Praca z uczniami ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Poradnik dla nauczycieli i wykładowców.

Transkrypt

1 Adana Rotary Yedipinar Engelli Çocuklar Rehabilitasyon Merkezi / Turcja YASPELD - "Zrozumienie i wsparcie młodzieży ze Specyficznymi trudnościami w nauce " - Rok Projekt: IT2-GRU Projekt ten został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie jakichkolwiek informacji w nim zawartych. Praca z uczniami ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Poradnik dla nauczycieli i wykładowców. Adana Rotary Yedipinar Engelli Çocuklar Rehabilitasyon Merkezi / Turcja Wykład pierwszy Czym są specyficzne trudności w uczeniu się (SpLD.)? Specyficzne trudności edukacyjne (lub SpLD.), wpływają na sposób w jaki informacje są przyswajane i przetwarzane. Są one raczej natury neurologicznej (a nie psychologicznej) i występują niezależnie od stopnia inteligencji. Mogą one mieć istotny wpływ na edukację i kształcenie oraz nabywanie umiejętności czytania i pisania. SpLD. to termin ogólny, używany do obejmowania wielu, często współwystępujących trudności takich jak: Dysleksja. Dyspraksja / DCD. Dyskalkulia. A.D.D / A.D.H.D. Zaburzenia przetwarzania słuchowego.

2 SpLD. może także współwystępować z trudnościami występującymi w ramach spektrum autyzmu, takimi jak zespół Aspergera. Należy pamiętać, że podobna terminologia może prowadzić do nieporozumień. Na przykład, termin "Trudności w uczeniu się", jest powszechnie stosowany do osób z ogólnymi (w przeciwieństwie do specyficznych) trudnościami, wskazującymi na niższy poziom potencjału intelektualnego. Na ogół, uczeń może zostać zdiagnozowany jako osoba z SpLD, gdy występuje brak osiągnięć względem wieku i poziomu umiejętności lub duża rozbieżność między osiągnięciami a potencjałem intelektualnym. Niedoświadczony obserwator może stwierdzić, że student z SPLD. jest "leniwy" lub "po prostu nie stara się wystarczająco mocno ". Na przykład, może mieć trudności ze zrozumieniem dużej rozbieżności pomiędzy czytaniem ze zrozumieniem, a biegłością wypowiedzi werbalnej lub między poziomem czytania, a poziomem prac pisemnych. Obserwator widzi tylko wejście i wyjście, a nie proces przetwarzania informacji. Niedostatki w procesie przetwarzania informacji mogą sprawić iż, uczenie się oraz wyrażanie myśli może być zadaniem trudnym lub wręcz niemożliwym. Ze względu na wysoki poziom współwystępowania pomiędzy różnymi osobami z zaburzeniami, ważne jest, aby zrozumieć, że każdy profil jest unikalny dla każdej jednostki i mogą one występować w różnych kombinacjach. Skutki SpLD. objawiają się na różne sposoby dla różnych uczniów i wahają się od łagodnych do bardzo dotkliwych. Może to być trudne do zdiagnozowania i określenia wpływu. Niezidentyfikowana i pozbawiona wsparcia dysleksja i powiązane z nią komplikacje mogą prowadzić do zaburzeń emocjonalnych, frustracji i niskiej samooceny. Może to spowodować u dziecka wycofanie się lub rozwój różnego rodzaju problemów behawioralnych.

3 Rodzaje specyficznych trudności w uczeniu się: Dysleksja: Dysleksja jest ukrytą niepełnosprawnością, która dotyka około10% populacji. Jest to najczęściej występujące zaburzenie z całej grupy SpLD. Dysleksja jest zwykle dziedziczna. Uczeń z dysleksją może mieszać litery w słowach i wyrazy w obrębie zdań podczas czytania. Może też mieć trudności z poprawną pisownią wyrazów. Jednakże dysleksja to nie tylko trudności dotyczące czytania i pisania, choć akurat te problemy są jej najbardziej widocznym znakiem. Dysleksja wpływa również na sposób, w jaki informacje są przetwarzane, przechowywane i pobierane. Charakteryzuje się też problemami z pamięcią, szybkością przetwarzania, percepcją czasu i przestrzeni oraz trudnościami z organizacją. Niektórzy mogą mieć trudności z określeniem kierunku, lewego i prawego i nawigowaniem. Dyspraksja / DCD: Rozwojowe zaburzenie koordynacji ruchowej(dcd), znane również jako Dyspraksja w Wielkiej Brytanii, jest częstym zaburzeniem naruszającym koordynację ruchową zarówno u dzieci jak i u dorosłych. Zaburzenie to jest oficjalnie uznawane przez organizacje międzynarodowe, w tym Światową Organizację Zdrowia. DCD jest odmienne od innych zaburzeń motorycznych, takich jak porażenie mózgowe czy udar mózgu. U poszczególnych jednostek przebieg zaburzeń może się różnić; może zmieniać się w czasie w zależności od wymagań środowiskowych oraz doświadczenia życiowego oraz utrzymywać się w życiu dorosłym. Trudności z koordynacją ruchową mogą mieć wpływ na codzienne funkcjonowanie, umiejętności życiowe, edukację, pracę i szanse na zatrudnienie. U dzieci mogą wystąpić trudności z czynnościami samoobsługowymi, pisaniem, jazdą na rowerze, zabawą, jak również innymi edukacyjnymi i rekreacyjnymi

4 działaniami. W dorosłym życiu wiele z tych trudności będzie nadal występowało. Pojawią się także problemy z przyswajaniem nowych umiejętności w domu, w szkole czy w pracy, takich, jak na przykład, prowadzenie samochodu. Może występować wiele różnych trudności, które mogą mieć poważny, negatywny wpływ na codzienne życie. Do tego dochodzą problemy emocjonalne, społeczne jak również problemy z zarządzaniem czasem, planowaniem i organizacją. Dyskalkulia: są to trudności ze zrozumieniem matematycznych pojęć i symboli. Charakteryzuje się niezdolnością do zrozumienia pojęcia liczb i prostych do opanowania, podstawowych umiejętności liczenia. Dzieci z dyskalkulią mają zwykle kłopoty z porównywaniem liczebności zbiorów, odczytywaniem czasu, rozumieniem ilości, cenami i operowaniem pieniędzmi. Trudności z liczeniem i matematyką są również powiązane z dysleksją. A.D.H.D / A.D.D. Zespól nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (nadpobudliwość). Zaburzenia charakteryzujące się nerwowością, impulsywnością, nieobliczalnością, nieprzewidywalnym i nieodpowiednim zachowaniem. Termin ADHD obejmuje zarówno ADHD z zaburzeniami hiperaktywnymi, jak i bez nich u dorosłych i dzieci. Można się spotkać także z terminem ADD (Attention-deficit disorder), który pojawił się jako nazwa zaburzenia jako pierwszy, a także AADD (Adult attention-deficit disorder), czy AADHD określające zaburzenie u osób dorosłych. Jest to grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadmierną aktywnością.

5 Uważa się, że ADHD występuje u 4-8% dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6 9 lat), głównie chłopców, niezależnie od rasy i kultury. Następnie częstość występowania zmniejsza się o 50% na każde 5 lat, jednakże u 60% dorosłych utrzymują się niektóre lub wszystkie cechy zespołu (zwłaszcza dotyczące deficytów uwagi). Jeżeli nie występuje nadaktywność, należy stosować termin zaburzenie z deficytem uwagi. Niektóre osoby mają szczególne problemy z koncentracją, więc mogą być postrzegane jako "marzycielskie". Uczniowie bardzo łatwo się rozpraszają, zapominają co robią w połowie wykonywanej czynności i mają słabe rozwiniętą umiejętność słuchania. Zwykle nie zwracają uwagi na szczegóły, przez co mogą przegapić kluczowe, najistotniejsze kwestie podczas lekcji czy też wykładu. Należy również dodać, iż zaburzenia te często współwystępują z dysleksją. Zaburzenia przetwarzania słuchowego: często związane z dysleksją, uczniowie mogą mieć trudności ze zrozumieniem podczas słuchania, werbalnym wyrażaniem swoich myśli, czytaniem, zapamiętywaniem instrukcji, rozumieniem komunikatów słownych i utrzymaniem koncentracji. Spektrum autyzmu: cechy autystyczne, takie jak zespół Aspergera, mogą współistnieć z zaburzeniami opisanymi powyżej. Osoby dotknięte autyzmem często wykazują niezwykłe zachowania, nieelastyczne myślenie, nadmierne pielęgnowanie rytuałów, brak umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Niektóre cechy są wspólne z osobnikami cierpiącymi na SpLD. Trudności z zapamiętywaniem. Trudności z organizacją. Trudności z pisaniem. Trudności z przetwarzaniem wzrokowym. Trudności z czytaniem. Trudności z przetwarzaniem słuchowym.

6 z zarządzaniem czasem. Rozproszenie percepcji zmysłowej: niezdolność do filtrowania zewnętrznych bodźców wzrokowych lub słuchowych. Przeciążenia zmysłowe: podwyższona wrażliwość na bodźce wzrokowe i dźwiękowe; Niemożność wykonywania pracy w grupie. Młodzież i dorośli. Objawy SpLD. u osób młodych to: Wolne tempo pisania. Słabe prace pisemne, kłopoty z wyrażaniem myśli. Nawet jeśli dziecko dysponuje dużą wiedzą na konkretny temat, może mieć problemy z wyrażeniem tej wiedzy w formie pisemnej. Problemy z płynnością czytania: płynne czytanie jest umiejętnością czytania tekstu szybko i automatycznie, wymagającą angażowania świadomego wysiłku w niewielkim stopniu. SpLD. u osób dorosłych: Możliwym jest osiągnięcie dorosłości bez rozpoznanych i prawidłowo zidentyfikowanych zaburzeń. Do objawów, które mogą wskazywać na SpLD. należą: unikania czytania i pisania. Próby ukrywania trudności z czytaniem i pisaniem przed innymi ludźmi. pisownią. zarządzaniem czasem i niedostateczne umiejętności organizacyjne. na zapamiętywaniu i zdolnościach werbalnych, w celu uniknięcia czytania lub pisania.

7 WYKŁAD DRUGI Wskazówki dla nauczycieli Terapia edukacyjna Wiele porad i technik stosowanych w celu udzielenia pomocy dzieciom z SpLD. sprawdza się również u osób dorosłych. Wykorzystanie technologii, takich jak edytory tekstu i elektroniczne organizatory, może pomóc w pisaniu i organizowaniu codziennych czynności. Najlepszym sposobem przyswajania wiedzy jest wykorzystanie podejścia wielozmysłowego nabywania informacji. Na przykład, korzystając z rejestratora cyfrowego można nagrać wykład, a następnie go odsłuchać. Zaleca się również dzielenie dużych zadań i działań na mniejsze etapy. Jeśli potrzebujesz sporządzić plan lub zrobić notatkę na dany temat, może się okazać, że warto stworzyć "mapę myśli", zamiast tworzenia listy zadań. Mapy myśli są schematami, które używają obrazów i słów aby stworzyć wizualną reprezentację podmiotu lub planu. Niech pracodawca wie, że masz SpLD. ponieważ może to być wymagane, aby mógł zgodnie z prawem dostosować Twoje miejsce pracy i swoje oczekiwania względem Ciebie. Przykłady uzasadnionych zmian : zapewnienie Państwu pomocnych technologii, takich jak oprogramowanie do rozpoznawania głosu. wydłużenie czasu na wykonanie zadań, które sprawiają szczególne trudności. zapewnienie Państwu niezbędnych informacji w łatwo przyswajalnych formatach.

8 Poza użyciem innowacyjnych materiałów, wsparcie psychologiczne jest bardzo istotnym elementem leczenia SpLD. u dzieci i dorosłych. WYKŁAD TRZECI SpLD. / Ocena i diagnoza edukacyjna. W procesie ewaluacji i diagnozy, minimalne ograniczenia środowiska edukacyjnego i edukacja specjalna ma decydujący wpływ na określanie potrzeb edukacyjnych w odniesieniu do właściwości danej jednostki na całym obszarze jej rozwoju. Ewaluacja danej osoby i diagnostyka jest poparta standardowymi testami i narzędziami pomiarowymi, odpowiednimi względem indywidualnych cech danej jednostki i jest zatwierdzana przez zespół orzekający w dedykowanych do tego celu poradniach. Na ocenę diagnostyczną składa się raport medyczny, charakterystyka rozwoju poznawczego, fizycznego i społecznego oraz zdolności w obszarze dyscyplin akademickich; osiągnięcia w obszarze edukacyjnym oraz sprawozdanie z przebiegu indywidualnego rozwoju. Ewaluacja i diagnoza są powtarzane na wniosek rodziców lub szkoły jeśli zajdzie taka potrzeba. Zasady ewaluacji edukacyjnej i diagnozy. Wymagane dokumenty dotyczące ewaluacji i diagnozy Dla osób poddanych ewaluacji i diagnozie, wymagane są następujące dokumenty: Pisemny wniosek samego zainteresowanego, rodzica, szkoły lub instytucji. Raport rozwoju indywidualnego.

9 WYKŁAD CZWARTY SpLD. / Poradnictwo, Praktyka i Monitorowanie. Poradnictwo jest procesem, który polega na podejmowaniu decyzji środowiska edukacyjnego, bazującej na ewaluacji edukacyjnej i wyniku rozpoznania danej osoby, która wymaga kształcenia specjalnego, a następnie przygotowanie odpowiedniego planu edukacyjnego. Komisja orzekająca bierze pod uwagę potrzebę kształcenia specjalnego i umieszcza osoby tego wymagające w stosownych szkołach lub instytucjach, zgodnie z raportem ewaluacji edukacyjnej. Zespół ten może podjąć decyzję o kontynuowaniu edukacji w placówce specjalnej poprzez łączenie nauki ze swoją obecną szkołą zgodnie z raportem zawierającym wytyczne kształcenia specjalnego oraz wnioskiem rodziców. Następujące czynniki są brane pod uwagę przy umieszczaniu ucznia w odpowiedniej placówce edukacyjnej: a) Umieszczenie jest ukierunkowywane rodzajem i stopniem niepełnosprawności osoby oraz stopniem rozwoju i osiągnięciami w obszarach naukowych, potrzebami edukacyjnymi i zainteresowaniami. b) Personel placówki wraz z samorządem szkolnym ma wpływ na to, gdzie dana osoba ma zostać docelowo umieszczona. c) Pisemna opinii rodzica. d) Ucznia umieszcza się w szkole lub na uczelni jak najbliżej jego miejsca zamieszkania. e) Rodzice ucznia mogą odwołać się od decyzji o umieszczeniu dziecka w placówce do70 dni, począwszy od daty wydania decyzji. f) Decyzja o umieszczeniu dziecka w specjalnej placówce edukacyjnej może zostać podjęta na każdym etapie edukacji, zgodnie z jego rozwojem i osiągnięciami.

10 SpLD. / Edukacja integracyjna Edukacja integracyjna jest rodzajem kształcenia specjalnego, które otrzymują osoby tego wymagające w przedszkolach, szkołach podstawowych, szkołach średnich, a także w szkołach wyższych, uczestnicząc w procesie kształcenia wraz ze swymi zdrowymi kolegami i koleżankami oraz mając zapewnione odpowiednie wsparcie, na przykład, w postaci nauczyciela wspomagającego. Nauczanie jest planowane zgodnie z wcześniejszymi osiągnięciami i najważniejszymi potrzebami. Zindywidualizowany program nauczania powstaje w szkołach i instytucjach, które prowadzą klasy integracyjne. W szkołach i placówkach, które stosują edukację integracyjną, przygotowanie fizyczne, społeczne i psychologiczne jest wykonywane zgodnie z niepełnosprawnością ucznia. W tych szkołach i instytucjach, specjalistyczne narzędzia i sprzęt oraz materiały edukacyjne, jak również wsparcie kadry nauczycielskiej są zapewnione w celu efektywnego nauczania osób z zaburzeniami. Personel, inni uczniowie i ich rodzice są informowani o charakterze potrzeb kształcenia specjalnego, przez kompetentnych pracowników wyspecjalizowanych w tej dziedzinie., W szkołach i placówkach, w których prowadzone są oddziały integracyjne, do klas przyporządkowywane są maksymalnie dwie osoby wymagające kształcenia specjalnego. W przedszkolach, na grupę liczącą łącznie 10 osób przypadają 2 osoby z zaburzeniami lub 1, gdy łączna liczba wynosi 20. Na wyższych poziomach instytucji edukacyjnych musi być jedno dziecko, gdzie łączna liczba uczniów wynosi 25 lub 2, gdy 35. W zależności od rodzaju niepełnosprawności, wydajności edukacyjnej i potrzeb tych uczniów, do pracy włączane są specjalne narzędzia i sprzęt, materiały edukacyjne, metody i techniki oraz pomiary i oceny.

11 SpLD. / Ocena sukcesu Metody, techniki, narzędzia pomiarowe, czas trwania pomiarów i dokonywania ocen, osoby odpowiedzialne za ocenę i środowisko w którym ocena jest dokonywana, są określane przez opinie i sugestie programu rozwoju jednostki w zindywidualizowanej edukacji. Ocena uczniów mających trudności z pisaniem i specyficzne trudności z uczeniem jest dokonywana ustnie, natomiast ocena uczniów mających trudności z ekspresją werbalną, jest wyrażana pisemnie. U osób zmagających się z trudnościami o charakterze zarówno pisemnym jak i ustnym, oceny są dokonywane poprzez obserwację zachowania. Warunki uczestnictwa w egzaminach pisemnych są zróżnicowane w zależności od rodzaju niepełnosprawności, osiągnięć i stopnia indywidualnego rozwoju. Egzaminy przygotowywane są w formie krótkich pytań i odpowiedzi. WYKŁAD PIĄTY SpLD. / Edukacja rodziców Edukacja rodziców jest edukacją zawierającą się we wszystkich rodzajach poradnictwa i doradztwa w celu niesienia pomocy dzieciom i młodzieży na wszystkich etapach edukacji. a) programy edukacji rodziców są przygotowywane i realizowane adekwatnie do stopnia niepełnosprawności ucznia, charakterystyki jego rozwoju, potrzeb edukacyjnych ucznia i potrzeb rodziców; w zgodzie z zasadami i celami, które mają fundamentalne znaczenie w edukacji rodziców. b) planowanie i koordynacja usług edukacyjnych dla rodziców są wykonywane przez wykwalifikowanych specjalistów. c) programy edukacyjne są przygotowywane i prowadzone przez szkoły zorientowane na kształcenie specjalne, instytucje i szkoły prowadzące grupy integracyjne.

12 d) ) programy edukacyjne dla rodziców są prowadzone indywidualnie, grupowo w szkołach lub też na specjalnych platformach edukacyjnych w sieci w zależności od możliwości i potrzeb. e) programy edukacyjne są planowane na okres jednego roku z udziałem rodziców i wznawiane z roku na rok, zgodnie z potrzebami edukacyjnymi uczniów i ich rodziców. f) usługi edukacyjne realizowane są w szkołach i instytucjach. Ale w razie konieczności mogą być również realizowane w gospodarstwach domowych.