Encoded Archival Description Tag Library oraz Encoded Archival Description Application Guideli nes

Transkrypt

1

2

3 Projekt graficzny ok³adki: Marianna Wybieralska Re da k cja: Monika Apps Koordynacja: Marta Niewiadomska-Guentzel, Narodowe Archiwum Cyfrowe Rafa³ Ma gryœ, Narodowe Archiwum Cyfrowe Druk zrealizowano ze œrodków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Encoded Archival Description Tag Library and Encoded Archival Description Application Guidelines were originally published in English by the Society of American Archivists (SAA) and the Library of Congress with funding from the Council on Library and Information Resources. This publication has been trans la ted into Po lish by per mis sion of SAA ( chi vists.org/). For more in fo r ma tion abo ut EAD, vi sit the of fi cial we bsi te at Encoded Archival Description Tag Library oraz Encoded Archival Description Application Guideli nes ory gi na l nie by³y opub li ko wa ne w jê zy ku an gie l skim przez Sto wa rzy sze nie Archiwistów Amerykañskich (SAA) oraz Bibliotekê Kongresu, dziêki wsparciu finansowemu Council on Library and Information Resources. Publikacja ta zosta³a przet³umaczona na jê zyk pol ski dziê ki zgo dzie wy da nej przez SAA (( chi vists.org/). Wiê cej informacji o EAD znajduje siê na stronie internetowej Polish translation: Narodowe Archiwum Cyfrowe Polish edition: Narodowe Archiwum Cyfrowe Wydanie pierwsze Wa r sza wa 2008 ISBN Wydawca: Narodowe Archiwum Cyfrowe ul. Han kie wi cza 1, Wa r sza wa e- ma il: nac@nac.gov.pl Sk³ad, druk i opra wa: WEMA Wydawnictwo-Poligrafia Sp. z o.o Warszawa, ul. Dani³owiczowska 18A tel , fax wema@wp-wema.pl naœwietlanie: studioctp.pl

4 Spis treœci S³owo wstêpne dr S³awo mir Ra doñ, Naczelny Dyrektor Archiwów Pañstwowych Przed mo wa do wy da nia pol skie go Mi cha el J. Fox Przed mo wa do wy da nia pol skie go Dr Peter J. Wosh Historia EAD Wprowadzenie Elementy opisu Lista elementów wed³ug nazw znaczników (tagów) <abbr> Abbreviation Skrót <abstract> Abstract Streszczenie <accessrestrict> Conditions Governing Access Warunki udostêpniania <accruals> Accruals Dop³ywy materia³ów archiwalnych <acqinfo> Acquisition Information Informacja o przejêciu materia³ów archiwalnych.. 27 <address> Address Adres <addressline> Address Line Wers adresu <altformavail> Alternative Form Available Inne dostêpne formy materia³ów archiwalnych <appraisal> Appraisal Information Informacje o wartoœciowaniu <arc> Arc uk <archdesc> Archival Description Opis archiwalny <archdescgrp> Archival Description Group Archiwalna grupa opisu <archref> Archival Reference Powi¹zane materia³y archiwalne <arrangement> Arrangement Porz¹dkowanie i uk³ad akt <author> Author Autor <bibliography> Bibliography Bibliografia <bibref> Bibliographic Reference Przypisy bibliograficzne <bibseries> Bibliographic Series Seria wydawnicza <bioghist> Biography or History Dzieje twórcy <blockquote> Block Quote Format cytatu <c> Component (Unnumbered) Komponent nienumerowany <c01> Component (First Level) Komponent pierwszego poziomu <c02> Component (Second Level) Komponent drugiego poziomu <c03> Component (Third Level) Komponent trzeciego poziomu <c04> Component (Fourth Level) Komponent czwartego poziomu <c05> Component (Fifth Level) Komponent pi¹tego poziomu

5 6 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym <c06> Component (Sixth Level) Komponent szóstego poziomu <c07> Component (Seventh Level) Komponent siódmego poziomu <c08> Component (Eighth Level) Komponent ósmego poziomu <c09> Component (Ninth Level) Komponent dziewi¹tego poziomu <c10> Component (Tenth Level) Komponent dziesi¹tego poziomu <c11> Component (Eleventh Level) Komponent jedenastego poziomu <c12> Component (Twelfth Level) Komponent dwunastego poziomu <change> Change Aktualizacja opisu pomocy archiwalnej <chronitem> Chronology List Item Punkt listy wydarzeñ <chronlist> Chronology List Lista wydarzeñ <colspec> Table Column Specification Formatowanie kolumny w tabeli <container> Container Technika przechowywania <controlaccess> Controlled Access Headings Kontrola dostêpu <corpname> Corporate Name Nazwa cia³a zbiorowego <creation> Creation Autor i okolicznoœci kodowania <custodhist> Custodial History Dzieje materia³ów archiwalnych <dao> Digital Archival Object Forma elektroniczna materia³ów archiwalnych <daodesc> Digital Archival Object Description Opis formy elektronicznej materia³ów archiwalnych <daogrp> Digital Archival Object Group Grupa form elektronicznych materia³ów archiwalnych <daoloc> Digital Archival Object Location Lokalizacja formy elektronicznej materia³ów archiwalnych <date> Date Data <defitem> Definition List Item Definicja pola listy <descgrp> Description Group Grupowanie elementów opisu <descrules> Descriptive Rules Zasady opisu Descriptive Identification Identyfikacja <dimensions> Dimensions Wymiary opisywanych materia³ów <div> Text Division Podzia³ tekstu <dsc> Description of Subordinate Components Opis sk³adników hierarchicznych <dscgrp> Description of Subordinate Components Group Opis grup sk³adników hierarchicznych <ead> Encoded Archival Description Zakodowana pomoc archiwalna <eadgrp> EAD Group Grupa EAD <eadheader> EAD Header Nag³ówek EAD <eadid> EAD Identifier Identyfikator EAD <edition> Edition Edycja <editionstmt> Edition Statement Informacja wydawnicza <emph> Emphasis Wyró nienie <entry> Table Entry Komórki tabeli <event> Event Wydarzenie

6 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym 7 <eventgrp> Event Group Grupa wydarzeñ <expan> Expansion Rozszerzenie skrótu terminu lub nazwy <extent> Extent Rozmiar <extptr> Extended Pointer WskaŸnik z³o ony <extptrloc> Extended Pointer Location Umiejscowienie wskaÿnika z³o onego <extref> Extended Reference Odnoœnik z³o ony <extrefloc> Extended Reference Location Miejsce odnoœnika z³o onego <famname> Family Name Nazwisko rodowe <filedesc> File Description Opis pomocy archiwalnej <fileplan> File Plan Schemat uk³adu akt <frontmatter> Front Matter Treœæ strony tytu³owej <function> Function Dziedzina aktywnoœci twórcy <genreform> Genre/Physical Characteristic Typ noœnika/charakterystyka fizyczna <geogname> Geographic Name Nazwa geograficzna <head> Heading Nag³ówek <head01> First Heading Nag³ówek kolumny pocz¹tkowej <head02> Second Heading Nag³ówek drugiej kolumny <imprint> Imprint Informacje bibliograficzne o Ÿródle <index> Index Indeks <indexentry> Index Entry Pozycja indeksu <item> Item Element <langmaterial> Language of the Material Jêzyk materia³ów archiwalnych <language> Language Jêzyk <langusage> Language Usage Zastosowane jêzyki <label> Label Etykieta <lb> Line Break Linia ³amania <legalstatus> Legal Status Status prawny materia³ów archiwalnych <linkgrp> Linking Group Grupa linkuj¹ca <list> List Lista <listhead> List Heading Nag³ówek listy <materialspec> Material Specific Details Unikalne dane opisywanych materia³ów <name> Name Nazwa <namegrp> Name Group Grupa nazw <note> Note Uwagi <notestmt> Note Statement Zbiór uwag <num> Number Numer <occupation> Occupation Rodzaj aktywnoœci <odd> Other Descriptive Data Inne dane opisowe <originalsloc> Location of Originals Miejsce przechowywania orygina³ów <origination> Origination Pochodzenie <otherfindaid> Other Finding Aid Inne pomoce archiwalne <p> Paragraph Akapit

7 8 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym <persname> Personal Name Nazwa osoby <physdesc> Physical Description Opis zewnêtrzny <physfacet> Physical Facet Cechy zewnêtrzne <physloc> Physical Location Miejsce przechowywania materia³ów archiwalnych <phystech> Physical Characteristics and Technical Requirements Cechy stanu fizycznego i wymagania techniczne <prefercite> Preferred Citation Zasady informacji bibliograficznej <processinfo> Processing Information Przetwarzanie informacji <profiledesc> Profile Description Informacja o zakodowanej pomocy archiwalnej <ptr> Pointer WskaŸnik <ptrgrp> Pointer Group WskaŸnik zbiorczy <ptrloc> Pointer Location Miejsce wskaÿnika <publicationstmt> Publication Statement Informacja wydawnicza <publisher> Publisher Wydawca <ref> Reference Odnoœnik <refloc> Reference Location Miejsce odnoœnika <relatedmaterial> Related Material Materia³y powi¹zane <repository> Repository Przechowawca <resource> Resource Zasób <revisiondesc> Revision Description Opis zmian w pomocy archiwalnej <row> Table Row Wiersz tabeli <runner> Runner Nag³ówek/stopka <scopecontent> Scope and Content Zakres tematyczny i zawartoœæ <separatedmaterial> Separated Material Materia³y wy³¹czone <seriesstmt> Series Statement Serie wydawnicze <sponsor> Sponsor Osoba/instytucja finansuj¹ca <subarea> Subordinate Area Jednostka organizacyjna instytucji <subject> Subject Tematyka <subtitle> Subtitle Podtytu³ pomocy archiwalnej w EAD <table> Table Tabela <tbody> Table Body Treœæ tabel <tgroup> Table Group Grupa tabel <thead> Table Head Nag³ówek kolumny <title> Title Tytu³ <titlepage> Title Page Strona tytu³owa <titleproper> Title Proper of the Finding Aid Tytu³ w³aœciwy <titlestmt> Title Statement Tytu³ i autor zakodowanej pomocy archiwalnej <unitdate> Date of the Unit Data jednostki <unitid> of the Unit Numer identyfikacyjny jednostki <unittitle> Title of the Unit Tytu³ serii/podserii/jednostki/obiektu <userestrict> Conditions Governing Use Warunki bezpoœredniego korzystania

8 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym 9 Atry buty informacje wstêpne Lista podstawowych atrybutów ABBR ACUTE ALIGN ALTHEAD ARCROLE AUTHFILENUMBER CALENDAR CERTAINTY CHAR CHAROF COLNAME COLNUM COLS COLSEP COLWTH CONTINUATION COUNTRYCODE COUNTRYENCODING DATECHAR DATEENCODING ENCODINANALOG ENTITYREF ERA EXPAN FINDASTATUS FRAME FROM HREF ENTIFIER LABEL LANGCODE LANGENCODING LEVEL LINKTYPE MAINAGENCYCODE MARK MOREROWS NAMEEND NAMELIST NORMAL NUMERATION OTHERLEVEL OTHERTYPE PARENT PGWE PLACEMENT PUBLIC FPI RELATEDENCODING RENDER REPOSITRYCODE REPOSITORYENCODING ROLE ROWSEP RULES SCRIPTCODE SCRIPTENCODING SHOW SOURCE TARGET TITLE TO TPATTERN TYPE UNIT URL URN VALIGN XMLNS XPOINTER

9 10 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym Li sta atry bu tów sto so wa nych do linkowania ACUATE ARCOLE ENTITYREF FROM HREF LINKTYPE PARENT ROLE SHOW TARGET TITLE TO XPOINTER Lista atrybutów stosowanych do tworzenia tabel ALIGN CHAR CHAROFF COLNAME COLNUM COLS COLSEP COLDWTH FRAME MORERWS NAMEEND NAMEST PGWE ROWSEP TPATTERN VALIGN Interoperatywnoœæ EAD ze standardem ISAD (G) ISAD (G) EAD EAD ISAD (G) Dobra praktyka stosowania elementów EAD_PL Mapowanie pól opisu z bazami danych IZA/Sezam

10 S³owo wstêpne Przekazujemy Pañstwu EAD_PL. Miê dzy naro do wy stan dard za pi su in fo r ma cji o za so - bie ar chi wa l nym, publikacjê, która otwiera now¹ seriê wydawnicz¹ zatytu³owan¹ Ar chi - wa l na Bi b lio te ka Cy fro wa NAC. Niniejsze wydanie jest pierwszym t³umaczeniem na jêzyk polski miêdzynarodowego standardu zapisu informacji o zasobie archiwalnym, który od 1995 roku fun kcjo nu je pod nazw¹ En co ded Ar chi val De scri p tion (EAD). Od ponad dzie siê - ciu lat standard jest wykorzystywany przez najwiêksze archiwa USA i krajów Unii Europejskiej. Popularyzacja EAD w Polsce jest wa nym krokiem w rozwoju archiwistyki cyfrowej, który pozwoli miêdzy innymi na integracjê informacji o zasobach archiwalnych krajów Unii Europejskiej w ramach projektu Europejskiego Portalu Archiwalnego. Pra ce nad pol skim t³uma cze niem stan dar du EAD w na tu ra l ny spo sób spla taj¹ siê z bu - dow¹ Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej (ZoSIA), który bêdzie s³u y³ wszy - stkim Archiwom Pañstwowym w Polsce. System ZoSIA bêdzie oparty na funkcjonalnych udogodnieniach w opracowywaniu i udostêpnianiu danych, na które pozwala EAD. Niniejsza publikacja inauguruje dzia³alnoœæ wydawnicz¹ powo³anego w 2008 roku Na - rodowego Archiwum Cyfrowego (NAC), które powsta³o z przekszta³cenia Archiwum Do - ku men ta cji Me cha ni cz nej, jako cen tra l ne ar chi wum pa ñ stwo we pod leg³e Na cze l ne mu Dyrektorowi Archiwów Pañstwowych. Powstanie NAC otwiera nowy rozdzia³ w dziejach polskiej archiwistyki i jest odpowiedzi¹ na wyzwania wynikaj¹ce z upowszechnienia cyfro - wych technologii zapisu, przechowywania oraz udostêpniania danych. Równolegle z powstaniem NAC, rozpocz¹³ siê rozwój archiwistyki cyfrowej w innych Archiwach Pañstwowych. Dziêki nowym inwestycjom informatycznym, w krótkim czasie uda³o siê stworzyæ repozytoria materia³ów cyfrowych w Archiwum Akt Nowych, Archi - wum G³ównym Akt Dawnych, Archiwum Dokumentacji Osobowej i P³acowej w Milanów - ku oraz w archiwach w Poznaniu, Lublinie, Warszawie, Wroc³awiu, Krakowie, Gdañsku i Szczecinie. Dynamicznie rozwija siê infrastruktura s³u ¹ca digitalizacji materia³ów archi - walnych, trwaj¹ prace nad Systemem Digitalizacji Archiwalnej (SeDAn) oraz dalszym roz - wojem Archiwum Dokumentów Elektronicznych. Szybki postêp w zakresie technologii cyfrowych i przenoszenie kolejnych dziedzin y - cia w ten wymiar zapisu i komunikacji stawia przed archiwistami nie tylko nowe wyzwania za wo do we, ale rów nie stwa rza ko nie cz noœæ nie ustan ne go po sze rza nia wie dzy. Dla te go wkrótce mo emy spodziewaæ siê kolejnych wydawnictw Narodowego Archiwum Cyfro - wego, które z pewnoœci¹ oka ¹ siê pomocne dla archiwistów oraz u ytkowników archi - wów wkraczaj¹cych w now¹ dziedzinê archiwistyki cyfrowej. dr S³awo mir Ra doñ Naczelny Dyrektor Archiwów Pañstwowych

11

12 Przedmowa do wydania polskiego Niniejszym pragnê pogratulowaæ wydania polskiej wersji Miê dzyna rodo we go stan - dar du za pi su in fo r ma cji o za so bie ar chi wa l nym (EAD). W ci¹gu ponad 20 lat ko mi sje In - ternational Council on Archives (ICA) opracowa³y cztery standardy pod k¹tem: opisu zbiorów archiwalnych, jednostek i instytucji bior¹cych udzia³ w tworzeniu archiwaliów, dzia³añ na rzecz archiwizacji dokumentacji zak³adowych oraz instytucji sprawuj¹cych pie - czê nad archiwami. Przyczyni³y siê one w du ej mierze do zainicjowania dyskusji o miê - dzynarodowej wymianie tego typu opisów i umo liwienia u ytkownikom szerszego do - stêpu do archiwów. Od pocz¹tku mie li œmy œwia do moœæ, e wspo mo e to roz wój precy zyj nie j szych stan - dardów opisu i systemów informacji archiwalnej na gruncie lokalnym, czego przyk³adem jest Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ZoSIA, umo liwiaj¹cy szeroki dostêp do bo ga tych za so bów ar chi wa l nych, sta no wi¹cych istotn¹ spu œci z nê ku l tu row¹. Kiedy w 1988 roku rozpoczynaliœmy prace nad standardami opisu, nie zdawaliœmy so - bie sprawy, jak gwa³townie rozwój Internetu wp³ynie na powszechne udostêpnienie tych informacji. Internet doprawdy przerós³ nasze oczekiwania. Historycy coraz czêœciej oczekuj¹, e zamiast zamawiania materia³ów potrzebnych do badañ naukowych i odwiedzania archiwów, bêd¹ mieæ do nich do stêp on-line. O ile jed nak na sze stan dar dy opi su na da wa³y da - nym strukturê, brakowa³o im wa nego elementu, mianowicie standardu zapisu technicznego, niezbêdnego do tworzenia i udostêpniania danych w formie elektronicznej. Miêdzy - narodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym (EAD) i jego przy goto wy wa ne uzupe³nienie Encoded Archival Context (Corporate Bodies, Persons, and Families) wype³niaj¹ tê lukê. S¹ one kom paty bi l ne ze stan dar da mi ICA, a za ra zem w pe³ni otwa r te na uzupe³nienia zgodne z lokaln¹ praktyk¹ archiwaln¹ i odpowiadaj¹ce lokalnym potrzebom. ywiê nad zie jê, e pol ska wer sja Miêdzynarodowego standardu zapisu informacji o zasobie archiwalnym (EAD) nie ty l ko po sze rzy wie dzê o nim, ale i za chê ci do kre aty w ne go jego wykorzystania. Mi cha el J. Fox Cz³onek ICA Com mit tee on De scri p ti ve Stan dards ICA Com mit tee on Stan dards and Best Pra cti ces EAD De ve lo p ment Team EAD Wor king Gro up

13

14 Przedmowa do wydania polskiego Stowarzyszenie Archiwistów Amerykañskich (The Society of American Archivists (SAA)) z ra do œci¹ przyst¹pi³o do wspó³pra cy przy pro je kcie stwo rze nia pol skiej wer sji Miê dzyna rodo we go stan dar du za pi su in fo r ma cji o za so bie ar chi wa l nym (EAD). Od cza - su, kiedy w 1993 roku Daniel Pitti z grup¹ bibliotekarzy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley wymyœlili stworzenie otwartego, daj¹cego siê przetwarzaæ komputerowo standardu zapisu danych, EAD wywar³ ogromny wp³yw w œrodowisku archiwistów. Je - ste œmy du m ni z udzia³u w tym prze³omie. We wspó³pra cy z Bi b lio tek¹ Kon gre su USA stworzyliœmy i dopracowaliœmy standard EAD, wspó³finansowaliœmy warsztaty wspieraj¹ce jego roz wój, pub liko wa li œmy ar ty ku³y i ksi¹ ki oraz g³osi li œmy dobr¹ no wi nê w na - szym œrodowisku. Pra ce nad EAD w Eu ro pie na bra³y te m pa w pie r wszej de ka dzie XXI wie ku. Odby³o siê wtedy wiele konferencji lokalnych, a pierwsze przek³ady udostêpni³y standard nowym od - biorcom; zainicjowano te szkolenia, zapoznaj¹ce nowe pokolenie archiwistów ze stru - ktur¹ da nych. Naj wa nie j sza eu ro pe j ska kon fe ren cja mia³a mie j s ce w Pa ry u, w 2004 roku, tam te dr Hu bert Wajs wyg³osi³ re fe rat na te mat pro je ktu Metrica Regni. Wajs przedstawi³ wyzwania konwersji historycznej, trudnoœci teoretyczne i nazewnicze stoj¹ce przed polskimi archiwistami oraz rozwi¹zania praktyczne, które w roku 2004 umo liwi³y Archiwum G³ównemu Akt Dawnych w Warszawie opracowanie pierwszej wersji Inwenta - rza Me try ki Ko ron nej w EAD. Wyst¹pie nie to wy ra Ÿ nie pod kre œli³o wa n¹ spo³eczn¹ rolê, jak¹ spe³nia EAD. Wolna miêdzynarodowa wymiana myœli, opinii, standardów i rozwi¹zañ technicznych stanowi fundament dalszego rozwoju œwiatowej archiwistyki. Nasze Stowarzyszenie wysoce ceni sobie mo liwoœæ przyczynienia siê do tego miêdzynarodowego dialogu i wyra - a nadziejê, i publikacja ta rozbudzi dyskurs archiwistyczny w Polsce. Dr Pe ter J. Wosh Redaktor Publikacji Ksi¹ kowych i Elektronicznych Society of American Archivists

15

16 Historia EAD 1 W 1993 roku, w bibliotece na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, rozpoczêto pra - ce nad stwo rze niem stan dar du, mo li we go do ma szy no we go prze twa rza nia, któ ry po - zwoli³by zapisaæ inwentarze, katalogi, indeksy itp. wytwarzane w archiwach, bibliotekach czy muzeach. Od pocz¹tku w pracach uwzglêdniono mo liwoœci œrodowiska sieciowego. Twórcy EAD za cel przyjêli stworzenie standardu, który spe³nia³by nastêpuj¹ce kryteria: zdolnoœæ do prezentacji rozleg³ych i powi¹zanych opisów zawartych w pomocach ar - chiwalnych, zdolnoœæ do zachowania relacji hierarchicznych pomiêdzy poziomami opisu, zdolnoœæ do prezentacji informacji dziedziczonej przez kolejne poziomy hierarchii, zdo l noœæ do prze mie sz cza nia siê w stru ktu rze hie rar chi cz nej, wsparcie dla szczegó³owego indeksowania i wyszukiwania. Jako œrodowisko pracy wybrano jêzyk SGML, uznaj¹c, e prezentuje on mo liwoœci po zwa laj¹ce na bu do wê do ku men tów za cho wuj¹cych po ¹dan¹ stru ktu rê, zw³asz cza w kontekœcie dodania do niego do cu ment type de fi ni tion (DTD). Na podstawie analizy pomocy archiwalnych zbudowano model, który sta³ siê pod - staw¹ struktury pomocy archiwalnej zakodowanej w DTD. W efekcie, w marcu 1995 roku po wsta³ pro jekt zna ny jako Ber ke ley Fin ding Aid Pro ject (BFAP) DTD lub FINDA DTD. Od li pca 1995 roku nad jego kry tyczn¹ ana liz¹ pra co wa³o gro no spe cja li stów z dzie dzi ny archiwistyki i informatyki (zwane dru yn¹ Bentleya ). Pod czas prac usta lo no kry te ria przysz³ego stan dar du. Opis sk³ada siê z dwóch za sad - niczych czêœci: informacji o pomocy oraz informacji o opisywanych materia³ach. Sama zaœ pomoc zawieraæ powinna dwa rodzaje informacji: hierarchicznie zorganizowane opi - sy poszczególnych czêœci materia³ów archiwalnych wraz z ni szymi poziomami oraz dane uzupe³niaj¹ce, które bezpoœrednio nie opisuj¹ archiwaliów, ale u³atwiaj¹ korzystanie z nich (np. bibliografia). Hierarchia opisów powinna rozpoczynaæ siê od ogólnego opisu ca³oœci i nastêpnie schodziæ na ni sze poziomy. Postanowiono równie rozbudowaæ ele - men ty stan dar du o atry bu ty, co w efe kcie mia³o daæ bar dzo du e mo li wo œci usz cze - gó³owienia opisu przy relatywnie niewielkiej liczbie elementów. Na przyk³ad wzbogacenie elementu osoba o atrybuty pozwala na okreœlenie m.in. jej roli jako twórcy, twórcy zbio - ru, na da w cy czy od bio r cy. Na tym eta pie prac po ja wi³a siê na zwa En co ded Ar chi val De - scri p tion (EAD). Za³o e nia stan dar du zo sta³y na stê p nie za pre zen towa ne na do ro cz nym zje Ÿ dzie So cie - ty of Ame ri can Ar chi vists w sie r p niu 1995 roku, wów czas te powo³ano EAD Wor king Group zespó³ maj¹cy kontynuowaæ prace. Od jesieni 1995 roku pracowano ju nad biblio - tek¹ tagów (znaczników) pod patronatem Biblioteki Kongresu USA, która rok póÿniej sta³a siê oficjalnym podmiotem odpowiedzialnym za utrzymanie strony poœwiêconej standardowi. Wersja beta biblioteki tagów zosta³a opublikowana w paÿdzierniku 1996 roku. Przez dwa kolejne lata twórcy EAD prowadzili szkolenia i warsztaty oraz zbierali ko - men ta rze i su ge stie od osób i in sty tu cji te stuj¹cych stan dard. W 1998 roku, w ra mach przygotowañ do publikacji zmodernizowanej wersji biblioteki tagów, postanowiono zaimplementowaæ jêzyk znaczników XML. W wyniku kolejnych lat testów pierwszej wersji 1 Na podstawie Development of the Encoded Archival Description DTD, gov/ead/eaddev.html

17 18 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym EAD 1.0 oraz d¹ e nia do utrzy ma nia zgod no œci EAD ze stan dar dem ISAD (G) za ist nia³a ko nie cz noœæ re wi zji. Tak w 2002 roku po wsta³a wer sja, sta no wi¹ca pod sta wê pre zen towa - ne go t³uma cze nia 2. Czym jest EAD? W pewnym uproszczeniu En co ded Ar chi val De scri p tion (EAD) mo na potraktowaæ jako przepis na inwentarz elektroniczny prezentowany w formie strony internetowej lub samodzielnego pliku XML. Standard zawiera wykaz 146 znaczników (tagów), które z jed - nej stro ny s¹ ele men ta mi jê zy ka XML, a z dru giej odwo³uj¹ siê, po przez na zwy i za le can¹ zawartoœæ elementów oraz ich hierarchiczn¹ strukturê, okreœlon¹ w standardzie (w pliku DTD), do ele men tów opi su ar chi wa liów. Wœród zna cz ni ków EAD s¹ wiêc ele men ty tak podstawowe dla opisu materia³ów archiwalnych, jak: tytu³ (<unittitle>), data (<unitda - te>) czy sygnatura (identyfikator) obiektu (<unitid>). Po szcze gó l ne ele men ty EAD nie s¹ jed nak usy stema tyzo wa nym wy ka zem ko le j nych elementów opisu. Przypominaj¹ raczej klocki, z których mo na u³o yæ inwentarz wed³ug w³as nych po trzeb. Tak jak jed nak nie wszy stkie klo cki do sie bie pa suj¹, tak po szcze gó l ne ele men ty (zna cz ni ki) EAD pod le gaj¹ pe w nym regu³om: mog¹ zna j do waæ siê w okre œlo - nych mie j s cach (se kcjach) pli ku XML (np. ele ment <ead> obe j mu je ca³y in wne tarz), wewn¹trz innych znaczników (np. <titlestmt> pojawia siê zawsze w ramach znacznika <fi le desc>), albo same mog¹ gru po waæ okre œlo ne zna cz ni ki (np. <alt for ma va il> mo e za wie raæ ele men ty: <ad dress>, <alt for ma va il>, <blo ck qu o te>, <chron list>, <head>, <list>, <note>, <p>, <table>), niektóre wystêpuj¹ tylko w okreœlonych sytuacjach (np. <creation> okreœla tylko autora inwentarza elektronicznego i wystêpuje tylko w ramach <pro fi le desc>), inne zaœ pa suj¹ pra wie wszê dzie, pe³ni¹c np. fun kcjê fo r ma tuj¹c¹ (np. <emph>). W zro zu mie niu isto ty EAD ko nie cz ne jest uœwia do mie nie so bie, e nie jest to stan dard opisu danych, lecz standard opisu struktury pewnych danych, co podkreœlaj¹ jego twórcy w Za sa dach roz wo ju EAD 3. EAD wska zu je okre œlo ne ele men ty opi su i bu du je z nich wie - lopoziomowe struktury, ale uzupe³nienie ich danymi stanowi¹cymi opis danego obiektu jest ju kwesti¹ krajowej czy regionalnej metodyki. Czym EAD nie jest? EAD nie jest ap li kacj¹ ani ro dza jem bazy da nych. Twó r cy stan dar du sta wiaj¹ so bie za cel utrzymanie EAD w takiej formie, by by³ mo liwy do zastosowania zarówno w œrodowi - sku, gdzie opis jest two rzo ny i prze cho wy wa ny w ba zach da nych, jak i w œro do wi skach, w któ rych dane s¹ prze cho wy wa ne bez po œred nio w SGML czy XML. XML jest jê zy kiem zna cz ni ków 4, ale nie oz na cza to, e ar chi wi sta musi znaæ jego bu do - wê i tworzyæ inwentarze bezpoœrednio w XML, nie potrzebuje nawet znaæ narzêdzi two - rzenia plików XML. I choæ mo liwe jest zbudowanie poprawnego pliku XML przy u yciu EAD jest sposobem zapisu uk³adu informacji, nie jest natomiast norm¹ reguluj¹c¹ jej treœæ, Design Priciples for Enhancements to EAD (gru dzieñ 2002), - desgn.html 4

18 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym 19 pro ste go no ta t ni ka z sy ste mu Win dows czy Word z pa kie tu MS Of fi ce, a tym bar dziej za po moc¹ na rzê dzi Open So u r ce (np. Open Of fi ce), bar dziej po pu larn¹ pra ktyk¹ jest nie ja ko wtórne tworzenie pliku XML z danych wpisanych za pomoc¹ przyjaznego graficznego in - ter fe j su bazy da nych. In ny mi s³owy, in we ntarz zgod ny ze stan dar dem EAD po wsta je naj - czê œciej jako ze staw da nych za pi sa nych w XML po przez ich wy eks po rto wanie z bazy danych. Jak daleko polskiej archiwistyce do EAD? Ca³kiem bli sko. Mo li we jest zbu do wa nie in we nta rza zgod ne go ze stan dar dem EAD przy u yciu danych wpisanych do bazy IZA. Pionierskie, ale bardzo interesuj¹ce osi¹gniê - cia pre zen tu je tu AGAD 5. Takie dzia³ania wymagaj¹ jednak dodatkowej pracy i mog¹ byæ tylko rozwi¹zaniami tymczasowymi. Na zachodzie tworzenie inwentarzy zgodnych z EAD odbywa siê za pomoc¹ aplikacji takich jak Midosa (Niemcy) czy Archivists Toolkit (USA). Co cie ka we, roz wi¹za nie ame ry ka ñ skie jest ap li kacj¹ bezp³atn¹ (na li cen cji Edu ca tio nal Community License Version 1.0), której rozwój przypomina prace nad programami typu Open So u r ce 6. Dzia³anie tego ro dza ju ap li ka cji w od nie sie niu do EAD spro wa dza siê do mo liwoœci wygenerowania poprawnego pliku XML zawieraj¹cego inwentarz. Rol¹ archi - wisty jest zaœ w³aœciwe opisanie materia³ów archiwalnych. W tym miejscu warto zastano - wiæ siê, czy i jaki wp³yw na polsk¹ me to dy kê mo e wy wrzeæ pró ba za sto so wa nia EAD jako spo so bu pre zen ta cji in we nta rza w Internecie? Czy EAD mo na stosowaæ we wszystkich elementach opisu archiwalnego? EAD jest stan dar dem ela sty cz nym, po zwa laj¹cym wpro wa dzaæ mo dy fi ka cje do stru - ktury znaczników zgodnie z lokalnymi wymogami metodyki. W AGAD, podczas opraco - wywania Inwentarza Metryki Koronnej, zasz³a koniecznoœæ uzupe³nienia opisu o sygnatu - rê dawn¹. Stan dard EAD nie prze wi du je tak szcze gó³owych roz wi¹zañ, jed nak dziê ki kon - strukcji znacznika <unitid> (identyfikator obiektu) i zastosowaniu mo liwoœci okreœlenia jego atrybutu, pracownicy AGAD wprowadzili do inwentarza <unitid type="former">, co oz na cza po prze d ni iden ty fi ka tor obie ktu. Taki za pis po zo sta je czy te l ny dla stan dar du (a wiêc jest nadal zrozumia³y dla ró nych systemów), a jednoczeœnie niesie now¹ informacjê (we wspó³cze s nym lingua franca jêzyku angielskim), e jest to identyfikator ju nieaktua - lny (former=poprzedni) 7. Wojciech WoŸniak H. Wajs, Inwentarz Metryki Koronnej,

19 20 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym Wprowadzenie Elementy opisu Na zwa zna cz ni ka kró t ka, ³atwa do za pa miê ta nia fo r ma na zwy ele men tu, wykorzystywana w dokumencie zakodowanym, mo liwym do maszynowego prze twa rza nia. Na zwê zna cz ni ka za pi su je siê w na wia sach ostrok¹tnych, np. <ar ch desc>, oprócz przy pa d ku, kie dy zna cz ni ki s¹ za pi sy wa ne w se kcjach ele men ty mog¹ po ja wiaæ siê wewn¹trz i mo e za wie raæ. Na zwy zna cz ni ków pi sa ne s¹ za wsze ma³ymi li te ra mi. Nazwa elementu roz wi niê ta fo r ma na zwy zna cz ni ka, opi suj¹ca zna cze nie ele men tu. Pe³ne brzmie nie na zwy ele men tu ma zwy kle po staæ s³owa lub ci¹gu s³ów, okre œlaj¹cych fun kcjê ele men tu. Na li œcie zna cz ni ków na zwa ele men tu na stê pu je po na zwie zna cz ni ka, a ka de s³owo rozpoczyna siê od wielkiej litery, np. <archdesc> Ar chi val De scri p tion. Opis pie r wszy aka pit opi su okre œla ele ment za po moc¹ te r mi nów ze spe cjali sty cz nych s³owników archiwalnych, s³owników terminologicznych oraz s³owników terminów normy ISAD (G) 8. Ka dy z kolejnych akapitów opisuje sposób, w jaki element jest wykorzystywany, odró nia jego znaczenie od funkcji innych podobnych elementów, wskazuje u yteczne atrybuty, dostarcza przyk³adów, albo kieruje czytelnika do po kre w nych ele men tów. Do wska za nia ro dza ju opi sy wa ne go ele men tu s¹ u y wa ne stan dar do we okre œle nia. Element nadrzêdny (wrap per ele ment) wska zu je ele ment, któ ry nie mo e za wie raæ bez po œred nio te kstu naj pierw musi zo staæ otwa r ty ele ment za gnie d o ny (ne sted ele ment) w ele men cie nad rzêd nym. Ele men ty nad rzêd ne okre œlaj¹ ze spo³y ele men tów, któ re obe j muj¹ po szcze gó l ne czê œci po mo cy ar chi wa l nej, jak np. De scri p ti ve Iden ti fi ca tion. Element standardowy (ge ne ric ele ment) od no si siê do elementów wspólnych dla wielu rodzajów dokumentów zawieraj¹cych informacjê nie zwi¹zan¹ w szcze gó l ny spo sób z czê œci¹ stru ktu raln¹ po mo cy ar chi wa l nej, np. <ad dresss> i <date>. Element formatuj¹cy (fo r mat ting ele ment) wska zu je ele men ty, które mog¹ byæ u yte do przywo³ania okreœlonego rodzaju czcionki albo sposobów pre zen ta cji te kstu, jak np. cy ta ty, ze sta wie nia chro nolo gi cz ne, podkreœlenia. W stan dar dzie za wsze jest te okre œlo ne, kie dy ele ment jest wy ma ga ny, oraz kie dy po szcze gó l ne ele men ty stan dar du ISAD (G) i/lub stan dar du MARC s¹ mu po kre w ne. W celu okre œle nia po szcze gó l nych se k wen cji ele men tów na le y wzi¹æ pod uwa gê sam DTD, np. mo na kontrolowaæ listê podelementów w edytorze XML albo za pomoc¹ na rzê dzi przed sta wiaj¹cych DTD. Mo e za wie raæ in fo r ma cja wska zu je, co mo e za wie raæ opi sy wa ny ele ment. Ele men ty s¹ wymienione w porz¹dku alfabetycznym wed³ug nazw znaczników. Mog¹ byæ puste (np. za wie raæ ty l ko atry but), albo mog¹ za wie raæ tekst (#PCDATA), inne ele men ty, albo po³¹cze nie te kstu i in nych ele men tów. 8 T³umaczenie polskie nie uwzglêdnia wymienionych w tekœcie innych Ÿróde³, które nie s¹ zale - cane przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Pañstwowych (MARC21 bibliographic/ecbdhome.html, Categories for the Descritpion of Works of Art edu/research/institute/standards/cdwa/, Text Encoding Initiative DTD

20 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym 21 Skrót #PCDATA (ana li zo wa ne dane zna ko we pa r sed cha ra cer data) oz na cza, e tekst mo e byæ za wa r ty bez po œred nio wewn¹trz ele men tu, nie mo e jed nak za wie raæ zna ków, któ re mog³yby byæ in ter pre towa ne przez pa r ser jako regu³y dzia³ania. Np. lewy na wias ostrok¹tny musi mieæ po staæ zna ku od nie sie nia do en cji: &lang, tak aby nie zo sta³ b³êd nie zin ter pre towa ny przez pa r ser jako pocz¹tek na zwy ele men tu. Po nie wa po do b ne ele men ty dziel¹ce ten sam mo del za wa r to œci (za kres in fo r ma cji) s¹ ³¹czo ne jako gru pa, li sta za gnie d o nych ele men tów za wie ra zwy kle wiê cej ele men tów ni jest to po trze b ne. Me cha nizm ten u³atwia two rze nie DTD i odsy³aczy do in nych pli ków te ksto wych do ku men tów za pi sa nych w EAD. Np. je œli ele ment taki jak <ref> jest wymieniony w czêœci mo e zawieraæ, pojawiaj¹ siê równie elementy analogiczne, w³¹czaj¹c <ar chref>, <bi bref>, <extptr>,<ex tref> i <ptr>, na wet je œli w da nej sy tu a cji podstawowy element <ref> jest najbardziej odpowiedni. Mo e po ja wiaæ siê wewn¹trz ta czêœæ opi su iden ty fi ku je wszy stkie ele men ty wy sze go stopnia hierarchii (pa rent ele ments) w porz¹dku alfabetycznym wed³ug znaczników, wewn¹trz których mo e siê pojawiaæ opisywany element. Informacja ta wskazuje, gdzie i jak czê sto ele ment jest do stê p ny za po moc¹ DTD. De fi ni cje ele men tów wy sze go sto p nia hie ra r chii mog¹ prze ka zy waæ do da t kow¹ in fo r ma cjê o spo so bie u y cia ele men tu. Atry bu ty ta czêœæ opi su okre œla wszy stkie atry bu ty, ja kie mog¹ siê wi¹zaæ z ele men tem. S¹ one przed sta wia ne ma³ymi li te ra mi w ko dzie XML, ale w pre zen ta cji on - li ne EAD Tag Li bra ry (oraz w niniejszym t³umaczeniu) s¹ prezentowane za pomoc¹ wielkich liter, dla odró nienia atrybutów od innych elementów wewn¹trz listy znaczników 9. Przyk³ady wiê kszoœæ opi sów ele men tów za wie ra przyk³ady opi sa ne za po moc¹ zna cz ni ków, wska zuj¹ce jak mo na sto so waæ ³¹cz nie atry bu ty i ele men ty. Przyk³ady po chodz¹ ze stro ny En co ded Ar chi val De scri p tion, Ve r sion Przyk³ad pol ski zo sta³ opra co wa ny przez Wo j cie cha Wo Ÿ nia ka na pod sta wie in we nta rza z za so bu Ar chi wum Pañstwowego w Opolu. Czêœæ przyk³adów ilustruje ka d¹ z wymaganych sekwencji elementów, jak w przypadku prezentacji sekwencji podelementów wewn¹trz nad rzêd ne go <ea d he a der>, albo se k wen cji wy ma ga nych atry bu tów, ta kich jak LEVEL w elemencie <archdesc>. W innych przypadkach przyk³ady maj¹ jedynie wskazywaæ mo liwoœci. Wykropkowania miêdzy elementami albo wewn¹trz nich, oznaczaj¹ miejsca, w któ rych inne ele men ty czy tekst zo sta³y po mi niê te. Czêœæ ele men tów ma wie le przyk³adów, niektóre mog¹ pokazywaæ bardzo zró nicowane znaczniki, wykorzystuj¹ce wiele atrybutów, podczas gdy inne ilustruj¹ znaczniki pozbawione atrybutów. Oba roz wi¹za nia s¹ po pra w ne w EAD, a ich za sto so wa nie za le y od prze cho wa w cy i jego potrzeb, i ma na celu uzyskanie optymalnego poziomu opisu opartego na Ÿród³ach informacji i wspólnych wskazówkach dobrej praktyki. 9 Zob. czêœæ Atry bu ty in fo r ma cje wstê p ne 10

21

22 Lista elementów wed³ug nazw znaczników (tagów) 11 <abbr> Ab breviat ion Sk rót Stan dar do wy ele ment u y wa ny do okre œle nia skró co nej fo r my s³owa (akro ni mu). Atry but EXPAN mo e byæ u y ty dla do sta r cze nia pe³nej fo r my skró co ne go s³owa, w celu jego zindeksowania lub wyszukiwania. Zob. pokrewny element Ex pan sion <ex pan>. Mo e zaw ieraæ: #PCDATA. Mo e pojawiaæ siê wewn¹trz elementów: abs tract, ar chref, bi bref, con tai ner, cre ation, de scrul es, di mens ions, emph, en try, event, extent, extref, extre floc, item, la bel, langma ter ial, lan gus age, ma ter ialsp ec, orig ina tion, p, physdesc, phys fac et, phys loc, ref, re floc, re pos ito ry, sub tit le, ti tlep roper, unitd ate, unit id, unitt itle. Atryb uty: EXPAN #IMPLIED, Przyk³ad <note> <p> <abbr expan="autograph Letter Signed">ALS</abbr> </p> </note> <abstract> Abs tract Stresz czen ie Bardzo krótki opis materia³ów, wykorzystywany przede wszystkim do zapisu podstawowych informacji o twórcy (biograficznych lub historycznych), treœci, zawartoœci, sposobie porz¹dkowania lub innych szczegó³ach dotycz¹cych opisywanej jednostki opisu albo jej czêœci sk³adowych. Wewn¹trz <ar ch desc>, ele ment <abs tract> jest czê sto wyod rê b nia ny z ob - szer nie j szych opi sów, zna j duj¹cych siê w ele men tach <bio g hist> i <sco pe con tent>. 11

23 24 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym Jego zadaniem jest pomoc czytelnikowi w szybkim odszukaniu tych materia³ów, których identyfikacja wymaga zastosowania formy opisowej. Umieszczony wewn¹trz <c>, ele ment <abs tract> mo e okre œlaæ indy widu a l ne ce chy da ne go ko m po nen tu. Mo e za wie raæ treœæ cha ra kte ry styczn¹ dla ele men tów <ar ran ge ment>, <bio g hist>, <phy s desc> i <sco pe con tent>, wte dy gdy a den z nich nie jest wy sta r czaj¹co odpowiedni do jej otagowania. Wykorzystanie atrybutów TYPE i ENCODINGANALOG w elemencie <abstract> mo e pomagaæ w wyodrêbnieniu informacji zapisanej w takich odpowiednikach elementu w stan dar dzie MARC, jak summary note (520$a) i bio gra p hi cal or hi sto ri cal data (545$a). Atrybut LANGCODE mo e byæ wykorzystany, jeœli streszczenie wystêpuje wiêcej ni w jed nym jêzyku. Mo e zawier aæ: #PCDATA, abbr, ar chref, bi bref, emph, exp an, extptr, extref, lb, linkgrp, ptr, ref, ti tle. Mo e po ja wiaæ siê wewn¹trz: ar chref, did. Atryb uty: ENCODINGANALOG LABEL LANGCODE TYPE #IMPLIED, #IMPLIED, NMTOKEN Przyk³ad <archdesc level="fonds"> <head>de script ive Sum mary</head> <unitt itle la bel="ti tle">ri chard Egan ma nus cript maps of Orange Co unty</unitt itle> <unitd ate type="inc lus ive" nor mal="1878/1879">cir ca </unitd ate> <unit id co unt ryco de="us" re pos ito ryc ode="cu-i" la bel="col lect ion num ber">ms-r72</unitid> <orig ina tion la bel="cre ator"> <per sname ru les="aacr2">egan, Ri chard, </per sname> </orig ina tion> <physdesc la bel="extent"> <extent>1 li near foot (1 box)</extent> </physdesc> <re pos ito ry la bel="re pos ito ry"> <corp name ru les="aacr2">univers ity of Ca lif ornia, Irvine. Li brary. Spe cial Col lect ions and Ar chives.</corp name> </re pos ito ry>

24 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym 25 <abstract label="abstract">four ma nus cript su rvey maps and one plat map de pict ing areas of Orange Co unty and at trib uted to the no ted su rveyor and jud ge Ri chard Egan. One map is da ted 1878 and 1879 by Egan. The other maps are un dat ed and un sig ned but it is li kely that he drew them du ring the se years. The se maps pri mar ily de pict sub divis ions of non-ran cho tracts of land occu pyi ng what is now Orange Co unty, with the ad dit ion of some to pog raph ical de tai ls.</abstract> </archdesc> <acc essrest rict> Con dit ions Gover ning Acc ess Warunki udostêpniania Informacja o warunkach, wp³ywaj¹cych na dostêpnoœæ opisywanych materia³ów. Mo e ona wska zy waæ ko nie cz noœæ wcze œnie j sze go zg³osze nia przez u y tko w ni ka chê ci skorzystania z opisywanych materia³ów, lub charakter ograniczeñ na³o onych przez ofia - ro da w cê, sta tus pra w ny, in sty tu cjê prze cho wuj¹c¹ lub inn¹ or ga ni za cjê. Mo e tak e wskazywaæ na brak ograniczeñ. Nie na le y my liæ tego ele men tu z ele men tem Con di tions Go ve r ning Use <userestrict>, który okreœla informacjê o ograniczeniach w wykorzystaniu opisywanego materia³u po otrzymaniu uprawnieñ do korzystania z niego. Ele ment <ac ces s re strict> jest po rów nywa l ny z ele men tem stan dar du ISAD (G) 12 i po lem 506 stan dar du MARC. acc essrest rict, ad dress, bloc kquote, chron list, head, le gals tatus, list, note, p, ta ble. Mo e pojawiaæ siê wewn¹trz: acc essrest rict, archdesc, archde scg rp, c, c01, c02, c03, c04, c05, c06, c07, c08, c09, c10, c11, c12, de scg rp. ENCODINGANALOG TYPE #IMPLIED, Przyk³ad 1 <accessrestrict> <p>there are no access restrictions on this collection.</p> </accessrestrict> 12 Warunki decyduj¹ce o udostêpnianiu (Conditions Governing Access). Polskie t³umaczenia elemen tów ISAD (G) za: ISAD (G) Miêdzynarodowy standard opisu archiwalnego, czêœæ ogó l na, wer - sja 2, oprac. H. Wajs, Wa r sza wa 2006.

25 26 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym Przyk³ad 2 <accessrestrict> <p>university records are public records and once fully processed are generally open to research use. Records that contain personally identifiable information will be closed to protect individual privacy. The closure of university records is subject to compliance with applicable laws.</p> </accessrestrict> Przyk³ad 3 <c02 level="file"> <container type="box" label="box">104 </container> <container type="folder" label="folder(s)"> </container> <unittitle><title render="italic">technics and Civilization</title> (<title render="italic">form and Personality</title> or <title render="italic">form and Civilization</title>) </unittitle> <unitdate type="inclusive" normal="1931/1933"> </unitdate> <scopecontent> <p>draft fragments.</p> </scopecontent> <accessrestrict> <p>only the photocopies (housed in Box 105) of these fragile materials may be used.</p> </accessrestrict> </c02> <accruals> Accruals Dop³ywy materia³ów archiwalnych Informacja o przewidywanych dop³ywach do opisywanych materia³ów, wskazuj¹ca ich wielkoœæ i czêstotliwoœæ przyjmowania do zasobu archiwum. Element mo e równie wska zy waæ, e ad ne dop³ywy nie s¹ ju oczekiwane. Ele ment <ac cu rals> jest po rów nywa l ny z ele men tem stan dar du ISAD (G) 13 oraz z po lem 584 stan dar du MARC. acc ruals, ad dress, bloc kquote, chron list, head, list, note, p, ta ble. 13 Dop³ywy materia³ów archiwalnych (Ac c ru als).

26 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym 27 Mo e pojawiaæ siê wewn¹trz: acc ruals, archdesc, archde scg rp, c, c01, c02, c03, c04, c05, c06, c07, c08, c09, c10, c11, c12, de scg rp. ENCODINGANALOG #IMPLIED, Przyk³ad 1 <accruals> <p>no further materials are expected for this collection.</p> </accruals> Przyk³ad 2 <accruals> <p>noncurrent additions to this Record Group are transferred from the Development Department annually at the end of the fiscal year in June.</p> </accruals> <acqinfo> Acquisition Information In form acja o pr zejê ciu ma ter ia³ów ar chiw alny ch Bezpoœrednie Ÿród³o przejêcia opisywanych materia³ów i okolicznoœci ich otrzymania. Ele ment za wie ra in fo r ma cje o da ro wi z nach, prze ka za niu, zakupach i de po zy tach. Po otwarciu elementu Akapit <p> u yte wewn¹trz <acquinfo>, opcjonalne podelemen ty mog¹ byæ wy ko rzy stane do od dzie l ne go oz na cze nia ta kich in fo r ma cji o przejêciu, jak na zwa jego Ÿród³a, np. ele ment <per sna me> lub ele ment <co r p na me>, czy ele ment <date> oz na czaj¹cy datê otrzy ma nia ma te ria³ów, albo ele ment <num>, oz na czaj¹cy nu - mer akcesji przypisany opisywanym materia³om. Element <address> mo e byæ u yty do za pi sa nia ad re su Ÿród³a prze jê cia opi sy wa nych ma te ria³ów, a atry but mo e mieæ wartoœæ in ter nal ( we wnê trz ne ), o ile in fo r ma cja ad re so wa ma byæ do stê p na ty l ko dla upowa nionych pracowników. Nale y zaznaczyæ, e wspomniany numer akcesji mo e ta k e s³u yæ jako ele ment <uni tid> i zo staæ za pi sa ny jako taki wewn¹trz ele men tu. Do za pi sa nia szcze gó³owej in fo r ma cji o jed no stkach prze jê tych, a na stê p nie wy³¹czonych z opisywanych materia³ów, mo e zostaæ u yty element Materia³y wy³¹czone <sepa rated ma te rial>. Oz na cza on jed no stki zwi¹zane przez wspóln¹ pro we nie ncjê z opi sy wa ny mi ma te ria³ami, któ re zosta³y od nich fizycznie oddzielone. Do zapisu informacji o historii w³asnoœci przed zgromadzeniem materia³ów w miejscu, z któ re go tra fi³y do aktu a l ne go prze cho wa w cy, mo na u yæ ele men tu Dzie je ma te ria³ów archiwalnych <custodhist>. Element <acqinfo> jest porównywalny z elementem standardu ISAD (G) 14 i polem 541 standardu MARC. 14 Bezpoœrednie Ÿród³o pochodzenia, przejêcia lub przekazania do archiwum (Immediate Source of Acquisition or Transfer).

27 28 EAD_PL Miêdzynarodowy standard zapisu informacji o zasobie archiwalnym acqinfo, ad dress, bloc kquote, chron list, head, list, note, p, ta ble. Mo e pojawiaæ siê wewn¹trz: acqinfo, archdesc, archde scg rp, c, c01, c02, c03, c04, c05, c06, c07, c08, c09, c10, c11, c12, cu stod hist, de scg rp. ENCODINGANALOG #IMPLIED, Przyk³ad 1 <acqinfo> <p>transfer from <corpname>national Park Service, </corpname> <date type="accession">1945</date>. Accession number <num type="accession">45.22</num>.</p> </acqinfo> Przyk³ad 2 <acqinfo> <p>source unknown. Originally deposited in University Library, transferred to Department of Palaeography, <date normal=" ">24 April 1958</date>.</p> </acqinfo> <ad dress> Ad dress Ad res Standardowy ele ment do tycz¹cy in fo r ma cji o mie j s cu, gdzie coœ jest usy tu o wa ne i gdzie mo e byæ dostêpne. Przyk³ady zawieraj¹ adres pocztowy instytucji przechowuj¹cej lub jej adres mailowy i numer telefonu dzia³u udzielaj¹cego zezwolenia na publikacjê opi - sy wa ne go ma te ria³u. Nale y wzi¹æ pod uwagê, e u ywanie odnoœnika do przechowywanej informacji adresowej, pojawiaj¹cej siê w wielu pomocach archiwalnych, jest ³atwiejsze do aktualizacji, je - œli jest ona umieszczona w jednym wspó³dzielonym pliku. Jednostkowy odnoœnik mo e za wie raæ za rów no ele men ty EAD, jak ich treœæ. Ar kusz sty lu mo e byæ równie u yty do dostarczenia tego rodzaju informacji. addressline. Mo e pojawiaæ siê wewn¹trz: accessrestrict, accruals, acqinfo, altformavail, appraisal, arrangement, bibliography, bioghist, blockquote, controlaccess, custodhist, daodesc, descgrp, div, dsc, dscgrp, entry, event, extref, extrefloc, fileplan, index, item, note, odd, originalsloc, otherfindaid,