dora hara entropia abstrakcji

Transkrypt

1

2

3

4 4 entropia abstrakcji

5 entropy of abstraction 5

6 Hara 3345, błona: malarstwo na jedwabiu/membrane: painting on the silk, 200 x 135 cm, 2011 s./p. 2 & 3 fragment obrazu/part of the image: ditto 6 entropia abstrakcji

7 entropia abstrakcji entropy of abstraction entropy of abstraction 7

11 Fragment wystawy Entropia abstrakcji / Part of the exhibition Entropy of Abstraction, Galeria u Jezuitów, Poznań, 2012 s. / p. 8 fragment obrazu / part of the image: Hara 3333, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk,190 x 135 cm, 2011 s. / p. 10 & 11 fragment obrazu / part of the image: ditto s. / p. 12 & 13 fragment obrazu / part of the image: Woda - Powietrze / Water - Air, błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk, 320 x 420 cm, 2012 Entropia abstrakcji Entropy of Abstraction Spis treści / Contents 1. Punkt zakreśla okrąg / A Point Outlines a Circle Sławomira Chorążyczewska prof. UAP dr hab /25 2. Zmysłowość kontra strategia / Sensuality vs. Strategy Jolanta Ciesielska - krytyk sztuki... 44/45 3. Błony / Membranes Dora Hara... 56/57 4. Nota bigraficzna / Biography... 82/83 5. Spis ilustracji / Contents of Pictures entropy of abstraction 11

12 12 entropia abstrakcji Hara 3351, jedwab, 190 cm x 135 cm, 2011 r.

14

15

16 16 entropia abstrakcji Fragment wystawy Entropia abstrakcji / Part of the exhibition Entropy of Abstraction, Galeria u Jezuitów, Poznań, 2012 Powietrze - Woda / Air - Woter, błona: malarstwo na jedwabiu/membrane: painting on the silk, 300 x 420 cm, 2012

19 ditto entropy of abstraction 19

20 20 entropia abstrakcji Photosynthesis-Experiment, błona: malarstwo na jedwabiu/membrane: painting on the silk, 200 x 270 cm, 2011 s. / p. 20 & 21, fragment obrazu / part of the image: ditto

24 Wędrujące słońce / Wandering Sun, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk, 420 x 220 cm, entropia abstrakcji

26 PUNKT Sławomira Chorążyczewska zakreśla okrąg Fragment obrazu: /part of the image: Hara 3354 błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk, 190 x 135 cm, 2011 s. / p. 25 fragment obrazu /part of the image: ditto 26 entropia abstrakcji Dociekliwego odbiorcę nurtuje, co frapującego jest w prostej plamie zamkniętej w okręgu, że tak przyciąga uwagę. Natura i kultura stworzyły niebywałą wielość atrakcyjnych wizualnie samopodobnych struktur, często o intrygującej budowie. Tymczasem ciągle zniewala oko trójkąt, kwadrat i koło. Prawdopodobnie dlatego, że stanowią one głęboko osadzony w podświadomości fundament wszelkich form od nich pochodnych, aż po najbardziej morfologiczne. Ulubiony moduł Dory Hara to koło. Jest jak pierwotny atom, a może punkt wyjścia, a zarazem dojścia do jej indywidualnego wszechświata, w którym wszystko wydaje się z owego atomu wywiedzione. A ile można odkryć w nim samym najbardziej oddaje malarstwo na jedwabiu, wykonane z wirtuozerią mistrza w technice nad wyraz wymagającej. Lawowane, zapełniane i nawarstwiane koła artystka uzupełnia, dodaje, odejmuje, pomnaża i potęguje, odkrywa w nich sytuacje, prowokuje widza do odczuwania koloru i światła. Bywa, że koła stają się obiektem kontemplacji (W pomich, W porzeczkach, Gry, cykl Hara 3333). Obszar zainteresowań Dory Hara w pewnym stopniu pokrywa się z tym, czym zajmują się niektórzy matematycy. Jej intelektualne penetracje bez wątpienia ocierały się o ciągi nieskończone czy teorię zbiorów. Metodyczne podejście do planowania schematu kolejnych sekwencji, a także kierowanie się intuicją w rozwiązywaniu stawianych sobie zadań ma coś z ducha sympatyków i dworzan królowej nauk. Wielość, zdyscyplinowanie geometryczne czy multiplikacje obrazujące tym samym to samo są minimalistyczno-konceptualnym modułem, klockiem puzzla, którego prostotę artystka przeobraża w zestaw kolorów wirujących w przestrzeni malarskiej jedwabiu. W każdej grze prowadzonej z grą

27 Sławomira Chorążyczewska A POINT Outlines a Circle An inquiring viewer may explore what is so compelling about a simple spot of a closed- -in circle, that attracts so much attention. Nature and culture have created an unprecedented multitude of visually attractive self-similar structures, often with intriguing design. Simultaneously, captivating the eye, with a triangle, a square, a circle, from the subconscious foundation of all derived forms, to the most morphological. Dora Hara s favorite module - the circle. It s like the original atom, and perhaps a starting point directly to her personal universe in which everything seems to be derived from this atom. And as you will discover in it s self, it ultimately extends painting on silk created by a master virtuoso in the art of requiring expression. Lava, filled and layered circles, she complements, adds, subtracts, multiplies and intensifies, revealing their situation, provoking the viewer with a sense of colour and light. Sometimes the circles become the object of contemplation (tomatoes, currants, games). Dora Hara s area of interest to a point overlaps to some extent with specific mathematicians. Her intellectual penetration without a doubt rubs shoulders with the theory of infinite sets. This methodical approach to planning a scheme of sequences, and also guided by intuition and posed to solve the task has connection with the spirit of followers and courtiers of the queen of science. The multiplicity, geometric discipline or multiplications show the same as akin to a minimalist-conceptual module puzzle block, in which the simplicity of the artist transforms it to a set of colours swirling in the painted silk. Each game is led with clear rules alluring the mesmerized mind and will, refusing conclusion-especially when it relates to the impression that you can not see the end. As in the puzzle, the field seems to be unlimited. entropy of abstraction 27

29 Hara 3375, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk, 190 x 135 cm, 2011 entropy of abstraction 29

30 Hara Zimowe słońce / Hara Winter Sun błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk 190 x 135 cm, entropia abstrakcji o czytelnych regułach jest coś, co narkotyzuje umysł i wolę, nie pozwala zaprzestać tym bardziej wtedy, gdy odnosi się wrażenie, iż nie widać jej końca. Jak w układance, której pole wydaje się nieograniczone. Prostota formy w twórczości Dory Hara oraz lapidarność jej wypowiedzi wskazują na niezbywalną potrzebę zracjonalizowanego ładu i surowej estetyki przeciwstawiających się wszechobecnemu chaosowi. Słowami Marii Hussakowskiej-Szyszko (Minimalizm, Kraków 2003): Zbliżenia zaburzają regularność. Widok otwiera nieoczekiwane obszary. Czasy przestrzeni: przeszły, teraźniejszo, przyszły. Fenomen percepcji: niejasne sekwencje, niekończące się zaproszenie, skoordynowany nieporządek. Formy stają się przedmiotem systematycznej eksploracji, która w konsekwencji jest znakiem rozpoznawczym autorki (cykl Hara: 3342, 3336, 3348, 3327). Narracja prac poprzez dominujący i wszechobecny kolor w przestrzeni pozornie płaskiej daje poczucie optymizmu, zarówno w skali makro, jak i mikro. Iluzja trójwymiarowości, światło prześlizgujące się przez warstwy plam laserunkowych różnej wielkości, zawsze zamkniętych w prawie idealnym okręgu, dają wrażenie porządkowania chaosu. Malarstwu Dory Hara można dodać cechę uniwersalizmu, co pozwala wyjść po za obszar tematyczny i odnieść do tendencji współczesnego designu zrównoważonego, gdzie dzieła te doskonale znalazłyby swoje miejsce w nowej roli w minimalistycznym wnętrzu czy jedwabnej kolekcji ubiorów. Najważniejszym dla mnie, jako odbiorcy dzieł Dory Hara, jest wyjątkowe światło, kolor i przestrzeń. Prawie transparentność barw, przenikających się wzajemnie warstw, zdominowanych przez szlachetność podłoża malarskiego, jakim jest jedwab, czyni z malarstwa magię PUNKT zakreśla okrąg Sławomira Chorążyczewska

31 A POINT Outlines a Circle Sławomira Chorążyczewska Simplicity of form in the works of Dora Hara and conciseness of expression indicates the indispensable need for rationalized governance and raw aesthetics opposed to the omnipresent chaos. In the words of Mary Hussakowskiej -Szyszko (Minimalism, Cracow 2003) Insights interfere with regularity. The view opens unexpected areas.. Probably because they are deeply embedded astonishing areas. The space of time: the past, the present, and the future. The phenomenon of perception: ambiguous sequences, endless invitation, coordinated disorder. These forms focus on the subject of systematic exploration, which consequently is the author s hallmark (cykle Hara: 3342, 3336, 3348, 3327). The narrative works succeeding the dominant and ubiquitous colour on the flat surface gives a sense of optimism in both the macro and micro level. Three-dimensional illusions, light slipping through the layers of laser like colours of various sizes, almost always closed to give the impression of a perfect circle of organized chaos. Dora Hara s paintings are notable for their added feature of universalism, which allows you to exit out of the thematic area and direct attention to the trends of contemporary sustainable design, where they would work perfectly and find their place in a new role of minimalist interior design or silk clothing collection. Most importantly for me as the recipient of the works of Dora Hara is the unique light, colour and space. The virtually transparent colours penetrating each layer of surface dominated by the noble realm of painting, that is silk, it creates a magical painting of deep intensity of depth and space of colour depending on the amount of light. The advantage of painting the illusion in 3D, vibration form - the more we look the more we see (you can refer to the textbook definition of psychophysiology of vision), but we have the impression that in addition to technique that does not create work, there fragment obrazu / part of the image: Photosynthesis - Experiment błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 190 cm x 135 cm 2011 entropy of abstraction 31

33 Powietrze - Woda / Air - Water, błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk, 420 x 320 cm, 2012 entropy of abstraction 33

34 Powietrze - Woda / Air - Water błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 420 x 320 cm, 2012 o głębokim natężeniu głębi i przestrzeni koloru w zależności od ilości światła. Atutem malarstwa jest iluzja w 3D, wibracja form im dłużej patrzymy, tym więcej widzimy (można odnieść do podręcznikowych definicji z psychofizjologii widzenia), ale mamy wrażenie, że poza techniką, która nie czyni dzieła, jest coś bardzo wyjątkowego emocjonalne i bardzo szczere opisanie własnego świata artystki poprzez środki wyrazu artystycznego tożsame z temperamentem autorki.. Nasyca swe prace dbałością o detal o wyrafinowanie kompozycji. Zaskakuje nas skalą prac posiadających swą wewnętrzną przestrzeń, z których przebija wyjątkowy optymizm, szczerość wyrażania uczuć i emocji interpretowanych przez kolor. Minimalistyczne formy koła dzięki wyjątkowej wrażliwości nabrały bardzo niepowtarzalnego i wyjątkowego ckteru w swej dwoistości istnienia malarstwa i tkaniny artystycznej. Reasumując, na myśl nasuwa się inne spojrzenie na malarstwo Dory Hara. Koło jest rezultatem wibrującej przestrzeni, gdzie punkt zakreśla okrąg. Wyobraźnia i wiedza wyznaczają obszary kontekstu każdego dzieła. Pozwolę sobie na porównanie dwóch pozornie różnych prac, oczywiście z wyłączeniem skali, formatu, odejmując i dodając przestrzeń: Look at the Sun(2012) Dory Hary oraz instalacji The Weather Project (Tate Modern, Londyn 2003, Art. Now, vol 2, Taschen) Olafur Eliasson Odnosisz się do przestrzeni, widzisz ją, idziesz wewnątrz niej lub coś w niej robisz, a przestrzeń, z uwagi na swoją manifestującą się ideologię, ma zdolność pokazania ci, że jesteś wewnątrz niej. Tak rozumiem i odczuwam malarstwo Dory Hara. Sławomira Chorążyczewska PUNKT zakreśla okrąg Sławomira Chorążyczewska 34 entropia abstrakcji Prof. UAP dr hab. Sławomira Chorążyczewska Pracownia Ubioru Unikatowego Katedra Ubioru Wydział Architektury Wnętrz i Scenografii Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu slawkach@op.pl

35 A POINT Outlines a Circle Sławomira Chorążyczewska is something very special - and very sincerely emotional describing the artist s own world of artistic expression by means of the same temperament of the author. Infusing her work with attention to detail, ensuring a sophisticated composition. Surprising us with the scale of the works own internal space, which raises unique optimism, sincerity, expressing feelings and emotions interpreted by colour. The minimalist form of the circle thanks to its unique sensitivity have become a very unique and special ccter in its duality of existence - painting and fabric art. When summarizing, a thought arises for an another look at the paintings of Dora Hara. The circle is the result of vibrating space where the point outlines a circle. Imagination and knowledge sets the context for each work. Allow me to compare two seemingly different works, of course, with the exception of the scale, format, subtracting and adding space, Look at the Sun (2012) - Dora Hara and also the installation The Weather Project (Tate Modern, London 2003, Art Now, vol 2, Taschen) - Olafur Eliasson - Referring to the area, you see it, you go inside it or you do something in it, and the space, due to its manifested ideology, has the ability to show you that you are inside. Yes, I understand and feel the paintings Dora Hara. Slawomira Chorążyczewska Woda - Powietrze / Water - Air błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 320 x 420 cm, 2012 Professor dr Slawomira Chorążyczewska Atelier of Unique Clothes Faculty of Architecture and Design University of Arts in Poznan slawkach@op.pl entropy of abstraction 35

36

37 Hara 3327, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk, 200 x 140 cm, 2011 obok, fragment obrazu / next, part of the image: ditto

39 Hara 3385 Water 5, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk, 200 x 180 cm, 2011 obok, fragment obrazu / next, part of the image: ditto entropy of abstraction 39

40 tryptyk Nokturny : Nokturn 1 / triptych, Nocturnes : Nokturn 1 błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk, entropia 420 abstrakcji x 115 cm,

41 Tryptyk Nokturny : Nokturn 3 / triptych, Nocturnes : Nokturn 1 błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk entropy of 420 x 115 abstraction cm,

42 ZMYSŁOWOŚĆ kontra strategia Jolanta Ciesielska fragment obrazu / next, part of the image: Dojrzałe Namiętności / Seen Passions błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 200 x 135 cm entropia abstrakcji Czy kolor to coś kompletnie iluzorycznego i subiektywnego w odczuciu (jak chciał tego Izaak Newton, gdy rozszczepiał przezroczysty promień światła, uzyskując siedmioskładnikową tęczę barw )? Czy barwa jest immanentną własnością przedmiotów, czy wypadkową jej postrzegania (Berkeley)? Czy raczej jest to cecha zmienna i przygodna materii, postrzegana różnie w zależności od warunków świetlnych i właściwości oka patrzącego (Newton, Locke)? Czy istnieje coś takiego, jak barwa obiektywna, lokalna, powtarzalna (tym zagadnieniem zajmował się w połowie XIX wieku francuski chemik M-E. Chevreul, odkrywca wielu nowoczesnych pigmentów i systematyk barw)? Czy biorąc pod uwagę odkrycia czeskiego fizjologa Purkiniego, odkrywcy zjawiska przesunięcia chromatycznego barw, pomimo niewątpliwego istnienia barw lokalnych ludzkie oko i tak postrzega je w sposób zmienny i złożony, wplatając w ten spór subiektywny aspekt postrzegania świata w zależności od pory dnia, roku, warunków atmosferycznych? Jednym słowem kolory i ich widzenie zawsze niosły ze sobą dyskusje świadczące o złożoności problematyki związanej z ich pochodzeniem, postrzeganiem i przypisywanym im znaczeniom. Do tych odkryć niewątpliwie przyczyniali się operujący nieskończenie bogatym doświadczeniem w tej dziedzinie artyści malarze wszystkich epok, a zwłaszcza artyści awangardowi, starając się swoje doświadczenia malarskie przetworzyć na rozmaite teorie widzenia. Wielu współczesnych artystów uważa, że wiek XX wraz z bujnym rozwojem sztuki abstrakcyjnej, to okres, w którym kolor uzyskał największą autonomię. Philips Otto Runge, romantyk niemiecki, z początkiem XIX wieku powołał kolejne po poecie Goethem i fizyku Newtonie koło barw, stanowiące odzwierciedlenie

43 SENSUALITY vs. Strategy Jolanta Ciesielska Is colour something completely illusory and subjective to the mind, as aspired Isaac Newton, the division of a white ray of light producing the seven rainbow colours? Is colour an inherent property of objects or the result of perception (Berkeley)? Or rather a feature of variable and contingent matter, perceived differently depending on the properties of light and the eye of the beholder (Newton, Locke)? Is there such a thing as objective colour, dealt recurrently by the mid-nineteenth century French dye chemist M. E. Chevreul, discoverer of many modern colour pigments and colour systems? Also taking into account the findings of Czech physiologist Purkyně who discovered the phenomenon of chromatic colour adaptation, despite the undoubted existence of local colour and how the human eye sees them in a variable and complex manner, combining various elements in this disputable subjective aspect of seeing the world depending on the time of day, the season and weather conditions. In short: colour and how it is viewed has always shown complex issues of discussion, attributions related to origin, perceptions and meanings. These discoveries undoubtedly contributed an infinitely rich influential experience in the field of painters down through the ages, especially with avant-garde artists, trying to process their painting experience based on various viewed theories. Many contemporary artists believe, that the twentieth century and it s lush growth of abstract art is a period in which colour has had the most freedom. At the beginning of the nineteenth century, German Romantic period painter Philips Otto Runge, called upon the poet Goethe and physicist Newton s colour wheel, reflecting ideal values. It was not about how a ray of light is split, but the value of colours assigned to each artist. Runge s warm yellows, oranges, entropy of abstraction 43 ditto

44

45 Dojrzałe Namiętności / Seen Passions, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk, 280 x 300 cm, 2012 obok, fragment obrazu / next, part of the image: ditto

46 3 x 3 Circle, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk 450 x 140 cm entropia abstrakcji wartości idealnych. Nie chodziło mu o to, jak rozszczepia się przezroczysty promień światła, lecz jakie wartości poszczególnym barwom przypisuje malarz. Runge ciepłe żółcie, oranże, czerwienie przypisał namiętnościom męskim, a błękity, róże i fiolety księżycowej naturze kobiet. Obserwując dzieła romantyków niemieckich, a zwłaszcza ich zamiłowanie do malowania nokturnów, możemy stwierdzić, iż szukali oni swojej animy tej części duszy, która była rodzaju żeńskiego. Za wielkich wyznawców, wręcz smakoszy kolorów uznano impresjonistów. Podobnie jak i ich następcy postimpresjoniści, praktycznie wiedzę o barwach i pigmentach czerpali z prac XIX-wiecznego chemika francuskiego Michela-Eugene Chevreula. Poddanie się tym namiętnością miało związek ze zmysłową interpretacją pejzażu. Podobnie jak to rzecz będzie miała w przypadku twórczości Dory Hara, artystki polskiej z początku XXI wieku. Na przełomie XIX i XX wieku zaczęło gwałtownie rozwijać się rozbudzone doświadczeniami impresjonistów i postimpresjonistów malarstwo różnej maści kolorystów. Pojawia się ekspresjonizm, fowizm i reprezentowany przez małżeństwo Roberta i Sonię Delaunayów orfizm. Także wybitny psycholog i filozof kultury Karl Gustaw Jung zabierał głos w sprawie kolorów. Starał się opisać wspólną dla wielu kultur symbolikę barw. W teorii archetypów, omawiającej elementy świadomości zbiorowej, podkreślał zwłaszcza znaczenie barw podstawowych: czerwieni, błękitu, żółci i zieleni, starając się wyodrębnić cechy wspólne odczuwania owych barw i symbolicznego posługiwania się nimi. Tak więc czerwień najczęściej kojarzona jest z władzą (dlatego tak często pojawia się na flagach, w go- ZMYSŁOWOŚĆ kontra strategia Jolanta Ciesielska

47 SENSUALITY vs. Strategy Jolanta Ciesielska reds were assigned to male passions and blues, pinks and purples the feminine lunar nature. when observing the works of German Romantics, especially their passion for painting nocturnes, we can basically conclude that they sought the part of the soul which was female. For most followers, even gourmet colours were known by impressionists. Similarly with their successors, the post- -impressionists, used a practical knowledge of colours, virtually exhausted pigments in the work of nineteenth century French dye chemist Michel Eugene Chevreul. Submissing to the passion associated with the sensual interpretation of the landscape. Just as it will be in the case of Dora Hara, the Polish artist of the early twenty-first century. In the middle of the nineteenth and twentieth centuries there began a rapid development of experienced impressionists and post-impressionists paintings of various colorists. With the arise of expressionism, fauvism and represented by husband and wife Robert and Sonia Delaunay s orphism. Also prominent psychologist and cultural philosopher Karl Gustav Jung expressed his belief in colours. He undertook to describe the common symbolism of colors in many cultures. In the theory of archetypes, which discusses the elements especially emphasizing the meaning of the importance of primary colours: red, blue, yellow and green, attempting to extract the mutual feelings of these colours and the symbolic use of them. Thus, red is mostly associated with power (which is why it often appears on flags, emblems, coats of arms, robes of church and feudal nobles.) Red is also synonymous with fire, passion, hot emotion, and the drama of birth and death. Often accompanying yellow (with the exclusive edition of gold) suggesting co- entropy of abstraction 47

48 Powietrze / Air błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 200x130cm 48 entropia abstrakcji dłach, w herbach, strojach feudałów i kościelnych dostojników). Czerwień jest także synonimem ognia, namiętności, gorących emocji, dramatu narodzin i śmierci. Towarzysząca jej często żółć (w wydaniu ekskluzywnym jest nim złoto) sugeruje energię kosmiczną, boskie pochodzenie, symbolizuje bogactwo, spontaniczną intuicję i radość. Błękit odnosi się do sfery duchowości, kontemplacji, niewinności, spokoju, dążenia do ideału. Zieleń to kolor symbolizujący nadzieję, przemianę natury, młodzieńcze uniesienie. Biel i czerń jako nie-kolory zwykle rezerwowane były do zaznaczania sfery metafizycznej, oznaczającej tajemnice przemiany, dlatego towarzyszą ceremonii zaślubin, śmierci, wypowiadaniu wojny, relacjonowaniu zagłady. Według jego uczennicy i kontynuatorki, Hedwig Conrad- -Martius kolor służy identyfikowaniu samej esencji bytu i tylko pośrednio odnosi się do opisu jego cech zewnętrznych. Tę tezę można śmiało przypisać postawom reprezentowanym przez takich artystów jak: Wasilij Kandynsky, Henri Matisse, Jackson Pollock, Mark Rothke, Cy Twombly ulubieńcy Dory Hara, jak i bezpośrednio do niej samej. I pomimo odmienności w interpretowaniu cech i zachowania poszczególnych barw, warto przytoczyć w tym miejscu słowa współczesnego psychofizjologa zajmującego się percepcją barw, Fabera Birrena, który stwierdził, że: Doznanie koloru nie jest kwestią prostej reakcji na energię świetlną. Z punktu widzenia psychologii barwy nie są tylko właściwościami świetlnymi obiektów ani ich radiacji, lecz zawierają treści świadomości w połączeniu z treściami wizualnymi. Tego rodzaju opinia jest dobrym punktem wyjścia do spojrzenia na twórczość Dory Hara ZMYSŁOWOŚĆ kontra strategia Jolanta Ciesielska

49 SENSUALITY vs. Strategy Jolanta Ciesielska smic energy, divine origin, symbol of wealth, spontaneous intuition and joy. Blue refers to the sphere of spirituality, contemplation, innocence, peace, and the pursuit of perfection. The colour green symbolizes hope, the changes of nature, and the joy of youth. Whites and blacks as non-colours are usually reserved for the metaphysical realm, signifying the mysteries of transformation, because they accompany the wedding ceremony, death, relating to war and destruction. According to his pupil and continuator Hedwig Conrad-Martius, colour identification is the essence of being and only indirectly related to the description of external ccteristics. This thesis can be safely attributed to the attitudes represented by such artists as Vasily Kandynsky, Henri Matisse, Jackson Pollock, Mark Rothko, Cy Twombly - Dora Hara s minions, as well as directly to her. Despite the differences in the interpretation of the ccteristics and behavior of individual colours it is worth mentioning at this point the words of modern psycho-physiologist dealing with the perception of colours, Faber Birren, who said: The experience of colour is not a matter of simple reaction to light energy. From the point of view of psychology, colour is not only the property of light on objects or their radiation but contain an awareness combined with visual content. This kind of opinion is a good starting point to contemplate the work of original artists paintings almost twenty years of abstract paintings on Dora Hara s silk. She is a true master of releasing colour energy by artifacts created by herself. It would seem that any excuse to begin a painting is right. A Bedouin settlement, a forest, a desert, a rocky coast, a street or Moje czerwone / My red błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 300 x 380 cm 2012 entropy of abstraction 49

50 s. / p. 30 & 31 Hara3327, błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 300 x 420 cm entropia abstrakcji oryginalnej artystki, malującej od prawie dwudziestu lat abstrakcyjne obrazy na jedwabiu. Jest ona prawdziwą mistrzynią uwalniania energii barw poprzez tworzone przez siebie artefakty. Wydawać by się mogło, że każdy pretekst do pojawienia się malarstwa jest dla niej odpowiedni. Osada beduińska, las, pustynia, skalisty brzeg morza, uliczne ogrodzenie czy dziedziniec egipskiej świątyni wszystkie te miejsca wydają się być dla niej kolejnym wyzwaniem, inspiracją, powodem zamalowania kolejnych metrów jedwabnego płótna. O swojej twórczości mówi tak: Swoje utwory odnoszę do zjawisk przyrody, w których sama odnajduję ekwiwalenty energii absolutu widzianego jako archetypy ludzkich zachowań.(...) Balansując na granicy abstrakcji konkretnej, abstrakcji geometrycznej oraz ekspresji staram się budować przestrzeń niedefiniowalną, przestrzeń pomiędzy, która jest trudna do zwerbalizowania. Kolor w abstrakcji (Galeria Promocji Urzędu Miasta Łodzi, wrzesień 2012) i Entropia abstrakcji (Galeria u Jezuitów, Poznań, listopad 2012) to tytuły ostatnich wystaw jej malarstwa, w których miałam przyjemność uczestniczyć. A oto co zaobserwowałam. Jej doświadczenia malarskie daleko wykraczają poza przeciętną. Wybór tej rzadko uprawianej w Polsce techniki powoduje, że jej sztukę sytuować należy w szerokim obszarze działań artystycznych, w którym znalazły się doświadczenia związane zarówno z malarstwem, jak i tkaniną artystyczną, instalacją, rzeźbą, teatrem, performance. Spoglądając na imponującą, przebogatą w różnorodne doświadczenia biografię artystyczną Dory Hary, ma się pewność, iż obcuje się z artystką dużego formatu, stale poszukującą nowych środków wyrazu, niestroniącą od ryzyka, odważną, żywiołową, nieustannie zapracowaną, stale podróżującą w poszukiwaniu nowych krajobrazów, ludzi, przeżyć. Dora Hara jawi mi się jako wielki transatlantyk płynący po niezmierzonym oceanie sztuki tej nowej i tej dawnej, której napędem jest wielka zachłanność na życie i doznania związane z jego świadomym przeżywaniem. Podróże dla Dory Hara są nie tylko celem artystycznych wędrówek, choć gdyby prześledzić miejsca, w których wystawiała, znalazłyby się na tej liście kraje na wszystkich kontynentach świata Chiny i Japonia, Egipt i Sa, Pustynia w Nevadzie, Rosja, Włochy, piękne chorwackie wybrzeże Adriatyku, Meksyk i Urugwaj. Podróżowanie to dla niej sposób na życie, na zdobywanie nowych wrażeń, motywów i doświadczeń. Brała udział w ponad stu wystawach, większości międzynarodowych. Realizuje swoje projekty z wielką determinacją, poświęceniem, największą uważnością, jednocześnie nie popadając w rutynę, stale coś nowego odkrywając, ciesząc się przy tym pełnią wolności twórczej, nie popadając co stanowi dodatkowy aspekt jej oryginalności w uzależnienie od kuratorów, krytyków, galerii i mecenasów (no może za wyjątkiem jednego jej ukochanego męża Jana). Malarstwo złożone z czystej energii barw, to w jej wydaniu idealne połączenie wyrażania różnych aspektów świadomości: ruchu ciała, pamięci oka i wolności umysłu. Nic mocniej niż kolor nie wpływa na emocje patrzącego, a otwierając poprzez jego zapis w otwartych, zaledwie sugerowanych kształtach drogę do komunikacji z drugim człowiekiem, pomaga złamać bariery kulturowe, językowe, estetyczne. Oswoić i zredefiniować przestrzeń. Podzielić się pamięcią odległych miejsc, przybliżyć ZMYSŁOWOŚĆ kontra strategia Jolanta Ciesielska

51 SENSUALITY vs. Strategy Jolanta Ciesielska a courtyard of an Egyptian temple, all of these places seem to be the next challenge, inspiration, and the reason for further painting the meters of silk canvas. About her work she says: Her works refers to the phenomena of nature, where she finds the energy equivalent of the absolute seen as archetypes of human behavior. (...) Balancing on the border of a particular abstraction, geometric abstraction and expression, I try to build an indefinable space, a space between, which is difficult to put into words. Colour in abstraction (Lodz, Gallery Promotion of the City Hall, September 2012) and Entropy abstraction (Gallery of the Jesuits, Poznan, in November 2012) are the titles of her recent exhibitions, which I had the pleasure to attend. Here is what I have observed. Her experience of painting is far beyond average. Selecting this rarely cultivated technique in Poland makes her art locate to a wide area of artistic activities, which have experience of both painting and textile art, installation, sculpture, theater, performance art. Looking at the impressive, very rich experience of variety in the artistic biography of Dora Hara ensures an association with the large-format artist, constantly seeking new means of expression, without avoiding risk, braveness, liveliness, constantly busy, constantly traveling in search of new landscapes, people, and experiences. Dora Hara seems to me like a great liner sailing the boundless ocean of art new and of long ago, the drive is a great insatiability for life, and a knowledge related to the conscious experience. The travels of Dora Hara are not only a journey of art, though if one was to trace the places exhibited one would find themselves with a list of all the continents of the world - China, Japan, Egypt and the Sa Desert in Nevada, Russia, Belgium, Italy, the beautiful Croatian Adriatic Coast, Australia, Mexico and Uruguay. Traveling is her way of life, to acquire new experiences, motives and involvement. She has participated in over one hundred exhibitions, most of them international. She tackles her projects with great determination and sacrifice, with such great awareness, and at the same time not falling into a routine, always something new to discover and in sync with enjoying the fullness of creative freedom, not discredited, which is an additional aspect of her originality, dependence on curators, critics, galleries and patrons (well, maybe except for one - her beloved husband Jan). Paintings formed out of the pure energy of colour in its freedom the perfect combination express different aspects of consciousness: body movement, memory, eye and freedom of mind. With nothing stronger than colour it doesn t affect the emotions of the viewer, and exposed by its presence in the open, merely suggested shapes the way to communicate with other people which helps break cultural, linguistic, and aesthetic barriers. A cultivated and redefined space. Sharing a memory of distant places, to bring the excitement of authentic contemplation of perceived beauty in the world. At a time when shapes (and colours) are so strongly manipulated by digital techniques one should appreciate the efforts of the artist, with unprecedented sensitivity and a memory with direct observation to colour in nature. The authenticity of the experience by adding value to the aesthetic value and reserving these treaties of happy experience tends to think of her paintings equivalent to a sort of autobiography entropy of abstraction 51

52 tryptyk Nokturny : Nokturn 1, 2, 3 / triptych, Nocturnes : Nokturn 1, 2, 3 błona: malarstwo na jedwabiu /membrane: painting on the silk 420 x 115 cm, 2012 emocje towarzyszące autentycznej kontemplacji piękna dostrzeganego w świecie. W czasach, gdy kształty (i barwy) są tak silnie zmanipulowane przez techniki cyfrowe tym bardziej należy docenić wysiłki tej artystki odznaczającej się niebywałą wprost wrażliwością i pamięcią siłą Boga, któremu w zaufaniu powierzali swe wirujące ciała. Koło mandali wreszcie symbolizuje koło Dharmy, jest zapisem ścieżki buddyjskiego sposobu pojmowania świata i dążenia do boskiej doskonałości. Chmury i Słońce, mgły i księżyce, woda i ogień, kwiaty barw zaobserwowanych w naturze. Autentycz- i owoce wszystkie te elementy odnaleźć może- ność przeżyć (jako wartość dodana do warto- my bijące ze zwielokrotnioną energią na obra- ści estetycznej i formalnej owych traktatów zach Dory Hara. Taoistyczna alchemia mówi o szczęściu przeżywania) skłania do tego, o ciągłym poszukiwaniu Słońca w sercu 52 entropia abstrakcji by o jej obrazach myśleć, jak o swoistej autobiografii i jednocześnie w tym samym momencie jak o emocjonalnym pejzażu, intymnej martwej/żywej naturze, oddającej nastrój chwili poezji wizualnej. Kaligraficzny styl kompozycji, a przede wszystkim powracające w ostatnim okresie motywy koła, okręgu, mandali przywołują na myśl dalekowschodnią filozofię buddyjską, nieobcą artystce, która praktykowała Tai chi i odbyła szereg podróży na Daleki Wschód. Wszak koło, prastary symbol religii solarnych, przypomina nam, że ruch kolisty, spiralny najlepiej oddaje ruch wszechświata. Wykonując ruchy koliste ciałem, otwieramy go na przepływającą wokół nas energię kosmiczną. Wzmacniając siłę ciała, wzmacniamy i duszę. Wprawieni w transowy taniec Derwisze wirujący wokół własnej osi doznawali mistycznych olśnień, jednocząc się z tajemną i Księżyca w głowie. Słoneczne gorąco symbolizuje promieniowanie miłości oraz spokojną świetlistość oczyszczonego ze zbędnych myśli umysłu. Jesteśmy częścią wszechświata i to jego bogactwo i piękno kształtów stanowi od wieków niewysychające źródło inspiracji dla artystów, filozofów, naukowców, inżynierów. Dora Hara także do nich należy. Tworząc swoje piękne energetyczne kompozycje, oddające piękno świata natury, stara się uwolnić go od momentalności i zaprzeczyć nieuchronnemu przemijaniu. Jolanta Ciesielska: animator polskiej sztuki, niezależny kurator, krytyk artystyczny, historyk sztuki najnowszej. Autorka książek, katalogów, wystaw, opiniotwórczych tekstów o sztuce w profesjonalnych czasopismach. Współpracuje z prestiżowymi instytucjami w kraju. ZMYSŁOWOŚĆ kontra strategia Jolanta Ciesielska

53 SENSUALITY vs. Strategy Jolanta Ciesielska at the same time as an emotional landscape, intimate still life/ living nature, rendering the mood of the moment of visual poetry. The calligraphic style of a particular composition recurring themes in recent years the wheel, circle, and mandala evoke the Far Eastern Buddhist philosophy of mind, not a foreign artist, who practiced Tai chi and made a series of travels to the Far East. After all, a circle, an ancient symbol of solar religion reminds us that the moving circle and spiral best describes the movement of the universe. Performing circular movements we open the body to flowing around in cosmic energy. Strengthening the power of the body we strengthen the soul. Skilled at trance dancing the Dervishes whirl on their axis and so accept the mystical revelations, uniting with the mysterious power of God, who entrusted their confidence in the rotating body. Finally the mandala circle symbolizes the wheel of Dharma, it is a record of the Buddhist way of understanding the path of the world and the pursuit of the divine perfection. Clouds and sun, fog and moons water and fire, flowers and fruits, in all these elements we can find the beating of energy multiplied on the images of Dory Hara. Taoist alchemy speaks of the constant search for sun and moon in the heart of the head. Solar hot radiation symbolizes love and quiet brilliance purified from unnecessary thoughts of the mind. We are part of the universe and in its richness beauty and shape are centuries of inexhaustible sources of inspiration for artists, philosophers, scientists, and engineers. Dora Hara also belongs to them. By creating her beautiful energetic compositions, reflecting the beauty of the natural world, trying to free it from the moment and to deny the inevitable passing. Jolanta Ciesielska: Promotor of Polish art, independent curator and art critic, contemporary art historian. Author of books, catalogs, exhibitions, influential texts on art in professional journals. Working together with prestigious institutions in the country. entropy of abstraction 53

54 54 entropia abstrakcji Hara 3333, błona: malarstwo na jedwabiu/membrane: painting on the silk, 210 x 135 cm, 2011

57 Hara 3381 Przyjemność / Hara 3381 Pleasure, błona: malarstwo na jedwabiu / membrane: painting on the silk 200 x 180 cm, 2011 obok, fragment obrazu / next, part of the image: ditto entropy of abstraction 57

58 B Ł O N Y Dora Hara s. / p. 58 & 59 fragment wystawy: Entropia abstrakcji /part of the exhibition: Entropy of Abstraction Galeria u Jezuitow, Poznań, 2012 Entropia abstrakcji Poznań 2012, to ekspozycja wyselekcjonowanych prac malowanych na płótnie jedwabnym, będących retrospekcją autorskich rozwiązań formalnych w obszarze malarstwa na jedwabiu. Malarstwo na tkaninie jedwabnej uprawiam od ponad dwóch dekad w ciągu, których wypracowałam osobiste środki wyrazu. Najbardziej ckterystyczne dla mojej sztuki jest stosowanie multiplikowanych, laserunkowych płaszczyzn barwnych, pointylistycznych wibracji oraz zestawiania płynnych subtelności z dynamiczną siłą wyrazu. Instalacje w przestrzeniach otwartych z lat tworzyłam z wykorzystaniem obrazów malowanych na jedwabiu, które nazywałam wymiennie: obrazami, tkaninami i błonami. Obecnie po zrealizowaniu monumentalnych prac oraz cyklu Hara 3333 wprowadzam autorskie określenie dla techniki malarstwa na jedwabiu, które w sztuce funkcjonuje głównie w obszarze tkaniny unikatowej. Słowo Błona najtrafniej oddaje ckter eksponowanego artefaktu. Inspiracją do tej decyzji jest przede wszystkim efemeryczność podłoża malarskiego, ale także moc przekazu barwnego. Nazwa Błona podkreśla zwierzęce pochodzenie włókna jedwabnego i porusza wiele skojarzeń znaczeniowych, posiadających głęboki ładunek emocjonalny. Również bogate wartości semiologiczns i sama rola błony, jako elementu łączącego, także rozdzielający nawiązuje do podstawowej funkcji tkaniny. Dodatkową inspiracją do wprowadzenia pojęcia Błona jest specyficzne uniesienie twórcze, towarzyszące rozpinaniu, a następnie naciąganiu białego połyskującego płótna tak, by jego sprężysta płaszczyzna współpracowała ze szczeciną pędzla, płynnością farb, prawami grawitacji i przede wszystkim umożliwiła realizację spełnienia aktu twórczego. Wystawa jest efektem pracy, której założeniem było stworzenie utworów malarskich z wykorzystaniem kół malowanych pędzlem, bez użycia komputera, cyrkla, czy koła garncarskiego. Malowane ręką i pędzlem, jak najbardziej idealne formy barwnych kręgów, bez stosowania mechanicznych ułatwień bezpośrednio na białym rozpiętym płótnie jedwabnym. Sam proces formowania idealnych kręgów, przekłada się na dążenie człowieka do doskonałości. Ukazuje to, jak twórczość staje się ekwiwalentem ludzkiej egzystencji. Konfrontacja dwóch wartości, z jednej strony koło idealny kształt malowany, jak najstaranniej w technice podobnej do akwarelowej, gdzie możliwość wnoszenia poprawek jest praktycznie niemożliwa. Z drugiej strony ukazuje zmaganie się człowieka ze swoimi ograniczeniami i ciągłe dążenie do ideału. Prezentowane malarstwo pozbawione jest literackich komunikatów. Ograniczenie formalnych zabiegów multiplikowanego koła, staję się bramą, do poszerzenia niekończącej się palety środków malarskich, gdzie nadrzędnymi elementami są kolor, światło, relacja, rysunek, przenikanie, nawarstwianie, multiplikacja. Szeroko rozumiane zagadnienia warsztatu malarskiego stanowi oś moich ekspresji twórczych. Mając na uwadze relacje, kolorów, ich wzajemną polaryzację, transparentność, Błony Dora Hara 58 entropia abstrakcji

59 MEMBRANES Dora Hara Membranes Dora Hara Entropy of Abstraction Poznan 2012, is the exhibition of selected works on painted silk canvas, which is a retrospect of original solutions in the defined area of painting on silk. Painting on silk has been my practice for over two decades where I worked out my personal means of expression. The most distinctive feature used in my art is applied multiplication, glazed surface of colour, vibration and compilation of pointillism in a flow of dynamic force of subtle expression. The installations in open spaces within the years I created paintings using silk, which I call interchangeably: paintings, fabrics and membranes. Now after the completion of the monumental work along with: The Hara 3333 cycle. I introduced an original term for the technique of painting on silk, which functions mainly in the area of tapestry. The word Membrane most accurately reflects the ccter of exhibited artifacts. The inspiration for this decision is primarily the ephemeral medium of painting, but also the power of colour media. The name Membrane stresses the silk fibers of animal origin and arouses many associations of meaning, with a deep emotional charge. As well as the rich values of semiology and the role of the membrane itself, as a connecting element, as also division unites to the primary function of fabric. Additional inspiration for the introduction of the concept of membranes is a specific creative rapture, in the company of undoing and then stretching the white lustrous canvas so that the flexible surface collaborates with the bristles of the brush, the flowing paint, the laws of gravity and above all enabling the fulfillment that occurs in the creative act. The exhibition is the consequence of work, the idea to create works by painting circles with a brush, without the use of a computer, compass, or potter s wheel. Painted by hand and brush to make the most ideal form of coloured circles without the use of mechanical facilities directly on the white stretched silk canvas. The very process of creating perfect circles, reflects it s self in man s striving for excellence while maintaining traces of the struggle of the human hand. This shows how the creative process becomes the equivalent of human existence. There is a confrontation of two values, on one side, a near perfect shape carefully painted by watercolor technique where amendments are practically impossible. On the other side, showing a man struggling with his limitations and constantly striving for perfection. To present a painting is to be devoid of literary communication. Restricting the formal means of the expression the multiple circle becomes a gateway to expand the endless palette of paints, where the overriding elements are colour, light, relationship, drawing, penetration, layering, multiplication. A broad understanding of the painting studio is the axis of my creative expression. In view of the relationships of colours, their mutual polarization, transparency, and above all, the importance of light within the visual com- entropy of abstraction 59

62 62 entropia abstrakcji Fragment wystawy Entropia abstrakcji / Part of the exhibition: Entropy of Abstraction, Galeria u Jezuitow, Poznań, listopad/november 2012, Zimowe słońce / Winter Sun, błona: malarstwo na jedwabiu/membrane: painting on the silk, 220 x 280 cm, 2011 s. / p. 62 & 63, ditto

66 Fragment wystawy Entropia abstrakcji / Part of the exhibition: Entropy of Abstraction Galeria u Jezuitów, Poznań, 2012 a przede wszystkim znaczenie światła w obrębie komunikatów wizualnych, eksploruję obszary tkaniny unikatowej, multimediów, instalacji, rysunku, malarstwa oraz malarstwa na płótnie jedwabnym 1. Jak nadmieniłam w moich artefaktach zrezygnowałam z literackiej formy. Poruszam się na granicy abstrakcji konkretnej, abstrakcji geometrycznej, dywizjonizmu oraz ekspresji. W ten sposób staram się budować przestrzeń niedefiniowaną: przestrzeń pomiędzy, która jest trudna do zwerbalizowania. Dodam, że zagadnienie balansowania rozumiane, jako stan pomiędzy jest podłożem założeń koncepcyjnych mojej działalności. Szukanie obrazów niedefiniowalnych jest otwieraniem możliwości konfrontacji wobec współczesnego świata, zbyt ustrukturalizowanego świata. Przestrzeń i ekspresja wyrazu są integralnym budulcem mojej twórczości, która do swojej emanacji potrzebuje bezwarunkowej wolności. Przy wewnętrznej potrzebie nieograniczonej wolności, dla przeciwwagi zdecydowałam, a raczej zafascynowałam się techniką malarstwa na tkaninie jedwabnej, która umożliwia pracę na bardzo dużych podłożach malarskich. Sama forma malowania bardzo podobna jest do malarstwa akwarelowego. Nie toleruje poprawek, nie ma możliwości jakichkolwiek zamalowywań. Wymaga dużej dyscypliny i zgłębionej wiedzy warsztatowej, wynikającej z wielu uwarunkowań technologicznych entropia abstrakcji 1,Przemyślenia i refleksje wyrażam w języku sztuki, głównie z użyciem tkaniny jedwabnej. W dziele zawieram wiarę w ludzki potencjał i obrazowanie jego możliwości. Mimo że sam człowiek stanowi centrum moich zainteresowań, to w działaniu plastycznym nie jest bezpośrednio obrazowany, jak np. w portretowym malarstwie europejskim. Istota ludzka w Przestrzeni granicznej pojawia się gdzieś pomiędzy śladem działania, a dowodem jego istnienia, a nawet potencjalnością bytu. W przypadku omawianej pracy bytem tym jest odbiorca, widz, a w dalszej perspektywie jego osobiste przeżycie. Dora Hara Kontekst między tkaniną, a przestrzenią będący poszukiwaniem relacji między różnicami, w celu odnajdywania niewidzialnych granic, Rozprawa doktorska ASP Łódź 2009 str.3 2 Generalnie maluje się na jedwabiu białym, choć w obrocie handlowym zwany jest jako ecri. Malujemy tylko farbami wodnymi, które w wyniku natężeń koloru budują przestrzeń obrazu, tak więc praktycznie nie ma możliwości zamalowywania, wycierania, czy wymazywania powstających śladów pędzla. Naturalny kolor ciepłej bieli wykorzystuje się jako światło w pracy. Ten element stanowi o trudności malowania na tkaninie jedwabnej. Trzeba wiele doświadczenia i wprawy, a przede wszystkim samodyscypliny pracy twórczej, by uzyskać pożądany efekt. Kolejną kwestią stanowiącą o opanowania prezentowanej techniki jest wprawność wykorzystania przypadku i umiejętności zaadoptowania go, jako osobistą formę wyrazu w przemyślanym uprzednio układzie obrazu. Opisując etap malowania, trzeba podkreślić fakt, że materii twórczej jest tu bardzo mało(cienkość nici jedwabnej), natomiast tajników opanowywania płynności jest wiele, służą do tego na przykład zagęstniki, markery, kontury Dora Hara, artykuł Ab ovo str. 25 w Kolor w abstrakcji, wyd. SAN 2012,.artykuł opisuje specyfikę warsztatu: Błony Dora Hara

67 munications, I explore areas of tapestry, multimedia, installation, drawing, painting and silk painting. 1 As you can see in my works of art I gave up literary form. I move on the border of a particular abstraction, geometric abstraction, divisionism and expression. In this way, I m trying to create an indefinite space the space between that is difficult to verbalize. I would add that the issue of balancing is understood as a between state the underlying concept of my activity. While in search of this undefined image it opens opportunities confronting the modern world, an excessively structured world. Space and expression are an integral buil- ding block expressed in my creativity, which for its emanation needs unconditional freedom. An inner need of unlimited freedom, in opposition I decided, or rather I became fascinated by the technique of painting on silk fabric, which allows you to work on very large painting substrates. This form of painting is very similar to watercolor painting. This means that it does not tolerate changes, since there is no possibility of any over painting. At the same time it requires both a lot of discipline and thorough studio knowledge, and a number of conditions resulting from technology. 2 Formal limitations inspired me to explore Membranes Dora Hara 1 Thoughts and reflections expressed in the languages of art, mainly with the use of silk fabric. In this work I submit a belief in human potential and its imaging capabilities. Despite the fact that man alone is the center of my interest in this artistic activity, man is not directly imaged, such as in European portrait painting. The human being in the Border Area appears somewhere between an action, and the proof of its existence, and even the potentiality of being. In the case of a work that is being a recipient of the viewer, and eventually his own personal experience. Dora Hara The context between fabric and space exploration which is relationship between the differences in order to locate the invisible border Doctoral dissertation ASP Lodz 2009 pg.3 2,,Generally painted on white silk, but in the course of the trade it is known as ecru. Painting only with watercolors, which, by the intensity of the colour it builds space in the image, so practically it is impossible to paint over, wiping or erasing the resulting brush marks. The natural colour of warm white light is used in the work. This is an element of difficulty when painting on silk fabric. One needs a lot of experience and skill, and above all, self-discipline in creative work to achieve the desired effect. Another issue constituting a control technique is presented for use is deftness and skill in adopting it as a personal form of expression in the image system previously thought. Describing the painting stage, it should be stressed that the creative material is considerably small here (thinness of silk thread), and mastering the intricacies of flow are often used for example thickeners, markers, contours... Dora Hara Colour in abstraction SAN2012 Article Ab Ovo pg 25 The article describes the specific workshop. entropy of abstraction 67

Pokazać jeszcze