Pod znakiem opiekuńczego węża

Transkrypt

1 NR 1 (06) MARZEC Pod znakiem opiekuńczego węża Firma mikro rusza po pieniądze Koniec finansowych problemów polskich innowatorów NUMER SPECJALNY KWARTALNIKA INKUBATORA TECHNOLOGICZNEGO PPNT FUAM

2 SPIS TREŚCI TEMAT NUMERU / 4 Pod znakiem opiekuńczego węża Na ty z twórczością i przedsię biorczością / 6 Konsekwencje Zasady 20/80 INNOWACYJNE REGIONY / 8 Firma mikro rusza po pieniądze Z POZNANIA / 10 Z nami wybijesz się ponad przeciętność POZNAŃ / 12 Z prespektywy młodego przedsiębiorcy forum inwestycyjne POLSKA / 16 Koniec finansowych problemów polskich innowatorów Fundusze wkroczyły do gry przewodnik po funduszach / 18 PLATO czyli PLATON Innowacje z dostawą do drzwi Wsparcie dla innowacji i wiedzy w programie współpracy międzyregionalnej INFORMACJE, WYDARZENIA, ZA PROSZENIA / 18 REDAKCJA: Anna Tórz-Rzepczyńska (red. nacz.), Jacek Guliński, Paweł Bartoszek, Maciej Nowak PROJEKT, SKŁAD: Morski Studio Graficzne DRUK: Zakłady Poligraficzne Serigraf ISSN / IQ / NR 1 /

3 SŁOWO WSTĘPNE Szanowni Państwo, Gdy ponad dwa miesiące temu zastanawiałam się nad koncepcją tego numeru kwartalnika IQ zadzwonił telefon. Kolejna osoba pytała, w jaki sposób mogłaby zdobyć pieniądze na rozkręcenie własnej firmy. Była to jedna z dziesiątek rozmów na ten temat. Pomyślałam, że warto zebrać w jednym miejscu informacje o różnych źródłach pozyskiwania środków na założenie i prowadzenie własnej firmy. Efektem tych rozważań i rozmów jest numer IQ, który oddaję w Państwa ręce. Zapraszam do lektury artykułów napisanych przez młodych przedsiębiorców, którzy dzielą się swoimi doświadczeniami z kontaktów z instytucjami finansującymi działalność początkujących firm. Uzupełnieniem tych relacji są materiały charakteryzujące poszczególne formy wspierania rozwoju mikroprzedsiębiorstw, artykuły przybliżające programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz kolejny odcinek cyklu Na ty z twórczością i przedsiębiorczością tym razem poruszający kwestię skutków niedbałości w prowadzeniu biznesu. Polecam też opowieść o pytonie oraz rozrastającej się pajęczynie. Anna Tórz

4 temat numeru Agnieszka Fiedler Zespół projektu CambridgePYTHON CambridgePYTHON to projekt wspierający innowacyjną przedsiębiorczość akademicką realizowany z wykorzystaniem metod wypracowanych w Cambridge. W centrum zainteresowania projektu znajdują się głównie przedsięwzięcia z dziedziny Informatyki i Telekomunikacji (ICT Information and Communication Technology). Pod znakiem opiekuńczego węża Cambridge Nazwa tego sławnego brytyjskiego uniwersytetu znalazła się w tytule projektu nie bez przyczyny. Inspiracją do powstania Cambridge PYTHON była bowiem działalność tej uczelni i skupionej wokół niej Doliny Krzemowej oraz specyficzna filozofia patrzenia na naukę i biznes, w myśl której traktuje się je jak dwa dopełniające się elementy nauka inspiruje menedżerów, a biznes poprzez komercjalizację odkryć naukowych przyczynia się do rozwoju gospodarczego. W modelu anglosaskim podkreśla się szczególny charakter współpracy nauki i biznesu. Co więcej, współpraca ta musi być osadzona w odpowiednim środowisku. Owo otoczenie to społeczność ludzi otwartych i pragmatycznych, wśród których są zarówno badacze, jak i przedsiębiorcy, menedżerowie i przedstawiciele instytucji finansowych. Siłą tej grupy nie są poszczególni jej członkowie, ale relacje pomiędzy nimi. I właśnie łatwość nawiązywania kontaktów biznesowych, dostępność kapitału, bliskość młodych naukowców i ekspertów przesądza o efektywności inkubacji przedsięwzięć innowacyjnych. Python Również drugi człon nazwy słowo PYTHON ma swoje korzenie w Cambridge. Wykładający tam prof. Shailendra Vyakarnam (Shail), użył pojęcia pythoning, jako terminu opisującego bardziej zaawansowany system wspierania rozwoju przedsiębiorczości akademickiej. Według niego samo wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości w tradycyjnym rozumieniu, której synonimem jest inkubator, to za mało. Shail porównał proces inkubowania innowacyjnych firm do opieki pytona nad swoim potomstwem. Ten gatunek węża składa jaja, które natychmiast po złożeniu sklejają się ze sobą. Dzięki temu pyton może owinąć się wokół nich i zapewnić im odpowiednią temperaturę do rozwoju. Po około stu dniach wykluwają się młode są silne i gotowe do samodzielnego życia. Model Cambridge jest w swej istocie stworzony na podobieństwo tego doskonałego inkubatora biologicznego. Zdaniem prof. Vyakarnama, infrastruktura jakkolwiek bardzo ważna ma znaczenie 4 / IQ / NR 1 /

5 temat numeru drugorzędne, natomiast najważniejszymi elementami w procesie inkubacji są odpowiednia atmosfera oraz ludzie zaangażowani we wspieranie startujących przedsięwzięć. Shail twierdzi, że powstające przedsięwzięcia potrzebują przede wszystkim osadzenia w odpowiedniej kulturze przedsiębiorczości i oparcia swoich działań na życzliwym otoczeniu społecznym. Stąd idea oplatania powstających przedsięwzięć siecią kontaktów i oparcie tego pomysłu na sposobie, w jaki pyton opiekuje się potomstwem. Projekt Celem projektu CambridgePYTHON jest nauczanie młodych ludzi przedsiębiorczego myślenia, a także stworzenie sieci połączeń społecznych między innowatorami a ludźmi biznesu. Nad jego realizacją czuwa ponad dwudziestoosobowa grupa młodych naukowców oraz studentów wiodących warszawskich uczelni, m.in.: Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Warszawskiej, Szkoły Głównej Handlowej oraz Wojskowej Akademii Technicznej, sprawdzonych we wcześniejszych działaniach. Zespół zarządzający to specjaliści z różnych dziedzin mający doświadczenie zarówno w biznesie, jak i nowych technologiach. Projekt jest wspierany przez: Ambasadę Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w Warszawie, University of Cambridge, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, polskich inwestorów wysokiego ryzyka oraz kilka, działających pro publico bono, firm konsultingowych, prawniczych, public relations oraz innych instytucji i przedsiębiorstw. 3xW albo 4xI Realizacja projektu rozpoczęła się w marcu 2007 r. Wówczas to odbyła się pilotażowa edycja konkursu Wiesz, Wymyśl, Wygraj!. Konkurs skierowany głównie do studentów i młodych naukowców miał wskazać najlepsze pomysły na biznes, głównie z dziedziny technologii informacyjnych (ICT), i pomóc w uzyskaniu funduszy ze strony kapitału prywatnego. Zwycięzcy, zamiast coraz powszechniejej umiejętności tworzenia biznesplanu i kilku tysięcy złotych na start, mieli szansę otrzymać fundusze na wprowadzenie swojej firmy na rynek, a od specjalistów z innych dziedzin, know-how jak skutecznie na nim funkcjonować. Pierwsza edycja konkursu została podzielona na trzy etapy. W trakcie pierwszego - Information&Inspiration trwającego od marca do czerwca 2007 r. przyjmowane były zgłoszenia. Spośród prawie 50 aplikacji (wszystkie z obszaru ICT), do drugiego etapu (Improvement) wybrano ostatecznie 14 pomysłów. Ich autorzy, przy wsparciu firm konsultingowych (McKinsey&Company, Grupa Strategia, Milstar) oraz zespołu CambridgePYTHON, przez całe wakacje dopracowywali swoje propozycje inwestycyjne. Po trzech miesiącach intensywnej pracy, w trzecim etapie (Investment) znalazło się 7 zespołów. Jesienią zaprezentowały one swoje projekty potencjalnym inwestorom. W rezultacie 5 pomysłów otrzymało propozycje finansowania. Niektóre z nich od kilku równocześnie! W chwili obecnej część zespołów jest już na etapie zaawansowanych negocjacji. Edukacja Aby dodatkowo propagować tematykę przedsiębiorczości w środowisku akademickim, zespół projektu CambridgePYTHON przeprowadził na Politechnice Warszawskiej ogólnouczelniany wykład pt. Nauka i biznes, czyli jak robią to w Cambridge. Wykład, który odbył się w semestrze zimowym 2007/2008, był dostępny również dla studentów i doktorantów Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk. Jego formuła oparta została na programie Enterprise Tuesday, którego autorem jest prof. Shailendra Vyakarnam. Zajęcia wzorowano na wykładach prowadzonych w Judge Business School University of Cambridge. Ich celem było zapoznanie uczestników z metodami komercjalizacji wyników badań naukowych na przykładzie wzorców zaczerpniętych z University of Cambridge oraz zaprezentowanie możliwości przeniesienia doświadczeń anglosaskich na grunt polski. II edycja 14 lutego b.r. zainaugurowana została II edycja konkursu Wiesz, Wymyśl, Wygraj!. Uroczystość, która odbyła się w siedzibie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., swoją obecnością uświetnili m.in. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Barbara Kudrycka oraz konsul generalny Wielkiej Brytanii Paul Fox. Gościem honorowym był prof. Shailendra Vyakarnam. Obecna edycja konkursu jest przeprowadzana analogicznie do poprzedniej. W tym roku organizatorzy chcieliby zachęcić do udziału w konkursie osoby z pomysłami z pogranicza ICT, np. inżynierii materiałowej lub biotechnologii. Powinny one zgłaszać się do końca maja, za pośrednictwem formularza zamieszczonego na stronie internetowej projektu IQ / NR 1 / 2008 / 5

6 Na ty z twórczością i przedsiębiorczością Jan D. Antoszkiewicz Prof. zw. dr hab. Dziekan Wydziału w Warszawie Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania oraz Clark University, Prezes i współwłaściciel Leo May Consulting Sp. z o.o. Dyrektor Ośrodka Innowacji Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości Jesteśmy młodzi, chcemy działać, szybko, jak najszybciej osiągać imponujące wyniki! Uważamy, że myślimy globalnie, ale nie zwracamy uwagi na szczegóły. Odcinek trzeci Konsekwencje Zasady 20/80, czyli prawo Pareto w różnych dziedzinach życia Diabeł ukryty w szczegółach W pierwszym odcinku podkreślałem, że dobrze mieć pomysł, najlepiej dobry pomysł. Jeszcze lepiej, gdy nasz pomysł daje się szybko urzeczywistnić bez stresów i specjalnych utrudnień. Niestety, w praktyce gospodarczej jest to rzadki przypadek. Zwróciłem także uwagę, że myślenie pozytywne to główny motor myślenia twórczego (czyli znajdowania pomysłów) i katalizator postaw przedsiębiorczych. W drugim odcinku omówiłem zasadę Pareto, inaczej zwaną zasadą 20/80. Innymi słowy, wskazywałem gdzie szukać, aby mieć najlepsze wyniki. W tym odcinku pragnę się zająć pewnym ważnym zjawiskiem, które jest konsekwencją zasady Pareto, a w szczególności konsekwencją braku dbałości o szczegóły. Brak dbałości o szczegóły, zarówno w wykonywanej pracy, w podejmowanych działaniach, jak i w życiu codziennym, jest zaprzeczeniem i odwrotnością nastawienia pozytywnego. Puszczenie spraw na żywioł, czy brak zadbania w pracy o detale, w konsekwencji zawsze wiedzie do negatywnych wyników. Przedsiębiorczy człowiek student, menedżer przywiązuje ogromną wagę do szczegółów, wiedząc że w ostatecznym rozrachunku mają one zasadnicze znaczenie dla jakości efektów. Innymi słowy, odpuszczanie sobie w dowolnej dziedzinie życia, ma istotne znaczenie dla efektywności i skuteczności w osiąganiu rezultatów. Rozbite okna Na początku lat 80-tych XX w., w artykule Broken Windows w Atlantic Monthly, James Q. Wilson i George L. Kelling, na potrzeby kryminologii sformułowali Teorię rozbitych okien. Szybko okazało się, że ma ona znacznie szersze zastosowanie. Z powodzeniem może być odniesiona do funkcjonowania biznesu czy aktywności studenckiej. Ma także swoje olbrzymie znaczenie w działaniach związanych z przedsiębiorczością i innowacyjnością. Autorzy tego podejścia zauważyli, że rozbite okno, które nie zostało naprawione, wysyła niezwykle ważny sygnał pokazuje, że właściciel budynku nie zauważa problemu, bądź że nie zależy mu na jego rozwiązaniu. W danej okolicy wszystko jest dozwolone, bezkarnie można robić czy mówić co nam się podoba (mówienie co nam się podoba wcale nie oznacza demokracji). Taka postawa, nie tylko coraz bardziej oddala nas od zdrowej demokracji, lecz niebezpiecznie popycha nas w stronę anarchii. Stąd podświadomy przekaz w tej okolicy nikt o nie dba o porządek, nie ma gospodarza, mogą zatem bezkarnie uchodzić drobne nieprawości, kradzieże, napaści, niszczenie ścian budynków... Sytuacja sugeruje: rób to co ci się podoba, nikogo to nie obchodzi. Dlatego szybko dochodzi do eskalacji przemocy. Wilson i Kelling wykazali, że rozbite okno zdawałoby się samo w sobie będące drobnym incydentem może szybko doprowadzać do lawiny problemów znacznie poważniejszych. To pozornie drobne zdarzenie, mały szczegół, wyraźnie sygnalizuje, że ludzie odpowiedzialni za ten teren albo nie radzą sobie z sytuacją, albo nie są nią zainteresowani (czytaj: nie obchodzą ich szczegóły), a więc każdy może robić co mu się rzewnie podoba, a to prowadzi do bezprawia. Bezkarność może lawinowo przekształcić się w poważne naruszenia prawa. Praktyka Krytycy przyjęli tę teorię ze sceptycyzmem, wychodząc z założenia, że poświęcenie uwagi drobnym wykroczeniom, których zawsze jest dużo (Uwaga! Pareto obowiązuje!) spowoduje, że mniej czasu poświęcimy na znacznie poważniejsze przestępstwa. Praktyka jednak bardzo wyraźnie potwierdziła słuszność teorii Wilsona i Kellinga. Szczególnie zaświadczyły o tym działania, które wprowadził w 1994 r., w Nowym Yorku, jego burmistrz Rudolf Guliani twórca i konsekwentny realizator polityki zero tolerancji. Polityka ta była stosowana w odniesieniu do wszystkich przestępstw popełnianych w tej metropolii, a celem było bezpieczniejsze miasto. Tak się stało! Działania rozpoczął od zwalczania drobnych wykroczeń, pozbycia się prostytutek i sutenerów z Times Square, czy usunięcia graffiti z wagonów metra. Statystki potwierdziły słuszność tej polityki w ciągu kolejnych lat spadła liczba morderstw, pobić, rozbojów i innych przestępstw z użyciem siły. A wszystko zaczęło się od graffiti w wagonach metra! W tym miejscu należy zauważyć, iż nie powinno się porównywać polityki Guliani ego z podejściem zero tolerancji sformułowanym przez pewnego ministra, gdyż jego stosunek do tego ważnego problemu był wybiórczym potraktowaniem zagadnienia. Skutki niedbałości Na rozbite okno należy patrzeć, jak na zdarzenie, któremu nie poświęciliśmy należytej uwagi, a które zachęca do odpuszczania sobie. Ten mechanizm można zaobserwować także w biznesie. Bez profesjonalnej opieki (czytaj: sprawnego zarządzania), firma przestaje należycie funkcjonować. Brak 6 / IQ / NR 1 /

7 Na ty z twórczością i przedsiębiorczością menedżera, powoduje stopniowe rozprężanie funkcjonowania firmy, a w efekcie obniżone wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa. Brak dbałości o pozornie mało ważne szczegóły może stać się istotną informacją dla otoczenia. Klient otrzymuje negatywny sygnał o relacjach wewnątrz przedsiębiorstwa. Postrzega firmę, jako podmiot, któremu nie zależy na dobrym imieniu, który nie potrafi dotrzymywać zobowiązań, jest źle zarządzany. Dochodzi do wniosku, że przedsiębiorstwo tak się rozrosło, że przestało troszczyć się o klienta, pozostawiając istotne sprawy swojemu losowi. Każda taka opinia może być początkiem końca firmy. Osoba przedsiębiorcza dba o szczegóły intuicyjnie wyczuwając, że każde odpuszczenie sobie zachęca innych, aby czynili podobnie. W takim przypadku przedsięwzięcie, zamiast prowadzić do sukcesu, powoli rozmywa się i rozpada. Wielu menedżerów uważa, że drobiazgi nie mają znaczenia, a potem dziwi się, że zamiast spodziewanych sukcesów przychodzą niespodziewane porażki. Staropolskie przysłowie powiada, że diabeł jest ukryty w szczegółach. Jego nowa wersja mówi o rozbitych oknach. Od diabła do okien Staropolskie przysłowie powiada, że diabeł jest ukryty w szczegółach. Jego nowa wersja mówi o rozbitych oknach. Oba te stwierdzenia można interpretować poprzez Zasadę Pareto. Obowiązuje tu jej szczególny przypadek 5/50, czyli zdarzenia dotyczące zachowań w sferze trywialnej. Oznacza to, że połowa naszych zachowań czy działań daje tylko do 5% efektów. W tym przypadku poprzez małe zaniechania powstają znaczące efekty (negatywne). Warto więc raz jeszcze przypomnieć wybitną intuicję Johanna Wolfganga von Goethe, który zauważył, że rzeczy najbardziej istotnych, nigdy nie wolno zostawiać, na łasce rzeczy najmniej istotnych. Mam nadzieję, że wspólnie uda nam się odkryć ciekawe zdarzenia w Waszym życiu, które układały się lub podlegały zasadzie 20/80, jak również zidentyfikować szczegóły, które zgodnie z zasadą 5/50 prowadziły na manowce. IQ / NR 1 / 2008 / 7

8 innowacyjne regiony Firma mikro rusza po pieniądze Magdalena Mejer Medic-Travel Wojciech Przygocki Inkubator Technologiczny, Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM Czy doskonały pomysł wystarczy, aby osiągnąć sukces w biznesie? Być może. Jednak bez wystarczającego kapitału nawet najlepiej rokujące przedsięwzięcie może nie sprostać trudnościom, jakie na nie czyhają. Warto sprawdzić o jakie środki, gdzie i na jakich warunkach może starać się o nie początkujący przedsiębiorca. O zaletach i wadach poszczególnych źródeł finansowania opowie Magdalena Mejer współwłaścicielka firmy Medic-Tavel, laureatka konkursu Pomysł na biznes. Początek drogi W ubiegłym roku brałam udział w VI edycji konkursu Pomysł na biznes finansowanego w ramach działania 2.5 ZPORR Promocja przedsiębiorczości wspomina Magdalena Mejer. Na decyzję o wzięciu udziału w tym przedsięwzięciu wpływ miała na pewno możliwość wzięcia udziału w szkoleniach i skorzystania z doradztwa. Jednak tym, co ostatecznie zaważyło była szansa otrzymania wsparcia finansowego. Okazało się ono znaczącą pomocą i impulsem do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej w wybranej przez nas branży turystyce zdrowotnej. Niestety wsparcie uzyskanie w ramach Działania 2.5 ZPORR nie zaspokoiło w pełni potrzeb finansowych mojego przedsiębiorstwa. Problemem okazał się fakt, że środki pochodzące z funduszy strukturalnych mogły zostać przeznaczane wyłącznie na zakup środków trwałych, np. sprzętu, oprogramowania, wyposażenia biura. Nie mogłam ich przeznaczać na działania marketingowe, reklamę, a nawet na przygotowanie strony internetowej czy obowiązkowe ubezpieczenie organizatorów turystyki. Przygoda z WARP-em Własne środki również okazały się niewystarczające. Dlatego zdecydowałam się na skorzystanie z oferty Funduszu Pożyczkowego Wielkopolskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości sp. z o.o., gdzie można pozyskać kapitał także na środki obrotowe. Brałam również pod uwagę pożyczkę w Funduszu Mikro, ale oferowane tam kwoty okazały się dla mnie niewystarczające. Początkowo planowałam zaciągnięcie pożyczki w wysokości ok zł, ale szybko okazało się, że nie mam wystarczających zabezpieczeń wymaganych przez WARP, aby otrzymać taką kwotę. Na szczęście niespodziewanie z pomocą finansową przyszli przyjaciele i mogłam wnioskować o mniejszą kwotę. Pożyczanie od znajomych jest może niezręczne, ale za to o wiele tańsze, gdyż nie wiąże się z koniecznością płacenia prowizji czy odsetek. W WARP odsetki należą wprawdzie do jednych z najniższych, ale mimo wszystko stanowią dość wysoki dodatkowy koszt. Na etapie kompletowania wniosku o pożyczkę okazało się, że trzeba do niego załączyć ogromną ilość dokumentów, których uzyskanie jest czasochłonne i kosztowne. Na szczęście pracownicy WARP byli bardzo życzliwi i służyli radą. Po zebraniu wszystkich dokumentów, udokumentowaniu wkładu własnego oraz wskazaniu, na co chcę przeznaczyć pieniądze, w ciągu kilkunastu dni przyznano mi pożyczkę. Wszystkie formalności trwały około półtora miesiąca. Korzystając ze środków przyznanych przez WARP mam możliwość 3-miesięcznej karencji w spłacie. Na wydanie pieniędzy mam pół roku. Po tym okresie muszę wykazać, jakie wydatki poniosłam i czy są one zgodne z przedstawionymi wcześniej planami. Fundusze strukturalne wczoraj i dziś Konkurs Pomysł na biznes i wsparcie dla osób rozpoczynających działalność umożliwiły mi łagodny start w biznesie, jednak potrzebne były kolejne inwestycje w firmę. Dokładnie przeanalizowałam wszystkie za i przeciw poszczególnych źródeł pozyskania. Miałam obawy związane ze spłatą pożyczki. Jednak w moim przypadku pozytywy przeważyły. Zresztą bez reklamy i promocji nie mielibyśmy szansy osiągnięcia naszego celu, jakim jest rozwój biura podróży i działania w branży turystyki zdrowotnej oraz spełnienia marzenia bycia przedsiębiorcą. Gdzie szukać pieniędzy? Program Operacyjny Kapitał Ludzki, działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia W ramach projektów udzielone zostanie wsparcie dla osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą, które będzie obejmowało m.in.: doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej; przyznanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości do wysokości stanowiącej równowartość 40 tys. zł na osobę; wsparcie pomostowe w okresie od 6 do 12 miesięcy od dnia zarejestrowania działalności gospodarczej, obejmujące m.in. doradztwo oraz pomoc w efektywnym wykorzystaniu dotacji. Projekty będą realizowane przez instytucje wspierające przedsiębiorczość na terenie Wielkopolski, które uzyskają dofinansowanie w ramach konkursu ogłoszonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu w III kwartale 2008 r. 8 / IQ / NR 1 /

9 innowacyjne regiony Fundusz Pożyczkowy Wielkopolskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o. O udzielenie pożyczki w Funduszu Pożyczkowym Wielkopolskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości ubiegać mogą się mali przedsiębiorcy z województwa wielkopolskiego oraz absolwenci i bezrobotni rozpoczynający działalność gospodarczą na terenie tego województwa. Zasady udzielania pożyczek w Wielkopolskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.: Pożyczka stanowi uzupełnienie środków własnych pożyczkobiorcy, minimalna wielkość wkładu własnego wynosi 25% przedsięwzięcia inwestycyjnego. Maksymalna jednostkowa kwota pożyczki wynosi nie więcej niż 120 tys. zł. Pożyczka jest udzielana maksymalnie na okres do 60 miesięcy. Oprocentowanie pożyczek wynosi 6,42% w skali roku (od 2 stycznia 2008 r.). Maksymalny okres karencji wynosi 6 miesięcy. Od przyznanej pożyczki pobiera się prowizję. Rozpatrzenie przez Agencję wniosku o pożyczkę nie może przekroczyć 20 dni roboczych od daty złożenia kompletnego wniosku. zł), lub projekty doradcze (poziom dofinansowania wynosi maksymalnie 60 tys. zł). W 2008 r. w ramach I konkursu 7,5 mln zł zostało przeznaczonych na projekty inwestycyjne, a 0,5 mln zł na projekty doradcze. Terminy: konkurs I r. konkurs II planowany jest na III kwartał 2008 r. Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych Z oferty Poznańskiego Funduszu Poręczeń Kredytowych mogą skorzystać przedsiębiorstwa z Województwa Wielkopolskiego zaliczane do grupy MŚP, które prowadzą działalność co najmniej 6 miesięcy. Maksymalna kwota jednego poręczenia nie może obecnie przekroczyć 650 tys. zł. Z tytułu udzielonego poręczenia Fundusz odpowiada do kwoty nie większej niż 60% kwoty udzielonego kredytu lub pożyczki bankowej (kapitału). Fundusz udziela poręczenia na okres spłaty kredytu lub pożyczki powiększony o jeden miesiąc. Maksymalny okres poręczenia nie może przekroczyć 5 lat. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny, działanie 1.1 Rozwój Mikroprzedsiębiorstw O dofinansowanie mogą starać się podmioty, które: posiadają status mikroprzedsiębiorstwa i które rozpoczęły działalność gospodarczą nie wcześniej niż 2 lata przed dniem złożenia wniosku, prowadzą działalność i/lub mają siedzibę na terytorium województwa wielkopolskiego; Poziom dofinansowania może wynosić maksymalnie 60%. Wsparcie może być przeznaczone na projekty inwestycyjne (poziom dofinansowania wynosi maksymalnie 200 tys. IQ / NR 1 / 2008 / 9

10 Z POZNANIA Aneta Murakowska Chcesz skutecznie promować swoją firmę? Zawrzeć ciekawe znajomości? Szukasz kontaktów, pracy, zleceń? A może po prostu masz ochotę na smaczne śniadanie? Jeśli na choć jedno pytanie odpowiedziałeś tak, to Klub Networkingu, organizowany przez CreativeMedia wizerunek-doradztwo-szkolenia w Hotelu Sheraton, jest inicjatywą dla Ciebie! Z nami wybijesz się ponad przeciętność Budowanie marki to przede wszystkim promowanie talentów, pasji oraz umiejętności. Bezpośrednia rozmowa, czy wspólne spędzanie czasu, na równi z tradycyjną aktywnością zawodową, pozwalają budować wysoką pozycję firmy. Największym problemem jest pozyskiwanie kontrahentów, kiedy strony się nie znają mówi Marta Gierlińska, właścicielka agencji reklamowej GreatFruits. Mnóstwo ofert dostajemy drogą elektroniczną i często uznajemy je za spam. Podczas spotkań, takich jak śniadanie Klubu Networkingu, dystans skraca się w sposób naturalny i łatwiej prowadzić rozmowy. To kwestia zaufania. Spotkałam kilka firm, z którymi już współpracowałam, nawiązałam kontakty z nowymi, myślę, że to dobry znak! Rozbudowana sieć kontaktów, to większe możliwości informowania o sukcesach swojej firmy. W porównaniu z Warszawą czy Krakowem, w Poznaniu nie było efektywnej współpracy w środowisku przedsiębiorców wynika z wypowiedzi wielkopolskich biznesmenów. To z myślą o nich firma CreativeMedia wizerunekdoradztwo-szkolenia stworzyła i prowadzi Klub Networkingu Poznań mój biznes, który działa od 2006r. i spotyka się z ogromnym zainteresowaniem. Moim celem jest stworzenie w Poznaniu rosnącej grupy przedsiębiorczych ludzi, którzy będą wzajemnie rekomendować swe usługi wyjaśnia Aneta Murakowska, właścicielka firmy CreativeMedia. Na całym świecie wiadomo, że klientów, nowe zlecenia i kontrakty najskuteczniej zdobywa się dzięki referencjom. Zasadą działania klubu jest, by każdy z zaproszonych gości przyprowadzał znajomego zajmującego się inną branżą. Prawnik przyprowadza lekarza, rolnik nauczyciela, kucharz księgowego. Chodzi o jak największą różnorodność wyjaśnia Murakowska. Śniadania biznesowe odbywają się raz w miesiącu, wczesnym rankiem, w gościnnych wnętrzach Sheraton Poznań Hotel. Najpierw następuje swobodna wymiana wizytówek. Każda stojąca samotnie osoba od razu przedstawiana jest któremuś z gości a zatem i osoby przebojowe, i te nieśmiałe mają okazję zaprezentować swoją firmę i aktywnie uczestniczyć w spotkaniu. Następnie goście zasiadają do śniadania. Prezentowana jest idea klubu, po czym każdy z obecnych wygłasza mowę windującą, czyli trwającą kilka sekund, zwięzłą i atrakcyjnie przedstawioną, prezentację swojej firmy lub jej osiągnięć. Na każdym spotkaniu poznańscy biznesmeni mają także okazję wziąć udział w krótkim warsztacie prowadzonym przez profesjonalnego trenera biznesu. Doskonalą zatem umiejętności negocjacyjne, autoprezentację, sztukę uwodzenia. Spotkania zaplanowane są na półtorej godziny, ale zazwyczaj trwają o wiele dłużej, gdyż uczestnicy śniadania zostają, by omówić z potencjalnymi partnerami biznesowymi wspólne przedsięwzięcia nowe znajomości biznesowe szybko owocują wymiernymi korzyściami. Co najmniej dwie osoby zgłosiły się do mnie na lekcje języka angielskiego. Pomysł z Klubem to strzał w dziesiątkę. Uważam, że ta inicjatywa była bardzo potrzebna na poznańskim rynku mówi Joanna Olejnik, z Centrum Nauczania Języków Obcych Friends. To zupełnie nowa forma nawiązywania kontaktów, i to jest najcenniejsze. Druga kwestia, to możliwość skonfrontowania podczas warsztatów swoich umiejętności i dowiedzenia się wielu nowych rzeczy dodaje Piotr Jordanowski, z Impact Consulting. Networking to także forum, na którym organizatorzy propagują ideę odpowiedzialnego biznesu. Klub ułatwia młody ludziom start w życie zawodowe. Dzięki klubowi znacznie wzrosło zainteresowania młodych ludzi na praktyki oraz staże. Na spotkaniach pojawiają się również oferty pracy, które normalnie nie zaistnieją na rynku. To niesamowite! Przyszedłem tu, ponieważ szukam pracy. Mam doświadczenie jako asystent. Jedną z pierwszych osób, z którą wymieniłem wizytówki był Wojciech Winkel, z firmy Tempus Telecom, który poszukiwał właśnie... asystenta! Zdaje się, że dostałem pracę cieszył się Tomasz Paulus, stały bywalec spotkań. Organizatorzy planują także rozpoczęcie współpracy z organizacjami pozarządowymi, działającymi na rzecz niepełnosprawnych. Ich udział w śniadaniach i bezpośrednie rozmowy z potencjalnymi pracodawcami ułatwią niepełnosprawnym szukanie pracy. 10 / IQ / NR 1 /

11 IQ / NR 1 / 2008 / 11

12 Poznań Adam Okoń Ximplant medical systems Warszawa Poszukiwanie źródeł finansowania działalności gospodarczej jest dla młodych przedsiębiorców bardzo frustrujące. Pieniądze najłatwiej uzyskać tym, którzy ich już nie potrzebują... Kiedy firma działa, banki i potencjalni inwestorzy pchają się drzwiami i oknami, przy wyjściu czatuje przedstawiciel firmy leasingowej, a telefon urywa się od ofert kredytów bez zabezpieczenia. Z prespektywy młodego przedsiębiorcy forum inwestycyjne 12 / IQ / NR 5 /

13 poznań Trudne początki Niestety, kiedy młody przedsiębiorca nie posiada nic poza doskonałym pomysłem, sprawa jest cokolwiek trudniejsza, choć nie beznadziejna. Pierwszym i podstawowym źródłem finansowania, którego nie można lekceważyć, są własne oszczędności oraz pomoc rodziny. Trzeba też pamiętać, że młode firmy mają niesamowitą zdolność przetrwania na rynku dysponując niewielką ilością gotówki. Czy nowo zakładanej firmie internetowej naprawdę potrzebny jest serwer z RAID i klimatyzowaną salą? Może nie warto obciążać firmowego budżetu wysokimi kosztami i uruchomić firmę na tanim serwerze wynajętym w centrum kolokacyjnym za kilkanaście euro miesięcznie. Działającej już firmie znacznie łatwiej będzie kupić wymarzony sprzęt, a na początku nie będzie specjalną ujmą korzystanie z mniej wyrafinowanych urządzeń. Przestrzegam jednak przed typowym dla młodych niedoszacowaniem tzw. kosztów minimalnych. Kiedy uruchamiałem swoją pierwszą w życiu poważną firmę gabinet implantologiczny koszty jego otwarcia (do momentu przyjęcia pierwszego pacjenta) oceniłem na zł. Dysponowałem połową tej kwoty, resztę miałem zamiar pozyskać w postaci kredytów, a cały sprzęt zamierzałem leasingować. Tak naprawdę wydałem cztery razy tyle gotówki i gdyby nie pomoc rodziny pewnie bym przepadł. Uwaga na pułapki! Będąc właścicielem stabilnej, dającej utrzymanie mojej rodzinie, firmy medycznej, postanowiłem spełnić marzenia. Chciałem uruchomić innowacyjną firmę, produkującą implanty, które wymyśliłem w trakcie pracy nad moim doktoratem (niedokończonym z powodu uruchamiania pierwszej działalności Trwa nabór uczestników do III edycji Forum Inwestycyjnego Do wzięcia udziału w Forum zapraszamy przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą zorientowaną na innowacje lub nowe technologie, którzy poszukują wsparcia merytorycznego ekspertów oraz pieniędzy na rozwój firmy i realizację nowych pomysłów biznesowych. Najbliższe Forum zaplanowane jest na czerwiec br. Udział w nim jest nieodpłatny. Pomysły na biznes są chronione klauzulą poufności. Zainteresowanych zapraszamy do pobrania aplikacji ze strony pl i przesłania jej mailem na adres inqbator@ppnt.poznan.pl do dnia 31 maja 2008 r. gospodarczej). Poprzez moich przyjaciół na Zachodzie i dzięki ich poleceniu, zostałem zaproszony na rozmowę z właścicielem jednej z najpotężniejszych niemieckich firm medycznych. W spotkaniu wziąłem udział ja i, jako drugi oferent, jeden z szacownych profesorów polskich, którego miałem zaszczyt przy okazji poznać, a wcześniej kojarzyłem z rewelacyjnych publikacji z mojej dziedziny. Obaj nie mieliśmy pieniędzy na opatentowanie swoich pomysłów. Przed prezentacją nie podpisaliśmy żadnej umowy w sprawie ochrony naszych pomysłów przed ich ujawnieniem. Mieliśmy tylko krótkie, 30-minutowe wykłady. Swoje wystąpienie ograniczyłem do przedstawienia pomysłu w wersji, której nie można było łatwo ukraść, czyli zrealizować bez mojego udziału. Ze zgrozą patrzyłem na profesora, który przedstawił cały pomysł, ze wszystkimi wzorami, rysunkami, a już z prawdziwym przerażeniem na szybkość robienia notatek przez inne osoby na sali. Mój pomysł został odrzucony jako niedochodowy (leczenie rozszczepu podniebienia za mało takich pacjentów). Jednocześnie polski profesor, który jako jedyny rozumiał drugie dno mojego wykładu przestał mnie nagle traktować jak uczniaka, tylko z fascynacją zaczął snuć wizje wspólnych prac naukowych. Dwa lata później dowiedziałem się, że zgodnie z moim przeczuciem firma niemiecka ukradła pomysł profesora a mój pozostawał nie zrealizowany. Mam nadzieję spotkać się z nim ponownie, kiedy to ja będę właścicielem firmy produkcyjnej. Inne drogi W międzyczasie poszukiwałem innych możliwości sfinansowania moich pomysłów. Dostałem się do warszawskiego inkubatora technologii Technoport i uruchomiłem tam za niewielkie pieniądze małe laboratorium. Zostałem też zaproszony przez poznański Inkubator Technologiczny PPNT FUAM do udziału w drugiej edycji Forum Inwestycyjnego. Podobało mi się podpisanie profesjonalnej umowy o nieujawnianiu informacji. Tak to powinno wyglądać... Jako starszy i lepiej przygotowany kolega, skupiłem na sobie zainteresowanie obecnego tam przedstawiciela funduszu inwestycyjnego. Na pocieszenie innym mogę powiedzieć, że fundusz miał w nazwie Bio, a moja firma była jedynym przedsiębiorstwem z branży medycznej. Fundusz zaproponował mi kolejne spotkanie w Warszawie, na które przybyłem ze swoimi przyjaciółmi profesorami. Mieliśmy założyć spółkę, produkującą nasze wspólne pomysły. Pomysły zostały przedstawione i okazały się bardzo interesujące dla funduszu. Należy podkreślić aktywny udział przedstawiciela funduszu w przygotowaniu profesjonalnego biznesplanu i jego nieocenione dla mnie lekarza, a nie biznesmena wsparcie merytoryczne w zaplanowaniu finansów. Schody zaczęły się na etapie ustalania udziałów w spółce i wkładu funduszu. Fundusz zaproponował ze swojej strony ogromne pieniądze i nasz wkład w postaci patentów, jednak z zastrzeżeniem kontrolnego pakietu akcji dla siebie. Jak to się skończyło? Jeszcze się nie skończyło ale zaczęło toczyć się w tempie przyprawiającym mnie o zawrót głowy. Jak napisałem we wstępie, teraz kiedy już możemy swobodniej działać, zgłosili się: fundusz, prywatny polski inwestor, bank i firma leasingowa. Przeliczamy teraz wartość udziałów w firmie na koszt zainwestowanych przez potencjalnego kontrahenta pieniędzy. To czysta inżynieria finansowa i prawdopodobnie temat na następny artykuł... Młodzi przedsiębiorcy: trzymam kciuki również za wasze negocjacje! IQ / NR 1 / 2008 / 13

14 polska dr Piotr Tamowicz niezależny doradca ekonomiczny, w latach pracownik gdańskiego IBnGR p.tamowicz@icg.gda.pl Mówienie o klęsce kapitałowego urodzaju jest jeszcze przedwczesne, ale niewątpliwie ubiegły rok można uznać za przełomowy w tworzeniu infrastruktury finansowania innowacyjnych projektów. Po wielu latach utyskiwania na krótkowzroczność i konserwatyzm rynków finansowych na naszych oczach rodzą się trzy segmenty rynku kapitałowego, kluczowe dla finansowania małych firm, w tym przede wszystkim innowacyjnych startup ów. Koniec finansowych problemów polskich innowatorów Mam tu na myśli sektor funduszy seed i venture capital oraz rynek nieformalnych inwestorów kapitałowych popularnie zwanych business angels (aniołowie biznesu). Dopełnieniem tego jest rynek New- Connect, stanowiący przedsionek warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Te trzy segmenty tworzą kompleksową, wzajemnie się uzupełniającą ofertę kapitałową pozwalającą na coraz bardziej efektywne dopasowanie zróżnicowanych preferencji obu stron rynku (przedsiębiorców i inwestorów). Aniołowie z pieniędzmi Chronologicznie pierwszym elementem nowej kapitałowej rzeczywistości byli polscy business angels. Ślady ich działalności można odnaleźć w transakcjach z połowy ubiegłej dekady. Jednak dopiero za sprawą nowego pokolenia aniołów wyrosłego na fali internetowej hossy rynek ten nabrał wigoru i stał się bardziej widoczny. Olbrzymie znaczenie dla spopularyzowania tej formy finansowania i nadania jej elementarnego ładu organizacyjnego miało powstanie w grudniu 2003 roku stowarzyszenia PolBAN (Polska Sieć Aniołów Biznesu) oraz kilkanaście miesięcy później (kwiecień 2005) Lewiatan Business Angels. Zainteresowanie tym rynkiem znalazło obecnie także swój regionalny wymiar w postaci trzech nowych organizacji: SILBAN (Śląska Sieć Aniołów Biznesu), RESIK (małopolska Regionalna Sieć Inwestorów Kapitałowych) oraz LSAB (Lubelska Sieć Aniołów Biznesu). Z dosyć skąpych danych na temat transakcji zawieranych przez business angels można wnosić, że na rynku funkcjonuje najprawdopodobniej około inwestorów (aktywnych i potencjalnych), w tym około inwestorów zaawansowanych (takich, którzy posiadają na swoim koncie 3-4 zrealizowane projekty). Ich inwestycje na ogół kształtują się w przedziale 0,5-1 mln zł, sporadycznie wykraczając w górę poza ten przedział. Niewątpliwie preferencje sektorowe business angels są i będą skoncentrowane wokół biznesów z tradycyjnej ekonomii. Myli się jednak ten, kto sądzi, iż unikają oni innowacji i technologicznych startup ów. Przykłady na potwierdzenie tej tezy nietrudno znaleźć. Dzięki inwestycji Krzysztofa Wingerta wieloletniego prezesa polskiej filii koncernu SHARP spółka Cama Soft z Pomorskiego Parku Naukowo- Technologicznego w Gdyni wytwarzająca zaawansowany software bazujący na sieciach neuronowych, zyskała niepowtarzalną szansę dynamicznego rozwoju. Dokapitalizowanie przez 14 / IQ / NR 1 /

15 polska anioła biznesu Piotr Wilama, współzałożyciela portalu Onet.pl warszawskiej spółki KTE dra Krzysztofa Kucharczyka (wynalazcy prawdopodobnie najlepszego na świecie analizatora białek i DNA tzw. DNA POINTER II) stworzyło możliwość wejścia tej firmy na rynki zachodnie. Taką samą szansę od losu otrzymała spółka MedicAlgorithmics z warszawskiego Technoportu wprowadzająca na rynek własny wynalazek w postaci supernowoczesnego kieszonkowego analizatora EKG do zdalnego wykrywania arytmii serca. Zalążki Oferta kapitałowa polskich business angels w połowie ubiegłego roku została uzupełniona dzięki uruchomieniu w ramach poddziałania SPO WKP sześciu funduszy zalążkowych dysponujących łącznie kapitałem (publicznym i prywatnym) 136 mln zł. Dzięki tym środkom w ciągu najbliższych 2-3 lat zasilonych zostanie najprawdopodobniej około 60 projektów (przy inwestycjach w granicach 2-3,5 mln zł). Na tym jednak nie koniec. Pod koniec ubiegłego roku swoją aktywność zapoczątkował Krajowy Fundusz Kapitałowy. Dwóm funduszom przydzielił on blisko 47 mln zł, a w ciągu najbliższych 2-3 lat rozdzieli dodatkowe 180 mln euro. Jeśli więc zsumujemy tą podaż kapitału, pamiętając że na rynku są jeszcze inne fundusze inwestujące w innowacje (np. MCI Management, BMP), to okazuje się, że w sumie na rynku na polskich technostarterów oczekuje grubo ponad miliard złotych kwota o jakiej jeszcze niedawno nikt nie marzył. O tym, w jakim kierunku może pójść lokowanie środków, może świadczyć przykład jednej z pierwszych inwestycji, jakiej dokonał Business Angel Seedfund (jeden ze wspomnianej szóstki funduszy zalążkowych) w spółkę Polymem założoną przez kilku profesorów Politechniki Warszawskiej produkującą membrany polipropylenowe. NewConnect Elementem uzupełniającym kapitałowy i menedżerski wigor business angels oraz rosnący jak na drożdżach sektor funduszy seed i venture capital jest niewątpliwie New- Connect. Utworzony pod koniec sierpnia 2007 roku przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie rynek NewConnect, mający status tzw. alternatywnego systemu obrotu, w założeniu Chronologicznie pierwszym elementem nowej kapitałowej rzeczywistości byli polscy business angels. Ślady ich działalności można odnaleźć w transakcjach z połowy ubiegłej dekady. Problemem, który obecnie spędza sen z powiek przedstawicielom funduszy i inwestorów jest dostęp do szerokiego strumienia ciekawych i gotowych do inwestycji projektów. został uruchomiony z myślą o innowacyjnych spółkach znajdujących się we wczesnych fazach rozwoju. Głównym atutem rynku są niskie koszty dostępu do kapitału (wymóg sporządzenia jedynie tzw. dokumentu informacyjnego) oraz niewielkie bieżące wymogi informacyjne. O atrakcyjności tego rozwiązania dla spółek technologicznych mogą świadczyć plany wejścia na NewConncect ogłoszone przez takie start-upy jak Euroimplant (materiały do inżynierii tkankowej), ATHON HT (wdrożenie technologii MTT do utylizacji niebezpiecznych odpadów) czy Denco Logic (właściciel patentu na Slidepad, komputerowe urządzenie, które może zastępować klasyczną mysz). NewConnect może wspierać technostarterów także pośrednio, jako platforma do uruchamiania funduszy venture capital. Takie właśnie rozwiązanie wybrały fundusze Inwest Connect S.A. oraz Blumerang Pre IPO, które w ten sposób zgromadzone środki inwestują następnie w spółki portfelowe. Haczyk Problemem, który obecnie spędza sen z powiek przedstawicielom funduszy i inwestorów jest dostęp do szerokiego strumienia ciekawych i gotowych do inwestycji projektów. Szkoda, że o budowaniu tzw. gotowości inwestycyjnej nie pomyślano kilka lata wcześniej. No cóż, będzie trochę trudniej, ale miejmy nadzieję, że te opóźnienia uda się szybko nadrobić. Wielkie tu pole do popisu dla naszych parków naukowo-technologicznych. Regularny i kompleksowy przegląd stanu regionalnych zasobów przedsiębiorczości i przyciąganie do siebie najciekawszych projektów pozwoli na stworzenie zagłębi innowacyjnego biznesu, co wydatnie ułatwi inwestorom alokację kapitału. Parki powinny też tworzyć sieci eksperckie służące funduszom i aniołom biznesu za zaplecze do pozyskiwania wiarygodnych ocen (ekspertyz) rozpatrywanych aplikacji. IQ / NR 1 / 2008 / 15

16 polska Krzysztof B. Matusiak Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce Maciej Nowak Inkubator Technologiczny, Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM Młodzi przedsiębiorcy, szukając źródeł finansowania działalności swoich firm, zwracają się do banków, nie wahają się również stanąć do wyścigu o fundusze unijne. Ostatnio jednak obserwuje się nową tendencję coraz większą rolę w dostarczaniu kapitału zewnętrznego przedstawicielom sektora MŚP odgrywają fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeń kredytowych oraz fundusze kapitału zalążkowego (Seed Capital). Potencjał tych instytucji został poddany dogłębnej analizie w najnowszym raporcie Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce (SOOIPP). Fundusze wkroczyły do gry Lokalne i regionalne Fundusze Pożyczkowe (FP) Lokalne i regionalne Fundusze Pożyczkowe są jednostkami parabankowymi, które z założenia wspierają lokalny rozwój społeczno-ekonomiczny (por: tab.1). Cel ten osiągają poprzez wspomaganie powstawania nowych przedsiębiorstw i miejsc pracy oraz propagowanie postaw przedsiębiorczych. Tym, co wyróżnia FP spośród podobnych instytucji (np. banków komercyjnych), jest łączenie oferty informacyjno-szkoleniowej z udzielaniem wsparcia finansowego. FP są doskonałym rozwiązaniem dla wszystkich tych, którzy z różnych względów nie mogą skorzystać z ofert banków komercyjnych. Istotą ich funkcjonowania jest pomoc finansowa, udzielana w formie preferencyjnych pożyczek. Kredyty są dostępne dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą oraz dobrze rokujących mikrusów oraz innych firm z sektora MŚP. Koncepcja tworzenia powiązań pomiędzy FP, a ośrodkami innowacji i przedsiębiorczości, przyczynia się do wyeliminowania pośrednictwa banków. Tym samym zredukowane zostają koszty obsługi kredytu. Niemniej ważny jest również fakt angażowania w działania podejmowane przez FP przedstawicieli społeczności lokalnych. Dzięki temu FP są bardziej wiarygodne i cieszą się większym zaufaniem. Na pytanie, jak wygląda funkcjonowanie krajowych FP w praktyce, odpowiada wspomniany wcześniej raport SOOIPP. Najbardziej rozpowszechnioną formą pomocy finansowej jest udzielanie pożyczek, które w przypadku większości FP łączą się z proponowaniem przedsiębiorcom usług uzupełniających doradztwa, pomocy w uzyskaniu kredytu, montażu finansowego. Do preferowanych zabezpieczeń zaliczają się: weksel własny in blanco, poręczenie osób fizycznych oraz hipoteka. Zazwyczaj stosowane są co najmniej dwie formy zabezpieczeń. Średni wskaźnik opłacalności kształtuje się na poziomie 95,9%, co świadczy o zasadności funkcjonowania FP. Fundusze poręczeń kredytowych (FPK) Formą zbliżoną do FP są Fundusze Poręczeń Kredytowych. Świadczą one pomoc finansową w formie poręczeń małym, rozwojowym firmom nieposiadającym odpowiedniej historii kredytowej lub wystarczających zabezpieczeń, wymaganych przez banki komercyjne. FPK tworzone są głównie z inicjatywy władz samorządowych (od szczebla lokalnego po wojewódzki). O zaangażowaniu samorządów świadczy fakt, iż co czwarta złotówka ze środków zgromadzonych w ramach systemu finansowego, została przekazana właśnie przez samorządy gmin, województw lub powiatów. Z opracowania wynika, iż poręczenia dotyczą zazwyczaj 50-80% wielkości wnioskowanego kredytu. Poziom tego zaangażowania zależny jest od wewnętrznych ustaleń poszczególnych funduszy oraz rodzaju poręczanego przedsięwzięcia. Jak wynika z analizy dotychczas udzielonych poręczeń, korzystały z nich głównie firmy handlowe (39%), usługowe (31%), produkcyjne (18%) oraz budowlane (8%). Poręczane kredyty wykorzystano przede wszystkim na sfinansowanie kapitału obrotowego (70%), rzadziej na cele inwestycyjne (30%). Jeżeli chodzi o wielkość firm korzystających z oferty FPK, to aż 72% stanowiły mikroprzedsiębiorstwa. Przeciętnie, do funduszu zgłasza się 10 osób miesięcznie, z czego co druga podejmuje decyzję o złożeniu wniosku. Pomimo istnienia barier, o większej lub mniejszej wadze (por: tab.2), dzięki tej formie pomocy finansowej zostało utworzonych ponad 12 tys. miejsc pracy. Należy jednak zaznaczyć, iż duża część funduszy nie jest w stanie na bieżąco monitorować skutków działalności, stąd możliwe, iż w rzeczywistości efekty te są jeszcze bardziej imponujące. Fundusze kapitału zalążkowego (FKZ) Istotą funkcjonowania Funduszy Kapitału Zalążkowego (Seed Capital) jest dokonywanie inwestycji w niewielkie firmy ( mikrusy, MŚP) znajdujące się we wczesnej fazie rozwoju pro- 16 / IQ / NR 1 /

17 polska wadzonej działalności. Najczęściej z tej formy dofinansowania korzystają przedsiębiorstwa, które pracują nad nowym produktem lub usługą, bądź sprzedają je już w niewielkim zakresie, nieprzynoszącym jeszcze zysków. Fundusze dokonują inwestycji głównie poprzez objęcie udziałów lub akcji finansowanej spółki. Maksymalna wielkość inwestycji w złotych wynosi równowartość miliona euro. FKZ wspomagają dynamiczny rozwój finansowanej firmy oraz wzrost jej wartości rynkowej. Środki oferowane przez FKZ z założenia mają charakter kapitału długoterminowego (zazwyczaj 3 do 7 lat). Korzystanie z nich nie jest obciążone bieżącą spłatą odsetek. Daje to możliwość utrzymania płynności finansowej młodym spółkom. To z kolei ma szczególne znaczenie w przypadku firm działających w obszarach nowych technologii, charakteryzujących się dużą kapitałochłonnością. Istotnym elementem inwestycji FKZ jest udzielanie wsparcia biznesowego w zakresie marketingu, sprzedaży czy finansów. Dla startujących firm, taka oferta często okazuje się dużo bardziej istotna niż samo finansowanie. Dzięki powstaniu Funduszy Kapitału Zalążkowego, na co niemały wpływ miało wyasygnowanie na ten cel środków w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (działanie 1.2.3), pojawiły się nowe możliwości. Łatwiej jest obecnie pozyskać wsparcie kapitałowe komercjalizacji odkryć naukowych i wyników prac badawczo-rozwojowych, czyli elementów niezbędnych do wzrostu konkurencyjności polskiej gospodarki. Pierwsze doświadczenia funduszy wskazują jednak, że niewiele jest dobrze przygotowanych projektów inwestycyjnych. Problemem jest brak odpowiedniego zespołu założycieli i menedżerów. Często w opisie przedsięwzięcia brakuje informacji o kluczowych elementach planowanego przedsięwzięcia sytuacji na rynku, produkcie, sposobie działania firmy, harmonogramie, prognozach finansowych itp. W latach , w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, zarezerwowano duże środki na rozwój Krajowego Funduszu Kapitałowego ( fundusz funduszy ). Z tego względu już niedługo możemy spodziewać się uruchomienia kolejnych oraz intensyfikacji działalności obecnych, doświadczonych już FKZ. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy na oficjalną stronę Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce ( gdzie zamieszczono pełną wersję raportu, do pobrania w postaci pliku PDF. Publikacja w wersji książkowej lub elektronicznej na nośniku CD dostępna jest w biurze SOOIPP. Cele priorytetowe Funduszy Pożyczkowych: a) krótkookresowe: - udzielanie kredytów bezrobotnym i zagrożonym bezrobociem, - wsparcie finansowe rozwojowych przedsięwzięć, generujących nowe miejsca pracy. b) długookresowe: - finansowanie początkowej fazy tworzenia firmy; - współpraca z ośrodkami szkoleniowodoradczymi, inkubatoram i przedsiębiorczości i innymi instytucjami rozwoju lokalnego, - promocja samozatrudnienia jako narzędzia aktywnej walki z bezrobociem, - propagowanie postaw przedsiębiorczych i integracja FP ze społecznością lokalną. Bariery rozwoju aktywności Funduszy Pożyczek Kredytowych: - problemy we współpracy z instytucjami finansowymi, - zbyt mały kapitał własny, - nieprecyzyjne regulacje prawne, - spadające oprocentowanie lokat bankowych, - małe zainteresowanie ze strony beneficjentów, - brak wsparcia ze strony samorządu regionalnego. Opracowano na podstawie ocen dyrektorów FPK (raport SOOIPP) IQ / NR 1 / 2008 / 17

18 przewodnik po funduszach Kevin Logist Advisor Talent Development Izba Handlowa w Leuven Czy Platon to nie antyczny filozof grecki? Tak, w rzeczy samej! Będąc uczniem Sokratesa i nauczycielem Arystotelesa, w znaczący sposób wpłynął na podstawy dzisiejszej cywilizacji Zachodu. Platon był znany przede wszystkim z preferowania dialogu jako narzędzia nauczania. Wierzył, że dobra i uzasadniona dyskusja jest wartością wyższą, niż proste przekazywanie informacji pojedynczym uczniom. Właśnie filozofii dyskusji, głoszonej przez greckiego myśliciela, zawdzięcza swoją nazwę projekt PLATO. PLATO czyli PLATON Czym jest PLATO? Projekt PLATO został powołany i jest finansowany przez rząd Flandrii oraz współfinansowany przez władze regionalne Brabancji Flamandzkiej. Jego realizatorem jest Flamandzka Izba Handlowa, a dokładniej każda z ośmiu Flamandzkich Izb Handlowych. Projekt jest kierowany do przedsiębiorstw z sektora MŚP, a jego ideą jest wcielanie w życie zasady opiekuńczości (ang. godparenthood, hol. peterschap ). Zasada ta zakłada współpracę dużych firm z przedsiębiorcami z sektora MŚP. Firmy o silnej pozycji na regionalnym rynku, podejmują się roli opiekunów. Oferują swoją pomoc małym przedsiębiorstwom, które dzięki wspólnym działaniom mają okazję, poprzez naukę i wymianę doświadczeń, uzyskać przewagę biznesową. Takie kontakty sprzyjają także profesjonalizacji codziennej działalności biznesowej MŚP. Klucz do sukcesu Przyjrzyjmy się dokładniej, na czym polega koncepcja projektu PLATO. Warto to uczynić, gdyż realizuje się coraz więcej tego typu projektów, a właśnie ten może się poszczycić sukcesami. PLATO realizuje się według dwóch schematów: pierwszy (zwany wielotematycznym), zakłada przeprowadzenie w ciągu dwóch lat około 20 spotkań; obejmują one szeroki zakres zagadnień od zarządzania zasobami ludzkimi, poprzez kwestie finansowe, po sprzedaż i marketing. drugie podejście polega na omawianiu, podczas spotkań odbywających się na przestrzeni roku, mniejszej ilości wątków (zazwyczaj od jednego do trzech tematów); dzięki temu możliwa jest głębsza analiza interesujących nas przedmiotów. Zazwyczaj w programie wielotematycznym bierze udział około przedsiębiorstw (uczestników) oraz firm-opiekunów. Zostają oni podzieleni na małe grupy, w skład których wchodzi około 15 uczestników oraz 3 opiekunów. Grupy zawsze dobiera się w taki sposób, aby ich członków łączyły wspólne problemy i bolączki czy podobne grupy klientów etc. Co więcej nie umieszcza się w tej samej grupie firm, które mogą ze sobą bezpośrednio konkurować. Unika się w ten sposób dwuznacznych sytuacji i nieuczciwego wykorzystywania informacji uzyskanych w toku np. omawiania strategii rozwoju firmy. Wszyscy się uczą PLATO nie koncentruje się jednak tylko na szkoleniu lub edukowaniu przedsiębiorców, lecz dąży do łączenia obu tych elementów. Głównym elementem projektu są comiesięczne spotkania małych grup przedsiębiorców, podczas których dyskutują oni na wybrane przez siebie tematy. Przyczynkiem do zajmującej dyskusji bywa postawienie kontrowersyjnej tezy, czy wydanie krótkiego oświadczenia. Rolą opiekunów jest takie przygotowanie spotkań (m.in. poprzez rozpoznanie słabych i mocnych stron uczestników), aby wszystkich włączyć do dialogu. Sporadycznie korzysta się z pomocy ekspertów zewnętrznych najczęściej, gdy opiekunowie nie czują się specjalistami w danej dziedzinie. Dzięki temu uczą się nie tylko przedstawiciele MŚP, ale również kadra zarządzająca z dużych firm. Nauka, zdobywanie doświadczeń i networking Idea PLATO bazuje na trzech hasłach nauka, doświadczenie oraz networking. Uczestnicy projektu dzięki ekspertom, opiekunom oraz innym uczestnikom zdobywają nowe wiadomości, poznają nowe sposoby postrzegania wyzwań. To także jest jedna z form doskonalenia własnej przedsiębiorczości nauka na błędach oraz dążenie do perfekcji w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dzielenie się doświadczeniami w ramach projektu. Niezwykle ważną częścią PLATO jest także networking. Przedsiębiorcy, uczestniczący przez dwa lata w spotkaniach nawiązują przyjaźnie i kontakty biznesowe, które często owocują nowymi możliwościami współpracy. Jeżeli jednak uczestnik decyduje się na udział w projekcie jedynie po to, aby pozyskać nowych klientów, będzie to dla niego bolesna lekcja. Relacje budowane podczas udziału w PLATO są oparte na wzajemnym zaufaniu i nie wykorzystuje się ich do celów komercyjnych. Czas na podsumowania Prowadzone badania wykazały, iż zysk firm uczestniczących w PLATO wzrasta średnio o 50% w ciągu dwóch lat. Zdolność do zatrudnienia cechuje się podobną ścieżką wzrostu, wykazując się 29% wzrostem. Wskaźnik satysfakcji uczestników najnowszych projektów PLATO wahał się między 75% a 85%. Najpopularniejszymi tematami spotkań i konsultacji były planowanie strategiczne i innowacje zarówno na poziomie produktowym jak i procesowym, sprzedaż i marketing oraz zarządzanie zasobami ludzkimi. Kevin Logist jest koordynatorem projektu PLATO w regionie Leuven. Z powodzeniem zakończył PLATO 5 (80 uczestników i 12 opiekunów). Obecnie prowadzi rekrutację uczestników do PLATO 6 ( ). Czterdziestu uczestników wcześniejszej edycji już wyraziło zgodę, aby stać się częścią nowego projektu. 18 / IQ / NR 1 /

19 Elżbieta Książek IRE Secretariat przewodnik po funduszach Nie sposób zliczyć ilości papieru, którą zapisano dowodząc, że gospodarka opiera swój potencjał na małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP). Te zaś, aby zapewnić rozwój ekonomiczny, muszą koniecznie być innowacyjne. Innowacje z dostawą do drzwi W Polsce od kilku lat, a w Europie od co najmniej dwudziestu, roi się od programów i projektów, których beneficjentami są MŚP. Rzesze ludzi zastanawiają się jak podnieść świadomość innowacyjną przedsiębiorstw, namówić je do współpracy z nauką (pod warunkiem, że środowisko naukowe jest chętne do współpracy) i przetransferować do nich technologie, najlepiej od razu prosto z laboratoriów badawczych. Jeśli jednak przyjrzeć się bliżej materii czyli milionom MŚP znakomita większość firm stawia opór tym wszystkim działaniom i jak na złość innowacyjna być nie chce. W wielu regionach Europy wypróbowano proste, lecz skuteczne sposoby pobudzania innowacyjności MŚP. Wiele z nich zostało zebranych i opisanych przez europejską sieć IRE (Innowacyjne Regiony w Europie). Działania, które zasłużyły na miano dobrych praktyk były realizowane zazwyczaj na poziomie lokalnym i w oparciu o zaufanie i istniejącą sieć kontaktów. Górzysta Castilla y León W hiszpańskim regionie Castilla y León przez wiele lat, w ramach projektu pod nazwą LEGITE, z sukcesem działała sieć agentów innowacji. Ambicją programu było dotarcie do małych firm, które ze względu na specyficzne ukształtowanie regionu (góry przecinają go w trzech kierunkach), działały w jego peryferyjnych obszarach. Pomysł opierał się na wykorzystaniu doświadczeń już istniejących, lokalnych instytucji otoczenia biznesu, wypracowanych przez nie sieci kontaktów oraz zaufania, jakim cieszyły się wśród przedsiębiorców. Każda z tych instytucji, po podpisaniu umowy o współpracy, ubiegała się o status agenta innowacji na danym terenie. Wybrani, po przejściu odpowiedniego przeszkolenia, odwiedzali firmy oferując pomoc w rozwiązaniu problemów, znalezieniu finansowania oraz partnerów do współpracy. Agenci tworzyli regionalną sieć, spotykając się co tydzień, wymieniając informacje o typowych problemach i szukając wspólnych rozwiązań. Aby skutecznie rozwiązać najczęściej powtarzające się trudności opracowano specjalne projekty badawcze. Przedstawiciele regionu przyznają, że tym, co zaważyło na sukcesie projektu, było indywidualne dotarcie do firm oraz zaufanie, jakim cieszyli się przedstawiciele LEGITE. Na zielonej wyspie Lokalny charakter współpracy pomiędzy instytucjami plus racjonalnie zorganizowany system wsparcia to recepta irlandzka. Od kilkunastu lat z sukcesem działają tu miejskie i powiatowe rady przedsiębiorstw (city/ county enterprise board). Działają w nich osoby dobrze zakorzenione w lokalnych środowiskach. Rady te, stosując wiele praktycznych instrumentów, pomagają potencjalnym przedsiębiorcom w zakładaniu i rozwijaniu firm. W ich gestii leży udzielanie mini subwencji i pożyczek, dostępnych bez zbędnych formalności i ciągnących się procedur, a także doradztwo oraz prowadzenie krótkich (np. popołudniowych) szkoleń. Doskonałym przykładem pomysłu realizowanego przez grupę przedsiębiorców jest klub książki. Jego członkowie co tydzień kupują nową książkę z dziedziny biznesu i zarządzania, której pozytywną recenzję znaleźli w New York Times, spotykają się na jej prezentacji i toczą dyskusję na temat praktycznego zastosowania książkowych wskazówek w prowadzeniu firmy. Złoty środek Wiele innowacji promowanych lokalnie to proste, acz skuteczne pomysły. Jednym z przykładów są ręcznie wytwarzane sztuczne przynęty do łowienia ryb. Po wprowadzeniu odpowiednio zaprojektowanego opakowania podkreślającego wyjątkowość rękodzieła, produkty te stały się hitem eksportowym. Według osób zaangażowanych w pracę rad, bez osobistej pasji i oparcia na lokalnym kapitale społecznym oraz zaufaniu, trudno byłoby mówić o sukcesie. Kluczowa jest również dobra współpraca z innymi organizacjami (np. regionalnymi czy naukowymi). Dzięki tym elementom łatwo jest znaleźć odpowiedniego eksperta, który pomoże w rozwiązaniu konkretnego problemu przedsiębiorstwa. Więcej informacji, w tym materiały z warsztatów IRE Podnoszenie zdolności innowacyjnych firm, Ryga marca 2007; Publikacja Encouraging innovation in SMEs (grudzień 2007) oraz baza dobrych praktyk IRE Schemes na stronie internetowej: www. innovating-regions.org IQ / NR 1 / 2008 / 19

20 przewodnik po funduszach W latach Unia Europejska przeznaczy ogromne sumy na wzmacnianie potencjału innowacyjnego państw członkowskich. Jednak same pieniądze nie wystarczą. Potrzebne są przykłady, dostęp do wiedzy i nowatorskich metod, otwarcie na nowe pomysły, wreszcie możliwość korzystania z dobrych i złych doświadczeń innych. Wsparcie dla innowacji i wiedzy w programie współpracy międzyregionalnej Stworzeniu odpowiednich warunków i politycznego klimatu dla wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy, służy program współpracy międzyregionalnej INTERREREG IV C. Program umożliwia współpracę partnerów z 27 państw Unii Europejskiej, Norwegii i Szwajcarii. Zorganizowany został wokół dwóch priorytetów merytorycznych, z których pierwszy dotyczy innowacji, a drugi środowiska naturalnego. Na realizację INTERREG IV C ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przeznaczono 321 mln euro. Z tej puli 177 mln wesprze budżety projektów realizowanych w ramach priorytetu Innowacyjność i gospodarka oparta na wiedzy. Każdy projekt zgłoszony w ramach tego priorytetu powinien skupiać się na jednym z następujących tematów: innowacyjność oraz badania i rozwój technologii, przedsiębiorczość i MŚP, społeczeństwo informacyjne, zatrudnienie, kapitał ludzki i edukacja. Oczekuje się, że projekty, które zostaną zrealizowane w ramach tego międzyregionalnego przedsięwzięcia przyniosą skutek w postaci popularyzacji nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych przez firmy, służby publiczne i obywateli. Zakłada się, że przyczynią się one do usprawnienia regionalnej polityki zatrudnienia, szkoleń i edukacji. Ułatwią także proces dostosowania gospodarki do zmian społeczno-gospodarczych związanych z globalizacją i nowymi wyzwaniami demograficznymi. O środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach programu INTERREG IV C mogą ubiegać się jednostki publiczne i podmioty prawa publicznego. Jeśli pochodzą z Polski, mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości do 85% poniesionych kosztów. Z uwagi na założenie, że realizowane projekty będą się przyczyniać do poprawy lokalnej polityki rozwoju regionalnego, szczególne znaczenie przywiązuje się do bezpośredniego zaangażowania w nie samorządów regionalnych i lokalnych. W grupie potencjalnych beneficjentów mieszczą się także agencje Teresa Marcinów Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Punkt Informacyjny INTERREG IV C Wschód rozwoju regionalnego, instytuty badawcze, uczelnie wyższe oraz inne instytucje istotne dla rozwoju gospodarki nowoczesnego państwa. Zgodnie z zasadami programu, w każdym projekcie muszą uczestniczyć partnerzy z minimum trzech krajów, w tym co najmniej dwaj partnerzy z UE. Lista działań, które podlegają współfinansowaniu w ramach projektów obejmuje wizyty studyjne, wymianę pracowników, wspólne sesje szkoleniowe, konferencje, warsztaty, akcje promocyjno-informacyjne oraz przygotowanie planów działań dla uczestniczących regionów. Możliwe jest także opracowanie i wstępne testowanie nowych instrumentów i metod. Nie przewiduje się natomiast wspierania inwestycji oraz przedsięwzięć o znaczeniu wyłącznie lokalnym. Pierwszy nabór projektów w programie INTERREG IVC zakończył się 15 stycznia br. Do tego czasu zostało zgłoszonych blisko 500 wniosków, co potwierdziło ogromne zapotrzebowanie na wsparcie dla współpracy partnerów z różnych zakątków Europy. Kolejnego konkursu można oczekiwać w drugim półroczu 2008 r. Instytucje zainteresowane programem zachęcam do korzystania z informacji dostępnych na oficjalnej witrynie INTERREG IV C ( strona w języku angielskim) oraz na stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego ( gov.pl). W sprawie porad i szczegółowych informacji można zwracać się do Krajowego Punktu Kontaktowego (adres: Barbara.Serbinowska@ mrr.gov.pl; pytania w języku polskim) oraz Punktu Informacyjnego Wschód (IP-East@ interreg4c.net; pytania w języku angielskim). 20 / IQ / NR 1 /