Kronika PTDL Chronicle of PTDL. Wspomnienie

Transkrypt

1 diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2011 Volume 47 Number Kronika PTDL Chronicle of PTDL Wspomnienie Nie umiera ten, kto pozostaje w sercach i pamięci Dr nauk med. Andrzej Rotter Andrzej Rotter urodził się w Stanisławowie, Jego ojciec Alojzy był profesorem gimnazjalnym matematyki, a matka Maria, z domu Stachiewicz była nauczycielką języka polskiego w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim. Po wybuchu II wojny światowej, jako kilkunastoletni chłopak, został zmuszony do pracy fizycznej w warsztatach kolejowych, gdzie pracował do końca wojny. W 1940 roku zaginął Jego ojciec, prawdopodobnie rozstrzelany z grupą inteligencji stanisławowskiej. Po wojnie Andrzej Rotter wraz z matką przyjechał do Wrocławia. Tutaj ukończył Liceum Ogólnokształcące, w 1947 r. zdając maturę. Następnie podjął studia na wydziale przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego, ale po roku przeniósł się na wydział lekarski Akademii Medycznej, który ukończył w 1953 r. Już w trakcie studiów medycznych pracował jako wolontariusz w II Klinice Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej we Wrocławiu pod kierunkiem profesora Antoniego Falkiewicza oraz docenta Aleksandra Kleczeńskiego. Pracę w Klinice kontynuował po uzyskaniu dyplomu, prowadząc dodatkowo, od absolutorium, zajęcia ze studentami z zakresu analityki lekarskiej W 1955 r. zakończył specjalizację z zakresu chorób wewnętrznych, a w niedługim czasie również specjalizację z analityki lekarskiej. Lata te były przełomowymi w karierze zawodowej dr Andrzeja Rottera. W drugiej połowie lat 50 tych został powołany na konsultanta wojewódzkiego ds. analityki medycznej. Razem z docentem Aleksandrem Kleczeńskim wizytowali szpitale Dolnego Śląska organizując laboratoria analityczne. W 1959 roku dr A. Rotter objął stanowisko kierownika Centralnego Laboratorium Wojewódzkiego szpitala im. Józefa Babińskiego we Wrocławiu. W laboratorium tym, znanym później jako Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej, pracował do emerytury równocześnie sprawując przez wiele lat funkcję konsultanta wojewódzkiego. Promotorem jego rozprawy doktorskiej n/t Doświadczalne zatrucie benzenem obronionej w 1968 roku, był profesor Antoni Falkiewicz. Nieomal do emerytury był pracownikiem Akademii Medycznej w Zakładzie Analityki i wraz z zespołem organizował i prowadził liczne kursy oraz specjalizacje I i II stopnia. Praca zawodowa związała go z Polskim Towarzystwem Diagnostyki Laboratoryjnej na Dolnym Śląsku, którego był aktywnym działaczem, przez dwie kolejne kadencje przewodniczącym Zarządu Oddziału, a w 1992 r. Walne Zgromadzenie nadało Mu godność Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej. Od 1960 roku przez wiele lat był Rzecznikiem Dobra Służby Zdrowia Okręgowej Komisji Kontroli Zawodowej. Dr n med. Andrzej Rotter za swoją aktywną działalność zawodową i społeczną był wielokrotnie odznaczany m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi (1964 r.) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1978 r.). Należał do korpusu osobowego oficerów służby zdrowia w grupie lekarzy, służąc w stopniu majora. Pamięć o Doktorze Andrzeju będzie zawsze łączyć się z szacunkiem i uznaniem dla Jego dokonań szczególnie dla Dolnego Śląska. Współpracownicy, uczniowie i przyjaciele 371

2 Kronika PTDL Aktualności Sprawozdanie z XXIII Światowego Kongresu ISTH w Kyoto (Japonia) W dniach lipca 2011 roku odbył się w historycznej stolicy Japonii, Kyoto, XXIII Światowy Kongres Międzynarodowego Towarzystwa Trombozy i Hemostazy (International Society for Thrombosis and Haemostasis ISTH). Kongres poprzedzony był 57. corocznym spotkaniem komitetów standaryzacyjnych (Annual SSC Meeting), które zazwyczaj odbywają się w ciągu dwóch dni. Prezydentem tegorocznego Kongresu był profesor Yasudo Ikeda, światowej sławy uczony i specjalista w dziedzinie kardiologii, a patronat objął sekretarz generalny ISTH, profesor Bruc Furie. Dzięki ogromnemu wysiłkowi komitetu naukowego pod przewodnictwem profesorów Koji Suzuki, Toshijuki Miyata i Yoshiaki Tomiyama w programie kongresu znalazło się 6 wykładów plenarnych, 32 wykłady State of the Art i 30 bardzo inspirujących sympozjów z dodatkowym Sympozjum Prezydenckim poświęconym perspektywom historycznym i nowym kierunkom rozwoju badań nad krzepliwością. Należy tutaj nadmienić, że Japonię nawiedziło 11 marca 2011 tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi połączone z falą tsunami, w wyniku którego straciło życie ponad 15,5 tysiąca osób, a 400 tysięcy osób utraciło swój dobytek i dach nad głową. Mimo potencjalnego zagrożenia skażeniem nuklearnym, na skutek awarii elektrowni atomowej w Fukushimie, w Kongresie wzięło udział ok uczestników, zgłoszono ponad 3000 streszczeń (abstraktów) z 75 krajów, z czego przyjęto do prezentacji ustnych i plakatowych około 2500 doniesień naukowych. Ostatecznie doniesienia ustne zostały zaprezentowane podczas: 8 sesji poświęconym zagadnieniom podstawowym i biologii płytek (Platelet Basic Sciences), 6 sesji klinicznych (Platelet Clinical), 18 sesji poświęconych czynnikom krzepnięcia i ich inhibitorom (Coagulation Factors and Inhibitors), 3 sesje fibryno- i proteolizie, 23 sesje poświęcono powikłaniom zakrzepowym (Thrombotic Disorders), 5 chorobie i czynnikowi von Willebranda, 10 powikłaniom krwotocznym i niedoborowym czynników krzepnięcia 372 (Hemorrhagic Disorders), 5 sesji z zakresu biologii układu naczyniowego (Vascular Biology) i 13 ADAMTS. Obrady kongresu odbywały się w Kyoto International Congress Center, otoczonym zielenią centrum kongresowym zbudowanym w 1966 roku i rozbudowanym o kolejne elementy w latach ( charm/index.html). Kongres poprzedziło coroczne spotkanie Komitetów Standaryzacyjnych (SSC) oraz sesje edukacyjne, które odbyły się w dniach lipca Spotkania te mają na celu stworzenie wspólnego forum dla naukowców i klinicystów będących liderami w poszczególnych obszarach hematologii i koagulologii, w celu wprowadzenia do codziennej praktyki klinicznej i diagnostycznej nowych standardów postepowania klinicznego z uwzględnieniem problemów aplikacyjnych w diagnostyce laboratoryjnej. Ujednolicenie nazewnictwa i metodologii badawczej i diagnostycznej, wprowadzenie konsultacji i działalności edukacyjnej oraz promocyjnej dla profesjonalistów z dziedziny koagulologii i hematologii również jest celem działania SSC. Tegoroczne spotkanie SSC poświęcone było diagnostyce niedoborów czynników VIII, IX i XIII, diagnostyce niedoborów inhibitorów krzepnięcia i dysfibrynogenemii, hemostazie w przerzutach nowotworowych, immunologii płytek, diagnostyce zespołu antyfosfolipidowego. Omawiano także zastosowanie modeli zwierzęcych, modeli in vitro i molekularnych w badaniach nad krzepliwością. Sesja komitetu Vascular Biology w całości poświęcona była wdrażaniu nowych metod badawczych i pomiarowych w diagnostyce mikrocząstek (MP). Omawiane były zagadnienie funkcji MP w procesach przerzutowania nowotworów (Janusz Rak z Kanady), roli MP pochodzenia śródbłonkowego (Francoise Dignat-George z Francji), różnicowania MP i egzosomów na podstawie ich markerów swoistości (Guus Sturk z Holandii), tworzeniu skrzepu fibrynowego i stabilizowaniu jego struktury (Alisa Wolberg z USA) oraz metodom oznaczania i analizy MP (Neigel Key z USA, Romaric Lacroix i Philippe Poncelet z Francji, Edwin van der Pol z Holandii, Fon Gabriel z USA i Chris Gardiner z Wielkiej Brytanii). Obecnie opracowywane są nowe metody analizy MP, które są alternatywą do cytometrii przepływowej i prawdopodobnie wniosą nową jakość do diagnostyki MP. Jednym z ważniejszych wydarzeń Kongresu było przyznanie honorowego wyróżnienia the Grand Medal dla profesora Desire Collena z St Truiden (Belgia). Profesor Collen wsławił się odkryciami dotyczącymi fibrynolitycznej roli białka tpa (ang. tissue plasminogen activator). Wyniki jego badań, spotkały się niejednokrotnie z kontrowersyjnym przyjęciem przez środowisko naukowe, mimo ogromnego dorobku profesora Collena (ponad 800 publikacji i wiele tysięcy cytowani). Nie mniej jednak historia odkrycia tpa jest inspirującym przykładem wykorzystania odkryć naukowych w praktyce klinicznej, na długo przed tym, zanim powstało i zostało rozpowszech-

3 nione pojęcie medycyny translacyjnej. Obecnie stosuje się rekombinowane aktywatory plazminogenu (rt-pa) takie jak: alteplaza i tenekteplaza produkowane in vitro przy użyciu genetycznie zmodyfikowanych komórek eukariotycznych (GMO), czy reteplaza - nie glikozylowane bialko produkowane przez bakterie (E. coli), w nieinterwencyjnym leczeniu zawału serca i udaru mózgu 1. Od szeregu lat jednym z tematów wiodących Kongresu jest rozpoznawanie i leczenie niedoborów czynników krzepnięcia, w tym hemofilii. O tym jak znaczący dokonał się postęp w ostatnich latach świadczyć może fakt, że obecnie badania naukowe i kliniczne nie koncentrują się już tylko na wytwarzaniu oczyszczonych lub rekombinowanych czynników krzepnięcia, ale także otworzyły się nowe możliwości leczenia hemofilii: terapia genowa. Zagadnieniom tym poświęcony był wykład profesor Katherine A. High z Filadelfii (USA) zatytułowany Gene therapy for haemophilia: a long and winding road. Przyczynami hemofilii typu A i B są niedobory czynników krzepnięcia VIII lub IX spowodowane mutacjami w odpowiednich genach. Zatem najprostszym rozwiązaniem tego problemu byłoby dostarczenie do organizmu niezmutowanego genu na miejsce tego uszkodzonego. Rozwiązanie to wcale nie jest najłatwiejsze ze względu na możliwość wystąpienia powikłań i ciągle jeszcze ograniczoną dostępność metody. Dwa podstawowe cele musza być spełnione, aby terapia genowa była skuteczna: wprowadzony do organizmu (komórki) gen ulega ekspresji, tj. produkuje nowe białko, w takiej ilości, aby zahamować lub odwrócić objawy choroby, a produkcja tego białka jest zachowana przez jak najdłuższy czas. Badania na modelach zwierzęcych oraz badania fazy przedklinicznej pokazały, że aby uzyskać klinicznie zadawalające wyniki, do transferu genów skuteczne są wektory pochodzenia wirusowego: lentiwirusy i adenopochodne wektory wirusowe (AAV). Komórkami docelowymi mogą być zarówno długożyjące komórki somatyczne (komórki mięśni szkieletowych, hepatocyty lub fibroblasty), jak i szybko dzielące się i różnicujące komórki hematopoetyczne, które zasiedlają różne narządy lub biorą udział w megakariogenezie, w tym wątrobę, przez co mogą być wykorzystywane w terapii dzieci. Obecnie uwaga zespołów skupia się na opracowaniu najskuteczniejszego sposobu podawania wektorów (najwygodniej byłoby stosować wlewy dożylne) oraz unikaniu wystąpienia powikłań w postaci wytworzenia odpowiedzi autoimmunologicznej przeciwko białkom wektora, w tym inhibitorów czynników. Prowadzonych jest siedem badań klinicznych z udziałem 50 chorych na hemofilie typu A i B. Zastosowanie metod genetycznych w badaniach nad podłożem chorób układu krzepnięcia przybrało ostatnio nowy wymiar, jeśli chodzi o skalę badań oraz szybkość przeprowadzanych analiz. GWAS (ang. Genome Wide Association Study), czyli populacyjne wielkoskalowe badania genetyczne, w odróżnieniu od badań pojedynczych polimorfizmów genowych (ang. single nucleotide polymorphism, SNP) wprowadzają nową jakość do diagnostyki genetycznej. Profesor Naoyuki Kamatani, dyrektor Centrum dla Medycyny genetycznej RINKEN, w swojej prezentacji poświęconej wynikom badań przeprowadzonych na próbkach od chorych pochodzących z 10 populacji przedstawił wyniki analizy 33 rożnych nowych powiązań między genami a deficytami hematologicznymi. Powiązania te dotyczą genów układu grupowego krwi (ABO), telomerazy (TERT), cyklin (CCND2, CCND3), genów układu antygenów zgodności tkankowej (MHC), zależnej od cykliny kinazy 6 (CDK6). Ponadto na Kongresie przedstawiono wyniki kilku innych GWAS poświęconych różnym aspektom funkcji układu krzepnięcia. Plenarny wykład profesora Kennetha A. Bauera Recent progress in anticoagulant therapy: oral direct inhibitors of thrombin and factor Xa poświęcony był zagadnieniom doustnej antykoagulacji w profilaktyce i leczeniu powikłań żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE). Pomimo, że heparyny oraz antagoniści witaminy K są efektywnymi i szeroko dostępnymi lekami przeciwkrzepliwymi, nowa generacja leków, które w sposób selektywny hamują aktywność trombiny (dabigatran) lub czynnika Xa (rivaroxaban i apixaban), jest dopuszczana do terapii i profilaktyki VTE, migotania przedsionków i udaru mózgu w wielu krajach. Profesor Bauer omówił zagadnienia farmakokinetyki, metabolizmu leków oraz monitorowania terapii VTE, przedstawił wyniki badań klinicznych: ARISTOTLE, RE-LY, ROCKET-AF, ADVANCE 1 i 2, RECORD, EINSTEIN i MAGELLAN. W przeciwieństwie do antagonistów witaminy K, leczenie doustnymi inhibitorami trombiny i czynnika Xa nie wymaga monitorowania funkcji układu krzepnięcia. Na nowe perspektywy rozwoju diagnostyki koagulologicznej wskazał profesor Hidehiko Saito w swoim wykładzie zatytułowanym Historical perspective and future direction of coagulation research. Podkreślił możliwości metod molekularnych, w tym genetyki w diagnostyce prenatalnej wrodzonych niedoborów czynników V i VIII (LMAN1 -białko transportujące, biorące udział w postranslacyjnej modyfikacji czynników), metaloproteinaz (ADAMTS13) w rozwoju zakrzepowej plamicy małopłytkowej (ang. thrombotic thrombocytopenic purpura, TTP). Podkreślił też potencjalne zastosowanie nowych biomarkerów, w tym PIVKA (ang. proteins induced by vitamin K absence) w monitorowaniu chorób wątroby i niedoborów żywieniowych. Udział polskich autorów w Kongresie był zauważalny na sesjach posterowych, gdzie przestawiono ok. 60 plakatów, z czego najliczniej reprezentowany były ośrodki: krakowski (16 plakatów), Instytut Hematologii w Warszawie (14 plakatów) i ośrodek z Białegostoku (7 plakatów). Kolejny kongres ISTH odbędzie się w Amsterdamie (Holandia) w 2013 roku. Ewa Stępień Katedra i Zakład Biochemii Klinicznej, Collegium Medicum UJ w Krakowie 373

4 XXI Międzynarodowy Kongres Chemii Klinicznej w Berlinie W dniach w Berlinie odbył się 21. Międzynarodowy Kongres Chemii Klinicznej (IFCC-WorldLab- Euromedlab 2011). W trakcie Kongresu dał się zauważyć liczny udział uczestników z Polski wśród autorów doniesień posterowych. Polacy byli autorami 57 spośród około 1300 przyjętych plakatów. Warto podkreślić, że w tej grupie 31 osób (autorzy 37 plakatów) to laureaci ogłoszonego dla członków PTDL konkursu streszczeń przyjętych na Kongres. W Komitecie Naukowym Kongresu PTDL reprezentowała prof. dr hab. Grażyna Odrowąż-Sypniewska (Wiceprezes Zarządu Głównego i Przedstawiciel Narodowy w IFCC), która ponadto była przewodniczącą sesji posterowej Neurological diseases (acute and chronic) oraz współprzewodniczyła sesji Biomarkers in acute and chronic brain diseases. Konferencje naukowo-szkoleniowe oddziałów PTDL 1. Konferencja naukowo-szkoleniowa Oddziału Rzeszowskiego PTDL odbyła się w dniach w Siedliskach i uczestniczyło w niej 70 osób. Wykłady i zajęcia warsztatowe były poświęcone problematyce jakości badań laboratoryjnych oraz diagnostyce koagulologicznej i schorzeń autoimmunizacyjnych. Wykłady wygłosili: dr n. med. Wojciech Gernand, mgr Adam Kotula, mgr Paweł Krzemień i dr Magdalena Szczypka. 2. Nowe możliwości, nowe horyzonty diagnostyki laboratoryjnej w Opiece Zdrowotnej. Laboratorium Konferencja, zorganizowana przez Oddziały PTDL: Opolski, Szczeciński i Wrocławski, odbyła się w dniach w Szklarskiej Porębie i uczestniczyło w niej 150 osób. Tematyka konferencji obejmowała diagnostykę laboratoryjną chorób układu sercowo-naczyniowego, nerek, układu odpornościowego i nowotworów złośliwych. Ponadto uczestnicy konferencji wysłuchali wykładów na temat patofizjologicznej roli witaminy D, diagnostyki koagulologicznej, hematologicznej i biochemicznej oceny włóknienia wątroby. Wykłady wygłosili: dr n. przyr. Danuta Fedak, mgr Marta Janik, dr Małgorzata Jastrzębska-Czubak, prof. dr hab. Jan Kanty Kulpa, mgr Krzysztof Mytych, dr n. med. Mirosława Nowacka, prof. dr hab. Marek Paradowski, prof. dr hab. Dariusz Sitkiewicz, dr hab. n. med. Bogdan Solnica, mgr Andrzej Stępiński, dr Magdalena Szczypka, prof. dr hab. Krystyna Sztefko i prof. dr hab. Mieczysław Woźniak. 3. Badania laboratoryjne w neonatologii i pediatrii. Konferencja, zorganizowana pod patronatem PTDL przez Medyczne Centrum Naukowo-Diagnostyczne BB-Med, odbyła się w dniach w Kamieniu Śląskim i uczestniczyło w niej 60 osób. Wykłady na tematy określone tytułem konferencji wygłosili: prof. dr. hab. Ewa Bocian, dr n. med. Justyna Czech-Kowalska, dr n. med. Marzena Dębska, dr hab. n. med. Jadwiga Fabijańska-Mitek, dr n. med. Anna Gronkowska, prof. dr hab. Zdzisława Kondera-Anasz, prof. dr. hab. Jolanta Korsak, dr hab. n. med. Barbara Królak- Olejnik, lek. med. Zbigniew Kurzyca, dr hab. n. med. Iwona Maruniak-Chudek, prof. dr hab. Bogdan Mazur, prof. dr hab. Piotr Socha, prof. dr hab. Krystyna Sztefko, dr hab. n. med. Przemysław Tomasik i prof. dr. hab. Jacek Wachowiak. II Forum IVD Dnia odbyło się w Warszawie II Forum IVD pt. Diagnostyka zdrowia a zdrowa diagnostyka konferencja zorganizowana przez Izbę Producentów i Dystrybutorów Diagnostyki Laboratoryjnej we współpracy z Polskim Towarzystwem Diagnostyki Laboratoryjnej, Krajową Izbą Diagnostów Laboratoryjnych, Kolegium Medycyny Laboratoryjnej w Polsce i Polskim Towarzystwem Mikrobiologów. Konferencja, objęta patronatem Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 2011, miała na celu przedstawienie znaczenia diagnostyki laboratoryjnej w różnych dziedzinach medycyny naprawczej i profilaktycznej oraz ocenę możliwości lepszego wykorzystania jej potencjału w systemie ochrony zdrowia w Polsce. Wystąpienie otwierające konferencję przedstawił Prezes PTDL dr hab. n. med. Bogdan Solnica. Wykłady wygłosili eksperci medycyny laboratoryjnej i innych dyscyplin klinicznych oraz przedstawiciele władz European Diagnostic Manufacturers Association (EDMA) i organizatorów konferencji: prof. dr hab. Leszek Czupryniak, prof. dr hab. Anna Fijałkowska, prof. dr hab. Zbigniew Gaciong, prof. dr hab. Waleria Hryniewicz, dyr. Józef L. Jakubiec, dyr. Philipe Jacon, prof. dr hab. Jan Kanty Kulpa, prof. dr hab. Jerzy Naskalski, dr n. med. Mariusz Ołtarzewski, pan Christian Parry, dr Elżbieta Puacz, dr Jörgen Shulze, Prof. dr hab. Bolesław Samoliński i dr hab. n. med. Tomasz Zdrojewski. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniający rozporządzenie w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych W ciągu ostatnich miesięcy miały miejsce społeczne konsultacje projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych. Uczestnicząc w tych konsultacjach, Zarząd Główny PTDL poparł intencje Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z którymi proponowane zmiany w rozporządzeniu zwiększą dostępność oraz ułatwią realizację programu i uzyskiwanie tytułu specjalisty w różnych dziedzinach diagnostyki laboratoryjnej, co w efekcie powinno doprowadzić do tak potrzebnego wzrostu liczby specjalistów. Jednocześnie Zarząd przedstawił uwagi i propozycje zmian w przedłożonym projekcie mające zapobiegać obniżeniu poziomu szkolenia specjalizacyjnego diagnostów laboratoryjnych. Zgłoszono następujące propozycje zmian w przedmiotowym projekcie: 1. wydłużenie do 2 lat minimalnego stażu pracy wymaganego do przystąpienia do specjalizacji w laboratoryjnej diagnostyce medycznej 2. udział przedstawicieli delegowanych przez zarząd towarzystwa naukowego właściwego dla danej specjalizacji w pracach zespołów ekspertów zajmujących się tworzeniem lub zmianami programów specjalizacji 374

5 3. ograniczenie do 20 liczby osób dopuszczonych do egzaminu specjalizacyjnego, dla których egzamin teoretyczny mógłby być przeprowadzony w formie testu 4. stworzenie możliwości zdawania egzaminu dla diagnostów laboratoryjnych, którzy mieli otwarta specjalizację II stopnia z diagnostyki laboratoryjnej/analityki klinicznej a z różnych względów nie przystąpili do egzaminu przed 31 grudniem 2009 r. W trakcie konferencji uzgodnieniowej w Ministerstwie Zdrowia w dniu złożone przez PTDL propozycje zmian w projekcie rozporządzenia zostały zaakceptowane. Bogdan Solnica Prezes Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej Prof. Andrzej Szutowicz laureatem Nagrody Polskiej Akademii Umiejętności im. Tadeusza Browicza za rok Laureatem tegorocznej Nagrody Polskiej Akademii Umiejętności im. Tadeusza Browicza, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie medycyny został prof. dr hab. n. med. Andrzej Szutowicz, kierownik Katedry Biochemii Klinicznej i Zakładu Medycyny Laboratoryjnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Uroczystość wręczenia Nagrody im T. Browicza odbyła się w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie 18 czerwca 2011r. Profesor Andrzej Szutowicz jest wybitnym uczonym którego badania dotyczą mechanizmów zaburzeń metabolizmu energetycznego i neuroprzekaźnictwa w neuronach cholinergicznych mózgu w różnych chorobach neurodegeneracyjnych. W ciągu dziesięciu ostatnich lat prof. Szutowicz zajmował się komórkowym modelem neurodegeneracji neuronów cholinergicznych przegrody mózgu, odgrywających kluczową rolę w patomechanizmie szeregu zespołów otępiennych, w tym choroby Alzheimera. Jego prace wykazały istnienie dwóch powiązanych ze sobą metabolicznie, lecz niezależnych funkcjonalnie i przestrzennie wewnątrzkomórkowych puli acetylo-coa. Okazało się, że pula mitochondrialna acetylo-coa determinuje możliwości przeżycia, a pula cytoplazmatyczna zdolność neuronów cholinergicznych do pełnienia funkcji neuroprzekaźniczych w warunkach patologicznych. Oryginalnym osiągnięciem prof. A. Szutowicza było także wykazanie odwrotnej zależności między ekspresją fenotypu cholinergicznego w neuronach cholinergicznych, a ich podatnością na różne sygnały neurodegeneracyjne, w tym amyloid-beta, niedobór witaminy B 1, nadmiar NO, cynku oraz glinu. Podstawę dla przyznania prof. dr hab. Andrzejowi Szutowiczowi przez Polską Akademię Umiejętności Nagrody im. Tadeusza Borowicza stanowił cykl prac konsolidujących hipotezę o kluczowej roli acetylo-coa w patomechanizmach encefalopatii cholinergicznych; które zostały opublikowane m.in. w Neurochemistry International 2005, 2010, 2011; Metabolic Brain Disease 2006; Journal of Neurochemistry 2005, 2006, 2007, 2010, Journal of Neuroscience Research 2005; Brain Research 2006; Journal of Inorganic Biochemistry Należy podkreślić, ze zespoły badawcze Zakładu Medycyny Laboratoryjnej GUMed kierowanego przez prof. A. Szutowicza prowadzą również w szerokim zakresie badania z zakresu klasycznej biochemii klinicznej dotyczące mechanizmów płytkowych zaburzeń krzepnięcia oraz metabolizmu lipoprotein, których wyniki były przedmiotem licznych publikacji w tak renomowanych czasopismach jak Clinical Chemistry 2005; Diabetes 2007,; Journal of Lipid Research 2009; Biochimica Biophysica Acta Składamy Panu Profesorowi najserdeczniejsze gratulacje z okazji tak znamienitego wyróżnienia oraz życzenia dalszych sukcesów w pracy badawczej. Redaktor Naczelny i Zespół Redakcyjny Diagnostyki Laboratoryjnej 375