DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA"

Transkrypt

1 Eugeniusz W i l k - prof. dr hab., dyrektor Instytutu Sztuk A u d i o w i z u a l n y c h Uniwersytetu Jagiellońskiego i redaktor n a c z e l n y Przeglądu K u l t u r o z n a w c z e g o " - c z a s o p i s m a n a u k o w e g o Komitetu N a u k o Kulturze P A N. Z a j m u j e się problematyką kultury a u d i o w i z u a l n e j. EUGENIUSZ WILK DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA 0 WAŻNEJ TENDENCJI BADAŃ KULTUROZNAWCZYCH Zacznijmy od nieco zapomnianych już uwag N o a m a Chomskiego, który swego czasu postulował powołanie g r a m a - t y k i f i l o z o f i c z n e j. W i n n a ona ustalać ogólne zasady stosujące się do wszelkich języków i wyjaśniać w jaki sposób język jest używany i dlaczego posiada te własności szczegółowe, do których gramatyk deskryptywny niesłusznie postanawia ograniczyć swoje zainteresowania" 1. Przypomnienie uwag Chomskiego jest o tyle uzasadnione, że jak w i d z i m y, te same w gruncie rzeczy dylematy powracają w nowych 1 N. Chomsky, Obecna sytuacja w lingwistyce, przeł. B. Stanosz, w: język w świetle nauki, B. Stanosz (red.), Warszawa 1980, s Warszawa

2 DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA... okolicznościach. Mało tego - możemy z całym przekonaniem stwierdzić, że w dużej mierze kształtują one nasze podejście do problematyki językowej na polu audiowizualności. Przyrost urządzeń informatycznych", o którym czytamy w Kondycji ponowoczesnej, i towarzyszące nam zasadnicze technologiczne przekształcenia" 2 sprawiają, że rezultatem tych przemian jest pojawienie się nowego pola, nowej perspektywy, dzięki której możemy spojrzeć na język. Wolfgang Welsch mówi tutaj o powstaniu nowego instrumentalizmu technologicznego", który polegałby na ścisłym przypisaniu języka do informacji [...] pod w p ł y w e m technologii komunikacji" 3. Tym samym jednostki informacji w dziedzinie języka odrywałyby się niejako od człowieka i stawały w o b e c niego, do pewnego stopnia autonomiczne. A więc zarówno Francois Lyotard, jak i Welsch przyznają pośrednio, że stoimy w o b e c zupełnie nowych w y z w a ń. Zmieniły się diametralnie sposoby porozumiewania się ludzi - nowe technologie informatyczno-komunikacyjne wyznaczają nie tylko odmienne sposoby komunikowania, ale w gruncie rzeczy odmieniają podstawy organizacji społecznej i samej kultury. Możemy tutaj mówić więc o pojawieniu się Bolterowskiej t e c h n o l o g i i d e f i n i u j ą c e j. A zatem perspektywa nowego i n s t r u - m e n t a l i z m u t e c h n o l o g i c z n e g o może stać się punktem oznaczającym zmianę w naszym podejściu do komunikacji werbalnej (w obszarze mediów audiowizualnych). Pozostają nierozpoznane całe obszary zagadnień odnoszących się między innymi do w p ł y w ó w (bardzo zróżnicowanych), jakie na język wywierają nie tylko nowe technologie medialne, ale również, a może przede wszystkim, czynniki społeczne zrodzone w nowym układzie społeczno-kulturowym. C h o d z i w pierwszej kolejności o powstanie nowych instytucji, nowych grup i wspólnot definiowanych dzięki odniesieniu się do mediów. W k r a c z a m y w obszar złożonych relacji, które dopiero zaczynamy dostrzegać i rozumieć. Komunikacja językowa na tych polach winna być opisywana i analizowana ze świadomością tych głębokich zmian. Pytanie, które nieuchronnie pojawia się w kontekście powyższych uwag, można sformułować następująco: na ile dotychczasowe metody badania języka werbalnego w mediach audiowizualnych są wystarczające? C z y paradygmat współczesnego językoznawstwa w stopniu zadowalającym uwzględnia skutki głębokich przemian, jakim podlega język werbalny w obrębie mediów? W a r - to podkreślić, że sami językoznawcy dostrzegają istotę problemu. N i e ulega 2 F. Lyotard: Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, przeł. M. Kowalska, J. Migasiński, Aletheia, Warszawa 1997, s Tamże, s

3 EUGENIUSZ WILK wątpliwości - pisze Stanisław Gajda - że nowe technologie komunikacyjne zmieniają rolę i kształt tradycyjnych postaci istnienia języka, tj. m o w y ustnej, pisma i druku. Stały się one też podstawowym czynnikiem decydującym o formie i treści kultury współczesnej" 4. C z y zatem stoimy w obliczu powstawania alternatywnej wersji lingwistyki? Charakterystyczne jest tutaj stanowisko z a j m o- wane m.in. przez Normana Fairclougha 5. Pisze on, że taka właśnie opinia jest w pełni umotywowana, a podejście alternatywne w o b e c głównego nurtu badań lingwistycznych, jest nieodzowne po to właśnie, by rozpoznać i opisać nową sytuację. Taką orientację reprezentują więc naukowcy tworzący szkołę tzw. k r y t y c z n e j l i n g w i s t y k i (critical linguistics) 6 m.in.: Roger Fowler, Bob Hodge, Gunter Kress, Tony Trew 7 i wspomniany Norman Fairclough. Lingwistyka krytyczna w pewnej części odwołuje się do teorii lingwistycznej Michaela Hallidaya 8, a w szczególności do wyróżnionych przez niego trzech funkcji języka: 1) ideacyjnej - polegającej na t w o r z e n i u reprezentacji świata, 2) interpersonalnej - włączającej funkcjonowanie języka w obręb tworzenia się tożsamości i reakcji międzyludzkich, 3) tekstualnej - odnoszącej się do powstawania tekstu z poszczególnych zdań. Przedstawiciele lingwistyki krytycznej w tej perspektywie patrzą na przekazy werbalne - również w mediach. Wśród postulatów zgłaszanych przez wymienionych badaczy, jako istotny i ważny pojawia się postulat uwzględniania przekazu ideologicznego w komunikatach werbalnych. Ów przekaz ideologiczny mógłby być niejako odsłonięty dzięki m.in. analizie leksykalnej ujawniającej np. negatywne oceny odnoszone do rasy, płci, pozycji społecznej itd. W a ż n y m celem - zrealizowanym m.in. dzięki analizie aspektów gramatycznych (np. zaimków odwzorowujących relacje władzy i dominacji) jest odsłonięcie działających w języku mechanizmów dominacji władzy i przemocy. Jeśli w ten sposób spojrzeć na zadania, które stanęłyby przed badaniami komunikacji werbalnej w mediach audiowizualnych, to z całym przekonaniem można powiedzieć, że jest to propozycja alternatywna w o b e c głównego nurtu 4 S. Gajda, Media - stylowy tygiel współczesnej polszczyzny, w: Język w mediach masowych, J. Bralczyk i K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Upowszechnianie Nauki-Oświata UN-O" Warszawa 2000, s N. Fairclough, Language and Power, London-New York 1996, s Zob. P. Scannell, Media - Language - World, w: Approaches to Media Discourse, A. Bell i P. Garrett (red.), Oxford-Malden 2001, s Zob. R. Fowler, B. Hodge, G. Kress, T. Trew, Language and Control, London Zob. M. Halliday, Introduction to Functional Grammar, London

4 DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA... refleksji językoznawczej. I nie jest to bynajmniej zarzut kierowany wobec lingwistyki, która w dużej mierze koncentrowała się na aspekcie syntaktycznym i semantycznym, zaś w obszarze pragmatyki sięgała np. do osiągnięć kognitywiz m u, a także do programu badań socjolingwistycznych. W tym wszystkim jednak brak takiego podejścia, które uwzględniałoby nową sytuację języka werbalnego w przestrzeni komunikacji audiowizualnej - a mamy tutaj przecież do czynienia z całym szerokim spektrum nowych, dodatkowych czynników, które sprawiają, że posługiwanie się językiem jest inne niż w komunikacji bezpośredniej. C h o d z i tutaj zarówno o czynniki związane z wprowadzeniem sygnalizowanego wcześniej instrumentalizmu technologicznego, jak i nowy rodzaj możliwości i w p ł y w ó w wywieranych na język ze strony samych mediów audiowizualnych, a w szczególności ich funkcjonowania w układach społecznych i kulturowych. Wczytując się w prace przedstawicieli krytycznej lingwistyki można pokusić się o sformułowanie hipotezy, że zmiany zachodzące w języku mediów są na tyle gruntowne i zasadnicze, że można je odnieść do trzech obszarów wskazanych przez Hallidaya. O z n a c z a to pokrótce, że język ten konstytuuje nową, odmienną wizję świata opartą na innej aksjologii; dalej można powiedzieć, że zmieniają się, dzięki stosowaniu tego języka, relacje międzyludzkie oraz ich charakter i wreszcie rewizji wymaga samo pojęcie tekstu językowego. Użycie medialne" radykalnie zmienia jego charakter i dotychczasowe (np. semiotyczne) próby jego definiowania okazują się w dużej mierze niewystarczające. Wszystko zatem wskazuje na to, że powinniśmy poszukiwać nowej perspektywy badawczej, która uwzględniałaby zasadnicze zmiany w prowadzone przez czynnik technologiczny". Chodzi zarówno o zmiany zachodzące w samym jęz y k u, jak i o te widoczne w kontekście społecznym i kulturowym języka. Ostatnie sformułowania sugerują, że dotykamy bardziej złożonej problematyki, i że najbardziej właściwym podejściem byłoby zastosowanie metod interdyscyplinarnych w badaniach medioznawczych - szczególnie tych, w których uwzględnia się rolę języka w komunikacji medialnej. Z pewnością na pierwszy plan wysuwa się nowa dyscyplina z wana a n a l i z ą d y s k u r s u. Z jednej strony opiera się ona w sposób oczywisty na językoznawstwie, szczególnie zaś sięga do tez wspomnianego wcześniej j ę z y k o z n a w s t w a k r y t y c z n e g o, ale z drugiej strony w sposób programowy przekracza granice lingwistyki po to, by sięgnąć do dorobku kulturoznawstwa, wiedzy o komunikowaniu, socjologii i innych nauk społecznych. Efekty tych poszukiwań są bardzo obiecujące - szczególnie w kręgu piśmiennictwa anglojęzycznego. M u s i m y tutaj przypomnieć, że pojęcie dyskursu należy do terminów uporczywie wymykających się jednoznacznej klasyfikacji. Termin ten wyposażany jest w rozliczne konotacje odsyłając m.in. 5 9

5 EUGENIUSZ WILK do tradycji badań psychoanalitycznych, filozoficznych czy wreszcie historycznych. Równie liczne są współczesne aplikacje badawcze, które odnajdujemy na terenie wspomnianych wyżej nauk. Ten niejednoznaczny obraz dodatkowo zaciemniany jest jeszcze przez liczne użycia zdroworozsądkowe i potoczne. Jednak pierwszeństwo - jak w i a d o m o - należy się z całą pewnością Emile'owi Benveniste'owi, który zaproponował użycie tego terminu na gruncie lingwistyki, zmieniając tym samym zasadniczo perspektywę badawczą tej dziedziny nauki. Benveniste był przede wszystkim przekonany, że językoznawstwo w i n n o zdecydowanie szerzej traktować materię języka. Z d a n i e oczywiście pozostaje nadal w polu zainteresowania, ale uwaga koncentruje się również na t e k ś c i e oraz na ponadtekstowym wymiarze komunikacji. Porzucamy obszar języka rozumianego jako system znaków i wkraczamy do innego uniwersum, uniwersum języka pojmowanego jako narzędzie komunikacji, którego wyrazem jest dyskurs" 9 - pisał. A zatem perspektywa dyskursu otwiera się przede wszystkim na m ó w i e n i e traktowane jako forma działania społecznego - oznacza to zarazem przyjęcie jako podstawowego punktu odniesienia - w y p o w i e d z i. Te stosunkowo dobrze znane propozycje oznaczają pojawienie się ważnych przewartościowań - nie tylko w polu samej lingwistyki. Można śmiało powiedzieć, że zmiany wykraczają poza granice językoznawstwa i doprowadzają do powstania wspomnianej wcześniej dziedziny zwanej a n a l i z ą d y s k u r s u. W jej obrębie d y s k u r s pojmowany jest - zgodnie z określeniem Teuna van Dijka - jako forma użycia języka" 1 0. To lapidarne sformułowanie kryje w sobie istotną dyrektywę funkcjonalnego traktowania sfery językowej - zawierają się w niej kluczowe pytania: k t o u ż y w a d a n e j f o r m y j ę z y k o w e j, j a k, d l a - c z e g o i k i e d y 1 1? Traktowanie języka jako społecznej praktyki komunikacyjnej jest podstawowym założeniem, do którego odwołują się autorzy zajmujący się problematyką dyskursu; wśród nich pozycję pierwszoplanową z pewnością zajmuje czołowy przedstawiciel I i n g w i s t y k i k r y t y c z n e j - Norman Fairclough. W s p o m n i a n y autor pojęcie d y s k u r s u odnosi do całego zjawiska interakcji społecznej, którego częścią jest tekst" 1 2. Zjawisko to - twierdzi Fairclough - obejmuje przede wszystkim teksty będące wynikiem p r o c e s u p r o d u k c j i 9 E. Berweniste, Problemes de linguistique generale, t. II, Paris 1966, s T. van Dijk, Badania nad dyskursem, przeł. G. Grochowski, w: Dyskurs jako struktura i proces, T. A. van Dijk (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, s Tamże. 12 N. Fairclough: Language and Power..., s

6 DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA... oraz p r o c e s u i n t e r p r e t a c j i. Z drugiej strony.nożna powiedzieć, że sam d y s k u r s ujawnia pewne ślady, nosi w sobie pewien zapis" uwarunkowań społecznych, w których powstaje. Idąc tropem Fairclougha należy powiedzieć, że chodzi o s p o ł e ć z n e w a r u n k i p r o d u k c j i oraz o s p o ł e c z n e war u n k i i n t e r p r e t a c j i - t e społeczne uwarunkowania wyznaczają trzy różne poziomy organizacji społecznej 1 3 : 1) poziom sytuacji społecznej lub środowiska społecznego, w którym dyskurs ujawnia się, 2) poziom instytucji społecznej, która konstytuuje wzorzec/schemat dla dyskursu, 3) poziom społeczeństwa jako całości. Fairclough d l a ilustracji p o w y ż s z y c h zależności pro ponuje następujący schemat 1 4 : Schemat 1. Dyskurs jako tekst, interakcja i kontekst Powyższe propozycje oznaczają zwrot zarówno w ujęciu problematyki dyskursu, jak i - co istotniejsze z naszego punktu widzenia - w podejściu do zmian w języku, które dokonują się pod w p ł y w e m czynnika technologicznego". Okazuje się, że pytania o kształt komunikacji językowej w mediach audiowizualnych muszą 13 Tamże, s Tamże. 6 1

7 EUGENIUSZ WILK być ściśle powiązane z szerokim spektrum zagadnień społeczno-kulturowych oraz stricte technologicznych. Analizowanie dyskursów medialnych wyłącznie jako struktur werbalnych, bez wskazanych zależności kontekstowych, pozwala jedynie na diagnozę symptomów, a nie na wskazanie czynników w sposób decydujący zmieniających kształt komunikacji werbalnej w mediach. Metodą, która z pewnością przybliża nas do tego celu badawczego jest k r y - t y c z n a a n a l i z a d y s k u r s u. Pojęcie dyskursu jest tutaj rozumiane tak, jak to zostało przedstawione wcześniej. A zatem te k s t y, i n t e r a k c j e oraz k o n - t e k s t y - to terminy konstytuujące pojęcie dyskursu. Można je zatem traktować jako trzy w y m i a r y dyskursu. Norman Fairclough przedstawiając powyższą propozycję, równocześnie proponuje, by wyróżnić trzy etapy k r y t y c z n e j a n a l i z y d y s k u r s u 1 5 : 1) o p i s - koncentruje się na formalnych właściwościach tekstu, 2) i n t e r p r e t a c j a - skupia się na związku między tekstem a interakcją. Tekst traktowany jest tutaj jako rezultat procesu produkcji oraz jako podstawa w procesie interpretacji, 3) w y j a ś n i a n i e - zajmuje się związkiem między interpretacją a kontekstem społecznym - przy szczególnym uwzględnieniu społecznych czynników procesu produkcji i interpretacji oraz ich społecznych skutków. Słowo krytyczny" w sposób naturalny odsyła nas do wspomnianego już nurtu lingwistyki krytycznej". Po drugie termin ten kojarzy nam się w sposób o c z y w i - sty z teorią krytyczną". Istotne są odniesienia do Foucaulta. W p ł y w myśli Foucaulta jest nie do przecenienia. Jego rozumienie kwestii dyskursu, rozszerzające o świat, a więc porządek" społeczny można traktować jako swoisty przewrót również w podejściu do komunikacji słownej. Autor Słów i rzeczy wprawdzie oddziela od siebie sferę znaków (przestrzeń semiosis) oraz świat rzeczy do których te znaki się odnoszą, tym niemniej z całą mocą podkreśla, że nie można poprzestać na rozszyfrowaniu znaków. Pozostaje jeszcze coś więcej". Właśnie to «coś więcej» należy ukazać i opisać" twierdzi Foucault. Co wskazuje nam zatem autor Archeologii wiedzy? Z całą pewnością m o ż n a p o w i e- dzieć, że chodzi o odsłanianie śladów czegoś, co pozostaje w języku, czegoś, co jest ukryte, ale z pewnością obecne w wypowiedziach i co winno zwracać naszą uwagę. A zatem w języku natrafiamy na obecne w nim ważne świadectwa 15 Tamże. 16 M. Foucault, Archeologia wiedzy, przeł. A. Siemek, PIW, Warszawa 1977, s

8 DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA... oddziaływania ze strony bezpośrednich kontekstów, w których pojawiały się wypowiedzi - chodzi więc o ślady kontekstów społecznych, lokalnych, kulturowych, ekonomicznych itd. A także oczywiście - co podkreśla Foucault - o prawidłowości, które w owych śladach dostrzegamy. W ten sposób uzyskujemy wiedzę o wypowiedziach, o języku; równocześnie jednak sięgamy poza język i docieramy do sfery, która najbardziej interesowała autora Archeologii wiedzy - a mianowicie do historii, do procesów, które ją tworzą i wyznaczają. To intrygująca perspektyw a. Należy z całym naciskiem podkreślić, że kategorie Foucaultowskie są bezpośrednio przejmowane przez badaczy zajmujących się analizą dyskursu. Chodzi o badan ia w ramach tzw. k r y t y c z n e j a n a l i z y d y s k u r s u (critical discourse analysis), której ważną częścią jest tzw. k r y t y c z n a a n a l i z a d y s k u r s u m e d i a l n e g o (critical analysis of media discourse). Norman Fairclough, na tym właśnie polu, definiuje p r a k t y k i d y s k u r s y w n e jako działania nastawione na produkowanie tekstów przez instytucje. Dzięki tym działaniom teksty medialne odbierane są przez publiczność (czytelników, słuchaczy, widzów) i w konsekwencji rozpowszechniane w sensie społecznym 1 7. Praktyka dyskursywana okazuje się więc kluczową kategorią konstytuującą przedmiot badawczy krytycznej analizy dyskursu. Faiclough ilustruje to następującym schematem 1 8 : Schemat 2. Relacje między tekstem - praktyką dyskursywną-praktyką socjokulturową 17 Tamże, s N. Fairclough, Media Discourse, London-New York-Sydney-Auckland 1995, s

9 EUGENIUSZ WILK Z powyższego schematu wyraźnie odczytujemy, że praktyka dyskursywna lokuje się między wymiarem tekstowym z jednej strony, a społecznym i kulturowym z drugiej. M ó w i ą c precyzyjniej za autorem: m i ę d z y praktyką społeczną, kulturową a tekstową. W y n i k a z tego istotna rola p r a k t y k i d y s k u r s y w n e j : jest ona pośrednikiem, swoistym medium przenoszącym" działania praktyk społecznych i kulturowych na tekst i w tym sensie kształtującym go. Równocześnie p r a k t y k a d y s k u r s y w n a wywiera znaczny w p ł y w n a procesy produkcji i odbioru tekstu. W i d z i m y więc, że ma zasadnicze znaczenie dla mechanizmów komunikacji w bardzo szerokim zakresie uwarunkowań. Jeśli podążymy dalej tropem myśli Fairclougha, jeśli będziemy nieco dokładniej rozpatrywać jego propozycje, to nieuchronnie z n ó w znajdziemy się w granicach w y z n a c z o n y c h przez Foucaulta. Tropem, który nas prowadzi w stronę autora Archeologii wiedzy jest właśnie pojęcie p r a k t y k i. W Language and Power Fairclough rozpatruje pojęcie p r a k t y k i zestawiając je z pojęciem d y s k u r s u, co naturalnie wzbogaca nasze rozumienie tego ostatniego kluczowego terminu i równocześnie zwraca w stronę pojęcia p o r z ą d k u d y s k u r s u (order of discourse). Por z ą d e k d y s k u r s u to równocześnie tytuł znanego tekstu M i c h e l a Foucaulta, w którym pisze m.in. o ograniczeniach narzucanych na praktyki dyskursu przez rytuały, wspólnoty dyskursywne i doktryny oraz przez wewnętrzne ograniczenia dyskursu: komentarze i dyscypliny 1 9. Jaka jest jednak droga autora Language and Power do rozważań o istocie p o r z ą d k u d y s k u r s u? Punktem wyjścia jest stwierdzenie 2 0 pewnej dwuznaczności, ambiwalencji obecnej nieuchronnie w terminach: p r a k t y k a i d y s k u r s - o b y d w a te terminy zawierają w sobie pierwiastek działania oraz pierwiastek konwencji, innymi słowy odnoszą nas ku temu, co ludzie robią w pewnych konkretnych sytuacjach i do tego, jak zachowują się uczestnicząc w pewnym typie sytuacji. Ta sytuacja wyraźnie nam uświadamia, że indywidualne przypadki i zdarzenia zawsze zawierają elementy konwencji społecznej. Każdy d y s k u r s i każda p r a k t y k a zawiera - pisze Fairclough - konwencjonalne typy dyskursu lub praktyki" 2 1. M o ż e m y to ująć jeszcze inaczej: jednostki są zdolne do działania w wymiarze społecznym o t y ł e, o ile podporządkowują się konwencjom społecznym, które w ten sposób pozostają nieuchronnie pod w p ł y w e m określonych typów praktyki i typów dyskursu. Z powyższego ujęcia w y s u w a Fairclough jeszcze jedną konstatację: 19 Tamże, s M. Foucault: L'Ordre du discours, Paris 1971, s N. Fairclough: Language and Power..., s

10 DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA... termin dyskurs należy w gruncie rzeczy odnosić do działania nazywanego tutaj d z i a ł a n i e m d y s k u r s y w n y m (discoursal action), a więc do aktualnych czynności mówienia lub pisania. Podobnie ujmować należy pojęcie p r a k t y - k i. W ten sposób docieramy d o Foucaultowskiego p o r z ą d k u d y s k u r s u (order of discourse) i związanego z nim blisko p o r z ą d k u s p o ł e c z n e g o (social order). Dyskurs i praktyka - pisze Fairclough - są ograniczone nie przez zróżnicowane, niezależne typy dyskursu i praktyki, lecz przez współzależne sieci, które możemy nazwać «porządkami» - p o r z ą d k a m i d y s k u r s u i por z ą d k a m i s p o ł e c z n y m i " 2 2. Relacje między d w o m a ostatnimi terminami są wyraziste. Porządek społeczny to termin bardziej ogólny. Autor proponuje, by pojęcie to odnosić do procesów strukturowania, porządkowania przestrzeni społecznej w zróżnicowanych dziedzinach związanych z różnymi typami praktyki. Natomiast porządek dyskursu byłby rzeczywistym porządkiem społecznym oglądanym ze specyficznie dyskursywnej perspektywy". Schemat 3. Relacje między porządkiem dyskursu a porządkiem społecznym Porządek społeczny Porządek dyskursu Typy praktyki Typy dyskursu Aktualne praktyki Aktualne dyskursy A zatem p o r z ą d e k d y s k u r s u jest terminem istotnym w strategii postępowania, którą narzuca nam k r y t y c z n a a n a l i z a d y s k u r s u. T o właśnie p o - r z ą d e k d y s k u r s u jest konstytuowany przez zróżnicowane typy dyskursów, które współtworzą określone sieci wzajemnych relacji. Inspiracje Foucaultowskie są swoistym fundamentem k r y t y c z n e j a n a l i z y d y s k u r s u - w tym również w k r y t y c z n e j a n a l i z i e d y s k u r s u med i a l n e g o. Propozycje Fairclougha z pewnością wysuwają się tutaj na plan pierwszy, tym niemniej autor Archeologii wiedzy inspiruje innych medioznaw- 22 Tamże, s

11 EUGENIUSZ WILK ców. Systemy znaczące na przykład - pisze Tolson - są teraz postrzegane, nie tylko jako systemy (strukturowane jak język), lecz także jako znaczące praktyki". I nieco dalej dodaje: Znaczenie j e s t praktyką - w teorii dyskursu" 2 3. To istotne stwierdzenie. W y n i k a z niego, że zarówno p o r z ą d e k s p o ł e c z n y, jak i p o r z ą d e k d y s k u r s u posiadają swoją teleologię", a więc są ukierunkowane na teksty, które ostatecznie winny być rozpatrywane jako swoiste struktury semantyczno-syntaktyczne. Z powyższych konstatacji wynika, że p o r z ą d e k d y s k u r s u to kategoria k l u c z o w a dla zrozumienia i odtworzenia społecznych, a w szczególności medialnych procesów komunikacyjnych. W Media Discourse 24 czytamy, że możemy wyróżnić d w a podstawowe typy dyskursów, które tworzą p o r z ą d k i d y s k u r s u - są to: g a t u n k i i d y s k u r s y. Pojęcie d y s k u r s u jest w tym miejscu rozumiane dość specyficznie: chodzi o język użyty do reprezentowania danej praktyki społecznej ze specyficznego punktu w i d z e n i a " 2 5. Jak w i d z i m y propozycje formułowane przez przedstawicieli krytycznej lingwistyki tworzą interesującą i obiecującą perspektywę rozwoju nie tylko samego językoznawstwa, lecz w gruncie rzeczy proponują kategorie i pojęcia włączające refleksję nad językiem w obręb badań kulturoznawczych. Ta uwaga dotyczy również badań języka werbalnego w mediach audiowizualnych. Język ten ulega głębokim przemianom wpływając na zmieniający się kształt współczesnej kultury. C z y nowe spojrzenie badawcze proponowane przez lingwistykę krytyczną pozwoli na formułowanie trafniejszych diagnoz dotyczących również samej kultury? M i e j m y nadzieję, że tak właśnie będzie. DISCOURSE OF CULTURE - DISCOURSE OF L A N G U A G E. ON IMPORTANT TRADITION OF CULTURAL STUDIES A verbal message, located in the space of audio-visual communication, differs radically from a verbal message which emerges in direct communication. Within audio-visuality words are exposed to various, differing agents, which in an important way changes their meanings. Some particular "interfaces" operate here: mostly institutional ones (as understood by Metz) and technological, which make a verbal message a part of complicated processes underlying communicative practices of audio-visuality. The alien character of verbal communication in the audio-visual media has been addressed by the representatives of the so-called 23 A. Tolson, Mediations: Text and Discourse in Media Studies, London-New York 1996, s N. Fairclough, Media Discourse..., s Tamże. 6 6

12 DYSKURS KULTURY - DYSKURS JĘZYKA... critical linguistics: Roger Flower, Bob Hodge, Gunter Kress, Tony Trew and especially, Norma Fairclough. It is her who introduced (as essential) the notion of discourse and related it to the phenomena of social interaction, of which text is a part. The naming of the social conditions of production and the social conditions of interpretation is crucial here; and, consequently, giving an answer to the following question: what is a discutsive practice and socio-cultural practice on the level of verbal media communication? 6 7

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Załącznik nr 74 do uchwały nr Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 maja 2012 r. Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku poziom kształcenia profil kształcenia

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki

Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII 24.5/15 z dnia 25 marca 2015 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia WIEDZA. MODUŁ 21 Nau społeczne - przedmiot doo wyboru. MODUŁ 20 Seminarium magisterskie

I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia WIEDZA. MODUŁ 21 Nau społeczne - przedmiot doo wyboru. MODUŁ 20 Seminarium magisterskie I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie efektów do obszaru wiedzy MODUŁ 20 Seminarium magisterskie Seminarium

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku

Bardziej szczegółowo

OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU MIĘDZYNARODOWA KOMUNIKACJA JĘZYKOWA

OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU MIĘDZYNARODOWA KOMUNIKACJA JĘZYKOWA OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU MIĘDZYNARODOWA KOMUNIKACJA JĘZYKOWA Załącznik nr 2 do Zarządzenia nr 9/17 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie

Bardziej szczegółowo

ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE

CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin licencjacki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin licencjacki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia KIERUNEK SOCJOLOGIA Zagadnienia na egzamin licencjacki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia 1. Perspektywa strukturalna w analizie socjologicznej K_W04 posiada podstawową wiedzę o strukturach,

Bardziej szczegółowo

Wydział prowadzący kierunek studiów:

Wydział prowadzący kierunek studiów: Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Wydział Prawa

Bardziej szczegółowo

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 88/2017/2018 z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla kierunku studiów politologia - studia pierwszego

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia KIERUNEK SOCJOLOGIA Zagadnienia na egzamin magisterski na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia 1. Podstawowe paradygmaty współczesnej socjologii K_W25 Posiada pogłębioną wiedzę na temat

Bardziej szczegółowo

ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA. 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych

ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA. 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych Załącznik do uchwały nr 404 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 28 stycznia 2015 r. ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Odniesienie efektów obszarowych do efektów kierunkowych Objaśnienie: symbole

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad.

KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad. KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad. 2015/2016 Egzamin licencjacki jest ostatnim etapem weryfikacji efektów kształcenia.

Bardziej szczegółowo

Filozofia z elementami logiki Język jako system znaków słownych część 2

Filozofia z elementami logiki Język jako system znaków słownych część 2 Filozofia z elementami logiki Język jako system znaków słownych część 2 Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@.edu.pl Rozkład jazdy 1 Pojęcie znaku 2 Funkcje wypowiedzi językowych

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy. Efekty kształcenia na kierunku. Opis kierunkowych efektów kształcenia

WIEDZA. Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy. Efekty kształcenia na kierunku. Opis kierunkowych efektów kształcenia I.2 Matryca efektów kształcen Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy Biblioteka jako instytucja kultury WIEDZA W Ć K L FP1_W01 FP1_W02

Bardziej szczegółowo

Referat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej

Referat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej Propozycje zintegrowanych programów edukacji zatwierdzone przez Ministra Edukacji Narodowej do użytku szkolnego odpowiadają założeniom uprzednio opracowanej przez MEN Podstawie programowej kształcenia

Bardziej szczegółowo

Wiedza. posiada rozszerzoną wiedzę o charakterze nauk prawnych i ich stosunku do innych nauk

Wiedza. posiada rozszerzoną wiedzę o charakterze nauk prawnych i ich stosunku do innych nauk Załącznik nr 2 do uchwały nr 485 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 29 maja 2019 r. Opis zakładanych efektów uczenia się z przyporządkowaniem kierunku studiów do dziedzin nauki i dyscyplin naukowych

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent:

Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent: EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów

Bardziej szczegółowo

POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki

POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty

Bardziej szczegółowo

Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10

Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10 Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku studiów: Politologia. Poziom studiów: studia pierwszego stopnia. Profil: ogólnoakademicki

Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku studiów: Politologia. Poziom studiów: studia pierwszego stopnia. Profil: ogólnoakademicki Instytut Politologii Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Opolski Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku studiów: Politologia Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil: ogólnoakademicki Objaśnienie

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 89/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 89/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 89/2017/2018 z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla kierunku studiów politologia - studia drugiego

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia pierwszego stopnia

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia pierwszego stopnia Załącznik nr 1 do Uchwały nr 41/2014/2015 Senatu Akademickiego Akademii Ignatianum w Krakowie z dnia 26 maja 2015 r. Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku KULTUROZNAWSTWO Studia pierwszego stopnia

Bardziej szczegółowo

NAUKA DLA PRAKTYKI. Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK

NAUKA DLA PRAKTYKI. Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK NAUKA DLA PRAKTYKI Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK Podstawowe wyzwania i problemy polityki oświatowej wiążą się obecnie z modernizacją systemu

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych

Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@.edu.pl język system znaków słownych skoro system, to musi być w tym jakiś porządek;

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia. Absolwent studiów drugiego stopnia. Wiedza

Opis zakładanych efektów kształcenia. Absolwent studiów drugiego stopnia. Wiedza II. EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Tabela odniesień kierunkowych do obszarowych Nazwa Wydziału: Nazwa kierunku studiów Obszar kształcenia / obszary kształcenia, z których został wyodrębniony kierunek studiów: Wydział

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI

STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI Załącznik nr 1 do Uchwały nr /2012 Senatu UKSW z dnia 25 września 2012 r. STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia Nazwa kierunku studiów

Bardziej szczegółowo

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kierunek: politologia NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kierunek: politologia NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA MATRYCA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA kierunek: politologia NAZWA PRZEDMIOTU SYMBOL KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA Technologia informacyjna Język obcy I Język obcy II Język obcy III Język obcy

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA I STOPNIA W FORMIE STACJONARNEJ I NIESTACJONARNEJ PROFIL PRAKTYCZNY

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA I STOPNIA W FORMIE STACJONARNEJ I NIESTACJONARNEJ PROFIL PRAKTYCZNY EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA I STOPNIA W FORMIE STACJONARNEJ I NIESTACJONARNEJ PROFIL PRAKTYCZNY UMIEJSCOWIENIE KIERUNKU W OBSZARACH KSZTAŁCENIA Kierunek studiów pedagogika

Bardziej szczegółowo

PEDAGOGIKA I STOPIEŃ PRAKTYCZNY

PEDAGOGIKA I STOPIEŃ PRAKTYCZNY WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII Nazwa kierunku PEDAGOGIKA Poziom I STOPIEŃ Profil PRAKTYCZNY Symbole Efekty - opis słowny Odniesienie do efektów Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku Pedagogiki

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia drugiego stopnia

Kierunkowe efekty kształcenia. dla kierunku KULTUROZNAWSTWO. Studia drugiego stopnia Załącznik nr 2 do Uchwały nr 41/2014/2015 Senatu Akademickiego Akademii Ignatianum w Krakowie z dnia 26 maja 2015 r. Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku KULTUROZNAWSTWO Studia drugiego stopnia Profil

Bardziej szczegółowo

INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998)

INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998) PARADYGMAT INTUICJE Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998) PIERWSZE UŻYCIA językoznawstwo: Zespół form deklinacyjnych lub koniugacyjnych

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Socjologia. 2. KIERUNEK: Pedagogika. 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Socjologia. 2. KIERUNEK: Pedagogika. 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Socjologia 2. KIERUNEK: Pedagogika 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/2 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 6. LICZBA GODZIN:

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia

Opis zakładanych efektów kształcenia Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku studiów: Stosunki Międzynarodowe. Poziom studiów: studia drugiego stopnia. Profil: ogólnoakademicki

Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku studiów: Stosunki Międzynarodowe. Poziom studiów: studia drugiego stopnia. Profil: ogólnoakademicki Instytut Politologii Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Opolski Kierunkowe efekty kształcenia dla kierunku studiów: Stosunki Międzynarodowe Poziom studiów: studia drugiego stopnia Profil: ogólnoakademicki

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Załącznik do Uchwały Senatu nr 34/2019 EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Kierunek studiów pedagogika

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent:

Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent: EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku

Bardziej szczegółowo

ZAKRESY ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN LICENCJACKI OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ

ZAKRESY ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN LICENCJACKI OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ ZAKRESY ZAGADNIEŃ NA EGZAMIN LICENCJACKI OBOWIĄZUJĄCE W INSTYTUCIE DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ A. DLA KIERUNKU DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA I. Wiedza o mediach 1. Funkcje mediów.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone

Bardziej szczegółowo

Efekty kierunkowe na kierunku Prawo są spójne z efektami obszarowymi ogólnymi i obszarowymi dla nauk społecznych odpowiednich dla poziomu 7 PRK

Efekty kierunkowe na kierunku Prawo są spójne z efektami obszarowymi ogólnymi i obszarowymi dla nauk społecznych odpowiednich dla poziomu 7 PRK Załącznik do uchwały nr 216 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 20 grudnia 2017 r. Efekty kierunkowe na kierunku Prawo są spójne z efektami obszarowymi ogólnymi i obszarowymi dla nauk społecznych

Bardziej szczegółowo

KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA (EKK)

KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA (EKK) I. EFEKTY KSZTAŁCENIA ZDROWIE PUBLICZNE II STOPNIA 2013-2015: 1) Tabela odniesień kierunkowych efektów kształcenia (EKK) do obszarowych efektów kształcenia (EKO) Nazwa kierunku studiów: ZDROWIE PUBLICZNE

Bardziej szczegółowo

Program zajęć artystycznych w gimnazjum

Program zajęć artystycznych w gimnazjum Program zajęć artystycznych w gimnazjum Klasy II Beata Pryśko Cele kształcenia wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji percepcja sztuki. II. Tworzenie wypowiedzi

Bardziej szczegółowo

Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunków studiów

Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunków studiów Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunków studiów Kierunek studiów: Filologia (Filologia niemiecka) Obszar kształcenia: obszar nauk humanistycznych Dziedzina kształcenia: dziedzina nauk humanistycznych

Bardziej szczegółowo

20 i 10. godz. wykład; 10 i 20. godz. - ćwiczenia ECTS: 4

20 i 10. godz. wykład; 10 i 20. godz. - ćwiczenia ECTS: 4 I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Socjologia komunikacji społecznej 2. Kod modułu 12-DDS53m-12; 12-DDS53m-22 3. Rodzaj modułu : wykład nieobowiązkowy, ćwiczenia obowiązkowe 4. Kierunek studiów: Dialog

Bardziej szczegółowo

opisuje struktury polityczne, ekonomiczne i kulturowe w wymiarze lokalnym, regionalnym, państwowym i międzynarodowym.

opisuje struktury polityczne, ekonomiczne i kulturowe w wymiarze lokalnym, regionalnym, państwowym i międzynarodowym. Załącznik nr 9 do uchwały nr 441/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW POLITOLOGIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopnia

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta Obszar wiedzy Dziedzina Dyscyplina studia I stopnia praktyczny licencjat obszar nauk

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów dla obszaru nauk społecznych na kierunku administracja studia I stopnia.

Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów dla obszaru nauk społecznych na kierunku administracja studia I stopnia. Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów dla obszaru nauk społecznych na kierunku administracja studia I stopnia. Objaśnienie oznaczeń w symbolach: K kierunkowe efekty kształcenia W

Bardziej szczegółowo

Opis kierunkowych efektów kształcenia

Opis kierunkowych efektów kształcenia Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie efektów kształcenia do obszaru wiedzy Filozofia bezpieczeństwa (W, Ćw, S, B) Geografia bezpieczeństwa (W, Ćw, S, B) Historia

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Komunikacja interpersonalna w praktyce antropologicznej 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Interpersonal

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku filologia polska studia I stopnia profil ogólnoakademicki

Efekty kształcenia dla kierunku filologia polska studia I stopnia profil ogólnoakademicki Efekty kształcenia dla kierunku filologia polska studia I stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie kierunku w obszarze nauk humanistycznych: Kierunek kształcenia filologia polska należy do obszaru

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (STUDIA 1 STOPNIA) Tabela odniesień efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (STUDIA 1 STOPNIA) Tabela odniesień efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (STUDIA 1 STOPNIA) Tabela odniesień efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych Objaśnienie oznaczeń w symbolach: K KIERUNKOWE EFEKTY

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU FILOLOGIA POLSKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI. Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia:

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU FILOLOGIA POLSKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI. Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia: Załącznik nr 1 do Uchwały nr 113/2013 Senatu UKSW z dnia 27 czerwca 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU FILOLOGIA POLSKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Opracował zespół: Prof. UKSW

Bardziej szczegółowo

Efekty kształcenia dla kierunku studiów

Efekty kształcenia dla kierunku studiów Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Wydział Prawa i Administracji Europeistyka Studia drugiego

Bardziej szczegółowo

P r o g r a m s t u d i ó w E f e k t y u c z e n i a s i ę

P r o g r a m s t u d i ó w E f e k t y u c z e n i a s i ę P r o g r a m s t u d i ó w E f e k t y u c z e n i a s i ę Wydział prowadzący studia: Kierunek na którym są prowadzone studia: Poziom studiów Wydział Prawa i Administracji Prawo ochrony środowiska Studia

Bardziej szczegółowo

I. Szczegółowe efekty kształcenia Administracja I o

I. Szczegółowe efekty kształcenia Administracja I o I. Szczegółowe efekty kształcenia Administracja I o Założenia ogólne 1. Nazwa kierunku studiów: Administracja 2. Nazwy specjalności kształcenia tworzonych w ramach kierunku: administracja publiczna i administracja

Bardziej szczegółowo

Kierunek: Pedagogika Poziom kształcenia: studia I stopnia Specjalności: Profil kształcenia: ogólnoakademicki Forma studiów: niestacjonarne Tytuł

Kierunek: Pedagogika Poziom kształcenia: studia I stopnia Specjalności: Profil kształcenia: ogólnoakademicki Forma studiów: niestacjonarne Tytuł Kierunek: Pedagogika Poziom kształcenia: studia I stopnia Specjalności: Profil kształcenia: ogólnoakademicki Forma studiów: niestacjonarne Tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta: licencjat Przyporządkowanie

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZDROWIE PUBLICZNE I STOPNIA

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZDROWIE PUBLICZNE I STOPNIA EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZDROWIE PUBLICZNE I STOPNIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopnia praktyczny licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla kierunku Socjologia Absolwent studiów I-ego stopnia na kierunku Socjologia:

Opis efektów kształcenia dla kierunku Socjologia Absolwent studiów I-ego stopnia na kierunku Socjologia: Symbol Opis efektów kształcenia dla kierunku Socjologia Absolwent studiów I-ego stopnia na kierunku Socjologia: WIEDZA S1_W01 Posiada podstawową wiedzę dotyczącą elementarnych pojęć socjologicznych, budowy

Bardziej szczegółowo

Kierunek: Historia Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia

Kierunek: Historia Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia Załącznik nr 14 do Uchwały Nr 71/2014 Senatu UKSW z dnia 29 maja 2014 r. Załącznik nr 16 do Uchwały Nr 26/2012 Senatu UKSW z dnia 22 marca 2012 r. Kierunek: Historia Dokumentacja dotycząca opisu efektów

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE

ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE Koło Wiedeńskie Karl Popper Thomas Kuhn FILOZOFIA A NAUKA ZAŁOŻENIA W TEORIACH NAUKOWYCH ZAŁOŻENIA ONTOLOGICZNE Jaki jest charakter rzeczywistości językowej? ZAŁOŻENIA EPISTEMOLOGICZNE

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH ABSOLWENTÓW KIERUNKU WIEDZA

EFEKTY KSZTAŁCENIA WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH ABSOLWENTÓW KIERUNKU WIEDZA Załącznik do uchwały 102/03/2013 Senatu Uniwersytetu Rzeszowskiego KIERUNEK STUDIÓW POZIOM KSZTAŁCENIA PROFIL KSZTAŁCENIA TYTUŁ ZAWODOWY ABSOLWENTA EFEKTY KSZTAŁCENIA PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA

Bardziej szczegółowo

I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:

I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem: Załącznik nr 2 do uchwały nr 182/09/2013 Senatu UR z 26 września 2013 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 Po ukończeniu studiów absolwent:

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW HUMANISTYKA W SZKOLE. POLONISTYCZNO-HISTORYCZNE STUDIA NAUCZYCIELSKIE

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW HUMANISTYKA W SZKOLE. POLONISTYCZNO-HISTORYCZNE STUDIA NAUCZYCIELSKIE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW HUMANISTYKA W SZKOLE. POLONISTYCZNO-HISTORYCZNE STUDIA NAUCZYCIELSKIE poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta studia I stopnia...

Bardziej szczegółowo

Powstanie nauki o organizacji

Powstanie nauki o organizacji Wiesław Gonciarski Powstanie nauki o organizacji Zainteresowanie problemami funkcjonowania organizacji datuje się od starożytności. Budowa sumeryjskich kanałów, egipskich piramid, greckich zespołów miejskich,

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów dla obszaru nauk społecznych na kierunku administracja II stopnia

Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów dla obszaru nauk społecznych na kierunku administracja II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do efektów dla obszaru nauk społecznych na kierunku administracja II stopnia Objaśnienie oznaczeń w symbolach: K kierunkowe efekty kształcenia W kategoria

Bardziej szczegółowo

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Wykład I: Czym jest język? http://konderak.eu/pwk13.html Piotr Konderak kondorp@bacon.umcs.lublin.pl p. 205, Collegium Humanicum konsultacje: czwartki, 11:10-12:40

Bardziej szczegółowo

Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych

Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych Załącznik do uchwały nr 540 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 27 stycznia 2016 r. Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych Tabela odniesień efektów kierunkowych do

Bardziej szczegółowo

Rola i znaczenie mediów oraz nowych technologii informatycznych we współczesnym społeczeństwie

Rola i znaczenie mediów oraz nowych technologii informatycznych we współczesnym społeczeństwie Nazwa modułu: Rola i znaczenie mediów oraz nowych technologii informatycznych we współczesnym Rok akademicki: 2016/2017 Kod: HSO-1-521-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Socjologia Specjalność:

Bardziej szczegółowo

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013

Bardziej szczegółowo

Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty:

Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty: Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty: a) Konwersatorium I 30 godzin 3 ECTS b) Konwersatorium II 30 godzin 3 ECTS c)

Bardziej szczegółowo

obszar nauk humanistycznych (wiodący) kilka efektów zaczerpnięto z obszaru nauk społecznych Opis zakładanych efektów kształcenia

obszar nauk humanistycznych (wiodący) kilka efektów zaczerpnięto z obszaru nauk społecznych Opis zakładanych efektów kształcenia II. EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Tabela odniesień efektów kierunkowych do efektów obszarowych Nazwa Wydziału: Nazwa kierunku studiów Obszar / obszary, z których został wyodrębniony kierunek studiów: Wydział Filologiczny

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Uchwały nr 20/2015/2016 Senatu Akademickiego Ignatianum z dnia 1 marca 2016 r.

Załącznik do Uchwały nr 20/2015/2016 Senatu Akademickiego Ignatianum z dnia 1 marca 2016 r. Załącznik do Uchwały nr 20/2015/2016 Senatu Akademickiego Ignatianum z dnia 1 marca 2016 r. KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Nazwa kierunku studiów: Zarządzanie i nowe technologie Określenie obszaru kształcenia/obszarów

Bardziej szczegółowo

Matryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia

Matryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia Załącznik nr 4 do Uchwały nr 1647 Senatu Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2014 r. Matryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia Efekty

Bardziej szczegółowo

POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA

POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia II stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY WIADOMOŚCI O EPOCE wiadomości Określa ramy czasowe i genezę nazwy epoki. Wymienia głównych reprezentantów omawianych kierunków literackich. Wymienia

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU FILOLOGIA POLSKA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI. Magister

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU FILOLOGIA POLSKA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI. Magister Załącznik nr 2 do Uchwały nr 113/2013 Senatu UKSW z dnia 27 czerwca 2013 r. Załącznik nr 2 do Uchwały nr 38/2012 Senatu UKSW z dnia 26 kwietnia 2012 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU FILOLOGIA POLSKA

Bardziej szczegółowo

Umysł-język-świat 2012

Umysł-język-świat 2012 Umysł-język-świat 2012 Wykład II: Od behawioryzmu lingwistycznego do kognitywizmu w językoznawstwie Język. Wybrane ujęcia [Skinner, Watson i behawioryzm] Język jest zespołem reakcji na określonego typu

Bardziej szczegółowo

Efekty uczenia się na kierunku. Bezpieczeństwo Narodowe (studia drugiego stopnia o profilu praktycznym)

Efekty uczenia się na kierunku. Bezpieczeństwo Narodowe (studia drugiego stopnia o profilu praktycznym) Kod efektu kierunkowego Załącznik nr 2 do uchwały nr 418 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 29 maja 2019 r. Efekty uczenia się na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe (studia drugiego stopnia o profilu

Bardziej szczegółowo

OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NAZWA KIERUNKU STUDIÓW: Administracja POZIOM STUDIÓW: studia II stopnia PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki

OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NAZWA KIERUNKU STUDIÓW: Administracja POZIOM STUDIÓW: studia II stopnia PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NAZWA KIERUNKU STUDIÓW: Administracja POZIOM STUDIÓW: studia II stopnia PROFIL STUDIÓW: ogólnoakademicki Opis zakładanych efektów uczenia się uwzględnia uniwersalne

Bardziej szczegółowo

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 84/2014/2015. z dnia 28 kwietnia 2015 r.

Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 84/2014/2015. z dnia 28 kwietnia 2015 r. Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 84/2014/2015 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla kierunku studiów filologia studia drugiego

Bardziej szczegółowo

STUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY

STUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY STUDIA I STOPNIA PRZEKŁAD PISEMNY WIEDZA - Student ma podstawową, uporządkowaną wiedzę z zakresu aparatu pojęciowo-terminologicznego stosowanego w przekładoznawstwie oraz w naukach pomocniczych i pokrewnych,

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. ma rozszerzoną wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk społecznych, szczególnie nauk o bezpieczeństwie i ich miejscu w systemie nauk

WIEDZA. ma rozszerzoną wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk społecznych, szczególnie nauk o bezpieczeństwie i ich miejscu w systemie nauk Efekty kształcenia dla kierunku Bezpieczeństwo wewnętrzne Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: kierunek należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych Profil kształcenia: ogólno-akademicki

Bardziej szczegółowo

Słowa jako zwierciadło świata

Słowa jako zwierciadło świata SYLLABUS Lp. Element Opis 1 2 Nazwa modułu Typ modułu Słowa jako zwierciadło świata do wyboru 3 Instytut Instytut Nauk HumanistycznoSpołecznych i Turystyki 4 5 Kod modułu Kierunek, specjalność, poziom

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów bezpieczeństwo wewnętrzne należy do

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Opis efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo narodowe I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. Efekty kształcenia

Bardziej szczegółowo

Metodologia nauk społecznych SYLABUS A. Informacje ogólne Opis

Metodologia nauk społecznych SYLABUS A. Informacje ogólne Opis Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Dziedzina i dyscyplina nauki Rok studiów/semestr

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA. OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Po ukończeniu studiów absolwent: WIEDZA

EFEKTY KSZTAŁCENIA. OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Po ukończeniu studiów absolwent: WIEDZA EFEKTY KSZTAŁCENIA Kierunek Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo poziom kształcenia studia pierwszego stopnia Profil ogólnoakademicki II. KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA Symbol K_W01 K_W02 K_W03 K_W04

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem: Załącznik nr 1 do uchwały nr 445/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopień

Bardziej szczegółowo

Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek kształcenia zarządzanie należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych.

Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek kształcenia zarządzanie należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych. Efekty kształcenia dla kierunku ZARZĄDZANIE studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie

Bardziej szczegółowo

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia UCHWAŁA Nr 44/ 2012 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie określenia efektów kształcenia na kierunku filologia polska studia pierwszego i drugiego stopnia o

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA - STUDIA DRUGIEGO STOPNIA TABELA POKRYCIA OBSZAROWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEZ EFEKTY KIERUNKOWE

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA - STUDIA DRUGIEGO STOPNIA TABELA POKRYCIA OBSZAROWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEZ EFEKTY KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA - STUDIA DRUGIEGO STOPNIA TABELA POKRYCIA OBSZAROWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA PRZEZ EFEKTY KIERUNKOWE Komentarz: Zgodne z rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa

Bardziej szczegółowo

Knowledge: Graduate. Skills: Graduate. has the ability to search for, analyze, select and use information utilizing various sources and methods

Knowledge: Graduate. Skills: Graduate. has the ability to search for, analyze, select and use information utilizing various sources and methods Study programme: English Philology Speciality: Literary studies has the ordered of the English language at C2 level; knows the has the of literary studies terminology Study programme: English Philology

Bardziej szczegółowo

Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym

Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU SERIA PSYCHOLOGIA I PEDAGOGIKA NR 166 KINGA KUSZAK Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym POZNAŃ 2011 3 Spis treści

Bardziej szczegółowo

MAX WEBER zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk

MAX WEBER zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk OBIEKTYWIZM W NAUCE MAX WEBER 1864 1920 zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk społecznych uosobienie socjologii

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOT: Socjologia sportu KOD S/I/st/13

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOT: Socjologia sportu KOD S/I/st/13 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOT: Socjologia sportu KOD S/I/st/13 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/vi semestr 5. LICZBA PUNKTÓW

Bardziej szczegółowo