Zakażenie układu moczowego (ZUM)
|
|
- Lidia Szczepaniak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń układu moczowego STRESZCZENIE Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest jedną z najczęstszych i drugą po zakażeniu dróg oddechowych przyczyną chorób infekcyjnych. Zasadniczo ZUM występuje najczęściej u kobiet zarówno w populacji chorych w szpitalnej, jak i pozaszpitalnej opiece medycznej. Szacuje się, że przynajmniej raz w życiu co trzecia kobieta choruje na ZUM. Próbka moczu przesłana do laboratorium mikrobiologicznego jest najczęstszym badaniem diagnostycznym. Sposób pobrania moczu do badania mikrobiologicznego ma nie tylko znaczenie diagnostyczne, ale również wpływa na dalsze postępowanie kliniczne. W artykule przedstawiono najważniejsze techniki pobierania moczu. SŁOWA KLUCZOWE zakażenie układu moczowego, metody pobierania moczu SUMMARY Urinary tract infections (UTIs) are the most common infectious diseases, rank second only to respiratory infections in their incidence. UTIs are conditions frequently complained by women both in the general population and in the hospital setting. Urine specimens make up a large proportion of the samples submitted to the microbiology laboratory for culture. The role of the microbiology laboratory is to provide relevant information for diagnosis and treatment of UTIs. Both the laboratory diagnosis and the clinical diagnosis of laboratory test results must be made in light of the method of collection used. The present article presents the most important diagnostic procedures in collection of urine. KEYWORDS urinary tract infections, the method of urine collection dr n. przyr. Katarzyna Szczypa ALAB LABORATORIA SP. Z O.O., WARSZAWA Zakażenie układu moczowego (ZUM) (ang. Urinary Tract Infection, UTI) jest szerokim pojęciem o niezwykle zróżnicowanym obrazie klinicznym choroby. Jest jedną z najczęstszych oraz drugą zaraz po zakażeniach układu oddechowego przyczyną interwencji lekarskich. Choć dzisiejsza nowoczesna medycyna poczyniła znaczny postęp w rozpoznawaniu i leczeniu tej choroby, to jednak nadal stanowi ona poważny problem kliniczny i wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta. Identyfikacja czynników etiologicznych zakażeń pozaszpitalnych i szpitalnych ZUM wraz z określeniem ich wrażliwości na leki przeciwbakteryjne jest niezbędna do prawidłowego leczenia pacjenta. Podstawowym materiałem do badań laboratoryjnych jest próbka moczu, która, właściwie pobrana i transportowana do laboratorium, może zapewnić wysoką jakość i wiarygodność wykonywanych testów. DEFINICJE ZUM Generalnie za infekcję układu moczowego uważa się obecność drobnoustrojów w drogach moczowych, powyżej zwieracza pęcherza moczowego, które w warunkach prawidłowych powinny być jałowe. Istnieje wiele podziałów infekcji układu moczowego. Jednym z nich jest klasyfikacja anatomiczna, która dzieli tę chorobę na: zakażenie górnych dróg moczowych obejmujące nerkę, układy kielichowo-miedniczkowe i okolice okołonerkowe oraz zakażenie dolnego odcinka dróg moczowych dotyczące pęcherza moczowego lub pęcherza i cewki. W zależności od objawów klinicznych z uwzględnieniem ich stopnia nasilenia oraz występowania czynników sprzyjających zakażeniu zaproponowano też podział na ZUM objawowy i bezobjawowy. Wśród objawowych ZUM wyróżnia się zakażenie proste, inaczej niepowikłane (u kobiet bez czynników ryzyka), takie jak ostre zapalenie pęcherza moczowego (łac. cystitis), ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek (łac. pyelonephritis acuta) oraz nawracające zapalenie dolnych dróg moczowych. W podziale tym mówi się także o zakażeniu złożonym, czyli powikłanym (dotyczy pacjentów z czynnikami ryzyka), do którego oprócz wyżej wymienionych zalicza się przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek (łac. pyelonephritis chronica), ropień nerki i ropień okołonerkowy. Istnieje sytuacja, w której obecność bakterii w układzie moczowym nie zawsze prowadzi do rozwoju stanu zapalnego i może nie dawać objawów klinicznych choroby. Mówimy wtedy o bakteriurii bezobjawowej. Należy także wyjaśnić, że powikłane ZUM dotyczy chorego ze zmianami morfologicznymi lub czynnościowymi w obrębie układu moczowego, a także z niedoborami odporności organizmu spowodowanymi chorobą układu immunologicznego czy innymi chorobami przewlekłymi. Kliniczne znaczenie podziału na infekcje układu moczowego niepowikłane i powikłane polega zasadniczo na tym, że te ostatnie charakteryzują się znacznie poważniejszym rokowaniem i są trudniejsze do leczenia. EPIDEMIOLOGIA I CZYNNIKI ETIOLOGICZNE Zakażenia układu moczowego należą do jednych z najczęstszych chorób o podłożu bakteryjnym i mogą stanowić około 20% wszystkich zakażeń pozaszpitalnych. Zasadniczo ZUM występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Według dostępnych danych statystycznych ostre niepowikłane zapalenie pęcherza występuje co roku u około 15-17% populacji żeńskiej. Inne dane mówią, że na ZUM choruje co najmniej raz w życiu u około 10% populacji żeńskiej i około 1-2% populacji męskiej. W przypadku dzieci ZUM występuje u ponad 7% gorączkujących dzieci. W okresie noworodkowym zakażenia te występują częściej u chłopców niż u dziewczynek. Tendencja ulega odwróceniu od miesiąca życia dziecka, gdy częstość zakażeń 32
2 DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA LABORATORIUM 7-8/2014 u dziewczynek jest ponad 10-krotnie większa niż u chłopców. W przypadku w zakażeń szpitalnych szacowany odsetek ZUM wynosi 30-50% i jest drugą co do czę stoś ci wystę powania postacią zakaż eń na oddziałach intensywnej opieki. W większości szpitalne ZUM związane jest z obecnością cewnika w pęcherzu moczowym. Ryzyko zakażenia zwiększa się wraz z czasem drenażu, gdyż po 10 dniach aż u 50% chorych stwierdza się wystąpienie bakteriomoczu. Najczęstszymi czynnikami etiologicznym ZUM są bakterie. Zdecydowanie w mniejszym stopniu odpowiedzialne są wirusy, grzyby, pierwotniaki czy pasożyty. W jednym z opublikowanych badań prowadzonych w Polsce przeanalizowano ponad 600 szczepów bakteryjnych pochodzących z zakażeń układu moczowego od pacjentów pozaszpitalnych i szpitalnych. Ponad 90% wszystkich badanych szczepów należało do rodziny Enterobacteriaceae. Z zakażeń pozaszpitalnych najczęściej izolowano Eschericha coli (83,7%) oraz Proteus spp. (9,1%). W zakażeniach szpitalnych E. coli rzadziej była czynnikiem etiologicznym (38,3%), częściej zaś inne gatunki pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae (32,7%) i Pseudomonas aeruginosa (10,7%), a także bakterie Gram-dodatnie (14,1%). Niepokojące jest pojawianie się w ostatnich latach szpitalnych ZUM o etiologii z udziałem opornych na szereg antybiotyków drobnoustrojów z rodzaju Klebsiella, Enterobacter, Pseudomonas i Acinetobacter. W tab. 1 przedstawiono odsetek występujących w Polsce bakteryjnych czynników etiologicznych zakażeń układu moczowego z podziałem na izolaty pozaszpitalne i szpitalne. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA Rozpoznanie ZUM ustala się na podstawie objawów klinicznych oraz wyników badań laboratoryjnych, a także w pewnych przypadkach na podstawie diagnostyki obrazowej i urodynamicznej. Podstawową rolę w diagnostyce laboratoryjnej odgrywają badania ogólne i mikrobiologiczne moczu. Uważa się, że większość niepowikłanych objawowych zakażeń dolnych dróg moczowych u dorosłych kobiet nie wymaga posiewu mikrobiologicznego moczu. Zasada ta nie obejmuje powikłanych, nawracających i szpitalnych ZUM. W takich przypadkach, ze względu na większą różnorodność czynników etiologicznych i ich zróżnicowaną lekowrażliwość, rozpoznanie powinno być zawsze potwierdzone badaniem mikrobiologicznym, a leczenie oparte na wyniku badania lekowrażliwości. Zasadnicza diagnostyka mikrobiologiczna opiera się na ocenie ilościowej i jakościowej odpowiednio pobranej próbki moczu. Oznaczanie ilościowe wyhodowanych bakterii w moczu ma znaczenie diagnostyczne tylko wtedy, kiedy został on pobrany z zachowaniem odpowiednich zasad. Jest to istotne, gdyż nieprawidłowości w pobieraniu mogą prowadzić do zafałszowania wyniku badania, np. poprzez zanieczyszczenie moczu florą bakteryjną okolicy ujścia cewki moczowej, przewodu pokarmowego, skóry rąk czy środowiska. ETAP PRZEDLABORATORYJNY DIAGNOSTYKI ZUM Mocz najczęściej pobieramy w warunkach aseptycznych w trakcie naturalnej mikcji (oddawania moczu), metodą środkowego strumienia, do pojemników sterylnych lub do specjalnych zestawów transportowych. Pacjent powinien być bardzo szczegółowo poinformowany przez personel medyczny o zasadach pobierania moczu. Zasady pobierania metodą środkowego strumienia dla kobiet i mężczyzn różnią się od siebie. fot. Thinkstock 33
3 Jednym z ważnych elementów jest zachowanie zasad aseptyki. Zalecane jest mycie okolic intymnych wodą z mydłem bez środków dezynfekcyjnych, które po przedostaniu się do cewki moczowej mogą zahamować wzrost drobnoustrojów. Nie można przelewać moczu z niesterylnych naczyń, takich jak: kaczki, baseny, nocniki, czy pobierać go poprzez wyciskanie pieluszek. Objętość próbki do badania mikrobiologicznego moczu powinna wynosić 3-15 ml (optymalnie 5 ml). Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy istnieje podejrzenie gruźlicy układu moczowego wtedy konieczna jest większa objętość moczu (200 ml) oraz wielokrotne badanie (6-12-krotne). Zalecane jest, aby mocz był oddawany po nocnym odpoczynku (4-6 godzin od ostatniej mikcji). Próbka ma wtedy większe znaczenie diagnostyczne, ze względu na zagęszczenie moczu i namnożenie bakterii. Zasada ta nie ma zastosowania u noworodków i niemowląt. W uzasadnionych przypadkach lekarz może zlecić pobranie moczu niezależnie od pory dnia. Jeśli jest to możliwe, mocz należy pobrać przed zastosowaniem antybiotyku lub 3-4 dni od zakończenia leczenia. W przypadku pobrania moczu w trakcie leczenia przeciwbakteryjnego należy podać na skierowaniu nazwę i czas od podania leku. Skierowanie powinno zawierać także istotne informacje o chorym (wiek, płeć, czynniki predysponujące zakażenia), postaci klinicznej zakażenia. Dodatkowo, ponieważ technika pobrania moczu ma duże znaczenie dla jakości uzyskanych wyników, bardzo ważne jest zaznaczenie na skierowaniu oraz na pobranej próbce zastosowanej metody pobrania. Niezwykle istotne jest, aby mocz w pojemniku był jak najszybciej (w ciągu 2 godzin) przesłany do laboratorium, a do momentu transportu został umieszczony w lodówce (temp. 5±3 C). INNE SPOSOBY POBIERANIA MOCZU DO BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO Cewnikowanie pęcherza moczowego Zabieg ten w warunkach aseptycznych wykonuje lekarz lub przeszkolona pielęgniarka. Pacjent powinien mieć wykonaną toaletę krocza, a okolice cewki moczowej powinny być zdezynfekowane odpowiednim środkiem stosowanym w szpitalu czy poradni. Po wprowadzeniu cewnika pierwsza porcja wypływającego moczu jest odrzucana, gdyż może zawierać drobnoustroje kolonizujące okolice cewki moczowej. Drugą porcję moczu (ok ml) pobiera się do jałowego zakręcanego pojemnika. Pobieranie moczu przez cewnik założony na stałe Zabieg wykonywany jest przez przeszkolony personel medyczny. Preferowana jest sytuacja pobierania moczu z nowo założonego cewnika (do 30 minut od wymiany/ założenia cewnika), gdyż przy dłuższym czasie powstający na jego powierzchni biofilm bakteryjny i stale uwalniane z niego bakterie nie są odzwierciedleniem rzeczywistej liczby bakterii. Nie powinno się pobierać moczu z worka zbiorczego. Ujście cewnika przeznaczone do pobierania moczu lub odcinek cewnika ponad zbiornikiem na mocz (jeśli cewnik nie posiada ujścia do pobrania) należy zdezynfekować najlepiej gazikiem zwilżonym w 70-proc. etanolu. Po aseptycznym nakłuciu cewnika i pobraniu 3-15 ml mocz wprowadzany jest do jałowego pojemnika. Pobranie moczu metodą nakłucia nadłonowego Jest to technika reprezentująca tzw. złoty standard w diagnostyce ZUM, gdyż pozwala na pobranie materiału niezanieczyszczonego bakteriami, które kolonizują dolny odcinek cewki moczowej. Stosowana głównie u małych dzieci, w przypadkach wątpliwych wyników badań u noworodków najczęściej pod kontrolą USG. Wykonywana jest u chorych nieprzytomnych, również u chorych z nawracającymi objawami zakażenia, gdy niemożliwe jest pobranie wiarygodnej próbki innymi metodami. Jest to rekomendowana technika przy podejrzeniu infekcji dróg moczowych bakteriami beztlenowymi. Mocz na posiew metodą nakłucia nadłonowego pobiera zawsze lekarz według procedur obowiązujących w szpitalu. Pobrane do strzykawki 3-15 ml moczu wprowadzane jest do jałowego zakręcanego pojemnika. NIEINWAZYJNE SPOSOBY POBIERANIA MOCZU U DZIECI Uzyskanie wiarygodnej próbki moczu do badania mikrobiologicznego od dzieci jest trudniejsze niż u osób dorosłych. Nieinwazyjne sposoby pobierania moczu u dzieci zostały omówione poniżej. DROBNOUSTRÓJ ZAKAŻENIA POZASZPITALNE (%) ZAKAŻENIA SZPITALNE (%) Escherichia coli 83,7 38,3 Morganella morganii 1,1 4,3 Klebsiella pneumoniae 1,9 5,7 Klebsiella oxytoca 0,9 Enterobacter cloacae 0,7 5,0 Citrobacter freundii 0,4 6,4 Proteus vulgaris 0,7 2,1 Proteus mirabilis 8,4 5,7 Serratia marcescens 3,5 Pseudomonas aeruginosa 10,7 Acinetobacter spp. 4,2 Enterococcus faecalis 1,3 7,1 Enterococcus faecium 1,4 Staphylococcus aureus 2,1 Koagulazo-ujemne gronkowce 0,9 3,5 Tab. 1. Najczęstsze czynniki etiologiczne zakażeń układu moczowego w Polsce Metoda środkowego strumienia przeznaczona dla dzieci, które potrafią oddać mocz do toalety lub nocnika W tej metodzie istotna jest współpraca pomiędzy dzieckiem a osobą pobierającą oraz zachowanie zasad aseptyki (higieniczne mycie rąk, wcześniejsze umycie okolic intymnych). Dziecko oddaje pierwszą niewielką porcję moczu do toalety lub nocnika, a następnie, nie przerywając mikcji, do podstawionego jałowego pojemnika. Pobieranie moczu u niemowląt i małych dzieci przy pomocy przyklejanego sterylnego woreczka Jest to najczęściej stosowana metoda, wzbudzająca zawsze kontrowersje ze względu na duże ryzyko uzyskiwania fałszywie do- 34
4 DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA LABORATORIUM 7-8/2014 datnich wyników (od 60 do 88%). W tej metodzie najbardziej wiarygodne są jedynie wyniki ujemne. W przypadku uzyskania wyniku dodatniego dla jego potwierdzenia konieczne jest powtórzenie badania lub w uzasadnionych przypadkach pobranie moczu przez cewnikowanie pęcherza. W prospektywnych badaniach, obejmujących grupę ponad 7 tys. dzieci w wieku poniżej 2 lat, wykazano wysoki odsetek fałszywie dodatnich wyników posiewów moczu uzyskanego tą metodą. Opóźnienie diagnozy, nieuzasadnione leczenie antybiotykami, hospitalizacja i przeprowadzenie badań radiologicznych dotyczyły ponad 130 dzieci spośród ponad 3400, dla których uzyskano fałszywie dodatnie wyniki. Jeżeli zostanie podjęta decyzja pobrania moczu metodą przyklejanego woreczka, konieczne jest przestrzeganie następujących czynności: osoba pobierająca powinna dokładnie umyć ręce wodą z mydłem i dokładnie je wysuszyć, następnie przygotować woreczek odpowiedni dla płci dziecka i zakręcany jałowy pojemnik, umyć dziecku okolice krocza i cewki moczowej, a także fałdy skórne nasączonym przegotowaną letnią wodą sterylnym gazikiem (czterokrotnie zmienianym), i dokładnie je osuszyć. W następnej kolejności obserwuje się dziecko i przed spodziewanym oddaniem moczu przyklejany jest woreczek do skóry dziecka tak, aby otwór pokrywał się z anatomicznym ujściem cewki moczowej. Woreczek powinien być odklejany w momencie zaobserwowania jego napełnienia (ok. 1/3 jego pojemności). Następnie powinien być umieszczony (z zaklejonymi brzegami, bez dotykania jego wnętrza) we wcześniej opisanym jałowym pojemniku w celu zabezpieczenia na czas transportu. Pobieranie moczu u niemowląt i małych dzieci metodą tzw. czystego łapania Jest to sposób, w którym zaangażowane są dwie osoby dorosłe, z których jedna trzyma dziecko uniesione do góry, a druga stara się złapać mocz do sterylnego pojemnika. Ważne jest, aby mocz nie spływał po skórze, a dziecko powinno wcześniej by umyte tak, jak opisano w metodzie z przyklejanym woreczkiem. Pobierający obserwują dziecko, starając się zachęcić do oddania moczu, i jeżeli to możliwe, pierwsza niewielka porcja powinna być odrzucona, a druga zbierana do podstawionego jałowego pojemnika. POBIERANIE MOCZU DO BADANIA W PRZYPADKU PRZEWIDYWANEGO PRZEDŁUŻONEGO TRANSPORTU Jeżeli nie jest możliwe dostarczenie moczu do laboratorium w dniu pobrania, to zalecane jest stosowanie specjalnych zestawów, takich jak pojemnik z podłożem transportowo-wzrostowym lub probówka z środkiem konserwującym mocz. Wybór metody powinien być uzależniony od ilości uzyskanego moczu i przewidywanego czasu transportu. Pobieranie moczu z zastosowaniem zestawu z podłożem transportowo-wzrostowym Wprowadzone po raz pierwszy w latach 60. ubiegłego wieku w Wielkiej Brytanii specjalne zestawy transportowo-wzrostowe umożliwiające pobranie próbki moczu wraz z jego namnażaniem znajdują dziś zastosowanie w placówkach medycznych na całym świecie. Na rynku polskim dostępne są zestawy Uricult, Uromedium i Uriline, składające się najczęściej z dwóch lub trzech stałych podłoży bakteriologicznych pokrywających plastikową płytkę umocowaną w nakrętce wewnątrz jałowego pojemnika. Zainukolowanie, poprzez zanurzenie w moczu płytki z podłożami, umożliwia wzrost większości bakterii będących przyczyną ZUM. Po inkubacji zgodnie z instrukcją producenta (w temperaturze pokojowej 18±5 C przez godzin lub w temperaturze cieplarki 37 C przez 24 godziny) możliwe są: ocena półilościowa próbki oparta na dołączonych do zestawu skalach wizualnych, wstępna identyfikacja oraz izolacja drobnoustroju. W metodzie tej istotne jest zapoznanie się pacjenta z instrukcją producenta zestawu. Przed przystąpieniem do badania należy sprawdzić datę ważności opisaną na pojemniku. Pojemniki przeterminowane oraz takie, w których kolorowe podłoże oddzieliło się od plastikowej łopatki, nie mogą być użyte. Istotne jest też, aby stosowany zestaw nie był przechowywany w zbyt niskiej temperaturze. Pacjent przed pobraniem powinien przygotować się z zachowaniem zasad aseptyki odpo- KATEGORIA KLASYFIKACJA OBJAWY KLINICZNE WYNIKI LABORATORYJNE 1 Ostre zapalenie dróg moczowych u kobiet, ostre zapalenie pęcherza u kobiet Objawy dyzuryczne: bóle podczas oddawania moczu, częstomocz, bolesne parcie na pęcherz moczowy, trudności w utrzymaniu moczu oraz bóle podbrzusza, brak powyższych objawów na 4 tygodni przed epizodem > 10 3 CFU/ml* 2 Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek Gorączka, dreszcze, bóle okolicy lędźwiowej, wykluczenie innej diagnozy, brak historii lub klinicznych dowodów na wady w obrębie układu moczowego > 10 4 CFU/mL* 3 Skomplikowane ZUM Objawy tak jak powyżej (kategoria 1 lub 2) oraz jeden lub więcej czynników obciążających związanych ze skomplikowanym ZUM (tj. skrajne grupy wiekowe, płeć męska, ciąża, wady anatomiczne) > 10 5 CFU/mL* u kobiet > 10 4 CFU/mL* u mężczyzn lub u kobiet z moczu pobranego poprzez cewnikowanie pęcherza 4 Bezobjawowa bakteriuria Brak > 10 5 CFU/mL* w dwóch posiewach w odstępie > 24-godzinnym z środkowego strumienia 5 Nawracające zakażenia układu moczowego Przynajmniej trzy epizody nieskomplikowanego ZUM w ciągu roku, dotyczy tylko kobiet, brak czynników obciążających ze strony układu moczowego < 10 3 CFU/mL* ZUM zakażenie układu moczowego; WBC leukocyty w moczu nieodwirowanym; *Uropatogen w posiewie środkowego strumienia Tab. 2. Kryteria diagnostyczne ZUM w oparciu o objawy kliniczne i badania laboratoryjne 35
5 wiednio dla kobiet i mężczyzn. Ważne jest też, aby zachować ostrożność przy odkręcaniu i wyjmowaniu zakrętki z podłożem do hodowli drobnoustrojów z pojemnika, tak by nie doszło do zanieczyszczenia podłoża, brzegów czy jego wnętrza. Porcja środkowego strumienia moczu oddana do pojemnika w ilości ok. ⅔ jego wysokości pozwala na bezpieczne zanurzenie w nim zakrętki z podłożem na ok. 10 sekund, a następnie jego pionowe wyjęcie w taki sposób, aby nadmiar moczu spłynął do pojemnika. Istnieje także możliwość bezpośredniego oblania moczem podłoży płytki. We wszystkich tych działaniach istotne jest świadome działanie pacjenta. Do laboratorium zostaje przesłany opróżniony z moczu pojemnik z zainukolowaną płytką z podłożami. Przed przekazaniem zestaw może być przechowywany w temperaturze pokojowej (temp. 18±5 C) w czasie nie dłuższym niż 24 godzin od pobrania. Pobieranie do probówki z gąbką stabilizującą nasączoną środkiem konserwującym Najłatwiejszym i najczęściej stosowanym sposobem konserwacji próbki moczu do badania mikrobiologicznego jest jego schłodzenie do temperatury lodówki (temp. 5±3 C), w sytuacji gdy przewidywany czas transportu badania jest wydłużony, stosowane mogą być zestawy transportowe zawierające kwas borny jako środek konserwujący. Kwas ten posiada aktywność bakteriostatyczną, umożliwiającą pewną bakteriologiczną stabilizację moczu w czasie do 72 godzin. Na rynku polskim dostępny jest zestaw UriSwab, składający się z jałowego zakręcanego pojemnika oraz z probówki z gąbką stabilizującą nasączoną odpowiednim stężeniem kwasu bornego. Gąbka poprzez zanurzenie w pobranym moczu zostaje nim nasączona objętością, która powinna być nie mniejsza niż 3 ml. W laboratorium próbka moczu jest odzyskiwana i poddawana procesowi diagnostyki mikrobiologicznej. TESTY STOSOWANE W SZYBKIEJ WSTĘPNEJ DIAGNOSTYCE ZUM Rozwój w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej sprawia, ż e dziś pewna liczba testów może być wykonywana przy łóżku pacjenta, w punkcie przyjęć pacjenta, w gabinecie lekarza, a więc poza laboratorium medycznym. We wstępnej diagnostyce ZUM przydatne są paskowe testy biochemiczne, określające istotne parametry: obecność białka, erytrocytów, leukocytów i azotynów. Ten prosty i szybki w wykonaniu test w połączeniu z oceną kliniczną pacjenta umożliwia lekarzowi postawienie wstępnego rozpoznania i ukierunkowanie dalszego toku postępowania diagnostycznego. Badanie wykonywane jest bezpośrednio z próbki nieodwirowanego moczu poprzez zanurzenie w nim paska diagnostycznego. Odczytu dokonuje się wizualnie na podstawie barwnej skali lub za pomocą specjalnego czytnika. Istotne diagnostycznie jest wykrywanie obecności azotynów, świadczące o obecności bakterii posiadających zdolność redukcji azotanów do azotynów, a także wykazanie obecności enzymu esterazy indoksylowej, czyli obecności leukocytów w moczu. Należy jednak pamiętać, że niektóre bakterie odpowiedzialne za ZUM (E. faecalis, Staphylococcus saprophiyticus, P. aeruginosa) nie redukują azotanów, a czułość testu w wykrywaniu leukocytów jest zależna od ich liczby. Wartość predykcyjna testu dla ujemnego wyniku esterazy i azotynów wynosi 92-98%. Test ten wykazuje jednak znacznie niższe wartości predykcyjne dla wyników dodatnich. Uważa się, że szybkie testy paskowe mogą być wystarczające jedynie w diagnozowaniu przypadków pierwszych epizodów, objawowych i niepowikłanych infekcji dolnych dróg moczowych u kobiet. W innych sytuacjach zawsze przy podejrzeniu ZUM konieczne jest wykonanie posiewu mikrobiologicznego moczu. Obecnie coraz częściej w laboratoriach mikrobiologicznych wstępna diagnostyka ZUM oparta jest o wyniki uzyskane przy użyciu specjalnych systemów automatycznych z zastosowaniem cytometrii przepływowej. Strumień odpowiednio zabarwionych i oświetlanych wiązkami światła monochromatycznego cząstek (komórek) znajdujących się w moczu przepływa przed układami rejestrującymi załamanie, odbicie i absorpcję w nich światła. Dzięki temu można określić ich liczbę, wielkość, ziarnistość oraz ukształtowanie ich powierzchni. Nowoczesne analizatory oprócz mierzenia parametrów takich jak erytrocyty, leukocyty, bakterie, drożdżaki czy komórki nabłonkowe, są zdolne do określenia wstępnego miana bakterii. Ocena uzyskanych w analizatorach wyników pozwala na natychmiastowe otrzymanie kluczowej informacji potwierdzającej ewentualną infekcję dróg moczowych. W przypadku wyniku dodatniego uzupełnieniem badania jest klasyczny posiew analizowanej próbki moczu. Uzyskane w analizatorach wyniki badania moczu charakteryzują się bardzo dobrą (ponad 98%) predykcyjną wartością negatywną. INTERPRETACJA WYNIKU BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO MOCZU Celem mikrobiologicznego badania próbki moczu jest oznaczenie liczby kolonii bakteryjnych, czyli liczby jednostek wzrostowych, ang. colony forming unit, w 1 ml moczu (CFU/ml) oraz zidentyfikowanie czynnika etiologicznego przy znamiennej bakteriurii (miano przekraczające umownie przyjętą granicę) wraz z określeniem jego wrażliwości na leki. Prawidłowa interpretacja wyniku posiewu moczu zależy od wielu czynników. Należą do nich między innymi: wiek i płeć pacjenta, czynniki predysponujące do zachorowania, funkcja układu moczowego, postać zakażenia i rodzaj wyhodowanego drobnoustroju. Istotna jest także wiedza na temat zastosowanej metody pobrania moczu. Tab. 2 przedstawia zmodyfikowane kryteria diagnostyczne ZUM zgodne z zaleceniami opublikowanych w 2011 roku w zaleceń Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. PODSUMOWANIE Rozpoznanie ZUM stanowi ważne zagadnienie dla lekarzy opieki zdrowotnej. Aspekty dotyczące diagnostyki laboratoryjnej ZUM są istotne w podejmowaniu wielu decyzji klinicznych. Podstawowym materiałem do badań laboratoryjnych jest próbka moczu, która, właściwie pobrana i transportowana do laboratorium, może zapewnić wysoką jakość i wiarygodność wykonywanych testów. Uzyskanie wiarygodnej próbki moczu do badania mikrobiologicznego od dzieci jest trudniejsze niż od osób dorosłych. Prawidłowa interpretacja wyników posiewu moczu zależy od wielu czynników. Piśmiennictwo dostępne w redakcji m 36
Zakażenia układu moczowego u dzieci. Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM KURS 2019
Zakażenia układu moczowego u dzieci Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM KURS 2019 Plan wędrówki Kilka definicji Rekomendacje, siła zaleceń CASE Najważniejsze zalecenia Zakażenie górnych dróg układu moczowego
Bardziej szczegółowoZakażenia układu moczowego u dzieci. Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM
Zakażenia układu moczowego u dzieci Zofia Konarska Klinika Pediatrii WUM Plan wędrówki Kilka definicji Rekomendacje, siła zaleceń Omówienie przypadków dzieci z ZUM w świetle rekomendacji Najważniejsze
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
Bardziej szczegółowoJAK POBRAĆ MOCZ DO BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO?
JAK POBRAĆ MOCZ DO BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO? 1. Kup w aptece sterylny, plastikowy pojemnik na mocz lub woreczek w przypadku gdy pobierasz mocz od niemowląt. 2. Pobierz pierwszy poranny mocz ( musi on
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane zaprezentowane poniżej zgromadzone zostały w ramach programu EARS-Net, który jest koordynowany przez
Informacja o aktualnych danych dotyczących oporności na antybiotyki na terenie Unii Europejskiej Październik 2013 Główne zagadnienia dotyczące oporności na antybiotyki przedstawione w prezentowanej broszurze
Bardziej szczegółowoPobieranie, transport i przechowywanie materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych
Pobieranie, transport i przechowywanie materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych Instrukcje ogólne Wszystkie materiały diagnostyczne powinny być pobrane przed podaniem choremu antybiotyków lub
Bardziej szczegółowoNowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna
Nowoczesna diagnostyka mikrobiologiczna 1 2 Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne połączenie metod manualnych i automatyzacji Nowoczesne laboratorium mikrobiologiczne To nie tylko sprzęt diagnostyczny,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie zakażeń układu moczowego u dzieci
Diagnostyka i leczenie zakażeń układu moczowego u dzieci Opracowane na podstawie artykułu: Diagnosis and management of urinary tract infection in children Gabrielle J. Williams, Elisabeth H. Hodson, David
Bardziej szczegółowoNAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO R.
NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 15.12.2017R. LEK. MED. DOROTA KONASZCZUK LUBUSKI PAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY W GORZOWIE WLKP. Zakażenia
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoBadanie na obecność pałeczek CPE Informacje dla pacjentów
Badanie na obecność pałeczek CPE Informacje dla pacjentów Uwaga: z pytaniami dotyczącymi informacji zawartych w tej ulotce, należy zwracać się do lekarza prowadzącego lub pielęgniarki. Czym jest CPE W
Bardziej szczegółowo- podłoża transportowo wzrostowe..
Ćw. nr 2 Klasyfikacja drobnoustrojów. Zasady pobierania materiałów do badania mikrobiologicznego. 1. Obejrzyj zestawy do pobierania materiałów i wpisz jakie materiały pobieramy na: - wymazówki suche. -
Bardziej szczegółowoProfilaktyka zakażeń układu moczowego i immunoterapia. Paweł Miotła II Katedra i Klinika Ginekologii UM w Lublinie
Profilaktyka zakażeń układu moczowego i immunoterapia Paweł Miotła II Katedra i Klinika Ginekologii UM w Lublinie Zakażenia układu moczowego (ZUM) 10-20% zakażeń poza szpitalnych 40-50% zakażeń szpitalnych
Bardziej szczegółowoZakażenia szpitalne cz III. - zakażenia układu moczowego, - zakażenia układu oddechowego
Zakażenia szpitalne cz III. - zakażenia układu moczowego, - zakażenia układu oddechowego dr hab. n. med. Robert D. Wojtyczka Sosnowiec, 2016 r. Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest jedną z najczęstszych
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek
Diagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek Business Development Manager Konferencja naukowo-szkoleniowa Ryn Badania laboratoryjne w chorobach nerek Wyzwaniem dla współczesnej medycyny jest badanie
Bardziej szczegółowoWYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU Ewa Chodakowska WszZ ToruŃ Badanie przeprowadzono w ramach
Bardziej szczegółowoZakażenia układu moczowego (ZUM)
KURS ATESTACYJNY, Katowice Zakażenia układu moczowego (ZUM) Jan Duława Klinika Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych Śląski Uniwersytet Medyczny Katowice Definicja ZUM Obecność drobnoustrojów w drogach
Bardziej szczegółowo10) istotne kliniczne dane pacjenta, w szczególności: rozpoznanie, występujące czynniki ryzyka zakażenia, w tym wcześniejsza antybiotykoterapia,
Załącznik nr 2 Standardy jakości w zakresie mikrobiologicznych badań laboratoryjnych, w tym badań technikami biologii molekularnej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ 1 TEST KASETKOWY DO WYKRYWANIA KALPROTEKTYNY I LAKTOFERYNY W KALE. 73/PNP/SW/2018 Załącznik nr 1 do SIWZ formularz asortymentowo cenowy
formularz asortymentowo cenowy CZĘŚĆ TEST KASETKOWY DO WYKRYWANIA KALPROTEKTYNY I LAKTOFERYNY W KALE Ilość sztuk na 36 za sztukę Immunochromatograficzny, nieinwazyjny szybki test do jakościowego wykrycia
Bardziej szczegółowoI. Wykaz drobnoustrojów alarmowych w poszczególnych jednostkach organizacyjnych podmiotów leczniczych.
Instrukcja Głównego Inspektora Sanitarnego dotycząca raportowania występowania zakażeń zakładowych i drobnoustrojów alarmowych z dnia 02 stycznia 2012 r. W celu zapewnienia jednolitego sposobu sporządzania
Bardziej szczegółowoPROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH
PROBLEMY TERAPEUTYCZNE WTÓRNYCH ZAKAŻEŃ KRWI POWODOWANE PRZEZ PAŁECZKI Enterobacterales W PRAKTYCE ODDZIAŁÓW ZABIEGOWYCH I ZACHOWAWCZYCH DOROTA ROMANISZYN KATEDRA MIKROBIOLOGII UJCM KRAKÓW Zakażenie krwi
Bardziej szczegółowoElżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej
Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym
Bardziej szczegółowoZakażenia układu moczowego
Zakażenia układu moczowego Zakażenia układu moczowego SPIS TREŚCI CO TO JEST UKŁAD MOCZOWY? nerka moczowód pęcherz moczowy cewka moczowa zobacz więcej NA CZYM POLEGA ZAKAŻENIE UKŁADU MOCZOWEGO? pałeczka
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu PROGRAM WHO ELIMINACJI ODRY/RÓŻYCZKI Program eliminacji odry i różyczki został uchwalony przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia 28 maja 2003 roku. Realizacja
Bardziej szczegółowoWIEDZA. Zna podstawy prawne realizacji programu kontroli zakażeń.
Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Kontrola zakażeń w jednostkach opieki zdrowotnej Typ studiów:
Bardziej szczegółowoZakażenia w chirurgii.
Zakażenia w chirurgii. Rola personelu pielęgniarskiego. 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ Cacałowska Dorota Zakażenia Zakażenia w chirurgii stanowią istotny problem współczesnej medycyny,
Bardziej szczegółowoPROCEDURA BADAWCZA P0BIERANIE I TRANSPORT MATERIAŁU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH PB - 01/SMiP
Strona / stron 1/7 1. Cel i przedmiot procedury: Celem i przedmiotem procedury jest prawidłowe pobieranie i transport materiału biologicznego do badań mikrobiologicznych wykonywanych przez Sekcję Mikrobiologii
Bardziej szczegółowoZalecenia rekomendowane przez Ministra Zdrowia. KPC - ang: Klebsiella pneumoniae carbapenemase
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w zakładach opieki zdrowotnej szczepów bakteryjnych Enterobacteriaceae wytwarzających karbapenemazy typu KPC * * KPC - ang: Klebsiella pneumoniae
Bardziej szczegółowoNarodowy Instytut Leków ul. Chełmska 30/34, 00-725 Warszawa Tel. 022 851-46-70, Fax. 022 841-29-49 www.korld.edu.pl Warszawa, dn. 21.10.2009r.
Narodowy Instytut Leków ul. Chełmska 30/34, 00-725 Warszawa Tel. 022 851-46-70, Fax. 022 841-29-49 www.korld.edu.pl Warszawa, dn. 21.10.2009r. Wytyczne postępowania w przypadku wykrycia szczepów pałeczek
Bardziej szczegółowo1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz:
Ćwiczenie 2 2018/19 1. Wykonanie preparatów bezpośrednich i ich ocena: 1a. Wykonaj własny preparat bezpośredni ze śliny Zinterpretuj i podkreśl to co widzisz: obecność nabłonków, leukocytów, pałeczek Gram(+),
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
Załącznik nr 2 1 PAKIET NR II SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Automatyczny analizator mikrobiologiczny do identyfikacji i oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów na antybiotyki z określeniem wartości
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoBadanie mikrobiologiczne płynów z jam ciała
Badanie mikrobiologiczne płynów z jam ciała Dorota Olszańska Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej i Immunologii Infekcyjnej USK w Białymstoku Kierownik Prof. Dr hab. n. med. Elżbieta Tryniszewska Cel badań
Bardziej szczegółowoSłowa kluczowe: żółć, złogi żółciowe, kamica żółciowa, zakażenie żółci, bakterie.
\ =fi /ą4-* f f l.ui.m9 hi#oad Streszczenie Słowa kluczowe: żółć, złogi żółciowe, kamica żółciowa, zakażenie żółci, bakterie. Wstęp Kamica żółciowa jest szeroko rozpowszechnioną chorobą. Szacuje się, że
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5
Harmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5 GRUPY ĆWICZENIOWE 51, 52 : 8.00-10.30 Wtorek: 17.00-19.30 Data Godzina Rodzaj
Bardziej szczegółowoNazwa studiów: KONTROLA ZAKAŻEŃ W JEDNOSTKACH OPIEKI ZDROWOTNEJ Typ studiów: doskonalące WIEDZA
Załącznik nr 8 do zarządzenia nr 68 Rektora UJ z 18 czerwca 2015 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: KONTROLA ZAKAŻEŃ W JEDNOSTKACH OPIEKI ZDROWOTNEJ Typ studiów:
Bardziej szczegółowoMATERIAŁY Z GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH - badanie bakteriologiczne + mykologiczne
CENNIK ZAKŁADU DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ PRACOWNIA MIKROBIOLOGII OBOWIĄZUJĄCY OD DNIA (zgodnie z treścią zarządzenia) (badania prywatne) Lp USŁUGA MATERIAŁ CZAS OCZEKIWANIA CENA BADANIA PODSTAWOWEGO SKIEROWANIE
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ 2019 Endokrynologia/ Nefrologia Obowiązujące podręczniki: 1. Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. (red.), Pediatria, wyd. I, Warszawa, PZWL, 2013. 2. Pediatria
Bardziej szczegółowoETIOLOGIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH REJESTROWANYCH W SZPITALU UNIWERSYTECKIM NR 2 W BYDGOSZCZY W LATACH
PRACA ORYGINALNA ETIOLOGIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH REJESTROWANYCH W SZPITALU UNIWERSYTECKIM NR 2 W BYDGOSZCZY W LATACH 2015 2017 ETIOLOGY OF HOSPITAL INFECTIONS REGISTERED IN UNIVERSITY HOSPITAL NO. 2 IN BYDGOSZCZ
Bardziej szczegółowoFAX : (22) 488 37 70 PILNE
KARTA ZAPALENIA OTRZEWNEJ Nr Przypadku Baxter: Data raportu:... Data otrzymania informacji przez Baxter:... (wypełnia Baxter) (wypełnia Baxter) Proszę wypełnić poniższe pola i odesłać faxem do: Baxter
Bardziej szczegółowoZakażenie układu moczowego u noworodka. Iwona Maruniak-Chudek GCZD SUM Katowice
Zakażenie układu moczowego u noworodka Iwona Maruniak-Chudek GCZD SUM Katowice Rekomendacje PTNFDz dot. Zakażenia układu moczowego Rekomendacje AAP i EUS NeoReviews 2018 ZUM-definicja Zakażenie układu
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Najważniejsze zagrożenia epidemiczne w oddziałach dziecięcych w Polsce Dr med. Paweł Grzesiowski STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA SZPITAL SPECJALISTYCZNY ŚW. ZOFII W WARSZAWIE FUNDACJA INSTYTUT PROFILAKTYKI
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO (ZUM)
ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO (ZUM) 1. EPIDEMIOLOGIA Zakażenie układu moczowego (ZUM) stanowi około 40% wszystkich zakażeń szpitalnych i 10-20% poza szpitalnych. Z wyjątkiem okresu niemowlęctwa ZUM występuje
Bardziej szczegółowoMATOSET : oferta setów do procedur
2013 MATOSET : oferta setów do procedur CEWNIKOWANIE BZMM TZMO SA 2011-02-01 aktualizacja 11.04.2013 1 Spis treści I. OPIS PROCEDURY i MIEJSCE ZASTOSOWANIA... 3 II. SKŁAD I ZDJĘCIE SETU ORAZ PRZEBIEG PROCEDURY...
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI
PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY INSTYTUT NAUKOWO-BADAWCZY ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE - ZASADY - INSTRUKCJE ZAKŁAD WIRUSOLOGII UL. CHOCIMSKA 24 00-791 WARSZAWA PROGRAM ELIMINACJI
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Kontrakty na usługi dla szpitali SIWZ dla badań mikrobiologicznych Danuta Pawlik SP ZOZ ZZ Maków Mazowiecki Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa Warunki prawne dotyczące konkursu ofert Ustawa z dnia 15 kwietnia
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Bardziej szczegółowoZakażenia układu moczowego w praktyce lekarza rodzinnego.
Zakażenia układu moczowego w praktyce lekarza rodzinnego. Zakażenie układu moczowego (ZUM) to obecność drobnoustrojów w drogach moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego. W drogach moczowych, z wyjątkiem
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć Obowiązujące podręczniki: 1. Pediatria, Kawalec, Grenda, Ziółkowska. 2013, 2. Pediatria. Podręcznik do Lekarskiego
Bardziej szczegółowoBadania kału wirusologiczne, bakteriologiczne i parazytologiczne
Badania kału wirusologiczne, bakteriologiczne i parazytologiczne PRZYJMOWANIE PRÓBEK KAŁU Badania wirusologiczne i parazytologiczne od poniedziałku do piątku od godz. 8 00 do godz. 11 00 Badania bakteriologiczne
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoPodsumowanie najnowszych danych dotyczących oporności na antybiotyki w krajach Unii Europejskiej Dane z monitorowania sieci EARS-Net
EUROPEJSKI DZIEŃ WIEDZY O ANTYBIOTYKACH A European Health Initiative EUROPEJSKIE CENTRUM DS. ZAPOBIEGANIA Podsumowanie najnowszych danych dotyczących oporności na antybiotyki w krajach Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoOchrony Antybiotyków. AktualnoŚci Narodowego Programu. Podsumowanie aktualnych danych nt. oporności na antybiotyki w Unii Europejskiej.
AktualnoŚci Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków Numer 3/2016 Podsumowanie aktualnych danych nt. oporności na antybiotyki w Unii Europejskiej. Dane z monitorowania sieci EARS-Net (listopad 2016) Opracowanie:
Bardziej szczegółowoI. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)
Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia
Bardziej szczegółowoKontrola pożywek mikrobiologicznych. Sekcja Badań Epidemiologicznych
Kontrola pożywek mikrobiologicznych Sekcja Badań Epidemiologicznych 27.04.2015 Zgodnie z ISO 17025 oraz ISO 15189 jednym z czynników istotnie wpływających na jakość wyników badań w przypadku badań mikrobiologicznych,
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Krystyna Paszko Monitorowanie patogenów alarmowych w Szpitalu św. Wojciecha w Gdańsku nowe przepisy i ich konsekwencje dla monitorowania patogenów alarmowych XII Konferencja naukowo-szkoleniowa SHL Stare
Bardziej szczegółowoSzpitalna polityka antybiotykowa. Agnieszka Misiewska Kaczur Szpital Śląski w Cieszynie
Szpitalna polityka antybiotykowa Agnieszka Misiewska Kaczur Szpital Śląski w Cieszynie Niezwłoczne zdiagnozowanie zakażenia Dobór antybiotykoterapii wstępnejempirycznej Optymalizacji parametrów farmakokinetycznych
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO (ZUM)
ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO (ZUM) Epidemiologia Zakażenia układu moczowego (ZUM) stanowią około 10-20% wszystkich zakażeń pozaszpitalnych i około 40-50% zakażeń szpitalnych. Według statystyk bakteriomocz
Bardziej szczegółowoRekomendacje diagnostyczne inwazyjnych zakażeń bakteryjnych nabytych poza szpitalem M. Kadłubowski, A. Skoczyńska, W. Hryniewicz, KOROUN, NIL, 2009
Opracowanie: Marcin Kadłubowski, Anna Skoczyńska, Waleria Hryniewicz Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii
Bardziej szczegółowoELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE
NARODOWY INSTYTUT ZDROWIA PUBLICZNEGO - PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE ZAKŁAD WIRUSOLOGII NIZP-PZH UL. CHOCIMSKA 24 00-791 WARSZAWA
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej
Podsumowanie danych z 2014 roku o oporności na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane z monitorowania sieci EARS-Net Listopad 2015 Poważne zagrożenie: oporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Oporność
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu
Zarządzanie ryzykiem Dr med. Tomasz Ozorowski Sekcja ds. kontroli zakażeń szpitalnych Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Szkolenie Małopolskiego Stowarzyszenia Komitetów i Zespołów
Bardziej szczegółowoZakład Diagnostyki Laboratoryjnej, Koagulologii i Mikrobiologii. Transport materiału biologicznego do laboratorium
Opracował Sprawdził Zatwierdził Lidia Aftyka Małgorzata Szyszkowska Pełnomocnik ds. SZJ Jarosław Bakiera Dyrektor Szpitala Gabriel Maj podpis podpis podpis podpis ORYGINAŁ * Obowiązuje od : 01.02.2014r
Bardziej szczegółowoZakażenia bakteryjne układu moczowego u kobiet
Jan Peterek Zakażenia bakteryjne układu moczowego u kobiet Klinika Ginekologii i Położnictwa Centralnego Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie Kierowniki Kliniki: prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu zamówienia wraz z wymaganiami technicznymi i zestawieniem parametrów
Załącznik nr 1 do SIWZ Nazwa i adres Wykonawcy Opis przedmiotu zamówienia wraz z wymaganiami technicznymi i zestawieniem parametrów Przedmiot zamówienia; automatyczny system do diagnostyki molekularnej:
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Diagnostyka mikrobiologiczna. Nie dotyczy. 13 Wykłady: 30 h, ćwiczenia 120h;
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa
Bardziej szczegółowoGrupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 30 wrzesień 2016
TESTY CIĄŻOWE I DIAGNOSTYCZNE > Model : 9048435 Producent : HYDREX PRZED.TECH.HANDL. Testy paskowe Insight BIAŁKO Test są przeznaczone do wykonania ogólnego badania moczu w warunkach domowych. Testy BIAŁKO
Bardziej szczegółowoIV Kadencja XIII Posiedzenie KRDL
IV Kadencja XIII Posiedzenie KRDL Uchwała Nr 111/IV/2017 Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych z dnia 8 grudnia 2017 roku w przedmiocie zmiany uchwały Nr 18/IV/2015 Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych
Bardziej szczegółowoDOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET
DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET ze szczególnym uwzględnieniem zespołu pęcherza nadaktywnego (OAB) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY
Bardziej szczegółowoRAPORT KOŃCOWY Z BADANIA OBSERWACYJNEGO
RAPORT KOŃCOWY Z BADANIA OBSERWACYJNEGO dotyczącego terapii zakażeń układu moczowego W przypadku jakiegokolwiek prezentowania, udostępniania, bądź rozpowszechniania raportu bądź jego części firma VALEANT
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoJak przygotować się do badania laboratoryjnego? Badanie krwi
Badanie krwi Zalecana pora pobierania krwi do badań laboratoryjnych to 7 00 9 00 rano. Pacjent powinien być na czczo, czyli dwanaście godzin przed planowanym pobraniem krwi nie należy jeść, pić, z wyjątkiem
Bardziej szczegółowoProtokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka
Protokoły do zajęć praktycznych z mikrobiologii ogólnej i żywności dla studentów kierunku: Dietetyka Protokół I, zajęcia praktyczne 1. Demonstracja wykonania preparatu barwionego metodą Grama (wykonuje
Bardziej szczegółowoZakład Mikrobiologii Klinicznej [1]
Zakład Mikrobiologii Klinicznej [1] Dane kontaktowe: Tel. 41 36 74 710, 41 36 74 712 Kierownik: dr n. med. Bonita Durnaś, specjalista mikrobiologii Personel/Kadra: Diagności laboratoryjni: mgr Dorota Żółcińska
Bardziej szczegółowo1.2. Zlecenie może być wystawione w formie elektronicznej z zachowaniem wymagań, o których mowa w poz. 1.1.
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2005 r. (poz. ) Załącznik Nr 1 Podstawowe standardy jakości w czynnościach laboratoryjnej diagnostyki medycznej, ocenie ich jakości i wartości diagnostycznej
Bardziej szczegółowoocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej Nie dotyczy. jednostki, które należy restruktyzować (podać przyczyny)
Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat Warszawa, 15. 02. 2016 Zakład Mikrobiologii i Immunologii Klinicznej Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Aleja Dzieci Polskich 20 04-730 Warszawa 22 815 7270; 22 815
Bardziej szczegółowoWpływ racjonalnej antybiotykoterapii na lekowrażliwość drobnoustrojów
WOJSKOWY SZPITAL KLINICZNY Wpływ racjonalnej BYDGOSZCZ antybiotykoterapii na lekowrażliwość drobnoustrojów 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ w Bydgoszczy dr n. med. Joanna Sierzputowska
Bardziej szczegółowoHygicult. Szybkie testy do dokładnej oceny stanu higienicznego.
Hygicult Szybkie testy do dokładnej oceny stanu higienicznego. Mikrobiologiczne zanieczyszczenia produktów rolnych i artykułów spożywczych mogą doprowadzić do powstania znacznych strat ekonomicznych oraz
Bardziej szczegółowoMinister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
http://www.maggiedeblock.be/2005/11/18/resolutie-inzake-de-klinischebiologie/ Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Obecna Minister Zdrowia Maggy de Block wraz z Yolande Avontroodt, i Hilde Dierickx
Bardziej szczegółowoRekomendacje laboratoryjnej diagnostyki zakażeń
Rekomendacje laboratoryjnej diagnostyki zakażeń 1. Zakażenia układu moczowego Pod redakcją: Prof. dr hab. med. Walerii Hryniewicz Mgr Katarzyny Pawlik Dr n. med. Aleksandra Deptuły Dr n. med. Moniki Wanke-Rytt
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ 1 TEST KASETKOWY DO WYKRYWANIA KALPROTEKTYNY I LAKTOFERYNY W KALE. 53/PNP/SW/2018 Załącznik nr 1 do SIWZ formularz asortymentowo cenowy
CZĘŚĆ TEST KASETKOWY DO WYKRYWANIA KALPROTEKTYNY I LAKTOFERYNY W KALE sztuk na 6 Nr katal Producent pojedynczego oznaczenia Immunochromatograficzny, nieinwazyjny szybki test do jakościowego wykrycia kalprotektyny
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoIU-01 PSSE w Ostrowie Wielkopolskim Laboratorium Mikrobiologii i Parazytologii Wyd.6/10.01.2011 strona1/1
IU-01 PSSE w Ostrowie Wielkopolskim Laboratorium Mikrobiologii i Parazytologii Wyd.6/10.01.2011 strona1/1 Pobieranie próbek kału/wymazu do badania bakteriologicznego w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20005/11858/09
SPRAWOZDANIE MOŻE BYĆ POWIELANE TYLKO W CAŁOŚCI. INNA FORMA KOPIOWANIA WYMAGA PISEMNEJ ZGODY LABORATORIUM. SPRAWOZDANIE Z BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH Nr 20005/11858/09 BADANIA WŁASNOŚCI PRZECIWDROBNOUSTROJOWYCH
Bardziej szczegółowoEtiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich
Etiologia i częstość występowania monosymptomatycznego i niemonosymptomatycznego moczenia nocnego w populacji dzieci polskich dr n. med. Agata Korzeniecka - Kozerska Założenia TRUDNOŚCI Z USTALENIEM CZY
Bardziej szczegółowoPrzedmiot zamówienia -Specyfikacja cenowa
Przedmiot zamówienia -Specyfikacja cenowa Zał nr 1 do SIWZ Grupa 1: gotowe podłoża, testy i odczynniki Podłoża na płytkach petriego o średnicy 90 mm, podłoża w probówkach,testy i odczynniki mikrobiologiczne
Bardziej szczegółowoZLECANIE BADAŃ. WARUNKI POBRANIA I TRANSPORTU MATERIAŁU
Zakład Mikrobiologii Klinicznej Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach ZLECANIE BADAŃ. WARUNKI POBRANIA I TRANSPORTU MATERIAŁU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH. Kielce, październik 2018 Spis treści: I.
Bardziej szczegółowoFORMULARZ ASORTYMENTOWO CENOWY załącznik nr 7
załącznik nr 7 Pakiet. AUTOMATYCZNY SYSTEM DO IDENTYFIKACJI BAKTERII I GRZYBÓW DROŻDŻOPODOBNYCH ORAZ OZNACZANIA WRAŻLIWOŚCI NA ANTYBIOTYKI: DZIERŻAWA APARATU wraz z wyposażeniem + TESTY DIAGNOSTYCZNE TESTY
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH - ZAPOBIEGANIE I LECZENIE PORADNIK DLA PACJENTEK I PACJENTÓW
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. Dr. Janusza Daaba w Piekarach Śląskich ZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH - ZAPOBIEGANIE I LECZENIE PORADNIK DLA PACJENTEK I PACJENTÓW Projekt Edukacji
Bardziej szczegółowoPAKIET F. oraz dezynfekcja zgodnie z wymaganiami zawartymi w Pakiecie.
PAKIET F Załącznik nr 15 Usługi opiekuńczo pielęgnacyjne i higieniczne świadczone dla oddziałów przez całą dobę oraz dezynfekcja zgodnie z wymaganiami zawartymi w Pakiecie. Usługi opiekuńczo - pielęgnacyjne
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA. Andrzej Siwiec. 1 mgr Iwona Kowalska, Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu. Dyrektor dr nauk. med.
PRACA ORYGINALNA MONITOROWANIE I KONTROLA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH W CENTRUM PEDIATRII IM. JANA PAWŁA II W SOSNOWCU [PROPHYLAXIS AND INSPECTION OF HOSPITAL INFECTIONS ON CENTRUM PEDIATRII IM. JANA PAWŁA II
Bardziej szczegółowoz dnia 11 marca 2005 r. (Dz. U. z dnia 3 kwietnia 2005 r.)
Dz.U.05.54.484 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie rejestrów zakażeń zakładowych oraz raportów o występowaniu tych zakażeń (Dz. U. z dnia 3 kwietnia 2005 r.) Na podstawie
Bardziej szczegółowoZALECENIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA NEFROLOGII DZIECIĘCEJ (PTNFD)
ZALECENIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA NEFROLOGII DZIECIĘCEJ (PTNFD) DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z DZIECKIEM Z ZAKAŻENIEM UKŁADU MOCZOWEGO Zasady leczenia Grupa Ekspertów PTNFD ZALECENIE 4. Postępowanie z dzieckiem
Bardziej szczegółowoRekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych
Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych Pod redakcją: prof. dr hab. med. Walerii Hryniewicz dr hab. med. Michała Holeckiego Wydawnictwo sfinansowane ze środków
Bardziej szczegółowo