Podczas pisania artykułu korzystałem z materiałów fi rmy Anton Bauer, znanego producenta profesjonalnych systemów zasilania bateryjnego. * Electronic Field Production i Electronic News Gathering dziennikarstwo elektroniczne. 22 CZERWIEC 2011