DWUTYGODNI NR 2 (125) ROK VIII WARSZAWA 15 STYCZNIA 1961

Transkrypt

1 DWUTYGODNI NR 2 (125) ROK VIII WARSZAWA 15 STYCZNIA 1961

2 Oryginalne znaczki, milionowe" (jak podają POLSKIE ZNAKI POCZTOWE z 1960 roku, tom I, str ) były w obiegu bardzo It:-6.ko; znaczek 2 OC O 000 Mk. był w użyciu podobno tylko trzy dni. Znaczki te wycofano z obiegu w dniu 30.1V.1924 r. w związku ze zmianą waluty. Pierwsze fałszerstwo, którego pochodzenia nie udało mi się stwierdzić z całą pewnością, ukazało się w końcu 1924 r. na rynkach filatelistycznych za granicą. Fałszerstwo to oznaczam jako falsyfikat I. Znaczki autentyczne mają ząbkowanie grzebieniowe 11,/, X 11,/t. natomiast falsyfikat I ma ząbkowanie liniowe 11L/2. Jest on wykonany na papierze trochę grubszym niż orygina ł y. Foto la znaczek awentyczny Foto ib falsyfikat Nr I Zewnętrzna ramka rysunku ma na oryginalnym znaczku wymiar 26,75 mm X 21,5 mm, znaczek fałszywy I ma wymiar mm X 21 mm, a więc jest niższy o 0,5 mm. Wyraz PCLSKA" mierzy na znaczku autentyczsiym 7 mm w.,-acko :ci, zaś 22 Dwa fałszerstwa na falsyfikacie 6,7 mm; napis MK Mk." 23,5 mm na oryginalnych, zaś 24,5 mm na falsyfikacie I. Wysokość cyfr na oryginalnych wynosi 2,4 mm, a na falsyfikacie I 2,2 mm. Od:cg ość. mierzona od zewnętrznej strony ramki do litery M" wyrazu Mk" wynosi w oryginale 1,7 mm, a ta sama odległość w falsyfikacie I 1,5 mm. Mierząc zaś od lewej kreski M" wyrazu prawego Mk" do prawej ramki w oryginale wynosi 4,4 mm, zaś w falsyfikacie I 3,6 MM. Resztę różnic widać wyraźnie na reprodukcji 1, a mianowicie: inny kształt korony na głowie orla, inny zupełnie kształt szyi orla, odmienne szczegóły upierzenia na tułowiu orła oraz inny rozstaw piór na skrzydłach w stosunku do ornamentów. Wreszcie inne zakończenie ogona i odmienny kształt łap orla. Dużą różnicę wykazują też szczegóły lewego i prawego ornamentu wokół tarczy z orłem. Falsyfikat ten jest bardzo rzadko w Polsce spotykany. Nie widziałem tych znaczków niekasowanych z gumą. Drugie fałszerstwo ukazało się w końcu 1935 r., początkowo za grancą, a następnie w kraju. Ilustrowane Wiadomości Filatelistyczne" (Poznań, nr 58, lipiec 1936 r., str. 1I) zam.:eścily na ten temat następującą notatkę pt. Fałszerstwo wykryte w Poznaniu": Sak donosiła lut prasa codzienna, dzięki spostrzeżeniom Urzędu Pocztowego, przez który w ostatnich czasach wysyłano większą ilo:łe rzadkich znaczków - pocztowych ł doniesieniu o tym policji, ujawniono fałszerstwo polskiego znaczka, opłaty za 2 miliony 1 kilku znaczków zagranicznych. Okazale się, że fałszowaniem zajmował się student 6 roku wydziału humanistycznego Uniwersytetu Poznańskiego, 28-letni Kaz:mierz Królikowski. Falsyfikaty byty drukowane w drukarni Marcina Zatachowsklego. Stan faktyczny i szczegóły będziemy mogli podać po rozprawie sądowej". Notatka ta nie jest zupełnie ścisła, fa łszowano bowiem znaczki jeden i dwa miliony Mk. Wyrok zapadł bardzo łagodny, bowiem nie były to fałszerstwa na szkodę poczty, - a tylko na szkodę zbieraczy. Falsyfikat ten dla ułatwienia oznaczam IIA i I/B. Znaczna część togo nakładu" zastała skonfiskowana i zniszczona przez \viaeze, a tylko nieliczna część nakłcdu, I.Dr-zecinio już puszczona w obieg i wy-- słana za granicę, była w sprzedaży narynkach filatelistycznych.

3 Fałszerstwo to należy zaliczyć do bardziej udanych i dlatego dość niebezpiecznych dla zbieraczy. Cechy wspólne dla falsyfikatu IIA i IIB są następujące: Papier prawie identyczny jak w.oryginałach. Dotyczy to również gumy. Ząbkowanie oryginałów grzebieniowe 11t/2 X 118/4 ' falsyfikatów II liniowe również 111/2 X 118/4, co często mało doświadczonych zbieraczy wprowadza w błąd. Barwa znaczków zbliżona do autenkycznych. Również wymiary rysunku są prawie identyczne jak w oryginałach. Wspólną cechą falsyfikatów IIA i IIB (znaczka jeden i dwa miliony Mk) jest przerwa między udem, a prawą.od Czytelnika łapą orła. Foto 4 falsyfikat IIA kasowany bie ": w oryginałach 1" ma 2,4 mm, zera po 2,5 mm, w znaczkach fałszywych IIA 1" 2,1 mm, zera zaś po 2,2 mm do 2,3 mm. Wysokość liter w wyrazie Mk" na znaczkach autentycznych wynosi 1,5 mm, w falsyfikacie IIA 1,2 mm. Dość charakterystyczną cechą falsyfikatu IIA jest zniekształcona kropka po prawym wyrazie Mk". Kropka ta polaczona jest kreseczką poziomą z kreską pionową. oto 2 znaczek autentyczny Foto 5 znaczek autentyczny Foto 3 falsyfikat ISA czysty z gumą Cechy odrębne dla falsyfikatów IIA- ] Mk to przede wszystkim dość znaczne różnice w wymiarach wewnętrznych znaczków. I tak odległość od zewnętrznej ramki do litery,m" wyrazu lewego Mk" w autentycznym znaczku wynosi 2,3 mm, a w falsyfikacie IIA 2,8 mm. Odległość mierzona od początku litery M" prawego wyrazu,,mk" do zewnętrznej strony ramki prawej, w znaczkach autentycznych wynosi 5,8 mm, a w falsyfikatach IIA 5,1 mm. Wysokość cyfr w licz- Forto 6 falsyfikat 3113 kasowany Cechy odrębne dla falsyfikatów IIB ( Mk): wysokość litery P" w wyrazie POCZTA" na znaczku autentycznym wynosi 1,9 mm, zaś w falsyfl- 23

4 Foto 7 falsyfikat IIB z lewym marginesem kacie IIB 1,6 mm. Wysokość liter w wyrazie POLSKA" w znaczku autentycznym wynosi dla litery P" - 1,5 mm, a dla pozostałych liter 1,2 mm, w falsyfikatach IIB litera P" ma 1,4 mm, pozostałe zaś litery 1 mm. W ornamencie otaczającym tarczę z orlem, cieniowanie na znaczkach autentycznych jest wyraźne I składające się z pojedynczych kreseczek, zaś ar falsyfikacie IIB jest ono zrobione ł grubych, niewyraźnych, zalanych linii o odmiennym kształcie. Maciej Perzyński Epidemia cholery dotknęła w ubiegłym stuleciu, w większym lub mniejszym nasileniu. w poszczególnych latach, ziemie polskie byłego zaboru pruskiego o- raz inne dalsze tereny, a szczególnie okręg nadnotecki. Wskutek niej ucierpiały znacznie w związku z masowym pomorem ludności: Nakło, Szubie, Mogilno, Znin, Bydgoszcz, Wyrzysk, Lobienica, Grudziądz, Świecie, Toruń i wiele innych miast, miasteczek i osiedli. Znalazło to również swe odbicie w korespondencji prywatnej, urzędowej i kościelnej, zarówno wysyłanej jak ł przyjmowanej. W obawie przeniesienia się cholery na inne tereny, jak również w LISTY CHOLERA" obawie możliwości rozprzestrzenienia się jej na terenach już objętych epidemią, wszelka korespondencja przeznaczona do wysyłki gromadzona była nie w urzędach pocztowych, lecz w specjalnie do tego celu przeznaczonych pomieszczeniach, w których podlegała dezynfekcji. Dla ułatwienia jej przekłuwano list drobnymi lub nawet większymi otworkami, których na zagrożonym" liście było w sumie kilkadziesiąt i który do pewnego stopnia przypominał sito. List taki stemplowany był specjalną pieczęcią formatu okrągłego, owalnego lub prostokątnego z umieszczonym wewnątrz pieczątki napisem SANITAETS r List wystany przez Kurię Biskupią z Poznania do Bydgoszczy, a pisany w języku polskim co spotyka się w tym okresie bardzo =Pko. Kasownik jednoobwódkowy, maty, z napisem,;posen" oraz datą dnia i miesiąca ekspedycji listu, Z boku u dołu ręczna adnotacja Interes Duchowny" oraz pieczęć Lakowa czerwona, uszkodzona. List dziurkowany większymi otworkami, lecz brak na nim pieczęci sanitarnej. Rok List wystany ze Swięcia przez Grupę do Bzowa (pow. świecie n(w). Kasownik poziomy Schweiz", z datą dnia i miesiąca ekspedycji listu. U dołu listu pieczątka mała, okrągle, jednoobwódkowa z umieszczonym wewnątrz napisem Sans" (Sanitaets stempel). Obok kasownik dyliżansu oraz pieczęć urzędu wysyłającego. List przekluty małymi otworkami. Rok LIM. 24

5 List urzędowy wystany z Poznania do Bydgoszczy. Kasownik maty, okrągły Posen" z datą dnia i miesiąca wysyłki listu, kolor czarny. V góry listu stempelek komisji sanitarnej w formie prostokątnej, koloru czarnego, z dwuwierszowym napisem.,sanitaets stempel". List znakowany większymi. otworkami. Rok STEMPEL" i dopiero wówczas kierowany był do urzędu pocztowego w celu ostemplowania go odpowiednią pieczątką i wyekspediowania do miejsca przeznaczenia. Listów tych nie przesyłano łącznie z pozostałą korespondencją, lecz pakowano w oddzielne paczki, które dopiero wysyłano pocztą. W celu uniknięcia ewentualnego rozprzestrzenienia się epidemii istniało zarządzenie nakazujące po przeczytaniu listu spalenie go. Wskutek tego znikoma ilość takich listów zachowała się po dzień dzisiejszy. Jeśli weźmiemy jeszcze pod uwagę liczne działania wojenne na ziemiach polskich, w czasie których znaczna część archiwów uległa zniszczenia], oczywiste jest, że listy takie stanowią dziś prawdziwe unikaty. Egzemplarze takie znamy z lat Nie negujemy jednak ich istnienia List wysłany z urzędu pocztowego Mogilno do Bydgoszczy. Kasownik poziomy z datą dnia i miesiąca ekspedycji listu oraz nazwa urzędu pocztowego (Mogilno) wysylającego list. Obok umieszczona jest pieczątka mata, okrągła, jednoobwódkowa, czarna Sens". V dolu listu z lewej strony znajduje się ręczna adnotacja Cholera Sache" (sprawy cholery) oraz u dolu listu pieczęć lakowa, koloru czerwonego z napisem w języku niemieckim ł polskim:...królewsko-pruski 'Urząd Złemisuiski Mogilno. Rok w latach wcześniejszych, lub późniejszych i to również na innych terenach, a więc w Królestwie Polskim i w zaborze austriackim, gdzie również panowała epidemia cholery. Listy takie poszukiwane są przez licznych filatelistów, szczególnie na zachodzie, do zbiorów o tematyce lekarskiej. Sądzimy jednak, że praca nasza zainteresuje również i polskich filatelistów nie tylko w celach poszukiwawczych, lecz i badawczych, aby swymi wynikami uzupełnili skromne informacje dotyczące listów epidemiologicznych. Kazimierz Chrośniak Eugeniusz Duba-Dubiński I POLSKA POCZTA RAKIETOWA W związku ze Swietem lotnictwa polskiego" zespół krakowskich konstruktorów-astronautów z Koła Lotniczego Techniki Rakietowej Aeroklubu Krakowskiego przy współudziale członków Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Astronautycznego 8.X.1950 r. dokonał na Pustyni Blędowskiej kolo Olkusza pomyślnego wystrzelenia piątej z kolei rakiety doświadczalnej typu RM-2P. Był to model tzw. rakiety pocztowej o dług. 1,40 m. średnicy 8 cm i wadze 12,5 kg. Całością prac kierował główny konstruktor rakiety mgr inż. Jacek Walczewski oraz mgr Marian Markowski. Niespodzianką dla filatelistów było wydanie z tej okazji okolicznościowych nalepek w formie arkusika po 4 sztuki w kolorach czerwonym i niebieskim c sylwetką rakiety na tarczy lotniczej 24

6 odbito dodatkowo odcisk kasownika z właściwą datą. Wszystkie karty rakietowe adresowane są do Aeroklubu Krakowskiego. W czasie eksperymentu, z przyczyn niezależnych od konstruktorów i organizatorów, 372 karty rakietowe uległy zniszczeniu, z czego sporządzono odpowiedni protokół. literą K (Kraków) w górnym prawym polu tarczy. Z czterech stron arkusika napis: Święto Lotnictwa Eksperyment Rakietowy Październik 1960 Aeroklub Krakowski". Tadeusz Grabikowskl Od Kol. INIschala otrzymaliśmy filatelistyczne uzupelnienie notatki Kol. Grabikowskiego. Red. W kolorze niebieskim wydrukowano 374 arkusików, a w czerwonym 381 arkusików. Po wydrukowaniu nalepek klisze zostały komisyjnie zniszczone przez porysowanie ich metalowym rylcem, z czego sporządzono odpowiedni protokół. Zniszczone klisze znajdują się w posiadaniu Aeroklubu. Po 75 arkusików w obu kolorach zostało pocięte, a pojedyncze nalepki naklejono na miniaturowe, cienkie kartki pocztowe. W sumie wykonano więc 600 kart. Nalepki okolicznościowe umieszczone w lewym, górnym rogu kart, opatrzone zostały 2-wierszową fioletową pieczątką Rakieta Doświadczalna PM-2P". Po ostemplowaniu kart pieczątka została zniszczona. Karłki rakietowe mają w prawym, górnym rogu znaczki pocztowe wartości nominalnej 40 gr, skasowane datownikiem najbliższego Urzędu Pocztowego miejscowości Klucze. Znaczki kasowane byty obydwoma znajdującymi się w Urzędzie Pocztowym datownikami oznaczonymi pod datą literami a" i b". W trakcie stemplowania w kasowniku,b" przesunęły się cyfry oznaczające datę i dlatego też na pewnej ilości kart Powstała więc jedynie ilość 228 kart rakietowych. Z ilości tej 29 sztuk rozesłano listami poleconymi osobom, które przyczyniły się do zrealizowania eksperymentu, lub też zainteresowane są pamiątkowymi kartami rakietowymi. Do rozprzedaży pozostało więc 199 kart rakietowych, 299 arkusików w kolorze niebieskim i 306 arkusików w kolorze czerwonym. Na rozprowadzenie i sprzedaż nalepek Aeroklub Krakowski uzyskał zezwolenie Wydziału Spraw Wewnętrznych Prezydium Rady Narodowej w m. Krakowie z dnia r. Pamiątkowe nalepki i karty rakietowe sprzedawane były w lokalu Aeroklubu w Krakowie przy ul. Zwierzynieckiej w cenie 5 zł za 1 sztukę, co uprzednio podane było do wiadomości w Echu Krakowskim", a następnie w Sztandarze Młodych" z dnia r. Tadeusz Mischal O POCZCIE POWSTAŃ CZEJ W WARSZAWIE Zamieszczamy notatke bylego kierownika Poczty Powstańczej w Warszawie, Czesiawa myszyńskiego. Red. Od pierwszych chwil powstania warszawskiego szczególnie ważna rola przypadła służbie informacyjnej i łączności. Ogólne kierownictwo tych służb sprawował Sztab VI Komendy Głównej Armii Krajowej, realizacja zaś części tych wdań przypadła grupie Andrzeja". W 26 ramach tej grupy obok innych prac zorganizowana została natychmiast,.poczta Powstańcza". Rozprowadzała ona wychodzącą już jawnie liczną prasę wszelkich odcieni politycznych i przenosiła korespondencję zarówno walczących żołnierzy jak i osób cywilnych. Centrala poczty mieściła się przy ul. Szpitalnej 4 m. 9, a obsługiwana była

7 początkowo przez łączniczki, docierające w czasie walk do najbardziej-nieraz wysuniętych pozycji powstańczych. W połowie sierpnia pracowały tu obok innych Ewa", Grażyna", Hanka", Zofia", Zola", Magda" (nauczycielka Irena Zajtz poległa na ul. Kruczej). Przybył też Hart", Mały", Zdzich" i kilku jeszcze chłopców. Jeden z nich może dziesięcioletni z ul. Chmielnej, szczególnie miły i bohaterski, rozszarpany został w czasie pełnienia służby przez granat. Zaraz w początkach poległ również prawdziwy ideał polskiego młodzieńca Wiesław" (Jan Afek). Po zdobyciu poczty głównej na placu Napoleona, wszystkie znalezione tam niemieckie znaczki okupacyjne zaopatrzyliśmy w identyczny nadruk, składający się z orła polskiego w koronie i napisu: POCZTA POWSTAŃCZA W-WA SIERPIEŃ 1944, Prace z tym związane wykonane zostały w zakładach litograficznych przy ul. Chmielnej przez jednego z profesorów Akademii Sztuk Pięknych (nazwiska jego niestety nie pamiętam). Odbywały się one pod ścisłą kontrolą i po ich zakończeniu kamienie litograficzne zostały w mojej obecności zniszczone. Ze wszystkich tych czynności spisany został protokół, w którym wyszczegól- niono dokładnie rodzaje przedrukowanych znaczków i ich ilość. Cały komplet Poczty Powstańczej obejmował 33 różne znaczki. Ogólna ich ilość była niewielka, tylko bowiem niektóre znaczki przedrukowano w ilości większej niż jeden arkusz, znaczna natomiast część obejmowała często mniej niż arkusz, a niektórych byle zaledwie po kilkanaście sztuk. Protokół ten wraz z jednym kompletem znaczków oddany został na przechowanie do Biblioteki Krasińskich i później razem z nią spłonął. Zamieszkały w pobliżu gmachu PKO rytownik przerobił nam datowniki zdobyte razem ze znaczkami na poczcie głównej. Wspólnie z Andrzejem" ustaliliśmy dla nich następujące napisy: POWSTANIE SIERPNIOWE AK NA BARYKADACH WARSZAWA W WALCE BOHATERSKIE WALKI STOLICY WARSZAWA W OGNIU Opisane wyżej znaczki ł datowniki były w użyciu do chwili utworzenia w drugiej połowie sierpnia poczty harcerskiej, która wypuściła własne znaczki. Pełne komplety przedrukowanych znaczków o- trzymało tylko kilka osób. Czesław IVIyszyński NOWOSCW,_OLSKIE W lutym 1961 r. odbędzie się we Wrocławiu IV Kongres Techników Polskich, w którym weźmie udział około naukowców, inżynierów, techników i przodujących robotników. Organizatorem Kongresu jest Naczelna Organizacja Techniczna przy współudziale Centralnej Rady Zwiazków Zawodowych i Polskiej Akademii Nauk. Ministerstwo Łączności doceniając znaczenie rozwoju myśli technicznej dla gospodarki narodowej postanowiło wydać poza planem z okazji IV Kongresu Techników Polskich 1 znaczek o nominale 60 gr. Znaczek opracowany wg projektu art. piast. Seweryna Jasińskiego będzie wykonany techniką offsetową w formacie 25,5 X 31,25. Nakład 600 tys. Znaczek zostanie wprowadzony do obiegu 11 lutego 1961 r.!cyrl MS NEW VOLUM juijuu In February 1961 the IV Congress of Polish Technical Specialists will take place in Wrocław; about seientists, engineers and outstanding workrne-fi will attend it. The Congress is being organized by the Chief Technical Organization as well as by the Central Council of Trade Uniom and the Polish Academy of Sciences. On the occasion of the IV Congress of Polish Technical Specialists a stamp of 60 gr denomination will be released. The stamp designed by the artist Seweryn Jasiński will be printed in offset technique. Size 25,5 X 31,25 mm. The quantity printed 600 thousand. The stamp will be released on February,

8 . KASOWNIKI W czasie od X r. Upt. Skarżysko-Kamienna stosował na-;pokazie znaczka w Domu Kultury stempel okolicznościowy z okazji 100-lecia Polskiego Znaczka Pocztowego". W czasie od 1-31.X.1960 r. w Upt. Lublin 2 i Kielce 2 stosowano nakładki propagandowe do wirników Oszczędzaj P.K.0". Upt. Hrubleszów stosował stemple okolicznościowe: L 1000 lat Państwa Polskiego 550 lat miasta Hrubieszowa" dnia 29.IX.60 r. 2. Tysiąclecie Polski 410-lecie nadania herbu miasta Hrubieszowa" - dnia 4.X.60 r, Ż. 205 Rocznica Urodzin Stanisława Staszica" dnia 6.XI.60 r. WYCIĄG Z ZARZĄDZENIA NR 102 Ministra Łączności z dnia 12 grudnia 1960 r. 1. Wprowadza się do obiegu znaczki pocztowe opiaty wartości 1.15 zł, , 1.50 zi, 1.55 zł, 2 al, 2.10 al, , 3.10 zl, 5.60 zi stanowiące obiegową emisję Historyczne Miasta Polskie". Rysunek znaczka wartości 1.15 z1 przedstawia Gdańsk stary port baryckil Żuraw nad Mot/awą, Wroclaw ratusz miejski, 1.50 z/ Szczecin rekonstruowany zamek książąt szczecifisidch, 1.55 zl Opole - rekonstrukcję zaniku piastowskiego, 2 zł - Kołobrzeg twierdzę z 1650 r. w/g starego sztychu, 2.10 z/ Legnicę Zamek Piastów, Katowice Młodzieżowy Palac Kultury na tle kominów i pleców hutniczych, 3.10 z1 Łódź pomnik wdzięczności ku czci poległych w walce o wyzwolenie Polski. minierzy Armii Radzieckiej na tle kominów fabrycznych, 5.60 zł Wałbrzych widok ogólny miasta. Znaczki są perforowane; ich wymiary wynoszą 31,25 x 25,5 mm wraz z marginesami. Znaczki wykonano techniką stalorytniczowklęsłodrukową i rotograwiurową w następujących kolorach: znaczek wartości 1.15 zł w kolorach: zielonym i jasnopomarańczowym; znaczek wartości 1.35 zł w kolorach: amarantowym i jasnozielonym; znaczek wartości 1.50 z1 w kolorach: brązowym i zielononiebieskim; znaczek wartości 1.55 zl w kolorach: wiśniowym i kremowym; znaczek wartości 2.00 zł w kolorach: granatowym i fioletowoczerwonym; znaczek wartości 2.10 z1 w kolorach: ciemnobrązowym i Żółtym; znaczek wartości 2.50 zł w kolorach; fioletowym i Jasnozielonym; znaczek wartości 3.10 zl w kolorach: czerwonym i jasnoniebieskim; znaczek wartości w kolorach: ciemnozielonym i zielonym. 2 Zarządzenie wch(xlzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 28 grudnia 1960 r. WYCIĄG Z ZARZĄDZENIA NR 103 Ministra Łączności z dnia 13 grudnia 1960 r. 1 Wprowadza się do obiegu znaczki pocztowe opłaty wartości 40 gr, 50 gr, 2.50 zł stanowiące emisję 200 Lat Prasy Polskiej". Rysunek znaczka wartości 40 gr przedstawia fragment pierwszego numeru Merkuriusza Polskiego, 60 gr fragment pierwszego numeru gazety robotniczej Proletariat«, fragment pierwszego numeru gazety Rzeczpospolita" z 23 lipca 1944 r. Znaczki są perforowane; wymiary ich wynoszą 31,5 X 39,5 mm wraz z marginesami. Znaczki wykonano techniką offsetową plus tłoczenie typograficzne (relief) w następujących kolorach: znaczek wartości 40 gr w kolorach: zielonym, niebieskim, czarnym, znaczek wartości 60 gr w kolorach; pomaraóozowyln, tóhym, czarnym, znaczek wartości 2,50 zl w kolorach: fioletowym, niebieskim, czarnym. 2 Zarządzenie wchodzi w zycie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 3 stycznia 1961 r. Wobec licznych zapytań, dotyczących dodatkowych stempli numerowych (na wzór dawnych stempli Królestwa Polskiego) stosowanych przez szereg placówek p-t w Lubelskiem w końcu 1960 r. wyjaśniamy, że stempli takich używały 54 placówki pocztowe, te same, które podobnych stempli (o tych samych numerach) używały przed stu laty. Niektóre urzędy naszą dziś zmienione naz- wy (np.: 96, dawniej,,kaśmierz" - dziś Kazimierz Dolny" itd.). Wykaz urzędów sprzed 100 laty zamieściliśmy w nr ł Filatelisty" z 1960 roku. Stempla z numerem 90" używały obecnie dwa urzędy Nied2tviCa Duża" i Bełżyce" powstałe z istniejącego przed stu laty urzędu Niędrzwica Bełżyce". Wykaz urzędów p-t, które używały kasowników numerowych w 1960 r. nazwa urzędu numer nazwa urzędu numer nazwa urzędu numer Biała Podlaska 55 Jartków 74 Krasnystaw Janów Podlaski 56 Kurów 75 żólkiewka Terespol n. Bug. 57 PulawY 76 Niedżwica Duża Kaden 58 Lubartów 79 13cl:tyce Wkidawa 50 Piaski k, Lubl. im Kraśnik Lub. 1 Miedzyrzec Podl. 61 Chełm Lub Urzędów Radzyń Podl. 62 Dubienko 83 Armopol parczew 63 Stefankowlce k. Hrub. 84 Józefów nlwislą Kock 64 Hrubieszów 85 Opole Lub. Luków 1 55 Delhobyczów 86 Kazimierz Dolny Lublin 1 73 Wojslawice 87 Zamość 1 88 as

9 nazwa urzędu numer nazwa urzędu numer nazwa urzędu numer Siary Zamość Tarnogróci Markuszów 204 Krynice k. Tomaszowa - 99 Góra ]Puławska Stoczek Lukowslci Tomaszów Lub Izbice n/wieprzem Szczebrzeszyn Tyszowce Lęczna Gorzków Zwiczynic n/wieprzem Stedlizzcze n/wieprzem Zaklików Janów Lubelski Tarnopol kychawa Bilgorai Rejowiec Wisznice 341 ZESTAWIENIE WYDAM ZNACZKÓW POLSKICH Z 1960 R. (w nawiasach podajemy nakłady poszczególnych wartości) znaczki 150-lecie urodzin Chopina": 60 gr (1 mln), 1,50 (1 mln), 2,50 (0,3 mln) znaczków Stulecie polskiego znaczka": 40 gr (3 min), 60 gr {3 mln), 1,35 (2 mln), 1,55 (3 mln), 2,50 (2 mln). 28.V maczków Stroje ludowe", cięte: (.po 0,3 mln) 40 gr i 40 gr, 2 zł i 2 zł, 3,10 zł i 3,10 zł, 3,40 zł i 3,40 zł, 6,50 zł i 6,50 zł. 28.V znaczków,,stroje ludowe", ząbkowane: 40 gr i 40 gr (po 3,7 min), 2 zł i 2 zł (po 1,7 mln), 3,10 zł i 3,10 zł (po 1,2 mln), 3,40 zł i 3,40 zł (po 1,2 mln), 650 zł i 6,50 zł (po 1,2 mln). 15.VL - 8 znaczków Olimpiada", cięte: (po 0,3 mln) 4 znaczki po 60 gr i 4 znaczki po 2,50 zł. 15.VL - 8 znaczków Olimpiada", ząbkowane; (po 2,7 mln) 4 znaczki po 60 gr i 4 znaczki po 2,50 zł. 15.V znaczki 550 rocznica Grunwaldu": 60 gr (2 mln), 90 gr (1 mln), 2,50 zł (2 mln). 4.1X. - 1 znaczek MWF Polska 60": 10 zł ± 10 zł (0,4 mln). - 1 znaczek L Lukasiewicz": 60 gr (1 mln). 20.1X. - 7 znaczków Oltarz Wita Stwosza": 20 gr (2 mln), 30 gr (2 mln), 40 gr (2 mln), 2,50 zł (0,5 mln), 4 zł (0,5 mln), 5,60 (0,3 mln), 10 zł (0,3 mln). 26.IX; - ł znaczek I. Paderewski": 2.50 zł (1 In/W. 9.X. - ł znaczek Dzień Znaczka": 40 gr (0,4 mln). 25.X znaczków Historyczne miasta", I część: (obiegowe) 5 gr, 10 gr, 20 gr, 40 gr, 50 gr, 60 gr, 80 gr, 95 gr, 1 zł. 30.XI znaczków Ptaki chronione": 10 gr (3 mln), 20 gr (3 mln) 30 gr (3 mln), 4{) gr (3 mln), 50 gr (2 mln), 60 gr (2 mln), 75 gr (2 mln), '90 gr 12 mln), 2,50 zł (0,5 mln), 4 zł (0,5 mln), 5.60 zł (0,5 mln), 6,50 zł (0,5 mln). 28.XII. - 9 znaczków Historyczne miasta", II część: (obiegowe) 1,15 zł, 1,35 zł, 1,50 zł, 1,55 zł, 2 zł, 2,10 zł, 2,50 zł, 3,10 zł, 5,60 zł. Rok Ilość serii Ilość sztu k Warto«nomin. zł 65 62, , ;; , , , ,30 ALBANIA. W związku z XV- Ocelem Swiatowej 'Federacji 82/odzieży Demokratycznej wydano dwa znaczki 1,50 lek niebieski i 8,50 lek czerwony; na obu znaczkach na tle globu ziemskiego są głowy młodzianeow trzech różnych ras. AUSTRIA. Z okazji Dnia Znaczka wydano 2.XII. znaczek 3 sz. z dopłatą 70 gr brunatnoczerwony. Na znaczku przedstawiona jest, widziana przez szkło powiększające, odbitka próbna znaczka 3,54 sz. z serii polowania" z 1958 r. BRAZYLIA. Jako uzupelnienie serii wydanej 21.IV z okazji przeniesienia stolicy z Rio de Janeiro do nowowybudowanego miasta Brasilia (opisana reprodukowana w nr 13/1960, str ) wydano w pazdzierniku duży (1K x 52 mm) znaczek wartości 27 crs w kolorze łososiowym. W centrum nowego znaczka jest reprodukcja ząbkowanego znaczka wydanego 21.IV wartości 11,50 29

10 ces, a pod nim podpis prezydenta Brazylii '<oblaka. W czterech rogrich znaczka są gtówne motywy pozostałych czterech znaczków wydanych 21.IV. Arkusz znaczka 27 crs składa się z czterech znaczków przedzielonych marginesem. Z okazji XII Wiosennych Zawodów ' Sportowych wydano znaczek 2,59 ers zielony przedstawiający zawodniczkę z pochodnią w ręku. znaczki 0,20 Y. (cyranka) ł 0,95 Y. (czajka) wydano 19.XII, oba z napisem studia migracji ptaków muzeum w Paryżu". Z okazji 500-lecia Uniwersytetu St. Hurba w Paryżu ( ) wydano 5.X.11 znaczek 0,30 f. czerwony/niebieski/ czarny z widokiem uniwersytetu z lotu ptaka. GHANA. Z okazji dnia praw człowieka" wydano I serię z trzech znaczków 3 d. emblemat ONZ z flagą Ghany, 6 d. plonąca pochodnia I emblemat ONZ oraz I s. 3 d. emblemat ONZ. stawiony jest żydowski goniecpocztowy, który posłużyl za wzór znaczka 'wystawowego. JAPONIA. Z okazji 50-lecia Pierwszej japońskiej wyprawy na Antarktydę wydano, 29.XT. znaczek 10 yen z mapą Antarktydy oraz podobizna kapitana Shlrase, dowódcy statku, który przed 50 laty wyruszy' na Antarktydę., 4 BULGAR/A. W związku ze 100-leciem urodzin A.S. Popowa, wielkiego radzieckiego fizyka, wydano znaczek BO st. niebieskiiczamy z jego podobizną. CMNSKA REPUBLIKA LU- DOWA. 20.XI wydano serię z dwóch znaczków po 8 fen poświęconą lekarzowi N. Bethune ( ); na jednym znaczku czarnym/czerwonym/szaroniebieskim znajduje się podobizna lekarza, na drugim brunatnoszarym przedsbbylona jest scena operowania rannego żołnierza prz5z dr Bethune. CZECHOSLOWAUJ A. Z okazji dnia czechosłowackiego znaczka wydany zostal 18.X_II znaczek 60 hal. niebieski z portretem znanego artysty malarza Alfonsa Muchy ( ). FILIPINY ukazata się seria olimpijska sktaclająca się z czterech znaczków: 6 c. zielony/brunatny przedstawia grających w koszykówkę, 10 c. Purpurowy/brunatny biegacza, 30 C. pomarańczowoczerwony/brunatny strzelca 70 c. niebieski,brunatny plywaczkę (dwa ostatnie znaczki są lotnicze). FRANCJA. Seria ptaki" sktadająca się z czterech znaczków wydana zostaia w dwóch rzutach; dwa znaczki 0,30 Y. (maskonur) ł 0,50 Y. (pszczołojad) wydano 14.X1, oba znaczki mają napis ochrona przyrody". Następne dwa NANA G. '..44 GIBRALTAR. 20.X. ukamla się nowa seria stale skladającą się z czternastu znaczków wartości; 1/2, 1, 2, 21/2, 3, 4, 6, 7, 9 d., 1, 2, 5, 10 s. 1 1 funt. Na znaczkach z lewej strony są różne reprodukcje kwiatów, zwierząt 1 widoków Gibraltaru, a z prawej strony podobizna królowej Elżbiety II. Pod podobizną miniaturowe sylwetki różnych zwierząt; tylko na znaczku 1 funt oprócz podobizny królowej jest skala Gibraltarska I herb Gibraltaru. HISZPANIA wydano drugą serię klasztory w Hiszpanii" skiadająca się z trzech znaczków 80 c., 1 i 5 p. z widokami starego klasztoru Benedyktynów, znaj dującego się w miejscowości Sanios w prowincji Coruna. IZRAEL. W związku Z wystawą filatelistyczną Taviv" wydano w paihzierniku maczek 25 a., na którym przedstawiony jest Żydowski goniec pocztowy. Ponadto wydano arkusik wartości 0,50 a., na którym jest reprodukcja czeskiego miedziorytu z 1741 roku. Przedstawią on uroczysty, pochód Zydów w Pradze (w której podówczas istniała dzielnica żydowska mająca dużą samodzielność) z okazji urodzin austriackiego arcyksięcia Józefa. Na czele pochodu na miedziorycie przed- KOREANSKA REPUBLIKA LUDOWA, Jako uzupełnienie serii sławni mężowie" wydano znaczek 10 jun Mity/ brunatny z podobizną uczonego Jung Ds Sana (17G2-1836). We wrześniu ukazaly się dwa znaczki po W jun dla uczczenia przyjaźni radzieckokoreańskiej; znaczek larrizo, y przedstawia uścisk <Roni żotnierzy obu państw, drugi znaczek brunatny/czerwony/niebieski przedstawia latamię morsicą, żołnierza radzieckiego i flagi obu -państw. W związku z powrotem do ojczyzny Koreariczyków z Japonii wydano 26.IX. znacz-', M jun fioletowy z reprodukcja okrętu i sceny po witeniay KUBA. W związku z 30-1ecleni lotnictwa kubańskiego wydano 30.X. wielobarwny znaczek 8 e., na którym przedstawiony jest samolot. krajobraz kubański i część globu ziemskiego oraz reprodukcja znaczka lotniczego z nadrukiem 10 c. wydanego r (Ivan nr 3 lotniczy). LIBERIA. Z okazji 100-lenia znaczków Liberii ukazata się seria z trzech znaczków 5 c. czerwony / zielony / niebieski /czarny, 20 c. czerwony/zielony/brunatny i lotniczy 25 c- 30

11 ,««0,. s._ Adri?, JX....li S 1930 CU13 4.-AERf0 1%0 2 AS te Ittr 31

12 czerwony/zielony/niebieski oraz blok znaczkowy wartości no, mlnalne) 50 c. Na wszystkich znaczkach i na bloczku są pomniejszone reprodukcje trzech znaczków 6, 18 i 24 c. z 1860 r. oraz część mapy Afryki ze wskazaniem miejsca potulenia Liberii; na bloku są ponadto podobizny z lewej strony prezydenta z czasów wydania pierwszych znaczków (1860) Bensona, z prawej strony obecnego prezydenta Tubmana. MAURETANIA. Z okazji proklamacji niepodlegtości republiki islamskiej wydano 28.m. znaczek 50 f., na którym jest wycinek mapy Afryki 1 flaga państwowa nowej republiki. Ponadto w tym samym dniu wydano serię stali z dziewięciu znaczków r. -enrodukciarnt ocen z różnych dziedzin tycia mieszkańców tego kraju. NIEMIECKA REPUBLIKA DEMOKRATYCZNA. W związku ze 125-leciem niemieckiej kolei Żelaznej wydano 5.XII. trzy znaczki: 10 pf. zielony/ szary przedstawia nowoczesny dwukondygnacyjny pociąg nazwany ekspresem młodych socjalistów", 20 pt. czerwony) szary z reprodukcją nowego dworca kolejowego port Sasnitz" oraz statku-promu Sasnitz" i 23 pl. niebieski/szary z reprodukcją parowej lokomotywy firmy Adter" zbudowanej w r i nowoczesnej elektrycznej lokomotywy dieslowskiej V. 180" ciągnącej pociąg dwukondygnacyjny. NOWA ZELANDIA, LXI. ukazal alę znaczek świąteczny 2 cl. brunatny/czerwony na tóltyrn papierze z reprodukcją obrazu Rembrandta poklon pasterzy". PORTUGALIA. W związku z V Narodową Wystawą Filatelistyczną otwarta w Lizbonie 5,XI, wydano dwa znaczki 1 e. oliwkowy/niebieski/czarny I 3,90 e. jasnoniebieskiicierrmoniebleski/ezarny. Na obu znaczkach jest herb Lizbony i etylizowany okręt (z wystawę filatelistyczna połączone były obchody z okazji 500-rocznicy śmierci księcia Henryka Żeglarza). RUMUNIA. Z okazji Dnia Znaczka 1960" i Kongresu Związku Rumuńskich Filatelistów wydano znaczek lotniczy 55 b. jasno-ciemnoniebieski polączony z kuponem brunatnym 45 b. Znaczek ukazał się zarówno ząbkowany jak 1 nieząbkowany. W związku z XV-leciem Światowej Federacji Miodzie- Zy Demokratycznej wydano znaczek nlebieski/tólty 55 b., na którym jest glob ziemski, cyfra XV 1 wstęga z napisami pokój" w kilku językach. Dla upamiętnienia 40-lecia generalnego strajku, który odbyt się w r wydano znaczek 40 b. rótowy/clemnoczerwony, na którym przedstawiony jest robotnik na tle czerwonych flag. 1 /W..., I :* i.3. sauut V los,,z, sw er PN R 111.1; 11z,hf!. :: \...,.., r 11 /7 '.,.. wi.,...vit.,:-... znaczki 90 k. niebieski z emblematem ONZ i dłonią trzymającą pochodnię oraz 105 k. zielony/brunatny 1 emblematem ONZ i symbolicznym rysunkiem przedstawiającym budynek siedzibę ONZ. TURKS i CAICOS (wyspy na morzu Karaibskim). Jako uzupetnienie serii stalej wydano znaczek 1 funt brunatny/ czerwony z portretem królowej Elżbiety II, pelikanem oraz kopcem soli na tle sztucznych jezior. Jeziora te pochodzące z XVII w. stutyly do uzyskiwania soli przez wyparowanie wpuszczanej do nich wody morskiej. USA. 11.I. ukazat się szósty znaczek serii Credo ot America": jest to znaczek 4 c. zielony/brunatny z sentencją Patricka Henry Giye me Liberty or giye me Death" (daj mi wolność lub śmierć). K' PAKISTAN. W związku z 2 rocznicą rewolucji wydano 27.X. dwa znaczki 2 a.' brunatnytrólowy/zielony i 14 a. niebieski/tótty/zielony: na znaczkach są symbole reformy rolnej I budowy domów. PARAGWAJ, 24 X, wydane serię poświęconą XV-Ieciu ONZ, składającą się z pięciu znaczków , 90 c., 3 i 4 g.; na znaczkach jest emblemat ONZ oraz flagi ONZ i Paragwaju. SUMALI (republika). 24 xl. wydano serię olimpijską składającą się z czterech znaczków. Znaczek 5 c. orzedstawia plonozą pochodnię, 10 c. zmianę pateczki w czasie biegu sztafetowego, 45 c. snrin t so. bieg długodystansowy (dwa ostatnie znacz::'. są lotnicze); na wszystkich znaczkach jest flaga państwowa Somali 1 pięć kolek olimpijskich. TURCJA. W związku z XVleclem ONZ wydano 24.X. dwa ih WĘGRY. 25.X. ukazały się cztery dalsze znaczki z arii wybitni ludzie" wszy ticie wartości 60 f.: w barwie lila Donar Banki wynalazca i uczony, zielonooliwkowy - Abraham Geza Pattantyus - uczony. niebieski Ignaz Semmelweis lekarz, który wykazat infekcyjny charakter gorączki pologowej, jasnobrunatny Frederic Jollot Curie fizyki bojownik o pokój. 32

13 6.3{1. wydano dwa dalsze znaczki tej serii: 60 Y. czerwono-brunatny Z podobizną Ferenza Erkel kompozytora ł dyrygenta, twórcy węgierskiego hymnu narodowego oraz 60 f. zielononiebieski z podobizną Janom Bolyal stawnego węgierskiego matematyka. 7.XI. w tejże serii wydano znaczek 60 f. czerwony z podobizną Wiodzimierza Lenina. WIELKA BRYTANIA wydata serię z jedenastu znaczków (5, 15, 20, 30, 40, 50, 75 np., 1, 2, 5, 10 rp.) dla niektórych malycb terytoriów powierniczych potożonych nad Zatoką Perską, w których dotąd używane byty znaczki angielskie z nadrukiem waluty danego panstwa. Znaczki są w dwóch wzorach; na jednym przedstawione są stylizowane palmy, na drugim żaglowiec. Napis na znaczkach brzmi Trucial Siatce" (państwa podopieczne), bez żadnego bliższego określenia. WŁOCHY. W związku z 354 rocznicą śmierci urloskiego malarza Amerighi Caravagglo ( ) zwanego również Michelangelo Merl wydano znaczek pomarańczowy z reprodukcją oryginalnego P. 25- I'i)r1f IW), wapótczesnego ryounau znajdującego się w muzeum, a Przedstawiającego portret malarza. ZSRR. 24.X. ukazała się seria rozwój radzieckiej flotylli rzecznej" składająca się. z trzech wielobarwnych znaczków: 25 kop, przedstawia statek pasażerski, 40 kop. statek o napędzie elektrycznym i 60 kop. statek rakieta" mający podwodne skrzydta. 29.X. wydano serię z czterech wielobarwnych znaczków, przedstawiających radzieckie osiągnięcia w przemyśle samochodowym. Znaczek 25 kop. niebieski/czarny przedstawda 40-tonowy samochód ciężarowy Maz 530", znaczek 40 kop, żółtobrunatny/niebieski samochód typu Woiga na tle Kremla, znaczek 60 kop. zielony/niebieski/czerwony samochód typu Moskwicz 407 oraz znaczek 1 rb. zielony/niebieski/brunatny autobus turystyczny Laz 697" na autostradzie. Tegoż dnia wydano znaczek 60 kop. szary/czerwonobrunatny w związku z XV-leciem Światowej Demokratycznej Federacji Kobiet, na znaczku jest emblemat organizacji: gołąb pokoju nad globem ziemskim i litery F.D.I.F. JEDNOPLYTOWY RYT WIELOBARWNY _ WYJASNIENIE: Znaczki rytowane, czyli sztychowane są to znaczki wykonane drukiem wklęsłym. Farbę nakłada na papier wklęsla Część plyty drukarskiej, przy czym im glglisze wklęśnięcie (ryt) tym gn1b57.,9, warstwa farby. Szczegóły o tej technice znajdą czytel nicy we wstępie do świeżo wydanego opracowania Polskie Znaki Pocztowe". Od pewnego czasu szereg państw z Francją i USA na czele wydaje znaczki rytowane (sztych) o wielu barwach, przy czym rozgraniczenia tych barw nie są tak wyraźne jak to miało miejsce dotychczas przy druku znaczków rytowanych wielobarwnych z kilku płyt, lub przy technikach mieszanych wielopłytowych. Jeżeli znaczkom tym przyjrzymy się bliżej np. przez szkło powiększające zauważymy, że nawet ta sama kreska ciągła śtanowiąca jedno pociągnięcie rytownika, a więc niewątpliwie znajdująca się na jednej tylko kliszy ma na swojej długości dwie barwy, lub nawet więcej. Przy znaczkach drukowanych dawnymi tradycyjnymi metodami ryt wielobarwny wyglądał w ten sposób, że każda z barw była odrębnym obrazkiem rytowym o powierzchni wyraźnie odgraniczonej od innych barw (przykład: nasza seria olimpijska z 1956 r.). Druk taki był pracochłonny, kosztowny i dość trudny, gdyż wymagał bardzo starannego nałożenia współosiowego poszczególnych płyt. Wiemy sami ile przesunięć środka" spotykamy przy naszej serii olimpijskiej i to zaledwie przy 2 kolorach! Zdaje się, że chyba pierwsza Francja wpadła na pomysł' drukowania znaczków odmiennie i znacznie taniej. Zamiast nakładać i współosiować ("centrować") poszczególne płyty, można od razu na jedną płytę rytową dać w różnych miejscach farbę o różnych kolanach! Walce nakładające różne farby są tanie, a ew. niedokładności nałożenia farby są sprawą drugorzędną i nie rażą w taki sposób jak np. niewspółosiowe ustawienie płyt przy druku wielopłytowym. Tak więc druk wklęsły (metaloryty) dotąd niemal niezmieniony od czasu druku pierwszego znaczka na świecie rozpoczął nową erę uzyskał wielobarwność. (ced.) 33

14 PORCELANA SASKA Motto,..Na krawędziach naczynia, stoją dla ozdoby Niewielkie z porcelany wydęte osoby W polskich strojach; jakoby aktory na scenie, Zdawały się przedstawiać jakoweś zdarzenie; Gest Ich sztucznie wydany, farby. osobliwe, Tylko głosu im braknie, zresztą gdyby żywe. Adam Mickiewicz:.Pan Tadeusz% Z okazji 250 rocznicy założenia pierwszej w Europie fabryki porcelany w Miśni (Meissen) kolo Drezna poczta NRD wydała w br. serię składającą się z 5 znaczków, przy czym na szczególną uwagę zasługuje znaczek o wartości 10 pf, przedstawiający talerz ze znakiem fabrycznym, tj. dwoma błękitnymi skrzyżowanymi mieczami herbem Sasów. Elektor saski, król Polski August II Mocny był bowiem ideowym patronem i finansowym współtwórcą tej rozgłośnej manufaktury porcelany zwanej powszechnie saską". Ojczyzną porcelany są Chiny. Po raz pierwszy wyprodukowano porcelanę za panowania dynastii Sung ( r.) a okres największego rozkwitu tego rzemiosła przypada na XVI wiek. Nazwa porcelana" jest pochodzenia europejskiego i powstała w okresie importu jej do Europy i wywodzi się od podobieństwa wyrobów porcelanowych do wyrobów z muszli ostryg, zwanych po portugalsku porcellus. Pierwsze wyroby porcelanowe przywieźli z Chin kup- cy perscy i arabscy. Zaliczano je wówczas w Europie do kosztowności. Słynny podróżnik wenecki Marko Polo przywiózł ze sobą z Chin również wyroby porcelanowe. W XVI i XVII stuleciu bardzo podobały się wschodnie wyroby porcelanowe i chętnie były na- NA ZNACZKACH NRD bywane, pomimo bardzo wysokiej ceny, przywożone z Chin i Japonii fascynujące egzotyczną formą i barwną malaturą. Sposobu wyrobu porcelany w Europie wówczas nie znano. Chęć podrobienia tych wyrobów i wynalezienia recepty na tę masę ceramiczną zaprzątała umysły alchemików w wielu krajach Europy. Wprawdzie w Anglii, Francji i Włoszech udało się niektórym badaczom ulepić próbne wyroby ceramiczne z jakiejś białawej Masy, ale na ogół były to wyniki raczej nikle. Dopiero w 1709 r. Jan Fryderyk Boettger, słynny na owe czasy aptekarz i alchemik na dworze króla Augusta H Mocnego, oznajmił swemu protekmrowi o otrzymaniu białej połyskliwej porcelany, która wschodniej w niczym nie ustępuje. Masę porcelanową otrzymał Boettger dzięki przypadkowemu dodaniu do mieszaniny surowców kaolinu, którego własności i przydatność ceramiczna nie były dotąd znane. Król, wielki miłośnik i zbieracz chińskiej porcelany, mial wówczas najpiękniejszą kolekcję w Europie W roku 1710 król sfinansował założenie pierwszej w Europie fabryki porcelany w Miśni. W roku 1713 manufaktura rozpoczęła wyrób różnej porcelany opatrzonej symbolem AR (Augustus Rex), a ci 1723 r. dwoma błękitnymi skrzyżowanymi mieczami. Wyroby cechuje naśladownictwo wzorów chińskich (kształt, orna nentacja i malarstwo), król August II Mocny wielbiciel chińszczyzny wymagał bowiem, by wytwarzane przedmioty por- 34

15 cedanowe były naśladownictwem tego, co dlań z Chin i Japonii przywożono. Po śmierci Boettgera w 1719 r, utalentowany malarz i dekorator Jan Grzegorz Heroldt ulepszył produkcję porcelany oraz uzyskał tak bardzo połąda ny kolor kobaltowy. dający wspaniały i charakterystyczny efekt malarski z białym tłem porcelany. Od 1737 r. naśladownictwo chińszczyzny przeplatane jest motywami czysto europejskimi jak: sceny z polowań. sceny rodzajowe czy rycerskie itp. Od 3740 r. zauważa się wejście stylu,,rokoko". W tym czasie porcelana miśnieńska osiągnęła najwyższy poziom artystyczny. Rozgłos wszechświatowy i podziw przyniosła manufakturze w Miśni porcelana figuralna sławne figurki zwane po dziś saskimi". Jej twórcą jest rzeźbiarz i od 1736 r. kierownik modelarni miśnieńskiej Jan Joachim Kaendler. Jego prace cechuje plastyka żywiołowa, precyzja wykonania nawet drobnych kształtów ludzkich, ich odzieży, charakterystyczna elegancja i gracja oraz dobór delikatnych kolorów i złoceń, których piękno podziwiamy po dzień dzisiejszy. W figurkach porcelanowych odtworzone są po mistrzowsku stroje i zwyczaje różnych narodów, damy w krynolinach, wykwintni kawalerowie, żołnierze, dalej figury i grupy treści mitologiczej, ptactwo i zwierzęta. Do najciekawszych kompozycji Kaendlera należą liczne( figurki przedstawiające Polaków w charakterystycznych strojach szlacheckich z karabelą przy boku, zaś Polki wystrojone w krynoliny z dodatkiem części stroju czysto polskiego (nasze Muzea Narodowe mają wiele tych figurek). Nawet król August III pozował artyście w stroju polskim z wstęgą orderu Orla Białego i orderu Złotego Runa na szyi <figura większych rozmiarów z 1741 r.). I dzisiaj miśnieńska fabryka porcelany nosi nazwę manufaktury, bo zasadnicze metody produkcji nie zmieniły się tutaj prawie zupełnie i jak dawniej tak i tera o ostatecznym wyglądzie wyrobów decyduje umiejętność rąk i kunszt artysty. Słynne miśnieńskie serwisy i przepiękne figurki o wiekowej tradycji ze znakiem saskim" są eksportowane przez NRD do 42 krajów świata. Tadeusz Grabikowski POCZTOWE PIECZĘCIE LAKOWE KALISZA W związku z obchodem 1800-lecia Kalisza zapoznamy Czytelników z podobiznami nieznanych dotychczas pieczęci do laku używanych przez centralny pocztamt krliski w okresie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, tj. do czasu wprowadzenia do obiegu pierwszego polskiego znaczka pocztowego. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego centralny pocztamt w Kaliszu używał pieczęci lakowej owalnej o szerokości 26 mm i wysokości 30 min. Przedstawiała ona godło państwowe, precyzyjnie wykonany rysunek orła polskiego na owalnej tarczy (czerwonej), otoczonej wieńcem z gałązek dębu. Tarczę wieńczy korona królewska, a u dołu zwisa na sznurze pocztyliońskim trąbka pocztowa, ustnikiem zwrócona w prawo. Po bokach trąbki zwisają od sznura akselbanty. W górnym otoku umieszczony jest napis: CENTRALNY POCZTAMT W KALISZU. Pieczęć znana jest z dobrze zachowanego odcisku na liście urzędowym, adresowanym do Dyrekcji Głównej Poczty Księstwa Warszawskiego. List ten znajduje się w zbiorach Muzeum Pocztowego we Wrocławiu. Za czasów Rady Najwyższej Rządzącej Księstwa Warszawskiego sporządził centralny pocztamt w Kaliszu nową pieczęć urzędową do laku. Jest to pieczęć kolista o średnicy 26 rnm. W środku pieczęci znajduje się polski ukoronowany orzeł bez żadnych ozdób. W górnym otoku umieszczony jest napis podkreślony linią łukową; CENTRALNY POCZTAMT, u dołu orla napis poziomy: W KALISZU; 35

16 pod tym napisem znajduje się trąbka pocztowa zwrócona ustnikiem w prawo. Po utworzeniu Królestwa Polskiego ówczesny Urząd Główny Pocztowy w Kaliszu używał pieczęci pocztowej do laku z następującym rysunkiem: w środku korona królewska, a pod nią trąbka pocztowa, zwrócona ustnikiem w prawo. W górnym otoku napis: URZĄD GŁÓW. POCZ/TOWY. W dolnym zaś otoku napis: W KALISZU. Otok jest zamknięty stylizowanym wieńcem. Pieczęć ta jest kolista o średnicy 25 min. W środku znajduje się herb państwowy Królestwa Polskiego dwugłowy orzeł carski. Nad każdą głową znajduje się korona. Pomiędzy głowami widnieje jedna wspólna duża korona cesarska, pod nią polska korona królewska, poniżej królewski płaszcz purpurowy. Na tle płaszcza jest owalna złota tarcza herbowa, a na niej biały orzeł polski w koronie. Skrzydła carskiego orła są płasko rozwinięte. Orzeł trzyma w lewej łapie berło i miecz symbol prawa i wspólności wojska, w prawej złote jabłko. U doba, pod herbem państwowym, trąbka pocztowa zwrócona ustnikiem w prawo. W górnym otoku umieszczono napis: POCZTAMT CENTR. I. CES. KRÓL. MOŚCI, w dolnym zaś otoku napis W KALISZU. Pieczęć znana jest z dobrze zachowanego odcisku na dokumencie-świadectwie, wydanym w Kaliszu 16 marca 1827 r. Antoniemu Świerczyńskiemu, ekspedytorowi poczty w Sieradzu,.o rozwiązaniu stosunku służbowego. Pieczęć jest odciśnięta w laku czerwonym. Pieczęć znana jest na urzędowej kopercie z 1130 roku, adresowanej do Głównej Dyrekcji Poczt w Warszawie. Obiekt ten przechowywany jest w zbiorach Muzeum Poczty we Wrocławiu. Niezależnie od tego pocztami w Kaliszu używał urzędowej pieczęci do laku. Dokument pochodzi ze zbiorów Muzeum Pocztowego we Wrocławiu. Aleksander Śnieżko Wiar inaczków URZĄD POCZTOWY DLA ROZTARGNIONYCH Jest w Polsce jeden taki urząd. Jego nazwa oficjalna: Urząd Niedoręczalnych Przesyłek. Mieści się w Poznaniu. Do Urzędu Niedoręczalnych Przesyłek przychodzi miesięcznie około listów niedoręczalnych. Tyle mniej więcej jest roztargnionych ludzi, którzy albo wrzucają czystą kopertę do skrzynki albo pisze tylko ulicę, a zapo...nnają o mieście itp, itp. Urząd ten jest upoważniony do otwierania przesyłek i poszukiwania adresu nadawcy Iub adresata. Leżą tam setki tysięcy listów. OLIMPIADA Bardzo wdzięcznym przyczynkiem zarówno filatelistycznym jak sportowym do Igrzysk Olimpijskich jest w Pocz- 36

17 taeli Obozowych dość mało znany karnet Obozu II. C w Woldenbergu. Zawiera on program obozowych imprez sportowych dla uczczenia roku olimpijskiego 1944, w którym Olimpiada nie mogła się odbyć ze wzgią-u na trwającą wojnę Kanada = 1 dolar = 5.03 USA = 1 dolar = Anglia = 1 funt = Węgry _ _ 1 forint = 0.11 Izrael = 1 funt = 1.82 Włochy = 1 lir = Japonia = 1 yen = 0,012 Szwajcaria = 1 frank = Czechosłowacja = 1 korona = 0.16 Jugosławia = 1 dinar = bened ktyn$ką pracą drzeworyt zawiera w środkowej części karnetu trzy znaczki wydania olimpijskiego, po prawej stronie wykaz wszystkich działaczy sportowych, którzy wzięli u- dział w organizacji imprezy, po lewej zaś szczegółowy program zawodów. BIALE KRUKI" Oto wykaz niektórych lepszych" znaczków (ceny wg katalogu Scotta); są to wydania lokalne pooztmistrzów USA z 1846 roku oraz znaczek wysp Hawajskich. Aleksandria 5 c. niebieski, typ I - 40 rozetek w kole, na kopercie $, Annapolis 5 c. karminowoczerwony, koperta $, Millbury George Washington 5 c. niebieskawy, niestemplowany $, New Haven c. niebieski, ko- perta c. cie...acnieb_es-d, koperta $, Hawaje 1r51 2 c. niebieski, kasowany $. PRZELICZENIA Dla celów wymiany filatelistycznej podajemy poniżej przybliżoną wartość niektórych dewiz, obliczoną w nowych frankach francuskich i.podaną przez francuskie czasopismo filatelistyczne L'Echo de la Timbrologie": NRF = 1 DM = Atztria = I schiling = 0.19 F.I.S.A. Anonsujemy powstanie nowej międzynarodowej organizacji filatelistycznej. Jest nią Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Aerofilatelistycznych (Fćderation Internationale des Societós.Aćrophilateliques). Do Zarządu Głównego zostali wybrani na rok 1960: Przewodniczący: Jean Boesman, Holandia, Wiceprzewocigiczący: Mario Onofri, Italia, Sekretarz administracyjny: M. Kaptein, Belgia. Członkowie Zarządu: Dr Raab, Niemcy, A. Kosel, Austria, Dr J. Matejka, USA, Frank Minier, Francja, J. Wotherspoon, W. Brytania, W. von Adelson, Szwecja. Pierwszy kongres FISA ma się odbyć w 1961 roku w Hadze, następny w 1962 roku w Berlinie. KATALOG YVERTA Jak co roku w dniu 6 września z minutową niemal dokładnością ukazało się nowe, 65 wydanie katalogu Yverta w trzech tomach. Całość kosztuje 43 NF. Ceny znaczków podane są w nowych frankach. Po gwałtownych skokach cen w ubiegłym roku obecnie utrzymuje się łagodny kurs zwyżkowy. PREZYDENT FILATELISTA Prezydent Ghany Kwame Nkrumah znany ze swoich zamiłowań zbierackich. mianowany zosta ł pierwszym honorowym członkiem Związku Filatelistów Ghany. 37

18 POMNIK BOHATERÓW GETTA W numerze 6 amerykańskiego dwutygodnika filatelistycznego Stamps" znajduje się reprodukcja oraz wyczerpujący artykuł dotyczący znaczka polskiego Pomnik Bohaterów Getta". Autor podkreśla, że znaczek ten upamiętnił największą hańbę II Wojny Światowej. Ekspresja dzieła jest wstrząsająca. Z płomieni i gruzów wyrastają postacie o fascynującej potędze rozpaczy i woli walki. Nie ma w filatelistyce światowej znaczka o tak po; tężnej wymowie. Bogusław Cerenlewicz z?yola tst KOLO BYDGOSZCZ (nr 1). 5.XII.60 r. odbyto się zebranie sprawozdawczo-wyborcze. Po dyskusji nad sprawozdaniem ustępującego zarządu i udzieleniu absolutorium, do nowego zarządu wybrano kol. kol. J. Szymanderskiego przewodnicząay, F. niterka zastępca, A. Małachowski sekretarz, J. Borysiewicz - skarbnik i T. Borysiewicz - członek. W skład Komisji Rewizyjnej weszli kol. kol. E. Duba-Dubiński przewodniczący, Z. Kruszczyński i F. Landowski członkowie, W związku z dużym napływem nowych członków zarząd postanowił urządzać na spotkaniach pogadanki 1 odczyty. Powołano prelegentów w osobach kol. kol. E. Duby-Dubinskiego, F. Fąferka, F. Landowskiego, R. Rutkowskiego 1 E. Wrucka, którzy wyrazili zgodę aby swe doswladczenie wiedzę filatelistyczną przekazać mlodszyni kolegom. KOLO KALISZ. 11.XII.60 r. Koto urządziło filatelistyczną Zgaduj-Zgadule" dla młodzieży szkolnej do lat 15. W Młodzieżowym Domu Kultury zebrata się młodzież w liczbie ok. 250 osób. Po ogłoszeniu, że w Zgaduj-Zgaduli" może wziąć udział 12 osób zgłosko się 36 osób, w tym 2 dziewczynki. Wobec tego komisja postanowiła dać pierwszeństwo obu. dziewczynkom, 6 miejsc zajęli aktywni członkowie Kola PZF a pozostałe 4 miejsca rozlosowano pomiędzy kandydatów. Wśród uczestników konkursu było: 3 uczniów Lic, Ogólnokszt. w Kaliszu z kl. VIII, 2 ze Szkól Podstawowych, kl. VII, 3 z kl. VI, 3 z kl. IV 1 1 z kl. III. 3. chłopiec 1 1 dziewczynka byli ze Zbieraka (pow. kaliski). Pytania konkursowe z dziedziny filatelistyki miały powiązania z historią Polski, literaturą, wiadomościami o Polsce i świecie współczesnym oraz znajomością podstawowych przepisów pocztowych. Każdy z uczestników odpowiadał na 6 pytań oraz mu- sial rozpoznać 4 znaczki pocztowe i odpowiedzieć z jakiego państwa one pochodzą. Zwycięzcą konkursu została niespodziewanie 12-letnia u- czennica kl. VI. szkoty podstawowej w Zbieraku Krystyna Czarnojańczyk, przed swą rówieśniczkę uczennicą kl. VI szkoły podstawowej nr 3 w Kaliszu Łucję Kowalską. Trzecie miejsce zalał Yal!nowski uczci kl. VIII, czwarte Krzysztof Michalski uczeń kl. VII szkoty podstawowej. Komisja konkursowa w osobach ob. ob. M. Ciesielskiego (inspektor Obwa ły Prez. MRN Kalisz), Majewskiego (Naczelnik OUPT Kalisz), Wróblewskiego (przedstawiciel 'MDK Kalisz), J. Tlokowsklego i J. Włodarczyka (przedstawiciele zarządu Kola Kalisz) przyznała zwycięzcom wiele cennych nagród filatelistycznych ufundowanych przez Oddz. PZF Poznań, Dyrekcję OUPT Kalisz, Kolo PZF Kalisz oraz członków Koła. Inlpreza była Udana i bardzo zainteresowała młodzież kaliską. KOLO ŻNIW zorganizowało w dniach Xl1.60 I Pokaz Filatelistyczny dla uczczenia jubileuszu pierwszego polskiego znaczka pocztowego. W sali PDK 7 kolegów: J. Balska, P. &siaki, T. Dobaczewski, Cz Kawczyńskl, J. Księski ł H. Kurczewski zaprezentowalo łącznie 12 eksponatów, ponadto na wystawie znalady się 2 zbiory kolegów z Międzyszkolnego Koła przy Liceum B-cl, Sniadeckich: L. Balsklego i H. Kończala. Wystawę zwiedziło ponad 150 osób. Dużym powodzeniem cieszyło się stoisko literatury (ponad 250 egz. czasopism oraz ok. 30 ty [ułów wydawniczych), które już po kilku godzinach straciło charakter ekspozycji, zamieniając się w stale obleganą czytelnię. Pokaz miał charakter propagandowy 1 nie pobierano opiat wstępu. Na miejscu czynny byl kiosk pocztowy, w którym sprzedawano najnowsze znaczki i stemplowano przesyłki dodatkowym stempelkiem dyrekcyjnym. Wydano z okazji Pokazu dwie ilustrowane koperty z rysunkiem baszty żnińsklej 1 okolicznościowymi napisami. (Litery w nawiasach oznaczają w jakim języku korespondować) Pochyły Frantlsek, Kunovlce c. 107, u. Uh. )(radlina, CSRS (cz. p. n. f.), szuka fi- latelistycznej dokumentacji "Wyścig Pokoju Praha - Berlin Warszawa". Georgi D. Sestrimski, ul. Silistra" 4, Pazardjik, Bułgaria (b. esp.), flora i fauna. Antonin Hospodka, Brno, Brakslavska 5 a, CSRS (cz.), wym. etykiet zapałczanych. P. Prousavy, mesto: Kalin 5, ulice: Veltrubska 359, CSRS (cz. r. n. a. f.). Kain Mjand, Kelta, ul. W. Kingiseppa 1, Estońska SRA. (r.). Inż. Lovinescu Sergiu, Bucuresti, Cal: Victoriei 126, R. P. Romku (r. r.). M. W. Fajwusz, gor. Makiejewka, Stalinskoj oblasti, 12 knia, 9 prospekt d. nr 49, kw. 58, ZSRR Ukraina (r). Martins Grinbergs, Siga 9, Pernavas 33-14, Latvijas PSR, UdSsi, (r n, a, E. esp.) flora i fauna. Junis Rasovs, Riga 9, Revolucijas 83-3, Lawijas PSR, 11,155R (a. esp. P. n. r.), flora i fauna. Carlo Campolongo, Strada Per Longera Nr 14, Triasie, Italia (w.). Gerhard RoMbein, Markleeberg 1, Bezirk Leipzig Leninstrasse 1, NRD (n.) zbiera znaczki o Chopinie i stroje ludowe. Karl-Heinz Goldberg, Mirku, Jauernickerstrasse 97, NRD (n.). Horst Gumprecht, Krels Zittau, Leutersdorf, NRD (n.), lat 39. Heinz Krligenbring, Korkowita Nr 33, Kreis Guben, NRD (n.). Edith Sehwager, Gbrlttz, Apothekergasse 7, NRD (n.). Joachim Grosskopf, Polsdam Babelsberg, Oberlinhaus/ Handwerkerhaus, NRD (n.). 38

19 Herod Fincke, Stotterheim, Bezirk Erfurt Feldstrasse 91, NRD (n. r.) lat 19, student. C. Mallory, 22 Mulberry Street, Buiwell, Nottingham, England (a. p. esp. L r.) Europa stempl. V. Rakauskas, Motetu raj., Gledratclal, XIV, Lictuva, USSR (r. n.) szlaka znaczków, kartek poczt. pism filat. i etykiet zapalcza pych. Franz Siekier, Schwarzheide/ Lausitz, Hoimstiltte Nord, NRD (n ). Paweł Rogul'n, Leningrad B 106, Nalicznaja ul. 12 kw. 5, ZSRR (r.). Ernst Klawonn, Neustrenz/ Mecklenburg, Strasse des Friedens 2, NRD (n ). Frantisek Vlk, Brno II, Ruska 5, CSRS (cz.) etykiety zapatrzane. Hans-Jhrgen Benach, Itagbsen, Bahnhofstr. 2, Recto Belzig, NRD (n.). Alfred Kbgler, Zerbst Sachsen Anhatt, Karlstr. 13, NRD (11.). G. Haschija. Poste-Restante, Skutari, Albania (n. 1, a. w. h. esp.). Lula E. Martinez, Ruta de Alarcon 79-A, G uadalasara, Tal. Meksyk), Gerhard Griimmert, Rostock, OldendOrpstrasse 8, NRD (n.). Sami Suha, P. K. 11, Barnova, Izmir, Turcja (a). Otto Sthróder, Test.27-Krs. Rostock, Zuckerfabrik, NRD (n.). Eberhard triecht, Rostock, Postfach 9571 D, NRD (n.). Eberhard Leck, Rostock, Mar. gareinstr. 59 A, NRD (n.). Hans-JUrgen Michelsen, Rostock, Friedrich-Engels-Str. 104/107, Zimmer 119, NRD (n.) Prokopovics E. V., Jelgava (gorod), Stuckas 17-1, RSS de Lettonie, UdSSR (a. r. n. 1.). Jiirgen Ehlert, Schwerin/ Mecklenbg., Demmlerstr. 12, NRD (7.). Dmitrij Romaniuk, P/k 222, Stan:81(w (o131.) USSP (CIP. P. a. r.). Roman Dobrowolski, Stanisław, ul. Watutina Nr 1 a ni. 2, USR11, (p. cz. n. r.). Hartmut Lehmann, Rosana/ NL, Weg der Einheit 6, NRD (n. r.). Wasi Buchlaw, Gomielska- Ja obl., Buda-Kaszalewskl r-n, wieś Szarybawka, BSSR (r. n. p. cz, b. w.). M. G. Augustowski, Wilnus, Subocz 3 rn. 15 LSRR (r. P.). Erwin Buchwaid, Liibben/ Spreewald, Cottbuser-Str. 15, NRD (n.). znaczki stemplowane. Roman Merwhiskl, Lwów 14, ul. Niekrasowa 52, ZSRR (p. r. n. u.), student, wym. tyw. Erich Ziegler, Tharandt-Bezirk-Dresden, Winkelweg 2, NRD (n. p. esp.).. Eckhard Spiegel, Kleinmachnow/bel Berlin, Im Kamp 36, NRD (n.). Chan Chlu, 41 Sands St 1-st Fłoor, Hong Kong (a.). Hans Hutter jr, 121 Westenstr., (13a), Elchstiitt/Bavaria, NRF (a. n), 4:;GLoszEm;k j Szukam następujących czystych znaczków: ZSRR 26314A A 463'4B 467/ /9A /70 Węgry: 2' /40 41A/39A 91/1081/II. Pawet Szejca Chróścice powiat Opole. (5907) CP IAl ł. ROZRYWEK UMYSŁOWYCH Rozwiązania prosimy nadsylać pod adresem: RedaKcja Filatelisty, Warszawa, ul. Widok 22, dział rozrywek umysłowych, w terminie do dnia 7 lutego 1961 r. Za dobre rozw4zania rozlosujemy nagrody znaczkowe. Przyznajemy również nagrody autorskie za zamieszczone zadania REBUS (ut. Kaode) Rozwiązanie jest czterowyrazowe o poetą`kowych literach: f, t, t, p SZYFROGRAM FTLATEL/TTYCZNY (ul. W. Honrykowski) Na podstawie następujących znactit-ów ponumerowanych wedlug 8" ustalić nazwiska wielkich mętów przedstawionych na nich Nas/eonie odczytać poniższy szył,, w którym pierwsza cytra oznacza kolejny znaczek, a druga cyfra kolejną literę nazwiska. Szyfr: ROZWIĄZANIA I NAGRODY Z NR , Rebuslk: Polonica 129. Arytmograf: Każdy ma swoje piekło, Odmienne treścią i ksztaltem, Dla mnie to na kopercie nadruk: Oplata pocztowa uiszczona ryczałtem". W wyniku losowania nagrody otrzymują: E. Messner z Gdanska, S. Larek ze Smigla, T. Jędrasiewlcz z Warszawy, Z. Dzier2birka z Radomia, B. Rajski z Warszawy. Nagrodę autorska za zadanie datsiejsze otrzrmuj e: Kande, i W. Henryki:u:4'5M. Xag.eody wyślemy pocztą. 39

20 PAŃSTWOWE PRZEDSIĘBIORSTWO FILATELISTYCZNE RUCH" Warszawa 10, ul. Barbary 4 tel.: poleca: 1. Ilustrowane Albumy Znaczków Polskich ( ) (bez oprawy) a) część I znaczki wydane przez polskie władze państwowe b) część II znaczki wydane dla polskich urzędów pocztowych za granicą, znaczki poczt wojskowych (łącznie z Litwą Środkową) c) część HI znaczki poczt miejskich i lokalnych d) część IV znaczki dla obszarów plebiscytowych, wydane przez Międzysojusznicze Komisje Plebiscytowe e) część V znaczki okupacyjne. 2. Album ilustrowany do znaczków PRL 3. Uzupełnienie do albumu PRL ( ) 4. Uzupełnienie do albumu PRL ( ) 5. Poradnik młodego filatelisty" T. Nowy (wydanie uzupełnione) 6. Jak Zbyszek filatelistą został" W. Goszczyński zł 30, 11,- 15,- 12,50 p, 42,- 17,- 11,60 4,- 5, Zamówienia pocztowe na towary realizujemy za zaliczeniem pocztowym. Przedpłat nie przyjmujemy Redaguje kolegium w składzie: Tadeusz Orodecki, Wiesława Kawecka, Zbigniew Mikuiski, Maciej Perzyfiald Adres Redakcji: Warszawa, ul. Widok 22, tel Wydawca: Wydawnictwo Prasowe kuch" Warszawa, Koszykowa 6a Artykułów niezamówionych redakcja nie zwraca Cena 2,50 z/ Cena w prenumeracie: kwartalnie zl 15., pólrocznłe z/ 30., rocznie al 60. Zamówienia i wpłaty na prenumeratę w kraju przyjmują wszystkie urzędy pocztowe 1 listonosze w terminie do 15 każdego miesiąca poprzedzającego okres zamawianej prenumeraty. Wpłat na prenumeratę w kraju należy dokonywać na konto PKO Centrala Kolportażu,,Ruch", Warszawa, Srebrna 12 Prenumerata za granicę wynosi: kwartalnie M 21., polroc,znie 2; 42., rocznie z1 Ogloszenia przyjmuje Biuro Ogłoszeń Wydawnictwa Prasowego Ruch", Warszawa ul. Koszykowa 6a. Cena ogłoszeń: ostatnia strona (okładkowa) M 2.000, 1/2 str. zł str , 1/8 str. z Ogłoszenia drobne do 20 wyrazów z1 80, w ramce al 100. Członkowie PZF korzystają z 90% nabaku. (tylko przy drobnych ogłoszeniach bez ramki). Nakład Objętoed I ark. Format B5. Papier!lustr. V kl. 70 g, TO x 100 BWP Ruch" Rak? Grat. W-wa, ram S-69