KOMENDA MIEJSKA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W TYCHACH

Transkrypt

1 KOMENDA MIEJSKA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W TYCHACH MOK /11 INFORMACJA O NAJWAŻNIEJSZYCH ZADANIACH SYSTEMU RATOWNICZO GAŚNICZEGO REALIZOWANYCH W 2010 ROKU NA TERENIE MIASTA TYCHY I POWIATU BIERUŃSKO LĘDZIŃSKIEGO OTRZYMUJĄ: 1. PREZYDENT, BURMISTRZ, WÓJT (MIASTA, GMINY) TYCHY, BIERUŃ, BOJSZOWY, CHEŁM ŚLĄSKI, IMIELIN, LĘDZINY, 2. STAROSTA BIERUŃSKO LĘDZIŃSKI 3. RADA POWIATU BIERUŃSKO LĘDZIŃSKIEGO, 4. RADA MIASTA (GMINY) BIERUŃ, BOJSZOWY, CHEŁM ŚLĄSKI, IMIELIN, LĘDZINY, TYCHY, 5. ZOSP RP Powiatu Bieruńsko - Lędzińskiego Tychy 24 styczeń 2011 rok 1

2 I. DZIAŁANIA RATOWNICZO GAŚNICZE. Rok 2010 to dla Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Tychach, oraz Ochotniczych Straży Pożarnych z powiatu bieruńsko-lędzińskiego był z wiadomych względów rokiem szczególnym. To nie tylko największa w historii ochrony przeciwpożarowej ilość interwencji na tym terenie (2386) ale największa chyba tragedia jaka nawiedziła ten obszar, bo przeglądając materiały archiwalne będące w posiadaniu Komendy powodzi o takim rozmiarze i takich skutkach tam nie znajdziemy. Na ogólną ilość akcji ratowniczych tylko 594 to pożary (o 73 mniej niż w 2009 roku) a aż 1724 to akcje z zakresu ratownictwa techniczno chemiczno ekologicznego (o 372 więcej niż w roku poprzednim), przy czym w 2010 roku aż 557 działań z tego zakresu to działania związane z usuwaniem i walką ze skutkami powodzi z czego 7 meldunków to meldunki z akcji o długotrwałym czasie działania i bardzo dużej ilości zaangażowanych sił i środków a są to: - Bieruń Nowy Bijasowice Czarnuchowice (rzeki Gostyń, Wisła, Przemsza, Potok Goławiecki) gdzie w okresie od 17 maja do 13 czerwca łącznie pracowało 245 strażaków ochotników i 744 strażaków zawodowych oraz 40 strażaków 12 samochodów ze sprzętem z Republiki Czeskiej, - Bieruń Stary ul. Hodowlana (rozlewisko) gdzie w okresie od 9 czerwca do 26 czerwca łącznie pracowało 45 strażaków ochotników i 226 strażaków zawodowych, - Bieruń Stary ul. Chemików (rozlewisko) gdzie w okresie od 8 czerwca do 24 czerwca łącznie pracowało 20 strażaków ochotników i 176 strażaków zawodowych, - Bojszowy Jedlina (rzeka Wisła) gdzie w okresie od 17 maja do 1 czerwca łącznie pracowało 73 strażaków ochotników i 86 strażaków zawodowych, - Bojszowy Jedlina (rzeka Gostyń) gdzie w okresie od 19 maja do 27 maja łącznie pracowało 44 strażaków ochotników i 16 strażaków zawodowych oraz 8 strażaków 4 samochody ze sprzętem z Republiki Czeskiej, - Bojszowy Dworzysko (rzeka Gostyń) gdzie w okresie od 16 maja do 26 maja łącznie pracowało 171 strażaków ochotników i 21 strażaków zawodowych, - Chełm Śląski Chełm Mały (rzeka Przemsza, Potok Imielanka) gdzie w okresie od 17 maja do 11 czerwca łącznie pracowało 159 strażaków ochotników i 183 strażaków zawodowych. 2

3 Szczegóły sytuacji powodziowej na terenie powiatu bieruńsko-lędzińskiego i miasta Tychy przedstawia materiał umieszczony w dalszej części niniejszej informacji, natomiast poniżej w formie obrazowej pokazujemy ogólny podział rodzaju i miejsca powstawania wszystkich zdarzeń działań w 2010 roku. Podział działań ratowniczo gaśniczych według miejsca. powiat bieruńsko lędziński 1040 (43,59 %) miasto Tychy 1346 (56,41 %) w 2009 r. powiat (36,7 %) miasto.1314 (63,3 %) Podział działań ratowniczo gaśniczych według rodzaju: alarmy fałszywe 68 (2,85 %) pożary 594 (24,9 %) ratownictwo techniczno chemiczno ekologiczne (miejscowe zagrożenia) 1724 (72,25 %) w 2009 r. pożary 667 (32,1 %) ratownictwo techniczno-chemicznoekologiczne (miejscowe zagrożenia) 1352 (65,1 %) alarmy fałszywe...58 (2,8 %) 3

4 Podział działań ratowniczo gaśniczych według rodzaju i miejsca: P O Ż A R Y powiat 234 miasto 360 (39,39%) (60,61%) w 2009 r. powiat (42 %) miasto (58 %) RATOWNICTWO TECHNICZNO CHEMICZNO EKOLOGICZNE (MIEJSCOWE ZAGROŻENIA) powiat 782 miasto 942 (45,36%) (54,64%) w 2009 r. powiat.468 (35 %) miasto.884 (65 %) 4

5 ALARMY FAŁSZYWE powiat 24 miasto 44 (35,29%) (64,71%) w 2009 r. powiat.. 16 (28 %) miasto.. 42 (72 %) Niezależnie od działań prowadzonych we własnym obszarze byliśmy dysponowani 31 razy przez Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa do akcji ratowniczych o dużych rozmiarach na terenie całego województwa śląskiego. I tak przykładowo: - w miesiącu styczniu, w okresie ataku silnych mrozów dostarczano za pomocą agregatów prądotwórczych energię do obiektów w powiecie lublinieckim (zakład w Herbach, i powiecie zawierciańskim (przepompownia wody w Cisowej, przepompownia wody w Karlinie) - w miesiącu styczniu uczestniczyliśmy w działaniach ratowniczych podczas katastrofy budowlanej, po wybuchu gazu, w budynku wielorodzinnym w Zabrzu, - w miesiącu maju, niezależnie od walki z powodzią na własnym terenie, usuwaliśmy i ratowaliśmy mienie w miejscowości Kobiernice w powiecie bielskim (17 do 20 maja), - w miesiącu czerwcu pomagaliśmy przy pożarze zabytkowej kamienicy w Sosnowcu, - na przełomie września i października uczestniczyliśmy w poszukiwaniach zaginionej osoby rzeka Przemsza powiat Mysłowice, - w miesiącu październiku nasz sprzęt zadysponowano do byłej kopalni KWK Siemianowice w celu ratowania przed zalaniem wyrobisk, Najwięcej jednak interwencji poza terenem naszego działania dotyczy usuwania skutków wypadków i kolizji drogowych na terenie powiatu pszczyńskiego (11 akcji) i gaszenia pożarów lasów w tym powiecie (4 akcje). 5

6 Doliczając do tych akcji prowadzonych na terenie własnego obszaru działania 31 prowadzonych poza nim łącznie więc nasi strażacy ratowali życie, zdrowie i mienie w 2010 roku aż w przypadkach. Szacowana wysokość strat po pożarach wyniosła około 2 mln zł. zaś wartość uratowanego mienia 4 mln zł.. Nasze statystyki (przepisy) nie ujmują takich danych po akcjach z zakresu ratownictwa techniczno chemiczno ekologicznego (miejscowe zagrożenia) a jak wyżej to podano, w roku 2010 było ich prawie trzykrotnie więcej niż pożarów. Istotnym podkreślenia wymaga fakt, że w 2010 roku, podczas pożarów nikt nie zginął. Rok wcześniej, niestety była jedna ofiara. Przykrym jednak jest to, że prawie trzykrotnie wzrosła ilość osób rannych w pożarach ( 14 rok wcześniej 5). Wskutek zdarzeń z zakresu ratownictwa techniczno chemiczno ekologicznego (miejscowe zagrożenia) śmierć poniosło aż 17 osób, to jest przeszło 5 krotnie więcej niż w roku Większość to ofiary wypadków drogowych. Rannych podczas miejscowych zagrożeń zostało 220 osób (w 2009 roku 41 osób). Powodem tak dużej ilości rannych jest fakt że na terenie naszego działania w 2010 roku miały miejsce wypadki zbiorowe autobusów. Warto również zauważyć że nasze statystyki, w przypadku ratownictwa drogowego, w większości obejmują tylko te zdarzenia podczas których niezbędne i konieczne jest wykorzystanie specjalistycznego sprzętu ratowniczego. Ilość tych zdarzeń może znacznie się różnić od danych ze statystyk policyjnych, które obejmują także kolizje i stłuczki. W sumie w 2010 roku ilość naszych interwencji związanych z działaniami przy wypadkach drogowych wyniosła 306 i jest to niestety najwyższa ich liczba w historii. Z analizy grupy statystycznej pożary, wynika między innymi że: 1. Miasto Tychy na przestrzeni ostatnich trzech lat ilość pożarów nieznacznie spada, przy czym w roku 2010 jest ich o 11% mniej niż rok wcześniej (73 pożary mniej), spadek, co cieszy miał miejsce w grupie trawy z 70 w 2009 roku ilość spadła do 56 w 2010 roku, niepokoi wzrost pożarów w grupie Uprawy i rolnictwo dotyczy to głownie dzielnic obrzeżnych miasta - z 10 w 2009 roku do 22 w 2010 roku. w pozostałych grupach statystycznych takich jak np.: obiekty użyteczności publicznej i co bardzo ważne obiekty mieszkalne ilość pożarów jest porównywalna z rokiem 2009 co oznacza że w naszych mieszkaniach żyło się bezpieczniej i życzmy 6

7 sobie aby ta sytuacja w roku 2011 jeszcze się poprawiła albo przynajmniej nie była gorsza, wśród przyczyn powstawania pożarów, niezależnie którego miasta lub gminy będzie to dotyczyć, od lat w naszych statystykach dominują tzw. podpalenia i chociaż w 2010 roku ich ilość w Tychach spadła, ale jest to spowodowane tym, że ilość pożarów jest mniejsza niż rok wcześniej, niestety w Tychach odnotowaliśmy niepokojącą rzecz dotyczącą wzrostu ilości pożarów, których przyczyną była nieostrożność osób dorosłych przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w tym papierosy, zapałki (w 2009 roku 3 przy 10 przypadkach w roku 2010), niepokoi w Tychach ilośc pożarów, których przyczyną były wady urządzeń instalacji elektrycznych świadczyć może to o tym, że właściciele, zarządcy, użytkownicy z powodu braku środków finansowych nie wykonują wymaganych przepisami przeglądów i badań tych instalacji, potwierdzają tą sytuację również prowadzone przez nas czynności kontrolno rozpoznawcze, 2. Powiat bieruńsko lędziński w 2010 roku ilość pożarów w powiecie zmalała w stosunku do roku 2010 prawie o 16% (234 wobec 279 w 2009r.), przy czym spadek ten oprócz gminy Bojszowy (ilość pożarów utrzymała się na tym samym poziomie co w roku ubiegłym), ma miejsce w czterech pozostałych jednostkach administracyjnych tworzących ten powiat, największy spadek zanotowano w Bieruniu i Lędzinach (o około 20% mniej pożarów niż rok wcześniej), dobrą wiadomością jest fakt, że po wielu latach tendencji zwyżkowej spadła ilość pożarów w mieście Bieruń, mamy nadzieję, że w roku 2011 ta sytuacja również się powtórzy, cieszy również fakt, że w całym powiecie zmalała ilość pożarów w grupach resortowych: trawy (94 wobec 126 w 2009r.) i grupie Lasy (państwowe i prywatne (1 wobec 12 w 2009r.), niestety w roku 2010r. odnotowaliśmy w powiecie wzrost pożarów, których przyczyną była nieostrożność osób dorosłych. W ubiegłym roku zanotowaliśmy tylko pojedyncze przypadki pożarów spowodowanych wadami urządzeń i instalacji elektrycznych, ogrzewczych czy nieprawidłową eksploatacją urządzeń ogrzewczych 7

8 na paliwo stałe. Świadczy to o tym, że w powiecie, gdzie dominuje budownictwo jednorodzinne, właściciele i zarządcy dbają o swój majątek i swoje bezpieczeństwo. Szczegółową sytuację w grupie statystycznej pożary, w poszczególnych miastach i gminach, obrazują tabele zamieszczone w dalszej części niniejszej informacji. Analizując nasze działania prowadzone z zakresu ratownictwa techniczno chemiczno ekologicznego czyli grupę statystyczną zwaną miejscowymi zagrożeniami, w tym również te prowadzone w związku z katastrofą powodzi, jak już wcześniej pisaliśmy nastąpił ich duży wzrost. Procentowo to prawie 22% a ilościowo to o 372 interwencje więcej niż w 2009 roku. W rodzajach miejscowych zagrożeń, oprócz sytuacji związanej z działaniami powodziowymi, gdzie zarówno w mieście Tychy i powiecie bieruńsko-lędzińskim statystyka jest szokująca, niepokoi nas sytuacja związana z ilością interwencji w komunikacji drogowej. Praktycznie we wszystkich miastach i gminach tego obszaru działania Komendy nastąpił wzrost ilości interwencji, największy w Tychach ze 159 w 2009 do 233 w 2010 roku, trochę mniejszy w Bieruniu z 22 do 28, w Bojszowach z 7 do 10 i Imielinie z 4 do 9. Jedyna gmina gdzie odnotowano spadek ilości wypadków drogowych to Lędziny (z 22 spadek do 18). Mokry rok, krótkie lato i w związku z tym bardzo odczuwalnym i korzystnym był znaczny spadek ilości wezwań do usuwania gniazd os i szerszeni. W 2010 roku było ich tylko 88 wobec 233 w 2009 roku. Największy spadek miał miejsce w mieście Tychy ze 131 do 45. Spadek ten jest dla nas bardzo istotny, bo działania te angażują siły i środki nawet w tych miejscach, gdzie nie ma zagrożenia a w tym czasie sprzęt i ratownicy zadysponowani do tych zgłoszeń, mogli być niezbędni przy innych poważniejszych sytuacjach. Każde więc nieuzasadnione wezwanie pogarsza stan bezpieczeństwa mieszkańców zarówno w mieście Tychy jak i powiecie bieruńsko - lędzińskim. W grupie miejscowe zagrożenia daje się również zauważyć, że w 2010 r. odnotowaliśmy dość znaczny spadek ilości działań klasyfikowanych do tzw. podgrupy pozostałe. Największy spadek miał miejsce w: Tychach z 508 w 2009r. do 469 w roku 2010 Bieruniu ze 102 w roku 2009 do 35 w 2010r., 8

9 Powyższe związane jest głównie ze zmniejszeniem się ilości wezwań do takich zdarzeń jak: otwarcia mieszkań z pozostawionymi potrawami na gazie, zadziałania automatycznych instalacji wykrywania pożaru, (w instalacje takie wyposażone i podłączone do systemu monitoringu w naszej Komendzie są obecnie 33 obiekty, takie jak: duże centra handlowe, obiekty użyteczności publicznej, hotele, niektóre zakłady przemysłowe i na szczęście generowane z tego systemu alarmy jak dotąd nie potwierdzały zagrożenia pożarowego), uwalnianie ludzi z uszkodzonych wind, zabezpieczanie mniejszej ilości imprez masowych (żałoba narodowa i powódź spowodowały odwołanie wielu takich imprez) Szczegółową charakterystykę prowadzonych działań w poszczególnych miastach i gminach, zaliczanych do ratownictwa techniczno chemiczno ekologicznego miejscowych zagrożeń przedstawiają tabele w dalszej części niniejszej informacji. W celu przybliżenia charakteru zdarzeń poniżej kilka przykładów z działań ratowniczo gaśniczych (oprócz powodzi) prowadzonych w 2010 roku na terenie miasta Tychy i powiatu bieruńsko lędzińskiego: 29 stycznia wypadek 3 autobusów i samochodu osobowego w Bieruniu Starym ul. Warszawska. W wypadku ranne i hospitalizowane zostały 4 osoby a na miejscu pomocy udzielono 21 osobom. W działaniach brały udział 4 zastępy i 12 strażaków. 25 stycznia pożar autobusu i dwóch samochodów ciężarowych na parkingu w bazie transportowej w Tychach ul. Grota Roweckiego. Działania gaśnicze prowadziło 5 zastępów i 12 strażaków. Straty wyceniono na 600 tyś. złotych. 16 lutego wypadek dwóch samochodów ciężarowych w Tychach Wartogłowcu na DK-1. Dwa zastępy i 6 strażaków prowadziło akcję ratowniczą polegającą na uwolnieniu poszkodowanego kierowcy. 27 marca pożar samochodu osobowego w budynku garażowo-warsztatowym TSM Oskard w Tychach ul. Grota Roweckiego gasiły 2 zastępy i 9 strażaków. 8 kwietnia wypadek dwóch samochodów osobowych w Tychach Czułowie ul. Katowicka, w którym jedna osoba zginęła, a dwie zostały ranne. Działania ratownicze z użyciem sprzętu hydraulicznego prowadziły 2 zastępy i 6 strażaków. 20 lipca pożar budynku inwentarskiego w Tychach-Jaroszowcu ul. Kościelna gasiło 10 zastępów i 28 strażaków. Straty oszacowano na około 45 tyś. złotych. 21 lipca wybuch na terenie EKO-LAND w Tychach ul. Strefowa 2. W wypadku poparzonych zostało dwóch pracowników. Działania ratownicze prowadziły 4 zastępy i 10 strażaków. 9

10 25 sierpnia podczas prac związanych z budową kanalizacji w Chełmie Śląskim ul. Zakole w wykopie przysypany został jeden z pracowników. Po wydobyciu poszkodowanego podjęto akcję reanimacyjną. Niestety poszkodowanemu nie udało się przywrócić funkcji życiowych. Działania prowadziły 4 zastępy i 14 strażaków. 23 października wypadek dwóch samochodów osobowych w Tychach na ul. Oświęcimskiej. Ranne zostały 3 osoby. W działaniach ratowniczych uczestniczyły 2 zastępy i 6 strażaków. 1 listopada pożar budynku mieszkalnego w Tychach ul. Objazdowa spowodował straty w wysokości 150 tyś. złotych. Pożar gasiły 4 zastępy i 10 strażaków. 13 listopada pożar stodoły w Bojszowach Nowych ul. Ruchu Oporu gasiło 10 zastępów i 41 strażaków. 16 grudnia pożar mieszkania na parterze w bloku wielokondygnacyjnym w Bieruniu Starym przy ul. Homera gasiły 4 zastępy i 11 strażaków. W pożarze poszkodowane zostały 3 osoby, 18 grudnia w mieszkaniu w Tychach przy ul. Bocznej zatruciu tlenkiem węgla uległy 3 osoby. Działania prowadził 1 zastęp i 4 strażaków. To tylko przykłady z działań ratowniczo gaśniczych. Każde z nich miało swoją specyfikę, odrębność i w zasadzie nie ma dwóch takich samych zdarzeń. Łącznie do akcji ratowniczych zadysponowanych zostało strażaków i samochody (w roku 2009 odpowiednio strażaków i samochodów), przy czym: strażaków i samochodów to siły i środki Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Tychach (w roku 2009 odpowiednio strażaków i samochodów), strażaków i samochodów to siły i środki z 10 Ochotniczych Straży Pożarnych powiatu bieruńsko-lędzińskiego (w roku 2009 odpowiednio strażaków i 544 samochody), 85 strażaków i 19 samochodów to siły i środki Zakładowych i Terenowej Służby Ratowniczej (w roku 2009 odpowiednio 140 strażaków i 38 samochodów). dodatkowo ekipy strażaków i sprzęt z Republiki Czeskiej. Jak już wcześniej pisaliśmy uczestniczyliśmy również w 31 akcjach poza miastem i powiatem, w których zaangażowanych było 198 strażaków i 64 samochody z Komendy, 16 strażaków i 4 samochody z OSP. Kiedy siły i środki naszej Komendy uczestniczyły w działaniach poza miastem i powiatem teren ten zabezpieczały postawione w stan gotowości operacyjnej nasze Ochotnicze Straże Pożarne z Bierunia, Bojszów, Chełmu Śląskiego, Imielina i Lędzin. 10

11 Małe Średnie Duże Bardzo duże Razem Miejscowe zagrożenia Alarmy fałszywe Razem interwencji Poniższe tabele szczegółowo informują o rodzaju, ilości pożarów i miejscowych zagrożeń powstałych w 2010r. na terenie miasta Tychy oraz powiatu bieruńsko lędzińskiego. Działania ratowniczo gaśnicze w rozbiciu na miasta i gminy w 2010 roku Pożary Miasto/Gmina Tychy Bieruń Bojszowy Chełm Śląski Imielin Lędziny Razem Działania ratowniczo gaśnicze po wypadkach drogowych lata Lp. Miasta / Gmina 2003 rok 2004 rok Ilość interwencji przy wypadkach drogowych 2005 rok 2006 rok 2007 rok 2008 rok 2009 rok 2010 rok 1. Tychy Bieruń Bojszowy Chełm Śląski Imielin Lędziny Razem

12 Lp. Pożary w rozbiciu na grupy resortowe w latach Grupa resortowa Obiekty użyteczności publicznej. Obiekty mieszkalne. Obiekty produkcyjne. Obiekty magazynowe. Ilość pożarów Tychy Bieruń Bojszowy Chełm Śląski Imielin Lędziny Razem Środki transportu. 6. Lasy (państwowe i prywatne) Uprawy, rolnictwo Inne obiekty w tym pożary traw Razem

13 Pożary według przyczyny powstania w latach Przyczyna powstania pożaru Tychy Bieruń Bojszowy Chełm Śląski Imielin Lędziny RAZEM Nieostrożność osób dorosłych przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w tym papierosy, zapałki Nieostrożność osób dorosłych przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi i pirotechnicznymi Nieostrożność osób dorosłych przy prowadzeniu prac pożarowo-niebezpiecznych Nieostrożność osób dorosłych w pozostałych przypadkach Nieostrożność osób nieletnich przy posługiwaniu się substancjami łatwopalnymi i pirotechnicznymi Nieostrożność osób nieletnich w pozostałych przypadkach Wady urządzeń i instalacji elektrycznych (przewody, osprzęt oświetlenia, odbiorniki bez urządzeń ogrzewczych) Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych Nieprawidłowa eksploatacja elektrycznych urządzeń ogrzewczych Wady urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo stałe Wady urządzeń ogrzewczych na paliwo gazowe Nieprawidłowa eksploatacja urządzeń ogrzewczych na paliwo gazowe Wady urządzeń mechanicznych Wady procesów technologicznych Wady środków transportu Wyładowania atmosferyczne Elektryczność statyczna Podpalenia (umyślne) w tym akty terroru Pożary jako następstwa innych miejscowych zagrożeń Inne przyczyny Nieustalone Razem pożarów

14 Tychy Bieruń Bojszowy Chełm Śląski Imielin Lędziny RAZEM Ratownictwo techniczno chemiczno ekologiczne (miejscowe zagrożenia) w latach roku. Rodzaj miejscowego zagrożenia 1. Silne wiatry Przybór wód Opady śniegu Opady deszczu Chemiczne Ekologiczne Radiologiczne Budowlane Infrastruktury komunalnej W komunikacji drogowej W komunikacji kolejowej W komunikacji lotniczej Na obszarach wodnych Medyczne Usuwanie os i szerszeni Pozostałe w tym między innymi: otwieranie mieszkań, wyjazdy do zgłoszeń z instalacji monitoringu, uwalnianie ludzi z wind itp Razem

15 Zbiorcze porównanie ilości działań ratowniczo - gaśniczych w latach Miasto Gmina POŻARY Małe Średnie Duże Bardzo duże Razem wszystkich pożarów Miejscowe zagrożenia łącznie z alarmami fałszywymi Razem wszystkich interwencji Tychy Bieruń Bojszowy Chełm Śląski Imielin Lędziny RAZEM

16 Zbiorcze porównanie ilości i rodzaju działań ratowniczo gaśniczych w obszarze własnym w latach Ilość pożarów Ilość miejscowych zagrożeń Ilość wszystkich interwencji

17 Ponieważ rok 2010 to nie notowana jeszcze nigdy na tym terenie w takiej skali katastrofa powodzi, w tegorocznej informacji chcielibyśmy zamieścić szerzej opis miejsc najbardziej dotkniętych tą tragedią wraz z wnioskami, spisanymi na gorąco, w lipcu 2010 roku. 1. Gmina Bieruń: 1a. Bieruń Kopań Bijasowice Bieruń Nowy Informację o pękniętym wale na rzece Gostynia w miejscowości Bieruń Kopań Bijasowice Bieruń Nowy Stanowisko Kierowania PSP Tychy otrzymało o godzinie 22:54 dnia z kilku źródeł: od pracowników i strażaków OSP gminy Bojszowy, pracowników firmy "Hydrogór" zajmujących się wzmacnianiem wału na rzece Gostynia od strony Bojszów - Jedliny, od dyżurnego KPP Bieruń. Z informacji wynikało, że od strony Bijasowic-Kopani pękł wał rzeki Gostynia na długości ok m. Ze względu na panujące warunki (noc, intensywne opady deszczu) dokładnych informacji co do długości zerwanego wału i jego odległości od mostu na rzece Gostyni, na drodze Bojszowy- Jedlina-Bijasowice-Bieruń Nowy nie podano. Odległość tą określono na ok. 200 m od tego mostu. MSK Tychy na miejsce zadysponowało z siedziby KM jedyny dostępny w tym czasie zastęp GCBA 5/32, zastęp OSP Bieruń Nowy, który w tym czasie prowadził działania ratownicze w Chełmie Śląskim-Chełm Mały oraz Ratowników WOPR Tychy z dwoma łodziami. Na miejsce, również z Chełmu Małego, został zadysponowany Dowódca JRG Tychy zaangażowany w tym czasie w ewakuację ludzi w Chełmie Małym (zalanym parę godzin wcześniej). Zastęp GCBA z JRG Tychy na miejsce próbował dojechać drogą od strony Bojszów-Jedliny, ale z uwagi na to, że woda zalała już drogę na Bijasowice-Kopań zawrócił i do miejsca dojechał od strony Bierunia-Ścierni. Dowódca JRG, który jako pierwszy dojechał na miejsce od strony Bierunia Nowego-Bijasowic, zabierając po drodze V-ce Starostę powiatu bieruńsko-lędzińskiego rozpoczął wraz z nim alarmowanie mieszkańców ulic: Krupniczej, Bijasowickiej, Wiślanej i Jagiełły, informując ich o konieczności ewakuacji z uwagi na to, że woda poprzez zniszczony wał z wielkim impetem wpływa na kolejne obszary miejscowości Kopań, Bijasowice, Zabrzeg, a następnie w kierunku Bierunia Nowego. Napierająca woda powoduje 17

18 zalewanie terenu przeznaczonego nota bene w przeszłości pod port, a obecnie, dalej użytkowanego i zabudowywanego nowymi budynkami mieszkalnymi, gospodarczymi i zakładami. Teren ten dodatkowo w ostatnich latach, z uwagi na eksploatację górniczą znacznie osiadł, tworząc zapadliska, zmieniając układy geodezyjne, załamania rowów melioracyjnych (woda zamiast odpływać w kierunku Wisły spływa do utworzonej niecki w kierunku ulicy Jagiełły, gdzie zlokalizowano jedyną pompownię KWK Piast, która w normalnym układzie przy niewielkich opadach winna odprowadzić wodę z tej niecki do rzeki Wisły). Przez całą noc z 17 na 18 maja a następnie w dzień mimo układania kolejnych zabezpieczeń z worków z piaskiem a także skały płonej woda zalewała coraz to nowe obszary tego terenu. Powiadamiano kolejnych mieszkańców o potrzebie ewakuacji (do działań włączyła się Straż Miejska i Policja). Apelowano o ewakuację zwierząt. Większość mieszkańców opuszczała domy własnymi siłami i środkami, ale część z nich pozostała w domach, a napierająca woda powodowała odcięcie drogi niektórym z nich. Tych, którzy to zgłaszali i podejmowali decyzję o opuszczeniu domów ewakuowano sprzętem pływającym z PSP, OSP i WOPR. Z uwagi na poszerzający się obszar zalewanych budynków poprzez WSKR proszono o kolejne jednostki pływające. W dniu 18 maja na miejsce dotarły siły i środki Centralnego Odwodu Operacyjnego Gdynia- Gdańsk-Sopot i Poznań z łodziami i kontenerami. W dniu 18 maja w godzinach popołudniowych, (ponieważ z analizy wynikało, że woda może zalać ulicę Warszawską droga Tychy-Oświecim) od mostu na rzece Wisła na ulicy Warszawskiej rozpoczęto budowę wałów ochronnych z worków a następnie skały płonnej (w trakcie budowy tych wałów część mieszkańców utrudniała te prace nie chcąc do puścić do zalania ich domostw kosztem obrony budynków położonych po lewej stronie ulicy Warszawskiej (patrząc w kierunku Oświęcimia). Niestety, w godzinach wieczornych z uwagi na szybkość i ilość napływającej wody z rozlewiska, woda przelała się najpierw w okolicach mostu, a następnie na długości około 300m ulicy Warszawskiej zalewając kolejne zabudowania po lewej stronie drogi. W godzinach nocnych napierająca woda przelała się przez nasyp kolejowy (przejazdami drogowymi pod nasypem) i zaczęła zalewać miejscowość Czarnuchowice - położoną za nasypem kolejowym. W godzinach porannych 19 maja woda zalała ulice Skowronków w tej miejscowości i zaczęła się zbliżać do obwałowań płynącego w tej miejscowości Potoku Goławieckiego. Tak napierająca woda ostatecznie swoim lustrem zatrzymała się na wysokości prawego wału tego Potoku. Sam Potok Goławiecki (uchodzi bezpośrednio do Wisły) był już wypełniony do korony swoich obwałowań. Z uwagi na zagrożenie dla mieszkańców Czarnuchowic, w godzinach 18

19 rannych 19 maja zapada decyzja o potrzebie ewakuacji mieszkańców. Tylko niektórzy jednak z nich decydują się na wyjazd z miejscowości. Wcześniej w dniu 18 maja w godzinach nocnych na miejsce dotarł pierwszy zestaw pompowy z Republiki Czeskiej-Hlucin. W nocy z 18/19 rozpoczęto przygotowywanie do wprowadzenia zestawu w okolice mostu na ulicy Warszawskiej w celu rozpoczęcia pompowania wody z zalewiska do rzeki Wisły. Pompowanie rozpoczęto po kilku godzinach przygotowań w dniu 19 maja. W ciągu całego dnia 19 maja trwało umacnianie wałów Potoku Goławieckiego. W tym celu na miejsce zadysponowano dwa kontenery powodziowe z rękawami (PSP Pszczyna i PSP Gliwice). Ułożono wzdłuż Potoku Goławieckiego wał z foli wzmocniony workami na odcinku około 300m. Przez cały dzień w dniu 19 maja łodziami zarówno jednostek: PSP, OSP Bieruń Nowy, WOPR a w godzinach nocnych i Policji dostarczano do tych, którzy pozostali w zalanych budynkach żywność pokarm dla zwierząt, transportowano mieszkańców (na ich życzenie) na suchy ląd, patrolowano teren. Od godziny 22:53 dnia 17 maja do godzin wczesnorannych dnia 19 maja (moment ustabilizowania się lustra wody na wysokość Potoku Goławieckiego) zalany został w sumie obszar około 1600 ha w miejscowościach: Kopań, Bijasowice, Zabrzeg, Bieruń Nowy i częściowo Czarnuchowice. Pod wodą w różnym stopniu znalazło się ponad 700 budynków i obiektów, hala sportowa, oczyszczalnia ścieków. W tym okresie w działaniach ratowniczych oprócz sił i środków PSP i OSP oraz Republiki Czeskiej udział brało dziesiątki mieszkańców, górników KWK Piast a także ciężki sprzęt z kopalni i wielu innych firm pracujących na rzecz KWK. W wyniku zalania rozdzielni elektrycznej i pompowni przy ulicy Jagiełły przestały działać zamontowane tam pompy. W trakcie działań zostało ewakuowanych łącznie ponad 2300 osób, z czego większość opuściła domy samodzielnie, a łodziami PSP, OSP i WOPR ewakuowano ponad 100 osób. W dniu odbyły się dwa posiedzenia połączonych powiatowego i miejskiego Zespołów Zarządzania Kryzysowego w Bieruniu, na których to omawiano sposoby odwodnienia zalanego obszaru. W posiedzeniach tych udział wziął V-ce Wojewoda Śląski, Z-ca Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP oraz Prezes specjalistycznej firmy inżynieryjnej z Bojszów Nowych. W posiedzeniu brali udział przedstawiciele Śląskiego Zarządu Urządzeń Wodnych i Melioracji odpowiedzialni za obwałowania. Po analizie sytuacji i stwierdzeniu, że proces pompowania zalewiska, spuszczania wody grawitacyjnie poprzez przepusty w wale będzie trwał miesiącami, rozważono dwa warianty, dodatkowego oprócz pompowania, spuszczania wody do rzeki Wisły. 19

20 Pierwszy wariant dotyczył wykonania pod wałem Wisły przewiertu rurowego od zalewiska z ujściem między wałami Wisły- wariant ten odrzucono. Drugi wariant dotyczył "sztucznego" przerwania wału Wisły poprzez wykonanie w nim, za pomocą Larsenów sztucznej śluzy. Ten wariant został zaakceptowany przez członków Zespołu Zarządzania Kryzysowego, ale nie został w tej fazie zaakceptowany przez przedstawicieli Śląskiego Zarządu Urządzeń Wodnych i Melioracji. Dopiero dwukrotne bezpośrednie telefoniczne rozmowy z Wojewodą Śląskim doprowadziły do akceptacji tego sposobu przyspieszenia opuszczania wody z zalewiska. Po uzyskaniu akceptacji, firma specjalistyczna prace tą miała rozpocząć w nocy z 20 na 21 maja. Szczegóły z posiedzenia zawiera protokół, a sposób wykonania śluzy zawiera dokumentacja techniczna. W godzinach nocnych z 20:05 na 21:05 firma Chrobok przystąpiła do rozstawiania sprzętu, a następnie wbijania "Larsenów" w lewym wale rzeki Wisły (patrząc wzdłuż biegu Wisły. Przepust śluza w wale zostaje otwarty w dniu o godz.12:40 i ma na celu wspomożenie odprowadzania wody z zalewiska (poziom lustra wody w tym czasie w Wiśle jest już niższy od lustra wody na zalewisku). W kolejnych dniach trwało wypompowywania wody z zalewiska (3 pompami z Republiki Czeskiej i kilkoma z PSP) i spuszczanie wody poprzez wykonaną śluzę mimo ustaleń kopalnia w godzinach dopołudniowych nie przystapiła do prac związanych z uruchomieniem "Pompowni Bijasowice" (obiekt zlokalizowany za Starostwem Powiatowym przy ulicy Jagiełły jest jedynym źródłem odprowadzającym na co dzień wodę z całej niecki Bijasowickiej do rzeki Wisły a także odprowadzającym oczyszczone ścieki z miejskiej oczyszczalni - pompownia połączona jest stalowym kilkukilometrowym rurociągiem fi 500 z rzeką Wisłą). Na miejsce ściągnięto nurków z PSP Rybnik pracujących w tym czasie na ulicy Jagiełły - transport łodzią żywności i ludzi. Nurkowie wydobyli spod wody kable zasilające pompy i odłączyli je ze skrzynek rozdzielczych prądu. Następnie firma elektryczna razem z przedstawicielami Vattenfall poprowadziła nad wodą tymczasowe zasilanie energetyczne do pomp. O godzinie 20:00 ruszyły pierwsze trzy pompy tłocząc tym samym wodę z zalewiska bezpośrednio do rzeki Wisły. W dniu następnym uruchomiono czwartą pompę. W dniu odbyło się posiedzenie Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego w Starostwie, w którym uczestniczyli między innymi: Wojewoda Śląski, Śląski Komendant Wojewódzki PSP, Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego. W dniu tym 20

21 ustalono, że na teren powodzi zostanie zadysponowany Pluton Wojsk Chemicznych z Tarnowskich Gór do dezynfekcji i dezodoryzacji. W dniu po ocenie sytuacji przez grupę operacyjną KM PSP Tychy (Komendant Miejski i D-ca JRG) i stwierdzeniu, że założony cel prowadzonych od 18 maja działań ratowniczych został osiągnięty (odprowadzono wodę z wszystkich miejsc i terenów gdzie położone były budynki mieszkalne, zakłady pracy i instytucje, uprawy rolnicze itp.) o godz tego dnia działania te zakończono. W trakcie działań Komendant Miejski, Dowódca JRG, Zastępca Komendanta Miejskiego, z-ca Naczelnika Wydziału Operacyjno Szkoleniowego dwukrotnie spotkali się wraz z władzami miasta Bieruń na zebraniach z mieszkańcami (szkoła w Bijasowicach Kopań, strażnica OSP w Bieruniu Nowym), podczas których omówili przebieg działań ratowniczych. Podczas działań odbyło się kilkanaście posiedzeń Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (szczegóły w protokołach), a na bieżąco przez 24 godziny współpracowano i brano udział w pracach Miejskiego Zespołu Reagowania Kryzysowego Przez cały okres działań sytuacja i realizowane zadania były koordynowane przez Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP w Katowicach, który wielokrotnie przebywał na terenie akcji wraz z Grupami Operacyjnymi KW PSP, a także przez Wojewodę Śląskiego. 1b. Bieruń ul Hodowlana Rejon ulicy Hodowlanej w Bieruniu Starym to teren położony w niecce powstałej w wyniku eksploatacji górniczej prowadzonej przez KWK Ziemowit. Obszar ten osiadł w stosunku do otaczającego go terenu o ponad 8 metrów. Przy ulicy tej zlokalizowane są dwa budynki mieszkalne wielorodzinne (trzy kondygnacyjne, 18 mieszkań w każdym z bloków) i jeden budynek socjalny (4rodziny). W celu bieżącego odprowadzania wody z tej niecki KWK Ziemowit zlokalizowała tu stałą pompownię, z której stalowym, podziemnym rurociągiem woda tłoczona jest na ulicę Chemików do potoku, a następnie grawitacyjnie spływa do rzeki Mleczna. Jednak w wyniku intensywnych opadów deszczu w nocy z 17 na 18 maja najpierw zalane zostało zasilanie elektryczne pompowni i tym samym pompownia przestaje funkcjonować. Dalsze intensywne opady deszczu powodują więc zalewanie niecki, a w końcowym etapie zalanie terenu wokół budynków mieszkalnych następnie piwnic, 21

22 a w jednym z tych niżej położonych bloków również mieszkań na parterze do wysokości około 70 cm. Na obszarze tym powstaje zalewisko o szacowanej powierzchni (stan na dzień 21 maja) około 50 ha i pojemności ponad 1 mln m3 wody. Mieszkańcy zostali ewakuowani w nocy Jeszcze przed zalaniem terenu. KWK Ziemowit nie udaje się uruchomić stałej pompowni i przystępuje do budowy doraźnej rozdzielni elektrycznej na drodze dojazdowej do budynków. Na drodze tej ustawia też pięć pomp elektrycznych, buduje stalowe rurociągi (średnica 150), którymi rozpoczyna pompowanie wody do odległego o około 300 metrów od zalewiska rowu melioracyjnego, z którego woda grawitacyjnie płynie w kierunku zalewiska na ulicy Chemików, gdzie z kolei prowadzone są działania ratownicze w postaci dalszego przepompowywania wody w celu jej grawitacyjnego odpływu do rzeki Mleczna. Realna wydajność pracujących pomp kopalnianych to około 2 m3 na minutę każda. Praca tych pomp rozpoczęła się na przełomie maja i czerwca. Siły i środki PSP do działań zostają wprowadzone po zakończeniu i opanowaniu sytuacji w innych rejonach powiatu bieruńsko-lędzińskiego, szczególnie zaś w Bieruniu Nowym - Bijasowicach, Chełmie Śląskim, Bojszowach, Lędzinach. Pierwsze pompy wysokiej wydajności rozpoczynają działania w dniu 9 czerwca, a kolejne w dniach od 10 do 17 czerwca. Wcześniej ustalono, że KWK Ziemowit wokół budynków zbuduje doraźne obwałowanie o długości około 600 metrów. Obwałowanie to ma na celu wydzielenie z całego 50-cio hektarowego zalewiska mniejszego obszaru tylko wokół zalanych budynków, z którego będzie można odpompowywać wodę w celu odwodnienia, osuszenia i umożliwienia mieszkańcom dostępu do mieszkań. Prace przy budowie tego obwałowania trwały kilka dni i zostały zakończone po rozpoczęciu już działań przez zastępy PSP tj. po 13 czerwca. Wprowadzone do 17 czerwca zestawy pompowe z PSP wraz z kopalnianymi tłoczą wodę w większości do rowu melioracyjnego na odległość ponad 300 metrów, skąd jak już wcześniej wspomniano woda spływa grawitacyjnie w stronę ulicy Chemików, jednak część pomp z PSP tłoczy również wodę poprzez obwałowania z wydzielonego obszaru do dużego zalewiska. Kopalnia w innym miejscu zrobiła również wcinkę do nieczynnego, stalowego rurociągu oraz doraźnie zbudowanego rurociągu elastycznego z PCV, gdzie podłączyła pompy (o sumarycznej wydajności około 20 m3 na minutę) tłocząc wodę z dużego zalewiska w kierunku ulicy Chemików. W ten sposób obniżany jest poziom wody w dwóch przedzielonych wałem zalewiskach. 22

23 Z uwagi jednak na liczne przesiąkania doraźnie zbudowanego wału ratownicy PSP wraz z górnikami na bieżąco, za pomocą foli i worków doszczelniają obwałowania. Niestety daje się zauważyć, że woda z dużego zalewiska częściowo przedostaje się do mniejszego zalewiska i to zarówno pod stopą wału, gruntowo (grunt piaszczysty) jak i bliżej nieustalonymi i zlokalizowanymi drenami, przepustami. Na dzień 18 czerwca udaje się jednak obniżyć poziom wody w pierwszym budynku do tego stopnia, że pracownicy Pogotowia Energetycznego o godzinie przywracają do niego zasilanie elektryczne, a mieszkańcy mogą wrócić do mieszkań. W dniu tym też wspólnie z KWK Ziemowit wykonano trzy dodatkowe "rozdzielacze" (średnica 110) do pracujących, stalowych rurociągów kopalnianych (podpięte pompy elektryczne) w celu włączenia niektórych linii tłocznych W-110 z pomp PSP, które do tej pory tłoczyły wodę bezpośrednio poza obwałowanie na duże zalewisko. Celem tej operacji było to, aby woda z wydzielonego obszaru w jak największej ilości była bezpośrednio tłoczona do rowu melioracyjnego. Przede wszystkim w dniu tym oceniając sytuację zwrócono się do KWK Ziemowit o jak najszybsze wykonanie dodatkowego rurociągu (z rur PCV lub stalowych o średnicy 400) w celu skierowania wszystkich linii tłocznych z pomp PSP poza zalewisko bezpośrednio do rowu melioracyjnego w kierunku ulicy Chemików. Długość rurociągu niezbędnego do osiągnięcia tego celu to około 300 metrów. W dniu 19 czerwca kopalnia przystąpiła do budowania tego rurociągu, jednak zdecydowała, że rurociąg ten zbuduje z elastycznego materiału z PCV. Rurociąg ten uruchomiono około godziny 19.00, jednak po podłączeniu linii tłocznych z pomp PSP pod naporem wody rurociąg ten został rozerwany i mimo prób jego naprawy ta koncepcja wspomożenia prowadzonych działań na tym etapie odpadła. Kopalnia podjęła jednak natychmiastowe działania w celu sprowadzenia takiego rurociągu z rur PCV. Działania te realizowano w dniach 21, kiedy to firma specjalistyczna po sprowadzeniu rur przystąpiła do zgrzewania tego rurociągu. Prace te ukończyła 24 czerwca i o godzinie pierwsze linie wody, które do tej pory przelewano przez wał do dużego zalewiska zostały skierowane do tak zbudowanego rurociągu. Woda w ten sposób zaczęła szybciej opadać w obrębie wytyczonego wałem wokół budynków zalewiska. W godzinach wieczornych 24 czerwca woda przy drugim niżej położonym budynku zeszła na tyle, że odsłoniły się wejścia do klatek schodowych. W dniu 25 czerwca pracownicy energetyki przywrócili zasilanie w tym budynku. W dniu tym też sytuacja pozwoliła na wycofanie z działań części pomp z PSP (Katowice, Częstochowa, Bielsko-Biała). Na miejscu dalej jednak oprócz pomp kopalnianych (5 sztuk) pozostają zestawy pompowe z PSP Zawiercie, Sosnowiec, 23

24 Racibórz. W dniu 25 czerwca ustalono, że KWK Ziemowit do dnia 26 czerwca do godzin dopołudniowych wprowadzi do działań kolejny sprzęt, który pozwoli na całkowite wycofanie pomp PSP, a sprzęt kopalniany przejmie zadanie bieżącego pompowania wody w pozostałej niewielkiej części zalewiska poza budynkami tak, aby przeciekająca gruntami woda, a także nieszczelnościami pod stopami wałów nie napływała do odwodnionych i udostępnionych mieszkańcom budynków. Po wprowadzeniu tego sprzętu i ocenie sytuacji w dniu 26 czerwca w godzinach dopołudniowych podjęto decyzję o wycofaniu z działań pozostałego sprzętu PSP. Cel działań ratowniczych założony na początku tj. odwodnienie, osuszenie i umożliwienie dostępu mieszkańcom do budynków został osiągnięty. Większość mieszkańców z pierwszego bloku położonego wyżej na chwilę zakończenia działań powróciła do budynku. Do budynku drugiego w tym czasie wróciły tylko nieliczne osoby. Z uwagi na pęknięcia (były już one wcześniej przed zalaniem) budynek ten (prawdopodobnie) będzie wyłączony z dalszej eksploatacji. Oceny całej sytuacji hydrologicznej na tym terenie dokonają jednak eksperci i w sprawie dalszych losów budynków położonych w tej niecce w najbliższym czasie zostaną podjęte przez stosowne organy ostateczne decyzje. 2. Gmina Bojszowy W dniu intensywne opady deszczu powodują gwałtowny przyrost wody na rzekach: Wisła i Pszczynka oraz potoku Łękawka. Na terenach rolniczych i nieużytkowych wzdłuż rzeki Pszczynka i potoku Łękawka powstaje rozlewisko wody, które z biegiem czasu gwałtownie się powiększa. Wysoki poziom wody w międzywale rzeki Wisła wzdłuż ulicy Wałowej powoduje podmywanie obwałowania przeciwpowodziowego, stwarzając zagrożenie zalania posesji z budynkami jednorodzinnymi. Na miejsce zostały zadysponowane zastępy z OSP: Chełm Śląski, Czarnuchowice, Bieruń Nowy, Bojszowy Nowe, Bieruń Stary i JRG Tychy. Część ratowników przystąpiła do pompowania wody z powstałego rozlewiska przy rzece Pszczynka i potoku Łękawka natomiast pozostali ratownicy przystąpili do zabezpieczania wału przeciwpowodziowego rzeki Wisła ( lewy wał) układając folię PCV na odcinku ok.300m, którą następnie zabezpieczono workami z piaskiem. W wyniku dalszych intensywnych opadów deszczu i gwałtownego przyrostu wody, rzeka Pszczynka "wychodzi" z koryta powodując szybki przyrost wody w istniejącym 24

25 rozlewisku. Zostaje podjęta decyzja o zablokowaniu istniejącego przejazdu pod nasypem kolejowym przebiegającym wzdłuż rozlewiska w celu zabezpieczenia zabudowań w Jedlinie. Przejazd uszczelniono folią PCV, a następnie zasypano skałą płoną dostarczoną wagonami przez KWK Piast. Z powstałych rozlewisk rozpoczęto pompowania wody. Rozlewisko przy ul. Kłosowej powstało w wyniku intensywnych opadów deszczu i gwałtownego przyrostu wody w rz. Gostynia. W dniu podczas stałej kontroli stanu obwałowania rzeki ok. godz zauważono przeciek w rejonie dawnego osadnika wód słonych. Powstały wyciek spowodował gwałtowny przybór wody w istniejącym rozlewisku. Obecni na miejscu ratownicy oraz pracownicy firmy CHROBOK przy użyciu ciężkiego sprzętu przystąpili do uszczelniania przecieku jednocześnie prowadząc pompowania wody z rozlewiska do międzywala rzeki. W wyniku przecieku zalaniu uległo 15 posesji wraz z domami (zalane piwnice). W związku z brakiem możliwości przewidzenia dalszego rozwoju sytuacji przystąpiono do przygotowania mieszkańców zalanych posesji do ewentualnej ewakuacji. Na miejsce zadysponowano dwa pontony. Nikt z mieszkańców nie wyraził zgody na ewakuację. W dniu do działań zostaje zadysponowany zestaw pompowy z Ołomuńca (Republika Czeska) z pompą o wysokiej wydajności (90 tyś. l/min) obsługiwany przez 8 strażaków o godz zakończono pompowanie wody z rozlewiska a zestaw został przemieszczony na teren Bierunia do pompowania największego rozlewiska. Rozlewisko przy ul. Dworzysko powstało w wyniku intensywnych opadów deszczu i gwałtownego przyrostu wody w rz. Gostynia, której poziom w międzywalu był wyższy od poziom terenu. Podtopionych zostaje kilkadziesiąt domów. Zagrożona zostaje droga 931 i oczyszczalnia ścieków, działania sił PSP i OSP prowadzone do 26 maja polegały na pompowaniu wody z rozlewiska, doraźnym zabezpieczeniu drogi i budynków workami z piaskiem. 3. Gmina Chełm Śląski W Dniu o godz Miejskie Stanowisko Kierowania PSP Tychy pierwszą informację o podtopieniach w dzielnicy Chełm Mały otrzymało z UG Chełm Śląski. Równocześnie na numer alarmowy napływały zgłoszenia telefoniczne od mieszkańców tej dzielnicy o zalewaniu ich posesji i piwnic w budynkach mieszkalnych. 25

26 Na miejsce zdarzenia zadysponowano zastęp GCBA 6/32 z OSP Chełm Śląski, który po przybyciu na miejsce drogą radiową poinformował o wyjściu wód rzeki Przemsza z koryta i zalewaniu nieużytków oraz pobliskich posesji i domów jednorodzinnych. Zauważono również, że woda z Przemszy wlewa się starym korytem potoku Imielanka, nastąpiła cofka. Gwałtownie podnoszący się poziom wody powodował zalewanie coraz to większego obszaru w dzielnicy Chełm Mały, w efekcie powodując całkowite zalanie kilkudziesięciu posesji. Na miejsce udał się Dowódca JRG Tychy. Do działań ratowniczych zadysponowano kolejne zastępy z JRG Tychy wraz z łodzią i pontonem oraz OSP Bieruń Nowy z łodzią. Z powodu narastającego zagrożenia powodowanego ciągłym podnoszeniem się poziomu wody około godz podjęto decyzję i przy użyciu łodzi rozpoczęto ewakuację ludzi z zalanych budynków. W pierwszej fazie ewakuacji nie wszyscy chcieli opuszczać domy. Jednak w miarę rozwoju sytuacji i ciągłemu podnoszeniu się poziomu wody ilość ewakuowanych rosła. Ratownicy przez cały czas prowadzą działania mające na celu ograniczenie napływu wody do rozlewiska budując zastawki i wały workami z piaskiem, prowadząc jednocześnie dalszą ewakuację ludzi zdecydowanych na opuszczenie swoich domostw. Na miejsce dostarczany jest piasek i worki z wojewódzkiego magazynu przeciwpowodziowego oddział Bieruń. Poprzez WSKR na miejsce zadysponowano do pomocy z KM PSP Bytom SRTRw2 Steyer z 2 łodziami. Przez całą noc z na prowadzone są działania mające na celu ograniczanie napływu wody do pobliskich domów poprzez budowę wałów ochronnych z worków z piaskiem i prowadzona jest ewakuacja ludzi. Część ludzi ewakuowanych udała się do swoich krewnych, natomiast pozostała część ma zabezpieczone miejsca w Szkole Podstawowej w Kopciowicach. W sumie 17 i ewakuowano130 mieszkańców, ale kilkanaście osób nie poddało się ewakuacji, pozostali oni w domach po intensywnych opadach deszczu poziom wody na rozlewisku znowu się podnosi. Podnosi się również o 1m poziom wody na Przemszy, która zalewa ponownie nieużytki i przez potok Imielinka rozlewa się podchodząc pod budynki. Rozlewisko powiększa się do około 15 ha Działania polegają na pompowaniu wody z rozlewisk 4 pompami z KWK PIAST. Żeby nie dopuścić do powiększania się rozlewiska podjęto decyzję o budowie kolejnych 2 zastawek na potoku i przemieszczeniu pomp. Na miejsce zadysponowano dodatkowo 4 zastępy z Kompani powodziowej PSP tj. JRG Sosnowiec, JRG Żory, JRG Mysłowice, JRG Będzin. W godzinach popołudniowych opady deszczu ustają. Poziom wód stabilizuje się. 26

27 4. Gmina Lędziny W godzinach rannych wodami opadowymi zostają zalane budynki jednorodzinne w Lędzinach w dzielnicach Goławiec i Górki oraz pojawia się kilkanaście mniejszych rozlewisk na terenie całej gminy. W sumie podtopionych jest ok. 14ha. Zalewiska są wynikiem szkód górniczych po prowadzonej eksploatacji górniczej. W sumie podtopionych zostało ok. 30 budynków mieszkalnych i użytkowych. Działania sił OSP, PSP i KWK Ziemowit polegały na pompowaniu wody z 2 największych rozlewisk i doraźnym zabezpieczaniu budynków workami z piaskiem. Działania zakończono 24 maja. 5. Gmina Tychy 18 maja w godzinach południowych w Tychach o godz MSK odebrało zgłoszenie,o przelewaniu się wody rzeki Gostynia przez koronę wału przy ul. Nad Jeziorem. Działania zastępów PSP I OSP polegał na podnoszeniu i uszczelnianiu workami z piaskiem lewobrzeżnego wału na odcinku 100m oraz uszczelnianiu i zabezpieczaniu go na odcinku 400m. Doraźnie zabezpieczano zagrożone domy i posesje przy ul. nad Jeziorem i ul. Targiela. W międzyczasie pompowano wodę z zalanych już pomieszczeń. 6. Wnioski w zakresie: - organizacji działań ratowniczych, 1. Stworzyć w każdej gminie zagrożonej powodzią magazyn powodziowy z minimalnym zapasem sprzętu i środków do natychmiastowego użycia (worki, folia, geowłóknina). Ustalić miejsca poboru i sposób dowozu piasku. 2. W pracach zespołów kierujących akcją bezwzględnie muszą uczestniczyć od początku osoby odpowiedzialne za urządzenia przeciwpowodziowe, specjaliści od budowli hydrotechnicznych. 3. Zwiększyć stany osobowe Komendy, Jednostki Ratowniczo Gaśniczej i Stanowiska Kierowania. 4. Przebudować natychmiast pompownie kopalniane w taki sposób, aby niezależnie od sytuacji zapewniona była ich ciągła praca. 5. Wyznaczyć stałe punkty przyjęcia zakwaterowania wyżywienia napraw i konserwacji sprzętu dla odwodów COO. 27

28 - wyposażenia sprzętowego, 1. Stworzyć w PSP na terenie województwa bazę sprzętu z pompami o bardzo dużej wydajności (min. 100 tyś. l/min). 2. Spowodować, aby kopalnie węgla kamiennego miały na swoim własnym wyposażeniu pompy spalinowe bardzo dużej wydajności, 3. Doposażyć jednostki PSP w kwatermistrzowskie i operacyjne samochody o napędzie terenowym oraz mikrobusy. 4. Rozporządzenie MSWiA w sprawie umundurowania strażaków PSP uzupełnić o pozycje należności obejmujące specjalistyczny sprzęt i ubrania przeciwdeszczowe. 5. Doposażyć wszystkie jednostki w sprzęt kwatermistrzowsko logistyczny do długotrwałych akcji ratowniczych (kontenery, namioty itp.). 6. Zestawy pompowe zabudowywać na sprzęcie umożliwiającym prace w bardzo trudnym terenie(zarówno podwozia pompowe jak i samochody je transportujące wężowe. - współpracy z podmiotami zaangażowanymi w działania, 1. Biorąc pod uwagę skalę i zasięg działań współpraca ze wszystkimi podmiotami uczestniczącymi w działaniach przebiegała poprawnie. Tym niemniej należy organizować cykliczne spotkania tych podmiotów w celu doskonalenia tej współpracy, lepszego poznania, określenia problemów do rozwiązania szczególnie zaś doskonalenia systemów przekazywania w trakcie takiej akcji bieżących informacji i decyzji. - kompetencji i odpowiedzialności za realizację zadań, przedsięwzięć organizacyjno technicznych lub rozwiązań prawnych. 1. Straż Pożarna przez społeczeństwo jest postrzegana, jako jedyna służba kierująca akcją przeciwpowodziową i w związku z tym jest obarczana całą odpowiedzialnością za prowadzone działania, a w rzeczywistości jest tylko jednym z podmiotów w nich uczestniczących, dlatego też należy stworzyć odrębną ustawę powodziową określającą zadania, odpowiedzialność i kompetencje itp. w zakresie systemu zapobiegania i walki z powodzią, 28