Nomenklatura statystyczna w przedsiębiorstwie i w handlu (Statistic Nomenclature applicable in companies and trade narrative part)

Transkrypt

1 Nomenklatura statystyczna w przedsiębiorstwie i w handlu (Statistic Nomenclature applicable in companies and trade narrative part) 1. Rola statystyki 2. Klasyfikacje statystyczne 3. Systemy klasyfikacji 4. Rodzaje klasyfikacji statystycznych Klasyfikacje działalności gospodarczej Klasyfikacja produktów 5. System klasyfikacji HS 6. Nomenklatura Scalona CN 7. Europejska Klasyfikacja Działalności NACE 8. Lista Produktów PRODCOM Opracowano na podstawie materiałów seminariów realizowanych w ramach projektu Perfect Link finansowanego z funduszu Phare Jerzy Garczyński Polska Izba Odzieżowo-Tekstylna Polish Federation of Apparel & Textiles Projekt Perfect Link jest realizowany przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Opinie prezentowane w materiałach są opiniami Polskiej Izby Odzieżowo-Tekstylnej, a nie oficjalnym stanowiskiem Komisji Europejskiej. 1

2 Rola statystyki Statystyka odgrywa ogromną rolę w tworzeniu strategii rozwoju gospodarczego oraz programów polityki socjalnej, jest niezbędnym instrumentem zarówno przy projektowaniu strategii makroekonomicznych dla kraju czy regionu jak i dla branży czy nawet przedsiębiorstwa. Obecnie statystyka stała się dodatkowym wskaźnikiem produktywności, niezbędnym do prowadzenia biznesu. Może pomóc na przykład w określeniu konkurencyjności przedsiębiorstwa lub wskazać możliwe przyczyny słabej konkurencyjności. Może być i jest instrumentem monitorującym realizację każdej biznesowej strategii. Analiza konkurencyjności wymaga studium trendów konsumpcyjnych w określonym zakresie produktów, wiedzy o rynku pacy, znajomości procesów zmian gospodarczych itp. Innymi słowy, wymaga wiedzy o wszystkich czynnikach mających wpływ na warunki biznesu. Zapotrzebowanie na określone dane, względnie opracowania statystyczne zależy od wielkości rynku, na którym przedsiębiorstwo operuje, możne to być np. region, kraj czy grupa krajów. Chociaż regułą powinna być znajomość konkurencyjności w znacznie szerszym zakresie niż wskazywałby bieżący zasięg operacji firmy. Klasyfikacje statystyczne Zestawienia statystyczne tworzone są głównie dla analiz makroekonomicznych i nie dostarczają pełnych informacji potrzebnych przedsiębiorcom. Jest to zjawisko powszechne w krajach UE, i nie tylko, a wynika z faktu, że urzędy statystyczne spełniają przede wszystkim zapotrzebowania władz gospodarczych kraju czy regionu zajmujących się gospodarką w skali makro. Z drugiej strony, nadmierne uszczegółowienie zbieranych danych statystycznych obciąża przedsiębiorców oraz utrudnia handel pomiędzy krajami UE oraz z krajami trzecimi. Dlatego też, poszukiwanie złotego środka jest bardzo ważnym zadaniem zarówno dla Komisji Europejskiej jak i organizacji branżowych pełniących rolę konsultantów. Okazją do wprowadzania zmian są okresowe uaktualnienia klasyfikacji dostosowujące je do zmieniających się warunków biznesowych, postępu technologicznego itp. Polska Izba Odzieżowo-Tekstylna uczestniczy, wspólnie z podobnymi organizacjami branżowymi z krajów UE zrzeszonymi w unijnej organizacji Euratex, w konsultacjach tych zagadnień z Komisją Europejską. Dokonane ustalenia upraszczają procedury handlowe poprzez wykreślenie i kumulację niektórych grup produktów, których znaczenie istotnie się zmniejszyło oraz wprowadzają monitorowanie nowych produktów. Posługiwanie się danymi statystycznymi wymaga tworzenia jednolitych klasyfikacji produktów i działalności oraz ściśle określonych systemów statystycznych służących do zbierania i grupowania danych. Klasyfikacje statystyczne, zwane także nomenklaturami należą do podstawowych instrumentów, bez których dane statystyczne nie mogłyby być zbierane. Zasadnicze znaczenie systemów klasyfikacyjnych polega na wprowadzeniu wspólnego języka zarówno do zbierania jak i do prezentowania danych statystycznych, możliwości dokonywania analiz porównawczych oraz zastosowania we wszystkich krajach członkowskich UE, przez instytucje Wspólnoty oraz organizacje europejskie. Systemy klasyfikacji Dla zaspokojenia oczekiwań spełniania przez statystykę wielorakich funkcji wprowadzono różne systemy klasyfikacji na poziomie międzynarodowym, europejskim oraz poszczególnych krajów dla szerokiego zakresu celów gdzie każdy z systemów stosuje się do specyficznych dziedzin 2

3 Rodzaje klasyfikacji statystycznych Uogólniając i upraszczając zagadnienia wśród systemów klasyfikacji statystycznych, można wyróżnić dwa główne ich rodzaje: 1) Klasyfikacje działalności gospodarczej stosowane do klasyfikacji przedsiębiorstw dostarczających danych do analiz nt. tworzenia kapitału, zatrudnienia, zużycia surowców, energii itp., jak np.: międzynarodowa standardowa klasyfikacja przemysłowa całej działalności gospodarczej (ISIC International Standard Industrial Classification of All Economic Activities) Europejska Klasyfikacja Działalności (NACE) 2) Klasyfikacja produktów dostarczanie danych do analiz statystycznych produkcji (wg określonych grup produktowych) dystrybucji i handlu, konsumpcji, handlu zagranicznego i transportu., jak np.: Zharmonizowany System Oznaczania i Kodowania Towarów (HS) Nomenklatura Scalona (CN) Polska Nomenklatura Scalona (PCN) Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Handlu (SITC - United Nations Standard International Trade Classification) Klasyfikacja Produktów wg Rodzajów Działalności (SPA) Lista Produktów (PRODCOM) Klasyfikacje statystyczne oddziałują w dużym stopniu na jakość ostatecznej informacji statystycznej i dlatego muszą być co pewien okres uaktualniane, aby uwzględniać zmiany technologiczne i strukturalne w przemyśle, wprowadzanie nowych produktów i usług itp. System klasyfikacji HS (Harmonised System) jest klasyfikacją międzynarodową do oznaczania i kodowania produktów. Stosowany jest w co najmniej 177 krajach, głównie przez administracje narodowe, urzędy celne i statystyczne, a także przez producentów, dystrybutorów, importerów i eksporterów oraz statystyków-analityków itp. System HS umożliwia klasyfikację ponad 98% produktów w handlu zagranicznym. Produkty określane są kodem cyfrowym. System zawiera: - 21 sekcji, - 96 rozdziałów (kod dwucyfrowy), nazw grup produktowych (kod czterocyfrowy) i nazw podgrup 01 produktów (kod sześciocyfrowy) Produkty tekstylne i odzież znajdują się w rozdziałach od 50 do 63. Przed wprowadzeniem systemu HS, jedyną klasyfikację handlową umożliwiającą analizy porównawcze na świecie był system SITC. Po upowszechnieniu systemu HS, międzynarodowa klasyfikacja SITC straciła na znaczeniu. Klasyfikacja HS jest uaktualniana w cyklu 5-letnim. Poprzednie modyfikacje wchodziły w życie w latach 1992, 1996 i Decyzją Światowej Organizacji Celnej następne uaktualnienie wejdzie w życie z dniem r. 3

4 Nomenklatura Scalona CN (Combined Nomenclature) jest klasyfikacją europejską opartą na systemie HS. Nomenklatura CN jest stosowana w statystyce handlu wewnątrz UE i w handlu zagranicznym. Stosowana jest także w taryfie celnej oraz jest podstawą innych klasyfikacji stosowanych w UE jak np. TARIC, PRODCOM, NACE czy SPA, które będę omówione poniżej. Nomenklatura Scalona CN jest stosowana w 27 krajach ( 25 krajów UE oraz Maroko i Tunezja). W Polsce od 1 stycznia 1994 r. obowiązywała nomenklatura PCN ( Polska Scalona Nomenklatura Handlu Zagranicznego) oparta na nomenklaturze CN z rozszerzeniem o 9 znak w kodzie cyfrowym. Przez lata, rozszerzono ilość kodów produktów o nomenklaturze CN do ilości przekraczającej 10 tysięcy. Powodowało to w końcu trudności w doborze właściwych kodów CN do określonych produktów. Pod wpływem nacisku organizacji producentów, zdecydowano się na uproszczenie klasyfikacji CN pomimo wniosków przeciwnych, optujących za jeszcze bardziej szczegółową statystyką. Każdy produkt w nomenklaturze CN opisywany jest 8-mio cyfrowym kodem numerycznym. Pierwsze 6 cyfr kodu nawiązuje do klasyfikacji HS i nie jest dalej rozwijane dla celów Wspólnoty, gdyś cyfry siódma i ósma są zerami. Cyfry dziewiąta i dziesiąta kodu numerycznego określają klasyfikację TARIC stosowaną przy deklaracjach importu. Europejska Klasyfikacja Działalności NACE (Statistical Classification of Economic Activities in the EU). Stworzenie unijnej klasyfikacji działalności gospodarczej (znanej pod akronimem NACE 70) było podstawą do gromadzenia porównawczych danych statystycznych działalności dla wszystkich krajów unijnych. Klasyfikacja ta, opublikowana w 1990 r. stała się obowiązującą regulacją prawną od 1 stycznia 1993 r. Kraje członkowskie UE są zobowiązane do zbierania danych statystycznych dotyczących działalności gospodarczej zgodnie z przepisami NACE lub w oparciu o krajowe przepisy. Jednakże takie krajowe przepisy muszą odpowiadać strukturze określonej w NACE. Struktura europejskiej klasyfikacji NACE oparta jest na Międzynarodowej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej ISIC z rozszerzeniem spełniającym potrzeby UE. Sektor tekstylno-odzieżowy ujęty jest w sekcji D w działach 17,18 i 24 a w kodzie 4 cyfrowym w klasach od do oraz Struktura NACE koresponduje również z europejską klasyfikacją SPA (Klasyfikacja Produktów wg Rodzajów Działalności). Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług oparta została o europejskie klasyfikacje NACE, SPA i PRODCOM. Podobnie jak inne klasyfikacje, również NACE podlega okresowym uaktualnieniom, za co odpowiedzialna jest Komisja Europejska konsultująca zmiany z wybranymi organizacjami branżowymi m.in. także z Euratexem. Ostatnie uaktualnienie jest z 2002 roku, a następne planowane jest na rok 2007, kiedy to będą uaktualnione inne znaczące klasyfikacje jak ONZowski ISIC i północnoamerykański NAICS. Już obecnie rozważa się dwie możliwości: modernizację systemu NACE, aby lepiej odzwierciedlać rzeczywistość gospodarczą lub przybliżyć NACE do NAICS tak, aby obie klasyfikacje umożliwiały porównywalność analiz. Lista Produktów PRODCOM (European System for Production Statistics). System PRODCOM dostarcza danych o produkcji przemysłowej przedsiębiorstw w krajach UE, oraz informacji rynkowych. 4

5 Produkty kodowane są w numerycznym kodzie 8-io cyfrowym. Pierwsze 6 cyfr identycznych jak w klasyfikacji SPA, 4 pierwsze cyfry odpowiadają klasyfikacji NACE, 2 ostatnie cyfry odnoszą się do klasyfikacji CN. Ponieważ lista produktów PRODCOM zależy od innych klasyfikacji, a w szczególności od nomenklatury scalonej CN, ewentualne uaktualnienia są ograniczone. W rzeczywistości bowiem kod produktu może być utworzony w PRODCOM jeżeli już istnieje w CN. Zestawienia statystyczne w systemie PRODCOM obejmują okresy jednorocznej jednakże obecnie dane dotyczące produkcji sektora tekstylnego/odzieżowego zbierane i opracowywane przez Euratex są aktualniejsze, bardziej wiarygodne i prezentowane znacznie wcześniej. Polska Izba Odzieżowo-Tekstylna zbiera dane statystyczne dotyczące rynku krajowego, Unii Europejskiej i świata. Kilka razy w roku ukazują się w Rynkach Mody artykuły oparte na analizach statystycznych. Bardziej szczegółowe zestawienia statystyczne: za półrocza, kwartały a nawet miesiące udostępniane są jednakże tylko członkom PIOT. W opracowaniu wykorzystano materiały z seminarium przeprowadzonego w Wilnie w ramach projektu unijnego Perfect Link 5

6 BEZPOŚREDNIE ZWIĄZKI POMIĘDZY NOMENKLATURAMI MIĘDZYNARODOWYMI A UNIJNYMI Działalność I.S.I.C Sektor NACE Rozdz Produkt C.P.C C.P.A Handel S.I.T.C Sektor Handel zagraniczny Produkcja PRODCOM Rozdz Handel H.S Rozdz. 50 do 63 C.N Rozdz. 50 do 63 Cło T.A.R.I.C Rozdz. 50 do 63 Powiązania w ramach tego samego systemu statystycznego 6 automatyczne powiązania pomiędzy UN a Eurostat