JAPONIA Informacje praktyczne i turystyczne

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "JAPONIA Informacje praktyczne i turystyczne"

Transkrypt

1 JAPONIA Informacje praktyczne i turystyczne "Błogosławione wyspy Japonii! Gdyby obcy chcieli pojąć Twoją duszę Yamato, wówczas rzeknij: Wdychając, wschodzącym słońcem rozjaśnione, powietrze Kwitnie drzewo wiśni, dzikie i piękne." Motoori Norinaga Japonia - Japonia jest krajem połoŝonym na ok wyspach. Największe cztery wyspy tworzące terytorium Japonii to: Honsiu, Hokkaido, Kiusiu i Sikoku. Wyspy tworzą ciąg o długości prawie czterech tysięcy kilometrów. Przez wyspy japońskie przebiega część łańcucha górskiego, który rozpościera się od południowo-wschodniej Azji aŝ po Alaskę. Do roku 1868 Japonia była krajem odizolowanym od reszty świata. Okres izolacji trwał od 1603 roku. Wówczas shogun Ieyasu ustanowił tzw. shogunat w Edo, późniejszym Tokio. Leyasu narzucił społeczeństwu pewne formy Ŝycia oraz ustanowił wewnętrzny porządek, który miał zachować instytucję shogunatu przez jak najdłuŝszy okres. W tym celu jeden z późniejszych shogunów - Tokugawa, zabronił wszelkich kontaktów z zagranicą. Pierwsi przybysze z zachodu dotarli na wyspy japońskie w XVI wieku - byli to kupcy portugalscy, którzy przywieźli ze sobą broń palną. Za nimi podąŝyli jezuici oraz kupcy z innych krajów - Holandii, Hiszpanii i Anglii. Shogunat obawiał się zagroŝenia swojej pozycji w państwie zarówno ze strony chrześcijaństwa jak i w związku z dostarczaniem na wyspy broni palnej przez kupców. Dlatego shogunat zabronił wszystkim cudzoziemcom wstępu na wyspy japońskie. Presja otwarcia się Japonii na świat rosła. Pierwszym, któremu udało się nakłonić Japończyków do zawarcia układu o przyjaźni, był amerykański komandor Matthew C.Perry, który zawinął do Zatoki Tokijskiej z czterema okrętami w 1853 roku. Podobne układy zostały podpisane z innymi państwami: Rosją, Anglią i Holandią. Ostatecznie w 1867 roku cesarz Meiji obalił ustrój feudalny shogunatu i przywrócił władzę cesarską. W Japonii rozpoczął się okres budowy kapitalizmu. Kraj czerpał z dorobku zachodu wprowadzając nowoczesne instytucje polityczne i tworząc nowoczesny ustrój społeczny. W krótkim czasie na wyspach japońskich powstał nowoczesny przemysł. Społeczeństwo było zachęcane do przyjmowania zachodnich stylów, mody, kultury i obyczajów. Po pierwszej wojnie światowej Japonia znalazła się wśród państw zwycięskich oraz została zaliczona do grona mocarstw światowych. W związku z wybuchem wojny na Pacyfiku w 1941 roku, przegranej państw osi Rzym-Berlin-Tokio oraz zrzuceniem bomb nuklearnych na Hiroshimę i Nagasaki, Japonia wyczerpana i zmęczona przyjęła warunki kapitulacji przedstawione przez aliantów i poddała się. Japonia otrzymała wsparcie ze strony Stanów Zjednoczonych i innych państw w odbudowie gospodarki. W okresie powojennym większość w parlamencie niezmiennie mają konserwatyści (z wyjątkiem dwóch lat rządów socjalistów w parlamencie). Stany Zjednoczone przez sześć lat po zakończeniu drugiej wojny światowej sprawowały nad Japonią kontrolę. Japonia nie miała prawa prowadzić własnej polityki zagranicznej. Rządy w państwie sprawował generał Douglas McArthur. Rząd gen. McArthura wprowadził szereg reform. Dokonano m.in. zmian społeczno-politycznych, dotyczących własności gruntów rolnych, związków zawodowych, przyznania kobietom praw obywatelskich oraz zagwarantowania podstawowych praw obywatelskich wszystkim na równi, jak teŝ likwidacji zaibatsu (wielkich korporacji finansowych).

2 Wiza Między Polską a Japonią został zniesiony obowiązek wizowy przy wjazdach do 90 dni pobytu w celach turystycznych, prywatnych lub słuŝbowych. Obywatele polscy nie mają równieŝ formalnego obowiązku dysponowania określoną kwotą pieniędzy na kaŝdy dzień pobytu. Przy wjeździe bezwizowym (do 90 dni) paszport powinien być waŝny co najmniej 3 miesiące od daty planowanego wjazdu na terytorium Japonii. Czas - W stosunku do Polski (czas środkowoeuropejski) róŝnica wynosi + 8 godzin. Język japoński - urzędowym językiem jest japoński (Nihongo/Nippongo), nie stosuje się praktycznie alfabetu łacińskiego, ale pismo kanji, czyli znaki pochodzenia chińskiego uŝywane do zapisu słów oraz dwie formy pisma sylabicznego kana, powstałe poprzez uproszczenie znaków kanji: hiragana głównie do zapisu form gramatycznych oraz katakana, głównie do zapisu zapoŝyczeń i wyrazów dźwiękonaśladowczych. W Tokio ulice nie mają nazwy, lecz są numerowane. Turysta często jest zmuszony pytać o drogę, gdyŝ trudno jest trafić we właściwe miejsce, nawet przy pomocy mapy. Większość Tokijczyków zna język angielski i w tym języku moŝemy poprosić o informację. W Tokio szyldy firm i sklepów przedstawiają nazwy po japońsku oraz w alfabecie amerykańskim. W supermarketach ceny towarów są podane w cyfrach arabskich, a nazwy niektórych towarów są tłumaczone na język angielski. Pracownicy supermarketu mogą udzielić informacji w języku angielskim. Cesarz Japonii - Głową państwa japońskiego jest cesarz. Jego rola ogranicza się do obowiązków ceremonialnych i nie posiada on realnej władzy. Cesarz Akihito jest sto dwudziestym piątym cesarzem Japonii. Przejął tron po śmierci ojca, cesarza Hirihito 07.stycznia 1989r. formalnie zostając cesarzem. Jego syn, następca tronu, ksiąŝę Naruhito poślubił Owadę Masako, z którą ma jedno dziecko, córkę Aiko. Istniało prawdopodobieństwo, Ŝe to ona będzie następczynią tronu po ojcu, jednak 06.września 2006r. przyszedł na świat syn księcia, Hisahito. Prawo Domu Cesarskiego szczegółowo określa kto i w jakiej kolejności ma prawo do tronu: Artykuł 1. mówi, Ŝe japoński tron cesarski będzie dziedziczony przez męŝczyzn i przekazywany w linii męskiej. Artykuł 2. określa kolejność do tronu: najstarszy syn cesarza, najstarszy syn najstarszego syna cesarza, pozostali synowie i wnukowie najstarszego syna cesarza, drugi syn cesarza i jego potomstwo płci męskiej, pozostali potomkowie cesarza, cesarscy bracia i ich potomstwo, cesarscy stryjowie i ich potomstwo. Jeśli nie uda się wyłonić następcy według powyŝszych załoŝeń, tron powinien przypaść najbliŝszemu cesarskiemu krewnemu płci męskiej. Jeśli będzie więcej kandydatów o tym samym stopniu pokrewieństwa, pierwszeństwo ma osoba z rodu bliŝszego cesarskiemu, a jeśli i tych będzie więcej starsza wiekiem. Dla niektórych jednak nie do przyjęcia jest wstąpienie na tron "dziesiątej wody po kisielu", dlatego teŝ rozwaŝa się moŝliwość zmian w prawie, aby kobiety równieŝ mogły dziedziczyć tron. Dotychczas historia japońska odnotowała osiem władczyń. Jednak kaŝda z nich miała "opiekuna" w osobie regenta nie sprawowały samodzielnych rządów. Poza tym ich dzieci były wyłączone z dziedziczenia tronu jako potomkowie męŝczyzny nie z rodu cesarskiego. Ludność - Japonię zamieszkuje 125 mln ludzi. Jest to ósmy kraj świata pod względem liczby ludności. Ludność kraju mieszkająca w róŝnych regionach róŝni się zarówno pod względem kulturowym jak i językiem. Podczas podróŝy po Japonii moŝna zauwaŝyć, Ŝe w Tokio mówimy "arigato", a w Kioto "ookini", jednak oba znaczą to samo "dziękuję". Nauka i szkoła - Japoński system szkolny składa się z pięciu etapów: 1.Przedszkole (3-6 lat), 4.Szkoła średnia wyŝszego stopnia (15-18 lat), 2.Szkoła podstawowa (6-12 lat), 3.Szkoła średnia niŝszego stopnia (12-15lat), 5.Szkoły wyŝsze.

3 SZKOŁA - Większość szkół średnich niŝszego i wyŝszego stopnia wymaga, aby uczniowie chodzili w mundurkach, uszytych według bardzo ścisłych reguł. Mundurki chłopców są zwykle czarne, dziewczynki noszą natomiast granatowe Ŝakiety i plisowane spódnice. Ostatnio jednak wiele szkół zmienia krój mundurków, tak by uczniowie czuli się w nich swobodniej. LEKCJE - Wszyscy japońscy uczniowie uczą się angielskiego. Oczywiście nauka japońskiego jest równieŝ bardzo waŝna. Gramatyka jest dość łatwa, ale nauka pisania zajmuje duŝo czasu. W piśmie japońskim uŝywa się trzech alfabetów. Niektóre znaki są bardzo skomplikowane i moŝna je wymawiać na wiele róŝnych sposobów. W szkole podstawowej trzeba się nauczyć około tysiąca znaków w mowie i w piśmie. Drugi tysiąc trzeba opanować przed skończeniem szkoły średniej niŝszego stopnia. Religia -Dwie najwaŝniejsze religie Japonii to sintoizm i buddyzm. Chrześcijaństwo pojawiło się w Japonii w XVI wieku za sprawą portugalskich misjonarzy, ale tylko niewielki procent ludności jest tego wyznania. W Japonii jest równieŝ sporo nowych sekt, w większości inspirowanych przez jedną lub więcej religii tradycyjnych. Sintoizm jest religią narodową, głęboko zakorzenioną w historii staroŝytnej i mitologii kraju. Ludzie niegdyś wierzyli, Ŝe w przyrodzie istnieją siły duchowe, które kryją się w drzewach, górach, morzu i wietrze. StaroŜytni oddawali cześć tym siłom i Ŝyli w harmonii z naturą. Buddyzm narodził się w Indiach i przybył do Japonii przez Chiny i Koreę około połowy VI wieku. Jest wiele róŝnych odłamów buddyzmu. W świątyniach jest zawsze posąg Buddy (butsuzo), przed którym wierni często palą kadzidło. Wiele rodzin ma buddyjskie ołtarze poświęcone czci przodków. Większość Japończyków deklaruje przynaleŝność do jednej z wielu szkół buddyjskich. Mniejszą popularnością cieszy się oryginalna japońska religia shinto. W okresie od restauracji Meiji do zakończenia II wojny światowej religią państwową było shinto. Obecnie państwo nie popiera Ŝadnego wyznania, a praktyki religijne są w szkołach zabronione. Waluta - Walutą obowiązującą w Japonii jest jen (JPY). W obiegu są banknoty o nominałach: 1000, 2000, 5000, JPY oraz monety o wartości: 1, 5, 10, 50, 100, 500 senów. Kurs 1 USD = ok. 100 jenów. W większości japońskich banków moŝna dokonać wymiany dolarów i funtów na jeny. Inne waluty moŝna wymienić w Mitsubishi Bank, który ma swoje oddziały w większych miastach. Godziny urzędowania banków są pomiędzy 9.00 a od poniedziałku do piątku. Bardzo często moŝna spotkać kantor wymiany w punktach pocztowych (oferują one najkorzystniejsze kursy sprzedaŝy i są dłuŝej czynne niŝ banki). Pieniądze moŝna wymieniać po kursie dnia. Obowiązuje okazanie paszportu. Wymieniając pieniądze lepiej poproś o banknoty o nominałach 5000 jenów i 1000 jenów. MoŜliwość korzystania z kart kredytowych wydanych w Polsce jest ograniczona; nie wszystkie karty są honorowane. Większość kart kredytowych jest szeroko akceptowana w Japonii. Najlepiej posiadać karty kredytowe Visa, w odróŝnieniu od kart płatniczych z tymi pierwszymi nigdy nie ma kłopotu, zaś karty typu Visa Electron mogą stwarzać kłopoty w komunikacji z rodzimym bankiem. Kolejną jest karta kredytowa Mastercard. Ta podobnie nie stwarza kłopotów. Polecamy teŝ kartę American Express. Co do gotówki, to polecamy pobranie dolarów. Najlepiej zaopatrzyć się w nominały 20 i 50 USD, jako Ŝe nie stwarzają kłopotów z wymianą. Prosimy jednakŝe, jeŝeli to jest moŝliwe o zabranie ze sobą nowych banknotów dolarowych. Dotyczy to zwłaszcza banknotów 100 USD. Starych, tzn. z małym portretem prezydenta zdarza się, ze kantory japońskie nie chcą wymieniać. Podobnie ma się sytuacja ze wszystkimi banknotami 20, 50 i 100 USD z lat 1993 i Podobno w tych latach było najwięcej falsyfikatów banknotów 50 i 100 USD. Dlatego, jeśli moŝliwe, naleŝy wystrzegać się tych nominałów z wyŝej wymienionych lat. Poczta i telefon - Małe urzędy pocztowe działają od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00 do 17:00, w weekendy i święta są zamknięte. Większe urzędy działają do 19:00 i mogą czasem być otwarte w soboty i niedziele. Skrzynki pocztowe są pomalowane na czerwono. Czas dostarczenia korespondencji (kartki pocztowej) do Europy wynosi dni. Znaczki pocztowe moŝna kupić równieŝ w recepcji. Na listach i kartkach trzeba koniecznie umieścić dopiski Airmail oraz Poland/EUROPE.

4 Japońskie adresy - Japońskie ulice nie mają nazw (poza głównymi arteriami). Zamiast tego miasta podzielone są na strefy, substrefy i bloki, w sposób zbliŝony do systemu uŝywanego niegdyś przez Rzymskie Imperium. Aby rzecz jeszcze bardziej skomplikować, domy w kaŝdej substrefie nie są numerowane w porządku geograficznym, ale według daty ich wybudowania. Adres napisany po japońsku zaczyna się od znaku poczty, kodu pocztowego, dalej następuje nazwa prefektury, miasto, substrefa, wreszcie nazwisko adresata: WaŜne numery telefonów: Kod telefoniczny +81 Policja: 110 StraŜ poŝarna, pogotowie: 119 Elektryczność - W Japonii napięcie elektryczne wynosi 100V, 50W i 60W. JeŜeli zabieramy do Japonii notebooki, ładowarki do kamer, aparatów fotograficznych, telefonów musimy wyposaŝyć je w adaptery umoŝliwiające podłączenie sprzętu do innego napięcia elektrycznego. Adaptery moŝna kupić na lotnisku lub w sklepach ze sprzętem turystycznym (równieŝ w Polsce). Jednak większość hoteli zaopatrzona jest w kontakty 220 voltowe, więc nie powinno być kłopotów z nabiciem akumulatorów. Będą natomiast kłopoty z suszarkami do włosów i Ŝelazkami zabranymi z kraju. Na miejscu moŝna najczęściej bezpłatnie wypoŝyczyć Ŝelazko lub dostać suszarkę, więc radzimy nie brać tych sprzętów ze sobą. Kuchnia i wyŝywienie - W Japonii do jedzenia uŝywa się pałeczek!!!. W większości miejsc, gdzie będą Państwo jeść kolacje będą do dyspozycji zarówno potrawy japońskie jak i europejskie. Generalnie kuchnia japońska oparta jest na produktach z ryb, owoców morza, wołowiny, kurczaka, ryŝu i warzyw. W czasie podróŝy będą Państwo mieli okazję, Ŝeby zapoznać się z większością ciekawostek kulinarnych Japonii. Japończycy wykorzystują w kuchni bardzo duŝo ryb i owoców morza. Jada się tu wiele dań z surowych rybi i wodorostów. DuŜą popularnością cieszą się równieŝ zupy a takŝe jedzenie mięs, ryb i warzyw zanurzanych we wrzątku. W kuchni japońskiej króluje dbałość o czysty smak potraw. Nie miesza się smaków, ani nie przyprawia potraw zbyt mocno tak, aby nie zmienić specyfiki podstawowego smaku. Charakterystyczne dla kuchni japońskiej są drobne dania z misternie ułoŝonych składników. W Japonii popularne są potrawy przygotowywane bezpośrednio na stole. Zupy gotuje się w garnkach podgrzewanych węglem drzewnym a mięsa, ryby i warzywa równieŝ przygotowywane są na stole jadalnym. Wszystkie potrawy je się pałeczkami, a zupy pije się z miseczek na przemian z innymi daniami. Obok sosu sojowego, tofu (serek sojowy), miso (pasta ze sfermentowanej soji), alg morskich i sake (wino ryŝowe) narodowym daniem Japończyków jest oczywiście sushi. Sushi to kombinacja przyprawionego ryŝu i surowej ryby. W wyspiarskim kraju otoczonym zewsząd wodami i z niezbyt urodzajnymi ziemiami górskimi były to najbardziej dostępne składniki. Historia tej potrawy sięga 1300 lat wstecz, kiedy to w południowo wschodniej Azji wkładano do beczek na przemian porcję słonego ryŝu i surowych ryb. Po paru miesiącach a nawet roku marynata była gotowa. Dziś ten sposób przygotowywania sushi jest bardzo rzadki i przygotowuje się tak jedynie słodkiego karpia. Z czasem skracano okres przygotowywania sushi, aŝ doszło do tego, Ŝe ryŝ podawany był w postaci marynaty a ryba na surowo. Są dwa style przyrządzania sushi: Kansas (region Japonii ze stolicą w Osace) i Edo (Tokio). W Osace, sushi opiera się na odpowiednio przygotowanym ryŝu, a ryby są podkreślającym smak dodatkiem. Natomiast w Tokio przyrządzano najbardziej dziś rozpowszechnione, prawdziwe Nigiri sushi. Jest to kawałek ryby (sashimi) na

5 porcji ryŝu. Sake, ten narodowy trunek Japonii, to wino ryŝowe o zawartości alkoholu od %. Produkuje się ją z ryŝu poddawanego trwającym około 6 tygodni procesom fermentacji. Występują w zasadzie dwa gatunki sake (podobnie jak win): wytrawna i słodka. Pod względem jakości sake klasyfikuje się na: tokkyu, ikkyu i nikkyu. NajdroŜszym i najlepszym rodzajem sake jest gingo-zukuri lub gingo-zo. Mleko ryŝowe jest mlekiem na bazie zboŝa. PrzewaŜnie jest robione z brązowego ryŝu, zwyczajowo słodzone syropem cukrowym. W porównaniu z mlekiem krowim, zawiera więcej węglowodanów, ale nie zawiera nawet śladowych ilości wapnia i białka, ani cholesterolu oraz laktozy. Zupy japońskie występują w róŝnych odmianach, jednak najczęściej przyrządzane są na bazie dashi. Wywarem tym zalewa się przygotowane przedtem składniki, ułoŝone w miskach. Pod tym względem zupy japońskie róŝnią się więc od zup europejskich (które powstają w wyniku gotowania wszystkich składników) i to właśnie im wszystkim zawdzięczają specyficzny smak. Inną odmianą zupy japońskiej jest zupa na bazie wywaru ze sfermentowanej soi - miso. Istnieją jej róŝne odmiany, mniej lub bardziej gęste i o róŝnej barwie od jasnoŝółtej do ciemnobrązowej. Jej składniki, jak i konsystencja zaleŝne są od regionu oraz pory roku. śadnej jednak zupy nie zagęszcza się w Japonii śmietaną czy mąką. Popularną zupą japońską jest takŝe suimono, zupa klarowna, sporządzana z wodorostów kombu (róŝne gatunki listownicy), wiórków ryby bonito, sake, shoyu i suszonych sardynek. Dodatkami w zupie japońskiej składniki mogą być róŝne: od krewetek i małŝy, przez róŝnorakie warzywa i grzyby, po kostki tofu i jajko. Dosyć popularna jest zupa zakrapiana jajkiem. Przygotowanie tej zupy polega na powolnym wlewaniu rozbitych jajek do gotującego się bulionu dashi. JeŜeli wykonamy to umiejętnie, uzyskamy przepiękny efekt chmurki unoszącej się w roztworze. Innym rodzajem zupy, jest zupa z tofu, która powstaje takŝe na bazie dashi, do którego dodajemy tofu i krewetki, ewentualnie kawałki skórki cytryny. Japońską przyprawę wasabi, nazywaną chrzanem japońskim, uznaje się za najostrzejszą przyprawę świata. Japońska ceremonia picia herbaty - Ceremonia herbaciana narodziła się w epoce Muromachi. Osobami, które najbardziej przyczyniły się do jej powstania byli: panujący w owych czasach szogun Ashikaga Yoshimitsu, oraz niedoszły mnich buddyjski Murata Mokichi (zwany później Murata Shukō). Ashikaga Yoshimitsu był znawcą sztuki i kolekcjonerem chińskich przedmiotów. W jego kolekcji znajdowały się imbryki, czarki, pudełeczka. Często pokazywał je swoim gościom. Takim prezentacjom towarzyszył konkurs rozpoznawania herbaty podanej w naczyniach z kolekcji. Z kolei Murata był uczniem klasztoru buddyjskiego. Został jednak z niego usunięty za lenistwo. Udał się więc do innego klasztoru, jednak i tam mu się nie wiodło, gdyŝ nie mógł opanować senności. Zaczął więc pijać herbatę. Coraz częściej zapraszał na herbatę przyjaciół, a samo podawanie napoju z czasem przerodziło się w ceremoniał. Usłyszawszy o tym, shogun sprowadził Muratę na dwór i w ten sposób ceremonia zaczęła się rozwijać i rozpowszechniać. Po Muracie było wielu mistrzów ceremonii herbacianej, którzy przyczynili się do obecnego kształtu ceremonii. Tradycyjna ceremonia herbaciana odbywa się w pawilonie herbacianym, usytuowanym w ogrodzie. Miejsce i atmosfera mają sprawiać wraŝenie iluzorycznego świata i symbolizują oderwanie się od świata zewnętrznego i codziennych spraw. Goście wchodzą do ogrodu i tu spacerują, podziwiając rośliny i kamienne kompozycje. Na dłuŝszą chwilę zatrzymują się przy źródełku, gdzie kaŝdy uczestnik chanoyu za pomocą drewnianego czerpaka nabiera wody i myje nią ręce oraz płucze usta. Czynność ta, jak i kaŝda inna związana z ceremonią, musi być pełna gracji. Do pawilonu wchodzi się przez nieduŝy otwór, zwany nijiriguchi. Ma on wymiary 80 x 70 cm, więc kaŝdy wchodzący musi kucnąć i niemal się wczołgać do środka. Wejście to symbolizuje równość wszystkich uczestników ceremonii. W dawnych czasach samurj musiał pozostawić na zewnątrz swoją broń, aby takŝe w ten sposób ukazać swoją równość z chłopem, czy innym uczestnikiem ceremonii. Po wejściu do pawilonu goście zbliŝają się do tokonoma - specjalnej wnęki, przeznaczonej do eksponowania przedmiotów. Przed rozpoczęciem ceremonii we wnęce tej wisi najczęściej zwój z wykaligrafowaną sentencją

6 zen, nawiązującą do ceremonii lub pory roku. Goście dokładnie oglądają zwój i zajmują miejsce (siadają na podłodze) wokół paleniska. Pokój, w którym przebywają ma wielkość 2-4 tatami i jest umeblowany według zasady wabi (ubóstwo, prostota) i sabi (powściągliwość, wygaszone kolory, nieregularność kształtów, prostota). Pokój ten zawiera minimalną ilość mebli i przedmiotów w ogóle, aby nic nie rozpraszało uwagi uczestników ceremonii. Kiedy wchodzi gospodarz, gość honorowy dziękuje mu za zaproszenie i za przygotowanie ceremonii. Potem rozpoczyna się lekka rozmowa na temat czarek do herbaty i wiszącego we wnęce zwoju. Poruszane są tylko tematy związane z ceremonią, gdyŝ poruszanie innych, zwłaszcza związanych z pracą, uwaŝane jest za brak taktu. Goście częstowani są lekkim posiłkiem, na który składają się ryŝ, zupa, ryba i warzywa. Do posiłku moŝe być podana sake. Po tej przekąsce goście wychodzą do ogrodu, natomiast gospodarz przygotowuje się do podania herbaty. Kiedy goście wracają, wystrój tokonoma jest juŝ inny. Widnieje tam na przykład pojedynczy kwiat w prostym wazonie. Uczestnicy ceremonii oglądają go, po czym znów zasiadają wokół paleniska. Gospodarz zagotowuje wodę na herbatę, przeciera miseczki i bambusową łyŝeczką wsypuje herbatę (3 łyŝeczki na osobę). Potem zalewa herbatę wodą i uciera ją specjalnym bambusowym przyrządem, przypominającym z wyglądu pędzel do golenia. Kiedy herbata jest dobrze roztarta, gospodarz podaje go gościom. Tę gęstą herbatę (koicha), wszyscy piją z jednego naczynia. Potem zaś, kaŝdemu w osobnej czarce, podawana jest herbata usucha. Herbatę moŝna pić głośno, gdyŝ nie jest to (jak w krajach europejskich) przejawem złych manier. Na koniec ceremonii gość honorowy ponownie dziękuje gospodarzowi za przygotowanie ceremonii. Ceremonia herbaciana jest niesamowitym przeŝyciem. Jej specyficzną cechą jest to, Ŝe kaŝda jest inna i nie sposób Ŝadnej powtórzyć. Na cały wzniosły nastrój tego wydarzenia składają się piękno ogrodu, przedmioty umieszczone w tokonoma, pora roku, rozmowa oraz cały nastrój, stwarzany przez uczestników. Zarówno goście jak i gospodarz starają się wykonywać wszystkie czynności z odpowiednią gracją i lekkością. KaŜdy ruch jest starannie dopracowany, zaś rozmowa jest płynna, lekka i spontaniczna, jednak wywaŝona. Zakupy - W Japonii istnieje wiele sieci domów towarowych, w większych miastach tworzących niejednokrotnie całe dzielnice handlowe. Obsługa w japońskich sklepach jest wzorowa. Przy kaŝdym stoisku moŝna znaleźć personel słuŝący pomocą na kaŝde wezwanie klienta, windy w domach towarowych obsługują piękne hostessy, towary prezentowane są z najwyŝszą dbałością o estetykę, wiele uwagi poświęca się takŝe odpowiedniemu zapakowaniu zakupionych towarów. KaŜdy tom towarowy jest nieczynny w jeden dzień tygodnia, w weekendy i święta sklepy są zawsze otwarte. Największe sieci to: Mitsukoshi, Takashimaya, Seibu, Daimaru, Matsuzakaya, Tobu, Odakyu, Tokyu. Supermarkety w Japonii są bardzo podobne do zachodnich i oferują taki sam asortyment; jedyna róŝnica polega na pakowaniu Ŝywności w mniejsze porcje. Sklepy "100 Jenowe" (hyaku), czyli "Jednodolarowe" to interesujące zjawisko, występujące jedynie w Japonii. MoŜna je spotkać niemal wszędzie; są to placówki handlowe oferujące ogromny asortyment w cenie niejednokrotnie niŝszej od rzeczywistej wartości! Jest to moŝliwe dzięki zakupowi ogromnych ilości towarów od państw z niskimi kosztami produkcji i robocizny. Przykładowe budŝety na jeden dzień dla dwóch osób (1.000 jenów równa się w przybliŝeniu 10 USD): Niski budŝet jenów Średni budŝet jenów Wysoki budŝet - ponad jenów Japonia jest dość drogim krajem w porównaniu do cen krajowych. Orientacyjne ceny posiłków: śniadanie-ok USD, lunch-ok USD, kolacja-ok USD. Ale największą rozterką finansową jest kupowanie czegoś po wygórowanych, japońskich cenach, pamiętając, Ŝe w Polsce moŝna to było kupić o wiele taniej... Klimat Większa część obszaru Japonii pozostaje pod wpływem klimatu podzwrotnikowego. Kraj znajduje się w strefie oddziaływania monsunowej cyrkulacji powietrza. Średnia temperatura września notowana w stolicy kraju wynosi 20 C. W Japonii są cztery pory roku. Wilgotne i gorące

7 lato rozpoczyna się w połowie lipca. Bezpośrednio poprzedza je pora deszczowa, która trwa około jednego miesiąca i nie występuje jedynie na wyspie Hokkaido, połoŝonej najbardziej na północ kraju. Wiosna i jesień w Japonii są najpiękniejszymi i najbardziej kolorowymi porami roku (jesienią kraj pokrywają czerwono-brunatne liście klonów). Jesień przynosi ze sobą tajfuny charakteryzujące się ulewnymi deszczami oraz porywistymi wiatrami. Tokio połoŝone jest na tej samej szerokości co Ateny i Los Angeles. We wrześniu w Japonii jest ciepło i wilgotno. Temperatury wahają się: w Tokyo, 23'-24' w Nagasaki. Padają teŝ deszcze, lecz nie jest to zbyt uciąŝliwe, poniewaŝ są one krótkotrwałe i ciepłe. Ubranie - Ubrania powinny być lekkie i przewiewne. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝeby wziąć ubrania, które pozwolą zabezpieczyć się przed opadami kurtka lub płaszcz przeciwdeszczowy, składany, mały parasol, itp. NaleŜy teŝ zaopatrzyć się w lekkie, nieprzemakalne obuwie. Z uwagi na wysoką temperaturę i deszcze naleŝy pamiętać o kłopotach, które mogą sprawiać przemoknięte buty i mokre stopy. Dlatego radzimy zaopatrzyć się w cienkie skarpety oraz dezodorant w sprayu do obuwia. Pozwoli to uniknąć nieprzyjemnych sytuacji związanych ze zdejmowaniem obuwia w miejscach publicznych typu restauracje i zwiedzane obiekty. Wygodne teŝ będą sandały, łatwe do zdjęcia i zapewniające stopom potrzebną wentylację. Jednak nawet w sandałach naleŝy w Japonii mieć skarpety, proszę więc pamiętać o ich odpowiedniej ilości. Warto teŝ pamiętać, Ŝe w zwiedzanych obiektach trzeba mieć zakryte ramiona i kolana. Dlatego na zwiedzanie wybierać się będziecie Państwo w długich spodniach lub spódnicach i koszulach z długim rękawem. Powinny być to jednak ubiory z lekkiej bawełny. Wieczory są tam stosunkowo ciepłe, jednak naleŝy zabrać choć jedną sztukę ciepłej odzieŝy na wypadek dłuŝszej podróŝy w klimatyzowanym autobusie (na Fuji) lub pociągu. Niezwykle przydatny moŝe okazać się rozpinany sweter. W celu ochrony przeciwsłonecznej naleŝy zaopatrzyć się w okulary przeciwsłoneczne oraz nakrycie głowy. Przydatne mogą okazać się kremy z filtrami UV, jako Ŝe podczas całodziennego zwiedzania będziemy wystawieni na działanie promieni słonecznych. Na wypadek zwiedzania miejsc, gdzie ze względu na wilgotność i temperaturę mogą pojawić się insekty radzimy zaopatrzyć się w OFF-a w sprayu. BagaŜ Ze względu na poruszanie się po Japonii równieŝ pociągami, prosimy o zabranie mniejszych bagaŝy (przepisy i wymogi w Japonii). Sugerujemy równieŝ zabranie 2. walizek (większej jako bagaŝ zasadniczy oraz mniejszej jako bagaŝ podręczny moŝe być równieŝ miękka, składana torba podróŝna średniej wielkości, Ŝeby pomieścić wszystko, co potrzebne będzie na 1-2 dniowe zwiedzanie. W takiej torbie wszystko się zmieści, a w momencie, kiedy nie będzie juŝ potrzebna, moŝna ją złoŝyć i schować w walizce). Będzie to miało znaczenie, kiedy trzeba będzie spakować się na 1 dzień (bagaŝ główny pojedzie do kolejnego hotelu, Państwo zaś z małym bagaŝem pojadą do innego hotelu odsyłamy do programu, gdzie wyraźnie podajemy, w które dni konieczne będzie zapakowanie niezbędnych rzeczy osobistych na jeden dzień). Na czas przelotu bagaŝ lepiej podpisać i zamknąć na kłódkę lub zamek szyfrowy. Na cały wyjazd najlepiej spakować się w walizkę, jeśli moŝliwe na kółkach, którą ciągniemy a nie niesiemy, wykonaną z twardego materiału, posiadającą zamek na szyfr lub klucz. Na naszej trasie nie zdarzają się uszkodzenia i kradzieŝe bagaŝu, niemniej jednak podróŝni czują się bezpieczniej wiedząc, Ŝe bagaŝe są zamknięte i bezpieczne. RównieŜ bagaŝ tego typu moŝe posłuŝyć w pokoju hotelowym za podręczny sejf. Bez obaw moŝna trzymać w nim pieniądze, dokumenty i elektronikę. Sztywny bagaŝ zapewnia równieŝ naleŝytą ochronę delikatnym prezentom i przedmiotom szklanym typu sake, w które z pewnością hojnie się zaopatrzymy w Japonii. Pamiętajmy o tym Ŝe lot jest długi, dlatego ubiór a szczególnie obuwie, muszą być wygodne Ambasada RP Ambasada RP Mita, Meguro-ku, Tokyo tel. (81) Wydział Konsularny: (81)

8 fax. (81) (z Japonii). strona www: Konsulat Generalny RP w Osace Generalny Konsul Honorowy: Koichi Takashima 3-1-1, Nakamiya Ohike, Hirakata, Osaka tel. (81) fax. (81) ktakashima@pol-conslt-osk.or.jp Leki i zdrowie W związku z całkowicie innym stylem Ŝywienia proponujemy zaopatrzyć się w leki zapobiegające reakcji organizmu na kulinarne nowości. Najskuteczniejszym środkiem jest imodium. Zalecamy równieŝ zakupienie wapna musującego z witaminą C oraz witaminy C 1000mg. Polecamy teŝ tabletki BODY MAX zawierające wyciąg z Ŝeń-szenia oraz mikroelementy wspomagające organizm w przypadku zwiększonego wysiłku. Na wypadek zbytniego nasłonecznienia polecamy zaopatrzenie się w Panthenol oraz panadol lub apap zbijające gorączkę i ból. Reszta medykamentów jest według Państwa uznania. Przypominamy równieŝ o zaopatrzeniu się w wystarczającą na cały czas podróŝy ilość leków wymagających ciągłego stosowania (np. na nadciśnienie lub o podobnym działaniu). Pamiątki - Japonia jest krajem produkującym sprzęt elektryczny i elektroniczny najwyŝszej jakości. Produkty o najnowszej technologii są najpierw testowane na rynku lokalnym, zanim nastąpi ich masowa produkcja na eksport. Dlatego będąc w Tokio powinniśmy skorzystać z okazji i wybrać się do północnej dzielnicy Tokio Akihabara, które jest miejscem, gdzie większość najbardziej znanych firm elektronicznych oferuje sprzedaŝ sprzętu elektronicznego i części po znacznie niŝszych cenach niŝ gdzie indziej (nawet do 40%). Wielu turystów (w tym Polaków) robi tu zakupy. W Ahihabara kupujący mają moŝliwość zamówienia sprzętu przystosowanego do napięcia elektrycznego 220V w systemie pal. Istnieje równieŝ moŝliwość otrzymania karty gwarancyjnej oraz instrukcji obsługi w języku angielskim - dostępne w duty free sekcji. Podobnie kamery wideo i inny sprzęt fotograficzny produkcji japońskiej jest najwyŝszej jakości. Dzielnica Shinjuku jest centrum, w którym moŝna nabyć po bardzo niskich cenach kamery uŝywane bądź wychodzące z produkcji. Kupując kamerę video moŝemy poprosić o przystosowanie jej do napięcia 220V. Jako pamiątki najczęściej kupowane są przedmioty związane z kulturą (pałeczki, kimona itp.) a takŝe świetne tradycyjne japońskie sake. Napiwki i targowanie się - W Japonii nie ma zwyczaju targowania się. Jak wszędzie, mile widziane są napiwki. Godziny otwarcia - banki, biura i państwowe instytucje otwarte są od poniedziałku do piątku, od około rano do i po dwugodzinnej przerwie do Prawie wszystkie sklepy, bazary, restauracje, parki otwarte są przez 7 dni w tygodniu od do Zwyczaje, kultura i sztuka Japonii - Trzeba pamiętać, Ŝe w Japonii obowiązują odmienne niŝ w Europie zasady obyczajowe. Aby uniknąć niezręcznych sytuacji, naleŝy respektować waŝniejsze zwyczaje miejscowe: - nie wchodzić w butach do domu czy świątyni, - nie uŝywać mydła w wannie (wanna słuŝy do relaksu), - wystrzegać się wycierania nosa w miejscach publicznych. Właściwym gestem przy powitaniu czy poŝegnaniu jest ukłon. Wsiadając do metra czy autobusu, naleŝy ustawić się w kolejce osób oczekujących. Domy i mieszkania japońskie bardzo róŝnią się między sobą. W wiejskich regionach Japonii moŝna jeszcze znaleźć tradycyjne domy z drewna i gliny, kryte dachówką. Przed drugą wojną światową wiele z tych domów kryto słomą ryŝową. Lato w Japonii jest gorące i wilgotne, więc domy buduje się

9 tak, aby były przewiewne. Rozsuwane drzwi i okna są zrobione z papieru i drewna. MoŜna je wyjąć, jeśli chce się z dwóch małych pokoików zrobić jedno duŝe pomieszczenie. Podłoga w przedsionku, przedpokoju i kuchni jest drewniana. Pozostałe pokoje są wyłoŝone trzcinowymi matami. Jedzenie i zachowanie się przy stole - W tradycyjnej kuchni japońskiej wkłada się duŝo pracy w przygotowanie potraw, wykonanych często z surowych składników. Codzienny posiłek składa się na przykład z ryŝu, warzyw, zupy z pasty sojowej (miso), marynat i ryby lub mięsa. Najpopularniejszą przyprawą jest sos sojowy (shoyu). Znaną japońską potrawą są cienkie paski surowej ryby (sashimi) z zielonym chrzanem. ChociaŜ dania są z pozoru proste, trzeba uczyć się wiele lat, Ŝeby stać się naprawdę dobrym kucharzem. W Japonii popularny jest takŝe makaron (soba, udon), który czasem je się zamiast ryŝu. Ulubionym napojem Japończyków jest zielona herbata Podaje się ją po posiłkach i na wszystkich spotkaniach towarzyskich. Japończycy zwykle jedzą pałeczkami. Nakrywając do stołu, stawiają po lewej - miseczka z ryŝem, a po prawej - z zupą. Pałeczki leŝą równolegle przed nimi. Prawą ręką trzyma się pałeczki, a lewą podnosi miseczkę z ryŝem lub zupą. Tylko zupę pije się prosto z miseczki - do innych talerzy i miseczek sięga się pałeczkami. Przed posiłkiem mówi się "Itadakimasu", a po posiłku "Gochiso-sama deshita". To odpowiedniki naszego "smacznego" i "dziękuję". Maniery i etykieta Japończyk bardzo duŝą wagę przywiązują do nich jednak niemoŝliwością jest wymienienie ich wszystkich więc przedstawiamy kilka najwaŝniejszych. Przedstawienie się: 1. Przy pierwszym spotkaniu Japończycy zwykle kłaniają się zamiast podawać dłonie zachodnim zwyczajem, ale kiedy próbujemy się im odkłonić, wyciągają i podają dłoń do uścisku. 2. Japończycy w formalnych sytuacjach zwykle kłaniają się lub odmiennie uŝywają skinienia głowy. Zwyczaj kłaniania się zawiera róŝne odcienie w zaleŝności od sytuacji oraz więzi między ludźmi. 3. Wizytówki są niezbędne w kontaktach biznesowych - powinno się je podawać za pomocą obu dłoni skierowane właściwą stroną do odbiorcy. 4. Wizytówkę równieŝ odbiera się obiema dłońmi; najpierw naleŝy ją obejrzeć i przeczytać nazwę firmy. Nigdy nie naleŝy chować wizytówki do spodni i na niej siadać. Jedzenie: 1. Nieuprzejmie jest coś jeść lub pić, kiedy idziesz ulicą. 2. Nie nalegaj natarczywie oczekując na posiłek ani nie jedz go łapczywie. 3. W Japonii normą jest płacenie rachunków w kasie wychodząc z restauracji, a nie u kelnera. 4. Nieuprzejme jest przeliczanie wydanej reszty w sklepie czy restauracji. Codzienne Ŝycie: 1. Nigdy nie spóźnij się na umówiony termin. 2. W Japonii nie ma takiego zwyczaju jak "pierwszeństwo dla kobiet". 3. Na ulicy unikaj nadmiernego psychicznego i wzrokowego kontaktu - zapomnij całkiem klaskania i wskazywania wprost na kogoś swoim palcem (uŝyj do tego dłoni jeśli musisz). 4. Dla Japończyków, milczenie jest często bardziej wymowne od słów. Ceremonia herbaciana, jest typowo japońską formą estetycznego spędzania czasu, polegającą na podawaniu i piciu zielonej herbaty. Zwyczaj organizowania spotkań towarzyskich w celu picia matcha rozpowszechnił się wśród wyŝszych warstw społecznych w XIV wieku. W kategoriach estetycznych, ceremonia herbaciana polega na podziwianiu pomieszczenia, w którym się odbywa, przylegającego do niego ogrodu, naczyń i przyborów słuŝących do podawania herbaty, a takŝe dekoracji wnętrza, na przykład wiszącego zwoju czy kompozycji z kwiatów. Istnieją szkoły,w których uczy się sztuki parzenia i picia herbaty. Szkoły te róŝnią się między sobą szczegółowymi regułami, ale zachowują istotę ceremonii herbacianej. Sztuki piękne IKEBANA Ikebana, czyli japońska sztuka układania kwiatów, dąŝy do stworzenia harmonii linearnej kompozycji, rytmu i koloru. Sztuka ta to nie tylko kompozycja z kwiatów, ale i z wazonów, łodyg, liści i gałązek. Struktura japońskiej kompozycji z kwiatów opiera się na trzech głównych liniach

10 symbolizujących niebo, ziemię i człowieka. Ikebana wzięła swój początek z rytualnego składania kwiatów w świątyniach buddyjskich w VI wieku. W tych raczej prostych kompozycjach, zarówno kwiaty, jak i gałązki skierowane były ku niebu na znak wiary. Bardziej wyrafinowany styl układania kwiatów, zwany rikka rozwinął się w XVI wieku. Styl rikka, mający odzwierciedlać wspaniałość przyrody, opiera się na załoŝeniu, Ŝe kwiaty powinny obrazować Górę Sumeru, mityczną górę w kosmologii buddyjskiej symbolizującą wszechświat. Jest on pełen symboli. Gałązki sosny, na przykład, symbolizują skały i kamienie, a białe chryzantemy oznaczają rzekę lub mały strumień. SAMURAJE Samuraje byli wojownikami w okresie od XII wieku aŝ do początków współczesnej Japonii, tzn. połowy wieku XIX. Podobnie jak średniowieczni rycerze europejscy, honor cenili sobie ponad wszystko. Swój kodeks honorowy nazywali bushido, co oznacza "droga wojownika". Samuraje uwaŝali, Ŝe są winni swym panom bezwzględne posłuszeństwo - stawiali je wyŝej niŝ przyjaźń, a nawet więzy rodzinne. Samuraj musiał być zawsze czujny; w kaŝdej chwili mógł ruszyć do walki na rozkaz swego pana, za którego gotów był oddać Ŝycie. Rzucał się w najgorętszy wir walki, pragnąc w ten sposób zdobyć sławę. Nie wycofywał się, dopóki nie dostał takiego polecenia i nigdy nie mógł dopuścić do tego, by wzięto go do niewoli. Wszystkich samurajów uczono łucznictwa oraz walki na miecze. Byli oni doskonałymi jeźdźcami i bardzo dbali o swe konie. Kiedy samuraj czuł, Ŝe zachował się niegodnie, popełniał samobójstwo, rozcinając sobie brzuch w rytuale zwanym seppuku, który często bywa niepoprawnie nazywany harakiri. Po przebiciu sobie brzucha przez samuraja, jego przyjaciel (lub rodzaj sekundanta zwanego kaishaku) błyskawicznym ruchem specjalnie zaostrzonego miecza (najczęściej była to katana) ścinał mu głowę. Samuraj popełniał teŝ samobójstwo, gdy istniała obawa, Ŝe dostanie się do niewoli lub gdy polecenie wydane mu przez pana kłóciło się z jego sumieniem. ORIGAMI Origami to sztuka składania papieru, znana w Japonii od najdawniejszych czasów, dziś bardzo rozpowszechniona i ogromnie popularna. Nieomal kaŝdy Japończyk potrafi z kawałka papieru wyczarować fantastyczny świat zwierząt i innych postaci czy przedmiotów; pod zręcznymi palcami oŝywają, przybierając realne kształty. To, co moŝna wydobyć z kawałka papieru, zaleŝy właściwie od fantazji i znajomości reguł składania. Główną zasadą origami jest zaginanie papieru wzdłuŝ prostych linii we wszystkich kierunkach - powstałe w ten sposób płaszczyzny są tylko nakładane na siebie symetrycznie. KALIGRAFIA Japoński system piśmienniczy złoŝony jest z trzech oddzielnych grup znaków. Największą grupę około znaków stanowią znaki pochodzenia chińskiego zwane kanji, które zostały wprowadzone w Japonii w IV wieku n.e. W codziennym uŝyciu jest około dwóch tysięcy znaków kanji. Pozostałe dwie grupy to powstałe w Japonii sylabariusze, określane jako kana: hiragana i katakana, stosowane do zapisu fonetycznego, litery odpowiadają głoskom, tak jak w alfabecie rzymskim. KaŜdy z tych sylabariuszy składa się z 46 znaków. Hiragana stosowana jest obecnie do zapisywania rodzimych słów japońskich, natomiast katakana do zapisu zagranicznych nazwisk oraz nazw geograficznych (w przypadkach, gdy nie są one zapisywane w kanji), japońskich słów pochodzenia obcojęzycznego, wyrazów dźwiękonaśladowczych, pewnych nazw naukowych oraz do podkreślania pewnych słów lub wyraŝeń w tekście. KIMONO W wielu rodzinach kimono przechodzi z pokolenia na pokolenie, jest swego rodzaju świętością i młode dziewczęta, czy nawet dojrzałe kobiety zakładają je tylko i wyłącznie podczas wielkich świąt. Noszenie kimona jest we współczesnej Japonii luksusem, na który pozwala sobie coraz mniej Japończyków. Na co dzień w kimonie najczęściej spotkać moŝna dystyngowane Japonki w średnim wieku, zajmujące się artystycznym hobby: ceremonią parzenia herbaty, ikebaną, kaligrafią. Kimono staje się wyznacznikiem prestiŝu społecznego. Nie kaŝdego stać na własne kimono. Święta w Japonii NOWY ROK

11 Japończycy bardzo Ŝywiołowo celebrują odejście starego roku i nadejścia nowego. Okres noworocznego świętowania nazywa się shogatsu, co w szerokim rozumieniu tego słowa oznacza pierwszy miesiąc roku. 1 Stycznia rodziny zbierają się, by wspólnie wypić specjalny rodzaj sake zapewniający długowieczność, zjeść specjalną zupę z kleistymi ciasteczkami ryŝowymi w środku oraz zatrzeć wszelkie gorzkie wspomnienia z minionego roku. Japończycy dekorują wejścia do swoich domów gałązkami sosny i festonami ze słomy, które symbolicznie strzegą wrót przed siłami nieczystymi. Odwiedzają równieŝ świątynie, by pomodlić się o przychylność losu w nadchodzącym roku, a takŝe domy krewnych i przyjaciół, by wymienić noworoczne Ŝyczenia. SETSUBUN Słowo setsubun odnosi się do 3. lub 4. lutego, tradycyjnego początku wiosny. W starym kalendarzu pierwszy dzień wiosny oznaczał początek nowego roku. Zgodnie z tradycją, Japończycy świętują ten dzień rozsypując po domu ziarna fasoli, mające odganiać złe duchy. ŚWIĘTO LALEK Święto Lalek, czyli Hina-matsuri, odbywa się 3. marca. Rodziny, w których są dziewczynki, urządzają wystawę lalek przedstawiających dawny dwór cesarski i świętują ten dzień popijając specjalny rodzaj słodkiej, białej sake. ŚWIĘTO TANABATA Obchodzone 7. lipca, a w niektórych regionach 7. sierpnia, święto Tanabata wywodzi się z chińskiej legendy ludowej o romantycznym, odbywającym się raz w roku spotkaniu dwóch gwiazd na Mlecznej Drodze: Ataira i Wegi. Tego dnia ludzie wypisują swoje marzenia na paskach kolorowego papieru, przytwierdzanych do gałęzi bambusa. ŚWIĘTO BON Odbywa się ono około 15. sierpnia. Wielu Japończyków wraca wtedy do swoich rodzinnych stron, by odwiedzić groby bliskich. Zapala się teŝ lampki, by wskazywać duszom drogę do domu i drogę powrotną, ofiarowuje się zmarłym jedzenie i tańczy specjalny taniec o nazwie "bon odori". Lampki są często puszczane na wodę w okolicznych rzekach. Tradycja buddyjska nakazuje oddanie czci grobom bliskich podczas wiosennego zrównania dnia z nocą około 21. marca oraz jesiennego zrównania dnia z nocą około 23. września. Fotografowanie - Baterie do aparatów fotograficznych są dostępne w sklepach fotograficznych, ceny baterii i filmów są jednak znacznie droŝsze niŝ w Polsce. Cały sprzęt fotograficzny włącznie z filmami lepiej przywieźć ze sobą. Warunki fotograficzne mogą być bardzo dobre. Warto zabrać obiektyw o długiej ogniskowej. Fotografowanie dozwolone bez ograniczeń. Filmowanie i fotografowanie w strefach archeologicznych i muzeach jest moŝliwe za pozwoleniem i uiszczeniem specjalnej opłaty. Dobrą radą jest zaopatrzenie się w odpowiednio duŝą ilość filmów do aparatu, kaset do kamer video oraz baterii i akumulatorów. W tak egzotycznym miejscu jak Japonia zdjęcia robi się prawie bez przerwy, dlatego radzimy o zabranie większej ilości filmów. Jeśli zostaną, to przydadzą się na kolejny wyjazd. Komunikacja - Nie ma ograniczeń w poruszaniu się po Japonii. Kraj ten ma bardzo dobrze rozwiniętą sieć połączeń autobusowych, kolejowych i lotniczych. Obowiązuje ruch lewostronny. Wydane w Polsce międzynarodowe prawo jazdy nie jest uznawane przez władze japońskie. Bezpieczeństwo ZagroŜenie przestępczością jest znikome. Ulice w Tokio naleŝą do najbezpieczniejszych na świecie. Morderstwa, rozboje, gwałty zdarzają się bardzo rzadko. W dzielnicach rozrywki naleŝy jednak zachować ostroŝność. Szczepienia i zdrowie W Japonii nie występuje zagroŝenie sanitarno-epidemiologiczne. Od turystów nie wymaga się okazywania zaświadczeń o odbytych szczepieniach. Osoby z problemami zdrowotnymi, które udają się do Japonii, powinny pamiętać o stosunkowo trudnych warunkach klimatycznych. W razie konieczności skorzystania z usług medycznych naleŝy liczyć się z wydatkiem rzędu od 8 do 25 tys. jenów - cena standardowej wizyty lekarskiej, oraz 10 do 30 tys.

12 jenów - cena jednej doby w szpitalu. Zakres usług stomatologicznych jest bardzo szeroki a ceny zróŝnicowane (np. ekstrakcja od 5 do 10 tys. JPY). Osoby, które z uwagi na swój stan zdrowia stale zaŝywają leki, powinny zabrać ich zapas na cały okres pobytu oraz list od lekarza (w języku angielskim), który moŝe być potrzebny w razie kontroli celnej. Przepisy graniczne, celne i dewizowe: MoŜna wwieźć dowolną ilość pieniędzy, ale kwotę przekraczającą 1 mln JPY (w przeliczeniu na walutę japońską) naleŝy zadeklarować. Wykaz towarów zwolnionych z cła - ubrania, artykuły toaletowe, przedmioty osobistego uŝytku oraz przedmioty potrzebne do wykonywania zawodu podczas pobytu w Japonii, - alkohol i wyroby tytoniowe mogą bez cła wwozić osoby dorosłe (po ukończeniu 20. roku Ŝycia) w następujących ilościach: 3 butelki alkoholu (1 butelka = ok. 760 cc), cygara (100 szt.), papierosy (400 szt.), inny rodzaj tytoniu (500 g), - ponadto 2 uncje perfum (1 uncja = ok. 28 cc), \ - prezenty i przedmioty osobistego uŝytku (w ilości nie wskazującej na to, Ŝe nie są przeznaczone na sprzedaŝ), których łączna wartość (w cenach z kraju zakupu) nie przekracza 200 tys. JPY. Do Japonii moŝna wwieźć zapas leków na własny uŝytek na okres 2 miesięcy oraz 24 szt. paraleków do stosowania zewnętrznego. W przypadku przekroczenia tych limitów naleŝy kontaktować się z regionalnymi biurami ds. zdrowia i opieki (na lotniskach). Obowiązuje zakaz wwoŝenia Ŝywności pochodzenia zwierzęcego, owoców, roślin, nasion i kwiatów. Ponadto obowiązuje bezwzględny zakaz wwoŝenia narkotyków, stymulantów (amfetamina, metaamfetamina), substancji psychotropowych, przedmiotów imitujących monety czy papierowe banknoty, ksiąŝek, rysunków i innych przedmiotów o treści pornograficznej, przedmiotów chronionych prawem patentowym, wobec których są zastrzeŝone prawa autorskie (np. projekty), broni i amunicji. Prawo japońskie nakłada bardzo surowe kary za przemyt narkotyków, broni, amunicji i pornografii. Na pokładzie samolotu podróŝni otrzymują do wypełnienia deklarację towarów do oclenia. Istnieje obowiązek jej wypełnienia tylko w przypadku posiadania takich towarów. W przeciwnym wypadku podróŝny nie musi wypełniać deklaracji. Nie ma ograniczeń w przywozie do Japonii walut obcych lub jenów, ale przy wyjeździe z Japonii moŝna wywieźć maksymalnie 5 mln jenów. OstrzeŜenia: - dokumenty zdeponować w hotelu lub nosić przy sobie schowane w wewnętrzną kieszeń ubrania lub torby, - w zatłoczonym miejscu torbę lub plecak trzymaj przed sobą, - nie unoś się gniewem, Japończyk i tak Ciebie nie rozumie - jeŝeli Japończyk się śmieje to znaczy, Ŝe jest uprzejmy, zaciekawiony bądź zakłopotany i zestresowany, Ŝe nie moŝe ci pomóc, - pamiętaj o myciu rak i świeŝych owoców, - w razie problemu wezwij pilota, - nigdy niczego nie podpisuj, jeśli nie jesteś pewien treści dokumentu, - uśmiech łagodzi obyczaje (zwłaszcza w Japonii). Rady - Do zwiedzania najlepiej zabrać ze sobą małe plecaczki, które odciąŝają ręce i pozwalają swobodnie robić zdjęcia bez konieczności pilnowania torb i torebek. Prosimy równieŝ o zabranie kserokopii paszportu - strony ze zdjęciem i danymi osobowymi swojego paszportu. NIGDY nie zabieramy ze sobą paszportów podczas zwiedzania (nosimy wówczas kserokopię) a w przypadku kłopotów (zagubienie, utrata przytomności) taka kserokopia jest dostateczną informacją o osobie. Prosimy równieŝ pamiętać, aby osoby przewlekle chore, stale pobierające leki posiadały przy sobie informację w języku angielskim o chorobie oraz lekach i sposobie ich podawania.

Warto wiedzieć Włochy. Skandynawska jakość od 1986

Warto wiedzieć Włochy. Skandynawska jakość od 1986 Warto wiedzieć Włochy Skandynawska jakość od 1986 Włochy Stolica Ludność Język Rzym 62 mln włoski Religia Waluta Powierzchnia katolicyzm euro 301 340 km2 Poniżej zamieściliśmy praktyczne informacje. Czas

Bardziej szczegółowo

Warto wiedzieć Hiszpania. Skandynawska jakość od 1986

Warto wiedzieć Hiszpania. Skandynawska jakość od 1986 Warto wiedzieć Hiszpania Skandynawska jakość od 1986 Hiszpania Stolica Ludność Język Madryt 48 mln hiszpański Religia Waluta Powierzchnia katolicyzm euro 505 370 km2 Poniżej zamieściliśmy praktyczne informacje.

Bardziej szczegółowo

Kultura Japonii - podstawowe informacje

Kultura Japonii - podstawowe informacje Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Kultura Japonii - podstawowe informacje Kraj kwitnącej wiśni. Jeżeli nie masz czasu tam pojechać, przeczytaj artykuł który pokazuje najciekawsze elementy kultury Japonii.

Bardziej szczegółowo

Jak Polacy korzystają z kart bankowych Raport Money.pl. Autor: Bartosz Chochołowski, Money.pl

Jak Polacy korzystają z kart bankowych Raport Money.pl. Autor: Bartosz Chochołowski, Money.pl Jak Polacy korzystają z kart bankowych Raport Money.pl Autor: Bartosz Chochołowski, Money.pl Wrocław, kwiecień 2008 Wartość transakcji przeprowadzonych kartami bankowymi w 2007 roku wzrosła do 265 miliardów

Bardziej szczegółowo

TYTUŁ SMAKI KUCHNI WIETNAMSKIEJ

TYTUŁ SMAKI KUCHNI WIETNAMSKIEJ Autor scenariusza: Monika Prus TYTUŁ SMAKI KUCHNI WIETNAMSKIEJ Temat: warsztaty dla dzieci, poświęcone kuchni wietnamskiej. Materiały dla nauczycieli: zdjęcia potraw kuchni wietnamskiej z podpisami (zał.

Bardziej szczegółowo

Co Polacy kupują w Internecie? Raport Money.pl i ecard S.A. Autor: Marta Smaga, Money.pl m.smaga@money.pl

Co Polacy kupują w Internecie? Raport Money.pl i ecard S.A. Autor: Marta Smaga, Money.pl m.smaga@money.pl Co Polacy kupują w Internecie? Raport Money.pl i ecard S.A. Autor: Marta Smaga, Money.pl m.smaga@money.pl Wrocław, luty 2008 W 2007 roku juŝ 42 proc. internautów robiło zakupy w sklepach internetowych,

Bardziej szczegółowo

Warto wiedzieć Irlandia. Skandynawska jakość od 1986

Warto wiedzieć Irlandia. Skandynawska jakość od 1986 Warto wiedzieć Irlandia Skandynawska jakość od 1986 Irlandia Stolica Ludność Język Dublin 4,9 mln irlandzki, angielski Religia Waluta Powierzchnia katolicyzm euro 70 273 km2 Poniżej zamieściliśmy praktyczne

Bardziej szczegółowo

Savoir vivre 1. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Plan prezentacji. I.

Savoir vivre 1. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Plan prezentacji. I. SPOTKANIE BIZNESOWE Plan prezentacji I. Przywitanie II. Pierwsze spotkanie - posiłek III. Rozmowa IV. Wymiana prezentów V. Warto wiedzieć Savoir vivre 1 PRZYWITANIE Uścisk dłoni czy ukłon?- czekamy na

Bardziej szczegółowo

Impreza W kraju Samurajów

Impreza W kraju Samurajów Impreza W kraju Samurajów Jeżeli chcą Państwo przeżyć naprawdę wyjątkowy wieczór proponujemy imprezę W kraju Samurajów! Nastrojowa scenografia, tradycyjna japońska kuchnia i mnóstwo atrakcji sprawią, że

Bardziej szczegółowo

oryginalny tekst i zdjęcia www.fao.org/food/photo_report

oryginalny tekst i zdjęcia www.fao.org/food/photo_report CHŁOPIEC MIESZKAJĄCY NA WZGÓRZACH MADAGASKARU OPISUJE SWOJE CODZIENNE OBOWIĄZKI, TROSKI I MARZENIA, ORAZ JAK TO SIĘ STAŁO, śe SZKOLNY OGRÓDEK TeleFood SPRAWIŁ, śe DZIECI CZĘŚCIEJ CHODZĄ DO SZKOŁY, LEPIEJ

Bardziej szczegółowo

Przepisy celne na świecie

Przepisy celne na świecie Ostatnia aktualizacja: 13.04.2016 1. esky.pl 2. Porady dla podróżnych Loty Bagaż Ciąża a lot samolotem Odprawa i obsługa pasażera Dziecko w samolocie Zwierzęta Zdrowie i bezpieczeństwo Informacje celne

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŒCI. Zasady wymowy i rys gramatyki jêzyka hiszpañskiego.. 11

SPIS TREŒCI. Zasady wymowy i rys gramatyki jêzyka hiszpañskiego.. 11 Wstêp Seria Wydawnictwa KRAM jest adresowana do polskich turystów i biznesmenów, ale te do wszystkich, którzy zajmuj¹ siê jêzykiem hiszpañskim, szczególnie do studentów iberystyki, poniewa opracowano w

Bardziej szczegółowo

JEDEN KUCHAREK, a tak wiele mozliwosci!. '

JEDEN KUCHAREK, a tak wiele mozliwosci!. ' KATALOG PRODUKTÓW JEDEN KUCHAREK, a tak wiele mozliwosci!. ' Kucharek to dobra propozycja dla miłośników gotowania. To przede wszystkim najpopularniejsza w Polsce przyprawa uniwersalna na bazie kompozycji

Bardziej szczegółowo

Ikebana - japońska sztuka układania kwiatów

Ikebana - japońska sztuka układania kwiatów Ikebana - japońska sztuka układania kwiatów Klasyczne kompozycje kwiatowe, do jakich jesteśmy przyzwyczajeni, tworzone są z naciskiem na kolorystykę kwiatów. Często istotna jest też ich ilość. Ikebana

Bardziej szczegółowo

Metody: pogadanka, pokaz, symulacja, ćwiczenie interaktywne, ćwiczenia praktyczne.

Metody: pogadanka, pokaz, symulacja, ćwiczenie interaktywne, ćwiczenia praktyczne. Scenariusz zajęć nr 13 Temat: Jak mądrze robić zakupy? Cele operacyjne: Uczeń: rozróżnia będące w obiegu monety i banknot 10 zł, odczytuje wartość pieniędzy, wymienia banknoty na bilon, ustala listę zakupów,

Bardziej szczegółowo

Wakacje na półmetku. Ponadto, w czasie spotkań prelegenci z PSSE uwraŝliwiali na to, iŝ:

Wakacje na półmetku. Ponadto, w czasie spotkań prelegenci z PSSE uwraŝliwiali na to, iŝ: Wakacje na półmetku Minął pierwszy miesiąc wakacji. Jak kaŝdego roku nad zdrowiem i bezpieczeństwem wypoczywających dzieci i młodzieŝy czuwa równieŝ Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Garwolinie

Bardziej szczegółowo

Komu przysługuje Karta DuŜej Rodziny?

Komu przysługuje Karta DuŜej Rodziny? Komu przysługuje Karta DuŜej Rodziny? Karta DuŜej Rodziny przyznawana jest rodzinie, która utrzymuje przynajmniej trójkę dzieci. Dotyczy to takŝe rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka. Karta

Bardziej szczegółowo

Japanese Events Group

Japanese Events Group Japanese Events Group WARSZTATY PRZYRZĄDZANIA SUSHI Warszawa 2018 Japanese Events Group nauka / warsztaty sushi www.warsztaty-sushi.pl Japanese Events Group Witamy Miłośników kuchni japońskiej zapraszamy

Bardziej szczegółowo

Parkiet Przemysłowy - ciekawa alternatywa drewnianej podłogi

Parkiet Przemysłowy - ciekawa alternatywa drewnianej podłogi Parkiet Przemysłowy - ciekawa alternatywa drewnianej podłogi Parkiet przemysłowy to ciekawa i coraz popularniejsza alternatywa dla klasycznej podłogi drewnianej. Dawniej układany w fabrykach, dziś śmiało

Bardziej szczegółowo

Tea for You Skrócony przewodnik po świecie herbaty

Tea for You Skrócony przewodnik po świecie herbaty Tea for You Skrócony przewodnik po świecie herbaty Szczypta herbacianej historii Co kraj to obyczaj, czyli o zwyczajach picia herbaty na świecie Wiadomo, że w Polsce pijemy dużo herbaty, nasz kraj

Bardziej szczegółowo

PROGRAM LEONARDO da VINCI CYPR 2013

PROGRAM LEONARDO da VINCI CYPR 2013 PROGRAM LEONARDO da VINCI CYPR 2013 amathus-hotel Pokoje z basenem Przykładowy pokój Basen Restauracja - praca Geografia Cypr jest krajem kontrastów. Szczyty górskie przeciwstawiają się tu pięknym plażom.

Bardziej szczegółowo

W skrócie historia gospodarki mieszkaniowej

W skrócie historia gospodarki mieszkaniowej W skrócie historia gospodarki mieszkaniowej Lekcja Projekt Ekodom Źródło: http://hubpages.com/hub/history-of-housing 23/01/2009 1 Pierwsze schronienia Zanim człowiek nauczył się budować schronienia, mieszkał

Bardziej szczegółowo

Część I Zmiany klimatu

Część I Zmiany klimatu Część I Zmiany klimatu 1. Nazwij kontynenty i oceany 2. Najciemniejsze kraje są najbardziej rozwinięte, nowoczesne 3. Najjaśniejsze najmniej rozwinięte czyli najbiedniejsze, 2014_UN_Human_Development_Report

Bardziej szczegółowo

W restauracjach i hotelach zwykle ma się do wyboru śniadanie kontynentalne lub śniadanie angielskie.

W restauracjach i hotelach zwykle ma się do wyboru śniadanie kontynentalne lub śniadanie angielskie. Rodzaje śniadań Śniadanie posiłek spożywany w godzinach porannych. W zależności od tradycji narodowej składa się z różnych potraw od lekkich i prostych do bardziej sycących i skomplikowanych. W Polsce

Bardziej szczegółowo

kpt. Piotr Kasperaszek przepisy z tawerny i kambuza

kpt. Piotr Kasperaszek przepisy z tawerny i kambuza przepisy z tawerny i kambuza PRZEPISY Z TAWERNY I KAMBUZA PRZEPISY Z TAWERNY I KAMBUZA WSTĘP Jestem kapitanem jachtowym oraz miłośnikiem Grecji i greckiej kuchni. Żeglować zacząłem już w dzieciństwie.

Bardziej szczegółowo

SIEDEM HAIKU NA OGRÓD JAPOŃSKI W BRZEŹNIE - Lucyna Idasiak. {gallery}tori{/gallery}

SIEDEM HAIKU NA OGRÓD JAPOŃSKI W BRZEŹNIE - Lucyna Idasiak. {gallery}tori{/gallery} SIEDEM HAIKU NA OGRÓD JAPOŃSKI W BRZEŹNIE - Lucyna Idasiak {gallery}tori{/gallery} nie jest duży (w porównaniu z innymi częściami Ogrodu). Że go zrobię wiedziałam na pewno, ale jego składniki rodziły się

Bardziej szczegółowo

KUCHAREK - najlepszy do polskich dan!'

KUCHAREK - najlepszy do polskich dan!' KATALOG PRODUKTÓW KUCHAREK - najlepszy do polskich dan!' W kwestii gotowania ważna jest dla nas tradycja, dlatego od lat tworzymy dla Was produkty marki Kucharek, które doskonale pasują do polskich dań.

Bardziej szczegółowo

JAK PROWADZIĆ BIZNES Z JAPOŃCZYKAMI? JAK PROWADZIĆ SKUTECZNE RELACJE BIZNESOWE W KONTAKTACH Z JAPOŃSKIMI KLIENTAMI, DOSTAWCAMI I WSPÓŁPRACOWNIKAMI?

JAK PROWADZIĆ BIZNES Z JAPOŃCZYKAMI? JAK PROWADZIĆ SKUTECZNE RELACJE BIZNESOWE W KONTAKTACH Z JAPOŃSKIMI KLIENTAMI, DOSTAWCAMI I WSPÓŁPRACOWNIKAMI? JAK PROWADZIĆ SKUTECZNE RELACJE BIZNESOWE W KONTAKTACH Z JAPOŃSKIMI KLIENTAMI, DOSTAWCAMI I WSPÓŁPRACOWNIKAMI? Warszawa OFERTA PDF Szanowni Państwo, Przedstawiamy ofertę szkolenia z zakresu biznesu z Japończykami

Bardziej szczegółowo

Steak & Grill RESTAURANT - Hotel Moderno

Steak & Grill RESTAURANT - Hotel Moderno Steak & Grill RESTAURANT - Hotel Moderno Doskonała kuchnia nagrodzona przez francuski przewodnik kulinarny Gault&Millau 2018, palmy w restauracji i bezpłatny parking na 50 samochodów. Gdzie znajdziemy

Bardziej szczegółowo

Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z USA w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.

Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z USA w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 14-9-6 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z USA w latach 9 13 i w okresie I VII 14 r. Stany Zjednoczone utrzymują pozycję największej i najbardziej

Bardziej szczegółowo

ŚWIĘTA TO PIĘKNY CZAS, KIEDY MOŻEMY SPOTKAĆ SIĘ W RODZINNYM GRONIE I ZJEŚĆ ULUBIONE POTRAWY

ŚWIĘTA TO PIĘKNY CZAS, KIEDY MOŻEMY SPOTKAĆ SIĘ W RODZINNYM GRONIE I ZJEŚĆ ULUBIONE POTRAWY ŚWIĘTA TO PIĘKNY CZAS, KIEDY MOŻEMY SPOTKAĆ SIĘ W RODZINNYM GRONIE I ZJEŚĆ ULUBIONE POTRAWY Co jednak zrobić, by nie przesadzić z biesiadowaniem i nie cierpieć z powodu rozstroju żołądka? Przygotuj potrawy

Bardziej szczegółowo

czyli dobre maniery przy stole Należy umieć zachować się przy stole, przynajmniej po to, by nie zniechęcić innych do jedzenia.

czyli dobre maniery przy stole Należy umieć zachować się przy stole, przynajmniej po to, by nie zniechęcić innych do jedzenia. Savoir-vivre przy stole czyli dobre maniery Należy umieć zachować się przy stole, przynajmniej po to, by nie zniechęcić innych do jedzenia. Dobre maniery przy stole są bardzo ważne, ponieważ jedzenie stanowi

Bardziej szczegółowo

Hektor i tajemnice zycia

Hektor i tajemnice zycia François Lelord Hektor i tajemnice zycia Przelozyla Agnieszka Trabka WYDAWNICTWO WAM Był sobie kiedyś chłopiec o imieniu Hektor. Hektor miał tatę, także Hektora, więc dla odróżnienia rodzina często nazywała

Bardziej szczegółowo

WyraŜam zgodę na udział mego syna / córki... w klasowej/szkolnej wycieczce/wymianie do... (kraj

WyraŜam zgodę na udział mego syna / córki... w klasowej/szkolnej wycieczce/wymianie do... (kraj Gdynia, dnia... (data) DEKLARACJA WyraŜam zgodę na udział mego syna / córki... w klasowej/szkolnej wycieczce/wymianie do... (kraj i miejscowość docelowa) w dniach... (dokładny termin) organizowanej przez

Bardziej szczegółowo

Szczegóły organizacyjne Angloville Junior lipca 2018 hotel Pałac Pakosław

Szczegóły organizacyjne Angloville Junior lipca 2018 hotel Pałac Pakosław Szczegóły organizacyjne Angloville Junior 22 28 lipca 2018 hotel Pałac Pakosław WYJAZD 22 LIPCA 2018 NIEDZIELA MIEJSCE ZBIÓRKI Poznań - Dworzec Letni w Poznaniu (mapka poniżej). GODZINA ZBIÓRKI 10:15 GODZINA

Bardziej szczegółowo

JAK NAKRYWAĆ STÓŁ? Małgorzata Mizera

JAK NAKRYWAĆ STÓŁ? Małgorzata Mizera JAK NAKRYWAĆ STÓŁ? Małgorzata Mizera Nakrycie (z francuskiego couvert) to wszystkie przedmioty, które ustawiamy na stole przed przybyciem gości. Zaliczamy do niego sztućce, serwety, szkło, ewentualnie

Bardziej szczegółowo

CZYTAJMY RAZEM CZYTAJMY RAZEM CZYTAJMY RAZEM. Program Czytajmy razem realizowany jest w naszej szkole na etapie

CZYTAJMY RAZEM CZYTAJMY RAZEM CZYTAJMY RAZEM. Program Czytajmy razem realizowany jest w naszej szkole na etapie CZYTAJMY RAZEM CZYTAJMY RAZEM CZYTAJMY RAZEM Program Czytajmy razem realizowany jest w naszej szkole na etapie nauczania zintegrowanego. Jego głównym celem jest rozwijanie aktywności czytelniczej naszych

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z języka angielskiego dla klas czwartych I. Program nauczania: II. Podręcznik: III.Tematyka realizowanych modułów :

Wymagania edukacyjne z języka angielskiego dla klas czwartych I. Program nauczania: II. Podręcznik: III.Tematyka realizowanych modułów : Wymagania edukacyjne z języka angielskiego dla klas czwartych I. Program nauczania: Program nauczania języka angielskiego dla II etapu edukacyjnego (szkoła podstawowa, klasy IV VI), autorzy: Ewa Piotrowska

Bardziej szczegółowo

Grillowe zwyczaje Polaków - raport na Majówkę

Grillowe zwyczaje Polaków - raport na Majówkę Grillowe zwyczaje Polaków - raport na Majówkę data aktualizacji: 2017.04.28 W badaniu Grillowe zwyczaje Polaków, przeprowadzonym na zlecenie Coca-Cola Poland Services, aż 81% ankietowanych przyznało, że

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ŚWIETLICY SZKOLNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 7 W OLSZTYNIE im. Leona Kruczkowskiego

REGULAMIN ŚWIETLICY SZKOLNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 7 W OLSZTYNIE im. Leona Kruczkowskiego REGULAMIN ŚWIETLICY SZKOLNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 7 W OLSZTYNIE im. Leona Kruczkowskiego Celem głównym świetlicy szkolnej jest zapewnienie dzieciom zorganizowanej opieki, odpowiednich warunków do odpoczynku

Bardziej szczegółowo

NATALIA STRZELCZYK MARCELINA BURCHARD. Projekt realizowany według programu Erasmus+ Dobry zawód otwiera drzwi do Europy PL01-KA

NATALIA STRZELCZYK MARCELINA BURCHARD. Projekt realizowany według programu Erasmus+ Dobry zawód otwiera drzwi do Europy PL01-KA NATALIA STRZELCZYK MARCELINA BURCHARD Projekt realizowany według programu Erasmus+ Dobry zawód otwiera drzwi do Europy 2014-1-PL01-KA102-000428 Nasze praktyki odbyłyśmy w 4* hotelu Holiday Inn Elstree

Bardziej szczegółowo

NIE BĄDŹ JELEŃ, WEŹ PARAGON

NIE BĄDŹ JELEŃ, WEŹ PARAGON NIE BĄDŹ JELEŃ, WEŹ PARAGON Trochę czasu, znajomość podstawowych praw konsumentów oraz dowód zakupu to niezbędny zestaw podczas składania reklamacji. Łatwiej dochodzić swoich praw, gdy mamy paragon. Warto

Bardziej szczegółowo

Obowiązki Domowe JEST POWINNO BYĆ. Zabawa z dziećmi. Zajmowanie się dziećmi po szkole. Zajmowanie się dziećmi w weekendy.

Obowiązki Domowe JEST POWINNO BYĆ. Zabawa z dziećmi. Zajmowanie się dziećmi po szkole. Zajmowanie się dziećmi w weekendy. Obowiązki Domowe Zabawa z dziećmi Zajmowanie się dziećmi po szkole Zajmowanie się dziećmi w weekendy Usypianie dzieci Czytanie dzieciom Kąpanie dzieci Wyciąganie konsekwencji wobec dzieci Uczenie dzieci

Bardziej szczegółowo

Jeden Kucharek a tak wiele mo liwości!

Jeden Kucharek a tak wiele mo liwości! KATALOG PRODUKTÓW Jeden Kucharek a tak wiele mo liwości! Kucharek to dobra propozycja dla miłośników gotowania. To przede wszystkim najpopularniejsza w Polsce przyprawa uniwersalna na bazie kompozycji

Bardziej szczegółowo

Nadszedł czas na ENELOOP

Nadszedł czas na ENELOOP Nadszedł czas na ENELOOP Wszyscy znamy problemy jakie stwarzają konwencjonalne akumulatorki z moŝliwością ładowania. W przeciwieństwie do baterii jednorazowych moŝna je ładować ponownie kiedy energia zawarta

Bardziej szczegółowo

ŚWIETLÓWKI GENERATOREM OSZCZĘDNOŚCI

ŚWIETLÓWKI GENERATOREM OSZCZĘDNOŚCI ŚWIETLÓWKI GENERATOREM OSZCZĘDNOŚCI Fot.1 śarówka energooszczędna (świetlówka) [ApolloLighting.pl] Fot. 2 Ŝarówka tradycyjna (Ŝarnikowa) [wikipedia.org] O zmianach w oświetleniu mieszkań polegających na

Bardziej szczegółowo

Zgłoszenie reklamacyjne imprezy turystycznej

Zgłoszenie reklamacyjne imprezy turystycznej Zgłoszenie reklamacyjne imprezy turystycznej Informacje ogólne Źle wykonywana umowa Zmiana programu zwiedzania czy miejsca zakwaterowania, opóźniony wyjazd lub powrót do kraju, mniejsza, niŝ przewidziana

Bardziej szczegółowo

Modna aranżacja tarasu

Modna aranżacja tarasu Modne dodatki na garden party: jak przygotować taras i ogród na letnie przyjęcie? Lato w pełni oznacza idealny czas na organizację przyjęcia w ogrodzie dla znajomych lub najbliższej rodziny. Aby Twoja

Bardziej szczegółowo

Małe meble do małej kuchni

Małe meble do małej kuchni Małe meble do małej kuchni Mała kuchnia może być funkcjonalna i pomieścić wszystkie niezbędne sprzęty agd i wyposażenie. Wszystko zależy od tego, czy projekt kuchni będzie właściwie przygotowany, a my

Bardziej szczegółowo

MAŁY DIETETYK. Posiłki wykonywane podczas zajęć

MAŁY DIETETYK. Posiłki wykonywane podczas zajęć MAŁY DIETETYK Projekt edukacyjny z zakresu edukacji żywieniowej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Jest to cykl sześciu warsztatów żywieniowych. Tematy warsztatów skupiają się wokół wybranych

Bardziej szczegółowo

TRENDY KULINARNE KUCHNIA FUSION KUCHNIA MOLEKULARNA. Sebastian Krzywda

TRENDY KULINARNE KUCHNIA FUSION KUCHNIA MOLEKULARNA. Sebastian Krzywda TRENDY KULINARNE KUCHNIA FUSION KUCHNIA MOLEKULARNA Sebastian Krzywda TROCHĘ HISTORII.. Rozwój tej kuchni na większą skalę trwa od kilku lat. Najwcześniej zyskała uznanie nowojorczyków. Jej korzenie sięgają

Bardziej szczegółowo

Moshi Moshi Sushi w Sopocie

Moshi Moshi Sushi w Sopocie Moshi Moshi Sushi w Sopocie Moshi Moshi Sushi ul. Bohaterów Monte Cassino 63/1 Sopot Zjedzenie przeze mnie jakiś 20 rolek sushi to żadne wyzwanie, bo kocham sushi! Tym razem odwiedziłam Moshi Moshi Sushi

Bardziej szczegółowo

Szanowna Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia. Dotyczy pisma z dnia 08 listopada 2007r. nr MZ-PZ-R /TM/07

Szanowna Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia. Dotyczy pisma z dnia 08 listopada 2007r. nr MZ-PZ-R /TM/07 ZPRM/77/07 Kraków 03 grudnia 2007r. Szanowna Pani Ewa Kopacz Minister Zdrowia Dotyczy pisma z dnia 08 listopada 2007r. nr MZ-PZ-R-450-3035-28/TM/07 Uwagi do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31.10.2007r.

Bardziej szczegółowo

I dziewczyny i chłopaki pragn pozna zdrowia smaki - zaj

I dziewczyny i chłopaki pragn pozna zdrowia smaki - zaj I dziewczyny i chłopaki pragną poznać zdrowia smaki - zajęcia edukacyjno-kulinarne dla dzieci klas I-III zorganizowane przez ARR OT Kielce tym razem w Mostkach W dniu 17 listopada 2011 r. w Publicznej

Bardziej szczegółowo

Niniejszy materiał stanowi fragment raportu i został udostępniony wybranej grupie odbiorców wyłącznie w celach demonstracyjnych.

Niniejszy materiał stanowi fragment raportu i został udostępniony wybranej grupie odbiorców wyłącznie w celach demonstracyjnych. E-commerce w Polsce Niniejszy materiał stanowi fragment raportu i został udostępniony wybranej grupie odbiorców wyłącznie w celach demonstracyjnych. Zabrania się publikacji i dalszego udostępniania jakiejkolwiek

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po Muzeum nad Wisłą Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Przewodnik po Muzeum nad Wisłą Muzeum Sztuki Nowoczesnej Przewodnik po Muzeum nad Wisłą Muzeum Sztuki Nowoczesnej 1 Opis instytucji Muzeum Sztuki Nowoczesnej pokazuje wystawy sztuki współczesnej. Sztuka współczesna to prace, które powstają w naszych czasach.

Bardziej szczegółowo

Informator dotyczący porozumienia w sprawie programu Zwiedzaj i Pracuj zawartego pomiędzy Polską a Japonią

Informator dotyczący porozumienia w sprawie programu Zwiedzaj i Pracuj zawartego pomiędzy Polską a Japonią Informator dotyczący porozumienia w sprawie programu Zwiedzaj i Pracuj zawartego pomiędzy Polską a Japonią 2015.07.06 Ambasada Japonii rozpocznie przyjmowanie wniosków wizowych w ramach programu Zwiedzaj

Bardziej szczegółowo

Rachunek prawdopodobieństwa projekt Ilustracja metody Monte Carlo obliczania całek oznaczonych

Rachunek prawdopodobieństwa projekt Ilustracja metody Monte Carlo obliczania całek oznaczonych Rachunek prawdopodobieństwa projekt Ilustracja metody Monte Carlo obliczania całek oznaczonych Autorzy: Marta Rotkiel, Anna Konik, Bartłomiej Parowicz, Robert Rudak, Piotr Otręba Spis treści: Wstęp Cel

Bardziej szczegółowo

Pomorska Akademia Kulinarna

Pomorska Akademia Kulinarna Pomorska Akademia Kulinarna Dlaczego powstała Akademia? Niestety dawno już minęły czasy, gdy wspólne, wielopokoleniowe gotowanie stanowiło ważny domowy rytuał, w czasie którego rodzinne tradycje i przepisy

Bardziej szczegółowo

Jak moŝna chronić swój znak towarowy?

Jak moŝna chronić swój znak towarowy? Ochrona Własności Intelektualnej cz. III dr inŝ.tomasz Ruść Spis treści Co to jest znak towarowy? Dlaczego opłaca się bronić znak towarowy? Jak moŝna chronić swój znak towarowy? Jakie są kategorie znaków

Bardziej szczegółowo

UNIWERSALNA PRZYPRAWA DO POTRAW. Przyprawa. Przyprawa. do potraw 75 g. do potraw 200 g. Przyprawa. Przyprawa do potraw 500 g.

UNIWERSALNA PRZYPRAWA DO POTRAW. Przyprawa. Przyprawa. do potraw 75 g. do potraw 200 g. Przyprawa. Przyprawa do potraw 500 g. KatalogPRODUKTÓW PRZYPRAWA DO POTRAW UNIWERSALNA Dzięki przyprawie uniwersalnej Kucharek przygotowywanie ulubionych potraw jest zawsze niezwykle łatwe, szybkie i wygodne, a smak po prostu doskonały. Produkty

Bardziej szczegółowo

Zapoznaj się z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem będzie odegranie wskazanych ról.

Zapoznaj się z opisem trzech sytuacji. Twoim zadaniem będzie odegranie wskazanych ról. 1. Podczas pobytu w Anglii rozbolał Cię ząb. Rozmawiasz z osobą pracującą w rejestracji przychodni. Podaj powód swojej wizyty. Dowiedz się, kiedy może przyjąć Cię dentysta. Zapytaj o cenę wizyty. Spędziłeś/aś

Bardziej szczegółowo

3) Jak określić sposób wypłacania diet u danego pracodawcy?

3) Jak określić sposób wypłacania diet u danego pracodawcy? DIETY W TRANSPORCIE DROGOWYM Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców. 2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. 3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. inż. Ewa Cieślik Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Prof. dr hab. inż. Ewa Cieślik Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Prof. dr hab. inż. Ewa Cieślik Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Ważną dziedziną turystyki kulturowej jest turystyka kulinarna. Wykorzystanie polskiej regionalnej kuchni w turystyce i stworzenie z niej atrakcji

Bardziej szczegółowo

RODZICE, PRACOWNICY SZKOŁY ANKIETA

RODZICE, PRACOWNICY SZKOŁY ANKIETA RODZICE, PRACOWNICY SZKOŁY ANKIETA Szkoła nasza włączyła się do ruchu szkół promujących zdrowie. Rozpoczynając tę pracę chcemy zapytać pracowników o sprawy dotyczące ich zdrowia, samopoczucia i stylu życia.

Bardziej szczegółowo

Czym jest rozwój zrównowaŝony

Czym jest rozwój zrównowaŝony Rozwój zrównowaŝony Millenimacje Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2010 r. www.polskapomoc.gov.pl Czym jest rozwój zrównowaŝony

Bardziej szczegółowo

Runda 5: zmiana planszy: < < i 6 rzutów.

Runda 5: zmiana planszy: < < i 6 rzutów. 1. Gry dotyczące systemu dziesiętnego Pomoce: kostka dziesięciościenna i/albo karty z cyframi. KaŜdy rywalizuje z kaŝdym. KaŜdy gracz rysuje planszę: Prowadzący rzuca dziesięciościenną kostką albo losuje

Bardziej szczegółowo

MOJE MIEJSCE PRACY BAROMETR BIUROWY

MOJE MIEJSCE PRACY BAROMETR BIUROWY MOJE MIEJSCE PRACY BAROMETR BIUROWY Moje Miejsce Pracy - Barometr Biurowy to prekursorskie badanie pracowników biurowych przeprowadzone metodą telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych

Bardziej szczegółowo

Szczegóły organizacyjne Angloville Junior lipca 2018 hotel Pałac Bałoszyce

Szczegóły organizacyjne Angloville Junior lipca 2018 hotel Pałac Bałoszyce Szczegóły organizacyjne Angloville Junior 21-27 lipca 2018 hotel Pałac Bałoszyce WYJAZD 21 LIPCA 2018 SOBOTA MIEJSCE ZBIÓRKI Gdańsk Oliwa ul. Grunwaldzka 262 przy Castoramie GODZINA ZBIÓRKI 10:00 GODZINA

Bardziej szczegółowo

Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce i wysyłanie polskich naukowców za granicę w ramach w międzynarodowych projektów badawczych

Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce i wysyłanie polskich naukowców za granicę w ramach w międzynarodowych projektów badawczych Mobilność międzynarodowa w świetle przepisów prawa polskiego Warszawa 22 listopada 2012 Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce i wysyłanie polskich naukowców za granicę w ramach w międzynarodowych projektów

Bardziej szczegółowo

Przepisy celne na świecie

Przepisy celne na świecie Ostatnia aktualizacja: 27.06.2017 Przepisy celne na świecie Wybierasz się w podróż? Sprawdź, jakie przepisy celne obowiązują w poszczegolnych krajach świata. Zauważ, że nawet w Unii Europejskiej niektóre

Bardziej szczegółowo

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT 629-35-69, 628-37-04 UL. ŻURAWIA, SKR. PT. 24 INTERNET http://www.cbos.pl OŚRODEK INFORMACJI 693-46-92, 625-76-23 00-503 WARSZAWA E-mail: sekretariat@cbos.pl

Bardziej szczegółowo

Obóz językowy Londyn w terminie r. (autokar) Organizator: ATAS Sp z o. o.

Obóz językowy Londyn w terminie r. (autokar) Organizator: ATAS Sp z o. o. Biuro Turystyczne Czerwiński Travel S. C. 80-141 Gdańsk, ul. Biegańskiego 10 lok 11 tel. (58) 322 19 86 e-mail: biuro@ctravel.pl, www.ctravel.pl Informacja dotycząca wyjazdu i przyjazdu dzieci na Obóz

Bardziej szczegółowo

Problemy emigracji dotyczące polskich obywateli. Paulina Brzezińska

Problemy emigracji dotyczące polskich obywateli. Paulina Brzezińska Problemy emigracji dotyczące polskich obywateli. Paulina Brzezińska Emigracja-wędrówka ludności mająca na celu zmianę miejsca pobytu. Przemieszczanie się ludności jest całkowicie naturalnym zjawiskiem

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z PRZEBIEGU IMPREZY Z OKAZJI ŚWIATOWEGO DNIA ZDROWIA

SPRAWOZDANIE Z PRZEBIEGU IMPREZY Z OKAZJI ŚWIATOWEGO DNIA ZDROWIA SPRAWOZDANIE Z PRZEBIEGU IMPREZY Z OKAZJI ŚWIATOWEGO DNIA ZDROWIA Dnia 13.04.2012 r. w Szkole Podstawowej w Dobrzyniewie Dużym odbył się turniej wiedzy o zdrowiu. Imprezę zorganizowano z okazji obchodzonego

Bardziej szczegółowo

Szczegóły organizacyjne Angloville Junior 8-14 lipca 2018 hotel Ameliówka

Szczegóły organizacyjne Angloville Junior 8-14 lipca 2018 hotel Ameliówka Szczegóły organizacyjne Angloville Junior 8-14 lipca 2018 hotel Ameliówka WYJAZD 8 LIPCA 2018 NIEDZIELA MIEJSCE ZBIÓRKI WARSZAWA Muzeum Techniki na Placu Defilad przy PAŁACU KULTURY I NAUKI od strony Alei

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po Muzeum nad Wisłą Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Przewodnik po Muzeum nad Wisłą Muzeum Sztuki Nowoczesnej Przewodnik po Muzeum nad Wisłą Muzeum Sztuki Nowoczesnej 1 Opis instytucji Muzeum Sztuki Nowoczesnej pokazuje wystawy sztuki współczesnej. Sztuka współczesna to prace, które powstają w naszych czasach.

Bardziej szczegółowo

Odkrywam Muzeum- Zamek w Łańcucie. Przewodnik dla osób ze spektrum autyzmu

Odkrywam Muzeum- Zamek w Łańcucie. Przewodnik dla osób ze spektrum autyzmu Odkrywam Muzeum- Zamek w Łańcucie Przewodnik dla osób ze spektrum autyzmu Dzisiaj odwiedzę Muzeum- Zamek w Łańcucie! Zamek w Łańcucie był domem dwóch rodzin. Zamek wybudował czterysta lat temu książę Stanisław

Bardziej szczegółowo

Podstawowe informacje o obsłudze pliku z uprawnieniami licencja.txt

Podstawowe informacje o obsłudze pliku z uprawnieniami licencja.txt Podstawowe informacje o obsłudze pliku z uprawnieniami licencja.txt W artykule znajdują się odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z plikiem licencja.txt : 1. Jak zapisać plik licencja.txt

Bardziej szczegółowo

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku Informacje ogólne Spadek Spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Natomiast do spadku nie naleŝą te prawa i obowiązki zmarłego, które były ściśle związane

Bardziej szczegółowo

OWOCE I WARZYWA W HANDLU DETALICZNYM

OWOCE I WARZYWA W HANDLU DETALICZNYM OWOCE I WARZYWA W HANDLU DETALICZNYM W kilkunastu ostatnich latach polski rynek detaliczny produktów ogrodniczych wyraźnie zmienił się na lepsze. Obserwuje się poprawę jakości owoców i warzyw, ich przygotowania

Bardziej szczegółowo

Pan Bóg poprzez niemoc i słabość osób niepełnosprawnych jakby paradoksalnie sprawia, Ŝe mają one ogromną moc przemieniania ludzkich serc.

Pan Bóg poprzez niemoc i słabość osób niepełnosprawnych jakby paradoksalnie sprawia, Ŝe mają one ogromną moc przemieniania ludzkich serc. Pan Bóg poprzez niemoc i słabość osób niepełnosprawnych jakby paradoksalnie sprawia, Ŝe mają one ogromną moc przemieniania ludzkich serc. Dnia 16.12.10 odbyła się wycieczka do Domu Opieki Społecznej w

Bardziej szczegółowo

Program Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowany przez PSPiA KLANZA

Program Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowany przez PSPiA KLANZA Program Polsko Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowany przez PSPiA KLANZA Idea programu W programie Wolontariat studencki grupy liczące od dwóch do pięciu studentów wolontariuszy prowadzą zajęcia edukacyjne

Bardziej szczegółowo

Edukacja społeczno- przyrodnicza

Edukacja społeczno- przyrodnicza Edukacja społeczno- przyrodnicza KLASA I KLASA II KLASA III I półrocze I półrocze I półrocze Wie, jak należy zachowywać się w stosunku do dorosłych i rówieśników (formy grzecznościowe); rozumie potrzebę

Bardziej szczegółowo

Kwartalnik informacyjny nr 4/24/11/R.III październik-grudzień 2011

Kwartalnik informacyjny nr 4/24/11/R.III październik-grudzień 2011 Miejska Biblioteka Publiczna w Tychach Filia nr 7 dla dzieci i młodzieŝy Al. Niepodległości 110 Tel. 32 227-83-11 e-mail: filia7@mbp.tychy.pl Kwartalnik informacyjny nr 4/24/11/R.III październik-grudzień

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE

SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE CELE: 1. Uczenie dzieci odpowiedzialności za własne zdrowie. 2. Uświadomienie dzieciom roli właściwego stylu życia w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie.

Bardziej szczegółowo

Niedroga nieruchomość nad morzem

Niedroga nieruchomość nad morzem 1 Niedroga nieruchomość nad morzem Cena 54000.00 EUR Numer: 248 Cena za m2: EUR Typ transakcji: Sprzedaż nieruchomości Typ: Nieruchomości wtórne Typ: Dwupokojowe Region: Neseber Stan : Wprowadzona do eksploatacji

Bardziej szczegółowo

Tortille na 3 Sposoby

Tortille na 3 Sposoby Tortille na 3 Sposoby Szybkie danie, które możemy przygotować jako przekąskę albo na kolację. Sprawdzają się także na II śniadanie do szkoły zamiast tradycyjnych kanapek. Dowolność składników jakich możemy

Bardziej szczegółowo

KODEKS UCZNIA Gimnazjum nr 6 w Płocku im. prof. Władysława Szafera

KODEKS UCZNIA Gimnazjum nr 6 w Płocku im. prof. Władysława Szafera KODEKS UCZNIA Gimnazjum nr 6 w Płocku im. prof. Władysława Szafera PRAWA I OBOWIĄZKI UCZNIA 1. Uczniowie mają prawo do: właściwie zorganizowanego procesu kształcenia i bezpiecznych warunków pobytu w szkole,

Bardziej szczegółowo

Czego nie robimy przy stole?

Czego nie robimy przy stole? Czego nie robimy przy stole? Należy w tym miejscu pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Mianowicie: Nie mówimy z pełnymi ustami Nie wycieramy talerza chlebem Nie korzystamy z telefonu komórkowego Nie

Bardziej szczegółowo

Japonia - Kraj Kwitnącej Wiśni

Japonia - Kraj Kwitnącej Wiśni Japonia - Kraj Kwitnącej Wiśni Opis Cena od: 9000 PLN Liczba dni: 7 dni Kraj: Japonia Wycieczka do Japonii - cena, koszt, atrakcje Japonia, kraj w którym nowoczesność przeplata się z umiłowaniem tradycji.

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć Temat: Bawimy się w sklep

Scenariusz zajęć Temat: Bawimy się w sklep Scenariusz zajęć Temat: Bawimy się w sklep Cele operacyjne: Uczeń: rozpoznaje monety 1 zł, 2 zł, 5zł oraz banknot 10 zł, porządkuje monety od najmniejszej do największej wartości, używa zwrotów grzecznościowych

Bardziej szczegółowo

REKLAMA DZIECIOM - KOLEJNA DOTACAJA DLA DZIECI W STEMPLEWIE

REKLAMA DZIECIOM - KOLEJNA DOTACAJA DLA DZIECI W STEMPLEWIE REKLAMA DZIECIOM - KOLEJNA DOTACAJA DLA DZIECI W STEMPLEWIE W marcu 2013r. Stowarzyszenie Mamy Wielkie Serca otrzymało pozytywną odpowiedź na złożony wniosek o dotacje w ramach akcji REKLAMA DZIECIOM.

Bardziej szczegółowo

Wieczorem nasi hiszpańscy koledzy i koleżanki z niecierpliwością czekali, aby nas zabrać do swoich domów.

Wieczorem nasi hiszpańscy koledzy i koleżanki z niecierpliwością czekali, aby nas zabrać do swoich domów. W dniach 9-13 lutego grupa naszych uczennic i nauczycieli uczestniczyła w spotkaniu w ramach programu edukacyjnego Comenius Europe-Different Houses- One Community. Tym razem udaliśmy się do przepięknego

Bardziej szczegółowo

KaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba

KaŜdego roku z powodu palenia tytoniu umiera w Polsce średnio 67 tysięcy osób dorosłych (51 tysięcy męŝczyzn i 16 tysięcy kobiet). W 2010 roku liczba CELE STRATEGICZNE PROGRAMU NA LATA 2014-2018: Zmniejszanie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krąŝenia, nowotwory złośliwe, nienowotworowe choroby układu oddechowego,

Bardziej szczegółowo

FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1)

FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1) FILM - W INFORMACJI TURYSTYCZNEJ (A2 / B1) Turysta: Dzień dobry! Kobieta: Dzień dobry panu. Słucham? Turysta: Jestem pierwszy raz w Krakowie i nie mam noclegu. Czy mogłaby mi Pani polecić jakiś hotel?

Bardziej szczegółowo

Zawartość: Cel gry. Przygotowanie gry. Jak Grać

Zawartość: Cel gry. Przygotowanie gry. Jak Grać Zawartość: 108 Płytek Sieci Hotelowych 7 Znaczników Sieci Hotelowych 175 Świadectw Udziałowych Papierowe Pieniądze Plansza Instrukcja Cel gry Jesteś przedsiębiorczym, prawdziwym potentatem nieruchomości,

Bardziej szczegółowo

Lasy w Polsce. Agata Konefeld. Klasa 6a

Lasy w Polsce. Agata Konefeld. Klasa 6a Lasy w Polsce Agata Konefeld Klasa 6a Spis treści Co to właściwie jest las?... 3 Piętrowa budowa lasu, pospolite zwierzęta oraz rośliny w nich występujące... 4 NajwaŜniejsze funkcje lasu... 6 Las naturalny,

Bardziej szczegółowo

1. Usprawiedliwiania nieobecności uczniów dokonuje wyłącznie wychowawca klasy.

1. Usprawiedliwiania nieobecności uczniów dokonuje wyłącznie wychowawca klasy. ZASADY USPRAWIEDLIWIANIA NIEOBECNOŚCI UCZNIÓW ORAZ EGZEKWOWANIA OBOWIĄZKU SZKOLNEGO W GIMNAZJUM NR 1 IM. OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II W RABIE WYśNEJ Dokument opracowany na podstawie 58 ust 6 Statutu Gimnazjum

Bardziej szczegółowo