Abdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents
|
|
- Joanna Cieślik
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ORIGINAL ARTICLES / Prace oryginalne Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 2009, 15, 4, ISSN X Abdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents Agnieszka Szadkowska, Iwona Pietrzak, Joanna Szlawska, Anna Kozera, Anna Gadzicka, Wojciech Młynarski Department of Pediatrics, Oncology, Hematology and Diabetology, Medical University of Lodz, Poland Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Address for correspondence: Agnieszka Szadkowska MD, PdD Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii, Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi ul. Sporna 36/50; Łódź; Poland; tel.: (+48 42) ; fax: (+48 42) ; agnieszka.szadkowska@wp.pl Abstract Introduction: The rapid rising prevalence of childhood obesity is related to the increased risk of cardiovascular morbidities. The type 1 diabetic patients are the group at special risk of macroangiopathy. The aim of the study was to estimate the prevalence of abdominal obesity in type 1 diabetic children compared to the general population, and to estimate the prevalence of metabolic syndrome diagnosed according to IDF criteria in type 1 diabetic children and adolescents. Material and methods: 163 patients with type 1 diabetes mellitus (91 male) aged from 10 to 18 years were included into the study. The diabetes duration ranged from 0.5 to 15.2 years. The height, weight, waist circumference, body fat and blood pressure were measured. HbA 1 c and plasma lipids concentrations were examined. Body mass index, waist/height ratio (WHtR) and daily dose of insulin were calculated. Estimated glucose disposal rate (egdr) as indicator of insulin resistance was calculated according to own formula. Results: Abdominal obesity diagnosed as WHtR >0.5 was found in 19 patients (11.7%, CI95% ). Associations between WHtR and HbA 1 c (r=0.18; p=0.027), cholesterol-hdl (r=-0.22; p=0.004), systolic (β=0.37; p <0.001) and diastolic blood pressure (β=0.19, p=0.046) and Body Fat% (r=0.59; p <0.001) were observed. The prevalence of abdominal obesity in diabetic children was higher than in the general population (12.2 vs. 6.8%; p=0.030). The metabolic syndrome was found in 12 individuals (7.4%, CI95% ). Patients with metabolic syndrome were older (16.6 vs years; p=0.006) and their Body Fat% was higher (21 vs. 30%; p <0.001) compared to patients not fulfilling the metabolic syndrome criteria. Conclusions: The prevalence of abdominal obesity in diabetic children is higher than in the general population. WHtR is associated with components of metabolic syndrome. Patients with metabolic syndrome are older and they are characterized by increased body fat. KEY WORDS: abdominal obesity, metabolic syndrome, children and adolescents, type 1 diabetes mellitus Streszczenie Wprowadzenie: Obecnie na świecie obserwuje się coraz częstsze występowanie otyłości, która zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. Pacjenci chorzy na cukrzycę typu 1 stanowią grupę szczególnie narażoną na występowanie makroangiopatii. Celem pracy była ocena częstości występowania otyłości brzusznej u dzieci chorych na cukrzycę typu 1 i porównanie jej z występowaniem otyłości brzusznej w populacji ogólnej, a także ocena częstości występowania zespołu metabolicznego według kryteriów IDF i jego związku z czasem trwania choroby oraz wyrównaniem metabolicznym cukrzycy. Materiał i metody: Badaniami objęto 163 dzieci chorych na cukrzycę typu 1 w wieku lat, z czasem trwania choroby 0,5-15,2 roku. U badanych dokonano pomiaru wzrostu, masy ciała, obwodu talii, ciśnienia tętniczego, ilości tkanki tłuszczowej w organizmie (Body Fat%). Oznaczono stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu-hdl, triglicerydów, HbA 1 c. Obliczono wskaźnik BMI (body mass index), talia/wzrost (WHtR) i dobowe zapotrzebowanie na insulinę. Metodą pośrednią obliczono egdr (estimated Glucose Disposal Rate) wykładnik insulinooporności. Wyniki: Otyłość brzuszną zdiagnozowaną na podstawie kryterium WHtR >0,5 rozpoznano u 19 pacjentów z cukrzycą typu 1 (11,7%, CI95% 6,7-16,6). Odnotowano związek między WHtR a HbA 1 c (r=0,18; p=0,027), stężeniem cholesterolu-hdl (r=-0,22; p=0,004), wartościami skurczowego (β=0,37; p <0,001) i rozkurczowego ciśnienia tętniczego (β=0,19; p=0,046) oraz Body Fat% (r=0,59; p <0,001). U dzieci chorych na cukrzycę istotnie częściej rozpoznano otyłość brzuszną w stosunku do jej występowania w ogólnej populacji (12,2 vs. 6,8%, p=0,030). U 12 osób (7,4%, CI95% 3,4-11,4) rozpoznano zespół metaboliczny. Pacjentów z zespołem metabolicznym cechował starszy wiek (16,6 vs.14,7 lat, p=0,006) i większa Fat% (21 vs. 30%; p <0,001) w porównaniu do dzieci bez zespołu. Wnioski: U dzieci i młodzieży chorej na cukrzycę typu 1 otyłość brzuszna występuje częściej niż w populacji ogólnej. Wskaźnik WHtR wykazuje związek z komponentami zespołu metabolicznego. Chorzy z zespołem metabolicznym charakteryzują się starszym wiekiem i zwiększoną zawartością tłuszczu w organizmie. SŁOWA KLUCZOWE: otyłość brzuszna, zespół metaboliczny, dzieci i młodzież, cukrzyca typu 1 Introduction The recent epidemiologic data show a rising prevalence of overweight and obesity in adults (1). This problem is also observed in the population of children and adolescents (2, 3). Excessive total body mass along with an increased amount of fat mass are characteristic for overweight and obesity. Nowadays it is known that body fat is not only an energy stock but 233
2 Szadkowska A., Pietrzak I., Szlawska J. et al. Abdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 2009, 15, also a very active secreting organ. Fat tissue produces adipokines most of which take part in the regulation of insulin sensitivity (4). Insulin resistance together with hyperglycemia, dyslipidemia and hypertension induces arteriosclerosis leading to develop cardiovascular disease. Coexistence of insulin resistance and disorders mentioned above was a reason for combining them into a common syndrome, called metabolic syndrome. Nowadays there are multiple definitions of metabolic syndrome in adults (5, 6). There are many problems in defining the metabolic syndrome in children and adolescents (7, 8). These difficulties result from physiologic changes of clinical features with age and development. Moreover there is lack of prospective data that let to define a border value of metabolic parameters showing increased risk of cardiovascular disease in adult life. In 2007 International Diabetes Federation established criteria of metabolic syndrome in children (tab. I) (9). In this definition an emphasis was put on a waist circumference. This parameter in many studies was identified as an independent predictor of insulin resistance. This is the reason why in IDF definition it is an obligatory parameter of metabolic syndrome. There is an increased risk of macrovascular complications in patients with type 1 diabetes mellitus. The development of these complications is connected with insulin resistance coexistence (10-12). This is the reason why in type 1 diabetic children special attention should be also focused on prevalence of abdominal obesity, the predictor of insulin resistance. The aims of the study 1. Estimation of abdominal obesity prevalence in type 1 diabetic children and comparison with the prevalence of abdominal obesity in the general population of Lodz children. 2. Estimation of metabolic syndrome prevalence and its relation to diabetes duration and metabolic control. Material and methods Study group Type 1 diabetic children and adolescents of Diabetology Outpatient Clinic of University Clinical Hospital No. 4 of Medical University of Lodz were examined. The inclusion criteria were: age years, diabetes duration >0.5 year, no occurrence of ketoacidosis during 6 last months before the study, living in the Lodz district. All the following patients who came for the follow-up examination to the diabetology department between November 2007 and March 2009 and fulfilled inclusion criteria were included into the study. The patients suffering from infections or other diseases that can influence the results of the study were excluded. The data of 163 patients (72 girls and 91 boys) at the age of years (mean 14.8±2.4 years) were analyzed. The diabetes duration was years (mean 6.2±4.2 years). All children were treated by intensive insulin therapy: 96 using a multiple insulin injections regimen, 67 undergoing treatment with continuous subcutaneous insulin infusion by insulin pump. The study protocol was approved by the Ethical Committee of the Medical University of Lodz. Informed consent was obtained from parents and informed assent from the children. Height and weight measurement was performed with medical scales and anthropometer in the morning in fasting state in light clothes. Body mass was measured with the 100 g and height with 0.5 cm accuracy. Waist circumference was measured with the use of inextensible measuring tape with the accuracy of 1 mm. Fat mass content (FAT) was measured with electric bioimpedance with the use of eight electrode scales TGF-410GS Body Analyzer (Tanita, Japan). Body Mass Index (BMI) and Waist/Height Rate (WHtR) were calculated. According to some researchers abdominal obesity was defined by the value of WHtR. The border value >0.5 is constant for both sexes and all age groups. Blood pressure was measured three times after 5-minute rest in the sitting position on both upper limbs with the use of automatic manometer (Omron M4 Plus, Omron Healthcare Europe, Hoofddorp, Holland). The mean value of the second and the third measurement was calculated. The measurements taken on the limb with higher blood pressure values were analyzed. HbA 1 c was measured with high-pressure liquid chromatography method (HPLC) with the use of Variant (BioRad Laboratories, Marnes-la-Coquette, Germany). Lipids concentration (total cholesterol, HDL-cholesterol and triglycerides) in the serum was determined by enzymatic method with the use of commercial tests (Vitros Chemistry, Ortho-Clinical Diagnostics, Johnson&Johnson Company. Rochester, NY, USA). Metabolic syndrome was diagnosed according to the International Diabetes Federation consensus definition shown in the table I. All type 1 diabetic patients fulfilled hyperglycaemia criterion, so in this study insulin resistance instead of hyperglycaemia was taken into account. The estimated Glucose Disposal Rate (egdr) <5.5 mg/kg/min was defined as the presence of insulin resistance (13). The egdr was calculated according to the formula established in previous studies (egdr= (sex)-0.10 (age)-0.13 (waist)-0,30 (HbA 1 c) (DDI), where is constant value, sex (female 0, male 1 ), age (years), waist waist circumference (cm), HbA 1 c glycated hemoglobin (%) (13). Abdominal obesity was evaluated according to growth charts for Lodz children. Statistical analysis All statistical analyses were conducted using the statistical package Statistica version 6.1 (StatSoft Inc., Tulsa, OK, USA). Shapiro-Wilk test was used to determine whether the distribution of preliminary quantity variables is normal. Group comparisons were performed with the use of non-parametric variance analysis. Yates corrected χ2 test or Fisher s exact test, depending on the number of compared cases, were used for frequencies comparisons. Pearson correlation coefficient was calculated to evaluate the dependence of two quality variables. In the case of adjustment towards other variables, multiple regression analysis were performed. P values <0.05 was considered as statistically significant. Results The characteristics of the study group are shown in the table II. Figure 1 depicts WHtR values for boys and girls. No significant differences in the mean values between sexes and calendar age were noticed.
3 Szadkowska A., Pietrzak I., Szlawska J. i wsp. Abdominal obesity diagnosed according to WHtR >0.5 criterion was found in 19 type 1 diabetic patients (11.7%, CI95% ). In this study group size no significant difference in the prevalence of abdominal obesity between girls and boys was identified (9.72 vs %; p=0.491). Positive correlation between WHtR and HbA 1 c (r=0.18; p=0.027) was observed. No relationship with diabetes duration or insulin dose was noticed. Relations between WHtR and HDL-cholesterol concentration (r=-0.22; p=0,004), values of systolic (β=0.37; p <0.001; adjusted to sex and age) and diastolic blood pressure (β=0.19; p=0.046; adjusted to sex and age) were found. Moreover, significant correlation between WHtR and body fat (r=0.59; p<0.001 was observed (fig. 2). In the table III comparison of abdominal obesity prevalence in type 1 diabetic adolescents and population of Lodz children at the age of years is shown (14). IDF consensus definition was used to diagnose metabolic syndrome. Abdominal obesity was recognized in 32 individuals (19.6%). In 14 patients (8.59%) hypertriglyceridemia and in 4 patients (2.45%) decreased HDL-cholesterol concentration were identified. In 33 patients (20.3%) blood pressure values above 90 pc for age and sex were found. Insulin resistance was observed in 49 individuals (30.1%). According to IDF definition metabolic syndrome was diagnosed in 12 individuals (7.4%, CI95% %). No differences in prevalence of metabolic syndrome between girls and boys (11.11 vs. 6.59%, p=0.459) were found. Patients with metabolic syndrome were older than children without it and higher content of fat tissue was characteristic for them (tab. IV). Discussion Abdominal obesity is considered to be an indicator of insulin resistance, which is a risk factor of cardiovascular disease. In adults, the component of abdominal obesity, expressed as waist circumference, occurs in most metabolic syndrome definitions. However, cut off point of waist circumference that allows diagnosing abdominal obesity is changing. Table I: IDF consensus definition of metabolic syndrome in children (by 9) Tabela I: Definicja i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego u dzieci wg IDF (9) Age group [years] Grupa wiekowa [lata] 6-10 years 6-10 lat years Metabolic syndrome lat Zespół metaboliczny >16 years metabolic syndrome >16 lat zespół metaboliczny Obesity (WC) Obwód talii 90 percentile 90 percentyla 90 percentile or adult cut-off if lower 90 percentyla lub wartości jak dla osób dorosłych, jeżeli są niższe od 90 percentyla Triglycerides Triglicerydy HDL-Ch Blood pressure Ciśnienie tętnicze Glucose Glikemia Metabolic syndrome cannot be diagnosed, but further measurements should be made if there is a family history of metabolic syndrome, T2DM, dyslipidemia, cardiovascular disease, hypertension and/or obesity Zespół metaboliczny nie może być rozpoznany, ale powinny być przeprowadzone dalsze badania, jeśli stwierdza się dodatni wywiad rodzinny w kierunku występowania zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2, dyslipidemii, chorób układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienia tętniczego i/lub otyłości 150 mg/dl ( 1.7 mmol/l) <40 mg/dl (<1.03 mmol/l) systolic 130 mmhg / diastolic 85 mmhg skurczowe 130 mmhg i/lub rozkurczowe 85 mmhg 100 mg/dl ( 5.6 mmol/l) (If 5.6 mmol/l [or known T2DM] recommend an OGTT) 100 mg/dl ( 5.6 mmol/l) lub rozpoznana cukrzyca typu 2 Use existing IDF criteria for adults, i.e.: Central obesity (defined as waist circumference 94 cm for European men and 80 cm for European women, with ethnicity specific values for other groups plus any two of the following four factors: raised triglycerides: 1.7 mmol/l reduced HDL-cholesterol: <1.03 mmol/l (<40 mg/dl) in males and <1.29 mmol/l (<50 mg/dl) in females, or specific treatment for these lipid abnormalities raised blood pressure: systolic BP 130 or diastolic BP 85 mmhg, or treatment of previously diagnosed hypertension impaired fasting glycemia (IFG): fasting plasma glucose (FPG) 5.6 mmol/l ( 100 mg/dl), or previously diagnosed type 2 diabetes Kryteria jak dla osób dorosłych: Otyłość centralna (zdefiniowana jako obwód talii 94 cm dla Europejczyków i 80 cm dla Europejek oraz 2 z 4 następujących czynników zwiększone stężenie triglicerydów: 150 mg/dl (1,7 mmol/l) lub leczenie tego zaburzenia lipidowego zmniejszone stężenie HDL-Ch: <40 mg/dl (1,03 mmol/l) u mężczyzn i <50 mg/dl (1,29 mmol/l) u kobiet lub leczenie tego zaburzenia lipidowego podwyższone ciśnienie tętnicze: skurczowe 130 mmhg lub rozkurczowe 85 mmhg, lub leczenie rozpoznanego wcześniej nadciśnienia tętniczego zwiększone stężenie glukozy na czczo 100 mg/dl (5,6 mmol/l) lub wcześniej rozpoznana cukrzyca typu 2 WC waist circumference / obwód talii HDL-Ch high density lipoprotein cholesterol / cholesterol lipoprotein wysokiej gęstości T2DM type 2 diabetes mellitus / cukrzyca typu 2 OGTT oral glucose tolerance test / doustny test tolerancji glukozy 235
4 Szadkowska A., Pietrzak I., Szlawska J. et al. Abdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 2009, 15, In one of the most frequently used definition, National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III (NCEP/ ATP III), abdominal obesity is still one of five components of metabolic syndrome (6). In 2005 IDF announced a new definition in which abdominal obesity is an obligatory component of metabolic syndrome (5). In this definition border values of waist circumference were significantly decreased in comparison with values admitted by NCEP/ATP III. Moreover, different border values were created for particular ethnic groups. In children and adolescents the problem with defining abdominal obesity is more significant. Usually 90 percentile for sex and age is considered to be a border value. However, a question should be asked which growth charts would be referential. In case of BMI used as a criterion of obesity, International Obesity Task Force created BMI growth charts according to Table II: Characteristics of the study group Tabela II: Charakterystyka grupy badanej Parametr Parameter Age [years] Wiek [lata] Duration of diabetes [years] Czas trwania cukrzycy [lata] Daily dose of insulin [j./kg/d] Dawka insuliny [j./kg/d] Mean±SD Średnia±SD Range Zakres 14.8± ± ± HbA 1 c [%] 8.0± Total cholesterol [mg/dl] Cholesterol [mg/dl] 175.6± HDL-cholesterol [mg/dl] 60.8± Triglycerides [mg/dl] Triglicerydy [mg/dl] Height [cm] Wzrost [cm] Weight [kg] Masa [kg] Body Mass Index (BMI) [kg/m 2 ] Wskaźnik masy ciała [kg/m 2 ] Waist circumference [cm] Obwód talii [cm] Waist/Height Ratio WHtR Wskaźnik talia/wzrost (liczba niemianowana) Systolic blood pressure SBP [mmhg] Skurczowe ciśnienie tętnicze SBP [mmhg] Diastolic blood pressure DBP [mmhg] Rozkurczowe ciśnienie tętnicze DBP [mmhg] Body Fat [%] Zawartość tłuszczu w organizmie [%] 97.3± ± ± ± ± ± ± ± ± egdr [mg/kg/min] 6.2± data from many countries. They notice the risk of reaching BMI 25 kg/m 2 for overweight and 30 kg/m 2 for obesity at the age of 18 year (15). Overweight is diagnosed with BMI above IOFT 25 and obesity above IOFT 30 curve. The use of these growth charts allows comparing data from different world regions. There are no unified recommendations for waist circumference border values. Most investigators insist that obtained value should be compared with growth charts for local population. There is, however, a question if using current population data in the society with increasing prevalence of obesity does not overstate 90 percentile and automatically abdominal obesity is more rarely diagnosed. According to all mentioned limitations, some authors consider Waist/Height Rate (WHtR) as a good indicator of abdominal obesity. Central obesity can be diagnosed if WHtR is higher than 0.5 and this value does not depend on age and sex. Measurement of anthropometric indices of abdominal obesity seems to be important, as they could be easily available and cheap parameters evaluating the risk of cardiovascular disease. Savva et al. and Bitsorri et al. proved that waist circumference and WHtR are better than BMI in predicting cardiovascular disease (16, 17). Brambilla et al., by estimating visceral fat mass in children and adolescents at the age of 7-17 years with the use of magnetic resonance, proved that waist circumference and WHtR can be much more sensitive than BMI in identification of children at risk of metabolic disorders development (18). Prevalence of obesity and abdominal obesity in childhood is significantly increasing in many countries (14, 19). Also among type 1 diabetic children and adolescents excessive body mass is much more common (20). This observation is the basis of accelerator hypothesis formulated by Wilkin in which insulin resistance is one of three accelerators leading to diabetes development. Increasing prevalence of obesity through intensification of insulin resistance corresponds with increase of the morbidity in type 2 as well as type 1 diabetes mellitus (21). Wskaźnik talia/wzrost Waist/height rate 0,54 0,52 0,50 0,48 0,46 0,44 0,42 0,40 0,38 0,36 0,34 0,32 F(8, 145)=1.1851, p= Age [years] / Wiek [lata] Fig. 1. WHtR for girl and boys Ryc. 1. Wartości WHtR dla dziewcząt i chłopców Girls / Dziewczęta Boys / Chłopcy
5 Szadkowska A., Pietrzak I., Szlawska J. i wsp. In the presented study, WHtR was used to estimate prevalence of abdominal obesity in type 1 diabetic children and adolescents. That made it possible to compare it with the prevalence of abdominal obesity in the general population, in Lodz children at the age of 7-19 years, examined by Nawarycz et al. (14). They proved that WHtR value 0.5 could be used as a simplified and universal criterion of abdominal obesity prevalence for both sexes especially in case of adolescents (>13 years old). Abdominal obesity was twice more common in diabetic children than in general population. Similar tendency was observed in girls and boys. The lack of statistical significance is the result of a small number of examined diabetic children. Among diabetic children no significant differences in the prevalence of abdominal obesity between sexes were found. There were no statistically significant differences in absolute values of WHtR in particular years of age calendar of examined children as well. However, there was a correlation WHtR and components of metabolic syndrome as HDL-cholesterol concentration and blood pressure values. r = 0.59 p< Body Fat [%] % confidence Waist/height rate / Wskaźnik talia/wzrost Fig. 2. Correlation between WHtR and Body Fat % Ryc. 2. Korelacja między wskaźnikiem WHtR a zawartością tłuszczu w organizmie (Body Fat%) Table III: Comparison of the prevalence of abdominal obesity in adolescents with type 1 diabetes mellitus and in the population of Lodz children at the age years Tabela III: Porównanie częstości występowania otyłości brzusznej u młodzieży z cukrzycą typu 1 i w populacji dzieci łódzkich w wieku lat Children at the age years Diabetic children Dzieci chore na cukrzycę Lodz children p Dzieci w wieku lat Dzieci łódzkie* Total / Ogółem n/n % 14/ (CI95% ) 849/ (CI95% ) Girls / Dziewczęta n/n % 6/ / Boys / Chłopcy n/n % 8/ % 462/ * according to / według: T. Nawarycz. L. Ostrowska-Nawarycz (14) 237
6 Szadkowska A., Pietrzak I., Szlawska J. et al. Abdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 2009, 15, 4 Table IV: Comparison of patients with and without metabolic syndrome Tabela IV: Porównanie pacjentów z i bez zespołu metabolicznego Parameter / Parametr Patients without MS / Pacjenci bez ZM n=151 Patients with MS / Pacjenci z ZM n=12 p Age [years] / Wiek [lata] 14.7± ± Duration of diabetes [years] / Czas trwania cukrzycy [lata] 6.2± ± Daily dose of insulin [j./kg/d] / Dawka insuliny [j./kg/d] 0.95± ± HbA 1 c [%] 8.0± ± BMI [kg/m 2 ] / Wskaźnik masy ciała [kg/m 2 ] 21.2± ±3.5 <0.001* Body fat [%] / Zawartość tłuszczu w organizmie [%] 21.2± ±5.7 < * adjusted to sex and age / adjustowane do płci i wieku MS metabolic syndrome ZM zespół metaboliczny 238 Estimating WHtR relation with parameters describing the course of diabetes the only found correlation was with metabolic control of disease. No relation with diabetes duration or insulin dose was noticed. These results again show that 24-hour insulin requirement is not an ideal insulin resistance indicator. In this study the prevalence of metabolic syndrome according to IDF consensus definition was shown for the first time in type 1 diabetic children. The children older than 10 years were only included into the study as this is the youngest age when metabolic syndrome can be diagnosed according to IDF definition. One component of this definition was changed in this study. In general population, fasting hyperglycemia is indicator of insulin resistance and relative insulin deficiency. As all type 1 diabetic patients fulfill fasting hyperglycemia criterion, it was the reason for using egdr calculated according to worked out formula to evaluate insulin sensitivity (13). Prevalence of metabolic syndrome in adults as well as in children depends on the used definition (8). In NHANES study metabolic syndrome was observed in 6.4% of children and adolescents at the age of years (22). In Rodriquez-Morgan studies according to ATP III criteria metabolic syndrome was diagnosed in 6.5% of children at the age of years (23). However, in the Bogalusa Heart Study metabolic syndrome occurred in 9% of children at the age of 4-17 years (24). In present the study the metabolic syndrome prevalence among type 1 diabetic children was 7.4% according to IDF. In American population of Caucasian children at the age of years, metabolic syndrome prevalence estimated according to IDF criteria was 4.5% (25). Similarly to the study group, relation with the age of examined children was noticed. Among American children, the highest prevalence occurred in the group of children at the age of Metabolic syndrome diagnosed according to NCEP criteria was more frequent in adult type 1 diabetic patients than in the general population as well (26). There are no studies according to IDF criteria. It seems that obligatory abdominal obesity criterion in IDF definition can decrease metabolic syndrome prevalence frequency in type 1 diabetic patients. It should be emphasized that disturbances such as dyslipidemia and increased values of blood pressure in this group of patients can also result from other reasons apart from insulin resistance. We should remember that in type 1 diabetic patients macroangiopathy risk is much more higher than among people without glucose tolerance disturbances. The independent risk factors for the development of cardiovascular disease are hypertension and hyperlipidemia. Probably among type 1 diabetic patients, previous definition that took into consideration insulin resistance, high blood pressure values and serum lipid concentration, could be a better indicator of cardiovascular risk. When taking into account higher risk of macroangiopathy in type 1 diabetic patients and greater prevalence of abdominal obesity in this group, measurement of waist circumference as well as BMI should be regularly monitored in diabetic children and adolescents. Conclusions 1. The prevalence of abdominal obesity in type 1 diabetic children was higher than in the general population. 2. WHtR is associated with components of metabolic syndrome. 3. The patients with metabolic syndrome are characterized by older age and increased body fat. Supported by research grant of Ministry of Science and Higher Education No. NN References 1. James P.T.: Obesity: the worldwide epidemic. Clin. Dermatol., 2004, 22, Lobstein T.J., James W.P., Cole T.J.: Increasing levels of excess weight among children in England. Int. J. Obes. Relat. Metab. Disord., 2003, 27, Malecka-Tendera E., Mazur A.: Childhood obesity: a pandemic of the twenty-first century. Int. J. Obes., 2006, 30, suppl. 2, S1-S3. 4. Rasouli N., Kern P.A.: Adipocytokines and the metabolic complications of obesity. J. Clin. Endocrinol. Meta., 2008,93, 11, suppl 1, S64-S Consensus Group: The IDF consensus worldwide definition of the metabolic syndrome Lipsy R.J.: The National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III guidelines. J. Manag. Care Pharm., 2003, 9, suppl. 1, Amemiya S., Dobashi K., Urakami T. at al.: Metabolic syndrome in youths. Pediatr. Diabetes, 2007, 8, suppl. 9, Reinehr T., de Sousa G., Toschke A.M., Andler W.: Comparison of metabolic syndrome prevalence using eight different definitions: a critical approach. Arch. Dis. Child., 2007, 92,
7 Szadkowska A., Pietrzak I., Szlawska J. i wsp. 9. Zimmet P., Alberti K.G., Kaufman F. at al.: The metabolic syndrome in children and adolescents an IDF consensus report. Pediatr. Diabetes, 2007, 8, Retnakaran R., Zinman B.: Type 1 diabetes, hyperglycaemia, and the heart. Lancet, 2008, 371, Soedamah-Muthu S.S., Chaturvedi N., Witte D.R. at al.: Relationship between risk factors and mortality in type 1 diabetic patients in Europe: the EURODIAB Prospective Complications Study (PCS). Diabetes Care, 2008, 31, Wajchenberg B.L., Feitosa A.C., Rassi N. at al.: Glycemia and cardiovascular disease in type 1 diabetes mellitus. Endocr. Pract., 2008, 14, Szadkowska A.: Insulinooporność w cukrzycy typu 1 [Insulin resistance]. Rozprawa habilitacyjna. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L.: Otyłość brzuszna u dzieci i młodzieży - doświadczenia łódzkie. Endokr., Otyłość, Zaburz. Przem. Materii, 2007, 3, Cole T.J., Bellizzi M.C., Flegal K.M., Dietz W.H.: Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide: international survey. BMJ, 2000, 320, Bitsori M., Linardakis M., Tabakaki M., Kafatos A.: Waist circumference as a screening tool for the identification of adolescents with the metabolic syndrome phenotype. Int. J. Pediatr. Obes., 2009, [TOM PROSZĘ UZUP.], Savva S.C., Tornaritis M., Savva M.E. at al.: Waist circumference and waist-to-height ratio are better predictors of cardiovascular disease risk factors in children than body mass index. Int. J. Obes. Relat. Metab. Disord., 2000, 24, Brambilla P., Bedogni G., Moreno L.A. at al.: Crossvalidation of anthropometry against magnetic resonance imaging for the assessment of visceral and subcutaneous adipose tissue in children. Int. J. Obes., 2006, 30, Li C., Ford E.S., Mokdad A.H., Cook S.: Recent trends in waist circumference and waist-height ratio among US children and adolescents. Pediatrics, 2006, 118, e1390-e Libman I.M., Pietropaolo M., Arslanian S.A. at al.: Changing prevalence of overweight children and adolescents at onset of insulin-treated diabetes 11. Diabetes Care, 2003, 26, Wilkin T.J.: Diabetes mellitus: type 1 or type 2? The accelerator hypothesis. J. Pediatr., 2002, 141, Duncan G.E,, Li S,M, Zhou X,H: Prevalence and trends of a metabolic syndrome phenotype among U.S. adolescents, Diabetes Care, 2004, 27, Rodriguez-Moran M., Salazar-Vazquez B., Violante R., Guerrero-Romero F.: Metabolic syndrome among children and adolescents aged years. Diabetes Care, 2004, 27, Chen W., Srinivasan S.R., Li S. at al.: Metabolic syndrome variables at low levels in childhood are beneficially associated with adulthood cardiovascular risk: the Bogalusa Heart Study. Diabetes Care, 2005, 28, Ford E.S., Li C., Zhao G. at al.: Prevalence of the metabolic syndrome among U.S. adolescents using the definition from the International Diabetes Federation. Diabetes Care, 2008, 31, Thorn L.M., Forsblom C., Fagerudd J. at al.: Metabolic syndrome in type 1 diabetes: association with diabetic nephropathy and glycemic control (the FinnDiane study). Diabetes Care, 2005, 28, Received: Accepted: Konflikt interesów: nie zgłoszono 239
STRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoBlood pressure in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus the influence of body mass index and fat mass
ORIGINAL ARTICLES / Prace oryginalne Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 2009, 15, 4, 240-245 ISSN 1234-625X Blood pressure in children and adolescents with type 1 diabetes mellitus the influence
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoAleksandra Stańska-Perka ZABURZENIA METABOLICZNE U DZIECI ZAKAŻONYCH HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Aleksandra Stańska-Perka ZABURZENIA METABOLICZNE U DZIECI ZAKAŻONYCH HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoOcena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowomgr Anna Sobianek Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med. Mirosław Dłużniewski
mgr Anna Sobianek,,Ocena wpływu regularnej, kontrolowanej aktywności fizycznej na jakość życia i występowanie czynników ryzyka schorzeń sercowo-naczyniowych w populacji studentek Warszawskiego Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoZałożenia i cele: Postanowiłam zbadać i przeanalizować:
Streszczenie. Wstęp: Starzejące się społeczeństwa całej Europy, skutki wysoko rozwiniętej cywilizacji urbanistyczno-technicznej, oddalenie człowieka od natury, ogromny postęp nauki i techniki, powodują
Bardziej szczegółowopośrednich wykładników insulinooporności (lipidogram, BMI) oraz stężenia fetuiny A w momencie rozpoznania cukrzycy typu 1 na wystąpienie i czas
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Wydział Lekarski Aleksandra Pyziak-Skupień Rozprawa doktorska: Ocena klinicznych i biochemicznych wykładników występowania częściowej remisji klinicznej w przebiegu cukrzycy
Bardziej szczegółowoZespół metaboliczny u dzieci i młodzieży doświadczenia własne Metabolic syndrome in children and adolescents in own clinical observation
Pediatr Med Rodz 2009, 5 (4), p. 254-258 Irena Białokoz-Kalinowska 1, Joanna Zapolska 2, Janina Piotrowska-Jastrzębska 1 Received: 25.11.2009 Accepted: 08.12.2009 Published: 31.12.2009 Zespół metaboliczny
Bardziej szczegółowoHas the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?
Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950? Joanna Wibig Department of Meteorology and Climatology, University of Lodz, Poland OUTLINE: Motivation Data Heat wave frequency measures
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny. Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie
Gdański Uniwersytet Medyczny Mgr Karolina Kuźbicka Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie Rozprawa doktorska Promotor: dr hab. n.
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE / ABSTRACT
STRESZCZENIE / ABSTRACT Wstęp: Rtęć jest metalem o silnym działaniu neuro, nefro i hepatotoksycznym oraz zwiększającym ryzyko chorób układu krążenia. Pracownicy zatrudnieni w zakładach przemysłowych wykorzystujących
Bardziej szczegółowoEmilia Kolarzyk, Anna Janik, Jacek Kwiatkowski
Kolarzyk Probl Hig E Epidemiol i wsp. Ocena 2011, ryzyka 92(4): zespołu 741-746 metabolicznego u dzieci z nadwagą i otyłością. Część I. Antropometryczne... 741 Ocena ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci
Bardziej szczegółowowskaźnik WHR. Ocenie poddano także skład ciała wykorzystując analizator składu ciała TANITA BC 554. Na podstawie uzyskanych wyników wysunięto
STRESZCZENIE Nadwaga i otyłość stanowią globalny problem zdrowotny ze względu na skalę i powszechność jego występowania. Są problemem złożonym, obejmującym nie tylko aspekt medyczny, ale też odzwierciedlającym
Bardziej szczegółowoaforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Bardziej szczegółowoPomiar obwodu talii u dzieci i młodzieży narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
Pomiar obwodu talii u dzieci i młodzieży narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Waist circumference measurement in children and adolescents as a screening tool for assessing
Bardziej szczegółowoKatedra Patofizjologii, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn 2
Martyna Szczubełek 1, Piotr Zielecki 1, Norbert Kwella 2, Tomasz Stompór 2, Joanna Harazny 1, 3 PRACA ORYGINALNA 1 Katedra Patofizjologii, Wydział Nauk Medycznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
Bardziej szczegółowoJak oceniać otyłość brzuszną u pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym?
Joanna Dziwura-Ogonowska 1, Rafał Heryć 2, Karolina Mierska 2, Anna Modrzejewska 2, Tomasz Miazgowski 1, Krystyna Widecka 1 PRACA ORYGINALNA 1 Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoRozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta www.michalbereta.pl 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów Wiemy, że możemy porównywad klasyfikatory np. za pomocą kroswalidacji.
Bardziej szczegółowoHemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010
HemoRec in Poland Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and 2009 04/2010 Institute of Biostatistics and Analyses. Masaryk University. Brno Participating
Bardziej szczegółowoczynnikami ryzyka i chorobami układu sercowo-naczyniowego.
LEK. ALICJA DUDZIK-PŁOCICA KATEDRA I KLINIKA KARDIOLOGII, NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I CHORÓB WEWNĘTRZNYCH WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY KIEROWNIK KATEDRY I KLINIKI: PROF. MAREK KUCH Ocena użyteczności
Bardziej szczegółowoCukrzyca a kamica żółciowa
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Paweł Kotarski, Agnieszka B. Niebisz, Janusz Krzymień Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytetu Medycznego w Warszawie Cukrzyca a kamica
Bardziej szczegółowoKALKULATOR WARTOŚCI PERCENTLOWYCH CECH MEDYCZNYCH
KALKULATOR WARTOŚCI PERCENTLOWYCH CECH MEDYCZNYCH Tadeusz NAWARYCZ 1,2, Krzysztof PYTEL 1, Lidia OSTROWSKA NAWARYCZ 2 1 Department of Networking and Operating Systems, Academy of Humanities and Economics
Bardziej szczegółowoCracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005
Cracow University of Economics Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Key Note Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit CE Europe
Bardziej szczegółowoROZPOWSZECHNIENIE ZESPOŁU METABOLICZNEGO ORAZ POSZCZEGÓLNYCH JEGO SKŁADOWYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM U OSÓB W WIEKU 30 65 LAT
Nowiny Lekarskie 2009, 78, 1, 3 7 ANDRZEJ SZCZEPANIAK 1, BARBARA CZEKALSKA 1, MARTA GLURA 2, HANNA STANKOWIAK-KULPA 1, MARIAN GRZYMISŁAWSKI 1 ROZPOWSZECHNIENIE ZESPOŁU METABOLICZNEGO ORAZ POSZCZEGÓLNYCH
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet
Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet Risk factors of alcohol use disorders in females Monika Olejniczak Wiadomości Psychiatryczne; 15(2): 76 85 Klinika Psychiatrii Dzieci i
Bardziej szczegółowoUrszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoWydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej PRACA DOKTORSKA. Sylwia Płaczkowska
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej PRACA DOKTORSKA Sylwia Płaczkowska Laboratoryjne wskaźniki profilu metabolicznego w ocenie ryzyka wystąpienia insulinooporności u ludzi młodych Laboratory
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Skoczeń M. i inni: Występowanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej u dzieci z otyłością prostą w zależności od wieku oraz stopnia otyłości Vol. 13/2014 Nr 4(49) Endokrynologia Pediatryczna
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Zatorska-Karpuś M. i inni: Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci Vol. 8/2009 Nr 2(27) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u
Bardziej szczegółowoCzy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?
Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,
Bardziej szczegółowoHelena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019
Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoTrend in drug use in Poland
Prevalence and patterns of drug use among general population Indicator (GPS) Annual Expert Meeting 214 Trend in drug use in Poland Janusz Sierosławski Institute of Psychiatry i Neurology Warsaw Lisbon,
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE
Ocena jakości życia oraz występowania objawów lękowych i depresyjnych u pacjentek z zespołem policystycznych jajników STRESZCZENIE Zespół policystycznych jajników występuje u 5-10% kobiet w wieku rozrodczym.
Bardziej szczegółowoPrevalence of metabolic syndrome and its components in the young adult-students of universities in Lodz, Poland
ORYGINAL ARTICLES / Prace oryginalne Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 21, 16, 4, 277-283 ISSN 281-237X Prevalence of metabolic syndrome and its components in the young adult-students of
Bardziej szczegółowoOcena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi
Mikołaj Trizna Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi przebywających na oddziałach psychiatrii sądowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab.n.med. Tomasz Adamowski,
Bardziej szczegółowoSSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like
SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1 I SSW1.1, HFW Fry #65, Zeno #67 Benchmark: Qtr.1 like SSW1.2, HFW Fry #47, Zeno #59 Benchmark: Qtr.1 do SSW1.2, HFW Fry #5, Zeno #4 Benchmark: Qtr.1 to SSW1.2,
Bardziej szczegółowoPraca oryginalna Original Paper Pediatr Endocrinol Diabetes Metab 2015;23,1:15-22 DOI: 10.18544/PEDM-21.01.0020
Praca oryginalna Original Paper Pediatr Endocrinol Diabetes Metab 2015;23,1:15-22 DOI: 10.18544/PEDM-21.01.0020 redakcja@pediatricendocrinology.pl www.pediatricendocrinology.pl www.pteidd.pl Czy dzieci
Bardziej szczegółowoOcena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę.
lek. med. Ewa Czapińska-Ciepiela Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor Prof. dr hab. n. med. Jan Kochanowski II Wydział
Bardziej szczegółowoKatarzyna Modrzyńska. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Katarzyna Modrzyńska Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych OCENA PROCESU PRZEJŚCIA MŁODYCH OSÓB Z CUKRZYCĄ TYPU 1 SPOD DIABETOLOGICZNEJ OPIEKI PEDIATRYCZNEJ DO OPIEKI INTERNISTYCZNEJ W LATACH 2010
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Lek. Łukasz Kłodziński Promotor - Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Wisłowska
STRESZCZENIE Lek. Łukasz Kłodziński Promotor - Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Wisłowska Porównanie współchorobowości u pacjentów z Reumatoidalnym Zapaleniem Stawów, Toczniem Rumieniowatym Układowym i
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 218 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 218 SECTIO D 2003 Zakład Biochemii Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie Departments of Biometry *Physiology,
Bardziej szczegółowoTychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)
Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoCardiovascular risk factors in relatives of type 2 diabetics with normal glucose tolerance test and elevated one-hour plasma glucose
/ORIGINAL PAPERS Cardiovascular risk factors in relatives of type 2 diabetics with normal glucose tolerance test and elevated one-hour plasma glucose Endokrynologia Polska/Polish Journal of Endocrinology
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 11/2012 Nr 1(38) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego u dzieci w wieku 1 7 lat z otyłością prostą Risk of metabolic syndrome in children 1
Bardziej szczegółowois being observed in developing countries what is related to worldwide epidemic of obesity due to atherogenic diet rich in calories, genetic
Streszczenie Cukrzyca jako choroba społeczna i cywilizacyjna przybrała na przełomie XX i XXI wieku rozmiary epidemii. Szczególnie wzrost liczby chorych na cukrzycę typu 2 (T2DM) obserwuje się w krajach
Bardziej szczegółowozęstość występowania komponentów zespołu metabolicznego wśród 18-letniej młodzieży ocena zmian w okresie rocznej obserwacji
P R A C A O R Y G I N A L N A Ewa Kawalec-Kajstura, Iwona Malinowska-Lipień, Agata Reczek, Tomasz Brzostek Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego i Środowiskowego, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa,
Bardziej szczegółowoSWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu Karolina Horodyska Warunki skutecznego promowania zdrowej diety i aktywności fizycznej: dobre praktyki w interwencjach psychospołecznych
Bardziej szczegółowoestrogenowego α a objawami zespołu menopauzalnego badanych kobiet; estrogenowego α a lipidogramem badanych kobiet;
11.Streszczenie Liczne badania sugerują, że zmniejszenie stężenia endogennych estrogenów po menopauzie jest przyczyną dolegliwości menopauzalnych i może być krytycznym czynnikiem ryzyka chorób nasilających
Bardziej szczegółowoWybrane czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej
Joanna Sulicka, Maria Fornal, Barbara Gryglewska, Barbara Wizner, Tomasz Grodzicki PRACA ORYGINALNA Katedra Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
Bardziej szczegółowoOcena wpływu wybranych czynników na występowanie zaburzeń lipidowych u osób otyłych
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Agata Bronisz, Katarzyna Napiórkowska, Aleksandra Srokosz, Małgorzata Sobiś-Żmudzińska, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii, Uniwersytet Mikołaja
Bardziej szczegółowoGdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik
Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Beata Wieczorek-Wójcik Poziom obsad pielęgniarskich a częstość i rodzaj zdarzeń
Bardziej szczegółowoTHE INTERDEPENDENCE OF NUTRITIONAL STATUS AND BLOOD PRESSURE IN FEMALE STUDENTS
Medical and Biological Sciences, 2013, 27/2, 49-55 ORIGINAL ARTICLE / PRACA ORYGINALNA THE INTERDEPENDENCE OF NUTRITIONAL STATUS AND BLOOD PRESSURE IN FEMALE STUDENTS WSPÓŁZALEŻNOŚĆ MIĘDZY STANEM ODŻYWIENIA
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska
Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Lekarski Jarosław Woźniak Rozprawa doktorska Ocena funkcji stawu skokowego po leczeniu operacyjnym złamań kostek goleni z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego
Bardziej szczegółowoPrevalence of excessive body weight and high blood pressure in children and adolescents in the city of Łódź
Original article Prevalence of excessive body weight and high blood pressure in children and adolescents in the city of Łódź Lidia Ostrowska-Nawarycz, Tadeusz Nawarycz Department of Human Physiology and
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoLek. med. Arkadiusz Soski. Streszczenie
Lek. med. Arkadiusz Soski Streszczenie Wstęp Rozwojową dysplazję stawu biodrowego (DDH developmental dysplasia of the hip) uznaje się za najczęstszą wadę u noworodków i niemowląt. Wada ta powstać może
Bardziej szczegółowoJustyna Kinga Stępkowska
Warszawski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauki o Zdrowiu Justyna Kinga Stępkowska Ilościowa ocena wybranych antygenów nowotworowych u zdrowych kobiet stosujących dwuskładnikową antykoncepcję hormonalną
Bardziej szczegółowoUnderweight, overweight and obesity in girls at the age of 7-19 years from the Lubelskie Province in the years
Prace oryginalne / Original articles Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 20, 19, 1, 11-17 ISSN 2081-7X Underweight, overweight and obesity in girls at the age of 7-19 years from the Lubelskie
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoGDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY mgr Magdalena Pinkowicka WPŁYW TRENINGU EEG-BIOFEEDBACK NA POPRAWĘ WYBRANYCH FUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z ADHD Rozprawa doktorska Promotor dr hab. n. med. Andrzej Frydrychowski,
Bardziej szczegółowoZakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,
Bardziej szczegółowoConvolution semigroups with linear Jacobi parameters
Convolution semigroups with linear Jacobi parameters Michael Anshelevich; Wojciech Młotkowski Texas A&M University; University of Wrocław February 14, 2011 Jacobi parameters. µ = measure with finite moments,
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoEkonomiczne i społeczno-demograficzne czynniki zgonów osób w wieku produkcyjnym w Polsce w latach
UNIWERSTYTET EKONOMICZNY W POZNANIU WYDZIAŁ EKONOMII Mgr Marta Majtkowska Ekonomiczne i społeczno-demograficzne czynniki zgonów osób w wieku produkcyjnym w Polsce w latach 2002-2013 Streszczenie rozprawy
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoWstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE
Dzieciństwo w cieniu schizofrenii przegląd literatury na temat możliwych form pomocy i wsparcia dzieci z rodzin, gdzie jeden z rodziców dotknięty jest schizofrenią Childhood in the shadow of schizophrenia
Bardziej szczegółowoWPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN FUNKCJONALNY KOBIET PO 65 ROKU ŻYCIA Z OSTEOPOROZĄ
WPŁYW AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ NA STAN FUNKCJONALNY KOBIET PO 65 ROKU ŻYCIA Z OSTEOPOROZĄ Streszczenie: Wstęp: Proces starzenia się w naturalny sposób wpływa na ograniczenie sprawności, nawet w sytuacji zachowania
Bardziej szczegółowoSTOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI
Wojciech Marcin Orzechowski STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI DEPRESYJNYMI DO LECZENIA TYCH ZABURZEŃ Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk o zdrowiu Promotor: prof. dr hab. n. med.,
Bardziej szczegółowoAnalysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2
Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2 aaaklnictzzjb9tgfmcnadpg7oy0lxa9edva9kkapdarhyk2k7gourinlwsweyzikuyiigvyleiv/cv767fpf/5crc1xt9va5mx7w3m/ecuqw1kuztpx/rl3/70h73/w4cog9dhhn3z62d6jzy+yzj766txpoir9nzszisjynetqr+rvlfvyoozu5xbybpsxb1wahul8phczdt2v4zgchb7uecwphlyigrgkjcyiflfyci0kxnmr4z6kw0jsokvot8isntpa3gbknlcufiv/h+hh+eur4fomd417rvtfjoit5pfju6yxiab2fmwk0y/feuybobqk+axnke8xzjjhfyd8kkpl9zdoddkazd5j6bzpemjb64smjb6vb4xmehysu08lsrszopxftlzee130jcb0zjxy7r5wa2f1s2off2+dyatrughnrtpkuprlcpu55zlxpss/yqe2eamjkcf0jye8w8yas0paf6t0t2i9stmcua+inbi2rt01tz22tubbqwidypvgz6piynkpobirkxgu54ibzoti4pkw2i5ow9lnuaoabhuxfxqhvnrj6w15tb3furnbm+scyxobjhr5pmj5j/w5ix9wsa2tlwx9alpshlunzjgnrwvqbpwzjl9wes+ptyn+ypy/jgskavtl8j0hz1djdhzwtpjbbvpr1zj7jpg6ve7zxfngj75zee0vmp9qm2uvgu/9zdofq6r+g8l4xctvo+v+xdrfr8oxiwutycu0qgyf8icuyvp/sixfi9zxe11vp6mrjjovpmxm6acrtbia+wjr9bevlgjwlz5xd3rfna9g06qytaoofk8olxbxc7xby2evqjmmk6pjvvzxmpbnct6+036xp5vdbrnbdqph8brlfn/n/khnfumhf6z1v7h/80yieukkd5j0un82t9mynxzmk0s/bzn4tacdziszdhwrl8x5ako8qp1n1zn0k6w2em0km9zj1i4yt1pt3xiprw85jmc2m1ut2geum6y6es2fwx6c+wlrpykblopbuj5nnr2byygfy5opllv4+jmm7s6u+tvhywbnb0kv2lt5th4xipmiij+y1toiyo7bo0d+vzvovjkp6aoejsubhj3qrp3fjd/m23pay8h218ibvx3nicofvd1xi86+kh6nb/b+hgsjp5+qwpurzlir15np66vmdehh6tyazdm1k/5ejtuvurgcqux6yc+qw/sbsaj7lkt4x9qmtp7euk6zbdedyuzu6ptsu2eeu3rxcz06uf6g8wyuveznhkbzynajbb7r7cbmla+jbtrst0ow2v6ntkwv8svnwqnu5pa3oxfeexf93739p93chq/fv+jr8r0d9brhpcxr2w88bvqbr41j6wvrb+u5dzjpvx+veoaxwptzp/8cen+xbg==
Bardziej szczegółowoKatarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE
Pomorski Uniwersytet Medyczny Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE Promotor: dr hab. prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoRadiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoCracow University of Economics Poland
Cracow University of Economics Poland Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions 2000-2005 - Keynote Speech - Presented by: Dr. David Clowes The Growth Research Unit,
Bardziej szczegółowoZespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1.
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS 367 Zespół Omenna u kuzynów: różny przebieg kliniczny i identyczna mutacja genu RAG1. Omenn s syndrome in cousins: different clinical course and identical RAG1 mutation
Bardziej szczegółowomgr Karolina Strach Tytuł rozprawy doktorskiej: Promotor rozprawy: Promotor pomocniczy Streszczenie
mgr Karolina Strach Tytuł rozprawy doktorskiej: Zachowania zdrowotne kobiet po menopauzie pracujących w rolnictwie a występowanie wybranych czynników ryzyka chorób układu krążenia Promotor rozprawy: prof.
Bardziej szczegółowoROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski
Mateusz Romanowski Wpływ krioterapii ogólnoustrojowej na aktywność choroby i sprawność chorych na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Dr hab., prof. AWF Anna Straburzyńska-Lupa
Bardziej szczegółowoQUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS OF FINGERPRINT BIOMETRIC TEMPLATES
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 74 Nr kol. 1921 Adrian KAPCZYŃSKI Politechnika Śląska Instytut Ekonomii i Informatyki QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS
Bardziej szczegółowoZaburzenia gospodarki elektrolitowej u chorych z zespołem metabolicznym
PRACA ORYGINALNA Zaburzenia gospodarki elektrolitowej u chorych z zespołem metabolicznym Electrolyte equilibrium disorders in patients with metabolic syndrome Sławomir Szydlik, Justyna Jankowska-Szydlik,
Bardziej szczegółowoŁukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Łukasz Supronowicz ZASTOSOWANIE NIEINWAZYJNYCH BIOMARKERÓW DO DIAGNOSTKI ALKOHOLOWYCH CHORÓB WĄTROBY Rozprawa
Bardziej szczegółowoWczesny i zaawansowany rak piersi
Warszawa, 14.12.2017 Wczesny i zaawansowany rak piersi Dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld 1 Breast Cancer (C50): 1971-2011 Age-Standardised One-Year Net Survival, England and Wales Please include
Bardziej szczegółowoAkademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny
Akademia Morska w Szczecinie Wydział Mechaniczny ROZPRAWA DOKTORSKA mgr inż. Marcin Kołodziejski Analiza metody obsługiwania zarządzanego niezawodnością pędników azymutalnych platformy pływającej Promotor:
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 8/2009 Nr 2(27) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u dzieci z otyłością prostą The Prevalence of Metabolic Syndrome in Children
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoEwa Raczkowska. Wpływ modyfikacji składu wybranych potraw jarskich na odpowiedź glikemiczną w zależności od stanu odżywienia i wieku badanych
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydział Nauk o Żywności Ewa Raczkowska Wpływ modyfikacji składu wybranych potraw jarskich na odpowiedź glikemiczną w zależności od stanu odżywienia i wieku badanych
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE. Powikłania otyłości i nadwagi u dzieci i młodzieży. Obesity and Overweight Complications in Children and Youth
PRACE ORYGINALNE Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 3, 201 207 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Beata Całyniuk A, C, D, Anna Łukasik B, C, Elżbieta Szczepańska D, Elżbieta Grochowska-Niedworok
Bardziej szczegółowoOtyłość brzuszna u dzieci i młodzieży doświadczenia łódzkie
P R A C A O R Y G I N A L N A ISSN 1734 3321 Tadeusz Nawarycz, Lidia Ostrowska-Nawarycz Zakład Fizjologii Człowieka i Biofizyki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Otyłość brzuszna u dzieci i młodzieży doświadczenia
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.
ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS. Strona 1 1. Please give one answer. I am: Students involved in project 69% 18 Student not involved in
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 9/2010 Nr 3(32) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Evaluation of Auxologic Development in Children Born Small for Gestational Age Ocena rozwoju auksologicznego dzieci urodzonych ze
Bardziej szczegółowoOcena związku stanu psychicznego oraz poczucia wpływu na przebieg choroby ze stanem klinicznym oraz skutecznością leczenia u osób z cukrzycą typu 2.
Warszawski Uniwersytet Medyczny II Klinika Psychiatryczna Ocena związku stanu psychicznego oraz poczucia wpływu na przebieg choroby ze stanem klinicznym oraz skutecznością leczenia u osób z cukrzycą typu
Bardziej szczegółowoOCENA CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U MŁODZIEŻY W WIEKU LAT W POLSCE PRZY ZASTOSOWANIU TRZECH RÓŻNYCH NARZĘDZI BADAWCZYCH
PRZEGL EPIDEMIOL 2007; 61: 585-592 Maria Jodkowska, Izabela Tabak, Anna Oblacińska OCENA CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U MŁODZIEŻY W WIEKU 13-15 LAT W POLSCE PRZY ZASTOSOWANIU TRZECH RÓŻNYCH
Bardziej szczegółowo