Igrzyska starożytne Uroczystościom religijnym w starożytnej Grecji towarzyszyły często festiwale (występy poetów, śpiewaków, aktorów) oraz zawody

Transkrypt

1 Igrzyska starożytne Uroczystościom religijnym w starożytnej Grecji towarzyszyły często festiwale (występy poetów, śpiewaków, aktorów) oraz zawody sportowe. Wśród wielu takich imprez, największą sławę zdobyły igrzyska odbywające się w Olimpii, ku czci Zeusa. Za mitycznego twórcę Igrzysk Olimpijskich uznaje się Pelopsa, syna herosa Tantala. Pelops zapragnął poślubić córkę króla Ojnomaosa - złotowłosą Hippodameję. Ojciec obiecał dać jej rękę temu kto zwycięży go w zawodach rydwanów. Jednocześnie groził, że przegranemu obetnie głowę. Pelops przystał na te warunki. Przekupił jednak woźnicę królewskiego, aby wyjął gwóźdź z koła królewskiego rydwanu. W czasie wyścigu pojazd rozpadł się, a król spadł na ziemię i zabił się. Woźnica zamiast nagrody został zrzucony przez syna Tantala ze skały. Opisany tu wyścig rydwanów odbywał się w miejscu, gdzie potem powstała Olimpia. A Pelops w podziękowaniu bogom za zwycięstwo (nieuczciwe wprawdzie) ustanowił w Olimpii igrzyska. Pierwszy udokumentowany opis igrzysk, z 776r. p.n.e., znaleźć można w Illiadzie Homera. Prawdopodobnie igrzyska takie odbywały się już wcześniej, jednak nie zostało to odnotowane. Stąd też rok 776 p.n.e. uznawany jest za datę powstania Igrzysk Olimpijskich, a także za pierwszy udokumentowany fakt historyczny w dziejach Grecji. Igrzyska odbywały się co cztery lata, przy czym 4- letni okres pomiędzy kolejnymi igrzyskami nazywano olimpiadą. Na czas trwania igrzysk obowiązywało w Grecji olimpijskie zawieszenie broni i prawo pokoju bożego - ekechejria - zapewniające bezpieczeństwo uczestnikom i widzom. Pogwałcenie ekechejrii traktowane było jak świętokradztwo i zdarzało się niezwykle rzadko (karane to było najczęściej grzywną). Początkowo igrzyska trwały jeden dzień, ale w miarę wzrostu liczby dyscyplin czas zawodów wydłużył się do 5 dni (od około 400r. p.n.e.). Prawo do udziału w zawodach mieli tylko wolni obywatele greccy (później helleńscy), o nieposzlakowanej opinii, nie karani za zbrodnie (morderstwa). Uczestniczyć mogli tylko mężczyźni i to zarówno jako zawodnicy jak i widzowie - kobietom za próbę oglądania igrzysk mogła grozić nawet kara śmierci. Zawodnicy, oceniani na podstawie wyglądu zewnętrznego, startowali w dwóch grupach: juniorów i seniorów. Przez 10 miesięcy poprzedzających igrzyska zobowiązani byli do intensywnych treningów. Przez ostatni miesiąc ćwiczyli w Olimpii pod okiem doświadczonych instruktorów. Obowiązywały ich także specjalne rygory. Zamiast mięsa spożywali tylko ser, nie wolno im było pić wina itp. Najważniejszym punktem igrzysk były konkurencje sportowe. Początkowo w Olimpii jedyną dyscypliną był bieg na jeden stadion (w Olimpii: 192,28 m). Pierwszym znanym zwycięzcą był Koroibos, kucharz z pobliskiego Elis - wygrał on bieg na pierwszych igrzyskach. Z czasem doszły kolejne dyscypliny. W VIIw. p.n.e. było już ich dziesięć: Bieg krótki (dromos) - na długości stadionu, odpowiednik współczesnych sprintów Bieg podwójny (diaulos)- bieg na podwójnej długości stadionu Bieg długodystansowy (dolichos) - bieg na długości 7-24 stadionów Pięciobój (pentathlon) - składał się z: biegu, skoku, rzutu dyskiem i oszczepem, zapasów Walka na pięści (pygme) - początkowo gołe pięści, potem okryte rzemiennymi "rękawicami" Zapasy (pale) - pierwowzór współczesnych zapasów klasycznych Zapasy w stylu wolnym (pankration) - połączenie walki na pięści i zapasów, dozwolone było też kopanie Bieg w zbroi (hoplites) - bieg w kompletnej zbroi (25 kg) ciężkiej piechoty greckiej Wyścigi rydwanów - otwarty dwukołowy pojazd zaprzęgnięty w 4 (najczęściej) lub 2 konie Wyścigi konne - jeździectwo - najistotniejsza była szybkość, a nie jak dzisiaj styl Zawody trębaczy i heroldów - konkurencje mało sportowe... Początkowo zwycięzcy w każdej konkurencji otrzymywali nagrody symboliczne - gałązkę palmową po zakończeniu konkurencji i wieniec oliwny na zakończenie igrzysk. Nagradzano tylko zdobywców pierwszego miejsca. Z czasem zawodnicy zaczęli reprezentować miasta-państwa - pojawił się nacjonalizm i zawodowstwo. Zmieniły się też nagrody - zwycięzcy byli hojnie nagradzani przez sponsorujące je miasta-państwa. Specjalnym ceremoniałem była dekoracja zwycięzców. Po zakończeniu wszystkich konkurencji herold ogłaszał imię wygrywającego i jego ojca oraz nazwę miejscowości, z której pochodził, a następnie zakładano mu na głowę wieniec oliwny. Tradycja nakazywała, by gałązki

2 pochodziły ze starej, świętej oliwki rosnącej na zachód od świątyni Zeusa, ścinał je młody chłopiec złotym nożem (nożycami?). Wyrażano w ten sposób fakt, że nagroda pochodzi od Zeusa, a nie od ludzi. Po dekoracji nagrodzeni w towarzystwie delegacji ze swoich miast składali ofiary na ołtarzach bóstw oraz dary dla świątyni. Na zakończenie igrzysk organizatorzy wydawali ucztę z udziałem wszystkich olimpijczyków. Nazwiska sportowców umieszczano w specjalnych spisach. Wielokrotny zwycięzca, oprócz wieńca oliwnego i ewentualnej nagrody, miał prawo do posiadania swego posągu w Olimpii. Greckie Igrzyska Olimpijskie organizowane były prawie 300 razy - do 393r. n.e., kiedy to cesarz Teodozjusz I Wielki, zakazał ich organizowania, traktując je jako kultywowanie zwyczajów pogańskich. Jednak Olimpia do dnia dzisiejszego wiąże się z Igrzyskami Olimpijskimi. Od 1936r. ogień olimpijski wzniecany jest każdorazowo w ruinach świątyni Hery w Olimpii za pomocą skupionych promieni słonecznych. Następnie przenoszony jest sztafetą biegaczy na miejsce igrzysk. Igrzyska ery nowożytnej Idea Igrzysk Olimpijskich została wskrzeszona dopiero pod koniec XIXw. przez francuskiego pedagoga i działacza sportowego barona Pierre'a de Coubertin. Dzięki jego staraniom w 1894r. powołano do życia Międzynarodowy Komitet Olimpijski (MKOl), który podjął decyzję o wznowieniu Igrzysk Olimpijskich i zorganizowaniu ich w Atenach w 1896r. Organizacja igrzysk wiązała się z licznymi trudnościami na skutek kłopotów finansowych i konfliktów wewnętrznych Grecji tuż po uzyskaniu niepodległości. Olimpiada nie mogłaby być zorganizowana bez finansowej pomocy bogatego Greka z Aleksandrii - George Averoffa, który przekazał organizatorom w prezencie milion drachm. Dzięki jego dotacji udało się po 18 miesiącach wybudować (odbudować) w Atenach wspaniały, biały, marmurowy stadion, mogący pomieścić widzów (Kallimarmaro). Otwarcia I Igrzysk Olimpijskich ery nowożytnej dokonał król Grecji Jerzy I 6 kwietnia 1896r. Chociaż Igrzyska w Atenach nie były zbyt szeroko rozpropagowane przez prasę, do stolicy Grecji przybyło prawie 250 sportowców (2/3 stanowili Grecy) z 13 krajów (oprócz Grecji) z 3 kontynentów. W zawodach mogli uczestniczyć tylko mężczyźni. Program trwających od 6 do 15 kwietnia Igrzysk obejmował 9 konkurencji: lekkoatletykę, kolarstwo, szermierkę, gimnastykę, zapasy, pływanie, podnoszenie ciężarów, tenis i strzelectwo. Pierwszym mistrzem olimpijskim został Amerykanin, student Harvardu, James Connolly, który zwyciężył w trójskoku z wynikiem 13,71 m. Dodatkową konkurencją był bieg maratoński, który odbył się na tej samej trasie, którą przebiegł pierwszy w dziejach maratończyk - Filipides w 490r. p.n.e. Trasa liczyła ponad 42 km, a zwycięzcą został grecki pasterz Spiridon Louis, który bez treningów pokonał trasę w 2h 58 min i 50 sek. Zwycięstwo Louisa - pierwszy złoty medal olimpijski dla Greków - wywołało wielką radość jego rodaków. Pod koniec biegu trzej synowie króla Jerzego I podbiegli szybko do Louisa i lekceważąc protokół królewski, unieśli młodego pasterza w górę i zanieśli go do królewskiej loży, by mógł przyjąć gratulacje od władcy. Po 1896r. kolejne igrzyska odbywały się regularnie co 4 lata, w różnych krajach, zyskując coraz większą popularność i prestiż. Wyjątek stanowią tylko VI (1916), XII (1940) i XIII (1944) igrzyska, które nie odbyły się z powodu wojen światowych. Już w II igrzyskach (Paryż) zezwolono na uczestnictwo w rywalizacji kobietom (19 pań na 1066 wszystkich zawodników). VI Igrzyska Olimpijskie w 1956r. odbywały się jednocześnie w dwóch miejscach, oddalonych o tysiące kilometrów. Większość konkurencji odbyła się w Melbourne w Australii, tylko zawody jeździeckie odbyły się w Sztokholmie (Szwecja), gdyż Australijczycy obawiali się przeniesienia do ich kraju przez zwierzęta nowych chorób. W 1924r. zorganizowano po raz pierwszy Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Chamonix. Do 1992 roku igrzyska zimowe odbywały się w tym samym roku co letnie (za wyjątkiem 1940 i 1944 roku). Od 1994 roku igrzyska zimowe odbywają się w 2 lata po igrzyskach letnich. Letnie są w latach parzystych przestępnych, zimowe w latach parzystych nieprzestępnych. Od 1960r. w cieniu Igrzysk Olimpijskich odbywają się Igrzyska Paraolimpijskie, w których udział bierze młodzież niepełnosprawna. Najczęściej organizowane są w kilka tygodni po zakończeniu Igrzysk Olimpijskich. Dotychczas odbyło 11 letnich i 7 zimowych zawodów paraolimpijskich.

3 Polscy olimpijczycy Polska reprezentacja zadebiutowała w Igrzyskach Olimpijskich w 1924 roku (letnich i zimowych). Polscy sportowcy brali udział we wcześniejszych igrzyskach, ale w barwach innych krajów. Ze względów politycznych Polska nie wysłała swojej reprezentacji do Los Angeles w 1984r. Dotychczas Polacy zdobyli 257 medali olimpijskich (60 złotych, 76 srebrne i 121 brązowych), z czego tylko 6 w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich (1 złoty, 2 srebrne, 3 brązowe). Wśród polskich olimpijczyków największą sławę zyskali złoci medaliści, m in.: Halina Konopacka, zdobywczyni pierwszego złotego medalu dla Polski (rzut dyskiem w 1928r.), Janusz Kusociński (złoto w biegu na 10km, w 1932r.), sprinterka Stanisława Walasiewicz, specjalistka w skoku w dal Elżbieta Duńska-Krzesińska (rekord świata w 1956r.), trójskoczek Józef Szmmidt (1960 i 1964), lekkoatletka Irena Szewińska, bokserzy: Z.Chychła, J.Kulej, K.Paździor, ciężarowiec Waldemar Baszanowski, skoczek narciarski Wojciech Fortuna, kulomiot Władysław Komar, pięcioboista Janusz Pyciak-Peciak, skoczek wzwyż Jacek Wszoła, tyczkarze: Tadeusz Ślusarski i Władysław Kozakiewicz ("gest Kozakiewicza" w 1980r. w Moskwie), zapaśnicy: Kazimierz Lipień i Andrzej Wroński, judoka Waldemar Legień, lekkoatleta (chodziarz) Robert Korzeniowski (trzykrotny mistrz olimpijski w chodzie na 50 km (1996, 2000, 2004), oraz na dystansie 20 km (2000)), Mateusz Kuśnierewicz (żeglarstwo, 1996), Renata Mauer- Różańska (karabinek sportowy , 2000), Otylia Jędrzejczak (pływanie, jeden złoty medal i dwa srebrne w 2004r.) i wielu, wielu innych. Ciekawostki dotyczące Igrzysk Olimpijskich W roku 490 rok p.n.e. wojownik Diomedon przebiegł w ciężkiej zbroi z Maratonu do Aten. Po pokonaniu 42 kilometrów i 192 metrów, skrajnie wyczerpany, zdołał jedynie wykrzyknąć "nike" (zwycięstwo), po czym padł martwy. Wiele z konkurencji olimpijskich odbyło się tylko raz i potem zostało zupełnie zapomnianych. Warto jednak przypomnieć zwycięzców niektórych bardzo oryginalnych konkursów. Wspinanie po linie - B. Supcik (Czechosłowacja) Skok w dal na koniu - van Langendock (Belgia) Jazda figurowa na koniu - T. Bonckaert (Belgia) Sztafeta olimpijska ( m) - USA 1908 Pchnięcie kulą prawą i lewą ręką - R Rose (USA) Rzut dyskiem stylem greckim - M. Sheridan (USA) Wyścig pływacki dla marynarzy - J. Majokinis (Grecja) Nurkowanie - Ch. de Vandeville (Francja) Pływanie przez przeszkody - F. Lane (Australia) Szermierka na kije - A. Van Zo-Post (Kuba) Zapasy bez podziału na styl i wagę - H. Schumann (Niemcy) Hymn olimpijski został napisany przez Greków, Spyrosa Samara (muzyka) oraz Kostasa Palamasa (tekst) na igrzyska ateńskie, ale oficjalnego uznania doczekał się dopiero podczas 63. Sesji MKOI. w 1964 r w Tokio. Od tego czasu grany jest podczas ceremonii otwarcia igrzysk i kongresów olimpijskich. Wieniec laurowy nie był nigdy wręczany olimpijskim zwycięzcom. W czasach antycznych triumfatorów wieńczono tylko gałązką dziko rosnącego drzewka oliwnego. Na pierwszych igrzyskach nowożytnych, Grek Spiridon Louis (był pasterzem) wygrał niespodziewanie maraton. I był to jedyny złoty medal w lekkoatletyce dla Grecji aż do olimpiady w Sydney. Wtedy to

4 do finałowego biegu na 200 m stanął Konstantinos Kenteris. Już sama jego obecność w finale była sensacją. W biegu nie uczestniczył główny faworyt - Michael Johnson (USA), więc zapowiadała się ciekawa walka. Grek był jedynym białym w gronie ośmiu biegaczy. Miał zostać daleko w tyle, a wygrał. To była wielka sensacja. Kenteris biegał jeszcze długo po stadionie zbierając brawa od kibiców. Gersting Marjorie, amerykanka jest najmłodszą mistrzynią olimpijską. W 1936 roku w Berlinie wygrała skoki do wody z trampoliny mając 13 lat i 269 dni. Najmłodszą medalistką jest Dunka Inge Soerensen, która zajęła trzecie miejsce w pływaniu na dystansie 200 m. stylem klasycznym podczas tych samych igrzysk. Najmłodszą uczestniczką igrzysk była łyżwiarka brytyjska Cecylia Colledge, która w 1932 r. w Lake Placid w dniu startu miała 11 lat i 78 dni. Najstarszą zawodniczką biorącą udział w igrzyskach była Brytyjka Lorna Johnstone, która startowała w zawodach jeździeckich w Monachium w 1972 r. mając 70 lat. Pierwsze wykluczenie z udziału w olimpiadzie z powodów politycznych miało miejsce w 1920 roku, kiedy to nie dopuszczono niemieckich i austriackich sportowców do igrzysk, cztery lata później Niemcy dalej nie mieli pozwolenia na olimpijski start. W pierwszej powojennej olimpiadzie w 1948 roku znowu ich wykluczono, tym razem do spółki z Japonią. Igrzyska były bojkotowane aż 5 razy, w 1956 przez Hiszpanię, Szwajcarię, Holandię, Chiny i Egipt, w 1976 przez większość krajów arabskich oraz Gujanę i Tajwan, w 1980 aż 63 kraje odmówiły w niej swego udziału, w 1984 w rewanżu za poprzedni raz kolejnych 18, w 1988 nie startowały Albania, Seszele i Madagaskar, a także Kuba, Etiopia, Nikaragua i Korea Północna. 5 kwietnia 1896 roku w Atenach, w środę, w pochmurny, deszczowy dzień, król Grecji Jerzy I dokonał otwarcia Igrzysk Olimpijskich nowej ery. Zaproszenia rozesłano tak późno, że przyjechali sportowcy tylko z 13 krajów. Zakręty na stadionie były tak wąskie, że odwołano bieg na 200 metrów z powodów bezpieczeństwa. Pływacy na dystansie 500 metrów zostali wywiezieni łódką w morze, temperatura wody wynosiła 4 stopnie, a dystans został oceniony "na oko" przez startera. W 1900 r. podczas igrzysk w Paryżu konkurencje lekkoatletyczne zostały zesłane do Lasku Bulońskiego, a pokrzywy rosnące wokół płotków spowodowały wycofanie się trzech uczestników. Na olimpiadzie w St. Louis, Amerykanin Fred Lorz wygrał maraton, ale przyznał potem, że kiedy się zmęczył, poprosił o podwiezienie. Japończyk Funi, w 1904 roku stanął w St. Louis na starcie konkursu skoku o tyczce. Kiedy poprzeczka zawisła na wysokości 3,60 m. Funi przystąpił do swojej pierwszej próby. Wziął strasznie grubą tykę, podszedł z nią do skoczni, postawił w dołku pionowo, a potem szybko po niej się wspiął i zwinnie zeskoczył za poprzeczką. Zdumieni sędziowie, po naradzie, powiedzieli Japończykowi, że próba musi być poprzedzona rozbiegiem. Funi zgodnie kiwnął głową, potruchtał z tyką wleczoną po rozbiegu, stanął, włożył ją w dołek i uczynił jak poprzednio. I tego "skoku" też mu nie zaliczono. Start do biegu maratońskiego w Londynie (1908) nastąpił spod zamku królewskiego w Windsorze i do dziś tak mierzy się jego trasę - 42, 195 kilometrów. Maratończyk, Włoch Dorando Pietri wbiegł na londyński stadion olimpijski resztką sił. Następny zawodnik był za nim pól kilometra. Dorando nie miał jednak sił biec dalej. Pomogli mu kibice, podtrzymali go także sędziowie. Włoch przekraczył jako pierwszy linie mety, potem przez 2 godziny walczył ze śmiercią. Został zdyskwalifikowany za korzystanie z niedozwolonej pomocy. Jednakże opinia publiczna uważała go za moralnego zwycięzcę biegu maratońskiego, a królowa angielska Aleksandra wręczyła mu złoty puchar...

5 Bohaterem Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie (1912) był młody Indianin - James Francis Thorpe. Zdobył złote medale w pięcio- i dziesięcioboju. Po powrocie do USA rozszalała się przeciw niemu nagonka. Stwierdzono, że wcześniej grał w baseball i koszykówkę i brał za to pieniądze. Zdyskwalifikowano go i odebrano złote medale olimpijskie. Thorpe zabiegał o zwrot olimpijskich krążków całe życie. Umarł w roku 1953 ze słowami: - Oddajcie mi moje medale... W roku 1982 Thorpe został zrehabilitowany przez MKOI., który ponownie, pośmiertnie przyznał mu olimpijskie medale... Od 1906 roku do programu olimpijskiego włączono konkurs sztuki. Pierwszy konkurs odbył się podczas Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie (1912) a ostatni w Londynie (1948). Polscy twórcy zdobyli 8 medali: Amsterdam,1928 Złoty medal - Kazimierz Wierzyński, literatura, tom wierszy "Laur olimpijski" Brązowy medal - Władysław Skoczylas, malarstwo i grafika, cykl akwarel o tematyce łuczniczej Los Angeles, 1932 Złoty medal - Józef Klukowski, płaskorzeźba w kamieniu "Piłka nożna" Srebrny medal - Jadwiga Konarska, malarstwo i grafika, drzeworyt "Narciarze" Berlin 1936 Srebrny medal - Józef Klukowski, rzeźba,"wieńczenie zawodnika Brązowy medal - Jan Parandowski, literatura, "Dysk olimpijski" Brązowy medal - Stanisław Ostoja-Chrostowski, malarstwo i grafika, drzeworyt "Fregata" Londyn, 1948 Złoty medal - Zbigniew Turski, muzyka, "Symfonia Olimpijska". Można zatem orzec, iż olimpijski konkurs sztuki był "polską specjalnością". W 1920 r. w Antwerpii wznowiono Igrzyska, których ciągłość przerwała I wojna światowa. Podczas uroczystości otwarcia igrzysk zaprezentowano po raz pierwszy flagę olimpijską (pięć splecionych kół o pięciu kolorach miało symbolizować pięć kontynentów złączonych ideą olimpijską). Paryż, Padają światowe rekordy, temperatura rośnie do 45 stopni. 60 lat później film "Rydwany ognia" pokazuje biegi na 100 i 400 metrów. Przyszły filmowy Tarzan - Johnny Weissmuller zdobywa trzy złote medale w pływaniu. Po raz pierwszy wystąpiła polska reprezentacja; zdobyliśmy dwa medale, srebrny kolarze na torze (Lange, Łazarski, Stankiewicz i Szymczyk) oraz brązowy w jeździectwie (Królikiewicz). Kobiet w starożytności nie wpuszczano na igrzyska. Nawet wtedy kiedy była ona właścicielką zaprzęgu startującego w zawodach. Jeżeli jednak udałoby się dostać jakiejś kobiecie na widownię, musiała ponieść tego konsekwencje - kobietę taką zrzucano ze skały. Kobiety po raz pierwszy wystartowały w lekkoatletyce podczas igrzysk w Amsterdamie w 1928 r. Bohaterem igrzysk w Los Angeles (1932) był Janusz Kusociński, który w biegu na 10 km wygrał z niepokonanymi Finami. Święty ogień olimpijski wymyślono stosunkowo późno, bo dopiero w 1934 roku. Autorem pomysłu był Theodore Lewald. Po raz pierwszy, ze starożytnej Olimpii przyniesiono olimpijski ogień do Berlina w 1936 r. Przedziwna olimpiada w Londynie (1948), gdzie wszyscy sobie pomagali, bo powojenne czasy były ciężkie. Niektóre kraje zaoferowały pomoc żywnościową, w tym i... Polska.

6 Po 40-letniej nieobecności na igrzyskach do Helsinek (1952) przyjeżdża reprezentacja ZSRR. Wyjeżdża z 17 złotymi medalami. Pierwszy bojkot olimpiady w Melbourne, Trzy kraje wycofały się protestując przeciwko angielsko-francuskiej akcji na Kanale Sueskim. Do Australli (1956) na igrzyska nie wpuszczono jeźdźców, a ściślej koni. Rygorystyczne przepisy weterynaryjne obowiązujące w kraju olimpiady, skłoniły MKOI do przeniesienia konkurencji końskich do... Sztokholmu. Rzym, Była to pierwsza olimpiada transmitowana przez polską telewizję. Pierwsze złoto dla Afryki - Etiopczyk Bikila Abebe, biegnąc boso, wygrywa maraton. Pierwsze igrzyska w Azji - Tokio, Znicz zapala Yoshinori Sakai, urodzony w Hiroszimie w dniu wybuchu bomby atomowej. Dwaj czarni lekkoatleci amerykańscy stojąc na podium w Meksyku (1968) podnieśli w górę ręce w czarnych rękawicach protestując przeciwko ograniczaniu praw Murzynów w USA. Pierwsza olimpijska tragedia. Masakra w Monachium, Palestyńska organizacja Czarny Wrzesień dokonała terrorystycznego zamachu na ekipę Izraela. Zamordowanych zostało 11 sportowców z Izraela. W roku 1972 po raz pierwszy zawodnika zdyskwalifikowano i pozbawiono złotego medalu za wykryty środek dopingujący - pecha miał Amerykanin Rick Demont. 23 kraje afrykańskie bojkotują igrzyska w Montrealu (1976) z powodu startu rugbistów nowozelandzkich, którzy wcześniej grali z reprezentacją RPA. Pierwsza olimpiada wielkiego długu. Mieszkańcy Montrealu spłacają go do dziś w formie podatku. Moskwa, krajów przyłącza się do amerykańskiego bojkotu w związku z interwencją wojsk radzieckich w Afganistanie. Olimpiada Władysława Kozakiewicza. Nie tylko wygrał skok o tyczce i ustanowił rekord świata, ale pokazał coś co przeszło do historii, jako "gest Kozakiewicza". Rewanż w Los Angeles. W 1984 r. nie przyjeżdża ZSRR i 13 sprzymierzonych z nimi krajów. Mimo to pada rekord - 7 tys. sportowców ze 140 państw.