12. Problemy kulturowej adaptacji testów

Transkrypt

1 12. Problemy kulturowej adaptacji testów v rodzaje adaptacji v adaptacja demograficzna v kryteria oceny adaptacji testów v kryteria równoważności testów

2 Kulturowa adaptacja testów -przystosowanie wersji oryginalnej testu do innej specyfiki kulturowej Adaptacja testu oznacza konieczność wprowadzenia specjalnych procedur przystosowujących, inaczej stosowanie narzędzia prowadzi do stronniczości lub faworyzacji kulturowej.

3 Procedury (rodzaje) kulturowej adaptacji testów v transkrypcja v translacja v trawestacja v parafraza v rekonstrukcja.

4 Transkrypcja -maksymalnie wierne tłumaczenie oryginalnych pozycji z zachowaniem identycznej formy graficznej, formy pytań Założenie: zarówno konstrukty, jak i zachowania są uniwersalne czy inaczej równoważne kulturowo. Celem adaptacji jest dochowanie wierności tłumaczenia oraz wierności fasadowej testu. Adaptacje transkrypcyjnesą"niezręczne" językowo i wykazują szereg wad psychometrycznych, z reguły mniej rzetelne i trafne od oryginału.

5 Translacja -wierne tłumaczenie oryginalnych pozycji, ale z możliwością wprowadzenia niezbędnych modyfikacji językowych(podobne, jak przekład literacki) Założenie: konstrukty, jak i zachowania są uniwersalne kulturowo, ale nie są uniwersalne pojęcia używane w danej kulturze do opisu zachowania.

6 Trawestacja -swobodne tłumaczenie oryginału z wprowadzaniem wielu modyfikacji sugerowanych względami językowymi i psychologicznymi (treściowymi lubpsychometrycznymi) Założenie: konstrukty psychologiczne są uniwersalne, ale nie są uniwersalne pojęcia używane w danej kulturze do opisu zachowania i nie zawsze uniwersalnesąsame zachowania Trawestacja prowadzi do uzyskania dostosowanych do danej kultury formy testu, ale może się on różnić od oryginału.

7 Parafraza -opracowanie nowego narzędzia, dla którego inspiracją jest test oryginalny. Pozycje oryginalne są wykorzystywane tylko częściowo, większość pozycji jest generowana na bazie pozycji oryginalnych Założenie: konstrukty psychologiczne są uniwersalne kulturowo, ale z reguły nie są uniwersalne zachowania -tylko część z nichma charakter równoważny kulturowo. Parafraza jest bardzo czasochłonna, ale prowadzi do uzyskania w pełni dostosowanych do danej kultury adaptacji testu.

8 Rekonstrukcja -opracowanie całkowicie nowego narzędzia, wzorowanego na teście zagranicznym, z powtórzeniem zasadniczych etapów i procedur stosowanych przy tworzeniu oryginału Założenie: zachowania z reguły nie są uniwersalne kulturowo, ale możliwe że nie są uniwersalne również konstrukty psychologiczne. Rekonstrukcja może prowadzić do uzyskania innej niż oryginalna wersji testu i jest najbardziej czasochłonną strategią adaptacji, ale prowadzi do uzyskania całkowicie dostosowanych kulturowo wersji testu.

9 Adaptacja demograficzna -przystosowanie testu przeznaczonego do badania określonej grupy do stosowania w innej grupie demograficznej Adaptacja demograficzna testu, tak jak adaptacja kulturowa, oznacza konieczność wprowadzenia specjalnych procedur przystosowujących (decentrujących -uniwersalizujących lub centrujących na kulturze danej grupy), w przeciwnym razie stosowanie testu prowadzi nieuchronnie do stronniczości lub faworyzacji demograficznej (np. seksizmu).

10 Kryteria oceny adaptacji testów Konteksty: v teorii psychologicznej v psychometryczny v celu v doświadczenia kulturowego osoby badanej v świadomości społecznej v kwalifikacji zawodowych użytkownika testu v użycia wg. Brzeziński, 1990.

11 Kontekst teorii psychologicznej Test nadbudowany na określonej teorii psychologicznej, stanowi jej operacjonalizację Kontekst psychometryczny Dbałość o zachowanie kryteriów w dobroci testu Kontekst celu Test opracowany z przeznaczeniem dla określonego użytkownika. u

12 Kontekst doświadczenia kulturowego osoby badanej Osoba posiada podobne doświadczenia kulturowe Kontekst świadomości społecznej Wiedza nt.. testowania w społecze eczeństwie, stereotypy Kontekst kwalifikacji zawodowych użytkownika testu Psycholog przygotowany teoretycznie i metodolog. Kontekst użycia Zgodnie z zaleceniami autora wersji oryginalnej.

13 Kryteria równoważności kulturowo adaptowanych testów v równoważność fasadowa (forma testu) v równoważność psychometryczna (wskaźniki dobroci pomiaru) v równoważność funkcjonalna (równoważność psychologiczna) v wierność tłumaczenia v wierność rekonstrukcji wg. Drwal, 1990.

14 Równoważność fasadowa forma graficzna testu (pytania, arkusz odpow.) liczba i kolejność pytań forma pytań liczba kategorii instrukcja i przykłady obliczanie wyników.

15 Równoważność psychometryczna równośćśrednich wyników równość wariancji korelacja między wersjami interkorelacjepytań moc dyskryminacyjna pytań rzetelność.

16 Równoważność funkcjonalna test mierzy te sama zmienną test jest przydatny do tych samych celów odporny na działanie czynników zakłócających (aprobata społeczna itp.).

17 Wierność tłumaczenia treść pytań struktura gramatyczna pytań podobieństwo leksykalne pytań stopień trudności słów i zdań (długość, konkretność, metaforyczność).

18 Wierność rekonstrukcji powtórzenie etapów konstrukcji testu (pierwotna pula pytań, sposoby selekcji pytań) sposoby sprawdzania rzetelności i trafności podobieństwo grup standaryzacyjnych i normalizacyjnych procedura badań (anonimowe, zbiorowe, selekcyjne) rodzaj norm.

19 ZAGADNIENIA 1. Procedury adaptacji kulturowej testów (transkrypcja, translacja, trawestacja, parafraza, rekonstrukcja) 2. Kryteria oceny adaptacji (konteksty teorii psychologicznej, psychometryczny, celu, doświadczenia kulturowego osoby badanej, świadomości społecznej, kwalifikacji zawodowych użytkownika testu, użycia 3. Kryteria równoważności kulturowo adaptowanych testów (fasadowa, psychometryczna, funkcjonalna, wierność tłumaczenia i rekonstrukcji).