Badanie wpływu ujemnych temperatur na właściwości tribologiczne materiałów polimerowych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Badanie wpływu ujemnych temperatur na właściwości tribologiczne materiałów polimerowych"

Transkrypt

1 Anita Ptak 1, Politechnika Wrocławska Badanie wpływu ujemnych temperatur na właściwości tribologiczne materiałów polimerowych 1 Wprowadzenie Rozwój nowych technologii powoduje wzrost zainteresowania wieloma materiałami pracującymi w różnych warunkach otoczenia, w szczególności materiałami polimerowymi zastępującymi coraz częściej tradycyjne materiały metalowe. Z biegiem lat coraz większym zainteresowaniem cieszą się badania przeprowadzane w niskiej temperaturze [2, 3]. Badania nad własnościami materiałów polimerowych w niskiej temperaturze zapoczątkowane były już w roku 1960 podczas początkowych etapów badań przestrzeni kosmicznej. W późniejszych czasach zaczęto badać te materiały zwracając uwagę na nowe rozwiązania, także w nadprzewodnictwie, czy technologiach elektronicznych [1]. Od tamtego czasu powstało wiele publikacji związanych z własnościami polimerów w niskiej temperaturze, jednak nadal jest wiele problemów, które pozostają w tej dziedzinie nierozwiązane. Ważną własnością materiałów polimerowych, która czyni je interesującymi pod kątem zastosowania w parach tribologicznych, jest duża podatność na zmianę temperatury. Moduł Younga i twardość tych materiałów są znacznie wyższe w niskiej temperaturze w porównaniu do temperatury pokojowej, przewodność cieplna natomiast wraz z temperaturą maleje [4, 8, 9]. Wszystkie te czynniki w konsekwencji prowadzą do zmiany procesu tarcia i zużywania się materiałów współpracujących ślizgowo ze sobą. Obecne badania materiałów polimerowych w kriogenicznych warunkach wykazują zmniejszanie współczynnika tarcia kinetycznego oraz zużycia wraz ze spadkiem temperatury. Stwierdzono także, że proces tarcia w niskiej temperaturze zależy od czynnika chłodzącego [5, 6, 11]. Tematyka procesów tribologicznych w niskiej temperaturze jest na tyle interesująca, iż dotychczasowe badania właściwości materiałów polimerowych ograniczały się głównie do zakresu temperatur sięgających zera absolutnego. Niewiele jest opracowań opisujących zachowanie się tworzyw sztucznych w niskiej temperaturze, ale nie przekraczającej wartości, jakie można uzyskać w obecnych warunkach atmosferycznych, to jest nie mniej niż T = -50 C. Zakres temperatury planowanych badań tribologicznych to T = (-50 0) C. Obszarem zastosowań termoplastycznych materiałów polimerowych, jakiemu dedykowane są badania to przede wszystkim przemysł motoryzacyjny oraz sektor budowy maszyn odkrywkowych, gdzie elementami z tworzyw sztucznych są głównie łożyska, wszelkiego rodzaju uszczelnienia, czy koła zębate. Zmiana własności mechanicznych materiałów polimerowych wykorzystywanych w budowie maszyn i urządzeń nie pozostaje bez znaczenia dla jakości ich pracy: zwiększenie oporów ruchu, pogorszenie sprawności, wzrost zużywania się elementów polimerowych itd. [7, 10]. Poruszana tematyka nie jest szeroko opisana w literaturze, dane doświadczalne dotyczące procesu tarcia i opisaniu zjawisk zachodzących w niskiej temperaturze są trudno dostępne przede wszystkim ze względu na małą liczbę publikacji, ale i także na koszt wykonywania takich badań. Program badań Badania tribologiczne, których celem było określenie współczynnika tarcia kinetycznego μ k w niskiej temperaturze, wykonano dla następujących materiałów polimerowych: poliamid PA6, poliimid eterowy PEI, 1 A. Ptak Politechnika Wrocławska, Wydział Mechaniczny. E: anita.ptak@pwr.wroc.pl Logistyka 4/

2 poli(tereftalan etylenu) PET, politetrafluoroetylen PTFE, polieteroeteroketon PEEK. Słuszność wyboru powyższych polimerów do badań potwierdzona jest popularnością stosowania tych materiałów na ślizgowe elementy maszyn i urządzeń [12]. Podczas badań tribologicznych polimerowe materiały współpracowały ślizgowo ze stalowymi przeciwelementami o postaci tarcz (styk rozłożony typu powierzchnia-powierzchnia). Do przeprowadzenia badań tarcia wykorzystano tester tribologiczny T-25 do badań tarcia i zużycia w niskich temperaturach wyprodukowany w Instytucie Technologii Eksploatacji Państwowym Instytucie Badawczym w Radomiu. Stanowisko to zapewnia przeprowadzenie testów w typowym skojarzeniu typu trzpień-tarcza ( pin-on-disc ) we względnym ruchu obrotowym. Tester ten umożliwia wykonanie badań tribologicznych w zakresie temperatury T = (-50 0) C. Polimerowe próbki wykorzystane do badań w testerze miały kształt sworznia o średnicy d = 4 mm i długości l = 15mm. Badanie na testerze polegało na wprawieniu w ruch obrotowy metalowego przeciwelementu, którym była stalowa tarcza wykonana ze stali ŁH15. Drugim elementem ślizgowej pary tribologicznej był polimerowy sworzeń. Próbka ta umocowana była w specjalnym uchwycie zabezpieczającym ją przed odkształceniami, które mogą powstać podczas procesu tarcia. Podczas eksperymentu uchwyt z polimerową próbką umocowany był na ramieniu w takiej odległości, aby proces tarcia zachodził na promieniu r = 9 mm. Siła tarcia powstająca podczas współpracy pary ślizgowej mierzona była przy pomocy czujnika tensometrycznego i przesyłana do specjalnego oprogramowania napisanego do testera tribologicznego T-25. Zaplanowany eksperyment przeprowadzono w następujących temperaturach: 0 C, -10 C, -20 C, -30 C, - 40 C, -50 C. Parametry przyjęte podczas badań zostały dobrane adekwatnie do odtworzenia warunków panujących w czasie procesu tarcia w węzłach ślizgowych elementów maszyn i urządzeń i wynoszą odpowiednio: nacisk jednostkowy p = 1MPa oraz prędkość ślizgania v = 1m/s. Przeprowadzony eksperyment odbywał się w warunkach tarcia technicznie suchego ze względu na stworzenie granicznych warunków pracy węzłów ślizgowych. Przeprowadzone badania wstępne miały umożliwić określenie optymalnego czasu pomiaru siły tarcia, po którym następowało ustabilizowanie się wartości współczynnika tarcia kinetycznego μ k. Program badań obejmuje również analizę powierzchni polimerowych próbek, które współpracowały ślizgowo ze stalowym przeciwelementem, zarówno przed badaniami tribologicznymi, jak i po nich. Badanie stanu powierzchni obejmowało wykonanie zdjęć mikroskopowych przy wykorzystaniu optycznego mikroskopu pomiarowego firmy Nikon MM-40/L3FA wyposażonego w system cyfrowej analizy obrazu MicroScan. Analizę powierzchni przeprowadzono również przy użyciu profilometru interferometrycznego Talysurf CCI firmy Taylor Hobson, które wyposażone zostało w oprogramowania Talysurf CCI oraz TalyMap Platinum umożliwiające zarówno analizę 2D (profile) jak i 3D (topografia), a także pozwalające na wyznaczenie takich wielkości, jak: parametry chropowatości, parametry falistości, krzywe nośności, rozkład amplitudy, objętość, odległości. Wyniki pomiarów W celu określenia współczynnika tarcia kinetycznego μ k materiałów polimerowych po stali w zadanym zakresie temperatury, zostały przeprowadzone 3 serie pomiarów zgodnie z wcześniej opisanym planem eksperymentu. Trzy powtórzenia to minimalna wystarczająca ilość, by móc uznać eksperyment za wiarygodny pod kątem powtarzalności a także wystarczająca ilość, by móc na ich podstawie opracować program badań zasadniczych. Przykładowy wykres zmiany siły tarcia Ft [N] w czasie t [s] przedstawiono na rysunku 1 i dotyczy on pary ślizgowej PEI stal. Wykres ten przestawia zmianę siły tarcia w czasie t = 1000 s. i w temperaturze T = - 50 C. Pomiary współczynnika tarcia kinetycznego μ k dla pomiarów w każdej wartości temperatury natomiast przedstawione zostały w tablicy Logistyka 4/2013

3 Wykonano również zdjęcia mikroskopowe powierzchni polimerowych współpracujących ślizgowo za stalowym przeciwelementem. Zdjęcia wykonane przy pomocy optycznego mikroskopu pomiarowego zostały wykonane przy powiększeniu 100x ze względu na najlepsze zobrazowanie zmian, jakie zaszły po procesie tarcia. Wybrane wyniki przedstawione są na rysunku 2. Zdjęcia z profilometru interferometrycznego natomiast zostały wykonane w powiększeniu 5x, co pozwoliło na uzyskanie obrazu polimerowych powierzchni o wymiarach 1,6 x 1,6 mm. Wybrane wyniki przedstawione są na rysunku 3. Rys. 1 Przykładowy wykres zmiany siły tarcia Ft[N] w czasie t [s] dla pary ślizgowej PEI stal w temperaturze T = -50 C. Tablica 1. Tabela wyników współczynnika tarcia kinetycznego μ k w zakresie temperatury T = (-50 0) C. Temperatura [ C] materiałów polimerowych po stali Materiał średnia σ średnia σ średnia σ średnia σ średnia σ średnia σ PA6 0,30 0,12 0,32 0,12 0,34 0,09 0,35 0,09 0,20 0,09 0,20 0,08 PEI 0,55 0,05 0,54 0,12 0,50 0,06 0,46 0,04 0,40 0,08 0,37 0,13 PET 0,20 0,02 0,21 0,02 0,21 0,04 0,22 0,05 0,21 0,03 0,11 0,02 PTFE 0,24 0,02 0,23 0,01 0,21 0,02 0,21 0,02 0,20 0,03 0,19 0,04 PEEK 0,38 0,03 0,36 0,01 0,34 0,03 0,35 0,01 0,33 0,03 0,30 0,08 Rys. 2. Przykładowe zdjęcia z optycznego mikroskopu pomiarowego powierzchni polimerowej współpracującej ze stalowym przeciwelementem przed i po badaniach tribologicznych dla pary ślizgowej PEI-stal, a) obraz wykonany przed procesem tarcia, b) obraz wykonany po procesie tarcia. Logistyka 4/

4 Rys. 3. Przykładowe zdjęcia z profilometru interferometrycznego powierzchni polimerowej współpracującej ze stalowym przeciwelementem przed i po badaniach tribologicznych dla pary ślizgowej PEI-stal, a) obraz wykonany przed procesem tarcia, b) obraz wykonany po procesie tarcia. Wnioski Zaplanowane badania tribologiczne wykonano na nowoczesnej aparaturze badawczej, która wyposażona jest w rozwiązania z zakresu techniki pomiarowej i automatyki gwarantujące zachowanie odpowiedniej powtarzalności i porównywalności. Uzyskane wyniki badań dotyczące współczynnika tarcia kinetycznego μ k charakteryzowały się dobrą powtarzalnością, którą potwierdzają wartości obliczonego odchylenia standardowego. Wykonano również analizę występowania błędu grubego za pomocą testu Dixona. Test ten pozwala na wyeliminowanie wartości znacznie odstającej od pozostałych powstałej w wyniku jednorazowego wpływu przyczyny działającej przejściowo. Test Dixona potwierdził, że wszystkie uzyskane wartości współczynnika tarcia kinetycznego μ k nie zaliczają się do pomiarów odstających. Analiza przebiegu zmian współczynnika tarcia kinetycznego μ k dla wszystkich badanych materiałów polimerowych po stali pozwala zauważyć jego zmianę uzależnioną od zmiany temperatury otoczenia, w którym zachodziło tarcie. Uzyskane wyniki badań pozwoliły zauważyć, że wraz ze spadkiem temperatury (w badanym zakresie od -50 C do 0 C) obniża się wartość współczynnika tarcia kinetycznego μ k. Fakt ten jest potwierdzeniem doniesień literaturowych w pracach [5, 6, 11], choć przeprowadzane tam badania wykonywane były w znacznie szerszym zakresie niskiej temperatury. Zmiany te nie mają jednak charakteru liniowego. W przypadku materiału PA6 na przykład, spadek mierzonego współczynnika tarcia kinetycznego μ k nastąpił dopiero w temperaturze T = -40 C, wcześniej parametr ten wzrastał w sumie o Δμ k = 0,05. Najbardziej powtarzalne pomiary uzyskano dla materiału polimerowego PET. Należy zwrócić uwagę w szczególności na wartość współczynnika tarcia kinetycznego μ k w temperaturze T = -50 C, gdzie zauważalny jest jego wyraźny spadek w odniesieniu do pozostałych wartości temperatury, w których zostały przeprowadzone badania. Największą zmianę współczynnika tarcia kinetycznego μ k, porównując wartości w skrajnej temperaturze T = -50 C oraz T = 0 C, notuje się w przypadku materiału PET 48%, najmniejszą dla materiału PTFE 18%. Dla pozostałych materiałów różnice wartości współczynnika tarcia kinetycznego μ k oscylują w granicach 30%. Tak duże różnice w wartościach mogą byś spowodowane zmianami własności mechanicznych badanych materiałów. Wraz ze zmniejszaniem się temperatury materiały polimerowe twardnieją, styk miękki polimer twardy przeciwelement zmienia się na styk twardy polimer twardy przeciwelement, co powoduje wzrost oporów ruchu i tym samym współczynnika tarcia kinetycznego μ k. Z drugiej strony, w ujemnej temperaturze na styku współpracujących ze sobą elementów osadza się skroplona woda zamieniająca się w późniejszej fazie badań w szron. Zarówno woda, jak i szron spełniają rolę dodatkowego środka smarnego, co z kolei powoduje zmniejszanie się współczynnika tarcia kinetycznego μ k. Wymienione wyżej zjawiska mogą być wyjaśnieniem zmian wartości współczynnika tarcia kinetycznego μ k uzyskanych podczas przeprowadzania eksperymentu, jednakże potrzebne jest wykonanie kompleksowych badań by móc stwierdzić ten fakt z pewnością, czy też zauważyć inne zjawiska zachodzące na styku tarcia podczas badań tribologicznych. 470 Logistyka 4/2013

5 Przeprowadzone badania tribologiczne wykazały, że ustabilizowanie się wartości współczynnika tarcia kinetycznego μ k następowało średnio po drodze tarcia s = 500 m, stąd też dłuższe pomiary większe niż droga tarcia s = 1000 m w dalszych badaniach tribologicznych nie mają uzasadnienia. Podziękowania Stypendium współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Streszczenie W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych wybranych materiałów polimerowych współpracujących ślizgowo ze stalą w zakresie temperatury T = (-50 0) C. W eksperymencie wykorzystano pięć par ślizgowych polimer-stal. Wykorzystane do badań materiały polimerowe to: (1) poliamid PA6, (2) polieteroimid PEI, (3) poli (tereftalan etylenu) PET, (4) politetrafluoroetylen PTFE, (5) Polieteroeteroketon PEEK. Eksperyment przeprowadzono na testerze tribologicznym T-25 wykonanym przez ITeE w Radomiu. Zbadano współczynnik tarcia kinetycznego μ k polimerowej próbki po stalowej tarczy i poddano analizie powierzchnie polimerowych próbek przed i po badaniach tribologicznych. Analiza ta została przeprowadzona przy użyciu mikroskopu optycznego oraz profilometru interferometrycznego. Słowa kluczowe: współczynnik tarcia kinetycznego μ k, polimery, niska temperatura. ANALYSIS OF THE EFFECT OF LOW TEMPERATURES ON THE TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF POLYMERIC MATERIALS Abstract In the paper has been described investigation of influence low temperature on kinetic friction coefficient μ k. In experiment have been used five tribological pair polymer-steel: (1) polyamide PA6 (2) polyetherimide - PEI (3) Poly (ethylene terephthalate) PET (4) polytetrafluoroethylene PTFE (5) and poly (ether ether ketone) PEEK. The experiment was carried out in T-25 tester made by ITeE in Radom in temperature (-50 0) C. The tests were performed three time, after each of them was conducted state of the surface polymers layer. Microscopic examination was performed on an optical microscope and examined the surface using interferometric profilometer. Findings of investigation shows changes of the kinetic friction coefficient μ k depends on temperature. It is noted that with decreasing temperature showing a decrease of kinetic friction coefficient, wherein in the temperature of -50 C there was a significant decrease the coefficient in compared to the rest of the tests. Conducted microscopic observations and interferometric measurements allowed note of wear processes very clearly. The effects of friction on the assumed process parameters are visible even to the naked eye. Microscopic pictures are confirmation of a significant effect of the process of friction on the thermoplastic polymer materials surface. There is need to do more experiments in this area of science. Keywords: kinetic friction coefficient μ k, polymers, low temperature. Literatura [1] Burton J.C., Taborek P., Rutledge J.E.: Temperature dependence of friction under cryogenic conditions in vacuum, Tribology Letters, tom 23, nr 2, [2] Fusaro R.L.: Self-lubricating polymer composites and polymer transfer film lubrication for space applications, Tribology International, tom 23, Logistyka 4/

6 [3] Glaeser W.A., Kissel J.W., Snediker D.K.: Wear mechanisms of polymers at cryogenic temperatures, Polymer Sci. & Technol., tom 5B, [4] Hartwig G.: Kunststoffe bei tiefen Temperaturen, [w:] Frey H, Haefer RA (ed.) Tieftemperaturtechnologie, VDIVerlag, Düsseldorf [5] Hübner W., Gradt T., Schneider T.: Einfluss tiefer Temperaturen auf das Verhalten von Werkstoffen bei tribologischer Beanspruchung, Tribologie u. Schmierungstechnik, 46(1), [6] Hübner W., Gradt T., Schneider T., Börner H.: Tribological behaviour of materials at cryogenic temperatures, Wear, tom 216, [7] Lawrowski Z.: Tribologia, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław [8] Michael P.C., Rabinovich E., Iwasa Y.: Friction and wear of polymeric materials at 293, 77 and 4.2 K, Cryogenics, tom 31, [9] Okimichi Y., Hitoshi Y.: Cryogenic properties of polymers, Prog. Polym. Sci., tom 20, [10] Rymuza Z.: Tribology of polymers, Archives of Civil and Mechanical Engineering, tom VII, nr 4, [11] Theiler G., Hübner W., Gradt T., Klein P., Friedrich K.: Friction and wear of PTFE composites at cryogenic temperatures, Tribology International, tom 35, Logistyka 4/2013

WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH

WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH WOJCIECH WIELEBA WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE OF FRICTION PROCESS FOR CHANGE OF MICROHARDNESS OF SURFACE LAYER IN POLYMERIC MATERIALS

Bardziej szczegółowo

WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STALI NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WSPÓŁPRACUJĄCYCH MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH

WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STALI NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WSPÓŁPRACUJĄCYCH MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH 5-2009 T R I B O L O G I A 203 Wojciech WIELEBA * WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STALI NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WSPÓŁPRACUJĄCYCH MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU 4-2010 T R I B O L O G I A 263 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH POLIAMIDU PA6 I MODARU THE STUDY OF TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF POLYAMIDE PA6 AND MODAR Słowa kluczowe:

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WYBRANYCH SMAROWYCH PREPARATÓW EKSPLOATACYJNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH PODCZAS TARCIA ZE STALĄ

WPŁYW WYBRANYCH SMAROWYCH PREPARATÓW EKSPLOATACYJNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH PODCZAS TARCIA ZE STALĄ 6-2010 T R I B O L O G I A 11 Dymitry CAPANIDIS *, Wojciech WIELEBA *, Piotr KOWALEWSKI * WPŁYW WYBRANYCH SMAROWYCH PREPARATÓW EKSPLOATACYJNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH PODCZAS

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PARAMETRÓW RUCHOWYCH TARCIA NA MIKROTWARDOŚĆ WYBRANYCH POLIMERÓW ŚLIZGOWYCH

WPŁYW PARAMETRÓW RUCHOWYCH TARCIA NA MIKROTWARDOŚĆ WYBRANYCH POLIMERÓW ŚLIZGOWYCH 5-2011 T R I B O L O G I A 109 Piotr KOWALEWSKI *, Wojciech WIELEBA * Anita PTAK * WPŁYW PARAMETRÓW RUCHOWYCH TARCIA NA MIKROTWARDOŚĆ WYBRANYCH POLIMERÓW ŚLIZGOWYCH THE INFLUENCE OF FRICTION KINEMATIC

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WILGOTNOŚCI I TEMPERATURY POWIETRZA NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER

WPŁYW WILGOTNOŚCI I TEMPERATURY POWIETRZA NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER 5-2011 T R I B O L O G I A 181 Anita PTAK *, Wojciech WIELEBA *, Piotr KOWALEWSKI *, Dymitry CAPANIDIS * WPŁYW WILGOTNOŚCI I TEMPERATURY POWIETRZA NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH

Bardziej szczegółowo

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: INŻYNIERIA WARSTWY WIERZCHNIEJ Temat ćwiczenia: Badanie prędkości zużycia materiałów

Bardziej szczegółowo

WPŁYW NACISKU JEDNOSTKOWEGO NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER

WPŁYW NACISKU JEDNOSTKOWEGO NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER 4-2014 T R I B O L O G I A 21 Anna DOBROWOLSKA *, Piotr KOWALEWSKI *, Anita PTAK WPŁYW NACISKU JEDNOSTKOWEGO NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO WYBRANYCH PAR ŚLIZGOWYCH METAL POLIMER THE INFLUENCE OF A

Bardziej szczegółowo

NUMERYCZNA ANALIZA ROZKŁADÓW NACISKU WYSTĘPUJĄCYCH W STANDARDOWYCH WĘZŁACH TRIBOLOGICZNYCH

NUMERYCZNA ANALIZA ROZKŁADÓW NACISKU WYSTĘPUJĄCYCH W STANDARDOWYCH WĘZŁACH TRIBOLOGICZNYCH 6-2010 T R I B O L O G I A 39 Piotr KOWALEWSKI NUMERYCZNA ANALIZA ROZKŁADÓW NACISKU WYSTĘPUJĄCYCH W STANDARDOWYCH WĘZŁACH TRIBOLOGICZNYCH NUMERICAL ANALYSIS OF CONTACT PRESSURE DISTRIBUTION IN STANDARD

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150

WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150 4-2012 T R I B O L O G I A 227 Michał STYP-REKOWSKI *, Jarosław MIKOŁAJCZYK ** WPŁYW DODATKU NA WŁASNOŚCI SMAROWE OLEJU BAZOWEGO SN-150 EFFECT OF AN ADDITIVE ON LUBRICATING PROPERTIES OF SN-150 BASE OIL

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TEMPERATURY NA WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA SAMOCHODOWYCH HAMULCÓW CIERNYCH

WPŁYW TEMPERATURY NA WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA SAMOCHODOWYCH HAMULCÓW CIERNYCH ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Marcin KRUPA WPŁYW TEMPERATURY NA WARTOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA SAMOCHODOWYCH HAMULCÓW CIERNYCH Streszczenie. W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

KORELACJA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z APARATÓW: AMSLERA I TESTERA T-05

KORELACJA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z APARATÓW: AMSLERA I TESTERA T-05 Barbara SIEPRACKA 1), Jerzy SZUMNIAK 2), Sylwester STAWARZ 1) 1) Politechnika Radomska 2) WITPiS oraz Politechnika Warszawska KORELACJA WYNIKÓW UZYSKANYCH Z APARATÓW: AMSLERA I TESTERA T-05 Słowa kluczowe

Bardziej szczegółowo

BADANIA ODPORNOŚCI NA ZUŻYCIE ŚCIERNE WYBRANYCH POLIMERÓW INŻYNIERYJNYCH

BADANIA ODPORNOŚCI NA ZUŻYCIE ŚCIERNE WYBRANYCH POLIMERÓW INŻYNIERYJNYCH 4-2012 T R I B O L O G I A 25 Dymitry CAPANIDIS *, Andrzej TAŃSKI * BADANIA ODPORNOŚCI NA ZUŻYCIE ŚCIERNE WYBRANYCH POLIMERÓW INŻYNIERYJNYCH INVESTIGATIONS OF RESISTANCE TO ABRASIVE WEAR OF SELECTED ENGINEERING

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie MES do wyjaśnienia mechanizmu zużywania w węzłach tarcia

Zastosowanie MES do wyjaśnienia mechanizmu zużywania w węzłach tarcia BIULETYN WAT VOL. LVI, NUMER SPECJALNY, 2007 Zastosowanie MES do wyjaśnienia mechanizmu zużywania w węzłach tarcia GRZEGORZ SŁUŻAŁEK, HENRYK BĄKOWSKI* Uniwersytet Śląski, Wydział Informatyki i Nauki o

Bardziej szczegółowo

ON INFLUENCE OF DIESEL OIL SORT ON FRICTION AND WEAR PROCESSES Tarkowski Piotr, Paluch Roman Katedra Pojazdów Samochodowych Politechnika Lubelska

ON INFLUENCE OF DIESEL OIL SORT ON FRICTION AND WEAR PROCESSES Tarkowski Piotr, Paluch Roman Katedra Pojazdów Samochodowych Politechnika Lubelska Journal of KONES Internal Combustion Engines 2002 No. 3 4 ISSN 1231 4005 ON INFLUENCE OF DIESEL OIL SORT ON FRICTION AND WEAR PROCESSES Tarkowski Piotr, Paluch Roman Katedra Pojazdów Samochodowych Politechnika

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 10-11 maja 2005r. Janusz LUBAS Instytut Techniki Uniwersytet Rzeszowski WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ CRN W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO

Bardziej szczegółowo

PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH

PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH PRZECIWZUŻYCIOWE POWŁOKI CERAMICZNO-METALOWE NANOSZONE NA ELEMENT SILNIKÓW SPALINOWYCH AUTOR: Michał Folwarski PROMOTOR PRACY: Dr inż. Marcin Kot UCZELNIA: Akademia Górniczo-Hutnicza Im. Stanisława Staszica

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO PROSZKIEM PTFE I MIEDZI

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO PROSZKIEM PTFE I MIEDZI PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 12 14 maja 1999 r. Stanisław Krawiec Zbigniew Lawrowski Politechnika Wrocławska BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH SMARU PLASTYCZNEGO MODYFIKOWANEGO

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych LABORATORIUM PKM Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn BUDOWA STANOWISKA

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ODKSZTAŁCENIA WZGLĘDNEGO NA WSKAŹNIK ZMNIEJSZENIA CHROPOWATOŚCI I STOPIEŃ UMOCNIENIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ PO OBRÓBCE NAGNIATANEM

WPŁYW ODKSZTAŁCENIA WZGLĘDNEGO NA WSKAŹNIK ZMNIEJSZENIA CHROPOWATOŚCI I STOPIEŃ UMOCNIENIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ PO OBRÓBCE NAGNIATANEM Tomasz Dyl Akademia Morska w Gdyni WPŁYW ODKSZTAŁCENIA WZGLĘDNEGO NA WSKAŹNIK ZMNIEJSZENIA CHROPOWATOŚCI I STOPIEŃ UMOCNIENIA WARSTWY POWIERZCHNIOWEJ PO OBRÓBCE NAGNIATANEM W artykule określono wpływ odkształcenia

Bardziej szczegółowo

BADANIA TRIBOLOGICZNE KOMPOZYTÓW POM Z WŁÓKNEM ARAMIDOWYM I Z PROSZKIEM PTFE WSPÓŁPRACUJĄCYCH ZE STALĄ

BADANIA TRIBOLOGICZNE KOMPOZYTÓW POM Z WŁÓKNEM ARAMIDOWYM I Z PROSZKIEM PTFE WSPÓŁPRACUJĄCYCH ZE STALĄ 5-2011 T R I B O L O G I A 21 Dymitry CAPANIDIS *, Magdalena KLEBAŃSKA *2 BADANIA TRIBOLOGICZNE KOMPOZYTÓW POM Z WŁÓKNEM ARAMIDOWYM I Z PROSZKIEM PTFE WSPÓŁPRACUJĄCYCH ZE STALĄ TRIBOLOGICAL STUDIES OF

Bardziej szczegółowo

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ

CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Artur MACIĄG, Wiesław OLSZEWSKI, Jan GUZIK Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny CZTEROKULOWA MASZYNA TARCIA ROZSZERZENIE MOŻLIWOŚCI BADAWCZYCH W WARUNKACH ZMIENNYCH OBCIĄŻEŃ Słowa kluczowe Czterokulowa

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza. Ćwiczenie nr 4

POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza. Ćwiczenie nr 4 POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza Wydział Budowy maszyn i Lotnictwa Laboratorium z przedmiotu: Podstawy niezawodności i eksploatacji maszyn. Ćwiczenie nr 4 Temat: Wpływ chropowatości na

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych LABORATORIUM PKM Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Opracowanie

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM 5-29 T R I B O L O G I A 117 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 W OBECNOŚCI PREPARATU EKSPLOATACYJNEGO O DZIAŁANIU CHEMICZNYM THE STUDY OF TRIBOLOGICAL

Bardziej szczegółowo

12/ Eksploatacja

12/ Eksploatacja Zbigniew STANIK, Andrzej KUBIK, Henryk BĄKOWSKI ANALIZA ZUŻYCIA STALI BAINITYCZNEJ W SKOJARZENIU ŚLIZGOWYM W WYBRANYCH WARUNKACH EKSPLOATACJI NA STANOWISKU T-05 (ROLKA - KLOCEK) Streszczenie W artykule

Bardziej szczegółowo

Badania tribologiczne ślizgowych węzłów obrotowych z czopami z powłoką TiB 2

Badania tribologiczne ślizgowych węzłów obrotowych z czopami z powłoką TiB 2 ARCHIWUM MOTORYZACJI 3, pp. 1-10 (2006) Badania tribologiczne ślizgowych węzłów obrotowych z czopami z powłoką TiB 2 JANUSZ LUBAS 1, WITOLD JORDAN 2, ANDRZEJ MRUK 2, BOLESŁAW STOLARSKI 2 1 Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Wpływ temperatury podłoża na właściwości powłok DLC osadzanych metodą rozpylania katod grafitowych łukiem impulsowym

Wpływ temperatury podłoża na właściwości powłok DLC osadzanych metodą rozpylania katod grafitowych łukiem impulsowym Dotacje na innowacje Wpływ temperatury podłoża na właściwości powłok DLC osadzanych metodą rozpylania katod grafitowych łukiem impulsowym Viktor Zavaleyev, Jan Walkowicz, Adam Pander Politechnika Koszalińska

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WYBRANYCH NAPEŁNIACZY STOSOWANYCH W KOMPOZYTACH PTFE NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO PO STALI

WPŁYW WYBRANYCH NAPEŁNIACZY STOSOWANYCH W KOMPOZYTACH PTFE NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO PO STALI 6-21 T R I B O L O G I A 187 Wojciech WIELEBA *, Dymitry CAPANIDIS *, Jarosław ŻELISZEWSKI * WPŁYW WYBRANYCH NAPEŁNIACZY STOSOWANYCH W KOMPOZYTACH PTFE NA WSPÓŁCZYNNIK TARCIA STATYCZNEGO PO STALI EFFECT

Bardziej szczegółowo

MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ

MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ ELEKTRYKA 014 Zeszyt 1 (9) Rok LX Krzysztof SZTYMELSKI, Marian PASKO Politechnika Śląska w Gliwicach MATEMATYCZNY MODEL PĘTLI ISTEREZY MAGNETYCZNEJ Streszczenie. W artykule został zaprezentowany matematyczny

Bardziej szczegółowo

Projektowanie elementów maszyn z tworzyw sztucznych

Projektowanie elementów maszyn z tworzyw sztucznych Projektowanie elementów maszyn z tworzyw sztucznych Cz.II Opracował: Wojciech Wieleba Koła zębate - materiały Termoplasty PA, POM, PET PC, PEEK PE-HD, PE-UHMW Kompozyty wypełniane włóknem szklanym na osnowie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych LABORATORIUM PKM Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Opracowanie

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE APT-T5W W ASPEKCIE RÓŻNYCH WĘZŁÓW TARCIA I RODZAJÓW RUCHU

CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE APT-T5W W ASPEKCIE RÓŻNYCH WĘZŁÓW TARCIA I RODZAJÓW RUCHU 6-2011 T R I B O L O G I A 69 Piotr DUDA *, Marek BARA * CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE APT-T5W W ASPEKCIE RÓŻNYCH WĘZŁÓW TARCIA I RODZAJÓW RUCHU TRIBOLOGICAL PROPERTIES APT T5W DIFFERENT NODES RELATED

Bardziej szczegółowo

Metrologia powierzchni znaczenie, użyteczność i ograniczenia

Metrologia powierzchni znaczenie, użyteczność i ograniczenia Przemysław PODULKA Politechnika Rzeszowska, Polska Metrologia powierzchni znaczenie, użyteczność i ograniczenia Wstęp znaczenie i użyteczność pomiaru powierzchni W wielu zastosowaniach inżynierskich ważna

Bardziej szczegółowo

WŁASNOŚCI ŚLIZGOWYCH WĘZŁÓW TARCIA Z NIEJEDNORODNYMI POWIERZCHNIAMI NATRYSKIWANYMI PLAZMOWO

WŁASNOŚCI ŚLIZGOWYCH WĘZŁÓW TARCIA Z NIEJEDNORODNYMI POWIERZCHNIAMI NATRYSKIWANYMI PLAZMOWO PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 15-16 maja 1997 r. Bogdan Antoszewski Politechnika Świętokrzyska WŁASNOŚCI ŚLIZGOWYCH WĘZŁÓW TARCIA Z NIEJEDNORODNYMI POWIERZCHNIAMI NATRYSKIWANYMI

Bardziej szczegółowo

NISKOTEMPERATUROWE CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE STALOWYCH SKOJARZEŃ CIERNYCH

NISKOTEMPERATUROWE CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE STALOWYCH SKOJARZEŃ CIERNYCH 1-2010 T R I B O L O G I A 77 Aneta MAŃKOWSKA *, Remigiusz MICHALCZEWSKI *, Marian SZCZEREK **, Jan WULCZYŃSKI * NISKOTEMPERATUROWE CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE STALOWYCH SKOJARZEŃ CIERNYCH LOW-TEMPERATURE

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY WIERZCHNIEJ STALI MODYFIKOWANEJ BOREM W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY WIERZCHNIEJ STALI MODYFIKOWANEJ BOREM W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO JANUSZ LUBAS WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE WARSTWY WIERZCHNIEJ STALI MODYFIKOWANEJ BOREM W WARUNKACH TARCIA MIESZANEGO TRIBOLOGICAL CHARACTERISTICS OF THE SURFACE LAYER OF THE STEEL MODIFIED WITH BORON UNDER

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 1-2010 T R I B O L O G I A 41 Alicja LABER *, Krzysztof ADAMCZUK * BADANIA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNYCH BRĄZU CuSn12Ni2 THE STUDY OF TRIBOLOGICAL PROPERTIES OF BRONZE CuSn12Ni2 Słowa kluczowe: właściwości

Bardziej szczegółowo

Łódź, maja 1997 r. WPŁYW RODZAJU DODATKU USZLACHETNIAJĄCEGO OLEJ NA PRZEBIEG PROCESU SAMOSMAROWANIA ŁOŻYSKA POROWATEGO

Łódź, maja 1997 r. WPŁYW RODZAJU DODATKU USZLACHETNIAJĄCEGO OLEJ NA PRZEBIEG PROCESU SAMOSMAROWANIA ŁOŻYSKA POROWATEGO PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 15-16 maja 1997 r. Tadeusz Kałdoński Wojskowa Akademia Techniczna WPŁYW RODZAJU DODATKU USZLACHETNIAJĄCEGO OLEJ NA PRZEBIEG PROCESU SAMOSMAROWANIA

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania. Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia

Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania. Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia Model Charlesa Coulomb a (1785) Charles Coulomb (1736 1806) pierwszy pełny matematyczny opis, (tzw. elastyczne

Bardziej szczegółowo

WPŁYW NIERÓWNOŚCI POWIERZCHNI NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ELEMENTÓW ŚLIZGOWYCH W SKOJARZENIU MATERIAŁOWYM SiC 42CrMo4

WPŁYW NIERÓWNOŚCI POWIERZCHNI NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ELEMENTÓW ŚLIZGOWYCH W SKOJARZENIU MATERIAŁOWYM SiC 42CrMo4 4-2015 T R I B O L O G I A 21 Beata BULIKOWSKA *, Lidia GAŁDA * WPŁYW NIERÓWNOŚCI POWIERZCHNI NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ELEMENTÓW ŚLIZGOWYCH W SKOJARZENIU MATERIAŁOWYM SiC 42CrMo4 THE EFFECT OF SURFACE

Bardziej szczegółowo

BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW PRACY ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH

BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW PRACY ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH SILNIKÓW SPALINOWYCH PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 12 14 maja 1999 r. Stanisław LABER, Alicja LABER Politechnika Zielonogórska Norbert Niedziela PPKS Zielona Góra BADANIA NAD MODYFIKOWANIEM WARUNKÓW

Bardziej szczegółowo

iglidur G Ekonomiczny i wszechstronny

iglidur G Ekonomiczny i wszechstronny Ekonomiczny i wszechstronny Asortyment Łożyska pokrywją największy zakres różnych wymagań są po prostu wszechstronne. Polecane są w zastosowaniach ze średnimi lub ciężkimi obciążeniami, średnimi prędkościami

Bardziej szczegółowo

Badanie współpracy tribologicznej tworzywa PEEK/BG ze stalą łożyskową

Badanie współpracy tribologicznej tworzywa PEEK/BG ze stalą łożyskową Badanie współpracy tribologicznej tworzywa PEEK/BG ze stalą łożyskową 23 ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI MASZYN Zeszyt 4 (152) 2007 ADAM GOŁĄB *, WŁADYSŁAW SKONECZNY * Badanie współpracy tribologicznej tworzywa

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA

WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2009 Seria: TRANSPORT z. 65 Nr kol. 1807 Tomasz FIGLUS, Piotr FOLĘGA, Piotr CZECH, Grzegorz WOJNAR WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA

Bardziej szczegółowo

ALKILOPOLIGLUKOZYDY, JAKO AKTYWNE POWIERZCHNIOWO ZWIĄZKI, OBNIŻAJĄCE OPORY RUCHU I ZUŻYCIE W RÓŻNYCH SKOJARZENIACH MATERAIAŁOWYCH

ALKILOPOLIGLUKOZYDY, JAKO AKTYWNE POWIERZCHNIOWO ZWIĄZKI, OBNIŻAJĄCE OPORY RUCHU I ZUŻYCIE W RÓŻNYCH SKOJARZENIACH MATERAIAŁOWYCH 4-2009 T R I B O L O G I A 199 Marian Włodzimierz SUŁEK *, Tomasz WASILEWSKI *, Emilia KLIMASZEWSKA *, Marta OGORZAŁEK *, Anna BĄK * ALKILOPOLIGLUKOZYDY, JAKO AKTYWNE POWIERZCHNIOWO ZWIĄZKI, OBNIŻAJĄCE

Bardziej szczegółowo

BADANIE WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA ŁOŻYSKA ŚLIZGOWEGO Z WYKORZYSTANIEM BILANSU CIEPLNEGO

BADANIE WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA ŁOŻYSKA ŚLIZGOWEGO Z WYKORZYSTANIEM BILANSU CIEPLNEGO 6-2011 T R I B O L O G I A 219 Jerzy TARNOWSKI *, Wacław GAWĘDZKI **, Dariusz LEPIARCZYK * BADANIE WSPÓŁCZYNNIKA TARCIA ŁOŻYSKA ŚLIZGOWEGO Z WYKORZYSTANIEM BILANSU CIEPLNEGO DETERMINATION OF THE SLIDE

Bardziej szczegółowo

ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY

ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY Budownictwo 20 Mariusz Kosiń, Alina Pietrzak ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

METODYKA OCENY TOPOGRAFII FOLII ŚCIERNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROZMIESZCZENIA ZIAREN ŚCIERNYCH

METODYKA OCENY TOPOGRAFII FOLII ŚCIERNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROZMIESZCZENIA ZIAREN ŚCIERNYCH XXXIII NAUKOWA SZKOŁA OBRÓBKI ŚCIERNEJ Łódź, -1 września 1 r. METODYKA OCENY TOPOGRAFII FOLII ŚCIERNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROZMIESZCZENIA ZIAREN ŚCIERNYCH Wojciech Kacalak *), Katarzyna Tandecka

Bardziej szczegółowo

MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO

MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO Jan GUZIK, Artur MACIĄG Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny MASZYNA MT-1 DO BADANIA WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNYCH ZE ZMIANĄ NACISKU JEDNOSTKOWEGO Słowa kluczowe Tarcie, właściwości tribologiczne, metoda

Bardziej szczegółowo

iglidur W300 Długodystansowy

iglidur W300 Długodystansowy Długodystansowy Asortyment Materiał charakteryzuje duża odporność na zużycie, nawet w niesprzyjających warunkach i z chropowatymi wałami. Ze wszystkich materiałów iglidur, ten jest najbardziej odporny

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ

MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ Jarosław MAŃKOWSKI * Andrzej ŻABICKI * Piotr ŻACH * MODELOWANIE POŁĄCZEŃ TYPU SWORZEŃ OTWÓR ZA POMOCĄ MES BEZ UŻYCIA ANALIZY KONTAKTOWEJ 1. WSTĘP W analizach MES dużych konstrukcji wykonywanych na skalę

Bardziej szczegółowo

WPYW STANU WARSTWY WIERZCHNIEJ NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO PO NAGNIATANIU

WPYW STANU WARSTWY WIERZCHNIEJ NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO PO NAGNIATANIU 1-2010 T R I B O L O G I A 51 Stanisław LABER * WPYW STANU WARSTWY WIERZCHNIEJ NA WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO PO NAGNIATANIU THE INFLUENCE OF THE CONDITION OF THE SURFACE

Bardziej szczegółowo

Badania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1

Badania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1 Badania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1 ALEKSANDER KAROLCZUK a) MATEUSZ KOWALSKI a) a) Wydział Mechaniczny Politechniki Opolskiej, Opole 1 I. Wprowadzenie 1. Technologia zgrzewania

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM

WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM 1-2006 PROBLEMY EKSPLOATACJI 257 Adam KONIUSZY, Bartłomiej BATKO Akademia Rolnicza, Szczecin WPŁYW PALIWA RME W OLEJU NAPĘDOWYM NA WŁAŚCIWOŚCI SMARNE W SKOJARZENIU STAL ALUMINIUM Słowa kluczowe Paliwo

Bardziej szczegółowo

WYSOKOTEMPERATUROWE WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNE STOPÓW Fe-Al

WYSOKOTEMPERATUROWE WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNE STOPÓW Fe-Al 3-2012 T R I B O L O G I A 209 Tomasz ŚLEBODA *, Janusz KRAWCZYK *, Sławomir ZIMOWSKI **, Marcin KOT ** WYSOKOTEMPERATUROWE WŁASNOŚCI TRIBOLOGICZNE STOPÓW Fe-Al HIGH TEMPERATURE TRIBOLOGICAL PROPERTIES

Bardziej szczegółowo

Badania tribologiczne poprzecznych łożysk ślizgowych z wykorzystaniem mikro-rowków smarnych

Badania tribologiczne poprzecznych łożysk ślizgowych z wykorzystaniem mikro-rowków smarnych MICHALAK Radosław 1 PAWELSKI Zbigniew 2 Badania tribologiczne poprzecznych łożysk ślizgowych z wykorzystaniem mikro-rowków smarnych WSTĘP Jedną z najważniejszych ról w poprzecznych łożyskach ślizgowych

Bardziej szczegółowo

KONFOKALNY LASEROWY MIKROSKOP SKANINGOWY W BADANIACH TRIBOLOGICZNYCH

KONFOKALNY LASEROWY MIKROSKOP SKANINGOWY W BADANIACH TRIBOLOGICZNYCH 1-2010 T R I B O L O G I A 157 Maciej MATUSZEWSKI *, Michał STYP-REKOWSKI * KONFOKALNY LASEROWY MIKROSKOP SKANINGOWY W BADANIACH TRIBOLOGICZNYCH CONFOCAL LASER SCANNING MICROSCOPE IN TRIBOLOGY INVESTIGATIONS

Bardziej szczegółowo

iglidur X Technologie zaawansowane

iglidur X Technologie zaawansowane Technologie zaawansowane Asortyment Materiał najlepiej charakteryzuje kombinacja wysokiej odporności temperaturowej z wytrzymałością na ściskanie, jak również wysoka odporność chemiczna. jest przeznaczony

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE WARSTWY AL 2 O 3 MODYFIKOWANEJ GRAFITEM W SKOJARZENIU ŚLIZGOWYM Z KOMPOZYTAMI POLIMEROWYMI

CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE WARSTWY AL 2 O 3 MODYFIKOWANEJ GRAFITEM W SKOJARZENIU ŚLIZGOWYM Z KOMPOZYTAMI POLIMEROWYMI 4-2009 T R I B O L O G I A 23 Marek BARA *, Władysław SKONECZNY *, Sławomir KAPTACZ * CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE WARSTWY AL 2 O 3 MODYFIKOWANEJ GRAFITEM W SKOJARZENIU ŚLIZGOWYM Z KOMPOZYTAMI POLIMEROWYMI

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.

Bardziej szczegółowo

WIZUALIZACJA POMIARÓW TRIBOLOGICZNYCH I SGP W PROGRAMIE SOLIDEDGE VISUALIZATION OF TRIBOLOGICAL MEASUREMENTS AND THE SGS IN SOLIDEDGE

WIZUALIZACJA POMIARÓW TRIBOLOGICZNYCH I SGP W PROGRAMIE SOLIDEDGE VISUALIZATION OF TRIBOLOGICAL MEASUREMENTS AND THE SGS IN SOLIDEDGE Grzegorz Służałek, email: grzegorz.sluzalek@us.edu.pl Piotr Duda, email: piotr.duda@us.edu.pl, Piotr Służałek Uniwersytet Śląski, Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach WIZUALIZACJA POMIARÓW TRIBOLOGICZNYCH

Bardziej szczegółowo

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH

Bardziej szczegółowo

PL 201347 B1. Politechnika Białostocka,Białystok,PL 29.07.2002 BUP 16/02. Roman Kaczyński,Białystok,PL Marek Jałbrzykowski,Wysokie Mazowieckie,PL

PL 201347 B1. Politechnika Białostocka,Białystok,PL 29.07.2002 BUP 16/02. Roman Kaczyński,Białystok,PL Marek Jałbrzykowski,Wysokie Mazowieckie,PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 201347 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 351999 (51) Int.Cl. G01N 3/56 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.02.2002

Bardziej szczegółowo

FRICTION PROCESSES OF SELECTED POLYMERS SLIDING ON STEEL AND DURALUMIN IN A LUBRICANT ENVIRONMENT

FRICTION PROCESSES OF SELECTED POLYMERS SLIDING ON STEEL AND DURALUMIN IN A LUBRICANT ENVIRONMENT 4-2016 T R I B O L O G I A 201 Wojciech WIELEBA *, Tadeusz LEŚNIEWSKI *, Darhan ELEMES **, Ainur ELEMES ** FRICTION PROCESSES OF SELECTED POLYMERS SLIDING ON STEEL AND DURALUMIN IN A LUBRICANT ENVIRONMENT

Bardziej szczegółowo

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr

Bardziej szczegółowo

iglidur M250 Solidny i wytrzymały

iglidur M250 Solidny i wytrzymały Solidny i wytrzymały Asortyment Samosmarujące łożyska ślizgowe wykonane z są definiowane przez ich odporność na uderzenia, tłumienie drgań i odporność na zużycie. Są doskonałe w zastosowaniach, gdzie konieczne

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, maja 1997 r.

PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, maja 1997 r. PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Łódź, 15-16 maja 1997 r. Jan Burcan, Krzysztof Siczek Politechnika Łódzka WYZNACZANIE ZUŻYCIOWYCH CHARAKTERYSTYK ŁOŻYSK ROZRUSZNIKA SŁOWA KLUCZOWE zużycie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych.

Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych. Ćwiczenie 1 Metody pomiarowe i opracowywanie danych doświadczalnych. Ćwiczenie ma następujące części: 1 Pomiar rezystancji i sprawdzanie prawa Ohma, metoda najmniejszych kwadratów. 2 Pomiar średnicy pręta.

Bardziej szczegółowo

REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA

REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA 22/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA

Bardziej szczegółowo

iglidur J Na najwyższych i na najniższych obrotach

iglidur J Na najwyższych i na najniższych obrotach Na najwyższych i na najniższych obrotach Asortyment Łożyska ślizgowe z są zaprojektowane tak, aby uzyskać jak najniższe współczynniki tarcia bez smarowania i ograniczenie drgań ciernych. Ze względu na

Bardziej szczegółowo

NOŚNOŚĆ POWIERZCHNI A RODZAJ JEJ OBRÓBKI

NOŚNOŚĆ POWIERZCHNI A RODZAJ JEJ OBRÓBKI 6-2011 T R I B O L O G I A 143 Maciej MATUSZEWSKI * NOŚNOŚĆ POWIERZCHNI A RODZAJ JEJ OBRÓBKI LOAD CAPACITY AND KIND OF MACHINING Słowa kluczowe: nośność powierzchni, zużywanie Key words: load capacity

Bardziej szczegółowo

WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU

WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU 51/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU

Bardziej szczegółowo

OPORY TARCIA W RUCHU TOCZNO- -ŚLIZGOWYM WYBRANYCH POLIMERÓW W KONTAKCIE ZE STALĄ

OPORY TARCIA W RUCHU TOCZNO- -ŚLIZGOWYM WYBRANYCH POLIMERÓW W KONTAKCIE ZE STALĄ 4-2014 T R I B O L O G I A 63 Piotr KOWALEWSKI * OPORY TARCIA W RUCHU TOCZNO- -ŚLIZGOWYM WYBRANYCH POLIMERÓW W KONTAKCIE ZE STALĄ FRICTION RESISTANCE IN SLIDE/ROLL MOTION FOR CHOSEN POLYMERS AGAINST STEEL

Bardziej szczegółowo

Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych wytłaczanych z polietylenu

Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych wytłaczanych z polietylenu POLITECHNIKA ŚLĄSKA ZESZYTY NAUKOWE NR 1676 SUB Gottingen 7 217 872 077 Andrzej PUSZ 2005 A 12174 Materiałowe i technologiczne uwarunkowania stanu naprężeń własnych i anizotropii wtórnej powłok cylindrycznych

Bardziej szczegółowo

DOBÓR ELEMENTU STALOWEGO DO POLIMEROWO-METALOWYCH WĘZŁÓW TARCIA

DOBÓR ELEMENTU STALOWEGO DO POLIMEROWO-METALOWYCH WĘZŁÓW TARCIA 6-2013 T R I B O L O G I A 99 Jacek PRZEPIÓRKA * **, ***, Marian SZCZEREK DOBÓR ELEMENTU STALOWEGO DO POLIMEROWO-METALOWYCH WĘZŁÓW TARCIA SELECTION OF STEEL ELEMENT FOR POLYMER METAL FRICTION PAIRS Słowa

Bardziej szczegółowo

WPŁYW NACISKU, PRĘDKOŚCI ŚLIZGANIA I TWARDOŚCI NA ZUŻYCIE PRZY SUCHYM TARCIU STALI NA OBRĘCZE KÓŁ KOLEJOWYCH

WPŁYW NACISKU, PRĘDKOŚCI ŚLIZGANIA I TWARDOŚCI NA ZUŻYCIE PRZY SUCHYM TARCIU STALI NA OBRĘCZE KÓŁ KOLEJOWYCH 4-2009 T R I B O L O G I A 267 Mirosław WITASZEK *, Kazimierz WITASZEK * WPŁYW NACISKU, PRĘDKOŚCI ŚLIZGANIA I TWARDOŚCI NA ZUŻYCIE PRZY SUCHYM TARCIU STALI NA OBRĘCZE KÓŁ KOLEJOWYCH THE INFLUENCE OF CONTACT

Bardziej szczegółowo

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (15) nr 1, 2002 Stanisław JURA Roman BOGUCKI ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Streszczenie: W części I w oparciu o teorię Bittera określono

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROCESU ZUŻYWANIA PARY KINEMATYCZNEJ BRĄZ ŻELIWO STOPOWE PRZY TARCIU MIESZANYM

ANALIZA PROCESU ZUŻYWANIA PARY KINEMATYCZNEJ BRĄZ ŻELIWO STOPOWE PRZY TARCIU MIESZANYM 4-2011 T R I B O L O G I A 69 Henryk CZARNECKI * ANALIZA PROCESU ZUŻYWANIA PARY KINEMATYCZNEJ BRĄZ ŻELIWO STOPOWE PRZY TARCIU MIESZANYM ANALYSIS OF THE PROCESS OF WEAR OF A BRONZE ALLOY CAST IRON KINEMATIC

Bardziej szczegółowo

WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STOPU TYTANU NA CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE POLIMERU

WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STOPU TYTANU NA CHARAKTERYSTYKI TRIBOLOGICZNE POLIMERU 6-2014 T R I B O L O G I A 97 Magdalena NIEMCZEWSKA-WÓJCIK *, Anita MAŃKOWSKA-SNOPCZYŃSKA **, Witold PIEKOSZEWSKI ** WPŁYW UKSZTAŁTOWANIA STRUKTURY GEOMETRYCZNEJ POWIERZCHNI STOPU TYTANU NA CHARAKTERYSTYKI

Bardziej szczegółowo

POPRAWA CHARAKTERYSTYK TRIBOLOGICZNYCH POLIMEROWO- -METALOWYCH WĘZŁÓW TARCIA Z WYKORZYSTANIEM MODYFIKOWANYCH POROMERYCZNYCH POWŁOK POLIMEROWYCH

POPRAWA CHARAKTERYSTYK TRIBOLOGICZNYCH POLIMEROWO- -METALOWYCH WĘZŁÓW TARCIA Z WYKORZYSTANIEM MODYFIKOWANYCH POROMERYCZNYCH POWŁOK POLIMEROWYCH 6-26 T R I B O L O G I A 15 Marian SZCZEREK *, Jacek PRZEPIÓRKA *, Maria CZERSKA * POPRAWA CHARAKTERYSTYK TRIBOLOGICZNYCH POLIMEROWO- -METALOWYCH WĘZŁÓW TARCIA Z WYKORZYSTANIEM MODYFIKOWANYCH POROMERYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

Wpływ zanieczyszczenia torowiska na drogę hamowania tramwaju

Wpływ zanieczyszczenia torowiska na drogę hamowania tramwaju DYCHTO Rafał 1 PIETRUSZEWSKI Robert 2 Wpływ zanieczyszczenia torowiska na drogę hamowania tramwaju WSTĘP W Katedrze Pojazdów i Podstaw Budowy Maszyn Politechniki Łódzkiej prowadzone są badania, których

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 15 WYZNACZANIE (K IC )

ĆWICZENIE 15 WYZNACZANIE (K IC ) POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Imię i Nazwisko... WYDZIAŁ MECHANICZNY Wydzia ł... Wydziałowy Zakład Wytrzymałości Materiałów Rok... Grupa... Laboratorium Wytrzymałości Materiałów Data ćwiczenia... ĆWICZENIE 15

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO NA ROZCIĄGANIE

WPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO NA ROZCIĄGANIE 15/12 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2004, Rocznik 4, Nr 12 Archives of Foundry Year 2004, Volume 4, Book 12 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO

Bardziej szczegółowo

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH

BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium BŁĘDY W POMIARACH BEZPOŚREDNICH Instrukcja do ćwiczenia nr 2 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopad 2010 r. Podstawy Metrologii

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: RBM ET-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Niestacjonarne

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: RBM ET-n Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Niestacjonarne Nazwa modułu: Tribologia Rok akademicki: 2013/2014 Kod: RBM-2-106-ET-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Specjalność: Eksploatacja i technologia

Bardziej szczegółowo

CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI WĘZŁÓW TARCIA SPRĘŻAREK CHŁODNICZYCH PRACUJĄCYCH W NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH EKSPLOATACJI

CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI WĘZŁÓW TARCIA SPRĘŻAREK CHŁODNICZYCH PRACUJĄCYCH W NIEKORZYSTNYCH WARUNKACH EKSPLOATACJI I N Ż Y N I E R I A ROLNICZA A G R I C U L T U R A L ENGINEERING 2013: Z. 1(141) T.1 S. 251-257 ISSN 1429-7264 Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej http://www.ptir.org CHROPOWATOŚĆ POWIERZCHNI WĘZŁÓW

Bardziej szczegółowo

Professor Dr.-Ing. habil.

Professor Dr.-Ing. habil. Professor Dr.-Ing. habil. - 1 - Prof. Wojciech Wieleba Wroclaw University of Technology Faculty of Mechanical Engineering Institute of Machine Design and Operating Lukasiewicza Str. 7/9 50-371 Wroclaw

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechatronika Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności: projektowanie systemów mechanicznych Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU TRIBOLOGIA

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE POWŁOK ELEKTROLITYCZNYCH ZE STOPÓW NIKLU PO OBRÓBCE CIEPLNEJ

WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE POWŁOK ELEKTROLITYCZNYCH ZE STOPÓW NIKLU PO OBRÓBCE CIEPLNEJ 4-2011 T R I B O L O G I A 43 Bogdan BOGDAŃSKI *, Ewa KASPRZYCKA *,**, Jerzy SMOLIK ***, Jan TACIKOWSKI *, Jan SENATORSKI *, Wiktor GRZELECKI * WŁAŚCIWOŚCI TRIBOLOGICZNE POWŁOK ELEKTROLITYCZNYCH ZE STOPÓW

Bardziej szczegółowo

TRIBOLOGICZNE WŁAŚCIWOŚCI STALI Z BOREM W WĘZŁACH CIERNYCH SMAROWANYCH OLEJAMI SILNIKOWYMI

TRIBOLOGICZNE WŁAŚCIWOŚCI STALI Z BOREM W WĘZŁACH CIERNYCH SMAROWANYCH OLEJAMI SILNIKOWYMI JANUSZ LUBAS * TRIBOLOGICZNE WŁAŚCIWOŚCI STALI Z BOREM W WĘZŁACH CIERNYCH SMAROWANYCH OLEJAMI SILNIKOWYMI TRIBOLOGICAL PROPERTIES STEEL WITH BORON IN LUBRICATED ENGINE OIL OF FRICTION PAIRS Streszczenie

Bardziej szczegółowo

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH Dr inż. Artur JAWORSKI, Dr inż. Hubert KUSZEWSKI, Dr inż. Adam USTRZYCKI W artykule przedstawiono wyniki analizy symulacyjnej

Bardziej szczegółowo

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI CIERNYCH WYBRANYCH TWORZYW POLIURETANOWYCH STOSOWANYCH W NAPĘDACH KOLEJEK SZYNOWYCH

BADANIA WŁAŚCIWOŚCI CIERNYCH WYBRANYCH TWORZYW POLIURETANOWYCH STOSOWANYCH W NAPĘDACH KOLEJEK SZYNOWYCH 3-2011 T R I B O L O G I A 43 Kazimierz FURMANIK *, Paweł PYTKO *, Jan MATYGA ** BADANIA WŁAŚCIWOŚCI CIERNYCH WYBRANYCH TWORZYW POLIURETANOWYCH STOSOWANYCH W NAPĘDACH KOLEJEK SZYNOWYCH INVESTIGATIONS OF

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND.

OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND. 37/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 000, Volume, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 000, Rocznik, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 008-9386 OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU

Bardziej szczegółowo

BADANIA OSIOWEGO ROZCIĄGANIA PRĘTÓW Z WYBRANYCH GATUNKÓW STALI ZBROJENIOWYCH

BADANIA OSIOWEGO ROZCIĄGANIA PRĘTÓW Z WYBRANYCH GATUNKÓW STALI ZBROJENIOWYCH LOGITRANS - VII KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA LOGISTYKA, SYSTEMY TRANSPORTOWE, BEZPIECZEŃSTWO W TRANSPORCIE Aniela GLINICKA 1 badania materiałów, stal, własności mechaniczne BADANIA OSIOWEGO ROZCIĄGANIA

Bardziej szczegółowo

ZWROTNICOWY ROZJAZD.

ZWROTNICOWY ROZJAZD. PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 113 Transport 2016 EKSPLOATACJA U ZWROTNICOWY ROZJAZD. DEFINICJ, 6 Streszczenie: ruchem kolejowym. Is rozjazd, W artykule autor podj w rozjazd. 1. sterowania

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych ĆWICZENIE NR.6 Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych 1. Wstęp W nowoczesnych przekładniach zębatych dąży się do uzyskania małych gabarytów w stosunku do

Bardziej szczegółowo

DWUTEOWA BELKA STALOWA W POŻARZE - ANALIZA PRZESTRZENNA PROGRAMAMI FDS ORAZ ANSYS

DWUTEOWA BELKA STALOWA W POŻARZE - ANALIZA PRZESTRZENNA PROGRAMAMI FDS ORAZ ANSYS Proceedings of the 5 th International Conference on New Trends in Statics and Dynamics of Buildings October 19-20, 2006 Bratislava, Slovakia Faculty of Civil Engineering STU Bratislava Slovak Society of

Bardziej szczegółowo