Podstawy Zarządzania ćwiczenia zakres tematyczny zaliczenia.

Transkrypt

1 Podstawy Zarządzania ćwiczenia zakres tematyczny zaliczenia. 1. Analiza PEST (umiejętność praktycznego przeprowadzenia analizy). Próba określenia jaki sposób poszczególne otoczenia wpływają na organizację, ewentualnie również prognozy oddziaływania czynników z otoczenia polityczno-prawnego, ekonomicznego, społecznokulturowego, technologicznego, bliższego. 2. Analiza SWOT (umiejętność praktycznego przeprowadzenia analizy). Mocne strony, słabe strony, szanse, zagrożenia. Pomaga odpowiedzieć na pytania: Czym jest organizacja dziś? Czym powinna być w przyszłości? Jaka powinna być droga ku temu. 3. Definicja ZARZĄDZANIA Zarządzania to decydowanie; działanie podejmowane po to by wykorzystać potencjały ludzkie i techniczne w celu osiągnięcia określonych celów organizacji, inne definicje. 4. Definicja ORGANIZACJI Np. Kotarbińskiego i Bogdanienki. Co się składa na organizację? Zespół ludzi, odpowiednie środki, wspólne zadania, wynik lepszy niż w wypadku indywidualnych działań, podział pracy, koordynacja, świadome wyznaczanie celów. Organizacja po coś, działa w sposób funkcjonalny i dostosowuje swoje narzędzia i działania po to, by osiągnąć cele. 5. ZMIANY w organizacji i rodzaje zmian (restrukturyzacja, lean manadgement wyszczuplenie organizacji, outsourcing, outplacement, co-sourcing, dywestycje, empowerment upoważnienie, downsizing zmniejszenie rozmiarów, reingeenearing czysta karta, reorganizacja strategiczna) 6. PODZIAŁ ORGANIZACJI status prawny. Władzy publicznej (urzędy, samorządy, wojsko, policja, straże), gospodarcze (spółki handlowe, spółdzielnie, banki, jednostki badawcze, przedsiębiorstwa państwowe, izby gospodarcze), usług społecznych (oświata, służba zdrowia, opieka, edukacja wyższa, kultura, resocjalizacja), zrzeszeniowe (stowarzyszenia, kościoły, związki zawodowe, partie uczestnictwo w nich po to by zaspokoić partykularne interesy lub potrzeby psychologiczne). 7. Definicja PRZEDSIĘBIORCY. Np. osoba zajmująca się działalnością gospodarczą/organizacyjną, kieruje przedsięwzięciami, podejmuje decyzje o wykorzystaniu zasobów, odpowiada za firmę, ma prawo do zysku). 8. Definicja OTOCZENIA ORGANIZACJI. Np. To co znajduje się na zewnątrz niej, poza jej granicami, oddziałuje na nią. Organizacja zawsze działa w otoczeniu, które wpływa na nią, podobnie jak ona sama wpływa na otoczenie. 9. OTOCZENIE BLIŻSZE/OTOCZENIE DALSZE. Bliższe podmioty i czynniki bezpośrednio wpływające na organizację i na które wpływa organizacja. Dalsze zespół czynników zewnętrznych od których jest uzależniona organizacja, a na które sama nie ma bezpośredniego wpływu. 10. ZMIANY w OTOCZENIU, METODY PRZEWIDYWANIA. Obserwowanie trendów, czyli trwałych i istotnych zmian możliwych do przewidzenia. Metoda delficka odwołanie do opinii ekspertów, następnie wspólna korekta opinii, wypracowanie względnie spójnego stanowiska. Metoda scenariuszowa badanie różnych wariantów szans ich wystąpienia, próba określenia konsekwencji, co by było gdyby? Foresight systematyczne przewidywanie przyszłości oraz proaktywne działania na rzecz wystąpienia określonych zmian (edukowanie, stymulowanie, np. wspólnie z ngo, rządem). 11. CYKL DZIAŁANIA ZORGANIZOWANEGO Cykl organizacyjny to działanie zmierzające do określonego celu, charakteryzujące się zachowaniem odpowiedniej kolejności etapów. Przygotowanie, wykonanie, kontrola. Szczegółowo zaś: postawienie jasnego, ściśle określonego celu; zbadanie warunków i środków, które trzeba zastosować aby osiągnąć cel; planowanie działania; przygotowanie warunków i środków uznanych

2 za niezbędne do zastosowania; realizacja, czyli wykonanie działania; kontrola wyników i wyciągnięcie wniosków. Koncepcję cyklu organizacyjnego pracował Le Chatelier. Cel powinien być jedyny, ścisły, ograniczony, użyteczny. 12. DETERMINIZM POZNAWCZY. Zjawiska organizacyjne są ze sobą połączone. Zależność przyczynowo-skutkowa. Te same zjawiska dają podobne wyniki. Nie ma przypadku. 13. STRUKTURY ORGANIZACYJNE. Układ relacji łączących elementy organizacji. Podstawowe elementy to: stanowiska pracy i komórki organizacyjne. 14. STRUKTURY ze względu na: charakter relacji - formalne (sformalizowane), nieformalne (niesformalizowane). stopień centralizacji władzy scentralizowane, zdecentralizowane rozpiętość kierowania i wielkość komórek organizacyjnych smukłe, płaskie. 15. PARAMETRY STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH wg Henry'ego Mintzberga. Zwłaszcza: mechanizmy spajające (etos, poczucie misji, przepisy i standardy), szkolenie i indoktrynacja (jaki jest ich cel), specjalizacja (określanie wąskich lub szerokich kompetencji), formalizacja (wpływ na procesy decyzyjne, wydajność, innowacyjność). 16. KONCEPCJE/KIERNKI ZARZĄDZANIA ORGANIZACJAMI a) kierunki klasyczne (naukowego zarządzania, administracyjny, human relations/psychospołeczny); b) podejście systemowe; c) nowoczesne (gry organizacyjnej, równowagi organizacyjnej, nowofalowe/postmodernistyczne). 17. NAUKOWE ZARZĄDZANIE/NAUKOWA ORGANIZACJA PRACY. Zwany też kierunkiem przemysłowym. Specjalizacja, szkolenie, nadzór, praca akordowa. Przedstawiciele to m. in: Fryderyk W. Taylor (inżynier, wynalazca, racjonalizator, porzuca Harvard i zostaje ślusarzem. Stosuje metod badawcze z nauk ścisłych. Badacz i innowator, np. sortowaczki kulek do łożysk oraz ładowacze z Bethelem. Nadzór nad pracownikami, specjalizacja kierownictwa), ale też Henry L. Gant (praca od zadania z premią, premia dla nadzorcy, karty instrukcyjne, jasne polecenia i kryteria oceny wykonania zadania, ważna rola szkolenia i funkcja instruktora,), Henry Ford (taśma produkcyjna Forda T), Frank i Lilian Gilbreth (ergonomia, mikroruchy, innowacje np. stół na cegły o regulowanej wysokości, Lilian badała zmęczenie nieuniknione <ogólne> oraz zbędne <bezcelowe> oraz zagadnienia motywacji pozapłacowej oraz pobudzania konstruktywnego współzawodnictwa), Henri Le Chatelier (cykl działania organizacyjnego). 18. KIERUNEK ADMINISTRACYJNY. Socjolog Max Weber (biurokracja, administracja, bezosobowe przepisy; władza może mieć różne źródła, podział ze względu na pochodzenie władzy tradycyjna, charyzmatyczna, legalna, rodzaje podporządkowania ze względu na typ władzy poddani, zwolennicy, posłuszni względem prawnie ustanowionego bezosobowego porządku; biurokracja zorganizowana w oparciu o zasady: ścisłego podziału pracy, formalizacji i przewidywalności działania, osobistej wolności urzędników, hierarchii urzędowej, oddzielenia stanowisk urzędowych od interesów zajmujących je osób, dokumentacji). Henri Fayol (zarządzania można się nauczyć, 14 zasad zarządzania, np. podział pracy, autorytet, dyscyplina, jedność rozkazodawstwa, jednolitość kierownictwa, podporządkowanie interesów osobistych interesowi ogółu więcej na s. 105 Bogdanienko). 19. KIERUNEK HUMAN RELATIONS/PSYCHO-SPOŁECZNY. Elton Mayo (wydajność pracy uzależniona również od relacji i stopnia realizacji potrzeb społecznych; eksperyment w fabryce przędzy, premie za przekroczenie normy, samo wprowadzenie zmiany w statyczne środowisko powoduje wzrost wydajności, ). Mary Parker Follet (krytyka tayloryzmu, psychologia pracy, rządzi się z ludźmi, a nie ludźmi, ludzie powinni być odpowiedzialni za coś, a nie przed kimś, władza możliwa do delegowania i współdzielenia, kierownik jako koordynator zbiorowych wysiłków, rozwiązaniem konfliktu nie jest dominacja jednej strony lub kompromis, lecz integracja pragnień, interesów, postulatów). Abraham Maslowe (badał motywacje ludzkie, piramida Maslowe'a potrzeby biologiczne, bezpieczeństwa,

3 przynależności, szacunku, realizacji). 20. PODEJŚCIE SYSTEMOWE. Zerwanie z postulatem poznawania całości poprzez analizę części (dogmat kartezjański). Najważniejsze dla zrozumienia logiki funkcjonowania systemów jest zrozumienie powiązań, jakie zachodzą między jego elementami i między tymi elementami, a ich zewnętrzem. Wcześniej analizowano relacje liniowe (przyczyna-skutek), teraz zwrócenie uwagi na sprzężenie zwrotne. Otwarcie na: synergię (elementy wchodzą w relacje i tworzą nowe jakości), ekwiwalentność (taki sam efekt może być osiągnięty różnymi drogami), suboptymalizację (taka optymalizacja, która doprowadza do rzeczywistego polepszenia funkcjonowania całego systemu). Podejście systemowe od połowy XX wieku. 21. NOWOCZESNE PODEJŚCA na przykładzie podejścia postmodernistycznego. Rozwiązanie konkretnych problemów powinno być dostosowane do sytuacji i uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych). Podejście sytuacyjne sytuacjonista powinien kierować się pragmatyzmem i relatywizmem. Jakie jest odpowiednie rozwiązanie? To zależy. 22. MENEDŻER. Osoba, której podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarządzania. Zadania (role) menedżera: przewodzenie, planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie, kontrolowanie motywowanie. 23. OBSZARY LUDZKICH POTRZEB i OBOWIAŻKI PRZYWÓDCY wg JOHNA ADAIRA: Potrzeby zespołu ustalanie standardów, utrzymanie dyscypliny, tworzenie ducha zespołu, szkolenie i rozwijanie; potrzeby zadania określanie celów, kontrola działań, korygowanie planu; potrzeby jednostki zajmowanie się problemami osobistymi, ustalanie sensu, rozwijanie kompetencji. 24. PRZYWÓDZTWO. Cechy osobowości i umiejętności lidera s. 139; Siatka stylów kierowania s Definicja INTELIGENCJI EMOCJONALNEJ. Składają się na nią: samoświadomość, samokontrola, motywacja, empatia, umiejętności społeczne. 26. KONCEPCJA PRZYWÓDZTWA SYTUACYJNEGO KENA H. BLANCHARDA SLII Podwładny o niskich kompetencjach i wysokim zaangażowaniu właściwy styl przywództwa dyrektywny / instruktażowy (buduj, ucz, sprawdzaj postępy). Podwładny o niskich kompetencjach i zaangażowaniu właściwy styl przywództwa trenerski (kieruj, wspieraj, pokazuj właściwe drogi). Podwładny o dobrych kompetencjach i średnim zaangażowaniu właściwy styl przywództwa wspierający (chwal, słuchaj, wciągaj). Podwładny o wysokich kompetencjach i zaangażowaniu właściwy styl przywództwa delegujący (przekazuj zadania, nie przeszkadzaj w wykonaniu). 27. WIZJA ORGANIZACJI. Nasycony pozytywnymi emocjami obraz organizacji w przyszłości. 28. MISJA ORGANIZACJI zestaw względnie trwałych celów organizacji. 29. Definicja STRATEGII ORGANIZACJI Np. plan działań służąc menedżerom do pozycjonowania organizacji czy skutecznego konkurowania. Strategia to długookresowy plan działania. 30. UPROSZCZNY PROCES PLANOWANIA STRATEGICZNEGO. a) analiza organizacji (siły, słabości, zasoby, umiejętności, relacje, inne) + analiza otoczenia (jego wpływ na organizację, np. PEST); b) ustalenie wizji i misji; c) określenie celów; d) sprecyzowanie celów w zakresie rynków i produktów ; e) wyznaczenie sposobów osiągnięcia celów (np. w zakresie zapewnienia odpowiedniej pozycji rynkowej, stworzenia innowacji, osiągnięcia zysków itp.). 31. RELACJE z KONKURENTAMI konfrontacja, budowa nisz rynkowej, unikanie konkurencji, kooperacja. 32. STRATEGIE WOBEC RYNKÓW I PRODUKTÓW

4 penetracja rynku poprawa pozycji firmy w zakresie dostarczania obecnych produktów obecnym klientom; rozwój rynku szukanie nowych nabywców na produkty, ewentualnie lekka niewielka ich modyfikacja; rozwoju produktu nowe wersje produktu kierowanego do dotychczasowych klientów; dywersyfikacji nowe produkty dla nowych grup odbiorców. 33. METODA ANALIZY STARTEGICZNEJ BCG. Tempo wzrostu rynku w stosunku di względnego udziału produktu w rynku. Gwiazdy duży udział w rosnącym rynku, produkt wymaga dużych inwestycji, ale ma szansę zapewnić w przyszłości duży i stabilny zysk Dojne krowy - rynek już nie rośnie lub też rośnie wolno, ale produkt ma duży udział, produkt bardzo zyskowny, nie wymagający już znacznych inwestycji. Znaki zapytania mały udział w nadal rosnącym rynku, konieczna jest decyzja czy dużo w niego zainwestować by stał się gwiazdą a potem może dojną krową, czy też uniknąć inwestycji gwarantując średni, lecz stabilny zysk, ale ryzykując degradację rynkową produktu Psy (kule u nogi) mały udział w wolno lub w ogóle nie rosnącym rynku, raczej do odstrzału (wycofanie z rynku). 35. BENCHMARKING. Porównywanie się do lidera rynku, naśladowanie danych praktyk lidera. 36. TQM. Total Quality Manadgement Całkowite Zarządzanie Jakością. 37. KULTURA ORGANIZACYJNA. Wartości przejawiające się w podstawowych normach właściwych dla organizacji (we wielu wymiarach). Na zarządzanie mają wpływ pewne normy kulturowe, zwłaszcza indywidualizm/kolektywizm, męskość/kobiecość, skłonność do ryzyka/zachowawczość w działaniu, orientacja długoterminowa/orientacja krótkoterminowa, autorytaryzm/demokratyzm itp. Kultura organizacji integruje jej uczestników, oferuje im wspólny aparat pojęciowy, zawiera kryteria nagradzania i karania, wyznacza kryteria statutu. 38. ZARZĄDZANIE POTENCJAŁEM SPOŁECZNYM ORGANIZACJI. Cztery podstawowe funkcje: pozyskiwanie i alokacja uczestników, formowanie wydolności uczestników (rozwijanie wiedzy i umiejętności, sprzyjanie samorealizacji, poprawa warunków pracy), formowanie postaw i aktywizowanie do działania na rzecz organizacji, formowanie środowiska pracy, czyli godnych i przyjaznych warunków pracy. 39. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI. Zintegrowany i niepowtarzalny zbiór czynności decyzyjnych wykonywanych do osiągnięcia wymaganych zakresem pracy celów, ograniczonych środkami, według określonej metodologii. 40. PROJEKT. Nowatorskie, unikalne złożone, grupowe, koordynowane przedsięwzięcie ograniczone w czasie, ukierunkowane na realizację celu, często strategicznego i o wysokim, na ogół, wymogu jakości. Projekty są unikalne, ciągłe i powtarzalne są zaś procesy. Przykładowe typy projektów: nowego produktu, kampanii promocyjnej, wdrożenia, zarządzania jakością, budżetowe, reorganizacyjne itp. 41. RODZAJOWY PODZIAŁ PROJEKTÓW. Naukowo-badawcze, przemysłowe (produkcja, zaopatrzenie, logistyka), techniczne (automatyzacja, procesy produkcyjne), administracyjne (np. w sektorze publicznym, ale nie tylko), ekonomicznoorganizacyjne (zarządzanie produkcją, finanse, marketing, jakość, potencjał społeczny). 42. MARKETING. Proces społeczno-gospodarczy polegając na zrozumieniu, kształtowaniu, dostarczaniu wartości pozwalającej zaspokoić potrzeby określonej grupy nabywców w sposób tworząc satysfakcję (potrzeby definiujemy jako stan odczuwania braku zaspokojenia). 43. WARTOŚĆ DLA KLIENTA. Wartość oferty (korzyści produktowe, korzyści usługowe, korzyści wizerunkowe) + Koszty oferty (cena, koszt zakupu, koszty użytkowania). 44. STRATEGIA MARKETINGOWA. Koncepcje i sposoby wykorzystywania zasobów przedsiębiorstwa oraz możliwości rynkowych do

5 tworzenia i dostarczania wartości dla nabywców docelowych. Składają się na nią: strategia obsługi rynku produktowego (segmentacja rynku, wybór rynku docelowego, pozycjonowanie oferty) oraz projektowanie oferty rynkowej (tworzenie i dostarczanie wartości dla nabywców docelowych). 45. RYNEK DOCELOWY. Pożądani klienci, dobrze zdefiniowani, podzieleni na jednorodne grupy nabywców w ramach segmentów rynkowych. 46. SEGMENTY RYNKOWE. Określone obszary wyróżnialne ze względu na dane cechy grup klientów (to klienci tworzą segment). Na rynku konsumpcyjnym można wyróżnić następujące kryteria segmentacji: cechy demograficzne (płeć, wiek, wielkość rodziny); cechy geograficzne (wielkość jednostek osiedleńczych, klimat); cechy ekonomiczno-społeczne (wykształcenie, zawód, grupa społeczna, wyznanie, rasa, narodowość, dochody); cechy psychograficzne (osobowość, styl życia, innowacyjność, skłonność do ryzyka); cechy behawioralne (status, stopień lojalności wobec produktów i marek); cechy preferencyjne (rodzaj preferowanych korzyści, miejsce zakupu) 47. METODY PRZEPROWADZENIA SEGMENTACJI RYNKOWYCH prosta (ze względu na jedno kryterium); wielofazowa (wskazywanie nisz rynkowych); podejście macierzowe (wiele kryteriów porównywanych równolegle); podejście badawcze (bazuje na badaniach marketingowych, ilościowych i jakościowych). 48. MARKA Nazwa, znak, symbol, projekt graficzny lub kombinacja tych elementów, pozwalających na zidentyfikowanie dostawcy danych produktów i wyróżnić ich ofertę spośród konkurencyjnych. Podstawowe funkcji marki: wyróżniająca, gwarancyjna, promocyjna. 49. PROMOCJA. Formy czyste: reklama (płatna, bezosobowa forma prezentowania i popierania produktów); public relations (działania komunikacyjne na rzecz zrozumienia obu stron ofertodawcy i ofertobiorcy, a także na rzecz kształtowania tożsamości, rozwiązywania sytuacji kryzysowych itp.); promocja sprzedaży (krótkookresowe bodźce do zakupu w danym czasie); promocja osobista (w danym miejscu i czasie). Formy mieszane promocji: marketing bezpośredni (interaktywny system komunikowania z odbiorcą np. telemarketing, mailing, sprzedaż katalogowa, teleshoping); promocja wystawiennicza, sponsoring, promocja wkomponowana, programy lojalnościowe, promocja internetowa. 50. CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI. Faza przedsiębiorczości (szybki wzrost, pozyskiwanie nowych zasobów, orientacja na rynek i na klienta); faza zespołowości (reorientacja do wewnątrz, konsolidacja zespołu, utrwalanie praktyk i działań); faza formalizacji (stabilność, przewidywalność, specjalizacja, sformalizowanie struktury); faza odnowy (przełamanie rutyny, otwarcie na zewnątrz, decentralizacja, ekspansja, dywersyfikacja) SUSTAINABLE. Elastyczne dostosowanie się do ciągłych zmian w otoczeniu, zdolność do funkcjonowaia w warunkach zmian i chaosu. 52. OTOCZENIE TURBULENTNE. Otoczenie złożone, szybko zmieniające się, o wysokiej konkurencyjności. Presja szybkich zysków, zmiany technologiczne i środowiskowe, bardzo duże znaczenie innowacji, informacji, sieciowości. 53. PRZYWÓDZTWO definicja zgodna z koncepcją sustainable. Kierowanie organizacji ku osiąganiu jej celów przez wpływ na zachowanie, oparte na zaufaniu zwolenników. 54. INNOWACJE. Implementacje nowych pomysłów, które kreują wartość. Obecnie główny mechanizm osiągania

6 konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstwa. Mogą być procesowe, produktowe, proceduralne (inne wyróżnienie: produktowe, procesowe, marketingowe, organizacyjne). UWAGA! Innowacje zakłócające. 55. ZARZĄDZANIE WIEDZĄ. Strategi polegająca na dostarczaniu właściwej wiedzy właściwym ludziom we właściwym czasie i pomaganie ludziom w dzieleniu się wiedzą, a także stosowanie informacji w taki sposób, aby poprawić działania organizacji.