Statki, porty i Ŝegluga

Transkrypt

1 Statki, porty i Ŝegluga 1. Morskie i lądowe części portów. Generalnie statki mogą cumować albo w basenach portowych, które są wykopane na lądzie albo przy pirsach wypuszczonych w głąb morza. Przykładem portu zewnętrznego z pirsami jest Port Północny a wewnętrznego port w Gdyni. Jako część portu moŝna teŝ zaliczyć redę portu czyli miejsce oczekiwania statków na wpłyniecie do portu np. z powodu sztormu albo zajęcia nabrzeŝa. Częścią portów są teŝ falochrony, mola, keje, pirsy, nabrzeŝa oraz urządzenia remontowe (slipy, doki).. By port morski mógł swobodnie funkcjonować, waŝne jest zapewnienie: * dostatecznie głębokiego kanału wodnego oraz miejsca urządzonego dla postoju statków, * ochrony przed wiatrem, falowaniem i pływami, * dostępu do innych środków transportu (pociągi, cięŝarówki, rurociągi). Obszar portu dzieli się na jego część wodną - akwatorium - obejmujący podejścia, redy i baseny wewnętrzne oraz część lądową, gdzie znajdują się urządzenia przeładunkowe, place składowe, manewrowe, składy, magazyny oraz drogi dojazdowe (bite i Ŝelazne). Zgodnie z prawem morza akwatorium portu morskiego wchodzi w skład morskich wód wewnętrznych danego państwa. 2. Rodzaje statków morskich i umiejętność ich rozpoznawania. Statki towarowe * Drobnicowiec- statek przeznaczony do przewozu drobnicy, czyli towarów przemysłowych liczonych w sztukach, zapakowanych w skrzynie, beczki, bele, worki i inne rodzaje opakowań, lub bez opakowania, jak samochody. Mogą teŝ zabierać do 12 pasaŝerów. Z reguły są wyposaŝone w urządzenia i osprzęt przeładunkowy (dźwigi lub bomy ładunkowe), umoŝliwiający im załadowanie i wyładowanie ładunku bez uŝycia urządzeń portowych. Przestrzeń przeznaczona na ładunek jest podzielona grodziami na ładownie. Większość drobnicowców ma międzypokłady, dzielące ładownie na przedziały pionowe, co pozwala na lepsze wykorzystanie pojemności i nośności a takŝe rozdzielenie ładunków przeznaczonych do róŝnych portów lub wymagających separacji z racji swoich właściwości. * Kontenerowiec-statek specjalnie wyposaŝony w prowadnice i przeznaczony do przewozu kontenerów, przy załoŝeniu ich pionowego załadunku i wyładunku. Z powodu olbrzymiej popularności transportu drobnicy w kontenerach oraz stopniowemu zwiększaniu się wymiany handlowej na świecie, rośnie takŝe popularność kontenerowców. Obecnie największe kontenerowce potrafią przewozić ponad TEU, i ledwo mieszczą się w klasie wymiarów panamax. * Masowiec -statek, zazwyczaj z pojedynczym pokładem i dnem podwójnym przeznaczony głównie do przewozu suchych ładunków masowych luzem, tj. bez opakowania, wsypywanych bezpośrednio do ładowni, jak np. węgiel, ruda, nawozy mineralne, zboŝa, siarka granulowana, itp. Masowce uŝywane są teŝ bardzo często do przewozu ładunków półmasowych (break-bulk), czyli np. blach (takŝe w rolach), stali w innej postaci (szyn, kęsów hutniczych), drewna pakietyzowanego, papieru w rolach, a takŝe kontenerów (masowco-kontenerowce). Potocznie masowcami nazywa się jedynie statki do przewozu suchych ładunków masowych i półmasowych, ale według systematyki naukowej w okrętownictwie do masowców zalicza się masowce suche i zbiornikowce - statki do przewozu płynnych ładunków masowych. * Tankowiec (zbiornikowiec)- Tankowiec (ang. tank zbiornik, cysterna; port. tanque staw, zbiornik), prawidłowa (zalecana) polska nazwa: zbiornikowiec statek-cysterna, przeznaczony do transportowania materiałów płynnych. Zbiornikowce naleŝą do największych statków handlowych. W przeciwieństwie do innych frachtowców nie posiadają ładowni (czy aby na pewno ) a zbiorniki ładunkowe załadunek/wyładunek odbywa się za pośrednictwem systemu rurociągów i pomp. Zbiornikowce najpowszechniej wykorzystywane i utoŝsamiane są z transportem ropy naftowej jednak wykorzystuje je się takŝe do przewozu chemikaliów (chemikaliowce) oraz jako jednostki przystosowane do przewozu skroplonego gazu (gazowce). Rozmiary zbiornikowców są bardzo zróŝnicowane od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy ton wyporności. * Chłodniowiec-jest to statek słuŝący do przewozu łatwo psujących się produktów spoŝywczych w chłodzonych ładowniach. Dla zmniejszenia przepływu ciepła z otoczenia burty, pokłady, pokrywy i dno ładowni są pokryte (od wewnątrz) warstwą izolacji termicznej, a luki mają rozmiary mniejsze w porównaniu z rozwiązaniami na masowcach i drobnicowcach. * Samochodowiec- statek do przewozu samochodów. PoniewaŜ samochody, jako ładunek zajmują duŝo przestrzeni przy stosunkowo niewielkim cięŝarze, przewoŝenie większej ich ilości na typowych statkach drobnicowych powodowało małe wykorzystywanie nośności, a co za tym idzie, generowało duŝe koszty. Przestrzeń ładunkowa takiego statku jest podzielona na wiele pokładów o małej wysokości. Część pokładów jest ruchoma w pionie, co pozwala ładować samochody o róŝnej wysokości. Załadunek i rozładunek samochodów odbywa się w systemie ro-ro, czyli przez odpowiednie furty z rampami na rufie i burtach statku, łączące pokłady z nabrzeŝem. Dzięki temu czas załadunku został skrócony do kilku-kilkunastu godzin. Po załadowaniu samochody są mocowane za pomocą łańcuchów lub pasów do odpowiednich uchwytów na pokładach. * Prom kolejowy-typ statku przystosowany do transportu wagonów kolejowych. Zazwyczaj na statku jest jeden poziom, który posiada tory kolejowe z wjazdem i wyjazdem z jeden lub dwóch stron statku. Pokład promu jest połączony z torami kolejowymi na lądzie specjalną rampą, która obniŝa się, bądź podwyŝsza w zaleŝności od poziomu wody. * Statek do przewozu ładunków wielkogabarytowych -jednostka do przewozu ładunków wielkogabarytowych to m.in. statki półzanurzalne, holowniki, pchacze i barki. Statki pasaŝerskie * Prom. Promy obsługują regularne połączenia między portami (tzw. Ŝegluga wahadłowa). Bywają promy wyłącznie pasaŝerskie, ale obecnie wśród średnich i większych promów zdecydowanie dominują jednostki pasaŝersko-towarowe, czyli promy pasaŝersko-samochodowe lub typu combi (kombinowane) - łączące więcej funkcji (pasaŝersko-samochodowo-kolejowe). Nieco więcej jednostek wyłącznie pasaŝerskich jest wśród jednostek mniejszych, krótszego zasięgu i szybkich. Ładunek (samochody osobowe, cięŝarowe, wagony kolejowe) ładowany i wyładowywany jest przez wrota (tzw. furty) rufowe, burtowe bądź dziobowe na tzw. pokład samochodowy (kolejowy). * Statek wycieczkowy- coraz popularniejsze i coraz większe statki przewoŝące pasaŝerów na wycieczki. Szczególnie często pływają w rejonie Karaibów i Morza Śródziemnego ale takŝe coraz częściej wpływają na Bałtyk. Statki rybackie * Kuter rybacki-statek o długości (umownie przyjętej) powyŝej 24 m przeznaczony do połowu ryb lub innych zwierząt wodnych * Trawler (w tym trawler-przetwórnia)- łowi za pomocą trału * Luger- za pomoocą przynęt... * Lugrotrawler - * Baza rybacka - statek obsługuje statki rybackie na łowisku Statki pomocnicze * Holownik -statek lub okręt pomocniczy konstrukcyjnie przewidziany do holowania (prac holowniczych). Posiada silnik o niewspółmiernie duŝej mocy i uciągu (do kilkunastu ton siły) w stosunku do wielkości. Ze względu na wielkość oraz dzielność morską dzielą się na: * oceaniczne (nawet do kilku tysięcy ton wyporności i o uciągu kilkuset T) * redowe * portowe * rzeczne

2 * Lichtuga -(niem. Leichtung ulŝenie) - mała jednostka pływająca przeznaczona do rozładowania statku w celu zmniejszenia zanurzenia np. przed wejściem do portu albo ściągnięciem z mielizny. Często stosowana w dawnym Gdańsku z powodu zamulenia torów wodnych na Wiśle i Motławie * Lodołamacz - inaczej łamacz lodu - to statek o specjalnej, wzmocnionej konstrukcji kadłuba umoŝliwiającej łamanie pokrywy lodowej (np. lodu morskiego). Lodołamacze uŝywane są na zamarzających wodach Ŝeglownych, aby umoŝliwić w ten sposób Ŝeglugę w okresie zimowym. Oprócz specjalnie zaprojektowanego, wzmocnionego kadłuba do pracy przy lodzie, jednostki te wyróŝnia duŝa masa, silniki duŝych mocy (takŝe napędy atomowe) oraz specjalnie profilowany kształt dziobu. * Pchacz -niewielki statek o silniku o niewspółmiernie duŝej mocy w stosunku do rozmiarów samej jednostki, którego zadaniem jest np. dopychanie większych statków do nabrzeŝa lub pchanie barek. * Latarniowiec - statek latarnia w Polsce nie uŝywany * Statek do przewozu ładunków wielkogabarytowych np. do przewoŝenia innych mniejszych statków lub wielkich konstrukcji * Statek półzanurzalny jw. do przewoŝenia mniejszych statków 3. Budowa i dzieje Daru Pomorza. "Biała fregata", od 70 lat nieodłącznie związana z Gdynią, została zbudowana w roku 1909 w stoczni Blohm-Voss w Hamburgu jako statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej. Wodowana 18 września 1909 r. otrzymała nazwę "Prinzess Eitel Friedrich". SłuŜbę rozpoczęła 6 kwietnia 1910 r.. Po klęsce Niemiec w I Wojnie Światowej, w roku 1919, przejęli statek Francuzi, przeprowadzając go do portu Saint Nazaire. W roku 1926 otrzymał nowa nazwę "Colbert" i miał zastąpić francuski Ŝaglowiec szkolny "Richelieu" (plan ten nie doczekał się realizacji). W roku 1927 fregata przeszła na własność barona de Foreste, który zamierzał przekształcić ją w jacht oceaniczny, ale i ten pomysł nie został urzeczywistniony. W roku 1929 statek został zakupiony z datków społecznych przez Pomorski Komitet Floty Narodowej za sumę 7000 funtów szterlingów. Miał zastąpić wysłuŝony juŝ bark szkolny "Lwów". Fregata otrzymała wówczas kolejną nazwę "Dar Pomorza", dla upamiętnienia ofiarności pomorskiego społeczeństwa. 19 czerwca 1930 r. "Dar Pomorza" po raz pierwszy stanął na gdyńskiej redzie. 13 lipca miała miejsce podniosła uroczystość, w czasie której ks. biskup St. Okoniewski poświęcił statek i jego banderę. Przekazany Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni będzie odtąd drugą (po "Lwowie") "kolebką nawigatorów". W ciągu 51 lat słuŝby dla Polskiej Marynarki Handlowej, odbył 102 rejsy szkolne, przebywając pół miliona mil morskich. Na jego pokładzie przeszkolono słuchaczy Szkoły Morskiej. W dziennikach okrętowych zapisano m. in. przejście przez równik (22 XI 1931 ), podróŝ dookoła Świata w latach , opłynięcie "groźnego przylądka Horn" (01 III 1937). W czasie II Wojny Światowej internowany przez Szwedów, od 1 1X 1939 do 21 X 1945 stał w Sztokholmie. Do Gdyni wrócił 24 X 1945 r. i wkrótce wznowił słuŝbę jako statek szkolny Państwowej Szkoły Morskiej. Dwukrotnie wygrał Operation Sail; w roku 1980 zdobył "Cutty Sark Trophy". Czołowe pozycje w regatach zajmował w latach 1974, 1976 i Ostatni rejs odbył we wrześniu 1981 r. pod dowództwem kpt. Ŝ. w. Tadeusza Olechnowicza - do fińskiego portu Kotka. 4 sierpnia 1982 r. formalnie wycofano "Dar Pomorza" ze słuŝby - w tym samym czasie podniesiono banderę na jego następcy, "Darze MłodzieŜy", zaprojektowanym i zbudowanym w Gdańsku. 16 listopada 1982 r. "Dar Pomorza" został przekazany CMM. Podstawowe dane techniczne: długość z bukszprytem - 91 m, szerokość - 12, 6 m, zanurzenie 5, 7 m BRT. 2 pokłady, 28 osób załogi, uczniów-praktykantów. Prędkość pod Ŝaglami: średnio 5 węzłów, największa osiągnięta 17 węzłów. 4. Stocznie w Trójmieście. # Gdańska Stocznia Remontowa S.A. - budowa i remonty statków # Stocznia Gdynia S.A. - budowa statków # Stocznia Gdańsk S.A. - budowa statków, obiektów pływających i konstrukcji stalowych # Stocznia Północna - budowa statków dawniej okrętów naleŝy do grupy stoczni Remontowa # Stocznia Marynarki Wojennej S.A. w Gdyni - budowa i remonty statków i okrętów Stocznia Nauta Stocznia Radunia Stocznia Damen 5. Co oznacza miara TEU, rodzaje kontenerów. TEU - (twenty-foot equivalent unit) - jednostka określająca standardowy wymiar kontenera o długości 20 stóp. SłuŜy do określania pojemności kontenerowej portów i statków. Nazwa jednostki miary pochodzi od standardowego kontenera o wymiarach ,5 stopy, czyli 6,10 2,44 2,59 metra lub mniej więcej 39 m3. Kontenery takie były w powszechnym uŝyciu od lat 60tych XX wieku. Obecnie standardem są kontenery dwakroć dłuŝsze 6. Historia portu w Gdyni. * październik 1920 rząd polski podjął decyzję o budowie w Gdyni portu, * 23 września 1922 przyjęcie przez Sejm RP ustawy w sprawie budowy "portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu", * 29 kwietnia 1923 uroczyste otwarcie, tymczasowego Portu Wojennego schroniska dla rybaków. * 13 sierpnia 1923 zawija pierwszy zagraniczny statek "Kentucky" pod banderą francuską, * 4 lipca 1924 podpisanie umowy pomiędzy rządem polskim a konsorcjum Francusko-Polskim w sprawie rozbudowy portu, * 4 stycznia 1927 zawija "Wilno", pierwszy z parowców "śeglugi Polskiej", zakupiony we Francji, * 11 marca 1930 otwarcie regularnej linii pasaŝerskiej z Gdyni do Nowego Jorku, * 1-19 września 1939 obrona miasta i portu gdyńskiego przed wojskami niemieckimi, * czerwiec 1945 uruchomienie portu gdyńskiego, zniszczonego prawie całkowicie w wyniku działań wojennych, * 16 lipca do portu gdyńskiego wpłynął pierwszy od zakończenia wojny statek po węgiel -"Suomen Neito", parowiec Finska Angfartygs A/B. * 21 września wpłynięcie do portu gdyńskiego z Anglii s.s 'Kraków', który jako pierwszy statek powrócił po wojnie do portu macierzystego. * 1 czerwca utworzenie w porcie gdyńskim przedsiębiorstw rybackich - 'Arka' i 'Dalmor'. * 1 stycznia powołano Zarząd Portu Gdańsk-Gdynia. * 1 stycznia utworzenie Zarządu Portu Gdynia. * 29 sierpnia po raz pierwszy po wojnie odwiedził port gdyński statek pasaŝerski obcej bandery - norweski 'Meteor'. * 27 czerwca przekazanie do eksploatacji odremontowanego basenu Ŝeglarskiego w porcie gdyńskim. * 15 kwietnia do Gdyni wpłynął statek 'Manhattan', pierwszy stutysięcznik w historii portu. * lipca port gdyński gościł największe Ŝaglowce świata w ramach Operacji śagiel '74. * 1 grudnia do portu gdyńskiego wpływa największy w jego historii statek - 'Kasprowy Wierch', zbiornikowiec o nośności t, naleŝący do Polskiej śeglugi Morskiej. * rozpoczęcie budowy terminalu kontenerowego w porcie gdyńskim.

3 * 19 listopada rozpoczęcie procesu prywatyzacji portu gdyńskiego, utworzenie Morskiego Portu Handlowego Gdynia S.A - spółki akcyjnej ze 100% udziałem państwa. * 30 listopada powołanie spółki Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. 7. Rodzaje i działanie doków. # dok pływający jest to konstrukcja pływająca, czasowo zanurzalna, słuŝąca do wynoszenia statku wodnego w całości ponad powierzchnię wody. Zastosowanie przegląd lub remont podwodnej części jednostki. # suchy dok jest to basen portowy z wodoszczelnymi wrotami oraz urządzeniami wypompowującymi z jego wnętrza wodę, umoŝliwiający osadzenie na jego dnie jednostki. Zastosowanie budowa kadłuba nowej jednostki, albo przegląd lub remont podwodnej części jednostki juŝ eksploatowanej. Mówiąc prosto do doku wlewa się wodę (jak do śluzy) i wpływa tam statek, który się umocowuje a następnie wodę się wypompowuje 8. Latarnie morskie na obszarze Trójmiasta. - Latarnia morska w Sopocie to w zasadzie tylko epizod w dziejach polskiego latarnictwa. W 1903 roku u nasady sopockiego molo wybudowano Zakład Balneologiczny. Aby komin nie szpecił budynku, postanowiono obudować go tworząc wieŝę widokową. po zainstalowaniu w niej światła pełniła rolę morskiego znaku nawigacyjnego. W 1977 roku kiedy zainstalowano w sopockiej wieŝy silne źródło światła widoczne z 17 mil morskich uzyskała miano latarni morskiej. Warto na nią wejść będąc w Sopocie. Z wieŝy rozciąga się wspaniały widok na molo i część Sopotu. Na zewnątrz wieŝy od strony molo znajduje się źródło światła w postaci obrotowych reflektorów halogenowych w oszklonej obudowie. Sopocka wieŝa pełni obecnie rolę znaku nawigacyjnego w polskim systemie Ŝeglugi morskiej. - latarnia w porcie północnym. Powstanie tej najnowszej w Polsce latarni związane jest z rozwojem gdańskiego portu. Uruchomienie zbudowanego na szczycie wieŝy Kapitanatu Portu źródła światła nastąpiło 18 czerwca 1984 roku. O tym Ŝe jest to latarnia morska przekonać się moŝna dopiero wieczorem po uruchomieniu, gdyŝ jej kształt raczej nie przypomina tradycyjnej i charakterystycznej budowli latarni. Źródłem światła jest zespół reflektorów halogenowych umieszczony na obrotowym stole. Z latarni rozciąga się wspaniały widok, ale nie zobaczymy go gdyŝ nie jest udostępniona do zwiedzania. - Latarnia Gdańsk Nowy Port zwana Latarnią Wisłoujście, nieczynna od 18 czerwca 1984 roku, jest jedną z najpiękniejszych w kraju. W miejscu gdzie znajduje się pozostałość twierdzy Wisłoujście od XIV do XVIII w. wznoszono róŝne budowle nawigacyjne które miały ułatwiać Ŝeglarzom pływanie w okolicach zdradzieckich mielizn i wskazywać drogę do portu. Władze Gdańska na wniosek kupców morskich postanowiły o budowie w ujściu Wisły nowej latarni morskiej. Zbudowano ją wg projektu z 1755 roku. Źródłem światła był spalający się węgiel, później świece woskowe, gaz, a od 1888 roku Ŝarówka elektryczna. W 1894 roku zbudowana nową latarnię wyŝszą od poprzedniej o 3,5 m. W laternie na ośmiokątnej wieŝy zamontowano reflektor z Ŝarówką elektryczną. Ciekawostką była kula czasu umieszczona nad laterną która pozwalała regulować czas na statkach w porcie i na redzie spdała o pełnej godzinie 12 (?) Warto jeszcze wspomnieć Ŝe w czasie walk o Westerplatte, Niemcy zainstalowali na latarni stanowisko ckm będące utrapieniem dla polskich obrońców. Na rozkaz majora Sucharskiego zniszczono je celnym trafieniem z jedynego działa które znajdowało się w polskiej składnicy. Niemcy zamurowali otwór,a do dziś w tym miejscu cegły są jaśniejsze. Poza tym wydarzeniem wygląd latarni nie ulegał zmianom, aŝ do 1984 kiedy wyłączono ją z systemu nawigacyjnego. Dwa lata później włączono ją do rejestru zabytków dawnego województwa gdańskiego. 9. Co to jest locja morska. Locja - dział wiedzy (nautyki) opisujący wody Ŝeglowne oraz wybrzeŝa z punktu widzenia bezpiecznej i sprawnej Ŝeglugi. Dotyczy on zarówno wód morskich jak i śródlądowych dróg Ŝeglownych (czyli przeznaczonych do Ŝeglugi), oraz ich otoczenia. Pomaga lub wręcz umoŝliwia przejście trudnych nawigacyjne akwenów i szlaków, oraz opisuje miejsca docelowe Ŝeglugi, jak porty wraz z ich otoczeniem oraz prowadzące do nich tory wodne. 10. Okręt-muzeum Błyskawica * wrzesień połoŝenie stępki - Stocznia J. Samuel Wite & Co. Ltd., Cowes (Wielka Brytania). * 1 października wodowanie * 25 listopada podniesienie bandery * 30 sierpnia okręt wykonuje Plan Peking * 28 maja przejęcie okrętu przez Royal Navy * 4 lipca powrót do kraju * wrzesień kwiecień remont i przezbrojenie * 9 sierpnia pęknięcie głównego rurociągu pary, zginęło 7 marynarzy. Remont jest nieopłacalny * 13 czerwca okręt przybył do Świnoujścia, gdzie został pływającą baterią przeciwlotniczą bez napędu * skreślony z listy floty * 1 maja przejmuje obowiązki okrętu - muzeum od ORP Burza w Gdyni przy Skwerze Kościuszki. * 28 czerwca udekorowanie KrzyŜem Złotym Orderu Virtuti Militari. Niszczyciel "Błyskawica" jest bezcenną pamiątką narodową, jedynym ocalałym okrętem zbudowanym przed II wojną światową. 28 czerwca 1987r. W półwiecze słuŝby pod biało-czerwoną banderą został uhonorowany najwyŝszym odznaczeniem bojowym - KrzyŜem Złotym Orderu Virtuti Militari. W całej historii Marynarki Wojennej RP jest to jedyne tego rodzaju wydarzenie. Order znajduje się na wystawie muzealnej pod pokładem, a jego powiększone wizerunki po bokach pomostu bojowego okrętu. ORP "Błyskawica" zbudowany został w latach w angielskiej stoczni "John SamuelWhite" w Cowes. Do pierwotnego projektu strona polska wniosła szereg nowatorskich ulepszeń. Znaczna część wyposaŝenia pochodziła z dostaw krajowych. Pierwsze podniesienie bandery nastąpiło 25 listopada 1937r. Matką chrzestną była Ŝona ambasadora RP w Londynie Cecylia Raczyńska. "Błyskawica" wraz z bliźniaczym "Gromem" okazała się bardzo udaną i nowoczesną jednostką ze względu na wysoką prędkość, silne uzbrojenie i duŝe zdolności manewrowe. Wybuch wojny przeszkodził w budowie w Gdyni dwóch kolejnych niszczycieli tego samego typu. 30 sierpnia 1939r. "Błyskawica" wraz z niszczycielami "Grom" i "Burza" w ramach operacji pod kryptonimem "Pekin" przeszła do Wielkiej Brytanii, by eskortować konwoje z zaopatrzeniem dla kraju. Pierwszą jej akcją bojową było zaatakowanie 7 września u północno-zachodnich wybrzeŝy Anglii nieprzyjacielskiego okrętu podwodnego. Od 1940r. brała udział w osłonie przybrzeŝnych konwojów oraz w operacji norweskiej. W rejonie Narwiku ogniem artylerii okręt niszczył stanowiska ogniowe oraz zestrzelił dwa samoloty. Kolejną operacją była osłona ewakuacji brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego z rejonu Dunkierki. Po remoncie i przezbrojeniu ORP "Błyskawica" przez kolejne dwa lata osłaniał atlantyckie konwoje w tym m.in. jeden z największych ówczesnych statków pasaŝerskich "Queen Elizabeth". Jesienią 1942r. wsławił się obroną konwoju podczas desantu w Afryce Północnej. Od odłamków bomb zginęło czterech marynarzy, a kilkudziesięciu było rannych. W połowie 1944r. podczas lądowania w Normandii okręt włączono do brytyjsko-kanadyjsko-polskiego zespołu, który zwalczał nieprzyjacielskie siły nawodne w rejonie Kanału La Manche i Zatoki Biskajskiej. Niszczyciel brał udział m.in. w dwóch zwycięskich bitwach morskich pod Quessant i La rochelle, a następnie dostarczał broń i zaopatrzenie francuskiemu ruchowi oporu. Ostatnią akcją "Błyskawicy" okazała się operacja "Deadlight" ("Martwe Światło") - topienia niemieckich okrętów podwodnych, które poddały się aliantom. DANE TECHNICZNE OKRĘTU: * wyporność pełna: 2782 tony * wyporność normalna: 2144 tony * długość: 114 metra

4 * szerokość: 11,3 metra * zanurzenie średnie: 3,6 metra * prędkość maksymalna: 40 węzłów * moc turbin: KM Uzbrojenie: * 4 podwójne armaty kal. 100 mm; * 1 podwójna armata przeciwlotnicza "Bofors" kal. 40 mm; * 3 podwójne armaty przeciwlotnicze kal. 37 mm; * 2 pojedyncze armaty przeciwlotnicze kal 37 mm; * 1 potrójna wyrzutnia torpedowa kal. 533 mm; * 4 burtowe miotacze bomb głębinowych; * 2 rufowe zrzutnie bomb głębinowych; * miny kontaktowe Podczas wojny ORP "Błyskawica" przebył mil morskich, osłaniał 83 konwoje, przeprowadził 108 patroli bojowych, uczestniczył w zatopieniu dwóch okrętów nawodnych, uszkodził trzy okręty podwodne i zestrzelił cztery samoloty na pewno a trzy prawdopodobnie. W skutek działań bojowych trzykrotnie uległ powaŝnym uszkodzeniom. Łączne straty załogi wyniosły: 5 zabitych i 48 rannych podoficerów i marynarzy. W 1976r. zastąpił niszczyciela "Burza" w roli okrętu-muzeum. Obecnie wchodzi w skład Muzeum Marynarki Wojennej. Pełni takŝe funkcje reprezentacyjne Dowództwa Marynarki Wojennej. W 1985r. powstało Towarzystwo Przyjaciół Okrętu-Muzeum "Błyskawica", którego celem jest zachowanie tej cennej pamiątki narodowej dla przyszłych pokoleń. Trasa zwiedzania wiedzie najpierw na śródokręcie, nieopodal dzwonu okrętowego z 1937r. obok potrójnej wyrzutni torpedowej kalibru 533mm i przekroju torpedy parogazowej powojennej produkcji oraz podwójnej armaty przeciwlotniczej "Bofors" kal.40mm. Przechodząc w pobliŝu burtowych miotaczy bomb głębinowych wzór BMB-2, na rufie eksponowana jest wieŝa artylerii głównej kal. 100mm, miny kontaktowe wzór 08/39 oraz dwie zrzutnie bomb głębinowych. Przed armatą nr 3 umieszczono tablice okolicznościowe, ofiarowane przez władze miasta Cowes na pamiątkę obrony mieszkańców przed niemieckim nalotem w dniu 5 maja 1942r. Koło zejścia pod pokład na prawej burcie stoją dwa miotacze bomb głębinowych typu "Thornycroft". Historyczna wystawa o powierzchni 170m2 ukazuje tradycje oręŝa polskiego na morzu od Średniowiecza po dzień dzisiejszy ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny światowej. Głównymi elementami ekspozycji są modele okrętów, broń, mundury, odznaczenia, bandery i proporce, dokumenty, elementy wyposaŝenia okrętowego i inne pamiątki. W końcowej części wystawy zachowano fragment pomieszczeń załogi oraz rufową radiostację okrętową. Do szczególnie ciekawych naleŝą przystosowane do oglądania maszynownie nr 1 i 2 ( z przekrojem turbiny ) oraz kotłownia nr 2. Ewenementem na skalę światową jest przeprowadzenie trasy zwiedzania przez wnętrze jednego z kotłów parowych. Po wyjściu na pokład skręca się ku części dziobowej, w której znajduje się uzbrojenie artyleryjskie i urządzenia kotwiczne. W nadbudówce na lewej burcie czynny jest punkt sprzedaŝy pamiątek. 11. Przeładunki w portach Trójmiasta w 2006r. W 2006 roku w Porcie Gdynia przeładowano łącznie ,9 tys. ton. Oznacza to, Ŝe w stosunku do wysokich obrotów 2005 r. przeładunki wzrosły aŝ o 16%. Znacząco zwiększył się takŝe udział Gdyni polskim w rynku przeładunków portowych, sięgając 25%. Takiego poziomu nie notowano w Porcie Gdynia od 1979 roku, kiedy to zanotowano najwyŝsze przeładunki w całej historii portu: ton. Rekordowe obroty w latach 70-tych odzwierciedlały jednak strukturę ładunkową charakteryzującą się duŝym importem zbóŝ i pasz oraz wielkim eksportem węgla. Przeładunki drobnicy sięgały 3,8 mln ton, co stanowiło zaledwie 25-30% całości obrotów portu. Jak znacznie zmieniła się od tego czasu struktura ładunkowa portu świadczy fakt, Ŝe obecnie drobnica stanowi ponad 62% przeładunków. Obroty tej obecnie najwaŝniejszej grupy ładunkowej w porcie gdyńskim osiągnęły bowiem 8.819,8 tys. ton. Wzrost o 16% w tej grupie osiągnięto dzięki lepszym o 19% wynikom BTDG- Bałtyckiego Terminalu Drobnicowego Gdynia Sp. z o.o. oraz utrzymaniu rekordowych przeładunków towarów skonteneryzowanych. Rok 2006 był bowiem w Porcie Gdynia szczególnie udany dla trzech gdyńskich terminali: BCT - Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego Sp. z o.o., Gdynia Container Terminal S.A. oraz BTDG. Przeładowano łącznie rekordową ilość TEU, co stanowi 15 % wzrost w stosunku do roku Do utrzymania wysokiej dynamiki drobnicy przyczynił się takŝe wzrost o 16% tonaŝu ładunków promowych na linii do Karlskrony. ObsłuŜono rekordową ilość samochodów cięŝarowych i naczep oraz samochodów osobowych. Poprawie uległa równieŝ sytuacja na rynku zbóŝ i pasz. Przeładunki zwiększyły się w porównaniu z okresem ubiegłorocznym o 13,5%, osiągając tys. ton. Wzrost o 17% zanotowano w przeładunkach grupy innych masowych (2.138 tys. ton). Na niezmienionym poziomie pozostały przeładunki w grupie węgiel i koks (1.022 tys. ton). Ogółem przy wszystkich portowych nabrzeŝach Portu Gdańskiego w 2004 r. przeładowanych zostało ok ton róŝnych towarów, co oznacza wzrost o ponad 2 mln ton. Największy udział w tych przeładunkach mają paliwa. Było ich tys. ton, a więc o niemal tys. ton więcej niŝ w 2003 r. Wbrew pesymistycznym załoŝeniom portowcy przeładowali tony węgla, czyli zaledwie ponad 5 tys. ton mniej niŝ w ubiegłym roku. NaleŜy natomiast odnotować wzrost w grupie ładunkowej drobnica. Wyniósł on 105 tys. ton, co łącznie dało niespełna tys. ton. Na porównywalnym do ubiegłego roku poziomie utrzymał się przeładunek w grupie "inne masowe" - niewiele ponad 2,5 mln ton oraz przeładunek zboŝa osiągając wielkość 390 tys. ton. Ogółem przy własnych nabrzeŝach portowcy gdańscy przeładowali tys. ton róŝnych towarów, natomiast uwzględniając przeładunki przy pozostałych nabrzeŝach portu, które w tym roku ukształtowały się na poziomie ok. 700 tys. ton - to łączne obroty wyniosły ok. 23,3 mln ton towarów. Wprawdzie w Porcie Północnym mamy do czynienia ze zmniejszeniem się ilości węgla o ok. 200 tys. ton, ale z kolei pozyskano na nabrzeŝa portu wewnętrznego 300 tys. ton koksu. Ten przykład zastąpienia jednego towaru drugim udało się przenieść równieŝ na drobnicę. Tu odnotować trzeba spadek takich towarów jak ryŝ, mleko czy owoce cytrusowe, ale wzrosły, zwłaszcza w pierwszym półroczu, przeładunki stali walcowanej i przede wszystkim obroty kontenerami. W 2003 r. Gdański Terminal Kontenerowy przeładował niespełna 20 tys. TEU, natomiast w 2004 r. - juŝ niemal 41,2 tys. TEU. To dobry prognostyk na przyszłość, zwłaszcza, Ŝe podjęte zostały juŝ prace związane z rozbudową i modernizacją Gdańskiego Terminalu Kontenerowego, co przyczyni się do zwiększenia jego zdolności przeładunkowych. 12. Wyjaśnić pojęcie statek ro-ro. Roll On / Roll Off; - czyli wtaczać i wytaczać ładunki. Jest szybciej i taniej a do tego nie trzeba skomplikowanych urządzeń przeładunkowych. 13. Rodzaje portów morskich. Port morski - ogniwo pomiędzy transportem morskim a innymi formami transportu. Funkcja portowa to jedna z waŝniejszych funkcji miastotwórczych i z tego względu termin ten uŝywany jest takŝe w odniesieniu do miasta, w którym port morski się znajduje. Ze względu na główną funkcję portu moŝna wydzielić następujące rodzaje portów: * handlowe

5 o uniwersalne (przyjmujące towary masowe oraz drobnicę) - np. Szczecin, Gdynia, Gdańsk, Świnoujście o specjalizowane (np. naftowe, węglowe, kontenerowe, itp.) - np. Port Północny w Gdańsku, * rybackie - np. Władysławowo, Dziwnów, Puck hel * wojenne -, Gdynia, Świnoujscie 14. Gospodarka morska i jej obszary. Porty morskie śegluga towarowa śegluga pasaŝerska przybrzeŝna (biała) Stocznie Rybołówstwo Wydobycie surowców Hodowla (w Polsce nie ma) 15. Wycieczkowe w portach Trójmiasta. W tym sezonie gdyński port ma odwiedzić 77 jednostek (w ub.r. było ich 89), na ich pokładzie przypłynie prawie 100 tys. pasaŝerów z całego świata, połowa z nich to Amerykanie. Gdynia jest w tym względzie polskim potentatem, choć tzw. cruisery zawijają teŝ do Szczecina i Gdańska. Ze względu na poziom zanurzenia największe statki zacumują przy nabrzeŝu Francuskim przy Dworcu Morskim, natomiast na mniejsze statki czeka nabrzeŝe przy skwerze Kościuszki. Pobyt wszystkich wycieczkowców w Gdyni trwa kilka lub kilkanaście godzin - zawijają rano, wieczorem wychodzą w morze. W tym czasie większość turystów zwiedza Trójmiasto, niektóre grupy jadą do Malborka lub na Kaszuby. JuŜ wiadomo, Ŝe do portu zawinie 312-metrowy "Navigator of the Seas". Tak duŝej jednostki w Gdyni jeszcze nie było. Do gdańska przypływa kilkanaście statków rocznie i cumują albo w Nowym Porcie albo w terminalu obok Westerplatte 16. Postać inŝ. Tadeusza Wendy. Tadeusz Wenda (ur. w 1863 roku w Warszawie, zm w Komorowie) - inŝynier komunikacji. Ukończył Szkołę Główną oraz Instytut Komunikacji w Petersburgu. Pracował jako projektant i budowniczy linni kolejowych na terenie Rosji. W roku 1918 przyjechał do niepodległej Polski i objął stanowisko w Ministerstwie Robót Publicznych, które piastował do roku W tym samym roku objął posadę kierownika budowy portu w Gdyni w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, a od 1932 nadzorował dlasze prace juŝ jako urzędnik Urzędu Morskiego w Gdyni. Przeszedł na emeryturę w 1937, pochowany został w Komorowie. 17. Budowa i działanie Portu Północnego. Port Północny - naleŝący do Portu Gdańskiego, nowoczesny głębokowodny (do 15 m zanurzenia) port w Gdańsku zbudowany w latach razem z Rafinerią Gdańską, z którą port jest połączony rurociągiem. W porcie przeładowuje się głównie ładunki masowe, węgiel i ropę naftową. W 1984 roku została tam zbudowana, obecnie najmłodsza w Polsce latarnia morska. W 2005 rusza budowa głębokowodnego terminalu kontenerowego o planowanej zdolności przeładunkowej 1 mln TEU/rok. (deeep water terminal) Przeładowuje takŝe ładunki sypkie jak węgiel 18. Podstawowe części konstrukcyjne statku morskiego. 1 - dziób 2 - gruszka dziobowa, przedłuŝenie kilu przed dziobnicę 3 - kluza kotwiczna i kotwica 4 - burta 5 - śruba napędowa i płetwa steru 6 - rufa 7 - komin 8 - nadbudówka 9 pokład 10 urządzenia pokładowe np. wyładunkowe jak bomy 19. Wyjaśnić pojęcia: statek, okręt, jacht. Statek -dość szerokie i nie do końca sprecyzowane pojęcie, zawęŝające określenie jednostki pływającej do takich jednostek, które mogą poruszać się samodzielnie, lub teŝ, w myśl innych definicji, są wykorzystywane ogólnie jako środek transportu (z własnym napędem lub bez). Np. w rozumieniu przepisów MPZZM statek oznacza wszelkiego rodzaju urządzenie pływające, nie wyłączając urządzeń bezwypornościowych i wodnosamolotów, uŝywane lub nadające się do uŝytku jako środek transportu wodnego. Jacht - jednostka pływająca o napędzie Ŝaglowym lub motorowym słuŝąca do rekreacji, turystyki, uprawiania sportu, do celów szkoleniowych lub reprezentacyjnych. Okręt - jednostka pływająca pod banderą wojenną, naleŝąca do wojska i obsadzona przez załogę pozostającą w stosunku słuŝby wojskowej - Ŝołnierzy, określana takŝe czasem nieprawidłowo jako okręt wojenny. 20. Historia i współczesność portu w Gdańsku. Atutem lokalizacji Portu Gdańsk jest centralne połoŝenie na południowym wybrzeŝu Morza Bałtyckiego w najszybciej rozwijającym się regionie Europy. Port jest kluczowym ogniwem Transeuropejskiego Korytarza Transportowego nr VI łączącego Skandynawię z Europą Południowo-Wschodnią. W Porcie Gdańsk wyodrębniono dwa obszary o zróŝnicowanych w sposób naturalny parametrach eksploatacyjnych: Port Wewnętrzny usytuowany wzdłuŝ Martwej Wisły oraz Port Północny z bezpośrednim dostępem do Zatoki Gdańskiej, stwarzającym warunki umoŝliwiające obsługę największych statków wchodzących na Bałtyk. W Porcie Wewnętrznym znajdują się: terminal kontenerowy, baza i terminal dla promów oraz statków ro-ro, bazy przeładunku samochodów osobowych, owoców cytrusowych, siarki płynnej i granulowanej, a takŝe fosforytów. Pozostałe nabrzeŝa mają charakter uniwersalny i umoŝliwiają przeładunek drobnicy konwencjonalnej oraz towarów masowych. W Porcie Północnym zlokalizowane są nowoczesne bazy przeładunku surowców energetycznych: paliw płynnych oraz węgla. Wolny Obszar Celny Baza Promowa PśB NabrzeŜe Oliwskie NabrzeŜe Wiślane NabrzeŜe Szczecińskie NabrzeŜe Bytomskie NabrzeŜe Przemysłowe

6 NabrzeŜe Chemików Basen Górniczy Baza Przeładunku Siarki NabrzeŜe Obrońców Westerplatte Terminal Promowy Westerplatte Baza Paliw Płynnych Terminal Przeładunku Gazu Płynnego (LPG) Terminal Węglowy DWT 21. Omówić budowę i działanie holownika. statek lub okręt pomocniczy konstrukcyjnie przewidziany do holowania (prac holowniczych). Posiada silnik o niewspółmiernie duŝej mocy i uciągu (do kilkunastu ton siły) w stosunku do wielkości. Ze względu na wielkość oraz dzielność morską dzielą się na: * oceaniczne (nawet do kilku tysięcy ton wyporności i o uciągu kilkuset T) * redowe * portowe * rzeczne Dodatkowo wyposaŝone mogą pełnić role jako holowniki: * ratownicze - jednostki o wysokiej dzielności morskiej mogące ratować ludzi i statki w trudnych warunkach pogodowych * przeciwpoŝarowe Holowniki wyposaŝa się w haki holownicze i/lub windy holownicze z automatyczną regulacją naciągu liny holowniczej. Pierwszy holownik został skonstruowany w 1736 roku przez Jonathana Hullsa, napędzany był silnikiem parowym. 22. Historia, działalność, zbiory i wystawy stałe Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku i jego oddziałów. Historia Muzeum: Początki Centralnego Muzeum Morskiego sięgają 1958 roku, w którym to zawiązało się Towarzystwo Przyjaciół Muzeum. Z inicjatywy Towarzystwa i późniejszego Dyrektora Muzeum - dr hab. Przemysława Smolarka, w Dworze Artusa została otwarta wystawa pt. "Od wiosła do napędu atomowego". JuŜ w dwa lata po tym wydarzeniu 1 października 1960 roku udało się powołać do Ŝycia przy gdańskim Muzeum Pomorskim (obecnie Muzeum Narodowe) autonomiczny oddział pod nazwą "Dział Morski". 1 stycznia 1962 roku wyodrębnił się on i przekształcił w samodzielną instytucję, której główna siedziba znajdowała się w śurawiu. 1 października 1972 roku Minister Kultury i Sztuki nadał jej rangę i status instytucji narodowej pod nazwą Centralne Muzeum Morskie. Aktualnie Muzeum podlega bezpośrednio Ministerstwu Kultury, które je finansuje i nadzoruje. Muzeum powstało na "surowym korzeniu", od podstaw. W zamyśle załoŝycieli miało być kompleksem portowo - muzealnym, wkomponowanym w samo serce starego portu gdańskiego, tworzącym zespół typowych obiektów portowych takich jak śuraw, Spichlerze na Ołowiance, nabrzeŝa, jednostki pływające. Jednak 45 lat temu Wyspa Ołowianka straszyła ruinami, tylko śuraw został odbudowany po zniszczeniach wojennych. Dlatego właśnie tam ulokowano główną siedzibę Muzeum. Równolegle Muzeum realizowało koncepcję rozwoju instytucji poprzez pozyskiwanie kolejnych obiektów. W czerwcu 1963 roku utworzony został pierwszy oddział - Muzeum Latarnictwa w latarni morskiej w Rozewiu (od 1964 roku w gestii Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Morskiego), a w kolejnych latach następne: 1972 r. Muzeum Rybołówstwa w Helu, w 1977 budynek przylegający do śurawia, w którym po wojnie była kotłownia, dziś noszący nazwę Składu Kolonialnego, w 1984 roku Muzeum Wisły w Tczewie oraz "Dar Pomorza" w Gdyni, jeden z najpiękniejszych Ŝaglowców na świecie. W 1989 roku udostępniono zwiedzającym sale ekspozycyjne w spichlerzach "Panna", "Miedź" i "Oliwski" na wyspie Ołowiance, gdzie od 2000 roku po dobudowaniu kolejnych spichlerzy "Mała" i "DuŜa Dąbrowa" mieści się główna siedziba Centralnego Muzeum Morskiego. Latem, 1989 roku przy nabrzeŝu Ołowianki zacumował jako statek-muzeum s.s. "Sołdek", pierwszy pełnomorski statek zbudowany w Stoczni Gdańskiej po II wojnie światowej (wcześniej stał przy restauracji Kubicki!) Pierwszym dyrektorem a zarazem jednym z pomysłodawców i twórców Centralnego Muzeum Morskiego był dr hab. Przemysław Smolarek, który sprawował swoją funkcję od 1960 r. aŝ do śmierci w 1991 roku. Kolejnym dyrektorem był doc. dr hab. Andrzej Zbierski, który odszedł na emeryturę w 2001 roku. Aktualnie funkcję dyrektora sprawuje dr inŝ. Jerzy Litwin, który w 2001 roku objął stanowisko po wygranym konkursie. Siedziba Główna s.s. "Sołdek" śuraw i Skład Kolonialny "Dar Pomorza" Muzeum Rybołówstwa - Hel Muzeum Wisły - Tczew Muzeum Zalewu Wiślanego Kąty rybackie 23. Układ architektoniczny i konstrukcja portu w Gdyni. * Powierzchnia lądowa 240 ha * Łączna długość nabrzeŝy 10 km * Głębokość przy nabrzeŝach 6,5-13 m * Liczba stanowisk statkowych 40 * Dźwigi do 100 t * Magazyny m2 * Place m2 * Przeładunki - 14,2 mln ton (2006 r.) * Statki wycieczkowe - 89 (2006 r.) * Ilość pasaŝerów na statkach wycieczkowych - 94,1 tys. (2006 r.) * Przeładunek kontenerów [1] TEU (2006 r.) Port Gdynia charakteryzuje się bardzo korzystnymi warunkami nawigacyjnymi. Reda osłonięta przez Półwysep Helski, który stanowi przez cały rok naturalną osłonę dla zakotwiczonych statków, zewnętrzny falochron o 2,5 km długości oraz wejście do portu o szerokości 150 m i głębokości 14 m sprawiają, iŝ port jest łatwo dostępny od strony morza. Port Gdynia jest portem niezamarzającym, portem w którym nie występują pływy. Poziom wody moŝe wzrosnąć o 60 cm podczas silnych wiatrów zachodnich lub opaść o około 60 cm podczas silnych wiatrów wschodnich. Jest to port wewnetrzny, którego baseny zostaly wykopane na obszarze pradoliny Kaszubskiej.

7 24. Co to jest pochylnia, dok, pochylnia półdokowa. Pochylnia - budowla hydrotechniczna umoŝliwiająca zbudowanie i zwodowanie kadłuba statku lub innej jednostki pływającej. Pochylnie stanowią podstawowe wyposaŝenie stoczni. Zwykle obsługiwane są przez Ŝurawie stoczniowe lub suwnice bramowe. Pochylnie dzielą się na: * wzdłuŝne, kiedy kierunek ruchu wodowanego statku jest równoległy do jego płaszczyzny symetrii; * poprzeczne, kiedy kierunek ruchu wodowanego statku jest prostopadły do jego płaszczyzny symetrii. 25. Historia i działanie śurawia w Gdańsku. Najstarsza wzmianka źródłowa o śurawiu jako o drewnianym dźwigu portowym pochodzi z 1367 roku. Jego dzisiejszy wygląd nawiązuje jednak do wizerunku z połowy XV wieku. Pierwszy drewniany dźwig spłonął bowiem doszczętnie w czasie poŝaru w 1442 roku. Nowy dźwig zbudowano w latach Miał on charakter obronny. Składał się z dwóch murowanych baszt, między którymi zainstalowano drewniany mechanizm wyciągowy. Urządzenie przeładunkowe składało się z dwóch par kół drewnianych, które wprawiali w ruch robotnicy portowi. Dźwig słuŝył do stawiania masztów i przeładunku towarów, był takŝe jednocześnie bramą miejską. śuraw pozostawał własnością miasta, a jego administratorem był mistrz dźwigowy. W wyniku działań wojennych w 1945 roku śuraw został zniszczony - konstrukcja drewniana spłonęła doszczętnie, a z części ceglanej pozostało jedynie 60 %. Po wojnie odbudowano go i przekazano Centralnemu Muzeum Morskiemu. Obecnie we wnętrzach śurawia organizowane są wystawy tematycznie związane z Ŝyciem portu gdańskiego. Od 2003 r. zwiedzający mogą takŝe wchodzić do mechanizmu dźwigowego. Ze względu na bezpieczeństwo pracowników i przepisy przeciwpoŝarowe muzeum nie zezwala na jego uruchamianie. Widoczny na XVI wiecznych rycinach budynek przylegający do śurawia pełnił rolę spichlerza. W XIX wieku został przeznaczony na obiekt mieszkalny, a po II wojnie światowej zbudowano na tym miejscu kotłownie miejską. W latach siedemdziesiątych budynki kotłowni zostały przejęte przez Centralne Muzeum Morskie, które przebudowało ich wnętrza, adaptując na cele biurowe i wystawiennicze. Obecnie budynek nosi nazwę Składu Kolonialnego. W najbliŝszych latach Centralne Muzeum Morskie zamierza stworzyć w tym miejscu Ośrodek Kultury Morskiej, dobudować do Składu od strony hotelu Hanza nowy budynek, a całość elewacji ujednolicić zgodnie ze studium urbanistyczno-historycznym. 26. Wyjaśnić pojęcie gruszka dziobowa i jej rolę w konstrukcji statku. Gruszka dziobowa - przednia część kadłuba niektórych statków. Występuje w kształcie walcowatego zgrubienia w dolnej części dziobu opływowo łączącego się z kadłubem. Jej zadaniem jest zmniejszenie oporu falowego (o 10% i więcej) poprzez zmianę rozkładu ciśnienia wody wzdłuŝ kadłuba i neutralizacja wpływu fali dziobowej. Stosowana jest na jednostkach o duŝych rozmiarach, gdzie zmniejszenie oporu moŝe przyczynić się do znacznego zwiększenia prędkości statku i zmniejszenia zuŝycia paliwa 27. Co oznacz linia wolnej burty. Wolna burta - na statku wodnym, Wolna burta jest to pionowa odległość od górnej krawędzi linii pokładowej do górnej krawędzi linii ładunkowej, mierzona w sposób ustalony w Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych. Znak wolnej burty nazywany jest znakiem Plimsolla. Znak wolnej burty - oznaczenie składające się z: kręgu wolnej burty oraz linii ładunkowych wskazujących największe dopuszczalne zanurzenie statku w róŝnych okolicznościach i róŝnych porach roku, według zasad określonych w konwencji o liniach ładunkowych, przyjętej w Londynie dnia 5 kwietnia 1966 r. 28. Omówić Pomnik Ludzi Morza w Gdyni. obok Dworca Morskiego Przed dworcem wznosi się Pomnik Ludzi Morza autorstwa Wiktora Tołkina, zbudowany z głazów wydobytych z Bałtyku (w 1965 roku) Zbudowany jest z głazów wydobytych w czasie kopania basenów portowych. Symbolizuje : marynarzy, dokerów, stoczniowców i rybaków 30. Wyjaśnić skróty: ms, ss, tss. Skróty odnoszą się do napędu statku Ms motor ship Ss steam ship Tss- 31. Objaśnić działanie steru strumieniowego. Ster strumieniowy - urządzenie stosowane na średnich i duŝych statkach o napędzie mechanicznym (takŝe na jachtach), którego istota działania polega na wytworzeniu siły naporu wody prostopadle do płaszczyzny symetrii jednostki poniŝej linii wodnej w części dziobowej oraz (rzadziej) rufowej. Dzięki sterowi strumieniowemu znacznie zwiększa się manewrowość jednostki przy małych prędkościach oraz moŝliwa jest manewrowość jednostki nieruchomej. Stery strumieniowe umoŝliwiają np. dosuwanie/odsuwanie jednostki do/od nabrzeŝa, a takŝe obracanie jednostki w miejscu lub dokonywanie bardzo ciasnych zwrotów 32. Jednostki pomocnicze w portach morskich i umiejętność ich rozpoznawania. Holowniki Motorówki pilotów (pilotówki) Jednostki ratowniczo-gaśnicze Pogłębiarki Szalandy (?) barki na urobek Lichtugi barki do odciąŝania statku z towaru 33. Dar MłodzieŜy budowa, historia i współczesność. śaglowiec zbudowany zastał w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, częściowo za składki społeczne. W 1983 r. wziął udział w zlocie Ŝaglowców w Japonii, o rok później w kanadyjskiej Operacji śagiel. W latach okrąŝył Ziemie drogą wokół przylądka Horn. W 1992 roku uświetnił 500 rocznicę odkrycia Ameryki rejsem do USA. Brał udział w regatach Operacja śagiel (Cutty Sark Tall Ships' Races): 1982, 1984, 1986, , 2001, 2002, 2003 Dane techniczne: [edytuj] * typ: fregata * armator: Akademia Morska * port macierzysty: Gdynia * rok budowy: 1982 * budowniczy: Stocznia Gdańska (symbol budowy - B95/1) * główny konstruktor: Zygmunt Choreń * materiał konstrukcyjny: stal

8 * wyporność: 2946 ton * długość o po pokładzie: 94,2 m o z bukszprytem: 109,2 m * szerokość: 14 m * zanurzenie: 6,6 m * wysokość o maksymalna: 50,1 m * powierzchnia Ŝagli: m2 * liczba Ŝagli: 26 w tym: 14 rejowych, 1 bezanŝagiel, 11 Ŝagli trójkątnych (wraz z lataczem) * silnik pomocniczy: 2 x 750 KM (2x552 kw), Cegielski-Sulzer, Diesel typu 8 AL 20/24 napędzają przez przekładnię wspólną śrubę * pędnik: pojedyncza śruba nastawna * osiągi: o pod Ŝaglami: + maksymalna prędkość chwilowa: 17.8 węzłów o prędkość na silniku: + maksymalna: 12 węzłów * załoga: 176 osób o stała: wykładowców o praktykanci: (6 kubryków po 20 miejsc w kojach oraz 1 lub 2 dodatkowe w hamakach) * autonomiczność: 45 dni o woda pitna: 15 dni * pojemności zbiorników: o paliwa: 230 ton * cena: starych złotych 34. Rodzaje urządzeń przeładunkowych w portach. Rampy przeładunkowe dla statków ro ro Dźwigi (Ŝurawie portowe) Bramnice (suwnice) Obrotnice (obracają caly wagon) Taśmociągi 35. śycie i twórczość Karola Olgierda Borcharda. Urodził się w rodzinie, w której ojciec był lekarzem, a matka była urzędniczką. W dzieciństwie Karol z matką wyjechali do ParyŜa, po powrocie z ParyŜa zamieszkali w Wilnie, gdzie Borchardt uczęszczał do szkoły podstawowej, a potem do Gimnazjum Humanistycznego im. Adama Mickiewicza. W 1924 roku zdał maturę i wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Rok później rozpoczął naukę w Szkole Morskiej w Tczewie, którą ukończył w roku Ukoronowaniem jego kariery w Ŝegludze było uzyskanie dyplomu kapitana Ŝeglugi wielkiej w roku Od 1938 roku rozpoczął pracę w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni. Wybuch drugiej wojny światowej zastał go na morzu w czasie rejsu ćwiczebnego. Na polecenie władz udał się do Sztokholmu, a potem do Szkocji. Następnie pływał na transportowcach, przeŝył zatopienie MS Piłsudski i MS Chrobry, podczas którego został cięŝko ranny. W Latach pracował w róŝnych instytucjach w Anglii. Po wojnie był organizatorem, a potem dyrektorem polskiego gimnazjum i liceum morskiego w Landwood w Anglii. Po odejściu ze szkoły, pływał w angielskiej linii Ŝeglugowej. W 1949 roku wrócił do kraju na pokładzie statku MS Batory, pełniąc funkcję I oficera. W Polsce rozpoczął pracę dydaktyczną w Państwowym Centrum Wychowania Morskiego, następnie uczył w Technikum Rybołówstwa Morskiego w Gdyni ( ) i w gdyńskiej Szkole Rybołówstwa Morskiego ( ). 1 września 1968 po połączeniu Szkoły Rybołówstwa Morskiego z Państwową Szkołą Morską powstała WyŜsza Szkoła Morska w Gdyni. W WSM prowadził wykłady aŝ do przejścia na emeryturę w listopadzie Od 1958 roku Karol Olgierd Borchardt publikował artykuły w czasopismach "Morze", "Tygodniku Morskim", "Literach". W 1960 roku wydał ksiąŝkę "Znaczy Kapitan", która cieszyła się duŝą popularnością, a jej autor otrzymał za nią wiele nagród i wyróŝnień. Ta pozycja była wielokrotnie wznawiana i przekładana na języki obce. Inne zainteresowania Karola Olgierda Borchardta to plastyka, malarstwo akwarelowe i rzeźba. Brał udział w programach telewizyjnych "Gawędy wilków morskich" i "Latający Holender". Zmarł w 1986 roku i został pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni. Twórczość * Znaczy Kapitan (1960) * KrąŜownik spod Samosierry (1963) * Szaman morski (1986) * Pod czerwoną róŝą * Znaczy równik na rumbie * Potem, potem * Kolebka nawigatorów 36. Wyjaśnić skróty: PRS, Lloyd, DNV, BV. Są to skróty dotyczące najbardziej znanych towarzystw klasyfikacyjnych LR lloyds register of shipping PRS polski rejestr statków DNV zapewne chodzi o det norske veritas ale uŝywa on skrótu NV BV Bureau Veritas 37. Historia i zbiory związane z okrętem Solen Galeon "Solen" klasyfikowany był w Szwecji jako lagom örlogskepp - okręt średniej wielkości. Został zakupiony przez Szwedów w Holandii, po czym przebudowany na okręt wojenny i uzbrojony w Alvsborgu. Podczas wojny polsko-szwedzkiej "Solen" działał w składzie sił szwedzkich blokujących Zatokę Gdańską. Kapitanem okrętu był Alexander Foratth. "Solen" z pozostałymi okrętami eskadry szwedzkiej uczestniczył w bitwie z flotą polską pod Oliwą 28 listopada Wzięty mylnie za okręt wiceadmiralski, "Solen" został zaatakowany i abordaŝowany przez polski mniejszy galeon "Wodnik". Podczas walki wręcz i ostrzeliwania z broni ręcznej, zginął m.in. kapitan Foratt. Kiedy walka zaczęła przybierać niekorzystny obrót dla Szwedów, szwedzki szyper wysadził "Solen" w powietrze, podpalając dziobową komorę prochową i powodując wybuch prochu i natychmiastowe zatonięcie okrętu. Uratowało się 46 członków załogi, wziętych do niewoli przez Polaków.

9 W wydanej po bitwie relacji znalazło się powiedzenie, nawiązujące do nazwy okrętu, Ŝe tego dnia pod Gdańskiem Słońce zaszło w południe. 20 października 1969, podczas prac przy budowie Portu Północnego w Gdańsku, natrafiono na pozostałości wraku Ŝaglowca, który następnie zidentyfikowano z duŝym prawdopodobieństwem jako "Solen" i oznaczono jako W-6. Zachowała się część denna, pozbawiona jednak dziobu, przykryta kamieniami wykorzystywanymi na galeonie jako balast. Wrak leŝał na głębokości 16 metrów, w odległości 3 mil morskich na północny wschód od wejścia do gdańskiego portu, na pozycji 54 28' szerokości północnej i 18 42' długości wschodniej. Podjęto następnie pionierskie w Polsce prace eksploracyjne wraku przez Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku. Z wraku wydobyto jeszcze w 1969 jedenaście luf armat, z których osiem było odlanych w Szwecji (sygnowanych snopkiem - herbem Wazów), dwie były polskie, a jedna rosyjska, prawdopodobnie zdobyte wcześniej przez Szwedów. Następnie przystąpiono do odkopywania wraku i przeszukiwania okolicy przy uŝyciu ejektorów i prądownic. Przez kolejne lata wydobyto ponad 6000 przedmiotów, jak dalsze dziewięć dział, kule armatnie, szufle prochowe, wyciory, muszkiety, forkiety, talerze cynowe, ceramikę, monety szwedzkie, jedną rzeźbę przedstawiającą głowę męŝczyzny, części garderoby i drobne przedmioty uŝytkowe. W 1975 rozpoczęto usuwanie z wraku kamieni balastowych, o masie od kilku do kilkudziesięciu kilogramów. Z uwagi na znajdowanie się wraku na podejściu do portu, 10 września 1980 wrak został za pomocą dźwigu pływającego "Smok" przeniesiony w inne miejsce, w rejonie Gdyni-Orłowa. Badania stanowiska W-6 zakończono w Eksponaty wydobyte z "Solena" znajdują się w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku. Odnalezione 20 dział zostało odlanych w okresie od 1560 do drugiego dziesięciolecia XVII wieku. 38. Podstawowe rodzaje oŝaglowania. OŜaglowanie rejowe - prostokątny lub trapezowy Ŝagiel rozpięty poniŝej poziomej belki zwanej reją, reja zamocowana jest do masztu poprzecznie do osi podłuŝnej Ŝaglowca, Ŝagle rejowe mogą być obracane wokół masztu w niewielkim zakresie (do kilkudziesięciu stopni) tym samym Ŝaglowiec z oŝaglowaniem rejowym nie moŝe pływać ostro pod wiatr. W oŝaglowaniu rejowym stosuje się zazwyczaj wysokie maszty z kilkoma piętrami rej. Odmianą oŝaglowania rejowego jest oŝaglowanie parawanowe, w którym na maszcie znajduje się pojedynczy czworoboczny, wydłuŝony w pionie Ŝagiel. Ten typ oŝaglowania zastosowano na R/V "Oceania". OŜaglowanie skośne OŜaglowanie bermudzkie (Marconi) - trójkątny Ŝagiel rozpięty między masztem i bomem, obecnie najbardziej rozpowszechniony (w zasadzie jedyny stosowany) rodzaj oŝaglowania, umoŝliwia Ŝeglowanie zarówno z wiatrem jak i bardzo ostro pod wiatr (zobacz teŝ: Bermudy). OŜaglowanie gaflowe - czworokątny Ŝagiel rozpięty z boku masztu pomiędzy poziomym bomem na dole i ukośnym gaflem (lub roŝcem) na górze, gafel opiera się o maszt piętą. OŜaglowanie gaflowe z topslem - odmianą Ŝagla gaflowego jest Ŝagiel gaflowy z topslem. OŜaglowanie łacińskie - trójkątny Ŝagiel rozpięty poniŝej długiej ukośnej rejki, rejka zamocowana jest jednym końcem w okolicy dziobu. 39. Działanie nabieŝników i ich rodzaje. NabieŜnik to zestaw dwóch znaków nawigacyjnych - w dzień będących widocznymi znakami o charakterystycznym kształcie, w nocy światłami o określonej charakterystyce (kolor, ciągłość lub zsynchronizowana modulacja trwania), z których jedno jest ustawione wyŝej (jeśli to moŝliwe) i dalej, a oba stoją w jednej linii wyznaczając dla statków oś toru wodnego, lub jego krawędź. NabieŜniki słuŝą do oznaczania np. podejścia do portu, trudnych, wąskich przejść, mielizn, wraków ukrytych pod wodą, podziałów administracyjnych itp. W skomplikowanych przypadkach oś toru wodnego moŝe być łamana i wyznaczana przez szereg nabieŝników. NabieŜniki mogą stać na brzegu lub występować w postaci staw. Istnieją równieŝ nabieŝniki radarowe. Trwają próby z uŝyciem laserów jako źródła światła w nabieŝnikach. Dobrze skonstruowany NabieŜnik (Znaki rozstawione w odpowiedniej odległości i przy odpowiedniej róŝnicy wysokości) zapewnia kontrolę połoŝenia statku (w stosunku do linii nabieznika) z dokładnością kilku-kilkunastu metrów. Innym typem nabieŝnika jest nabieŝnik sektorowy. Zasada jego działania polega na świeceniu w poszczególnych sektorach róŝnobarwnymi światłami. Mają one znaczenie jedynie w nocnej nawigacji. 40. Obiekty zlokalizowane na Wyspie Ostrów (Holm). Ostrów (dawna nazwa: Holm) - to wyspa leŝąca w granicach miasta Gdańska, nieopodal Śródmieścia, ulokowana między Martwą Wisłą a Kanałem Kaszubskim. Przyłączona do Gdańska 15 listopada 1902 roku. Niezamieszkana, jest miejscem działalności przemysłowej. Na jej terenie zlokalizowana jest Gdańska Stocznia "Remontowa", Stocznia Gdańska i inne, mniejsze firmy z branŝy stoczniowej oraz przedsiębiorstwo Gdańskie Młyny i Spichrze. W XVII w. znajdowały się na niej fortyfikacje miejskie, a w wieku XIX była majątkiem ziemskim. 41. Omówić trasę rejsu od Zielonej Bramy na Westerplatte. Statek plynie Motławą do momentu wpłyniecia jej do Wisły Martwej w rejonie Polskiego haka. Nastepnie przepływa obok wyspy Holm zajętej w całości przez infrastrukturę stoczniową. Przepływa przez zakręt 5 gwizdków a nastepnie po prawej stronie mija twierdzę Wisłoujscie i terminal promowy a po lewej Nowy Port. 42. Bandery i kod flagowy. Bandera to nic innego jak flaga tylko na statku lub okręcie. Występuje bandera państwowa, marynarki wojennej, dowódcy statku lub grupy statków Kod flagowy MKS Komplet flag kodu składa się z 26 flag literowych, 10 flag cyfrowych, trzech flag zastępczych i jednej flagi o znaczeniu "odpowiedź". Do sygnalizacji w Ŝegludze stosuje się Międzynarodowy Kod Sygnałowy (MKS) zatwierdzony przez Międzynarodową Morską Organizację Doradczą (IMCO) w Londynie 1 kwietnia MKS jest zbiorem podstawowych komunikatów zakodowanych w sygnałach jedno-, dwu- i trzyliterowych, umoŝliwia równieŝ przekazywanie wiadomości "litera po literze". 43. Co to jest wielka gala flagowa. Gala flagowa, przyozdobienie flagami jednostki pływającej lub masztu przystani w związku ze świętami państwowymi, imprezami lokalnymi lub uroczystościami Ŝeglarskimi. RozróŜnia się galę flagową wielką, podnoszoną na postoju w porcie lub na kotwicowisku, i galę flagową małą, noszoną podczas Ŝeglugi. Gala flagowa wielka polega na podniesieniu od dziobu poprzez topy masztów do rufy flag sygnałowych MKS w kolejności: A-B-1-C-D- 2...itd. W niektórych państwach (np. w USA) kolejność flag moŝe być inna, jednak przy zachowaniu ogólnej zasady: "dwie litery, jedna cyfra". Gala flagowa mała polega na podniesieniu dodatkowo na topach masztów bandery lub flagi narodowej, niezaleŝnie od tego, czy statek płynie pod Ŝaglami, czy na silniku. Ten rodzaj gali wychodzi praktycznie z uŝycia. 44. Zbiory Miedziowca Historia miedziowca powiązana jest z budową nowego portu północnego w Gdańsku. W wyniku prac portowych polegających na wyrównywaniu dna morskiego, natrafiono na wrak statku, który opisano jako W-5. JuŜ od początku zapowiadało to sensację na skalę światową. Dlaczego? Początkowo wrak ten określano na XVII w. Zatonął prawdopodobnie w wyniku poŝaru wywołanego na rufie, który okazał się zgubny ale i zbawienny dla dzisiejszych badaczy. Statek przewoził na pokładzie beczki ze smołą. W wyniku podwyŝszonej temperatury smoła wylała się, tworząc na dnie, nad statkiem, coś w rodzaju czopu, który chronił całość przez zgubnymi skutkami działań atmosferycznych. Dzięki temu udało wydobyć się z niego cały ładunek, jaki przewoził, w stanie praktycznie idealnym. Wtedy właśnie dostał nazwę Miedziowiec- znaleziono na nim duŝą ilość płatów miedzi. Właśnie przez Polskę biegł wtedy miedziowy szlak z Węgier. Wydobyto z niego nawet monety z tamtego okresu. Na nieszczęście, uległy elektrolizie, przez co zupełnie zamazały się daty ich tłoczenia. Nadal zatem nie była wyjaśniona kwestia wieku statku. Ustalono na początek kilka faktów - jest to statek Ŝaglowy pochodzący z XVI wieku, zbudowany na zakład, z dębiny, na stępce, usztywniony wewnątrz potęŝnymi, gęsto rozmieszczonymi wręgami. Stępka okazała

10 się 17-metrowej długości. Po uwzględnieniu kąta odchylenia dziobnicy i tylnicy długość całkowitą wyliczono na 24 metry, szerokość 8 metrów, wysokość kadłuba na 4 metry. Przewodził wspomnianą wcześniej miedź, sztaby Ŝelazne w wiązkach po sztuk, tarcicę dębową słuŝąca do budowy okrętów, wańczos, czyli klepki dębowe do budowy beczek, dziegieć, smołę, ter, Ŝywicę, potaŝ czyli popiół (ówczesny polski towar eksportowy), len, konopie, baryłki z łojem, wreszcie inne towary. Było kilka koncepcji podnoszenia wraku. W zasadzie nikt nie miał dobrej praktyki jak wydobywać tego typu wraki. Poza moŝe niemiecką firmą, która wydobyła Kogę Bremeńską.. Zwrócono się do Polskiej Marynarki Wojennej. To przyniosło oczekiwany odzew. Wygrała koncepcja podniesienia go na pasach. Istniało wiele problemów takich jak odmulenie miejsca, wyliczenie środka cięŝkości statku. Wreszcie udało się go wydobyć 17 października 1975 roku. A to był dopiero początek. Tak podniesiony wrak musiał być dobrze zakonserwowany. Na początku trzeba go wymoczyć w słodkiej wodzie. Nie moŝna natomiast tego zrobić od razu, poniewaŝ wtedy popękałoby drewno. Później całość została zakonserwowana środkami antygrzybicznymi itd. Polacy uczyli się od początku trudnej sztuki konserwacji, która praktycznie dla kaŝdego wraku jest indywidualna. Udało się zrekonstruować hipoteczny wygląd i technikę budowy statku, głównie na podstawie wydobytych elementów konstrukcyjnych, m.in. stępki, tylnicy i fragmentu poszycia rufowej części prawej burty z belkami usztywnienia poprzecznego. Tak!!! okazało się, Ŝe statek miał usztywnienia poprzeczne, które ni w ząb nie pasowały do ówczesnej nauki na temat budowy statków - okazałoby się, Ŝe Miedziowiec powstał techniką którą zarzucono juŝ sto lat temu! Drugą moŝliwością jest fakt, Ŝe miedziowiec był starszy niŝ początkowo uwaŝano. Ogólnie stępkę wykonano z jednego pnia o długośi 17 metrów. Prosta, wychylona ku tyłowi tylnica ma nabokach charakterystyczne zygzakowate wypusty, w które wsuwano końcówki klepek burtowych. Klepki poszycia układano na zakładkę i zbijano nitami Ŝelaznymi zamykanymi wewnątrz na czworokątnych podkładach. WzdłuŜne szwy pasów poszycia uszczelnione zostały pasami z sierści zwierzęcej, a gdzieniegdzie mchem. Ciasno i gęsto rozmieszczone wręgi związane były z poszyciem drewnianymi kołkami w ten sposób, Ŝe czopowane je z obu stron. Po wewnętrznej stronie burt moŝna było zaobserwować podłuŝne deski, które miały chronić zakończenia wręg przed naciskiem towarów, a takŝe miały dodatkowo wzmacniać całą konstrukcję kadłuba. Prawdopodobnie był to statek trójmasztowy, z dwoma kasztelami, wysuniętymi dość znacznie poza obrys pokładu. Jeden maszt znajdował się na kasztelu przednim, drugi na tylnim. Nie naleŝy jednak wykluczać, Ŝe był statkiej jednomasztowym. Najprawdopodobniej istniały dwa rzędy belek usztywnienia poprzecznego, po sześć w kaŝdym rzędzie. Górne wzmocnienia pełniły dodatkowo funkcję pokładników. Wszystko to wskazuje na fakt, ze Miedziowiec był holkiem. Dziś znana jest pieczęć miasta Gdańska z 1400 roku, który do złudzenia przypomina Miedziowca. Tą teorię (wiek) w pewnym sensie potwierdziły izotopowe badania C-14, które datują miedziowca 1370 rok. w tych badaniach trzeba przyjąć rozrzut 100 lat do przodu lub tyłu. zostaje raczej do przodu, więc końcowo ustalono, Ŝe Miedziowiec jest z XV w. 45. Wyjaśnić pojęcia: szklanka, wachta, oko, bocianie gniazdo, świst trapowy. Wachta 1. okres czasu (najczęściej 4 godziny), podczas którego pełni słuŝbę jedna zmiana; 2. część załogi z oficerami włącznie, pełniąca słuŝbę na statku w ciągu określonego czasu. Zwykle załoga jest podzielona na trzy wachty, na małych statkach czasami na dwie Bocianie gniazdo platforma lub kosz umieszczony wysoko na maszcie statku, słuŝący za punkt obserwacyjny Oko-punkt obserwacyjny (?) Świst trapowy- marynarz przy trapie gwiŝdŝe gdy na statek wchodzi ktoś waŝny Szklanka- sygnał dzwonem 46. Rodzaje Ŝeglugi. W zaleŝności od obszaru działalności Ŝeglugę moŝna podzielić na: * Ŝeglugę morską * Ŝeglugę przybrzeŝną * Ŝeglugę śródlądową Wg innych kryteriów podziału występują jeszcze: * Ŝegluga kabotaŝowa * Ŝegluga liniowa * Ŝegluga trampowa * Ŝegluga wahadłowa śegluga kabotaŝowa śegluga kabotaŝowa lub kabotaŝ to Ŝegluga pomiędzy portami tego samego państwa. Jeśli odbywa się w obrębie jednego morza nazywana jest kabotaŝem małym. Jeśli porty te znajdują się na róŝnych morzach to mówimy o kabotaŝu wielkim. Często kabotaŝem nazywa się ogólnie Ŝeglugę przybrzeŝną. śegluga liniowa [edytuj] śegluga liniowa odbywa się na stałych trasach według określonego rozkładu rejsów. śegluga trampowa [edytuj] śegluga trampowa lub tramping to rodzaj Ŝeglugi bez stałego rozkładu rejsów; przewóz najczęściej całookrętowych ładunków wynikający z aktualnego zapotrzebowania rynku przewozowego. śegluga wahadłowa [edytuj] śegluga wahadłowa to forma Ŝeglugi odbywająca się wyłącznie między dwoma konkretnymi portami lub przystaniami. W zaleŝności od akwenu, który ma do pokonania statek moŝe zaliczać się do Ŝeglugi morskiej, przybrzeŝnej lub śródlądowej. W skład floty obsługującej taką formę transportu najczęściej wchodzą róŝnej wielkości promy z furtami dziobowymi i rufowymi umoŝliwiającymi wjazd i wyjazd pojazdów z obu stron statku. 47. Podstawowe urządzenia i obiekty nawigacyjne. Znak nawigacyjny Urządzenie lub budowla ustawiona w celu wskazywania bezpiecznej drogi wszelkim uczestnikom ruchu wodnego lub lotniczego. Na wodzie znakami nawigacyjnymi są latarnie, latarniowce, nabieŝniki, pławy, stawy, oraz inne budowle typu kominy fabryczne, pomniki itd. 48. Sołdek budowa i historia. Historia statku: "SOŁDEK" to pierwszy oddany do eksploatacji w historii polskiego przemysłu stoczniowego statek pełnomorski, który został zaprojektowany przez zespół polskich konstruktorów pod kierunkiem mgr inŝ. Henryka Giełdzika, i zbudowany w utworzonej 19 X 1947 roku Stoczni Gdańskiej. Stępkę pod prototypowy rudowęglowiec typu B-30 połoŝono 3 kwietnia 1948 roku na pochylni A 2. Po oficjalnych przemówieniach miejsce budowy poświęcił proboszcz parafii św. Jakuba, po czym pierwszy nit w elementy konstrukcyjne wbił ówczesny minister Ŝeglugi - Adam Rapacki. W ciągu tygodnia pracy montowano przeciętnie 45 ton elementów ze stali okrętowej. Do budowy rudowęglowca zuŝyto około 300 tys. nitów, ich cięŝar wyniósł około 6% cięŝaru całego kadłuba. Statek zwodowano 6 listopada 1948 r. Zgodnie z wcześniejszymi decyzjami jednostka miała nosić nazwisko przodującego stoczniowca. Był nim traser Stanisław Sołdek. Matką chrzestną została jego Ŝona Helena. 21 października 1949 r. "Sołdek" pod dowództwem kpt. Ŝ.w. Zbigniewa Rybiańskiego udał się w swój pierwszy rejs do Szczecina, gdzie 25 października 1949 r. miało miejsce uroczyste podniesienie bandery. Do 2 stycznia 1981 r. "Sołdek" odbył 1379 podróŝy morskich. W ciągu 31 lat eksploatacji statek przewiózł ton ładunku i zawinął do ponad 60 portów.

11 Dane [edytuj] * armator: Polska śegluga Morska (zamówiony przez: Gdynia-Ameryka Linie śeglugowe S.A.) * port: Szczecin * budowniczy: Stocznia Gdańska * typ jednostki: rudowęglowiec typu B30 (typ konstrukcyjny szańcowiec z siłownią na rufie) o wymiary: o długość całkowita: 87,00 m + szerokość na wręgach: 12,30 m + wysokość do pokładu górnego: 5,80 m o zanurzenie do znaku ładunkowego: 5,41 m * nośność statku: 2610 t * pojemność rejestrowa: o brutto: 2005 BRT o netto: 994 NRT * cztery ładownie * napęd: o 2 kotły opalane węglem systemu Howden-Johnson zaprojektowane w Katedrze Kotłów Parowych na PG pod kierunkiem prof. Antoniego Kozłowskiego o maszyna parowa 4-cylindrowa, podwójnego rozpręŝania, systemu Lentza typu ML8a produkcji huty "ZUT Zgoda" w Świętochłowicach na Śląsku # ciśnienie: 1,45 MPa (1,42 at) # temperatura: 325 oc (598 K) # jednostkowe zuŝycie pary: 5 kg/kmh o moc napędu głównego: 1300 KM (956 kw) przy 125 obr/min o jedna śruba * instalacja elektryczna: o dwa parowe zespoły prądotwórcze: + prądnica: Zakład Maszyn Elektrycznych M22 w Gdańsku o prądnica awaryjna na PG * prędkość na próbach przy 90% mocy siłowni: 9,9 węzła * załoga: 28 * projekt wstępny: mgr inŝ. Henryk Giełdzik * dokumentacja warsztatowa: francuska stocznia Augustin Normand * budową statków kierował: mgr inŝ. Jerzy Doerffer 49. Omówić rejs po porcie w Gdyni. Statek odbija od mola południowego i kieruje się w kierunku północnym w stronę falochronu wschodniego i mola rybackiego. Przepływa między nimi i płynie dalej w stronę mola węglowego. Za nim kieruje się w stronę mola pasaŝerskiego. Zakręca na wschód i wpływa na teren portu wewnętrznego. Po lewej stronie zostawia kapitanat portu i pomnik ludzi morza oraz stary terminal pasaŝerski zwany dworcem morskim. Następnie mija nabrzeŝa portowe (norweskie, jugosłowiańskie, włoskie, itp. ) Po prawej stronie widać Stocznie MW. Statek zawraca w rejonie bazy kontenerowej - z przodu widać jeszcze terminal promowy i płynie z powrotem w kierunku mola południowego. 50. Akwarium Gdyńskie i jego zbiory. Lata powojenne to okres szybkiego rozwoju rybołówstwa, a więc i Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni. Placówka prowadziła badania ichtiologiczne i oceanograficzne na niemal wszystkich morzach świata. Efektem wypraw naukowych były duŝe ilości okazów flory i fauny morskiej. Ze względu na duŝe zainteresowanie tymi kolekcjami, w połowie lat 50-tych powrócono do idei stworzenia placówki muzealnej. Rozbudowano gmach przy Al. Zjednoczenia 1, przygotowano pierwsze wystawy, a 21 czerwca 1971 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum Oceanograficznego i Akwarium Morskiego w Gdyni.. Jesienią 2002 roku przystąpiono do realizacji I etapu modernizacji placówki. W ramach tych prac wyremontowano część budynku zwaną "rotundą", stworzono nową salę akwaryjną, w której zobaczyć moŝna 11 zbiorników morskich z fauną raf koralowych, przystosowano obiekt do obsługi osób niepełnosprawnych, wprowadzono system monitoringu audiowizualnego itd. Dla zaakcentowania tych powaŝnych przemian i nowej jakości w funkcjonowaniu placówki, 12 maja 2003 roku, w dniu otwarcia zmodernizowanej części obiektu, nastąpiła zmiana jej nazwy na "Akwarium Gdyńskie" Ekspozycje Zbiory Akwarium Gdyńskiego prezentowane są w formie stałych ekspozycji akwaryjnych oraz wystaw muzealnych. Ekspozycje zajmują powierzchnię ok. 900 m2 i rozmieszczone są na parterze oraz na trzech piętrach budynku MIR przy Al. Jana Pawła II 1. Ekspozycje akwaryjne obejmują 54 zbiorników o pojemności od 270 do litrów. Zobaczyć w nich moŝna około zwierząt pochodzących zarówno z wód morskich, jak i słodkich. Najciekawszym elementem Sali Bałtyckiej jest centralnie umieszczona mapa plastyczna przedstawiająca ukształtowanie dna Bałtyku. MoŜna na niej zobaczyć najgłębsze miejsca Bałtyku, na przykład Głębię Landsort (459 m) i najbliŝszą nam Głębię Gdańską (118 m). Ponadto w Sali Bałtyckiej znajdują się ekspozycje: "Bałtyk wczoraj i dziś", "Ratujmy nasz Bałtyk" oraz "Flora i fauna Bałtyku". 51. Stopnie marynarskie i ich rozpoznawanie. NajniŜej jest marynarz a najwyŝej admirał (obecnie nie ma w Polsce) 52. Historia i technika spławu wiślanego. (flis)w dawnej Polsce stanowił jedną z najwaŝniejszych form transportu oraz istotną gałąź gospodarki. Do najczęściej spławianych towarów naleŝało zboŝe, transportowane na statkach, m.in. na specjalnie przystosowanych jednostkach zwanych komięgami, oraz drewno, spławiane w postaci tratew. PoniewaŜ najwaŝniejszym i największym ośrodkiem portowym w dawnej Polsce był Gdańsk, to w naturalny sposób najwaŝniejszą drogą wodną stała się Wisła, jakkolwiek do spławu intensywnie wykorzystywano równieŝ inne rzeki Rzeczypospolitej, np. Niemen, czy teŝ Dniepr. W okresie największego rozkwitu gospodarki folwarcznej w ciągu jednego roku przez Wisłę przepływało ponad pół tysiąca szkut, tyle samo dubasów, prawie tysiąc komięg oraz ok. trzystu tratew. 53. Oznaczenia konstrukcyjne na burtach statków. Oznaczone jest zanurzenie (w decymetrach?), miejsce sterów strumieniowych, gruszka dziobowa, linia wolnej burty, nazwa statku i port macierzysty

12 54. Typy i budowa jachtów. Jacht jednostka pływająca o napędzie Ŝaglowym lub motorowym słuŝąca do rekreacji, turystyki, uprawiania sportu, do celów szkoleniowych lub reprezentacyjnych. Małe jachty Ŝaglowe potocznie nazywane są łódkami Ŝaglowymi, lub po prostu Ŝaglówkami, natomiast małe jednostki motorowe (a w tym wszystkie nie posiadające kabiny) nazywane są motorówkami. DuŜe jednostki Ŝaglowe, przewaŝnie z oŝaglowaniem rejowym nazywane są Ŝaglowcami Typowy podział moŝna przeprowadzić wg następujących kryteriów: * Liczby masztów: o jednomasztowe (ket, slup, kuter) o dwumasztowe (jol, kecz, szkuner) o trzymasztowe (bark, fregata) o wielomasztowe (bark, fregata) * Rodzaju balastu: o mieczowe o mieczowo-balastowe o balastowe * Rodzaju napędu: 55. Pomniki poświęcone ludziom morza. Pomnik Conrada Korzeniowskiego w Gdyni, Pomnik Marynarzy polskich w łazienkach północnych, Gdynia - Pomnik poświęcony Ludziom morza, Pomnik Neptuna (fontanna), fontanna z rybakiem na monciaku, Zabytki Trójmiasta związane z techniką morską. śuraw, Sołdek, Dar Pomorza, Historia i współczesność polskiej Marynarki Wojennej. W czasie "wojny trzynastoletniej" ( ) z Zakonem KrzyŜackim walczyła polska flota kaperska. W walkach z flotą krzyŝacką, zwłaszcza w bitwie na Zalewie Wiślanym (1463), okręty gdańsko - elbląskie zadały jej druzgocący cios.. Całości dopełniła decyzja Kazimierza Jagiellończyka nadająca miastu tzw. "Wielki Przywilej" (1457). W ten sposób król sam "zrzekł się" korzyści z odzyskanego dostępu do morza, a Ŝegluga na Bałtyku oraz handel na Wiśle stały się wyłącznymi atrybutami Gdańska. W tym samym czasie nastąpił stopniowy zanik floty kaperskiej. Przełomem stała się wojna Polski z Moskwą o Inflanty, a głównie ogłoszony przez króla Zygmunta Augusta manifest o zaciągu do floty kaperskiej (1561). Jednocześnie obradujący w Lublinie Sejm zatwierdził powołanie do Ŝycia Komisji Morskiej (1568) - pierwszego w dziejach Polski organu władzy na morzu. Ponownie powstała flota kaperska, która w sześć lat po ukazaniu się królewskiego manifestu liczyła trzydzieści okrętów. Kaprowie znakomicie wywiązywali się z zadania przecinania linii komunikacyjnych do Narwy, w wyniku czego wojna z Moskwą zaczęła przybierać pomyślny obrót dla Polski. Za panowania Zygmunta III Wazy podjęto decyzje o budowie okrętów wojennych w Gdańsku i Pucku, w ramach pierwszego w dziejach Polski "programu morskiego". Decyzją króla powstała Komisja Okrętów Królewskich (1625), nawiązująca do istniejącej juŝ Komisji Morskiej Zygmunta Augusta. W tym czasie rodzima flota odniosła zwycięstwo w bitwie pod Oliwą (1627). Za panowania Zygmunta Augusta Sejm uchwalił takŝe specjalne środki na rzecz utrzymywania floty wojennej (1637). Był to pierwszy w dziejach Polski akt uchwalenia przez organ ustawodawczy środków na siły morskie państwa. Następca Zygmunta III Wazy, Władysław IV wybudował ufortyfikowane przystanie we Władysławowie i Kazimierzowie na Półwyspie Helskim. Jednak interwencja morska Danii zainspirowanej prośbą Gdańska obawiającego się utraty swojej pozycji, zniweczyła podjęty trud. W siedemnaście dni po odzyskaniu niepodległości przez Rzeczpospolitą, 28 listopada 1918 roku, naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał do Ŝycia Marynarkę Polską. W Modlinie sformowano pierwsze jednostki. W skład Flotylli Rzecznej, Oddziału Zapasowego Marynarzy i Batalionu Morskiego weszli marynarze z byłych flot zaborczych. To właśnie Batalion Morski wraz z generałem Józefem Hallerem, 10 lutego 1920 roku zaślubił Polskę z Bałtykiem. Traktat wersalski przyznał Polsce 70 kilometrów wybrzeŝa morskiego z małymi portami w Helu i Pucku. Ten ostatni stał się bazą rodzącej się floty wojennej. Tu stacjonował pierwszy polski okręt wojenny ORP "Pomorzanin". Rozwijająca się Marynarka Wojenna natrafiła na regres spowodowany wojną polsko - bolszewicką. Na lądzie walczyło 2,5 tysiąca marynarzy z Pułku Morskiego, Flotylli Wiślanej i Flotylli Pińskiej. Połowa lat 20. przyniosła rozpoczęcie budowy nowych okrętów we Francji, Anglii i Holandii. Równocześnie z rozbudową floty, dzięki inicjatywom Kierownictwa Marynarki Wojennej w osobach wiceadmirała Kazimierza Porębskiego, kontradmirała Jerzego Świrskiego i kontradmirała Józefa Unruga rozpoczął się rozwój infrastruktury lądowej Marynarki Wojennej. Powstały porty wojenne w Gdyni i w Helu. Jednocześnie na polskich wodach pojawiły się nowoczesne okręty wojenne -niszczyciele: ORP "Wicher", ORP "Burza", ORP "Grom", ORP "Błyskawica", stawiacz min ORP "Gryf", okręty podwodne ORP "śbik", ORP "Ryś", ORP"Wilk", ORP "Sęp" i ORP "Orzeł". Swoje pierwsze loty nad morzem rozpoczęły samoloty Morskiego Dywizjonu Lotniczego z Pucka. Natomiast na wschodzie kraju stacjonowały monitory Flotylli Pińskiej. W Wielkiej Brytanii utworzono Oddział Polskiej Marynarki Wojennej. Od pierwszego do ostatniego dnia II wojny światowej polscy marynarze uczestniczyli we wszystkich najwaŝniejszych operacjach morskich u boku aliantów. Łącznie polskie okręty przebyły około 1,21 miliona mil morskich, eskortowały 787 konwojów oraz przeprowadziły 1162 patrole i operacje bojowe. 31 marca 1947 roku Polska Marynarka Wojenna w Wielkiej Brytanii zakończyła swoją działalność. Większość marynarzy pozostała na emigracji, tylko nieliczni zdecydowali się na powrót do kraju. W Polsce, 7 lipca 1945 roku powołano do Ŝycia Marynarkę Wojenną z jej Dowództwem w Gdyni. W tym czasie wszystkie porty i stocznie były zniszczone i zaminowane. Podstawowym zadaniem stało się więc usuwanie zniszczeń oraz ochrona 500 kilometrów granicy morskiej. Po przemianach przełomu lat 80-tych i 90-tychi zmianie polityki obronnej kraju Marynarka Wojenna zintensyfikowała współdziałanie z flotami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego, które realizowano pod auspicjami Partnerstwa dla Pokoju oraz na mocy międzynarodowych porozumień. Pierwszym sprawdzianem polskich sił morskich był udział dwóch okrętów w operacji "Pustynna Burza". Okręt szpitalno-ewakuacyjny ORP "Wodnik" i okręt ratowniczy ORP "Piast" jako pierwsze polskie okręty w powojennej historii Polski uczestniczyły w działaniach sojuszniczych. Do roku 1999, kiedy Polska została członkiem NATO Marynarka Wojenna obecna była we wszystkich ćwiczeniach międzynarodowych organizowanych na Bałtyku przez państwa Sojuszu oraz pod auspicjami Partnerstwa dla Pokoju. 58. Szkolnictwo morskie. Akademia morska w Gdyni - Akademia Morska w Gdyni jest morską uczelnią akademicką kształcącą oficerów marynarki handlowej, wysoko kwalifikowanych specjalistów w zakresie eksploatacji statków, portów, zarządzania systemem transportowym oraz specjalistów dla gospodarki morskiej na poziomie inŝynierskim, magisterskim i doktorskim. AM prowadzi równieŝ kształcenie specjalistyczne dla oficerów i kadr gospodarki morskiej. Ponadto organizuje studia niestacjonarne oraz kursy kwalifikacyjne i specjalistyczne. Obecnie w ciągu jednego roku akademickiego w AM kształci się:

13 * ponad 7000 studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych na czterech wydziałach: Nawigacyjnym, Mechanicznym, Elektrycznym oraz Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa, * 3500 oficerów i marynarzy w Studium Doskonalenia Kadr, * 5000 członków załóg w zakresie bezpieczeństwa i ratownictwa na morzu w Fundacji Rozwoju AM w Gdyni. AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ im. BOHATERÓW WESTERPLATTE jest jedyną morską wojskową uczelnią w kraju kształcącą nieprzerwanie od 1922 r. oficerów do słuŝby na okrętach i w jednostkach Marynarki Wojennej. Jest spadkobierczynią chlubnych tradycji całego polskiego morskiego szkolnictwa wojskowego funkcjonującego od pierwszych lat istnienia II Rzeczypospolitej. Morskie tradycje Polski sięgają w głąb naszych dziejów, aŝ do XVI wieku, jednak koncepcja kształcenia morskiego podjęta została dopiero w drugiej połowie XVIII wieku i zrealizowana w postaci Szkoły Majtków w NIEŚWIEśU. Wraz ze śmiercią załoŝyciela i protektora szkoły, księcia Karola RADZIWIŁŁA oraz upadkiem Rzeczypospolitej Szlacheckiej uległa ona likwidacji. Dopiero odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku pobudziło rozwój myśli morskiej. Z inicjatywy Departamentu dla Spraw Morskich uruchomiono w TORUNIU - z dniem 20 marca 1921 roku - Tymczasowe Kursy Instruktorskie dla Oficerów Marynarki Wojennej. Kursy te w okresie od 20 marca 1921 r. do 15 grudnia 1924 r. ukończyło 39 oficerów Marynarki Wojennej, rozwiązując w powaŝnym stopniu problem kadr dla tworzącej się floty wojennej. Z dniem 1 października 1922 roku - na bazie Tymczasowych Kursów Instruktorskich - utworzono w TORUNIU Oficerską Szkołę Marynarki Wojennej (OSMW), działającą w okresie od 1 października 1922 r. do 19 października 1928 r. W nawiązaniu do tradycji szkół wojskowych Królestwa Kongresowego, OSMW przekształcono w dniu 19 października 1928 r. w Szkołę PodchorąŜych Marynarki Wojennej (SPMW). 5 października 1938 r. przeniesiono ją do BYDGOSZCZY, a z chwilą wybuchu II wojny światowej - na bardzo krótki okres do PIŃSKA. Tam rozwiązano ją w dniu 12 września 1939 r., a podchorąŝych wcielono w skład utworzonego Batalionu Morskiego podporządkowanego Samodzielnej Grupie Operacyjnej "POLESIE", dowodzonej przez gen. dyw. Franciszka KLEEBERGA. Tym samym podchorąŝowie wzięli udział w walkach pod KOCKIEM - w ostatniej bitwie polskiego września 1939 roku. JuŜ w III dekadzie listopada 1939 roku, w brytyjskiej bazie morskiej DEVONPORT koło PLYMOUTH - na okręcie-bazie "GDYNIA" - reaktywowano Szkołę PodchorąŜych Marynarki Wojennej (SPMW). Przeniesiono ją następnie w grudniu 1944 roku na ląd, do koszar w OKEHAMPTON. SPMW funkcjonowała tam do 1 grudnia 1946 r., tj. do rozwiązania Polskiej Marynarki Wojennej na Zachodzie (od 1943 r. działała w W. Brytanii równieŝ Szkoła PodchorąŜych Rezerwy Marynarki Wojennej, która wykształciła do 1946 r. 68 absolwentów). Ośrodek ten - na wzór angielski - przyjął imię okrętu, nosząc odtąd tradycyjną juŝ nazwę ORP "BAŁTYK". W okresie II wojny światowej SPMW w Wielkiej Brytanii wykształciła ogółem 132 wysokiej klasy oficerów: Po wojnie, 18 stycznia 1946 roku - w warunkach nowej rzeczywistości - w GDYNI-OKSYWIU rozpoczęła działalność Oficerska Szkoła Marynarki Wojennej (OSMW). Do 11 czerwca 1955 roku wykształciła ona nowe pokolenie oficerów morskich potrzebnych dla tworzącej się i rozwijającej Marynarki Wojennej. 25 września 1949 roku Liga Morska RP ufundowała OSMW sztandar wojskowy. 11 czerwca 1955 roku uchwałą Rady Ministrów Nr 439/55 powołana została - w miejsce OSMW - WyŜsza Szkoła Marynarki Wojennej (WSMW) na prawach akademii wojskowej. 7 października 1956 roku, w 10. rocznicę powołania w Gdyni OSMW, nadano tej uczelni imię Bohaterów Westerplatte i wręczono nowy sztandar wojskowy ufundowany przez społeczeństwo Gdyni. Na mocy ustawy sejmowej z dnia 17 lipca 1987 roku WSMW przekształcona została w Akademię Marynarki Wojennej (AMW), zachowując zbiorowego patrona - Bohaterów Westerplatte. Akt ten przyjęty został jako wyraz wysokiego uznania dla zasług Uczelni - i jej poprzedniczek - w kształceniu kadr potrzebnych na okrętach i w jednostkach Marynarki Wojennej RP. Dzień 1 października ustanowiony został świętem Uczelni. Uczelnia mieści się w kompleksie budynków zaprojektowanych w 1924 roku przez prof. inŝ. Mariana LALEWICZA - wykładowcę architektury na Politechnice Lwowskiej i Warszawskiej. Łączy on w sobie elementy trzech stylów architektonicznych: neorenesansu, neobaroku i neoklasycyzmu. Do roku 1939 znajdowało się tutaj CENTRUM WYSZKOLENIA SPECJALISTÓW FLOTY. 59. Czasopiśmiennictwo morskie. Przez wiele lat ukazywał się takŝe miesięcznik MORZE Nasze Morze Morza statki okręty Technika morska Bandera 60. Polskie transatlantyki. - Polscy armatorzy, czyli PTTO, GAL i PLO, eksploatowali pasaŝerskie liniowce od 1930 do 1988 roku - Pod biało-czerwoną banderą pływało dziewięć wspaniałych statków. Macierzystym portem "Polonii", "Kościuszki", "Pułaskiego", "Piłsudskiego", "Sobieskiego", "Chrobrego", "Jagiełły", "Batorego" i "Stefana Batorego" była Gdynia, chociaŝ niektóre pływały na odległych szlakach. Polskie transatlantyki spełniały nie tylko funkcje transportowe czy turystyczne. Były teŝ pływającymi ambasadorami, łączącymi skupiska Polaków w Ameryce Północnej i Południowej z macierzą. 61. Historia i zbiory Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni. Muzeum Marynarki Wojennej to najstarsza w kraju i jedyna tego typu instytucja zajmująca się wyłącznie dziejami oręŝa polskiego na morzu. Muzeum Marynarki Wojennej powstało w dniu r. z inicjatywy Dowództwa Marynarki Wojennej, a takŝe szerokiej rzeszy pasjonatów morskiego rodzaju sił zbrojnych i jego historyków. Pierwsze próby gromadzenia pamiątek związanych z polskimi zbrojnymi dziejami na morzu podejmowane były juŝ w okresie międzywojennym, ale ograniczyły się one głównie do formułowania określonych wniosków, postulatów i czysto teoretyczno-koncepcyjnych rozwaŝań. W pierwszych powojennych latach pamiątki związane z historią Marynarki Wojennej gromadzono głównie w Gdyni, urządzając tutaj w 1945 r. wystawę pod tytułem "Obrona WybrzeŜa w 1939 roku". Ta skromna ekspozycja zlokalizowana w budynku Polskich Linii Oceanicznych przy ulicy 3 Maja spotkała się z nieoczekiwanie duŝym zainteresowaniem mieszkańców. Równocześnie w styczniu 1947 r. Muzeum Wojska Polskiego zorganizowało pierwszą w tym gmachu i w Warszawie wystawę prezentującą tradycje Polskiej Marynarki Wojennej. Naczelny Wódz Wojska Polskiego marszałek Michał Rola-śymierski zapoznał się z pamiątkami prezentowanymi na wystawie poświęconej obronie WybrzeŜa w 1939 r. oraz eksponatami morskimi zgromadzonymi w Gdyni. Spotkało się to z duŝym uznaniemi zainteresowaniem marszałka, który wyraził zgodę na utworzenie w Warszawie Muzeum Marynarki Wojennej, jako oddziału Muzeum Wojska Polskiego, przychylając się do takiej koncepcji wysuwanej przez oficerów Marynarki Wojennej i Muzeum Wojska Polskiego. Wkrótce jednak zmieniono lokalizację Muzeum na teren Trójmiasta.

14 Początkowo jego lokalizację zaplanowano na obszarze Westerplatte, ale ze względów technicznych zmieniono ją na Sopot. Tam, w willi przy ówczesnej ulicy Obrońców Westerplatte 18 zamierzano uruchomić specjalistyczną ekspozycję historyczną, a w przyległym ogrodzie rozmieścić elementy uzbrojenia i broni morskiej. Niestety, pomimo tak zaawansowanych działań do powstania Muzeum wówczas nie doszło r. dzięki wspomnianym staraniom Dowództwa Marynarki Wojennej dotyczącym sprowadzenia z Warszawy wystawy pt. "Marynarka Wojenna w słuŝbie Ojczyzny, w słuŝbie pokoju", wystawa ta po jej poszerzeniu i wzbogaceniu gdyńskimi zasobami została uroczyście otwarta, dając początek istnieniu Muzeum Marynarki Wojennej - pierwszej morskiej placówce w kraju. Pierwszą siedzibą Muzeum MW była przedwojenna willa znajdująca się przy gdyńskiej plaŝy, w której ulokowano wspomnianą ekspozycję, a na przyległym do niej terenie o powierzchni 2000 m ustawiono cięŝkie elementy uzbrojenia i wyposaŝenia okrętowego.. Pierwsi pracownicy Muzeum podjęli ogromny trud wzbogacenia zasobów muzealnych poprzez sprowadzenie nowych historycznych eksponatów, jak np. działa baterii artylerii nadbrzeŝnej z Helu, działa wydobytego z wraka stawiacza min ORP "Gryf", podwójnego działka przeciwlotniczego typu "Bofors" z ORP "Błyskawica" oraz wielu innych niezmiernie cennych eksponatów. Ze składnicy muzealnej w Gdańsku - Oliwie sprowadzono kilkanaście luf armatnich i armat morskich z XVII i XIX w. Przełom w działalności Muzeum Marynarki Wojennej oraz nowy jakościowo rozwój nastąpił w 1960 r. Wówczas to w skład Muzeum wszedł zasłuŝony niszczyciel ORP "Burza", przekształcony na okręt - Muzeum. Okręt ten w czasie jego 15.letniej działalności muzealnej zwiedziło ponad 3,7 mln. osób. Na początku lat 70. przystąpiono do realizacji projektu stworzenia ciągu spacerowego od plaŝy w Gdyni do Polanki Redłowskiej. Przystąpiono do budowy Bulwaru Nadmorskiego. Te nowe rozwiązania urbanistyczne pociągnęły za sobą konieczność zburzenia nie uŝytkowanego budynku Muzeum, a takŝe sali ekspozycyjnej przy Klubie MW. Prace te przeprowadzono w III 1974 r. Równocześnie zarysowały się perspektywy wybudowanie nowego gmachu Muzeum W 1976 r. następuje kolejna istotna zmiana w strukturze organizacyjnej Muzeum MW. OtóŜ w tym roku, z dniem działalność w roli okrętu - muzeum rozpoczął ostatni polski okręt z okresu II wojny światowej, słynny niszczyciel ORP "Błyskawica", który zastąpił w tej roli ORP "Burza". Rozstanie z "Burzą" wynikało z jej złego stanu technicznego, szczególnie ze względu na powaŝne osłabienie poszycia kadłuba okrętu.(została pocięta!!!!) Podobnie jak wcześniej "Burza", równieŝ "Błyskawica" cieszy się ogromnym zainteresowaniem zwiedzających z kraju i zza granicy. Jest jednym z nielicznych okrętów - muzeów przystosowanych do zwiedzania. Dotychczas zwiedziło Ją około 4,8 mln. osób. Muzeum Marynarki Wojennej, w 2003 r. obchodziło jubileusz 50. lecia swojego istnienia do końca XXVIII sezonu wystawienniczego zwiedziło ją prawie 11 mln. osób. Obecnie Muzeum Marynarki Wojennej składa się z trzech głównych działów: 1. Okręt Muzeum ORP "Błyskawica" 2. Dział Dokumentacji i Opracowań 3. Dział Wystawienniczy i Inwentaryzacji z Ekspozycją Plenerową Broni i Uzbrojenia Morskiego. 62. Nowy Port historia, układ przestrzenny, wyposaŝenie (budynki, urządzenia) Nowy Port (kaszb. Fôrwôter, niem. Neufahrwasser) Osada Nowy Port zaczęła powstawać w połowie XVIII wieku. Zasadniczy rozwój Nowego Portu rozpoczął się pod rządami Prus. Poprzez nagłe zajęcie okolic podmiejskich w dniu 16 września 1772 roku, Prusacy zaczęli bezprawnie władać obszarem Nowego Portu. Prusacy zyskali decydujący wpływ na ruch statków pomiędzy morzem a miastem, przez co cały gdański handel znalazł się pod obcą kontrolą. Fryderyk II rozpoczął wkrótce tworzenie konkurencyjnego dla Gdańska portu. Poprzednio - przez stulecia - miasto w swoim interesie czyniło wszystko, aby obszar Nowego Portu nie był zamieszkiwany i wykorzystywany do celów gospodarczych. Teraz nastąpiła sytuacja odwrotna. W 1772 roku w Nowym Porcie było jedynie 7 domostw mieszkalnych a siedemnaście lat później juŝ 40. Z biegiem czasu pojawiła się potrzeba stworzenia budynków do róŝnych celów gospodarczych lub mieszkalnych. W 1807 roku Nowy Port liczył 840 mieszkańców, a ilość budynków mieszkalnych wzrosła do 90. Niezwykle zasłuŝonym dla rozwoju Nowego Portu był kupiec - filantrop Matthias Broschki. Był on prawdopodobnie fundatorem 40 domów, otworzył teŝ wielką gospodę z miejscami noclegowymi oraz uruchomił browar i gorzelnię. 63. Wybitni przedstawiciele literatury i sztuki marynistycznej. Marian Mokwa (ur. 9 kwietnia 1889, zm. 15 czerwca 1987) - malarz, podróŝnik i działacz społeczny. NaleŜy do najpopularniejszych artystów na WybrzeŜu. Tworzył przez ponad 80 lat, malując w tym czasie ok. 9 tysięcy obrazów olejnych i akwareli oraz tysiące rysunków. Jego nazwisko kojarzy się nieodzownie z marynistyką, choć w jego dorobku znalazły się pejzaŝe orientalne, kaszubskie i tatrzańskie, weduty (widoki), kwiaty, portrety i batalistyka. Od 1918 r., nie licząc okresu II wojny światowej, był mieszkańcem Sopotu. Marian Mokwa urodził się w Malarach, miejscowości leŝącej obecnie w granicach Borska (gmina Karsin, pow. kościerski) w zamoŝnej rodzinie chłopskiej, jako syn Franciszka i Pauliny z Kuczkowskich. Miał 3 braci i 2 siostry. Kształcił się w Collegium Marianum w Pelplinie ( ) i gimnazjum starogardzkim ( ). Podczas nauki w Starogardzie działał w tajnej organizacji filomackiej Jest patronem XIX liceum w Gdańsku. Jerzy Pertek pisarz Edmunt Kosiarz - pisarz