Patologiczny hazard diagnoza i psychoterapia Kraków, r. Konferencji. NZOZ Krakowskie Centrum Terapii Uzależnień. Fundacja Milion Marzeń

Transkrypt

1 Współorganizator Konferencji NZOZ Krakowskie Centrum Terapii Uzależnień Patologiczny hazard diagnoza i psychoterapia Kraków, r.

2 zaprosiliśmy Państwa na konferencję Patologiczny hazard diagnoza i psychoterapia w szczególnym dla nas, jako Zespołu Krakowskiego Centrum Terapii Uzależnień, czasie. W tym roku mija jedenaście lat istnienia KCTU, a okrągłe dziesięć od założenia przez jego ówczesnych pracowników Stowarzyszenia, którego najważniejszą misją było wzięcie odpowiedzialności za kształt i funkcjonowanie tego miejsca - stało się bowiem jego właścicielem. Wszystkim, którzy je tworzyli i w nim uczestniczą, na ręce Zarządu Krakowskiego Stowarzyszenia, składam gratulacje za ich trud i pasję działania w zakresie profilaktyki i terapii osób uzależnionych i ich rodzin. Nasza Konferencja, mając tak uroczyste ramy, jest owocem rozwoju Krakowskiego Centrum Terapii Uzależnień, w którym od wielu lat pracujemy z osobami dotkniętymi patologicznym hazardem i ich rodzinami. Obecnie dzieje się to w jednym z dwóch naszych miejsc, w Ośrodku Psychoterapii Uzależnień i Współuzależnienia. To dobry czas na wzajemne podzielenie się doświadczeniami w gronie specjalistów w tej dziedzinie. To dla nas wielki zaszczyt, że Państwo jako Uczestnicy, Goście, Wykładowcy i Mecenasi Konferencji współtworzycie z nami to wydarzenie. Dziękuję i zapraszam w imieniu Współorganizatorów i swoim Dyrektor Krakowskiego Centrum Terapii Uzależnień

3 Małgorzata Zanki WYKŁADY KOBIETA, MĘŻCZYZNA I GRY HAZARDOWE. CZY UZALEŻNIENIE OD HAZARDU JEST MĘSKĄ CHOROBĄ? Filolog (absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego) i psycholog kliniczny (Universität Wien), pracownik naukowy i wykładowca na Uniwersytecie Medycznym w Wiedniu, specjalista terapii uzależnień, pracuje naukowo i terapeutycznie na Uniwersyteckiej Klinice Psychiatrycznej i Psychoterapeutycznej w ambulatorium uzależnień od substancji psychoaktywnych i czynności. Liczne publikacje naukowe i wystąpienia na kongresach i konferencjach w Austrii, w Niemczech, Grecji i w Libanie. Uczestniczyła w następujących międzynarodowych projektach badawczych związanych z opracowaniem programów leczenia i prewencji uzależnień od substancji psychoaktywnych: ROSE- Management of high risk opiate addicts/ 5. EU-Rahmenprogramm ; COCAINE 5.EU- Rahmenprogramm , MOTHER Maternal Opioid Treatment: Human Experimental Research / NIH Grant Nr. 1R01 DA ; ; EQUS European quality standards in drug demand reduction 7. EU- Rahmenprogramm ). Recenzent w czasopismach Addiction i SUCHT. Od roku 2006 prowadzi Helpline Glücksspielsucht telefoniczne porady i informacje dla uzależnionych od hazardu i ich rodzin. Helpline oferuje także ambulatoryjną i stacjonarną terapię dla uzależnionych od hazardu. Od 2008 roku pracuje również w prywatnym gabinecie psychologicznym i w Memory Clinic w Donauspital w Wiedniu przy diagnostyce i leczeniu demencji. W ostatniej dekadzie medycyna płci (gender medicine) zdobywa coraz więcej miejsca w badaniach w zakresie uzależnienia od hazardu. Tradycjonalne zrozumienie hazardu jako męskiego przywileju spowodowało, że wszelkie badania koncentrowały się na męskich pacjentach jako prototypie hazardzisty. Rezultaty tych badań przenoszono na rzadkie przypadki kobiet uzależnionych od hazardu, bez uwzględnienia istotnych różnic w genezie choroby, w motywacji do gry i w funkcjonalnym aspekcie hazardu. Poprzez postępującą legalizację i rozpowszechnienie różnych form gier hazardowych coraz częściej można spotkać wśród grających kobiety. W latach 90-tych, w instytucjach oferujących pomoc dla hazardzistów zaczęło pojawiać sie więcej kobiet, co pociągnęło za sobą zainteresowanie naukowców znalezieniem odpowiedzi na pytanie: Czy interwencje terapeutyczne planowane dla mężczyzn, są też odpowiednie dla kobiet? Po wstępnych uwagach na temat diagnostyki i prewalencji patologicznego hazardu przedstawię czynniki ryzyka powstania uzależnienia od gry hazardowej z uwzględnieniem różnic, które mają związek z płcią biologiczną i jej wpływem na odmienne zdefiniowanie roli społecznej kobiety i mężczyzny. Jaki wpływ ma genetyka, a jaki środowisko na utratę kontroli nad grą? Czy kobieta i mężczyzna podlegają porównywalnemu ryzyku? Czy są różnice w szukaniu i otrzymywaniu oczekiwanej pomocy? W czasie wykładu będę się starała dać odpowiedzi na te ważne zagadnienia, które powinny być uwzględniane w planowaniu interwencji terapeutycznych i strategii prewencyjnych.

4 Agnieszka Duda-Kubik PRAKTYKA POMAGANIA OSOBOM Z ROZPOZNANIEM PATOLOGICZNEGO HAZARDU W OPARCIU O DOŚWIADCZENIA OŚRODKA PSYCHOTERAPII UZALEŻNIEŃ I WSPÓŁUZALEŻNIENIA W NZOZ KRAKOWSKIM CENTRUM TERAPII UZALEŻNIEŃ Psycholog (absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego), specjalista psychoterapii uzależnień (certyfikat PARPA, absolwentka Małopolskiego Ośrodka Szkolenia ), w trakcie uzyskiwania certyfikatu psychoterapeuty oraz certyfikatu asystenta psychodramy (Śląska Szkoła Psychoterapii). Współautorka i realizatorka autorskich programów terapeutycznych i treningowych dla osób eksperymentujących i uzależnionych. Współprowadziła autorskie szkolenie dla pracowników lecznictwa odwykowego Diagnoza i terapia osób z rozpoznaniem patologicznego hazardu. Opiekun staży akredytowanych przez PARPA. Obecnie Wicedyrektor Krakowskiego Centrum Terapii Uzależnień, od 2010 r. kieruje Ośrodkiem Psychoterapii Uzależnień i Współuzależnienia NZOZ KCTU (ambulatorium i oddziałem dziennym). Temat hazardu stał się modny i popularny w ostatnich latach zarówno w mediach, polityce, jak również w lecznictwie odwykowym. W Krakowskim Centrum Terapii Uzależnień hazardziści i ich rodziny są przedmiotem uwagi terapeutów znacznie wcześniej. Na przestrzeni 10 lat po pomoc zgłosiło się ponad 300 hazardzistów. Początkowo oferta leczenia dla nich była dość uboga i sprowadzała się przede wszystkim do psychoterapii indywidualnej. Obecnie w KCTU jest realizowany specjalny program terapii dla hazardzistów. Jego obecny kształt jest wynikiem naszych doświadczeń i obserwacji. W wykładzie nakreślę rys historyczny praktyki pomagania hazardzistom, istotne zmiany w programie leczenia i przesłanki ku temu. Podzielę się również przygotowaną analizą populacji hazardzistów, jaka zgłosiła się do KCTU. Do nakreślenia profilu osobowościowego hazardzisty posłużę się diagnozą przy użyciu kwestionariusza MMPI. Ważnym elementem będzie próba zetknięcia teorii z praktyką. Podzielę się wnioskami dotyczącymi specyficznych zjawisk w terapii hazardzistów na podstawie doświadczeń KCTU oraz odnosząc się do wiedzy naukowej na temat patologicznego hazardu. Interesujące będzie sprawdzić, czy można ustalić czynniki odpowiadające za niepodejmowanie leczenia przez hazardzistów czy rezygnację z niego.

5 Dorota Jabłońska NASTOLATEK NADUŻYWANIE KOMPUTERA WSTĘP DO HAZARDU? Psycholog kliniczny (absolwentka Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego). Doświadczenie zawodowe zdobywała w Instytucie Psychiatrii i Neurologii Warszawa Al. Sobieskiego 1/9 w II Klinice Psychiatrycznej pod kierownictwem prof. Stanisława Pużyńskiego, a następnie w Zespole Profilaktyki i Leczenia Uzależnień pod kierownictwem dr n. med. Bogusława Habrata. Ukończyła Course in Cognitive Behavioural Therapy by The Oxford Cognitive Therapy Centre, zakończony uzyskaniem certyfikatu. Ukończyła kurs ISTDP (Intensive Short Term Dynamic Psychotherapy) Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Dynamiczna. Brała udział w pracach Zespołu Ekspertów Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych ds. Pomagania Osobom z Syndromem Dorosłego Dziecka Alkoholika. Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, oraz Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Od 2004 kierownik Młodzieżowej Poradni Profilaktyki i Terapii Poza Iluzją, Warszawa ul. Dąbrowskiego 75a. Wraz z postępem technicznym, coraz więcej użytkowników komputerów ma dostęp do Internetu. Coraz młodsze osoby spędzają przed komputerem coraz więcej czasu. Surfowanie po sieci może stać się tak pasjonującym zajęciem, że odsuwane zostają na bok - szkoła, rodzina i znajomi. W sieci można bowiem znaleźć wiele interesujących informacji oraz przyjaciół, z którymi można komunikować się przy pomocy klawiatury. Młodzież nie tylko korzysta z komputera aby uzyskać wiedzę, nowe informację i korzystać z komunikatorów, ale coraz więcej czasu spędza przy różnego rodzaju grach komputerowych. Traktują je jako atrakcyjny sposób spędzania czasu, jednocześnie używane są w celu nagradzania siebie, odprężenia się, odreagowania czy ucieczki od codzienności. Siłą napędową patologicznego hazardu jest potrzeba przeżywania adrenaliny, silnego napięcia, jakie pojawia się podczas gry. Wygrana daje poczucie siły i mocy oraz popycha do dalszej gry. Przegrana powoduje spadek poczucia własnej wartości i zmniejszenie poczucia kontroli oraz niejednokrotnie chęć odzyskania straty, a te z kolei wywołują konieczność poszukiwania komfortu psychicznego w kolejnych grach. Uczucia te i emocje pojawiają się podczas gry na komputerze, najczęściej nie są to gry na pieniądze, ale ostatnio wśród młodzieży zaczyna być popularny internetowy poker, gdzie do niedawna można było obstawiać wysyłając sms. Przedstawię przypadek pacjenta naszej Poradni, który zaczynał od gier strategicznych, a potem zarabiał pieniądze obstawiając duże stawki. W ten sposób regulował sobie uczucia i popędy. Jest prawdopodobne, że w przyszłości będzie ofiarą patologicznego hazardu. Wydaje się, że gry komputerowe, gdzie jest duża przypadkowość wygranej i towarzyszą temu silne emocje, mogą otwierać drogę, aby w przyszłość szukać takich emocji i takich sposobów radzenia sobie z napięciem w patologicznym hazardzie.

6 Barbara Wojewódzka PATOLOGICZNY HAZARDZISTA LECZENIE W AMBULATORIUM I W ODDZIALE STACJONARNYM Socjolog, (absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego), specjalista psychoterapii uzależnień (certyfikat PARPA), autorka licznych publikacji, m.in. z zakresu patologicznego hazardu oraz poradnika dla rodzin hazardzistów wydanego przez Parpamedia. Przez kilka lat pracowała w Krakowskim Centrum Terapii Uzależnień, następnie jako Zastępca Kierownika w Oddziale Leczenia Uzależnień w Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Gnieźnie, gdzie stworzyła program terapeutyczny, za który była odpowiedzialna. Obecnie pracuje w Poradni Leczenia Uzależnień w Gnieźnie - DIAMED. Pierwsze badania w Polsce dotyczące zjawiska hazardu (2011) wskazują, że patologiczni gracze stanowią 3,9% dorosłej populacji, co plasuje nas w czołówce europejskiej. Oznacza to, że w mieście wielkości Krakowa może być ok uzależnionych, którzy wikłają w uprawiany przez siebie hazard następnych kilkanaście tysięcy osób (może więcej). Niestety po pomoc zgłasza się poniżej 10% patologicznych graczy, którzy zazwyczaj są w głębokim kryzysie. Współwystępujące problemy, takie jak depresje, inne uzależnienia, PTSD czy zaburzone przeżywanie straty i oczywiście trudna sytuacja materialna, wymagają konsultacji i zaangażowania innych specjalistów, np. lekarzy, prawników, pracowników socjalnych. Na podstawie osobistych doświadczeń z pracy terapeutycznej przedstawię następstwa patologicznego hazardu, wskażę cechy wspólne i różnicujące pacjenta w poradni od pacjenta oddziału stacjonarnego.

7 WARSZTATY Katarzyna Baczak Pedagog, (absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego), psychoterapeuta, socjoterapeuta (ukończyła całościowe szkolenie Podstawy Psychoterapii Psychodynamicznej, Studium socjoterapii, Pomoc psychologiczna dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym ), specjalista terapii uzależnień (certyfikat KBPN), realizatorka autorskich programów terapeutycznych i treningów, m.in. dla osób uzależnionych (chemicznie i niechemicznie), doświadczony pedagog w zakresie pracy interwencyjno korekcyjnej i terapeutycznej z dziećmi, młodzieżą, rodzicami, nauczycielami, wychowawcami. Współprowadziła autorskie szkolenie dla pracowników lecznictwa odwykowego Diagnoza i terapia osób z rozpoznaniem patologicznego hazardu. Na co dzień pracuje w Ambulatorium Ośrodka Psychoterapii Uzależnień i Współuzależnienia Krakowskiego Centrum Terapii Uzależnień. TECHNIKI PRACY Z OSOBAMI UZALEŻNIONYMI OD PATOLOGICZNEGO HAZARDU Celem warsztatu jest poznanie oraz opracowanie metod i technik pracy terapeutycznej (indywidualnej i grupowej) z osobami z rozpoznaniem F63.0. Osoby z taką diagnozą często traktowane są w procesie terapeutycznym jak uzależnione od środków chemicznych. W trakcie warsztatu będzie możliwość weryfikacji takiego podejścia. Warsztat będzie opierał się na aktywizujących metodach pracy, odwołując się do doświadczeń terapeutów. Zakładam, iż efektami warsztatu będzie: - nabycie umiejętności planowania pracy terapeutycznej z pacjentami z rozpoznaniem F63.0 indywidualnie i grupowo; - oraz poznanie podstawowych zasad terapii osób z rozpoznaniem F63.0 : koncentracja na tu i teraz (rozwój uważności, koncentracji), odbudowa systemu wartości, powrót do przeżywania przyjemności, które były źródłem zdrowych emocji.

8 Agnieszka Duda-Kubik SPECYFIKA DIAGNOZOWANIA OSÓB Z ROZPOZNANIEM PATOLOGICZNEGO HAZARDU Wielu terapeutów zadaje sobie pytanie, czy ich kwalifikacje są wystarczające do pracy z hazardzistami? W swoim warsztacie proponuję zmierzyć się z tymi wątpliwościami. Korzystając z doświadczeń uczestników warsztatu, w pracy terapeutycznej z osobami uzależnionymi od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, zaznaczę istotne różnice w procesie diagnostycznym pacjentów uzależnionych od hazardu. Niezwykle ważne dla dalszego procesu terapii jest przeanalizowanie na jej początku pewnych istotnych faktów (m.in. sprawa zadłużenia, wiedza bliskich na temat problemu). Jedną z form pracy będzie analiza przypadków pacjentów - rzetelna diagnoza oraz ustalenie optymalnego planu terapii.

9 Małgorzata Zanki DOŚWIADCZENIA Z PRACY TERAPEUTYCZNEJ Z UZALEŻNIONYMI OD HAZARDU NA PRZYKŁADZIE PACJENTÓW AMBULATORIUM UZALEŻNIEŃ UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W WIEDNIU W ramach warsztatu podzielę sie swoimi doświadczeniami z pracy z uzależnionymi od hazardu i ich rodzinami. Przedstawię działalność Helpline Glücksspielsucht, która ma za zadanie udzielać szybkiej porady psychologicznej, bez długiego czasu oczekiwania na pierwszy termin. Celem jest udzielenie pierwszej pomocy, właśnie w tym momencie, kiedy motywacja zwrócenia się o pomoc była na tyle silna, aby zasięgnąć pierwszej porady psychologicznej telefonicznie, przy zachowaniu anonimowości. Utrzymanie i rozbudowywanie motywacji do zmiany jest jednym z najtrudniejszych i najważniejszych elementów terapii. To zagadnienie będzie jednym z tematów warsztatów. Analiza przypadków pacjentów da nam możliwość wymiany doświadczeń terapeutycznych, możliwość dyskusji i dokonania porównań nt. warunków pracy terapeutycznej w Polsce i w Austrii, których ewentualna odmienność lub zróżnicowanie może wynikać z różnicy profilu hazardzisty w obu krajach, jak i z możliwości dostępu do specjalistycznego lecznictwa. Moim celem jest wymiana zarówno pozytywnych, jak i negatywnych doświadczeń z pracy terapeutycznej z uzależnionymi od hazardu i stworzenia tym samym bazy do możliwej dalszej współpracy i wymiany doświadczeń, sięgającej poza ramy tego pierwszego spotkania.

10 Barbara Wojewódzka DIAGNOZA PATOLOGICZNEGO HAZARDZISTY I KIERUNKI PRACY TERAPEUTYCZNEJ W ODDZIALE STACJONARNYM W części warsztatowej zaproponuję konkretne strategie pracy terapeutycznej z uzależnionym graczem w oddziale stacjonarnym. Omówię kroki w kierunku zdrowienia w oparciu o transteoretyczny model zmiany oraz wskażę, jakie oddziaływania terapeutyczne można zaproponować na poszczególnych jego etapach. Stacjonarna terapia jest wskazana, jeśli hazardzista pozostaje bez wsparcia otoczenia, nie ma gdzie się podziać, jest bez pracy ani możliwości powrotu do pracy, ma trudności w utrzymywaniu abstynencji i regularnego uczestnictwa w terapii ambulatoryjnej. Zatem często jest to osoba po wcześniejszym pobycie w oddziale psychiatrycznym, z myślami rezygnacyjnymi czy po próbach samobójczych. Należy także pamiętać, że trafia do oddziału, gdzie dominują pacjenci uzależnieni od substancji psychoaktywnych, dla których może być innym. Sami terapeuci mają pewien kłopot w ciągłym pamiętaniu, żeby obok głodu alkoholu uwzględniać też głód grania. Jednak praca terapeutyczna w oddziale, w którym jest hazardzista, wnosi nowe spojrzenie na uzależnienia, nie dopuszcza do rutyny i jest okazją do szerszej pracy nad nałogowymi schematami.

11 WYSTĄPIENIA Maja Ruszpel Koordynator programu Odpowiedzialna Gra, Fundacja Milion Marzeń. Od lat zajmuje się tematem uzależnień i praw człowieka - wcześniej, współpracowniczka Global Drug Policy program Open Society Foundations i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU WOBEC UZALEŻNIENIA OD HAZARDU Międzynarodowa praktyka pokazuje, że firmy loteryjne na całym świecie za jeden z kluczowych elementów odpowiedzialnego biznesu uznają wdrożenie strategii bezpiecznej gry. Totalizator Sportowy nie tylko wdraża pionierski plan zrównoważonego rozwoju w dziedzinie uzależnienia od hazardu, ale jest też członkiem dwóch międzynarodowych organizacji zrzeszających firmy stosujące zasady odpowiedzialnej gry: THE EUROPEAN STATE LOTTERY AND TOTO ASSOCIATION (EL) oraz WORLD LOTTERY ASSOCIATION (WLA).Dzięki uczestnictwu w tych organizacjach Totalizator Sportowy ma możliwość poznania najlepszych praktyk bezpiecznej gry stosowanych na światowych rynkach, przez takie firmy jak Norsk Tipping, Veikkaus, National Lottery Ireland, Svenska Spel, Camelot czy słowacki Tipos. Ze współpracy i doświadczeń zagranicznych Totalizator czerpie inspiracje, jednocześnie wymieniając z innymi firmami dobre praktyki. Prezentacja skoncentruje się zatem na dwóch tematach: 1.Społecznym zaangażowaniu na rzecz przeciwdziałania uzależnieniu od hazardu na świecie. Zaangażowanie to realizowane jest poprzez kodeksy dobrych praktyk w korporacjach hazardowych, kampanie społeczne oraz działania na poziomie całego systemu sektora zdrowia publicznego. W problem angażują się tak firmy sprzedające usługi hazardowe, jak organizacje pozarządowe oraz instytucje państwowe. Przedstawione zostaną przykłady kampanii społecznych i działań na rzecz profilaktyki i edukacji w dziedzinie uzależnienia od hazardu. 2.Społeczne zaangażowanie na rzecz przeciwdziałania uzależnieniu od hazardu w Polsce na przykładzie strategii zrównoważonego rozwoju Totalizatora Sportowego: wyniki pionierskich badań społecznych poświęcone zjawisku patologicznego hazardu sfinansowane przez Fundację Milion Marzeń TS, programy realizowane przez Fundację (program grantowy, portal wiedzy OdpowiedzialnaGra.info, wymiana dobrych praktyk pomiędzy polskimi a zagranicznymi terapeutami).

12 Beata Lechowicz Specjalistka Działu Marketingu Spółki Casinos Poland. Od początku swojej kariery zawodowej pracuje w branży hazardowej. Uczestniczka prac na temat odpowiedzialnej gry w ramach grupy roboczej przy European Casino Association. KONCEPCJA ODPOWIEDZIALNEJ GRY W KASYNACH - NAJLEPSZE PRAKTYKI NA PODSTAWIE WYBRANYCH KASYN EUROPEJSKICH Odpowiedzialna gra to dosyć szeroka koncepcja. Obejmuje ona zagadnienia od edukacji graczy, poprzez regulaminy gier, reklamę, edukację personelu, terapie, ochronę nieletnich, oszustwa, itp. Koncepcja odpowiedzialnej gry jest jednym z kluczowych elementów dla branży hazardowej w tym dla kasyn gry. Branża hazardowa na całym świecie zajmuje się tym zagadnieniem już od wielu lat, ale teraz właśnie temat ten staje się przedmiotem wielu dyskusji. Zajmują się nim poszczególne firmy prowadzące kasyna, jest uwzględniany przez wielu ustawodawców na poziomie krajowym i poziomie Unii Europejskiej. Nie wszystkie kraje stosują jednakowe standardy odpowiedzialnej gry. W branży kasynowej istnieją liderzy, którzy koncepcję odpowiedzialnej gry wdrożyli najpełniej. W moim wystąpieniu przedstawię najlepsze praktyki związane z koncepcją odpowiedzialnej gry stosowane przez wybrane kasyna europejskie oraz przedstawię czynniki jakie potrzebne są, aby koncepcja odpowiedzialnej gry mogła być z sukcesem stosowana.