Darmowy fragment

Transkrypt

1

2

3

4 Wydawnictwo WAM, 2009 Redakcja Renata Komurka Projekt okładki i stron tytułowych Andrzej Sochacki ISBN Wznowienie 2010 NIHIL OBSTAT. Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego ks. Wojciech Ziółek SJ, prowincjał, Kraków, 6 października 2009 r., l.dz. 411/09. WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika Kraków tel faks wam@wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel faks handel@wydawnictwowam.pl KSIĘGARNIA INTERNETOWA tel , faks e.wydawnictwowam.pl DRUK I OPRAWA: Zakład Graficzny COLONEL Kraków

5 WPROWADZENIE Niniejsza książka mówi o życiu w całej jego pełni, materialnej i czasowej, duchowej i wiecznej, czyli ziemskiej i niebiańskiej. O ile o dwóch pierwszych wymiarach słyszy się i mówi stosunkowo często, o tyle dwa ostatnie aspekty pozostają na ogół nieco w cieniu, na marginesie innych spraw. Pojawiają się zazwyczaj w kontekście nagłej śmierci kogoś z rodziny, przyjaciela, kolegi lub koleżanki, osoby bliskiej sercu, z którą zapoznaliśmy się w jakimś momencie życia, w trakcie wypoczynku bądź pracy. Temat życia, jego sensu, rozważanego w kontekście przemijania, sensu cierpienia, choroby, trudności itd., powraca bardzo często przy końcu roku kalendarzowego, przy okazji świętowania jakiegoś wydarzenia, jakiejś rocznicy. Okazje takie przywodzą na myśl kwestię przemijania, zanikania i znikania tego wszystkiego, co widzialne i materialne. Zawsze przy takich okazjach mówimy, że życie upływa i przemija, że się kończy. A co mówi wiara? Wiara, zaprzeczając zmysłowej obserwacji zdarzeń, pozwala ufać, że życie ziemskie wcale się nie kończy, ustaje, że się nie wypala, ale jedynie zmienia dotychczasową jakość. Fenomen życia, aczkolwiek niewidoczny dla naszych oczu, nie zostaje unicestwiony wraz z materialną śmiercią. Raz wzbudzone życie trwa. Niniejsza pozycja poświęcona jest właśnie tej drugiej, niewidocznej dla nas, stronie życia. Eschatologia chrześcijańska, która rozważa fenomen życia w całym jego bogactwie, uczy, że uczestniczy ono w życiu Boga, który powołał go do istnienia i dzieli z nim naturę wieczności. Śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa są wymownym świadectwem, że życie jest wieczne i każdy człowiek w nim uczestniczy. Przypomina bowiem Katechizm, że: Śmierć kończy życie człowieka jako czas otwarty na przyjęcie lub odrzucenie łaski Bożej ukazanej w Chrystusie. Nowy Testament mówi o sądzie przede wszystkim w perspektywie ostatecznego spotkania z Chrystusem w Jego drugim przyjściu, ale także wielokrotnie potwierdza, że zaraz po śmierci każdego nastąpi zapłata stosownie do jego czynów i wiary. Przypowieść o ubogim Łazarzu (por. Łk 16, 22) i słowa Chrystusa wypowie-

6 6 WPROWADZENIE dziane na krzyżu do dobrego łotra (por. Łk 23, 43), a także inne teksty Nowego Testamentu mówią o ostatecznym przeznaczeniu duszy (por. Mt 16, 26), które może być odmienne dla różnych ludzi (KKK 1021). Jakość życia wiecznego zależy od sposobu przeżywania chwili obecnej, od ładunku miłości, prawdy i dobra, jaki wkładamy w każde słowo i czyn, w każdą myśl i każdą troskę. Biblia mówi o dwóch stanach eschatologicznych: niebie i piekle. Pierwszy jest wynagrodzeniem za miłość w ziemskim życiu, drugi natomiast skutkiem jej braku. Pierwszy otwiera możliwość wzrastania w szczęściu, drugi z kolei jest stanem dodatkowego zamykania się w egoizmie. Czyściec nie jest trzecim, wiecznym stanem, ale raczej przedsionkiem nieba, intensywnym stanem przygotowywania się na pełne spotkanie z Bogiem, na doskonałą wspólnotę ze wszystkimi zbawionymi. W przeszłości mówiło się o nim jako o ciemnym miejscu, płonącym ogniu i smole, która oczyszcza jego mieszkańców. Były to wyobrażenia i obrazy nietrwałe. Ich najważniejszym celem było wzbudzenie strachu i zachęcenie do gorliwości, do większej miłości, do dobra. Tak więc czyściec nie zajmuje określonego miejsca w wieczności. Nie ma żadnej przestrzeni w zaświatach. Wszystko w nim jest niematerialne, duchowe i pozaczasowe. Mówiąc najprościej, jest on procesem oczyszczania (stąd czyściec) z egoizmu, zła, zazdrości, niewdzięczności, zaniedbania w dobrym itd. Niniejsza książka obejmuje kwestie czyśćca, nieba i piekła. Każdemu z tych tematów poświęciłem w przeszłości oddzielną pozycję. Ich nakład bardzo szybko został wyczerpany. Następujące po nich dodruki nie dawały możliwości wprowadzenia ewentualnych poprawek, uzupełnień o nowe pozycje, podjęcia nowych zagadnień. Zrodziła się stąd potrzeba nowego, poprawionego, uzupełnionego i poszerzonego wydania. Pragnę wyrazić wielką wdzięczność Wydawnictwu WAM za gotowość włączenia jej w swój plan wydawniczy. Mam nadzieję, że niniejsza pozycja zostanie równie dobrze przyjęta, jak poprzednia Rzym, 1 listopada Uroczystość Wszystkich Świętych Autor

7 NIEBO Dom Ojca

8

9 WSTĘP Cóż takiego nam obiecano? pytał św. Augustyn. Będziemy do Niego podobni, bo ujrzymy Go takim, jakim jest. Język powiedział, jak umiał; resztę trzeba rozważyć w sercu. Cóż bowiem wielkiego wypowiedział nawet sam święty Jan w porównaniu z Tym, który jest, i cóż my potrafimy powiedzieć, tak przecież dalecy od Janowej wielkości. Zwróćmy się przeto do Chrystusowego namaszczenia; zwróćmy do namaszczenia, które wewnętrznie uczy nas o tym, czego nie można wypowiedzieć słowami; ponieważ zaś teraz nie możecie dostąpić widzenia, niechaj cała wasza gorliwość wyrazi się w pragnieniu. Całe życie prawdziwego chrześcijanina jest świętą tęsknotą. Za czym zaś tęsknisz, tego jeszcze nie widzisz. Gdy jednak tęsknisz, wówczas stajesz się podatnym do przyjęcia tego, co zobaczysz, gdy nadejdzie. Kiedy zamierzasz napełnić jakikolwiek pojemnik, a wiesz, że sporo tego, co trzeba będzie włożyć, wtedy poszerzasz sakwę, worek, bukłak czy cokolwiek innego. Wiesz, jak dużo masz włożyć, a widzisz jak mało jest miejsca. Rozciągając zatem, zwiększasz pojemność. Otóż w ten właśnie sposób Bóg każąc nam czekać, zwiększa pragnienie, wywołując pragnienie poszerza duszę, poszerzając ją zwiększa zdolność przyjęcia. Pragnijmy przeto, bracia, albowiem czeka nas napełnienie. Zobaczcie, jak święty Paweł rozszerza serce, aby mógł przyjąć to, co nadejdzie. Mówi oto: Jeszcze nie osiągnąłem wszystkiego, nie stałem się jeszcze doskonałym: bracia, ja nie sądzę, że już pochwyciłem. Cóż zatem czynisz w tym życiu, skoro jeszcze nie osiągnąłeś? To jedno: zapominając o tym, co za mną, a wytężając siły ku temu, co przede mną, biegnę ku wyznaczonej mecie, ku nagrodzie, do jakiej Bóg wzywa w górę. Apostoł mówi o sobie, iż natęża siły i biegnie ku mecie. Zdaje sobie z tego sprawę, iż jeszcze nie jest podatny, aby utrzymać to, czego oko nie widziało ani ucho nie słyszało, ani w serce człowieka nie wstąpiło.

10 10 NIEBO Nasze życie jest więc ćwiczeniem się w tęsknocie. Tym bardziej udoskonali nas święte pragnienie, im dalej odsuniemy od siebie pragnienia miłości świata. Mówiliśmy wcześniej o potrzebie uprzedniego wyprzątnięcia, co ma być napełnione. Skoro masz być wypełniony dobrem, pozbądź się zła. Pomyśl, że Bóg pragnie napełnić cię miodem; lecz jeśli pełen jesteś octu, gdzież złożysz miód? Trzeba wylać dotychczasową zawartość naczynia, trzeba oczyścić naczynie nawet za cenę trudu, za cenę mozołu, aby stało się podatne na przyjęcie nowej zawartości. Kiedy mówimy: miód, złoto, wino myślimy o tej rzeczywistości, którą staramy się wyrazić, a która jest niewyrażalna. Jest nią Bóg. Gdy zaś mówimy «Bóg», cóż powiedzieliśmy? Słowo to wyraża całe nasze pragnienie. Cokolwiek zatem jesteście w stanie powiedzieć, sprowadza się do tego: rozszerzamy się ku Bogu, aby napełnił nas, gdy przyjdzie. Będziemy podobni do Niego, albowiem zobaczymy Go takim, jakim jest 1. Tęsknota za Bogiem, za pewnym i stałym szczęściem, które nie przemija, ponieważ jest poza czasem, które ciągle jeszcze narasta, pogłębia się, staje się coraz bardziej własnością zbawionych, uczyniła serce człowieka niespokojnym i wyczekującym. Od początku bowiem tęsknił on za takim właśnie rodzajem szczęścia, które jest niezmienne i którego nikt i nic nie są w stanie zmącić, które oddala wszelkie niepokoje, zmartwienia, ucisza lęki i gasi wojny. Owa tęsknota była nad wyraz twórcza dla ludzkiej wyobraźni. Mobilizowała ją, pozwalając śnić często i wyobrażać sobie na swój sposób ową krainę szczęścia. W ten sposób rodziły się mniej lub bardziej bogate obrazy rajskich zaświatów, krainy czasu marzeń, ogrody wiecznej przyjemności. Historia zna ich bardzo wiele. Są obecne w każdej kulturze, współczesnej i dawnej. Historia nie zna takiego okresu czasu, który by nie miał swojego modelu nieba, swojego obrazu wiecznego szczęścia. Z obrazem tym szła w parze również odpowiednio długa lista warunków, koniecznych do jego osiągnięcia. Istniało bowiem ogólne odczucie, że wieczne szczęście nie przychodzi darmowo, ale jest nagrodą/zapłatą 1 Z komentarza św. Augustyna, biskupa, do Pierwszego Listu św. Jana, [w:] Liturgia Godzin. Codzienna modlitwa ludu Bożego, t. 3. Okres zwykły. Tygodnie I-XVII, Pallottinum 1987, s