e-seminarium "Własność intelektualna w prawie obrotu elektronicznego" Warszawa, 14 października 2011 r.

Transkrypt

1 2011 e-seminarium "Własność intelektualna w prawie obrotu elektronicznego" Warszawa, 14 października 2011 r.

2 PRELEGENCI Emilia Stępień, radca prawny Szef Działu Własności Intelektualnej Jakub Ruiz, adwokat Szef Działu Rozwiązywania Sporów Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

3 Prawne aspekty oprogramowania licencje w obrocie elektronicznym Jakub Ruiz, adwokat Szef Działu Rozwiązywania Sporów Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

4 Program komputerowy pojęcie Warszawa, 14 października 2011 r. Brak definicji programu komputerowego w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych Ochronie prawnoautorskiej podlegają elementy tekstowe programu komputerowego konkretne przedstawienie ciągu instrukcji) kod źródłowy / kod maszynowy aplikacja zintegrowana ze sprzętem komputerowym części ze stron internetowych interfejs użytkownika Nie podlegają ochronie elementy pozatekstowe (idee i zasady) oraz funkcjonalności

5 Licencja na oprogramowanie Licencja niewyłączna może być zawarta w dowolnej formie Tylko pola eksploatacji wyraźnie w niej wskazane i tylko pola eksploatacji aktualnie znane O ile umowa nie stanowi inaczej, nie można udzielać dalszych licencji (sublicencji) Domniemanie odpłatności umowy (dla każdego pola eksploatacji) Nie obejmuje nabycia własności nośnika, na którym utwór utrwalono W braku innych ustaleń, licencja tylko na 5 lat i tylko na terytorium państwa siedziby licencjobiorcy

6 Licencja o czym należy pamiętać Przy umowach z konsumentami należy pamiętać o szczególnych regulacjach dot. konsumentów, a zwłaszcza o: kontroli umowy pod względem klauzul abuzywnych (jeśli umowa jest wzorcem umowy) czy konsumentowi przysługuje prawo do odstąpienia od umowy na gruncie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów i odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny? Jeżeli łącznie z licencyjną świadczona jest usługa drogą elektroniczną (np. w przypadku udostępnienia on-line kluczy do oprogramowania) to należy pamiętać o obowiązkach z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną

7 Zwykłe korzystanie z programu Legalny użytkownik programu może podjąć czynności niezbędne do korzystania z programu zgodnie z jego przeznaczeniem, tj. m.in.: zwielokrotnianie programu tłumaczenie przystosowywanie do dokonania zmian (np. dostosowywanie programu do wymogu nowych wersji sprzętu komputerowego) poprawianie błędów testowanie pod względem zakażenia wirusami i usuwanie tych wirusów

8 Dozwolony użytek programów komputerowych Wyłączony dozwolony użytek prywatny Dozwolony użytek programów komputerowych obejmuje prawo do sporządzenia kopii zapasowej, obserwacji funkcjonowania programu oraz dekompilacji programu przysługujące wyłącznie legalnym użytkownikom programu Nie można wyłączyć tego uprawnienia w drodze umowy licencyjnej

9 Sporządzenie kopii zapasowej Prawo do sporządzenia kopii zapasowej (back-up np. na CD, DVD, a także dysku twardym czy pendrive) w celu umożliwienia eksploatacji programu w razie zniszczenia lub uszkodzenia programu posiadanego przez legalnego użytkownika: bez zgody uprawnionego jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego zgodnie z jego przeznaczeniem nie może być używana jednocześnie z programem (chyba że umowa stanowi inaczej)

10 Obserwacja funkcjonowania programu Prawo do obserwacji, badania i testowania funkcji w celu poznania idei i zasad działania programu: możliwe w trakcie wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania lub przechowywania programu komputerowego nie może prowadzić do wprowadzania zmian w strukturze programu

11 Prawo do dokonywania dekomplilacji programu Prawo do dekompilacji przysługuje, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia współdziałania niezależnie stworzonego programu (z innymi programami lub sprzętem), o ile: wykonana jest przez osobę licencjonobiorcę lub osobę działającą na jego rzecz informacje niezbędne do osiągnięcia współdziałania nie były uprzednio łatwo dostępne (niemożność uzyskania tych informacji w inny sposób niż na drodze dekompilacji) przedmiotem dekompilacji są wyłącznie te fragmenty programu, które są niezbędne do zapewnienia kompatybilności uwaga: uzyskane informacje nie mogą być zastosowane w programie, który ma istotnie podobną formę wyrażenia

12 Alternatywne formy licencji Jakub Ruiz, adwokat Szef Działu Rozwiązywania Sporów Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

13 Alternatywne licencje Udzielane na dowolny rodzaj utworów (dzieła artystyczne, programy komputerowe) Umożliwiają licencjobiorcy szeroki zakres swobody postępowania z utworem (np. modyfikację utworu, programu komputerowego) Zastępują zasadę Wszystkie prawa zastrzeżone zasadą Pewne prawa zastrzeżone przy jednoczesnym poszanowaniu zasad prawa autorskiego Open source a open content

14 Wybrane rodzaje alternanatywnych licencji Licencja GNU General Public License OpenContent License (OPL) 1.0 Licencje Creative Commons

15 Licencja GNU General Public License Największe znaczenie dla ruchu open source Licencja uprawnia licencjobiorcę do: dostępu do kodu źródłowego programu komputerowego kopiowania programu (w wersji maszynowej i źródłowej) zwielokrotniania programu (w wersji oryginalnej i zmodyfikowanej) rozpowszechniania programu (w wersji oryginalnej i zmodyfikowanej), ale na tych samych warunkach na których go uzyskał Naruszenie warunków GNU przez użytkownika = ustanie jego uprawnień z licencji = naruszenie praw autorskich

16 OpenContent License (OPL) 1.0 Zakaz modyfikowania licencji i jej nazwy 3 pola eksploatacji: zwielokrotnianie, wprowadzenie do obrotu oraz modyfikowanie (wykonanie praw zależnych) Licencja nieodpłatna Opłata za (i) nośniki, na których utwór jest rozpowszechniany, (ii) udzielenie dodatkowych gwarancji, (iii) instrukcje jak korzystać z utworu Rozpowszechnianie zmodyfikowanego utworu tylko na zasadach OpenContent License (OPL) 1.0 Szerokie wyłączenie odpowiedzialności licencjodawcy wobec licencjobiorcy oraz osób trzecich

17 Podstawowe zasady Creative Commons Uznanie autorstwa. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne pod warunkiem, że zostanie przywołane nazwisko autora pierwowzoru. Użycie niekomercyjne. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać objęty prawem autorskim utwór oraz opracowane na jego podstawie utwory zależne jedynie do celów niekomercyjnych. Na tych samych warunkach. Wolno rozprowadzać utwory zależne jedynie na podstawie licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. Bez utworów zależnych. Wolno kopiować, rozprowadzać, przedstawiać wykonywać utwór jedynie w jego oryginalnej postaci tworzenie utworów zależnych nie jest dozwolone

18 Rodzaje licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie pod warunkiem oznaczenia autorstwa. Jest to licencja gwarantująca najszersze swobody licencjobiorcy Uznanie autorstwa na tych samych warunkach 3.0 Polska Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, rozprowadzanie, przedstawianie wykonywanie utworu tak długo, jak tylko na utwory zależne będzie udzielana taka sama licencja. Jest to licencja używana przez Wikipedię i jej siostrzane projekty Uznanie autorstwa użycie niekomercyjne 3.0 Polska Licencja ta pozwala na kopiowanie, zmienianie, remiksowanie, rozprowadzanie, przedstawienie wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak utworów zależnych (mogą zostać objęte inną licencją)

19 Rodzaje licencji Creative Commons Uznanie autorstwa Bez utworów zależnych 3.0 Polska Ta licencja zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie wykonywanie utworu zarówno celach komercyjnych niekomercyjnych, pod warunkiem zachowania go oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych). Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne Na tych samych warunkach 3.0 Polska Licencja ta pozwala na rozpowszechnianie, przedstawianie wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz tak długo jak utwory zależne będą również obejmowane tą samą licencją. Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne Bez utworów zależnych 3.0 Polska Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych). Jest to najbardziej restrykycyjna z licencji Źródło:

20 Ryzyka i ograniczenia w korzystaniu z alternatywnych form licencji Ograniczenia wieczne (a więc nieodwołalne) poddanie się reżimowi open source/open content konsekwencja nie można udzielić licencji wyłącznej/przenieść prawa autorskich na podmiot trzeci bez narażenia się na odpowiedzialność odszkodowawczą obowiązek dystrybucji własnych programów zależnych w ramach open source/open content wzajemna niekompatybilność poszczególnych wzorców open content wpływa to na ograniczenie możliwości łączenia utworów na kilku rodzajach licencji niekorzystna sytuacja licencjobiorcy ze względu na zupełne (prawie zupełne) wyłączenie odpowiedzialności licencjodawcy Ryzyko nieskuteczności niektórych postanowień licencji w świetle polskiego prawa

21 Znaki towarowe w obrocie elektronicznym Emilia Stępień, radca prawny Szef Działu Własności Intelektualnej Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

22 Znak towarowy Wspólnotowy Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego jednolita ochrona na terytorium UE (27 państw) rejestracja w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante Krajowy Prawo własności przemysłowej 30 czerwca 2000 r. ( pwp ) ochrona na terytorium RP rejestracja w Urzędzie Patentowym RP Prawo do znaku trwa 10 lat od zgłoszenia i może być przedłużone na kolejne okresy w rezultacie ochrona może być wieczna.

23 Co to jest znak towarowy Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

24 Co to jest znak towarowy Znakiem towarowym może być w szczególności: wyraz rysunek ornament kolor lub kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna (w tym forma towaru lub opakowania) smak zapach dźwięk

25 Funkcje znaku towarowego Oznacza pochodzenie towaru/usługi od przedsiębiorcy Odróżnia jednego przedsiębiorcę od drugiego Służy pozyskiwaniu i utrzymywaniu klienteli danego rodzaju produktów / usług Zapewnia gwarancję jakości produktów/usług

26 Co NIE może być znakiem towarowym Oznaczenie mające charakter wyłącznie opisowy, jeśli chodzi o cechy towaru np. nie można zarejestrować oznaczenia jabłko dla jabłek, ale można dla komputerów Oznaczenie, które weszło do języka potocznego lub jest zwyczajowo używane w praktykach handlowych np. termos, gramofon, ALE adidas, xerox, aspiryna, walkman nadal są znakami towarowymi

27 Właściciel znaku towarowego może Używać znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na terytorium Polski/UE, w tym: umieszczać znak na towarach lub ich opakowaniach i oferować oraz wprowadzać do obrotu tak oznaczone towary umieszczać znak na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub świadczeniem usług posługiwać się znakiem w celu reklamy

28 Czego właściciel znaku towarowego może zakazać Bezprawnego używania w obrocie gospodarczym przez osobę trzecią Oznaczenie Towary/usługi Pozostałe przesłanki identyczne identyczne - identyczne lub podobne identyczne lub podobne do renomowanego znaku identyczne lub podobne wszystkie, nawet nieidentyczne i niepodobne wprowadzenie w błąd może przynieść używającemu nienależną korzyść, lub może być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego

29 Właściciel znaku NIE może Zakazać dalszego obrotu towarami, na których jest znak towarowy, jeśli sam uprawniony (za jego zgodą) wprowadził te towary do obrotu na terytorium EOG chyba że towary wprowadzone za zgodą/przez właściciela ulegają pogorszeniu lub zmianie Jeśli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru (części zamienne, akcesoria lub usługi) stanowi w praktyce jedyny sposób podania odbiorcom zrozumiałej i kompetentnej informacji o jego przeinaczeniu (wyrok ETS w sprawie Gilette (C-228/03)) ALE musi być to zgodne z uczciwymi praktykami w handlu Np. niedopuszczalne jest użycie znaków BMW w celu reklamowania sprzedaży lub naprawy samochodów marki BMW, jeśli sposób ich użycia mógłby wywołać wrażenie co do istnienia związków handlowych między uprawnionym do znaku a używającym go (wyrok ETS w sprawie BMW (C-63/97))

30 Przykłady użycia znaku towarowego w obrocie elektronicznym W nazwie domeny W treści strony internetowej W metatagach strony internetowej na potrzeby pozycjonowania w wyszukiwarkach W linkach sponsorowanych Na portalu aukcyjnym

31 Użycie cudzego znaku towarowego w treści strony internetowej Dozwolone na użytek prywatny w celu opiniowania produktów przez konsumentów\ w celu wyłącznie informacyjnym Niedozwolone jeśli jest używany w taki sposób, aby mogło to wywołać mylne wrażenie, że strona pochodzi od właściciela znaku towarowego, np. poprzez zamieszczenie graficznego znaku towarowego np. jeśli ktoś sprzedaje na stronie internetowej ubrania H&M to może się posługiwać słownym znakiem towarowym H&M, aby klienci wiedzieli co oferuje sprzedawca

32 Metatag Kod słowny w HTML Niewidoczny dla użytkownika Służy do opisu zawartości strony internetowej Może pokrywać się ze słowami kluczowymi wpisanymi przez użytkowników w wyszukiwarce

33 Użycie znaku towarowego w metatagach strony internetowej na potrzeby pozycjonowania w wyszukiwarkach Używanie cudzego znaku towarowego w metatagach często powoduje powstanie mylnego przekonania internautów co do powiązania istniejącego pomiędzy właścicielem strony posługującym się tym znakiem w metatagu a właścicielem znaku towarowego Czy właściciel strony internetowej może używać cudzy znak towarowy w metatagach? co do zasady NIE, gdyż: może naruszać znak towarowy może to stanowić czyn nieuczciwej konkurencji

34 Na czym polega usługa linków sponsorowanych Pozwala na wykupywanie przez właścicieli stron internetowych (reklamowców) słów kluczowych przy wykorzystaniu programu, który umożliwia skojarzenie dobranych słów kluczowych z adresem strony internetowej, którą reklamodawca chciałby promować Jeśli użytkownik wpisze w pole wyszukiwania słowo kluczowe to pojawi się w wyróżnionym polu linków sponsorowanych oddzielonych od naturalnych wyników wyszukiwania

35 Użycie cudzego znaku towarowego w usłudze linków sponsorowanych Wyrok ETS w sprawa Google/Louis Vuitton (C-236/08 do 238/08 oraz wyrok ETS w sprawie BergSpechte (C-279/08) Dostawca usługi linków sponsorowanych NIE używa znaków towarowych więc właściciel znaku NIE MOŻE mu zakazać takiego używania Właściciel znaku: MOŻE zakazać reklamodawcom użycia (podobnego albo identycznego) znaku tego właściciela jako słowa kluczowego, jeśli: ten link sponsorowany nie pozwala lub z trudnością pozwala przeciętnemu internaucie na zorientowanie się czy towary, których ona dotyczy pochodzą od właściciela znaku lub podmiotu z nim związanego czy od osoby trzeciej (nawet jeśli w treści linku nie pojawia się ten znak towarowy) stanowi to czyn nieuczciwej konkurencji

36 Użycie cudzego renomowanego znaku towarowego w usłudze linków sponsorowanych Wyrok TSUE Interflora Inc. przeciwko Marks & Spencer plc (C-323/09) Właściciel znaku renomowanego MOŻE zakazać reklamodawcom umieszczania reklam wywołanych przez słowo kluczowe (które jest podobne lub identyczne do tego znaku towarowego), gdy reklamodawca: czepie w ten sposób nienależną korzyść z charakteru odróżniającego lub z renomy znaku reklama działa na szkodę charakteru odróżniającego lub renomy znaku np. poprzez przekształcenie znaku w pojęcie rodzajowe A co jeśli reklamodawca wyraźnie zaznacza, że jego usługa jest alternatywą dla usługi właściciela znaku towarowego?

37 Jak reklamodawca używając cudzy znak może się bronić Wyrok TSUE w sprawie Portakabin v. Primakabin (C-558/08) Reklamodawca NIE może się zasłaniać użyciem cudzego znaku jako słowa kluczowego w celu informacyjnym: jeśli właściwie poinformowany i dostatecznie uważny internauta nie jest w stanie lub jedynie z trudnością może zorientować się czy reklamowane towary lub usługi pochodzą od właściciela znaku towarowego, czy od osoby trzeciej co do zasady będzie to niezgodne z praktykami w handlu i przemyśle. ALE! Reklamodawca MOŻE zamieszczać cudzy znak towarowy (identyczny lub podobny) w linkach sponsorowanych w celu reklamowania dalszej sprzedaży towarów wytworzonych lub wprowadzonych do obrotu w EOG przez właściciela znaku lub za jego zgodą, chyba że występują uzasadnione powody do takiego zakazania (np. jeśli stan towarów ulega zmianie lub pogorszeniu)

38 Użycie znaku towarowego w portalu aukcyjnym Wyrok TSUE w sprawie L'Oréal przeciwko ebay C-324/09 Właściciel portalu aukcyjnego: Zasada nie używa cudzego znaku towarowego na stronach ofert sprzedawców więc nie narusza tego znaku towarowego ALE: może być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie znaku towarowego jeśli udziela wsparcia sprzedawcom w zakresie optymalizacji prezentacji ofert sprzedaży lub ich promocji, oraz nie jest jedynie neutralnym pośrednikiem

39 Użycie znaku towarowego w portalu aukcyjnym c.d. Właściciel portalu aukcyjnego: może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli powziął wiarygodną wiadomość (niezależnie w jaki sposób) o bezprawnym charakterze informacji lub działalności sprzedawcy jego portalu i nie usunął np. aukcji naruszającej prawa powinien udzielić informacji właścicielowi znaku o sprzedawcy na portalu w celu skierowania do niego zakazu kontynuacji naruszenia. nie musi aktywnie nadzorował działalność sprzedawców w celu zidentyfikowania potencjalnych naruszeń prawa

40 Domeny i spory domenowe Jakub Ruiz Szef działu, adwokat Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

41 Domena internetowa - pojęcie Unikalne i niepowtarzalne oznaczenie przyporządkowane do adresu IP Tworzona jest za pomocą dowolnej konfiguracji, w której skład mogą wchodzić litery, cyfry oraz myślniki

42 Rodzaje domen Domeny pierwszego stopnia: domeny krajowe (cctld country code).pl,.fr,.de domena.eu domeny rodzajowe (gtld generic).org,.com,.net,.edu,.gov,.mil Domeny drugiego stopnia:.com, elementy odróżniające Domeny kolejnych stopni elementy odróżniające Pełna nazwa domeny to znaki stanowiące domeny niższego i wyższego poziomu oddzielone od siebie za pomocą kropek

43 Rodzaje domen w w w. x x x. p l element odróżniający domeny drugiego i kolejnych poziomów domena I stopnia

44 Zasady rejestracji W drodze umowy na określony czas Brak weryfikacji ze strony rejestratora czy domena nie narusza praw osób trzecich Zgoda na postępowanie arbitrażowe Kto pierwszy ten lepszy 24 października specjalna rejestracja - możliwość nabycia ok nazw z domeną.eu (w związku z unieważnieniem przez EURid na mocy decyzji Sądu Apelacyjnego w Brukseli tych nazw)

45 Charakter prawny domeny Uprawnienie do korzystania z usługi polegającej na przyporządkowaniu zarejestrowanej nazwy domeny do odpowiadającemu jej numeru IP Prawo do domeny powstaje na podstawie umowy o rejestracje i jest to prawo względne (pomiędzy rejestratorem i właścicielem domeny) Nie jest prawem bezwzględnym jak znak towarowy czy prawo autorskie tj. właściciel nie może zakazać innym naruszania jego prawa do domeny

46 Charakter prawny domeny c.d. Brak szczególnych przepisów prawnych odnoście prawa do domeny Faktyczna wyłączność do korzystania z nazwy domeny gdyż nie mogą istnieć dwie identyczne nazwy domen Domena internetowa może być przedmiotem obrotu (sprzedaży, wynajmu, dzierżawy)

47 Domena jako znak towarowy Domena może być zarejestrowana jako znak towarowy, o ile spełnia przesłanki zawarte w ustawie Prawo własności przemysłowej Urząd Patentowy udzielił prawa ochronnego na liczne nazwy domen, np.

48 Domeny a naruszenie praw do znaku towarowego Cybersquatting rejestracja lub używanie domeny zawierającej znaki towarowe (zwłaszcza renomowane) przez podmioty nie posiadające prawa do tych znaków w celu osiągnięcia określonych korzyści (odsprzedaży) Typosquatting rejestracja zmodyfikowanego znaku towarowego (bazowanie na omyłkach użytkowników) Spekulacja domenami rejestrowanie licznych domen zawierających popularne słowa (np. słowa zawarte w znakach towarowych) w celu ich odsprzedaży (różnica pomiędzy cybersquatting: rejestracja znacznej liczby domen) Domeny ośmieszające do znaków towarowych dodawane są obraźliwe słowa typu sucks w celu wyrażenie przez klientów niezadowolenia z oferowanych przez właścicieli znaków towarowych produktów

49 Brak naruszenia prawa do znaku Gdy domena nie jest używana w charakterze znaku towarowego (sama rejestracja nie jest jeszcze użyciem oznaczenia w charakterze znaku towarowego) W przypadku wykorzystania w domenie znaku słownograficznego wątpliwość czy dochodzi do naruszenia tego znaku z istoty domeny wynika, że nie można w niej zawrzeć grafiki w przypadku znaków gdzie grafika stanowi element dominujący i odróżniający zazwyczaj nie dojdzie do naruszenia w przypadku ubogiej warstwy graficznej, gdzie element słowny dominuje może dojść do naruszenia

50 Domeny a naruszenie innych praw Dobra osobiste domeny będące nazwiskami bądź pseudonimami osób trzecich domeny naruszające dobra osobiste spółek (np. renomę) Prawo do firmy Prawa autorskie bezprawne użycie firmy osoby trzeciej (lub jej elementu odróżniającego) w domenie internetowej w praktyce niezwykle rzadko dochodzi do naruszenia praw autorskich, np. w sytuacji gdy nazwa domeny zawiera tytuł utworu, który jest również utworem

51 Czyny nieuczciwej konkurencji Wprowadzanie w błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa (art. 5 UZNK) użycie w domenie firmy innego przedsiębiorcy (konieczne użycie firmy w charakterze oznaczenia innego przedsiębiorstwa) Wprowadzenie w błąd co do pochodzenia towarów lub usług (art. 10 UZNK) użycie domeny do oznaczania towarów lub usług (konieczne istnienie ryzyka wprowadzenia użytkownika w błąd) Miedzy dwoma przedsiębiorcami nie dotyczy konsumenta, który jest właścicielem domeny (chyba że wykaże się, że konsument prowadzi działalność gospodarczą w związku ze sprzedażą domen lub na stronie internetowej pod tą domeną prowadzi działalność gospodarczą)

52 Postępowanie arbitrażowe w Polsce Spór o domenę.pl Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji (SDPI) oraz Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie (SAGIK) Zapis na sąd polubowny w razie odmowy abonenta podpisania klauzuli arbitrażowej następuje rozwiązanie umowy z rejestratorem (NASK) uwaga: jeśli właścicielem domeny jest konsument to klauzula arbitrażowa może stanowić klauzulę abuzywną konsument może odmówić jej podpisania i spór rozstrzygnie sąd powszechny Konieczne jest uznanie wyroku sądu polubownego przez sąd powszechny Możliwość wniesienia skargi do sądu powszechnego o uchylenie wyroku sądu polubownego

53 Ogólne zasady postępowania arbitrażowego Niezależność oraz bezstronność arbitrów Co do zasady postępowanie ma charakter zaoczny, ale istnieje możliwość przeprowadzenia rozprawy i dowodu ze świadków, z opinii biegłych Poufność E-komunikacja Zakaz kontaktu z arbitrem bez udziału drugiej strony

54 Pozostałe procedury Warszawa, 14 października 2011 r. Arbitration Center for.eu Disputes (ADR.eu): trzeba wykazać, że rejestracja jest (i) bezprawna, (ii) bez uzasadnionego interesu lub (iii) w złej wierze The Word Intellectual Property Organization Arbitration and Mediation Center (WIPO) zgodnie z zasadami UDPR: trzeba wykazać złą wiarę posiadacza domeny Postępowanie przed sądami powszechnymi

55 Prawne aspekty funkcjonowania serwisów umieszczających na swoich stronach dzieła artystyczne Emilia Stępień Szef działu własności intelektualnej, radca prawny Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

56 Domena publiczna/ Dozwolony użytek Prawa autorskie majątkowe wygasają po 70 latach od śmierci jego autora można korzystać bez zgody autora i zapłaty wynagrodzenia W pewnych okolicznościach można korzystać z utworów bez zgody autora mimo, że prawa majątkowe trwają Dozwolony użytek prywatny na własny użytek niekomercyjny Dozwolony użytek publiczny w szczególnych przypadkach, gdy jest to uzasadnione interesem publicznym w uzyskaniu swobodnego dostępu do pewnych materiałów chronionych prawem autorskim (np. szkoły, ośrodki dokumentacji itp.)

57 Dozwolony użytek c.d. Dozwolony użytek jest legalny jeśli: utwór wcześniej udostępniono publicznie za zgodą twórcy Wskazano (i) imię i nazwisko twórcy i (ii) źródła podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości - nie trzeba, gdy: gdy nie można uzyskać kompletnych danych co do twórcy i źródła gdy rodzaj utworu uniemożliwia podanie twórcy i źródła np. fotografia pomnika Dozwolony użytek nie może: naruszać normalnego korzystania z utworu, ani godzić w interesy twórcy Przy dokonywaniu oceny należy wyważyć interesy autora i interes społeczny

58 Dozwolony użytek prywatny Korzystanie z utworu na użytek: Własny Osób pozostających w związku osobistym w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego TAK stała, nieformalna, prywatna więź oparta na wspólnych spotkaniach, rozmowach, zainteresowaniach czy innego rodzaju towarzyskich powiązaniach (w tym w Internecie) NIE jednorazowe relacje lub oparte wyłącznie na konieczności wspólnego przebywania (np. studenci na jednym roku)

59 Dozwolony użytek prywatny c.d. Nie może służyć celom komercyjnym korzystającego własne cele zawodowe Nie dotyczy: programów komputerowych budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektonicznourbanistycznego elektronicznych baz danych, chyba, że dotyczy własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym

60 Dozwolony użytek publiczny przedruk Dozwolone jest udostępnianie publiczne dla celów informacyjnych w prasie, radiu i telewizji: bez wynagrodzenia: sprawozdań o aktualnych wydarzeniach krótkich wyciągów ze sprawozdań i artykułów, o których mowa powyżej przeglądów publikacji i utworów rozpowszechnionych mów wygłoszonych na publicznych zebraniach i rozprawach nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów utworów jednej osoby krótkich streszczeń rozpowszechnionych utworów za wynagrodzeniem: aktualnych artykułów na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że wyraźnie zastrzeżono, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione aktualnych wypowiedzi i fotografii reporterskich

61 Dozwolony użytek publiczny przedruk c.d. Prawo przedruku stosuje się odpowiednio do udostępniania powyższych utworów w Internecie w celach informacyjnych nie tylko przez prasę, radio czy telewizję, ale także inne podmioty Powyższe utwory można udostępniać publicznie w oryginale lub w tłumaczeniu Dozwolone jest przytaczanie w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach utworów udostępnianych podczas tych wydarzeń - w granicach uzasadnionych celem informacji Aby przedruk był legalny należy: zadbać o integralność i rzetelne wykorzystanie nie jest dozwolone dokonywanie jakichkolwiek zmian także w tytule

62 Dozwolony użytek publiczny prawo cytatu Dozwolone jest przytaczanie: w utworach stanowiących samoistną całość urywków utworów (np. powieści) lub drobnych utworów w całości (np. sentencji, trenów, fraszek) w zakresie uzasadnionym: wyjaśnianiem cel informacyjny, poparciu własnego poglądu, uczynieniu własnych wywodów bardziej zrozumiałymi nauczaniem analizą krytyczną prawami gatunku twórczości np. w działalności parodystycznej, kabaretowej oraz karykaturze politycznej

63 Dozwolony użytek publiczny prawo cytatu c.d. Jak długi może być cytat? nie ma konkretnej odpowiedzi oceniać należy w relacji do nowego utworu i do funkcji jaką w nim pełni. cytowany urywek lub nawet cały drobny utwór musi pozostawać w takiej proporcji do wkładu własnej twórczości, aby nie było wątpliwości co do tego, że powstało własne, samodzielne dzieło SN , I CK 232/04

64 Umieszczanie utworów w Internecie Browsing & caching Dozwolone jest przejściowe powielanie utworów usprawniające korzystanie z Internetu. Można powielać utwór bez zgody twórcy, gdy: jest to przejściowe lub incydentalne nie ma samodzielnego znaczenia gospodarczego stanowi integralną i podstawową część procesu technologicznego ma na celu wyłącznie umożliwienie przekazania utworu między osobami przy użyciu systemu teleinformatycznego przez pośrednika LUB ma na celu zgodne z prawem korzystanie z utworu

65 Umieszczanie utworów w Internecie c.d. Odpowiedzialność za treści umieszczane na portalach internetowych (np. portale udostępniające blogi, fora internetowe, umożliwiające wymianę plików) użytkownik portalu, który zamieszcza utwór bezprawnie może być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich portal internetowy, na którym umieszczany utwór jeśli nie monitoruje zawartości portalu i nie wie, że znajdują się na nim bezprawne treści - nie ponosi za nie odpowiedzialności gdy otrzyma wiarygodną wiadomość o tym, że znajdują się na nim bezprawne treści zobowiązany jest zablokować do nich dostęp jeśli nie zablokuje ich po uzyskaniu wiarygodnej wiadomości może być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich

66 Umieszczanie utworów w Internecie c.d. Linki Według doktryny: linkowanie nie jest rozpowszechnianiem utworu, więc autor umieszczający utwór w na stronie internetowej musi godzić się z faktem, że inne osoby będą umieszczać odesłania do niego na własnych stronach Według sądu apelacyjnego w Warszawie (orzeczenie z dnia r., sygn. I ACa 564/04), gdy chodzi o wizerunek osoby fizycznej, jest odwrotnie - zamieszczenie bezpośredniego odesłania (deep link) do rekomendowanej witryny internetowej, z pominięciem strony głównej, zawierającej zdjęcia danej osoby, stanowi rozpowszechnienie jej wizerunku

67 Ochrona prawa do wizerunku Aby publicznie udostępnić wizerunek innej osoby, niezbędne jest uzyskanie jej zgody. wizerunek rozpoznawalna podobizna osoby fizycznej (cechy fizyczne danej osoby pozwalające na jej identyfikacje) także dodatkowe utrwalone elementy związane z zawodem jak charakteryzacja, ubiór, sposób poruszania się (wyrok w sprawie Pigwa ) głos zgoda karykatura nie może być domniemana chyba, że osobie zapłacono za pozowanie brak wymaganej formy, ale to udostępniający utwór ma obowiązek udowodnić, że taką zgodę otrzymał dalsze udostępnianie konieczna oddzielna zgoda

68 Ochrona prawa do wizerunku c.d. Nie wymaga zgody publiczne udostępnianie: wizerunku osoby powszechnie znanej, wykonanego w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych wykorzystanie wizerunku możliwe jedynie w związku z relacjonowaniem wykonywania takich funkcji wizerunku osoby, gdy stanowi jedynie szczegół całości (takiego jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza) TAK gdy wizerunek elementem całości np. filmu, fotografii, obrazu, gdzie nie jest on elementem kluczowym w razie usunięcia wizerunku, nie zmieniłby się przedmiot i charakter obrazu NIE obrazy skadrowane 10 sekundowe zatrzymanie kamery na twarzy osoby uznano za udostępnienie wizerunku, które nie stanowi szczegółu całości

69 Spory o naruszenie własności intelektualnej Emilia Stępień Szef działu własności intelektualnej, radca prawny Bird & Bird Maciej Gawroński Sp. k.

70 Podstawy prawne roszczeń Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

71 Roszczenia cywilne (Pr. aut. + PWP + nieuczciwa konkurencja) Przed naruszeniem Zaprzestanie działań grożących naruszeniom W razie naruszenia zaniechanie naruszenia usunięcie skutków naruszenia zniszczenie/ wycofanie z obrotu towarów i urządzeń służących do wyprodukowania towarów publikacja orzeczenia/informacji/przeprosin

72 Roszczenia cywilne (Pr. aut. + PWP + nieuczciwa konkurencja) c.d. W razie naruszenia wydanie uzyskanych korzyści odszkodowanie na zasadach ogólnych albo przy znakach towarowych w wysokości stosownego wynagrodzenia lub opłaty licencyjnej przy prawach autorskich w wysokości 2x (naruszenie niezawinione) lub 3x (naruszenie zawinione) stosownego wynagrodzenia (przy pr. majątkowych) zadośćuczynienie (przy zawinionym naruszeniu autorskich praw majątkowych) zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny

73 Roszczenia o zabezpieczenie i roszczenia informacyjne Zabezpieczenia roszczeń Roszczenie informacyjne Zabezpieczenie dowodów Możliwość wniesienia powyższych wniosków przed wszczęciem albo w trakcie postępowania

74 Postępowanie zabezpieczające Przy naruszeniu własności intelektualnej brak wstrzymania naruszeń na czas procesu powoduje nieodwracalne skutki np. nie można cofnąć sprzedanych towarów opatrzonych podrobionym znakiem towarowym Najczęściej żąda się zaniechania naruszenia na czas procesu Należy uprawdopodobnić (nie udowodnić!) naruszenie

75 Roszczenie informacyjne Właściciel prawa może żądać, żeby sąd nakazał: naruszającemu prawa autorskie/znak towarowy udzielenie informacji i udostępnienia określonej dokumentacji innej osobie udzielenie informacji a ta osoba posiada towary/korzysta z usług/ uczestniczy w produkcji, wytwarzaniu, dystrybucji towarów lub usług naruszających prawa autorskie na celu uzyskania bezpośrednio zysku lub innej korzyści ekonomicznej, przy czym nie obejmuje to działania konsumentów będących w dobrej wierze Informacje/udostępnienie dokumentacji o pochodzeniu sieciach dystrybucji ilości i cenie towarów lub usług naruszających prawa autorskie/znak towarowy

76 Zabezpieczenie dowodów Cel gromadzenie materiału dowodowego przez właściciela prawa własności intelektualnej Dowodami mogą być: rozsądnej wielkości próbki dokumenty bankowe, finansowe lub handlowe, które znajdują się pod kontrolą strony przeciwnej

77 Czyny zabronione w Internecie Handel towarami z podrobionym znakiem towarowym (tj. znak identyczny lub niemożliwy do odróżnienia) np. sprzedawanie podróbek za pośrednictwem strony internetowej Udostępnianie publiczne cudzego utworu, a także przygotowanie do udostępniania w wersji oryginalnej / opracowania/ artystyczne wykonanie/ fonogram/ wideogram/ nadanie bez uprawnienia lub w brew jego warunkom kara jest wyższa jeśli działanie to jest stałym źródłem dochodu czy było dokonane w celu uzyskania korzyści majątkowej np. rozpowszechnianie utworów muzycznych We wszystkich przypadkach odpowiedzialność uzależniona od winy sprawcy

78 Wady i zalety postępowań Karnych zalety po złożeniu wniosku o ściganie przez uprawnionego prokuratura z urzędu prowadzi postępowanie ograniczona rola uprawnionego wady trudności dowodowe w wykazaniu winy ograniczony katalog działań będących naruszeniem Cywilnych zalety więcej działań stanowi naruszenie wady trudność prowadzenia postępowania ze względu na rygory postępowania gospodarczego np. prekluzję dowodową brak wyspecjalizowanych sądów rozpatrujących spory z zakresu własności intelektualnej (za wyjątkiem Sądu Wspólnotowego Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych)

79 Dziękujemy &Bird&Bird Emilia Stępień Jakub Ruiz Bird & Bird Maciej Gawroński sp. k. ul. ks. Ignacego Jana Skorupki Warszawa Tel: Fax: Bird & Bird is an international legal practice comprising Bird & Bird LLP and its affiliated businesses.

80 Dziękujemy za udział w seminarium. Zapraszamy do odwiedzenia strony Punktu kontaktowego: 80