Wybrane zagadnienia w zakresie przygotowania obiektu budowlanego i terenu do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych

Transkrypt

1 Wybrane zagadnienia w zakresie przygotowania obiektu budowlanego i terenu do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych mł. bryg. Konrad Leszczuk starszy specjalista Wydział Zabezpieczeń Przeciwpożarowych Biuro Rozpoznawania Zagrożeń KG PSP

2 Przygotowanie obiektu do prowadzenia działań ratowniczych zagadnienia formalne: Rozporządzenie CPR 305/2011 ZAŁĄCZNIK I Podstawowe wymagania dotyczące obiektów budowlanych 2. Bezpieczeństwo pożarowe Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku wybuchu pożaru: a) nośność konstrukcji została zachowana przez określony czas; b) powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach budowlanych było ograniczone; c) rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone; d) osoby znajdujące się wewnątrz mogły opuścić obiekt budowlany lub być uratowane w inny sposób; e) uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych.

3 Przygotowanie obiektu do prowadzenia działań ratowniczych zagadnienia formalne: Ustawa o ochronie przeciwpożarowej: Art Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:.. 5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej; Art Wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania.

4 Przygotowanie obiektu do prowadzenia działań ratowniczych zagadnienia formalne: Rozporządzenie MSWiA z dnia grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej: Podstawę uzgodnienia stanowią niezbędne do stwierdzenia zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej dane, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, zależne od przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, sposobu magazynowania lub składowania, występujących w obiekcie zagrożeń pożarowych oraz warunków technicznych obiektu, obejmujące w szczególności: 13) przygotowanie obiektu i terenu do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych, w tym drogi pożarowe, zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz sprzęt służący tym działaniom.

5 Podział budynku na strefy pożarowe Podstawowe założenie: Dopuszcza się pożar w jednej strefie pożarowej 1) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu 2) prowadzenie skutecznych działań ratowniczych Pożar w dwóch lub więcej strefach pożarowych: Wymagalność dokonania przez organy Państwowej Straży Pożarnej analizy pożaru, które obejmuje sprawdzenie: 1) dokumentacji projektowej obiektu, 2) sposobu użytkowania obiektu, 3) prowadzonych działań ratowniczo-gaśniczych.

6 Grupy wysokości budynków Budynek N (cztery kondygnacje nadziemne oraz antresola nad IV tą kondygnacją - w rzeczywistości poddasze użytkowe, mieszkania dwupoziomowe)

7 Grupy wysokości budynków Budynek SW Wysokość 35 m, (ZL III : I k. nadziemna z antresolą, ZL IV : II VII k. nadziemnej, k. VIII i IX mieszkania dwupoziomowe), łącznie 9 kondygnacji nadziemnych + pomieszczenia techniczne wysunięte ponad dach

8 Przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP) Funkcja odcina dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru, zadziałanie PWP nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, w tym zespołu prądotwórczego, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje ono w budynku Wymagalność należy stosować w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej m 3 lub zawierających strefy zagrożone wybuchem Lokalizacja 183 ust. 3 WT w pobliżu wejścia głównego do obiektu lub złącza oraz odpowiednio oznakowany Przycisk sterujący (uruchamiający) PWP, jeżeli przycisk świeci na czerwono przycisk został wciśnięty co spowodowało uruchomieniu PWP. Przycisk sterujący (uruchamiający) PWP powinien być zlokalizowany w miejscu dostępnym dla ekip ratowniczych (np. portiernia z obsługą 24/7, wejście do budynku od strony drogi pożarowej, powielony przy każdym wejściu do budynku)

9 Prawidłowo Przeciwpożarowy wyłącznik prądu Przycisk sterujący Nieprawidłowo Kabel zasilający urządzenia przeciwpożarowe ognioodporny i zabezpieczony przed działaniem wody Kabel zasilający urządzenia przeciwpożarowe ognioodporny i zabezpieczony przed działaniem wody Przycisk sterujący Rys. E. Skiepko.

10 Przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP) Konsekwencje użycia PWP przez kierującego działaniem ratowniczym (KDR): zabezpieczenie strażaków przed porażeniem prądem, konieczność prowadzenia działań ratowniczych przy własnym strażackim oświetleniu, gdy nie ma awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego, zaniepokojenie użytkowników (w szczególności mieszkańców) budynku, możliwość uwięzienia ludzi w kabinach dźwigów osobowych zatrzymanych między piętrami (np. windy bez modułu awaryjnego podtrzymania), w budynkach tj. szpitale, instalacje technologiczne, zanik prądu elektrycznego może wywołać dodatkowych zagrożenia, konieczność przyjęcia dodatkowych rozwiązań w zakresie zapewnienia.

11 Wymagalność Zawory hydrantowe 52 budynki wysokie i wysokościowe Lokalizacja przy drogach komunikacji ogólnej w przedsionkach przeciwpożarowych, a dopuszcza się na klatkach schodowych; zawory 52 muszą znajdować się na każdej kondygnacji Po dwa zawory 52 na każdej kondygnacji podziemnej i kondygnacji położonej na wysokości powyżej 25 m 25 m Po jednym zaworze 52 na pozostałych kondygnacjach UWAGA: Przepisy nie regulują odległości pomiędzy zaworami hydrantowymi na jednej kondygnacji. Założenie: zasięg jednego zaworu 52 to 2 odcinki węża o długości 20 m.

12 Minimalna parametry pracy Zawory hydrantowe 52 wydajność 2,5 dm 3 /s; ciśnienie na zaworze nie mniejsze niż 0,2 MPa Uwaga: Na zaworze 52 należy się spodziewać stosunkowo dużego wydatku przy niskim ciśnieniu efekt możliwość zalewania gaszonych pomieszczeń Zasilanie z zewnętrznej sieci wodociągowej przeciwpożarowej ze zbiorników przeciwpożarowych, bezpośrednio lub za pomocą pompowni przeciwpożarowej Uwaga: Dla budynków wysokich zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV dopuszcza się zasilanie instalacji wodociągowej przeciwpożarowej bezpośrednio z zewnętrznej sieci wodociągowej przeciwpożarowej o wydajności nie mniejszej niż 10 dm 3 /s, bez konieczności zapewnienia zbiorników Warunek: wyprowadzenie w elewacjach budynku, od strony drogi pożarowej, dodatkowej nasady o średnicy 75 mm, umożliwiającej zasilanie instalacji wodociągowej przeciwpożarowej z samochodów gaśniczych

13 Zawory hydrantowe 52 Problemy z wykorzystaniem zaworów hydrantowych 52: 1) niewłaściwe oznakowanie nasady zasilające 2) piętno niesprawnych suchych pionów ciągle żywe wśród ratowników 3) konieczność szkoleń strażaków z zakresu wykorzystania nawodnionych pionów z zaworami hydrantowymi 52

14 Zawory hydrantowe 52 W budynkach istniejących, w szczególności ZL IV wysokich o liczbie kondygnacji nadziemnych: 13, 11, prawdopodobne rozwiązania zamienne, w kontekście zaworów hydrantowych 52

15 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła Klapy dymowe na klatkach schodowych i w szybach dźwigów powinny być wyposażone w urządzenia do automatycznego i ręcznego uruchomienia. Miejsca instalowania przycisków do ręcznego uruchamiania klap dymowych na klatkach schodowych należy przewidywać: przy wejściu do budynku, na najwyższej kondygnacji oraz na co trzeciej kondygnacji (praktykuje się na co drugiej kondygnacji), dla szybów dźwigów na najniższej i najwyższej kondygnacji nadziemnej.

16 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła Zapewnienie dostatecznego dopływu powietrza: 1) Wskazane jest instalowanie automatycznych (bez udziału człowieka) rozwiązań zapewniających dopływ powietrza uzupełniającego. Przy czym dopuszcza się ręczne otwieranie drzwi wyposażanych w urządzenia zapewniające pozostanie ich w pozycji otwartej. 2) Norma nie precyzuje maksymalnej liczby drzwi oraz długości pomieszczeń (zwykle korytarzy) wykorzystywanych do napowietrzania. Instalacje grawitacyjne mogą być skuteczne wspomagane w czasie działań ratowniczych przy wykorzystaniu wentylatorów osiowych.

17 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła systemy różnicowania ciśnień Systemy różnicowania ciśnień oferują możliwość utrzymania bezpiecznych warunków w przestrzeniach chronionych, np. na drogach ewakuacyjnych, drogach dostępu ekip ratowniczych, szybach dźwigu dla ekip ratowniczych, klatkach schodowych oraz innych obszarach wymagających utrzymania w stanie wolnym od dymu.

18 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła systemy różnicowania ciśnień Systemy wg PN-EN uwzględniające możliwość prowadzenia działań ratowniczych: 1) System klasy B 2) System klasy F Podstawowe parametry: utrzymanie minimalnego przepływu 2 m/s przez otarte drzwi różne konfiguracje dla różnych systemów

19 Systemy kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła systemy różnicowania ciśnień Systemy wg wytycznych ITB : Projektowanie instalacji wentylacji pożarowej dróg ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokościowych, 2002 r. 3) System wg wytycznych ITB może być stosowany w celu minimalizacji potencjalnego poważnego zadymienia klatki schodowej i podczas ewakuacji oraz działań ratowniczych Opis systemu: Instalacja wentylacji pożarowej wytwarza nadciśnienie w klatkach schodowych i przedsionkach przeciwpożarowych stanowiących drogę ewakuacyjną oraz wymienia intensywnie powietrze w przestrzeni poziomych dróg ewakuacyjnych (korytarzy ewakuacyjnych) przy stale utrzymywanym podciśnieniu. Działania te są prowadzone jedynie na kondygnacji, na której wybuchł pożar.

20 System sygnalizacji pożarowej System sygnalizacji pożarowej (SSP) należy wykonać zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, w szczególności zawartymi w PKN-CEN/TS 54-14:2006, w oparciu o szczegółową analizę ryzyka zagrożenia pożarowego obejmującą m.in.: 1) szacowanie potrzeb (funkcjonalności SSP), 2) współdziałanie SSP z innymi systemami, w tym urządzeniami przeciwpożarowymi, 3) uwzględnianie czynnika ludzkiego, m.in. zakresie: użytkowania budynku, rotacyjnie zmieniającej się personelu obsługującego CSP i konserwacji SSP. Niedopełnienie powyższego generuje występowania nadmiernej liczny alarmów fałszywych lub sygnałów uszkodzeniowych Brak sprawności SSP

21 System sygnalizacji pożarowej Usytuowanie pomieszczenia z centralą sygnalizacji pożarowej, pomieszczenia obsługi urządzeń przeciwpożarowych (POUP): 1) Najlepiej na poziomie dostępu dla ekip ratowniczych, przy czym dopuszcza się usytuowanie POUPu w pomieszczeniu przylegającym do klatki schodowej, wyposażonej w urządzenia oddymiające lub zabezpieczające przed zadymieniem, usytuowanej przy drodze pożarowej:

22 Usytuowanie POUP dla budynku mieszkalnego: kondygnacja -1, bezpośrednio przy przedsionku przeciwpożarowym

23 System sygnalizacji pożarowej Usytuowanie pomieszczenia z centralą sygnalizacji pożarowej, pomieszczenia obsługi urządzeń przeciwpożarowych (POUP): 2) Wymagane jest jednoznaczne, niebudzące wątpliwości KDRa, oznakowanie, np.: Uwaga: Jednoznaczna informacja o lokalizacji POUP powinna znajdować się przy każdym wejściu do budynku, np. rozwiązanie niemieckie: 3) Wymiary pomieszczenia umożliwiające swobodne poruszanie się po nim strażaka w ubraniu specjalnym oraz z założonym na plecy aparatem ochrony dróg oddechowych,

24 Liczba obiektów Stopień realizacji obowiązku włączania obiektów w system monitoringu pożarowego na terenie kraju w latach r r r r r r. Liczba obiektów zobowiązanych Liczba obiektów wyposażonych w SSP

25 Liczba obiektów Stopień włączania wszystkich obiektów w system monitoringu pożarowego na terenie kraju w latach r r r r r r. wyposażonych w SSP podłączonych do PSP

26 Liczba obiektów Stopień włączania wszystkich obiektów w system monitoringu pożarowego na terenie kraju w latach Uwaga: Na koniec 2015 r. postanowienia KW PSP wymagały stosowania SSP w 3128 obiektach przy czym było: - wyposażonych w SSP 2465 obiektów, - podłączonych do PSP 1490 obiektów. W związku z powyższym 3788 obiektów podłączono do PSP pomimo braku takiego obowiązku r r r r r r. wyposażonych w SSP podłączonych do PSP

27 Alarmy fałszywe z instalacji wykrywania w latach r r r r r r. Liczba obiektów połączonych z PSP Łączna liczba alarmów faszywych odnotowanych przez PSP Liczba alarmów faszywych z instalacji wykrywania (głównie monitoringu pożarowego) Liczba pożarów zgłoszonych przez system monitoringu

28 Alarmy fałszywe z instalacji wykrywania w latach Uwaga: Statystycznie liczba alarmów fałszywych w przeliczeniu na 1 obiekt podłączony do PSP w przedstawia się następująco: 1) ,49 AF 2) ,44 AF 3) ,45 AF 4) ,65 AF 5) ,8 AF 6) ,87 AF r r r r r r. Liczba obiektów połączonych z PSP Łączna liczba alarmów faszywych odnotowanych przez PSP Liczba alarmów faszywych z instalacji wykrywania (głównie monitoringu pożarowego) Liczba pożarów zgłoszonych przez system monitoringu

29 Garaże zamknięte Koncepcja prowadzenia działań gaśniczych w garażach, w szczególności zamkniętych: Garaże wyposażone w SSP i samoczynne urządzenia oddymiające: 1. KDR powinien udać się do POUP i ustalić na podstawie wydruku z CSP oraz innych informacji (dostępnej uproszczonej dokumentacji graficznej) strefę dymową, w której powstał pożar. 2. Wejście roty gaśniczej z reguły powinno odbywać się przez klatki schodowe prowadzące do strefy dymowej, w której nie ma pożaru. Warto rozważyć instalację: a) zaworów hydrantowych 52 w przedsionkach przeciwpożarowych konsekwencja zmian przepisów w zakresie wymagalności hydrantów 33, b) drzwi przeciwpożarowych pomiędzy przedsionkiem a garażem wyposażonych w bulaj. 3. Należy dążyć w przyjętym scenariuszu pożarowym, o ile to możliwe, do wysterowania otwarcie wrót (bramy) garażu w pierwszej fazie pożaru. Dylematy projektowe: a) jak zasilić bramę? b) jakie dokumenty powinna posiadać brama zwykła współpracująca z SSP?

30 Garaże zamknięte

31 Garaże zamknięte

32 Garaże zamknięte

33 Garaż podziemne Fot. S. Brzozowski Pożar w garażu zamkniętym podstawowe problemy: konieczność monitorowania zamknięć przeciwpożarowych, w tym do kotłowni i magazynów paliwa ciekłego i stałego, wprowadzania nawodnionej linii przez przedsionek przeciwpożarowy przy klatce schodowej co w konsekwencji skutkuje zadymieniem pionowych dróg ewakuacyjnych oddziaływanie pożaru na elementy konstrukcyjne budynku, niedoskonałość systemów oddymiających lub ich brak

34 Garaż zamknięty Pożar w garażu podziemnym podstawowe problemy: po znowelizowaniu przepisów przeciwpożarowych w 2010 r. stosowane są hydranty 33, nagromadzone na miejscach postojowych materiały palne, możliwe zamykanie drzwi ewakuacyjnych z garażu na klucz (zabezpieczenie przed kradzieżami) a w konsekwencji utrudniona (uniemożliwienie) ewakuacja osób, prowadzenie rur gazowych w garażach podziemnych w przypadku pożaru wymaga odłączenia dopływu gazu przez zakręcenie kurka gazowego możliwe przechowywanie materiałów niebezpiecznych pożarowo w samochodach możliwe pożary samochodów z instalacjami LPG: inne

35 Elewacja budynku W budynku, na wysokości powyżej 25 m od poziomu terenu, okładzina elewacyjna i jej zamocowanie mechaniczne, a także izolacja cieplna ściany zewnętrznej, powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Elementy okładzin elewacyjnych powinny być mocowane do konstrukcji budynku w sposób uniemożliwiający ich odpadanie w przypadku pożaru w czasie krótszym niż wynikający z wymaganej klasy odporności ogniowej dla ściany zewnętrznej, odpowiednio do klasy odporności pożarowej budynku, w którym są one zamocowane Uwaga: Brak metody normowej badania, ITB dokonuje oceny w oparciu o własną metodykę badawczą.

36 Elewacja budynku Budynki do 11 kondygnacji nadziemnych, wzniesione przed , mogą być ocieplone z użyciem samogasnącego polistyrenu spienionego, w sposób zapewniający nierozprzestrzenianie ognia. [ 216 ust. 9 WT]

37 Dźwig dla straży pożarnej (na podstawie PN-EN 81-72) Dźwig dla straży pożarnej zainstalowany dźwig, przeznaczony przede wszystkim do użytku przez pasażerów, mający dodatkowe zabezpieczenia, elementy sterownicze i sygnalizację, które umożliwiają użytkowanie dźwigu pod bezpośrednią kontrolą straży pożarnej. Charakterystyczne parametry i funkcje dźwigu dla straży pożarnej: powinien obsługiwać każdą kondygnację w budynku, minimalne wymiary i udźwig: 1,1 m szerokość i 1,4 m głębokość, udźwig nominalny 630 kg, szerokość wejścia do kabiny 0,8 m, minimalne wymiary i udźwig dźwigu przewidzianego do przewozu, np. noszy lub łóżek: 1,1 m szerokość i 2,1 m głębokość, udźwig nominalny kg, jazda pożarowa, po przekazaniu z SSP do dźwigu sygnału alarmu pożarowego, wymaga stosowania klucza (karty) umożliwiającą jazdę przez strażaków, Konieczność ustalenie (najlepiej w czasie rozpoznania operacyjnego) miejsce przechowywania tego klucza (karty), zasad jego wydawania ekipom ratowniczym na wypadek pożaru i używania dźwigu, w tym zasad jego przywoływania do poziomu dostępu dla straży pożarnej

38 Dźwig dla straży pożarnej (na podstawie PN-EN 81-72) Charakterystyczne parametry i funkcje dźwigu dla straży pożarnej: Przyjęto założenie, że w praktyce nierealne oraz nieekonomiczne jest zaprojektowanie i zainstalowanie dźwigu, który zapewniłby zawsze bezawaryjną pracę: Należy zapoznać się z zasadami uwalniania osób, w tym samoratowania strażaków, z unieruchomionych dźwigów dla straży pożarnej. Czas dotarcia dźwigu z poziomu dostępu dla straży pożarnej na najwyższą kondygnację 60 s od zamknięcia się drzwi przestankowych. Oznakowania:

39 Zabezpieczenie przeciwpożarowe budynków w trakcie budowy i rozbiórki Wymagalność zapewnienia w szczególności: 1) tymczasowych instalacji przeciwpożarowych wodnych, 2) tymczasowych schodów, dźwigów osobowych, oświetlenia, rozwiązań zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, 3) dostępu do budynku Budynek Q 22 Warszawa fot. Budynek DH SMYK Warszawa fot.

40 Dziękuję za uwagę