Jakiej infrastruktury potrzebuje Polska Wschodnia? Zastosowanie technologii DWDM i IP/MPLS w sieciach samorz¹dowych

Transkrypt

1

2

3

4 2 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ SPIS TREŒCI BIBLIOTEKA INFOTELA ISBN Cena 15 z³ (w tym 0% VAT) Nak³ad: 7000 egz. Sebastian Miko³ajczyk Jakiej infrastruktury potrzebuje Polska Wschodnia? Zastosowanie technologii DWDM i IP/MPLS w sieciach samorz¹dowych Bartosz Wróbel Wydawca: MSG Mikrokanalizacja MetroJET jako infrastruktura Miejskich i Regionalnych Sieci Szerokopasmowych MEDIA MSG Media s.c. ul. Stawowa Bydgoszcz tel. (52) fax (52) office@msgmedia.pl Redakcja Marek Kantowicz Grzegorz Kantowicz DTP Czes³aw Winiecki Marketing Janusz Fornalik Druk Drukarnia ABEDIK Sp. z o.o Bydgoszcz ul. Glinki 84 tel./fax (52) info@abedik.pl Zintegrowany System Teleinformatyczny e-locus Telefonia VoIP w szerokopasmowej sieci gminnej Monitoring IP ACTi przyk³ad zastosowania Podstawowe informacje o us³ugach i infrastrukturze szerokopasmowej Joanna Habit Nad¹ yæ za œwiatowymi liderami rozwoju regionalnego Program operacyjny Rozwój Polski Wschodniej Rozwój struktur klastrowych w Polsce Wschodniej 34 46

5 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 3 Jakiej infrastruktury potrzebuje Polska Wschodnia? Uwarunkowania infrastrukturalne a wykorzystanie œrodków unijnych Przedsiêbiorcy i mieszkañcy odpowiadaj¹c na pytanie Jakiej infrastruktury potrzebuj¹? wymieniaj¹ bardzo czêsto jednym tchem: dróg dojazdowych i tranzytowych, kolei, wody, kanalizacji, pr¹du, gazu, telefonu oraz szerokopasmowego dostêpu do internetu. Internet nieograniczona skarbnica wiedzy i nowoczesne medium komunikacyjne jest dziœ niezbêdnym elementem naszego codziennego ycia. U ywamy go do pracy, nauki, rozrywki i komunikacji. Potrzebê powszechnego dostêpu do szerokopasmowej infostrady zauwa y³a i doceni³a równie Unia Europejska w dokumencie nadrzêdnym, jakim jest Strategia Lizboñska. Wynikiem tego jest odpowiednio wa ne umiejscowienie priorytetów zwi¹zanych z budow¹ infrastruktury Spo³eczeñstwa Informacyjnego (SI) w naszych lokalnych polskich Regionalnych Programach Operacyjnych (RPO) oraz w Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW). Szczególnie du y nacisk k³adzie siê na wyrównywanie szans na obszarach wykluczonych cyfrowo, okazuje siê bowiem, e istniej¹ tereny, gdzie operatorom telekomunikacyjnym nie op³aca siê œwiadczyæ us³ug dostêpu szerokopasmowego. W powsta³ych niszach, tzw. bia³ych plamach, dzia³aj¹ co prawda lokalni operatorzy, jednak borykaj¹ siê oni czêsto z problemem uzyskania szerokopasmowych ³¹czy do internetu, tzw. wyjœcia na œwiat, od operatorów ponadregionalnych. I tu z pomoc¹ przychodzi UE, która wspiera funfuszami publicznymi budowê i rozwój infrastruktury szerokopasmowego dostêpu do internetu na takich w³aœnie terenach. Niepodwa alny jest fakt, e na budowê infrastruktury SI w PO RPW jest do wydania ponad 300 mln euro. Teraz powstaje tylko pytanie, co i jak za te pieni¹dze zbudowaæ, aby mo na by³o stwierdziæ, e zosta³y one spo ytkowane nale ycie. Idea budowy regionalnej sieci szerokopasmowej Bardzo dobrym rozwi¹zaniem jest stworzenie jednego spójnego projektu budowy infrastruktury SI dla ca³ego obszaru Polski Wschodniej. Ta idea jest obecnie wdra- ana w ycie przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przy wspó³pracy urzêdów marsza³kowskich poszczególnych województw, tj. podkarpackiego, lubelskiego, œwiêtokrzyskiego, podlaskiego i warmiñsko-mazurskiego. Dziêki takiemu podejœciu wysoce prawdopodobne jest, e powstanie spójna infrastruktura na ca³ym obszarze Polski Wschodniej, co umo liwi jednorodny rozwój zarówno sieci szerokopasmowych, jak i us³ug w nich oferowanych. Co prawda projekt zak³ada budowê piêciu niezale nych sieci w ka dym z województw z osobna, ale jednak na podstawie jednej spójnej koncepcji i studium wykonalnoœci. OdpowiedŸ na pytanie Co wybudowaæ? jest nieco bardziej z³o ona. Oczywiœcie wybudowaæ nale y sieæ i taka te decyzja zosta³a s³usznie podjêta. Aby jednak na to pytanie w pe³ni odpowiedzieæ, nale y po pierwsze zastanowiæ siê, dla kogo ta sieæ powinna byæ wybudowana, czyli kto bêdzie jej klientem. A po drugie, jakie us³ugi ma ona œwiadczyæ swoim klientom. Us³ugi w sieci oraz ich odbiorcy Generalnie mo na stwierdziæ, e g³ównymi klientami budowanej sieci powinni byæ operatorzy telekomunikacyjni, ale tak e same samorz¹dy. Z tego te wzglêdu bardzo istotny jest fakt, e ma to byæ sieæ klasy operatorskiej. Alcatel-Lucent od pocz¹tków swojego istnienia zajmuje siê m.in. budow¹ sieci dla operatorów. Sieæ telekomunikacyjna to bardzo z³o ony organizm, sk³adaj¹cy siê z wielu elementów i warstw. Mo na j¹ przyrównaæ do systemu dróg. Jak wiadomo, mamy autostrady, drogi szybkiego ruchu, drogi wojewódzkie, regionalne, gminne i lokalne, które ³¹cz¹ ze sob¹ miejscowoœci i dochodz¹ wrêcz do poszczególnych posesji. Podobnie jest w sieciach telekomunikacyjnych. Miejscowoœci to wêz³y sieci, a drogi to po³¹czenia pomiêdzy nimi, natomiast pojazdy to odpowiednik informacji, która jest w sieci przesy³ana. Jeœli teraz mówimy o warstwach sieci, to mo na je podzieliæ na szkielet, brzeg i dostêp. Warstwa szkieletowa to ta czêœæ sieci, która odpowiada autostradom, drogom szybkiego ruchu i wojewódzkim oraz miejscowoœciom, które te drogi ³¹cz¹, czyli wêz³om sieci. Warstwa brzegowa to drogi gminne ³¹cz¹ce mniejsze miejscowoœci i wsie z tymi wiêkszymi z warstwy szkieletowej. Natomiast warstwa dostêpowa odpowiada drogom lokalnym dochodz¹cym do poszczególnych posesji i budynków. Z ca³¹ stanowczoœci¹ mo na stwierdziæ, e koszt wybudowania wszystkich warstw jest zbyt du y i nie mieœci siê w przewidywanym bud ecie projektu. Poza tym wytyczne unijne nie pozwalaj¹ budowaæ podmiotom publicznym infrastruktury, która bêdzie konkurowa³a na rynku z infrastruktur¹ operatorów komercyjnych. Tutaj raczej potrzebne jest dzia³anie interwencyjne pomagaj¹ce rozwijaæ siê operatorom lokalnym, którzy bêd¹

6 4 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ wykorzystywaæ wybudowan¹ sieæ do rozwoju swojego zasiêgu oraz us³ug. St¹d te dobrym pomys³em jest wybudowanie w ramach projektu wy³¹cznie sieci w warstwie szkieletowej i brzegowej, a budowê warstwy dostêpowej, zwanej tak e pêtl¹ abonenck¹, pozostawiæ ju operatorom telekomunikacyjnym. Architektura sieci Aby usystematyzowaæ nasze rozwa ania, proszê zwróciæ uwagê na poni szy rysunek. Nasza budowana sieæ szerokopasmowa to elementy objête czerwon¹ przerywan¹ lini¹. ó³te prostok¹ty to us³ugi œwiadczone w sieci. Operatorzy do rozwi¹zania dostêpu do abonenta stosuj¹ ró ne technologie bazuj¹ce na kablach œwiat³owodowych, miedzianych oraz transmisji radiowej. Budowana sieæ powinna byæ uniwersalna, to znaczy powinna pasowaæ do wszystkich technologii dostêpowych stosowanych przez operatorów. Jednoczeœnie, poniewa lokalizacja wêz³ów budowanej sieci bêdzie bardzo czêsto pokrywa³a siê z lokalizacj¹ jednostek samorz¹du terytorialnego, naturalnym jest pod³¹czenie równie tych e jednostek. Dziêki temu w prosty sposób po³¹czone jednostki bêd¹ zorganizowane w jednej sieci, co pozwoli na swobodn¹ i tani¹ wymianê du ej iloœci informacji pomiêdzy nimi, wdra anie nowoczesnych us³ug oraz dostêp do sieci Internet. Odpowiadaj¹c dalej na pytanie, co budowaæ, trzeba zastanowiæ siê, czy budujemy wy³¹cznie drogi, tj. czêœæ pasywn¹, czyli tylko po³¹czenia pomiêdzy wêz³ami miastami, czy równie czêœæ aktywn¹ wêz³y sieci. Czêœæ aktywn¹ mo na porównaæ do infrastruktury drogowej: skrzy owañ, rond, wiaduktów, pasów szybkiego ruchu itd. Uczestnikami ruchu w naszej sieci s¹ operatorzy i samorz¹dy. Operatorów mo na przyrównaæ do du ych przedsiêbiorstw transportowych posiadaj¹cych autobusy, ciê arówki, samochody dostawcze oraz inne pojazdy. Organizuj¹ oni ruch tych e pojazdów przep³yw informacji zwi¹zany z poszczególnymi klientami i ich us³ugami. Samorz¹dy to równie du a iloœæ ró nej masy pojazdów. Proszê sobie wyobraziæ, co siê bêdzie dzia³o na naszych nowo wybudowanych drogach bez skrzy owañ, rond, œwiate³ itp. Nie do opanowania chaos. Podobnie bêdzie z us³ugami dla poszczególnych uczestników sieci, jeœli nie bêdziemy posiadali aktywnych wêz³ów sieci urz¹dzeñ, które bêd¹ odpowiednio kierowa³y przep³ywem informacji w sieci. Tym, jakie to maj¹ byæ urz¹dzenia, zajmiemy siê w dalszej czêœci artyku³u, teraz wróæmy do us³ug. Nasza sieæ ma œwiadczyæ us³ugi dla operatorów i samorz¹dów, bêd¹ to: transmisja danych; transmisja g³osu; transmisja wideo; wirtualne sieci prywatne, tzw. VPN-y; dostêp do internetu; po³¹czenia tranzytowe dla operatorów, tzw. lambdy; ³¹czenie rozproszonych centrów danych sieci SAN. Poniewa budowana sieæ ma byæ nowoczesna, przysz³oœciowa i wydajna, najlepiej oprzeæ siê na ³¹czach nasze drogi w postaci kabli œwiat³owodowych. Jest to na dzieñ dzisiejszy najefektywniejsze medium. Konkuruje ono z kablami miedzianymi oraz falami radiowymi. W du ym uproszczeniu mo na stwierdziæ, e zgodnie z prawami fizyki miedÿ jest ograniczona w funkcji odleg³oœci, a fale radiowe w funkcji pojemnoœci i odleg³oœci. MiedŸ stosuje siê g³ównie w warstwie dostêpowej, a radio wszêdzie tam, gdzie wystêpuje problem z dostêpem kablowym. Kable œwiat³owodowe mo na wybudowaæ lub wydzier- awiæ. Budowa jest znacznie dro sza i bardziej czasoch³onna ni dzier awa. Trzeba równie pamiêtaæ o zasadzie niedublowania istniej¹cej infrastruktury. Gdy w danej relacji istnieje ju kabel jakiegoœ operatora, powinniœmy z niego skorzystaæ, a nie budowaæ swoj¹ w³asn¹ infrastrukturê. W przypadku budowy k³adziemy kabel wieloparowy, którego poszczególne pary (dwa w³ókna œwiat³owodu) mo na wykorzystywaæ do poszczególnych us³ug lub dla poszczególnych klientów. W przypadku dzier awy nie jest ju tak ³atwo, bo z regu³y dzier awimy tylko dwa lub cztery w³ókna (jedna lub dwie pary). Poniewa potrzebujemy wiêcej par dla klientów i us³ug musimy te pary rozmno yæ. Do tego celu s³u y sprzêt aktywny DWDM. Dziêki DWDM posiadaj¹c jedn¹ parê fizyczn¹ mo emy sprawiæ, e na danej relacji posiadamy wiele par zwielokrotniona przep³ywnoœæ. Dodatkowo jest to podstawowa technika do zapewnienia protekcji w sieci, czyli organizacji tzw. dróg zapasowych. Aby móc œwiadczyæ us³ugi, musimy je wykreowaæ, udostêpniæ i zarz¹dzaæ nimi. Techniki telekomunikacyjne osi¹gnê³y dzisiaj taki poziom zaawansowania, e umo liwiaj¹ wybudowanie

7 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 5 jednej wspólnej sieci transmisyjnej praktycznie pod potrzeby ka dej us³ugi, niezale nie czy jest to dostêp do internetu, telemedycyna, telenauka, telepraca, monitoring, czy szeroko pojêta rozrywka. Priorytetem przy budowie sieci szerokopasmowej jest zachowanie jej otwartoœci na us³ugi. Mo na to osi¹gn¹æ poprzez dbanie o zgodnoœæ ze standardami, trendami telekomunikacyjnymi, budowanie sieci w oparciu o techniki stale rozwijane i zapewniaj¹ce wprowadzanie nowo opracowywanych mechanizmów, bez koniecznoœci wymiany urz¹dzeñ na nowe. G³ówn¹ warstw¹ kreowania i zarz¹dzania us³ugami oraz jednoczeœnie gwarantuj¹c¹ otwartoœæ na nowe us³ugi jest warstwa IP/MPLS, choæ czêœæ us³ug kreowana jest bezpoœrednio na kablach œwiat³owodowych lub w warstwie DWDM. Zastosowanie IP/MPLS w sieci pozwala na implementacjê mechanizmów utrzymania jakoœci obs³ugi QoS (ang. Quality of Service), gwarantuj¹cych zró nicowany poziom jakoœci dla obs³ugi danych poszczególnych us³ug i klientów, bezpieczeñstwa i poufnoœci transmitowanych danych oraz rozwi¹zañ o du ym stopniu niezawodnoœci gwarantuj¹cych maksymaln¹ dostêpnoœæ us³ug i sieci. Aby kontrolowaæ jakoœæ us³ug i zapewniæ wysok¹ niezawodnoœæ sieci, urz¹dzenia dla poszczególnych warstw powinny pochodziæ od jednego producenta. Szczegó³y dotycz¹ce wymagañ na warstwy DWDM i IP/MPLS zosta³y omówione w kolejnym artykule. Podsumowanie Przystêpuj¹c do budowy sieci regionalnej dla Polski Wschodniej nale y pamiêtaæ o kilku istotnych faktach: Sieæ powinna byæ klasy operatorskiej, bo bêdzie ona œwiadczy³a us³ugi miêdzy innymi dla operatorów. Krytycznym aspektem jest wysoki poziom jakoœci us³ug i niezawodnoœci sieci. Swoim zasiêgiem sieæ powinna docieraæ na obszary bia³ych plam, natomiast kwestia warstwy dostêpowej powinna pozostaæ do rozwi¹zania po stronie operatorów lokalnych. Szkielet nale y oprzeæ na œwiat³owodach, na ile to mo liwe dzier awionych, a w ostatecznoœci nowo budowanych. Oferowane us³ugi powinny bazowaæ na dzier awie lambd w DWDM oraz na us³ugach IP/MPLS, odstêpowanie klientom ciemnych w³ókien powinno byæ sporadyczne. Nale y wybudowaæ zarówno czêœæ pasywn¹, jak i aktywn¹. Budowê warstwy pasywnej mo na w danym województwie podzieliæ na mniejsze obszary. Warstwa aktywna powinna byæ jednorodna urz¹dzenia DWDM czy IP/MPLS powinny pochodziæ od jednego dostawcy w skali pojedynczego województwa. Sebastian Miko³ajczyk Dyrektor ds. Sprzeda y Sektor Rz¹dowy, Alcatel-Lucent

8 6 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ Zastosowanie technologii DWDM i IP/MPLS w sieciach samorz¹dowych Warstwa DWDM Rdzeniem szerokopasmowej sieci samorz¹dowej powinna byæ niezawodna, pojemna i wielous³ugowa platforma transportowa. Jej zadaniem bêdzie przesy³anie olbrzymich iloœci informacji oraz dostarczenie szerokiej gamy interfejsów us³ugowych. Nowoczesne systemy DWDM spe³niaj¹ powy sze warunki, przy zapewnieniu najlepszego stosunku kosztów do pojemnoœci. Umo liwiaj¹ one elastyczne rekonfiguracje, w zale noœci od dynamicznych zmian (zapotrzebowanie na nowe us³ugi, ich rekonfiguracje, zwiêkszenie pojemnoœci, zestawienie protekcyjnych dróg optycznych). Dodatkowo, wprowadzaj¹c mechanizmy przestrajalnoœci (transponderów i multiplekserów) do ka dego z wêz³ów i ca³ej sieci, uzyskuje siê mo liwoœæ budowy rekonfigurowalnych sieci ca³kowicie optycznych ( zero touch photonic network ). W sieciach takich mo liwa jest pe³na przestrajalnoœæ, zarówno z punktu widzenia szerokiej gamy us³ug (dowolny wybór miêdzy FE; GE; 10 GE; 40 GE; STM 1/4/16/64; FC 1/2/4/10G; Digital Video itd.), jak równie w domenie optycznej (dynamiczna zmiana kana³ów, dróg optycznych, zmiana adresatów us³ug). Kana³ optyczny, bêd¹cy noœnikiem informacji, nie ma statycznie przypisanego kierunku, d³ugoœci fali czy rodzaju przenoszonej us³ugi. Wszystkie te parametry podlegaj¹ dynamicznym zmianom. Mo liwe jest budowanie sieci kratowych, z wielokierunkowymi wêz³ami DWDM i mo - liwoœci¹ dowolnego routingu wybranego kana³u lub grup kana³ów w dowolnym kierunku. Z oferty firmy Alcatel-Lucent prze³¹cznik us³ugowy 1830 PSS Photonic Service Switch (PSS) w pe³ni realizuje koncepcjê zero touch photonic network. Wynika to z trzech g³ównych cech tego urz¹dzenia: W pe³ni elastyczna i skalowalna architektura startowy 8-kana³owy, 2-kierunkowy OADM, z mo liwoœci¹ dostêpu do dowolnej d³ugoœci fali na dowolnym porcie, mo e byæ rozbudowany a do 88-kana³owego wêz³a o wielu kierunkach transmisji. Zautomatyzowane zarz¹dzanie warstw¹ optyczn¹ unikatowa, chroniona patentem, technologia Wavelength Tracker zapewnia pe³ny monitoring poszczególnych kana³ów optycznych, jak równie widma optycznego w ka dym punkcie sieci. Dziêki temu uruchomienie nowej, czêsto z³o onej sieci i jej póÿniejsze utrzymanie jest operacj¹ maksymalnie uproszczon¹. Zintegrowane narzêdzie wspomagaj¹ce projektowanie, planowanie i utrzymanie sieci. Dziêki rozwi¹zaniu 1830 PSS zestawienie dowolnej us³ugi, w dowolnym miejscu, przebiega automatycznie, a sieæ zapewnia jej niezawodny transport. Dostêpnoœæ tak zaawansowanych technologii musi byæ i jest wspierana przez system nadzoru, który w intuicyjny sposób wspomaga u ytkownika w kreowaniu us³ug i utrzymaniu sieci. Odpowiednio sparametryzowana sieæ dostroi siê dynamicznie do nowych wymagañ zdefiniowanych przez u ytkownika. Czynnoœci, które jeszcze do niedawna wymaga³y szeregu interwencji na obiektach i mog³y Rys. 1. Przestrajalne i rekonfigurowalne w domenie optycznej sieci DWDM w oparciu o 1830 PSS

9 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 7 Rys. 2. Pe³ne rozwi¹zanie sieci regionalnej trwaæ kilka dni, teraz wykonane zostan¹ w przeci¹gu pojedynczych minut, zdalnie, z pe³n¹ wizualizacj¹ zmian sieci w systemie nadzoru. Umo liwia to system nadzoru 1350 OMS (aplikacja 1354 Photonic Manager). Dziêki niemu implementacja nowej, czêsto z³o onej sieci i jej póÿniejsze utrzymanie jest operacj¹ maksymalnie uproszczon¹. W ci¹gu minut operator ma mo liwoœæ dokonania pe³nej rekonfiguracji sieci, traktów DWDM przenosz¹cych informacje o przep³ywnoœciach rzêdu Tb/s. Reasumuj¹c, architektura i koncepcja zero touch photonic network jest optymalnym rdzeniem szerokopasmowej sieci samorz¹dowej. Sieæ zbudowana z przestrajalnych, rekonfigurowalnych wêz³ów DWDM zastêpuje kilka dedykowanych, kosztownych sieci transportowych dla poszczególnych us³ug (SDH, IP, SAN). Konsekwencj¹ tej optymalizacji jest minimalizacja wykorzystania dostêpnych lub dzier awionych zasobów (w³ókna œwiat³owodowe, miejsce na stacjach, pobór mocy). Bez wzglêdu na przysz³y sposób utrzymania sieci, zminimalizowana liczba uniwersalnych czêœci zapasowych z pe³n¹ przestrajalnoœci¹ zdecydowanie obni a koszty i jednoczeœnie zapewnia po ¹dany poziom SLA. Mo liwoœæ b³yskawicznego zestawiania nowych us³ug, zmian pojemnoœci, dostêpnoœæ zdalnych rekonfiguracji stanowiæ bêdzie o bezpieczeñstwie i mo liwoœciach ewolucji samorz¹dowej sieci szerokopasmowej. Warstwa sieci IP/MPLS Nowe us³ugi wymagaj¹ architektury sieci z funkcjami diagnostycznymi i zaawansowanym zarz¹dzaniem ruchem, co umo liwi œwiadczenie zró nicowanych us³ug i wymuszanie parametrów porozumienia o jakoœci us³ug (SLA). Wybór technologii, dokonany przez dostawców us³ug w chwili obecnej, musi zapewniæ œwiadczenie us³ug typu end-to-end równie w przysz³oœci. Chêæ œwiadczenia us³ug o wartoœci dodanej poci¹ga za sob¹ koniecznoœæ posiadania odpowiedniej infrastruktury, charakteryzuj¹cej siê odpornoœci¹ na uszkodzenia, skalowalnoœci¹ i konwergencj¹ wielous³ugow¹. Technologia IP/MPLS posiada ca³y szereg mo liwoœci pozwalaj¹cych na œwiadczenie w³aœnie takich gwarantowanych us³ug o du ej wartoœci dodanej. Niezawodnoœæ sieci Niezawodnoœæ sieci jest krytycznym czynnikiem niezbêdnym do œwiadczenia us³ug o wysokiej dostêpnoœci. W obecnej chwili dostêp Ethernet jest najbardziej podstawowym dostêpem typu niegwarantowanego (best-eff ort) do sieci Internet. Dostawcy us³ug rozszerzaj¹ ofertê jakoœciow¹ zwi¹zan¹ z us³ug¹ Ethernet œwiadczon¹ klientom instytucjonalnym, wprowadzaj¹c porozumienia o jakoœci us³ug (SLA Service Level Agreement). Powoduje to, e niezawodnoœæ sieci staje siê znacz¹cym czynnikiem okreœlaj¹cym gwarancje dzia³ania i ci¹g³ej dostêpnoœci. Gwarancja jakoœci us³ug w formie SLA wymaga sieci odpornych na uszkodzenia, zdolnych wykrywaæ uszkodzenia wêz³ów lub innych elementów, a tak- e samodzielnie przywracaæ pracê. W przeciwieñstwie do tradycyjnych sieci opartych na bridgingu, korzystaj¹cych z protoko³ów Spanning Tree (STP, RSTP, MSTP), infrastruktura MPLS posiada funkcjonalnoœci gwarantuj¹ce wysok¹ dostêpnoœæ us³ug. Poprzez mechanizmy takie jak dedykowane zapasowe trasy prze³¹czania etykiet (LSP Label Switched Paths) oraz szybkie przekierowywanie ruchu (fast traffic rerouting), sieci IP/MPLS mog¹ realizowaæ prze³¹czenia zabezpieczaj¹ce w czasie poni ej 50 milisekund, co zapewnia praktyczn¹ ci¹g³oœæ œwiadczenia us³ugi z punktu widzenia klienta koñcowego. Prze³¹czenia takie mog¹ byæ dokonywane jednoczeœnie nawet na tysi¹cach us³ug, które s¹ wspólnie objête skutkami uszkodzenia. Protokó³ STP mo e byæ natomiast zastosowany pomiêdzy prze³¹cznikiem brzegowym dostawcy a prze³¹cznikiem/routerem klienta, co zapewnia proste pod³¹czanie klientów oraz pe³n¹ kompatybilnoœæ z ich sieciami. Skalowalnoœæ us³ug D¹ ¹c do zminimalizowania kosztów inwestycyjnych oraz operacyjnych, dostawcy us³ug oczekuj¹ stworze-

10 8 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ nia sieci zapewniaj¹cych skalowalnoœæ us³ug w szerokim zakresie, co umo liwi im obs³ugê szerokiego spektrum klientów. Us³ugi skalowalne wymagaj¹ separacji ruchu dla grup u ytkowników i braku ograniczeñ w zakresie liczby/lokalizacji u ytkowników pod³¹czonych do sieci. Technologia bridgingu poci¹ga za sob¹ szereg ograniczeñ wystêpuj¹cych podczas œwiadczenia us³ug w sieciach Ethernet IP/MPLS. Znaczniki wirtualnych sieci LAN (VLAN tags), s³u ¹ce do separacji i przekazywania ruchu, a zdefiniowane w IEEE 802.1q, charakteryzuj¹ siê pewn¹ maksymaln¹ pojemnoœci¹ równ¹ 4094 znacznikom w sieci fizycznej. Dziêki ³¹czonym sieciom VLAN (tacked VLAN) dostawcy us³ug mog¹ przydzielaæ po jednym znaczniku dla klienta, obs³uguj¹c w rezultacie 4094 klientów z zachowaniem pe³nej transparentnoœci i separacji us³ug. ¹czone sieci VLAN wymagaj¹ wspólnego planowania w ramach ca³ej sieci. Wymusza to na dostawcach us³ug koniecznoœæ precyzyjnego zarz¹dzania znacznikami VLAN. Koniecznoœæ zachowania spójnoœci znaczników VLAN powoduje, e zarz¹dzanie sieciami typu bridged LAN w wiêkszej skali jest praktycznie niewykonalne. W odró nieniu od sieci bridged, sieci Ethernet oparte na technologii MPLS charakteryzuj¹ siê doskona³¹ skalowalnoœci¹ i zdolnoœci¹ do wspó³pracy. Dziêki standardowej enkapsulacji MPLS oraz prze³¹czaniu etykiet, znaczniki VLAN maj¹ jedynie znaczenie lokalne. Mechanizm odwzorowywania znaczników VLAN na etykiety LSP stanowi potê ne narzêdzie separacji ruchu, który mo e byæ przenoszony przez sieæ w sposób ca³kowicie transparentny. Pojemnoœæ etykiet w sieciach MPLS siêga dziesi¹tków tysiêcy klientów bez koniecznoœci zarz¹dzania znacznikami VLAN. Przy stosowaniu MPLS znoszone s¹ ograniczenia geograficzne us³ug punkt-punkt i punkt-wielopunkt w sieciach rozleg³ych, a to dziêki mo liwoœci stosowania tunelowania MPLS lub IP. Technologia MPLS pozwala na zniesienie ograniczenia liczby klientów (4094) powodowane technologi¹ bridging, a to dziêki inteligentnemu tunelowaniu, enkapsulacji oraz mechanizmom prze³¹czania. MPLS likwiduje równie ograniczenia zwi¹zane z lokalizacj¹ klientów i umo liwia bezkolizyjn¹ integracjê us³ug œwiadczonych wewn¹trz sieci regionalnej i us³ug dostêpnych na zewn¹trz niej. Dostarczanie us³ug Aby umo liwiæ rozwój us³ug, infrastruktura sieci musi byæ wyposa ona w zaawansowane funkcjonalnoœci zarz¹dzania ruchem, konieczne do wymuszania parametrów QoS wystêpuj¹cych w porozumieniach o jakoœci us³ug (SLA). Do œwiadczenia us³ug o wartoœci dodanej z gwarancj¹ przep³ywnoœci i opóÿnienia niezbêdne s¹ zaawansowane mechanizmy QoS. Technologia MPLS zapewnia funkcjonalnoœci in ynierii ruchu umo liwiaj¹ce oferowanie takich us³ug, jak aplikacje biznesowe krytyczne dla dzia³ania jednostki publicznej, firmy (mission-critical business applications). MPLS posiada wbudowane funkcjonalnoœci tworzenia predefiniowanych œcie ek opartych na definicji us³ugi, stosowania polityk sterowania ruchem opartych na aplikacjach oraz wymuszania parametrów SLA. MPLS pozwala równie na optymalizacjê obci¹ enia sieci poprzez równowa enie obci¹ enia œcie ek LSP i omijanie najbardziej zat³oczonych punktów trasami obejœciowymi. Tego rodzaju funkcjonalnoœci s¹ niedostêpne w sieciach Ethernet typu bridged. Brak gwarancji œcis³ego spe³nienia parametrów QoS w sieciach bridged ogranicza zakres stosowalnoœci us³ug. Niezawodne mechanizmy QoS dostêpne w technologii MPLS pozwalaj¹ dostawcom us³ug na wymuszanie parametrów SLA zwi¹zanych z oferowanymi us³ugami. Funkcjonalnoœci zarz¹dzania ruchem MPLS umo liwiaj¹ minimalizacjê nak³adów inwestycyjnych (dziêki zwiêkszeniu stopnia wykorzystania zasobów sieciowych). Konwergencja w sieciach wielous³ugowych Poniewa oszczêdnoœci inwestycyjne i eksploatacyjne powoduj¹ d¹ enie do konwergencji wszystkich segmentów sieci, dostawcy us³ug postrzegaj¹ rozwój sieci Ethernet IP/MPLS przez pryzmat innych strategii rozwojowych. Sieci IP/MPLS s¹ preferowanym punktem konwergencji, co powoduje, e dostawcy us³ug inwestuj¹ w technologie szkieletowych sieci rozleg³ych (WAN). Stosowanie IP/MPLS jako technologii sieci szkieletowej sprawia, e sieæ Ethernet mo e byæ traktowana jako czêœæ sieci typu end-to-end. MPLS u³atwia œwiadczenie us³ug zapewniaj¹c bezproblemowe po³¹czenia oraz gwarancje us³ug typu end-to- -end. Z punktu widzenia dostawców us³ug, którzy posiadaj¹ (lub planuj¹ zbudowanie) szkieletow¹ sieæ MPLS, jedyn¹ drog¹ do osi¹gniêcia tego celu jest rozbudowa MPLS z postaci sieci szkieletowej do sieci regionalnej. W obecnych czasach klienci korporacyjni ¹daj¹ konfigurowalnych us³ug Ethernet, których zasiêg powinien obejmowaæ zarówno jedn¹, jak i wiele sieci metropolitalnych. Dziêki modelowi MPLS us³ugi mog¹ byæ w prosty sposób skalowalne, pocz¹wszy od sieci metropolitalnych, poprzez krajowe a do miêdzynarodowych. Dziêki temu technologia MPLS pozwala na zatrzymanie klientów, jako e dostawca us³ug mo e dopasowaæ siê do zmian topologii sieci klientów oraz oferowaæ us³ugi adresowane do coraz to nowych obszarach zastosowania. Inn¹ korzyœci¹ MPLS jest pe³ny zestaw narzêdzi diagnostycznych wykorzystywanych w procesach usuwania uszkodzeñ. Bez funkcjonalnoœci wykrywania problemów Ÿród³owych koszty zasobów ludzkich zwi¹zanych z usuwaniem uszkodzeñ sieci by³yby znacznie wiêksze. Alcatel-Lucent w swojej ofercie posiada ca³¹ rodzinê urz¹dzeñ IP/MPLS wyposa onych we wszystkie opisane powy ej funkcjonalnoœci. S¹ to zarówno routery us³ugowe serii 7750 SR (Sernice Router), jak i ethernetowe prze³¹czniki us³ugowe serii 7450 ESS (Ethernet Sernice Switch). Marek Pawelec, Pawe³ Wojciechowski Alcatel-Lucent

11

12 10 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ Mikrokanalizacja MetroJET jako infrastruktura Miejskich i Regionalnych Sieci Szerokopasmowych M iejskie i Regionalne Sieci Szerokopasmowe to na ogó³ œwiat³owodowo-radiowe sieci metropolitalne budowane przy u yciu nowoczesnych technologii przez jednostki samorz¹du terytorialnego i/lub wojewódzkiego. Sieci te maj¹ zapewniæ otwarty dostêp do zasobów sieci oraz zasobów Internetu i sieci ogólnokrajowych wszelkim zainteresowanym podmiotom z terenu objêtego sieci¹, a w szczególnoœci zapewniæ powszechny dostêp do Internetu dla mieszkañców. W wiêkszoœci przypadków wdro eñ krajowych celem podjêtych dzia³añ jest zapewnienie powszechnego, szerokopasmowego i bezpiecznego dostêpu do Internetu poprzez budowê miejskiej infrastruktury telekomunikacyjnej otwartej dla wszystkich operatorów. Wybudowana sieæ powinna przyczyniæ siê do rozwoju infrastruktury teleinformatycznej na terenie miasta oraz poprawiæ warunki techniczne dla funkcjonowania konkurencyjnego rynku operatorów us³ug internetowych. Podstawowym czynnikiem budowy Miejskich Sieci Szerokopasmowych (MSS) jest ogromne znaczenie tego medium dla rozwoju informatycznego regionu objêtego zasiêgiem takiej sieci. Dobrze zaprojektowana sieæ szerokopasmowa to sieæ g³ównie œwiat³owodowa, która dziêki zaletom w³ókna œwiat³owodowego (ogromna przepustowoœæ, du y zasiêg transmisji, niskie koszty 1 GB/s w porównaniu do kabli miedzianych) pozwala na realizowanie wielu us³ug w ramach jednej kompletnej infrastruktury teleinformatycznej. Pasmo i przepustowoœæ tych sieci pozwala równie zak³adaæ, i sieci te bêd¹ mog³y realizowaæ wiêkszoœæ z dowolnych us³ug dostêpnych w najbli szej przysz³oœci. Cecha ta stanowi dodatkowo przewagê nad innymi systemami telekomunikacyjnymi wykorzystuj¹cymi np. transmisje radiow¹ do przekazu szerokopasmowego. Koncepcja MSS proponuje budowê wydajnej i niezawodnej sieci transmisji danych obejmuj¹cej swym zasiêgiem wiele instytucji oraz skupisk ludzi. W zwi¹zku z tym mo liwe bêdzie œwiadczenie szerokiej gamy us³ug (dostêp do Internetu, us³ugi e-administracji, telemedycyna, e-nauczanie, monitoring wizyjny, etc) zarówno dla klientów instytucjonalnych (szko³y, uczelnie wy sze, biblioteki, urzêdy, przedsiêbiorstwa), jak i wielu klientów indywidualnych. Nie bez znaczenia dla decyzji o podjêciu budowy takiej sieci s¹ ró - nego rodzaju zadania telekomunikacyjne stawiane przed jednostkami samorz¹dowymi. Wœród wielu przyk³adów wymieniæ nale y: zadania telemetrii mediów realizowane przez spó³ki infrastrukturalne (PEC, energetyka, wodoci¹gi miejskie, etc); zadania monitoringu i ³¹cznoœci s³u b bezpieczeñstwa (urzêdy miejskie, sztaby ratownictwa, centra zarz¹dzania kryzysowego, etc); zadania sterowania i kontroli automatyk¹ oœwietlenia ulic i sterowania ruchem ulicznym w du ych miastach (wydzia³y transportu, zarz¹dy dróg miejskich, etc); zadania statutowe nak³adane na urzêdy miast przez krajowe programy typu e-urz¹d, e-puap; zadania dostarczania dostêpu do Internetu mieszkañcom miasta przez us³ugodawców prywatnych. Tak ró ne zadania zmuszaj¹ poszczególne podmioty do budowy w³asnych sieci telekomunikacyjnych. Prowadzi to do zwielokrotniania kosztów, rozdrobnienia struktury telekomunikacyjnej w mieœcie, nak³adaj¹cym siê przebiegu inwestycji telekomunikacyjnych oraz do utrudnieñ w yciu samego miasta. Cecha charakterystyczn¹ wielu polskich miast s¹ wszechobecne inwestycje w modernizacje, rozbudowê lub budowê wszelkiego rodzaju infrastruktury miejskiej takiej jak drogi, wodoci¹gi, kanalizacja, energetyka. Inwestycje te mog¹ staæ siê œwietn¹ okazj¹ do zrealizowania inwestycji we wspóln¹, szkieletow¹ infrastrukturê telekomunikacyjn¹.

13 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 11 Mikrokanalizacja œwiat³owodowa w szerokopasmowych sieciach miejskich i regionalnych Uwzglêdniaj¹c w/w skrócon¹ specyfikê potrzeb telekomunikacyjnych polskich miast, wœród wszystkich dostêpnych obecnie technologii budowy takich sieci mikrokanalizacja wydaje siê byæ jednym z najbardziej interesuj¹cych standardów, który pozwala budowaæ pojemna i nowoczesna infrastrukturê sieci rozleg³ych. Mikrokanalizacja MetroJET to odpowiednik œwiatowodowej kanalizacji teletechnicznej, w której zredukowano œrednice wszystkich elementów systemu (mikrokable, mikrorurki, osprzêt), by uzyskaæ maksymalnie du ¹ pojemnoœæ kanalizacji przy redukcji œrednicy ³¹cznej. Zalety techniczne systemu sprawdz¹ siê wszêdzie tam, gdzie: Wystêpuje kilka podmiotów zainteresowanych budow¹ sieci œwiat³owodowej w skali miasta (przyk³ad: urz¹d miasta realizuje monitoring, PEC telemetrie, TV Kablowa swoj¹ sieæ rozdzielcz¹ sygna³u TV i Internetu). Podmiot dominuj¹cy buduje sieæ œwiat³owodow¹ na. swoje potrzeby z mo liwoœci¹ dzier awy kanalizacji innym podmiotom gospodarczym, a wybudowana sieæ ma mieæ charakter otwarty dla wszystkich zainteresowanych podmiotów (przy zachowaniu miasta jako podmiotu wiod¹cego w sterowaniu rozwojem Spo³eczeñstwa Informacyjnego). Inwestor buduje sieæ szerokopasmow¹ w modelu operatora infrastruktury pasywnej lub operatora operatorów, w pierwszym przypadku znacz¹co obni a op³aty eksploatacyjne za utrzymanie sieci œwiat³owodowej. Budowana sieæ bêdzie mia³a bardzo du ¹ pojemnoœæ (du ¹ liczbê abonentów), ale inwestorowi zale y na ograniczeniu kosztów pocz¹tkowych inwestycji z jednoczesnym roz³o eniem jej na etapy w miarê rozbudowy sieci. Budowana sieæ ma spe³niaæ jednostkowe zadania podmiotu miejskiego i brak jest okreœlonych potrzeb rozbudowy w momencie podjêcia decyzji o budowie, lecz wymaga siê, aby instalacja by³a wykonana tylko raz (np. z uwagi na wysokie koszty odtworzenia terenu, zabytkowy charakter terenów, itp.). Budowana sieæ ma charakter mocno rozdzielczy, z wieloma odga³êzieniami, które w technice standardowej wykonywano za pomoc¹ po³¹czeñ spawanych, a inwestorowi zale y na ograniczeniu kosztów robocizny. Pojemnoœæ standardowej kanalizacji wyczerpa³a mo liwoœci rozbudowy sieci œwiat³owodowej i istnieje potrzeba zwielokrotnienia liczby otworów kanalizacji na podbudowie kanalizacji istniej¹cej. Cechy nowej technologii i bogata oferta elementów wchodz¹cych w sk³ad systemu pozwala zastosowaæ go w ka dym segmencie miejskiej sieci œwiat³owodowej. Istotna zalet¹ jest mo liwoœæ zastosowania mikrokanalizacji w istniej¹cych ruroci¹gach, a co wiêcej budowa mikrokanalizacji przy okazji innych inwestycji (np. podczas budowy gminnej sieci wodoci¹gowo-kanalizacyjnej). Podsumowuj¹c zalety techniczno-biznesowe tego nowoczesnego systemu warto przytoczyæ g³ówne aspekty, takie jak: Du a liczba elementów i osprzêtu umo liwia elastyczne dopasowanie do potrzeb ka dej inwestycji. Pozwala równie budowaæ sieci miejskie w standardzie FTTx o dowolnej strukturze i topologii, z du a liczb¹ odga³êzieñ. Technologia obni a koszt pocz¹tkowy inwestycji (œrednio o ok. 15 proc.), a najwiêksze zyski notuje siê uwzglêdniaj¹c analizy prowadzone dla przewidywanych kosztów rozbudowy (oszczêdnoœci od 50 do 83 proc. na przestrzeni 3-5 lat w porównaniu do technologii standardowych) Nadmiarowoœæ projektowa umo liwia ³atw¹ rozbudowê systemu pod dowolne potrzeby niesprecyzowane podczas projektu wstêpnego. Nadmiarowoœæ ta ogranicza równie liczbê prac ziemnych w przysz³oœci dbaj¹c o zabytkowy charakter miast, redukuje te koszty odtworzeniowe nawierzchni. Mo liwoœæ wspó³u ytkowania kanalizacji przez ró nych operatorów wraz z podzia³em kosztów lub mo liwoœci¹ odsprzeda y i/lub dzier awienia fragmentu kanalizacji. W tej mierze mo liwe s¹ ró ne warianty biznesowe. Dziêki wspó³pracy ró nych podmiotów w ramach miasta technologia zapewnia mo liwoœæ silnej redukcji kosztów inwestycji telekomunikacyjnych prowadzonych w mieœcie przez ró nych operatorów i skoncentrowanie kapita³u na budowaniu kompleksowych rozwi¹zañ zgodnie z ide¹ i wymaganiami programów strategicznego rozwoju spo³eczeñstw informacyjnych. Rys. 1. Przyk³adowe zastosowanie doziemnej rury prefabrykowanej typu MT-DB0710 (7 mikrorurek 10/8 mm) w sieci miejskiej (maks. pojemnoœæ: 7x72 w³ókna w 38-mm œrednicy) Wiêcej informacji o systemie mikrokanalizacji MetroJET i doœwiadczeniach z polskich wdro eñ w sieciach szerokopasmowych znaleÿæ mo na w materia³ach firmowych. Szczegó³owa analiza zastosowania mikrokanalizacji w sieciach szerokopasmowych zosta³a rozwiniêta w dokumencie Analiza budowy Miejskich Sieci Œwiat³owodowych w kontekœcie zastosowania mikrokanalizacji (dostêpny na yczenie). mgr in. Bartosz Wróbel Dyrektor Handlowy ELMAT Sp. z o.o. ul. Wspólna 4a, Rzeszów; projekty@elmat.pl

14 12 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ Zintegrowany System Teleinformatyczny e-locus Wiele dzisiejszych dzia³añ producentów telekomunikacyjnych ma na celu unifikacjê sprzêtu telekomunikacyjnego i teleinformatycznego dla potrzeb spo³eczeñstwa informacyjnego. Projekty integracyjne i standaryzacja interfejsów pozwalaj¹ wybieraæ rozwi¹zania i elementy systemu od ró nych dostawców. Takie tendencje rynkowe popularyzuj¹ nowe technologie i jednoczeœnie znacznie obni aj¹ ich cenê. Dziêki temu u³atwiona jest realizacja koncepcji takich jak narodowa strategia e-polska, wiele miast i gmin opracowuje i wdra a projekty w oparciu o aktualnie bardzo popularn¹ technologiê bezprzewodowy, szerokopasmowy dostêp radiowy. System e-locus jest autorskim rozwi¹zaniem firmy DGT wpisuj¹cym siê w nowe trendy. Podstaw¹ funkcjonowania tego rozwi¹zania jest infrastruktura zwi¹zana z technologi¹ szerokopasmow¹. Umo liwia realizacjê telefonii VoIP, dostêpu do internetu oraz szeregu innych us³ug dla administracji samorz¹dowej i jednostek jej podleg³ych, obci¹ aj¹cych jej bud et takich jak: filie urzêdów, szko³y, biblioteki, szpitale. Pierwszym etapem wdra ania proponowanego rozwi¹zania jest po³¹czenie obiektów podleg³ych administracji szerokopasmow¹ sieci¹ szkieletow¹. W zale noœci od indywidualnych uwarunkowañ ka dej lokalizacji Przyk³ad e-locusa w wersji bezprzewodowej sieci szkieletowej (ukszta³towanie terenu, wysokoœæ obiektów, dostêp do infrastruktury miejskiej takiej jak: studzienki deszczowe, kanalizacyjne itp.) mo na korzystaæ z wzajemnie uzupe³niaj¹cych siê mediów transmisyjnych kabli miedzianych, œwiat³owodów lub ³¹czy radiowych. Dziêki takiemu rozwi¹zaniu mo na pokryæ zasiêgiem sieci praktycznie ca³y po ¹dany obszar. Tego rodzaju sieci nazywamy sieciami metropolitalnymi MAN (Metropolitan Area Network) lub sieciami miejskimi. Na bazie sieci MAN mo na uruchomiæ ca³¹ gamê us³ug. Podstawowe to wymienione na wstêpie telefonia VoIP, dostêp do internetu i monitoring. Do systemu telefonicznego nale y w³¹czyæ wszystkie jednostki bud etowe, wymiana ruchu telefonicznego pomiêdzy nimi stanowi proc. wszystkich po³¹czeñ. Zamkniête w obrêbie jednej sieci po³¹czenia staj¹ siê rozmowami wewnêtrznymi i nie generuj¹ kosztów. Nastêpny etap to poszerzanie zasiêgu us³ugi telefonicznej poprzez oferowanie jej mieszkañcom regionu oraz przedsiêbiorcom prowadz¹cym swoje firmy na terenie objêtym zasiêgiem sieci. Dla firm na terenie miasta lub gminy, poza dostarczeniem szybkiego ³¹cza internetowego, system przewiduje udostêpnienie szeregu us³ug wirtualnej centrali telefonicznej typu PBX. Dziêki zaimplementowaniu w oferowanym przez DGT rozwi¹zaniu systemu taryfikacyjno-rozliczeniowego, w³aœciciel sieci mo- e kontrolowaæ ruch telefoniczny w sieci lokalnej i po³¹czenia wychodz¹ce na zewn¹trz. Dysponuj¹c takim narzêdziem mo e wprowadziæ zró nicowane stawki taryfikacyjne dla ró nych grup u ytkowników. Dziêki funkcji LCR (Least Cost Routing wybór najtañszej drogi po³¹czenia) w³aœciciel sieci mo e pozwoliæ sobie na wybór kilku operatorów zewnêtrznych i sterowaæ ruchem wychodz¹cym. Dodatkowe modu³y pre-paid umo liwiaj¹ udostêpnianie us³ugi internetu i telefonii w trybie przedp³at. Proponowany system umo liwia w³¹czenie central PBX do zbudowanej sieci, a w³aœciciel sieci mo e zaoferowaæ u ytkownikom

15 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 13 tych central korzystniejsze stawki za po³¹czenia i tranzyt. W³aœciciel sieci, dla poprawy atrakcyjnoœci regionu, mo e zaproponowaæ bezp³atny, bezprzewodowy dostêp do internetu (hot-spoty). Dodatkow¹ korzyœci¹ proponowanego rozwi¹zania jest poprawa bezpieczeñstwa w regionie objêtym zasiêgiem sieci dziêki prostej implementacji monitoringu. Z uwagi na rozproszony charakter sieci, zastosowane rozwi¹zania radiowe i technologiê IP, kamery mog¹ byæ umieszczone w dowolnym punkcie stacjonarnym lub mobilnym rejonu objêtego planowanym monitoringiem. Podgl¹d z kamer kierowany jest do stanowisk stacjonarnych, jednostek mobilnych oraz do niezale nych urz¹dzeñ odbiorczych takich jak telefon komórkowy czy komputer przenoœny. Implementacja monitoringu mo e byæ czêœci¹ szerszego rozwi¹zania Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR). Korzyœci biznesowe darmowe po³¹czenia telefoniczne pomiêdzy oddzia³ami podlegaj¹cymi jurysdykcji w³adz samorz¹dowych poprzez wdro enie telefonii VoIP; pobudzenie konkurencyjnoœci na lokalnym rynku telekomunikacyjnym poprzez udostêpnienie w³asnej infrastruktury teleinformatycznej; obni enie kosztów dostêpu do internetu; obni enie kosztów infrastruktury technicznej poprzez zintegrowanie us³ug telefonicznych i internetowych; ³atwe zarz¹dzanie i kontrola systemu poprzez jego zintegrowanie i unifikacjê; podniesienie konkurencyjnoœci i atrakcyjnoœci gospodarczej regionu dla inwestorów; bezprzewodowy dostêp do sieci w miejscach publicznych poprzez hot-spoty i publiczne kioski internetowe; wzrost bezpieczeñstwa mieszkañców poprzez prost¹ rozbudowê systemu o monitoring miejsc publicznych, mo liwoœæ utworzenia Zintegrowanego Systemu Ratownictwa; zapewnienie, w sytuacjach kryzysowych, sprawnego funkcjonowania regionu poprzez niezale ny, odporny na zak³ócenia i awarie w³asny system ³¹cznoœci; wdro enie aplikacji i us³ug z pakietu e-urz¹d; umo liwienie ewolucyjnej rozbudowy i rozszerzenia pakietu us³ug w przysz³oœci poprzez modu³owoœæ oraz du ¹ skalowalnoœæ rozwi¹zania. Wdro enie systemu e-locus przyk³ad W 2006 roku DGT zrealizowa³a projekt regionalnej sieci szerokopasmowej aglomeracji rzeszowskiej ResMAN. By³ to projekt wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Rzeszów mapa hot-spotów Rzeszów antena sektorowa stacji bazowej Przedmiotem projektu by³a budowa kompletnej infrastruktury bezprzewodowej szerokopasmowych ³¹czy transmisji danych tworz¹cych bezpieczn¹ i szybk¹ sieæ klasy MAN, z centrum zarz¹dzania w Rzeszowie. W chwili obecnej sieæ jest wykorzystywana przede wszystkim do realizacji telefonii VoIP oraz szerokopasmowego dostêpu do internetu. Powsta³y dwie stacje bazowe wêz³y szkieletu, które w promieniu ok. 30 km skupiaj¹ ruch ze stacji abonenckich, umieszczonych w 91 jednostkach organizacyjnych administracji publicznej na terenie gminy miejskiej Rzeszów, miasta G³ogowa Ma³opolskiego i gminy Krasne. Stacje bazowe integruj¹ lokalne sieci LAN znajduj¹ce siê wewn¹trz budynków w jedn¹ sieæ klasy MAN. W budynkach Urzêdu Miasta Rzeszów zosta³y uruchomione infomaty kioski internetowe. Szerokopasmowy internet, dostarczony do jednostek publicznych, jest udostêpniony bezp³atnie wszystkim mieszkañcom poprzez zainstalowanie 44 hot-spotów. Umo liwia dzisiaj bezp³atny dostêp do internetu kilkunastu tysi¹com osób. W sieci MAN uruchomiono wewnêtrzn¹ sieæ lokaln¹ dla szkó³ z oprogramowaniem do centralnego zarz¹dzania ich bud etem oraz aplikacje umo liwiaj¹ce monitoring ulic miasta i centralne sterowanie sygnalizacj¹ œwietln¹ na skrzy owaniach. Zród³o:

16 14 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ Telefonia VoIP w szerokopasmowej sieci gminnej Z budowanie sieci szerokopasmowej w gminie to zadanie du e i odpowiedzialne, ale w³aœciwe i pe³ne jej wykorzystanie to ju prawdziwe wyzwanie. Standardem sta³o siê planowanie w takim przypadku implementacji wirtualnego urzêdu i elektronicznego obiegu dokumentów, monitoringu gminnego czy publicznego dostêpu do internetu. Pojawiaj¹ siê te coraz czêœciej rozwi¹zania umo - liwiaj¹ce obs³ugê jednostek zdrowia (e-health) czy zdalnego nauczania (e-learning). Mamy te kompleksowe systemy pozwalaj¹ce w sposób sieciowy zarz¹dzaæ na przyk³ad infrastruktur¹ ulicznego oœwietlenia gminnego uzyskuj¹c dziêki temu znacz¹ce efekty ekonomiczne czy te systemami informatycznymi wspieraj¹cymi lokalny biznes lub rolnictwo. Multimedialne kioski to te ju nic nowego. Wszystkie te aplikacje s¹ œciœle zwi¹zane z sieciami komputerowymi i w sposób naturalny wpisuj¹ siê w pomys³y na wykorzystanie gminnej sieci szerokopasmowej. Nale y jednak pamiêtaæ równie o us³udze, która bardzo dynamicznie wchodzi do naszej codziennoœci, a która dotychczas istnia³a w du ej mierze obok sieci informatycznych us³udze po³¹czeñ g³osowych. Jeszcze nie tak dawno umo liwienie czy usprawnienie po³¹czeñ telefonicznych by³o jednym ze sztandarowych projektów gminnych. Dziœ g³ównie chodzi nie o sam¹ mo liwoœæ komunikacji, ale o jej efektywnoœæ i maksymalnie niskie koszty. I tu uwidacznia siê kluczowa rola tworzenia sieci wykorzystuj¹cych najnowoczeœniejsze technologie. Technologia transmisji g³osu poprzez sieci IP VoIP sta³a siê standardem i aktualnie coraz czêœciej jest podstaw¹ tworzenia nowoczesnych sieci teleinformatycznych. W niniejszym artykule pragniemy przedstawiæ efektywne metody tworzenia sieci VoIP w sieci gminnej na przyk³adzie mo liwoœci systemu VDmaster. Ten kompleksowy system komunikacyjny opracowany i wdro ony przez firmê Activis Polska z Poznania jest dobrym przyk³adem wykorzystania szerokopasmowej sieci informatycznej dla budowy systemu komunikacji g³osowej. Trzeba podkreœliæ, e tego typu systemy nie maj¹ na celu pe³nego zast¹pienia komercyjnej sieci ³¹cznoœci, a przede wszystkim jej uzupe³nienie w taki sposób, aby uzyskaæ pe³ne przystosowanie do specyficznych potrzeb u ytkownika (w tym wypadku gminy) oraz istotne obni enie kosztów komunikacji. Zaimplementowane funkcje g³osowe mog¹ stanowiæ dope³nienie wszelkich innych aplikacji bez istotnego wp³ywu na koszty ich eksploatacji. Podstawowe funkcjonalnoœci gminnej sieci VoIP wykorzystuj¹cej lokaln¹ sieæ szerokopasmow¹ to: zestawianie po³¹czeñ g³osowych pomiêdzy wszystkimi lokalizacjami objêtymi systemem; w omawianym przypadku mo na przyj¹æ, e jest to urz¹d gminy w pe³nym zakresie oraz wszelkie instytucje przez gminê zarz¹dzane lub wspó³pracuj¹ce (np. szko³y, szpital, s³u by komunalne itp.); zapewnienie powi¹zañ do sieci innych operatorów; dotyczy to sieci tradycyjnych operatorów stacjonarnych i komórkowych dzia³aj¹cych na danym terenie, z regu³y po³¹czenia do tych zewnêtrznych sieci s¹ kierowane przez wyspecjalizowane oprogramowanie optymalizuj¹ce koszty po³¹czeñ; zapewnienie zapasowych kana³ów ³¹cznoœci (np. dla szpitali czy stra y) oraz ³¹cznoœci alarmowej; uzupe³nienie innych aplikacji programowych uruchamianych w gminnej sieci szerokopasmowej o po³¹czenia g³osowe (np. wspomaganie aplikacji umo liwiaj¹cych zdalne sk³adanie dokumentów o opcjê stanowiska pomocy) realizowane w tych samych kana³ach wymiany danych; ³atwe tworzenie podsieci funkcjonalnych o ograniczonym zasiêgu terytorialnym lub czasowym (np. procedury tworzenia ³¹cznoœci kryzysowej); mo liwoœæ uruchomienia p³atnych us³ug; funkcja alternatywnego operatora realizowana przez gminê lub powo³any przez ni¹ podmiot umo liwia kszta³towanie parametrów finansowych w sposób po ¹dany przez gminê i z pe³nym uwzglêdnieniem interesów jej mieszkañców. Wymienione wy ej funkcjonalnoœci wykraczaj¹ poza typowe funkcje oferowane przez otwarte systemy komunikacji VoIP, które w szczególnoœci pozostaj¹ poza kontrol¹ w sferze sterowania i modyfikowania struktury. W przypadku takiej sieci odmiennie ni w przypadku pojedynczego u ytkownika wykorzystanie typowych komputerów uzupe³nionych o stosowane oprogramowanie jest nieefektywne kosztowo i organizacyjnie. Znacznie lepsze jest oparcie struktury takiej sieci na wyspecjalizowanym sprzêcie i oprogramowaniu. A s¹ to w szczególnoœci nastêpuj¹ce elementy: punkty styku z sieci¹: telefony IP lub bramki IP do aparatów tradycyjnych (w ma³ych podsieciach), bra-

17 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 15 my medialne (w wiêkszych lub skomplikowanych lokalizacjach); sterowniki sygnalizacji SIP powszechnej w sieciach VoIP; oprogramowanie do zarz¹dzania sygnalizacj¹ i po³¹czeniami; oprogramowanie konfiguracyjne do zarz¹dzania sieci¹; system zarz¹dzania kosztami; bramy IP do budowy punktów styku z sieciami operatorów. Z uwagi na specyfikê sterowania i transportu informacji i ujednolicone protoko³y mo liwe jest bardzo bliskie podejœcie do abonentów i grup abonenckich i do³¹czanie ich do ma³ych jednostek nadrzêdnych czy te grupowanie ich i obs³ugê przez du e jednostki, czasem nawet bardzo oddalone geograficznie. Jednostki te to w zale - noœci od realizowanych funkcji serwery sygnalizacji lub serwery ze zintegrowanymi funkcjami central IP-PBX. Rozproszenie sprzêtu w aden sposób nie komplikuje zarz¹dzania w sieci VoIP, gdy pod wzglêdem struktury sieæ taka jest ca³kowicie jednorodna. Trzeba podkreœliæ fakt, e w tego typu systemie mo liwe jest tworzenie podsystemów spe³niaj¹cych podwy - szone normy bezpieczeñstwa w niezbêdnym zakresie (np. szyfrowanie informacji), przy zapewnieniu standardowego poziomu poufnoœci informacji w stosunku do sieci otwartej dla ogó³u u ytkowników w gminie. Wspomniany wczeœniej system VDmaster sk³ada siê z mechanizmów sprzêtowych i programowych umo liwiaj¹cych integrowanie i optymalizowanie sieci komunikacyjnych (TDM, IP i GSM) w ramach spójnego, jednolitego, zarz¹dzalnego i skalowalnego uk³adu. Wdro- enie systemu daje w efekcie strukturê prywatnej rozproszonej sieci komunikacyjnej z zaimplementowanym wielopoziomowym systemem wyboru drogi o najni - jest zastrze onym znakiem towarowym firmy Activis Polska Sp. z o.o. jest nazw¹ zarejestrowan¹ przez Activis Polska Sp. z o.o. szym koszcie LCR (Least Cost Route), wspó³pracuj¹cej z sieciami IP, TDM i GSM. W ramach systemu przewidziane zosta³y ró ne sposoby do³¹czania abonentów: telefony IP zarówno stacjonarne jak i przenoœne Wi-Fi; konwertery umo liwiaj¹ce wykorzystanie posiadanych analogowych aparatów telefonicznych; modu³y systemu VDmaster umo liwiaj¹ce do³¹czanie i obs³ugê grup abonenckich oraz ró nych rodzajów ³¹czy do central nadrzêdnych i s¹siedzkich; system VDmaster w wersji IP PBX mo e te z powodzeniem zast¹piæ klasyczn¹ centralê telefoniczn¹. Ze wzglêdu na bezpieczeñstwo sieci system zosta³ wyposa ony we w³asny modu³ oprogramowania SERWER SIP. Mo e on byæ uruchomiony w jednym lub kilku bramach systemowych VDmaster lub jako wydzielony modu³ sprzêtowo-programowy. Jeden modu³ obs³uguje sygnalizacjê dla 250 abonentów IP. Mo na tworzyæ systemy VoIP o ró nej pojemnoœci (do 2000 koñcówek SIP) wykorzystuj¹c wiele modu³ów serwera SIP pracuj¹cych w sieci gminnej. Serwer SIP dedykowany jest do wspó³pracy z bramkami VDmaster, realizuje te wymianê danych z serwerami sygnalizacyjnymi nale ¹cymi do innych sieci. Niskie koszty implementacji systemu wynikaj¹ z nastêpuj¹cych przes³anek: dziêki globalnemu podejœciu koszty zaimplementowania systemu s¹ zoptymalizowane; w ramach implementacji systemu wykorzystuje siê istniej¹c¹ infrastrukturê; system jest systemem otwartym i dalsza rozbudowa lub rekonfiguracja mo e siê odbywaæ w dowolnym kierunku przy wykorzystaniu istniej¹cych elementów. Optymalizowanie kosztów eksploatacji nastêpuje dziêki: wykorzystaniu sieci IP i transmisji VoIP bazuj¹cej na istniej¹cej ju sieci szerokopasmowej; planowemu wykorzystaniu wyjœæ do sieci innych operatorów przy uwzglêdnieniu optymalizacji taryf po³¹czeniowych. Jak widaæ, uruchomienie szerokopasmowej sieci IP w gminie stwarza mo liwoœci uruchomienia kolejnych projektów prowadz¹cych do coraz lepszego wykorzystywania mo liwoœci informacyjnych i komunikacyjnych przez ogó³ obywateli w gminie i ograniczaj¹cych mo liwoœæ wystêpowania zjawiska wykluczenia cyfrowego. Przytoczony w niniejszym artykule system VDmaster jest przyk³adem rozwi¹zania, które u³atwia wdro enie takich projektów. Fakt, e jest to polskie opracowanie, wykorzystuj¹ce elementy opracowywane ju od kilku lat przy wsparciu programów rz¹dowych stanowi jego dodatkow¹ zaletê. * W artykule wykorzystano dane dotycz¹ce Systemu ¹cznoœci Korporacyjnej Vdmaster

18 16 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ Monitoring IP ACTi przyk³ad zastosowania P rzysz³oœci¹ CCTV s¹ instalacje oparte na sieciach IP, oferuj¹ one prost¹ mo liwoœæ monitorowania obiektów rozproszonych oraz o du ej liczbie kamer w systemie. Mo na je ³atwo rozbudowywaæ, zmieniaæ konfiguracjê i wspieraæ oprogramowaniem, przez co koszty ich eksploatacji s¹ niskie. Ju obecnie monitoring CCTV IP jest jedynym racjonalnym rozwi¹zaniem stosowanym w instalacjach miejskich. Nowa era w monitoringu CCTV IP Przyk³adem mo liwoœci CCTV IP jest ogólnoœwiatowa sieæ monitoringu firmy Cisco, która integruje w jeden system 296 obiektów monitorowanych, rozproszonych w 60 krajach. W ramach tej instalacji pracuje 2661 kamer. W takiej formule zbiorczy monitoring np. stacji benzynowych czy ujêæ wody na terenie jednego regionu nie wydaje siê niczym skomplikowanym. Architektura budowy sieci instalacji monitoringu IP jest identyczna jak zwyk³ych sieci informatycznych i, oczywiœcie, mo e je równie wykorzystywaæ. Technologia CCTV IP jest jeszcze w fazie rozwoju, wiêc ka de praktyczne rozwi¹zanie jest po yteczne w analizie funkcjonalnoœci. Monitoring obiektów magazynowych i budynku biurowego Na dzia³ce o szerokoœci 100 m i d³ugoœci 800 m zosta³ zrealizowany budynek biurowy i magazynowy. Inwestor w trakcie budowy za yczy³ sobie pe³ny monitoring placu budowy oraz przysz³oœciow¹ instalacjê oko³o 50 kamer, w wiêkszoœci zlokalizowanych w budynku magazynowym, przy czym docelowe centrum monitoringu znajdowaæ siê powinno w budynku biurowym. Analizuj¹c mo liwoœci techniczne wziêto pod uwagê zalecenia inwestora co do mo liwoœci przemieszczania punktów obserwacyjnych, wsparcia programowego zmniejszaj¹cego liczbê osób obs³uguj¹cych system. Rozwi¹zanie hybrydowe oparte na wykorzystaniu kamer analogowych oraz IP Teren budowy jest doœæ trudny do monitoringu, gdy ze wzglêdu na obecnoœæ maszyn generowanych jest wiele zak³óceñ. Dodatkowo nale a³o tak zaprojektowaæ sieæ, by by³a mo liwoœæ jej wykorzystania jako wydajnej sieci transmisji danych, g³osu oraz wideo. Czêœæ szkieletow¹ instalacji oparto na œwiat³owodzie, gdy w stosunku do kabli zapewnia on znakomite mo liwoœci transmisyjne, a ponadto odpornoœæ na zak³ócenia elektromagnetyczne, brak generacji zak³óceñ elektromagnetycznych, brak pr¹dów b³¹dz¹cych, brak ró nic potencja³ów, ma³¹ t³umiennoœæ, du ¹ trwa³oœæ rzêdu 25 lat. Dziêki du ej przepustowoœci œwiat³owodu mo na zachowaæ ³atwoœæ pod³¹czania dowolnego rodzaju nowych urz¹dzeñ. Etap I budowa W pierwszych dniach budowy zosta³ po³o ony 250-metrowy odcinek œwiat³owodu typu zewnêtrznego 20-w³óknowego, w pow³oce antygryzoniowej, ³¹cz¹cy oba wznoszone budynki. Na czas budowy uruchomiono rozwi¹zanie tymczasowe spe³niaj¹ce wszystkie wymagania inwestora. Na wysokim maszcie zainstalowano sta³e kamery analogowe oraz kamerê IP typu Speed Dome. Obraz z kamer analogowych zapisywany jest jako dokumentacja budowy, jest równie udostêpniany w internecie dla podgl¹du postêpu prac przez inwestora. Kamery sta³e, zamocowane na maszcie, maj¹ funkcje tymczasowe, przewidywane tylko na okres budowy. Zdecydowano siê na stosunkowo tanie rozwi¹zanie przejœciowe zapis z kilku kamer nastêpuje w oparciu o kartê Adacs AD-10016B. Ze wzglêdu na koniecznoœæ szczegó³owego monitoringu budowy przez s³u bê ochrony, zastosowano kamerê IP Speed Dome firmy ACTi, typu O zastosowaniu kamery IP zadecydowa³a ³atwoœæ budowy instalacji sterowania kamer¹ oraz proste

19 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ 17 czynnoœci instalacyjne zwi¹zane ze zmian¹ miejsca jej instalacji. Praca tej kamery przewidywana jest w kilku miejscach w trakcie postêpu prac budowlanych, wiêc ze wzglêdu na najni sze koszty zosta³a pod³¹czona do sieci bezprzewodowo. Kamera posiada 27-krotny zoom optyczny i 10-krotny zoom cyfrowy. Zbudowana na najnowszym przetworniku Sony SuperHAD CCD oraz kompresuj¹ca obraz w MPEG-4, z rozdzielczoœci¹ D1 pozwala wykorzystaæ funkcjonalnoœæ zoomu cyfrowego (rozdzielczoœæ D1 pozwala znacznie powiêkszaæ obraz bez utraty szczegó³ów). Wysokiej jakoœci i rozdzielczoœci obraz powiêkszany cyfrowo jest nadal znakomicie czytelny. Kompresja MPEG-4 typu ASP zastosowana w kamerze ACTi pozwala na przesy³anie czytelnych obrazów przy stosunkowo ma³ym strumieniu danych. Do zapisu obrazu z kamery w czasie budowy u yto oprogramowania ACTi Streaming Activator. Kamery sterowane typu PTZ oraz kamery instalowane ju po urz¹dzeniu magazynu bêd¹ typu IP, ze wzglêdu na ³atwoœæ rozbudowy instalacji i sterowania. Pomiêdzy szkieletem sieci (œwiat³owodem) a gniazdami sieciowymi, ze wzglêdu na ³atwoœæ instalacji, zdecydowano siê poprowadziæ skrêtkê kategorii 5, stosuj¹c switche zarz¹dzalne z portami œwiat³owodowymi oraz z portami RJ-45, do których bêd¹ pod³¹czone gniazda. Poniewa instalator nie mia³ do tej pory doœwiadczenia w eksploatacji kamery tego typu z transmisj¹ bezprzewodow¹, zdecydowa³ siê zebraæ doœwiadczenia w trakcie budowy. Do transmisji zastosowano dwa Acces Point y typu Compex WPE54AG pracuj¹ce w paœmie 5 GHz, które z jednej strony pod³¹czono do kamery IP, a drugiej strony poprzez kabel UTP bezpoœrednio do portu RJ-45 switcha. AP pracuj¹ w trybie WDS. Trzymiesiêczna praca bezprzewodowych urz¹dzeñ w warunkach wyj¹tkowo niskiej temperatury okaza³a siê stabilna, wiêc docelowo ten tryb transmisji zosta³ równie wykorzystany w instalacji. Etap II docelowy Rozwi¹zanie hybrydowe przyjête zosta³o ze wzglêdu na znacznie ni sze koszty kamer analogowych. Ich wykorzystanie jest przewidywane zw³aszcza w budynku biurowym (okreœlone jest ich miejsce, nie bêdzie ono zmieniane, a kamery nie bêd¹ sterowane zewnêtrznie). Zostan¹ one pod³¹czone w tradycyjny sposób do hybrydowej karty zapisu firmy ACTi typu PCI Hybrydowa karta ACTI umo liwia zapis z kamer analogowych i IP. Docelowo postanowiono zastosowaæ profesjonalne oprogramowanie centrum monitoringu, konfigurowane pod instalacjê. Profesjonalne oprogramowanie znacz¹co zredukuje koszt obs³ugi systemu poprzez automatyzacjê procedur monitoringu. CCTV IP a monitoring rozproszony Klasycznym przyk³adem monitoringu rozproszonego jest monitoring miejski. Poza du ym rozrzutem terytorialnym punktów kamerowych czêstym równie wymogiem jest zastosowanie kilku oddalonych od siebie punktów dozoru (policja, stra miejska, urz¹d miasta). Przy zastosowaniu technologii CCTV IP tworzenie wiêkszej liczby punktów dozoru nie stanowi adnego problemu. Wystarczy, e ka dy z nich bêdzie mia³ szerokopasmowy dostêp do sieci WAN i przy u yciu komputerów oraz odpowiedniego oprogramowania tworzenie kolejnych punktów dozoru jest nadzwyczaj proste i nie wymaga dodatkowych inwestycji w infrastrukturê kablow¹. Oczywiœcie, ka - dy z punktów dozoru mo e byæ tak e wyposa ony w tradycyjne monitory analogowe, œciany œwietlne i klawiatury z manipulatorami dr¹ kowymi. Jest to mo liwe dziêki zastosowaniu transkoderów, które strumieñ sygna³u cyfrowego MPEG4 potrafi¹ zamieniæ ponownie w analogowy sygna³ wizji, natomiast sygna³y steruj¹ce z klawiatur w strumieñ cyfrowy MPEG4. CCTV IP w Opatowie. CCTV w sieciach IP to podstawowa technologia nowoczesnego monitoringu miejskiego. Instalacja monitoringu w oparciu o sieci IP daje ogromne mo liwoœci budowania du ych i rozleg³ych instalacji. W tradycyjnym analogowym monitoringu wystêpowa³y problemy transmisji sygna³u na dalsze odleg³oœci.

20 18 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA DLA ŒCIANY WSCHODNIEJ Wideokonferencje z wykorzystaniem kamer CCTV IP Instalacja do transmisji obrazu z operacji angioplastyki Schemat bezprzewodowego monitoringu miasta Z³otów z wykorzystaniem kamer ACTi W Opatowie (województwo œwiêtokrzyskie) uruchomiono we wrzeœniu nowoczesny system monitoringu miejskiego w technologii CCTV IP. Zainstalowane zosta³y dwie kamery ACTI z g³owicami szybkoobrotowymi CAM-6110 K Kamery zosta³y zainstalowane na s³upach oœwietleniowych, specjalnie montowanych pod potrzeby monitoringu. U yto równie kamery sta³opozycyjnej CAM-5120 K 1110, skierowanej na Bramê Warszawsk¹, gdzie zdarzaj¹ siê doœæ czêsto akty wandalizmu. Sygna³ Kamery ACTi na ulicach Opatowa W tradycyjnym analogowym monitoringu wystêpowa³ problem transmisji sygna³u na dalsze odleg³oœci. W Tarnobrzegu nie udawa³o siê uruchomiæ jednej z najdalej oddalonych kamer. Rozwi¹zaniem okaza³ siê monta kamer CCTV IP firmy ACTi z kamer jest przesy³any drog¹ radiow¹. W centrum jest komputer PC z zainstalowanym oprogramowaniem Streaming Activator. Umo liwia ono zapis, podgl¹d i sterowanie kamerami z g³owicami obrotowymi obrazu z kamer. System jest w pe³ni przygotowany pod rozbudowê. Monitoring Wizyjny Miast artyku³ poruszaj¹cy aspekty techniczne, prawne i organizacyjne. Instalacja do transmisji wyk³adów miêdzy salami konferencyjnymi Urz¹dzenia firmy ACTi wyposa one s¹ w wydajn¹ kompresjê wideo i audio, umo liwiaj¹c¹ przeprowadzenie profesjonalnej wideokonferencji. Sprzêtu ACTi u yto do przeprowadzenia transmisji wideo z zabiegu w sali operacyjnej do kilku sal rozproszonych w ró nych segmentach szpitala. Dziêki zastosowaniu kamer, serwerów wideo i transkoderów ACTi widzowie mieli mo liwoœæ zobaczenia zabiegu na ywo i zadawania pytañ chirurgowi w czasie operacji. Transmisja zosta³a zrealizowana na bazie istniej¹cej infrastruktury sieciowej szpitala, co sprawi³o, e instalacja systemu by³a szybka i tania. W sali operacyjnej zosta³y zainstalowane dwa wideoserwery K 2110, które przes³a³y obraz z operacji do trzech sal konferencyjnych. W ka dej sali zainstalowano po dwa transkodery K 2410, które za pomoc¹ projektorów wyœwietla³y obraz na œciennych ekranach. Dodatkowo w jednej z sal konferencyjnych zamontowano wideoserwer K 2110, aby umo - liwiæ transmisjê interaktywnych wyk³adów do pozosta³ych sal. Wideokonferencja mia³a miejsce w szpitalu Bonifratrów w Krakowie i zosta³a zorganizowana z okazji 100-lecia szpitala, pod patronatem Premiera RP i Prezydenta Miasta Krakowa. Dipol jest importerem urz¹dzeñ firmy ACTi, wysokiej jakoœci kamer firmy Sunell (HiRes, Dzieñ/noc DPS Digital Pixel System) oraz rejestratorów mobilnych. Dipol prowadzi Internetowy Sklep B2B instalatorzy po zarejestrowaniu otrzymuj¹ specjalne ceny zaopatrzeniowe oraz dostêp do promocji. Zród³o: