HIGH PERFORMANCE WALTER: Z PEŁNĄ ENERGIA MAGAZYN SPECJALISTYCZNY FIRMY WALTER, POŚWIĘCONY OBRÓBCE SKRAWANIEM METALI

Transkrypt

1 HIGH HIGH PERFORMANCE PERFORMANCE MAGAZYN SPECJALISTYCZNY FIRMY WALTER, POŚWIĘCONY OBRÓBCE SKRAWANIEM METALI INTERESUJĄCY TEMAT: PRZEMYSŁ ENERGETYCZNY WALTER: Z PEŁNĄ ENERGIA

2 W pełni zintegrowana innowacyjność Wydajniej, szybciej, precyzyjniej wymagania w stosunku do dostawców przemysłu energetycznego sa coraz bardziej specjalne i obszerne. Nowe technologie wytwarzania energii wymagaja rozwoju nowych materiałów i procesów obróbki. Nasze marki firmowe Walter, Walter Titex i Walter Prototyp sa dla Panstwa narzedziami najwyzszej techniki i rozwiazaniem dla kompletnej obróbki wykonane przez lidera technologii. Wynik jest rewelacyjny: Dostawca narzedzi z jednej reki, ekstremalnie długie okresy wykorzystania, narzedzia specjalne na miare, maksymalna precyzja i wysoka wydajnosc. W ten sposób okreslamy inowacje w pełni zintegrowana z procesami naszych klientów. _ Nota wydawcy WYDAWCA Walter AG Derendinger Straße 53 D Tübingen Tel Faks info@walter-tools.com OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA TREŚĆ Mirko Merlo, Prezes REDAKCJA NACZELNA Stefan Richter, Storymaker GmbH REDAKCJA Storymaker GmbH Derendinger Straße 50 D Tübingen Tel Faks info@storymaker.de POCHODZENIE ZDJĘĆ fotolia gettyimages Peder Iblher, Blixen images.de Richard Läpple Pat Nehls Martin Schreyer Erich Schwab Walter AG INFORMACJE ŹRÓDŁOWE Wszystkie wymienione produkty są zarejestrowanymi lub niezarejestrowanymi znakami towarowymi danych firm. Reprodukcja dozwolona jedynie za jednoznacznym, pisemnym zezwoleniem wydawcy. Printed in Germany (07/2012) PL KIEROWNICTWO PROJEKTU Isabel Hornemann, Kierownik Działu Marketingu i Komunikacji, Walter AG SZATA GRAFICZNA DRUK Werbedruck GmbH Horst Schreckhase

3 HIGH PERFORMANCE EDITORIAL Zdjęcie: Walter AG MIRKO MERLO Od roku 2012 Prezes Walter AG DRODZY CZYTELNICY, jako lider kompetencji w obróbce skrawaniem metali firma Walter zobligowana jest nie tylko do oferowania innowacyjnych produktów oraz najwyższej wydajności. Sądzimy bowiem, że doskonałe narzędzia mogą być wytwarzane tylko dzięki perfekcyjnym procesom w wydajnym zakładzie produkcyjnym, przez najlepiej wykwalifikowanych pracowników w branży. Jeśli zaniedbamy któregokolwiek z tych czynników, nie osiągniemy celu utrzymania długoterminowo zrównoważonej pozycji lidera kompetencji. Zrównoważony rozwój to główny temat nowego wydania naszego Magazynu dla Klientów HIGH PERFORMANCE, a także strategia firmy Walter. Musimy dla naszych własnych procesów tworzyć zrównoważone rozwiązania, a dzięki naszym narzędziom i usługom musimy zapewniać Klientom możliwości sprostania z ich strony wyzwaniom wciąż zmieniających się rynków na przykład dzięki naszym ofertom regeneracji lub też recyklingu. Dlatego też firma Walter jest od jesieni 2011 roku członkiem inicjatywy wspierającej zrównoważony rozwój Blue Competence Niemieckiego Stowarzyszenia Producentów Maszyn i Urządzeń (VDMA). Blue Competence zdefiniowało jasne kryteria i standardy zrównoważonego rozwoju, które musi spełnić każde przedsiębiorstwo, jakie chce brać udział w tej inicjatywie. Już na starcie z okazji targów branżowych EMO było to łącznie 30 przedsiębiorstw. Celem jest najwyższa przejrzystość i ukierunkowanie w przypadku tych wszystkich Klientów, którzy podczas wyboru dostawców i procesów świadomie kierują się ideą zrównoważonego rozwoju. Celem jest również skoordynowany rozwój w gospodarowaniu energią oraz zasobami przy najmniejszym możliwym poziomie emisji i najwyższej wydajności produkcji. W tym wydaniu HIGH PERFORMANCE przedstawiamy Państwu kilka przykładów naszego rozumienia zrównoważonego rozwoju: zabieramy Państwa do najnowocześniejszego w Europie zakładu produkcji płytek skrawających, naszego zakładu w Münsingen, gdzie wiele procesów ma już charakter obiegu zamkniętego. Ponadto prezentujemy Państwu nasze kompetencje dotyczące rozwiązań w zakresie skrawania dla branży energetycznej, która potrzebuje coraz bardziej efektywnych produktów. Nasze marki specjalistyczne Walter, Walter Titex i Walter Prototyp stanowią wzorzec również w przypadku wielu zastosowań w sektorze energetycznym. Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się, w jaki sposób mogą Państwo podnieść wydajność procesów we własnych zakładach, zachęcamy do skontaktowania się z naszym doradcą. Interesującej lektury życzy 3

4 cooperation sustains innovation DMU P / FD // DMC U / FD Obrabiarki serii duoblock Technologia frezo-toczenia: 12 lat doświadczenia, ponad 800 zainstalowanych obrabiarek 24 / 7 Service-Hotline: +48 (0) Całodobowe wsparcie oraz największa dostępność części zamiennych. Zalety technologii frezo-toczenia _ 12 lat doświadczenia _ Ponad 800 zainstalowanych, obrabiarek z tego 80 % ze zmieniaczem palet _ Do 300 % większa produktywność dzięki obróbce kompletnej _ Cykle frezarsko-tokarskie DECKEL MAHO, takie jak ustawione toczenie z osią A, pomiar detali z sondą L i szlifowanie _ Konstrukcja duoblock, z dużą, sześcienną przestrzenią roboczą dla detali o długości do mm i masie kg _ Największa stabilność i dokładność dzięki trzem prowadnicom w osi X dbają o trwałą sztywność całej drogi przesuwu _ Chłodzenie wszystkich osi liniowych, osi B, wrzeciona i stołu frezo-tokarskiego 4 Wszystkie informacje znajdują się na stronie internetowej: DMG / MORI SEIKI Polska ul. Fabryczna 7, PL Pleszew Tel.: +48 (0) 62 / , Fax: +48 (0) 62 / Jeśli Państwa telefon komórkowy wyposażony jest w oprogramowanie QR-Code, macie Państwo bezpośredni dostęp do naszej strony internetowej.

5 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI _ KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA W TYM, CO ROBIMY Spojrzenie poza firmę Walter. _ PRZEDSIĘBIORSTWO 8 ZAMYKANIE OBIEGU Jak powinny wyglądać fabryki w XXI wieku? Możliwa odpowiedź: tak, jak zakład produkcji płytek skrawających firmy Walter w Münsingen. 12 ZNAJDŹ SWOJE NARZĘDZIE GPS ma związek z nawigacją. Walter GPS to nowy, komputerowy system wyboru narzędzi, który zastępuje TEC-CCS. 14 NOWOŚCI _ INTERESUJĄCY 16»ZWIĘKSZA SIĘ RÓŻNORODNOŚĆ TEMAT TYPÓW TURBIN«Wywiad z prof. Jeschke, Instytut Napędów Strumieniowych i Maszyn Wirnikowych, Politechnika (RWTH) w Aachen 18 WALTER: Z PEŁNĄ ENERGIĄ Wytwarzanie energii to na całym świecie branża odnotowująca wzrost, która mimo to odczuwa dużą presję związaną z innowacyjnością. Dlatego też firma Walter już przed laty stała się dostawcą nowych rozwiązań dla producentów turbin. 22 CHOINKA: O PERFEKCYJNYM KSZTAŁCIE Szwajcarski producent maszyn energetycznych Alstom wytwarza wirniki do turbin gazowych i parowych o mocy do 1100 MW. Specjalista z firmy Walter jest stale na miejscu. _ TECHNOLOGIA 26 POKAŻ ZĘBY Elektrownie wiatrowe pełnią ważną rolę w przypadku rewolucji energetycznej, do jakiej dąży się w Niemczech. To tylko jeden z powodów, dla którego firma Walter rozszerza swą ofertę narzędzi do frezowania uzębień. 28 PONAD PRZECIĘTNOŚĆ Pokrywane materiały skrawające, stosowane już od lat siedemdziesiątych, doprowadziły do rewolucji w zakresie skrawania metali. Firma Walter dzięki swej technologii Tiger tec Silver toczy koło innowacji jeszcze dalej. 30 NARZĘDZIA Z ODCISKIEM PALCA Wraz z ilością możliwych zastosowań w ostatnich dziesięcioleciach zwiększyła się również skokowo ilość narzędzi do obróbki skrawaniem metali. Walter Tool ID pomaga zachować rozeznanie w tej mnogości. 32 ODPOWIEDNIA APLIKACJA Walter wyznacza trendy w branży. Za tą przewagą technologiczną stoi dział rozwoju, obsadzony najlepszymi specjalistami. 34 NOWE ZAKLĘCIE NA SZYBKOŚĆ Dzięki systemowi zamówień i produkcji Walter Xpress każdy Klient może otrzymać szybciej swoje narzędzie specjalne. _ WALTER 35 Z WISCONSIN (USA) NA ŚWIECIE od Pata Nehlsa, Menedżera Produktu w Walter USA LLC, Waukesha Wisconsin 5

6 KOMPETENCJA HIGH PERFORMANCE KOMPETENCJA W TYM, CO ROBIMY SPOJRZENIE POZA FIRMĘ WALTER FIRMA WALTER określa samą siebie jako lidera kompetencji w swojej branży. Ambicje te opierają się na wysoko wykwalifikowanych pracownikach, wybitnych produktach, doskonałych procesach oraz efektywnej sieci zakładów produkcyjnych. Ale co oznacza kompetencja w innych branżach? HIGH PERFORMANCE rozmawia z Markiem Kienzlenem młynarzem z Unterjesingen, jednego z przedmieść Tübingen, rodzimego miasta firmy Walter AG. WYWIAD CZTERY PYTANIA DO MARKA KIENZLENA Panie Kienzlen, dlaczego Pańska mąka jest tak dobra? Kupujemy wyłącznie zboże najlepszej jakości, bezpośrednio od rolników z naszego regionu. Następnie umieszczamy je w naszych silosach, suszymy, wentylujemy i chłodzimy przy tym tylko zimnym powietrzem do temperatury 10 stopni. Dzięki temu pozostają w nim elementy odżywcze, zawarte w ziarnie tłuszcze nie jełczeją, a szkodniki, takie jak mklik mączny czy wołek zbożowy, trzymają się od niego z daleka. W silosie następuje więc wyrównanie różnych poziomów wilgotności zboża, co jest istotne dla dalszego przetwarzania. Podczas gdy my suszymy tylko przy użyciu zimnego powietrza, procedura ta byłaby dla wielu młynów przemysłowych zbyt pracochłonna, wtedy stosuje się więc środki chemiczne. Ponadto chcemy, aby drogi transportu pozostały jak najkrótsze. W tym celu powołaliśmy do życia projekt partnerski Tü-Korn. W ten sposób zboże, zanim zamieni się w gotowy chleb, pokonuje najwyżej drogę 15 kilometrów. Zdjęcia: n.n. Co oznacza kompetencja w Państwa działalności? To nie tylko wykształcenie, ale również długoletnie doświadczenie. Kompetencja musi wzrastać, obojętnie w jakim zawodzie. Gdy wytworzymy nowy rodzaj mąki, mój ojciec używa jej do pieczenia jako pierwszy, aby sprawdzić, do czego się ona nadaje. Najwyższą miarą kompetencji jest zawsze zadowolenie Klienta. To oznacza również, że stale poszukujemy nowych trendów, np. w przypadku gotowych mieszanek do pieczenia chleba. W branży artykułów spożywczych jest to niezwykle ważne, aby pielęgnować tradycje, ponieważ oddziałują one na emocje Klientów. Równocześnie zaś konieczne jest otwarcie na nowe technologie i procedury produkcji. Na przykład te stare belki tu w młynie nadają pomieszczeniu nostalgiczny wygląd, na który często Zdjęcia: Erich Schwab 6

7 HIGH PERFORMANCE kompetencja KOMPETENTNY MŁYNARZ Marc Kienzlen, lat 36, przejął w roku 2011 od swojego ojca młyn zbożowy w Unterjesingen. Młyn jest w posiadaniu rodziny od roku 1872, główna część budowli liczy sobie 500 lat. W»sklepiku przy młynie«rodzina Kienzlen sprzedaje oprócz różnego typu mąki również gotowe mieszanki do pieczenia, słynną soczewicę Alblinsen, płatki śniadaniowe i inne produkty naturalne. W regionalnym stowarzyszeniu producentów rolnych i piekarzy Kienzlen stawia na gospodarowanie zrównoważone i najwyższą jakość. zwracają uwagę nasi Klienci. Niekiedy dawne tradycje są również odświeżane: pracujemy aktualnie więcej z zastosowaniem żaren kamiennych, ponieważ do mąki razowej nadają się one lepiej, niż wiele żaren stalowych. Z drugiej strony natomiast staramy się dotrzymać kroku naszym czasom i stosujemy wydajne, wyposażone w czujniki młyny, które pracują tylko w nocy, aby wykorzystać tańszą nocną taryfę. To powoduje wprawdzie w firmie nieco zamieszania, ale przecież jesteśmy zakładem produkcyjnym, działającym według kryteriów ekonomicznych, a nie młynem muzealnym. Za młynem znajdują się również kury i świnie, czy to konieczne źródło dodatkowego zarobku? I tak, i nie. Młynarze o zawsze hodowali również zwierzęta, głównie po to, aby móc spożytkować resztki powstające podczas mielenia. Można to ująć tak, że młyny działają według zasady cyklu, w którym nie ma odpadów. Kontrolujemy więc wszystkie etapy procesu powstawania dobrej mąki. Ponadto pochodzimy ze Szwabii, podobnie jak firma Walter, a tu się wykorzystuje wszystko i inwestuje tylko to, co uda się wypracować w postaci zysku. Jak odbywa się kształcenie młynarzy? I jak wygląda ich dokształcanie? W Niemczech są dwie szkoły młynarskie. Ja sam uczęszczałem do tej w Stuttgarcie. Kształcenie trwa trzy lata. Ukończyłem szkołę w roku 1992 po dwóch i pół roku nauki. Byłem wtedy najlepszym absolwentem młynarstwa w Niemczech i otrzymałem stypendium, dzięki czemu przyswoiłem sobie później również wiedzę z zakresu zarządzania. Dokształcam się cały czas: czytam fachowe czasopisma lub uczestniczę w seminariach Niemieckiego Związku Młynarzy lub też producentów maszyn. Razem ze mną kształciło się 18 młynarzy. Dzisiaj w Stuttgarcie są trzy klasy z około 60 uczniami, gdyż wizerunek zawodu młynarza uległ zmianie. Młynarze to dzisiaj wysoko wyspecjalizowani technicy przetwórstwa, których wiedza na temat zbóż, kawy i herbaty, pasz dla zwierząt i olejów lub też recyklingu jest bardzo poszukiwana. Stowarzyszenie Niemieckich Młynów (VDM) zrzesza aktualnie 500 młynów zbożowych z całych Niemiec, w tym małe firmy rzemieślnicze oraz duże młyny przemysłowe. Podczas spotkań fachowcy ze stowarzyszenia poświęcają uwagę tematom związanym z jakością wypieków z różnych gatunków zbóż lub też właściwościom ich składników. VDM angażuje się w kształcenie nowych pokoleń oraz stosowanie najnowszych technologii w młynarstwie. Aktualnie w całym kraju funkcjonuje 580 młynów, które dają zatrudnienie 6000 osób. 7

8 PRZEDSIĘBIORSTWO HIGH PERFORMANCE ZAMYKANIE OBIEGU JAK POWINNY WYGLĄDAĆ FABRYKI W XXI WIEKU? MOŻLIWA ODPOWIEDŹ: TAK, JAK ZAKŁAD PRODUKCJI PŁYTEK SKRAWAJĄCYCH FIRMY WALTER W MÜNSINGEN NA JURZE SZWABSKIEJ. Tekst: Erich Schwab LICZY SIĘ, jak zawsze, wnętrze, to ono właśnie ma znaczenie. Jest tego pewien Helmut Gastel, Kierownik Działu Utrzymania Ruchu w zakładzie firmy Walter w Münsingen. Jego zakład uznawany jest za najnowocześniejsze w Europie miejsce produkcji płytek skrawających nawet jeśli goście nie widzą tego na pierwszy rzut oka. Dziesięć z zainwestowanych do tej pory 30 milionów euro firma Walter przeznaczyła na technologie i procesy przyjazne dla środowiska. Oczywiście, w wielu aspektach wymaga tego prawo. Jednakże dla firmy Walter dużo ważniejsza jest jeszcze inna kalkulacja: tylko ten, kto korzysta z energii i rezerw w sposób wydajny, będzie mieć również w przyszłości przewagę nad konkurencją. Tylko ten, kto zapewnia w produkcji stabilne procesy, może również zaoferować swym Klientom stabilną jakość.»tylko w ten sposób możemy spełnić nasze ambicje, aby być liderem kompetencji w dziedzinie narzędzi do obróbki skrawaniem«, stwierdza Kierownik Działu Utrzymania Ruchu H. Gastel. Polega to na idei w miarę możliwości zamkniętego obiegu, który sprawia, że produkcja jest wydajna. Od roku 2007 w nowym budynku w Münsingen trwa produkcja, a różne obiegi przenikają przez zakład niektóre tak, jak układ krążenia lub układ nerwowy. Helmut Gastel jest dumny szczególnie z wyposażenia technicznego budynku: w dwóch centralach grzewczych działają bezstopniowe palniki, które są podłączone do sieci gazowej miasta Münsingen i mają współczynnik sprawności rzędu 95 procent. W połączeniu z mineralną izolacją ścian zewnętrznych oraz dachów hal, jak również z oknami o wysokim współczynniku izolacji zakład Walter zużywa teraz o 15 procent energii grzewczej mniej, natomiast emisja CO 2 spadła w porównaniu do starej fabryki o jedną trzecią. Jest to możliwe tylko dzięki temu, że systemy odzyskiwania ciepła odbierają 8

9 HIGH PERFORMANCE Przedsiębiorstwo HELMUT GASTEL Kieruje Działem Utrzymania Ruchu w najnowocześniejszym zakładzie firmy Walter Zdjęcia: Erich Schwab, Ilustracje: Blixen JOCHEN STADLBAUER Zapewnia efektywność procesów pokrywania w Münsingen ciepło ze zużytego powietrza w hali, a następnie ogrzewają nim nowo doprowadzane świeże powietrze. Ponadto energia cieplna, powstająca podczas wytwarzania sprężonego powietrza, doprowadzana jest do systemu ogrzewania oraz służy do podgrzewania ciepłej wody. Świeże powietrze wypływa z wylotów powietrza blisko podłogi, a więc tam, gdzie potrzebują go ludzie i maszyny z pełną regulacją temperatury zarówno w lecie, jak i w zimie. W ciepłej porze roku w firmie Walter stosowane są tak zwane adiabatyczne urządzenia chłodnicze, które zużywają o 40 procent mniej prądu, niż agregaty chłodnicze. Wszystkie pompy ogrzewania, ciepłej wody oraz instalacje produkcyjne zostały aktualnie zastąpione przez modele o poborze prądu niższym nawet o 35 procent. Własny obieg wody w zakładzie wytwarza ze 100 litrów ścieków 50 litrów oczyszczonej, świeżej wody. Spadający na dachy hali deszcz nie jest odprowadzany do kanału ściekowego, lecz do niecek przechwytujących na południowej stronie działki. Tam woda deszczowa może przesiąkać do wód gruntowych lub odparować, i tak zamyka się naturalny obieg wody. Planowanie obiegu materiałów Zakład firmy Walter w Münsingen konkuruje w produkcji najlepszych płytek skrawających, a nie o nagrodę za najnowocześniejszą fabrykę. Jednakże, jak wyjaśnia inżynier zajmujący się pokryciami, Jochen Stadlbauer:»Również w przypadku środków produkcyjnych oraz przepływu materiałów stosujemy myślenie oparte na zasadzie obiegu. Surowce do produkcji płytek skrawających lub ich pokryć, a także energia, podrożały niezwykle w ciągu ostatnich lat. A będą jeszcze droższe. Dlatego też już w fazie planowania budowy naszej fabryki analizowaliśmy wszystkie procesy produkcyjne pod względem najwyższego poziomu zrównoważonego rozwoju.«po jest lepsze, niż przed Na znajdującej się obok hali farmie gazowej firma Walter przechowuje w dużych zbiornika wszystkie materiały, niezbędne do powlekania: np. argon lub chlorek tytanu oraz dziewięć dodatkowych substancji. Lecz nie w postaci gazowej, ale płynnej. Jeden kilogram płynnego wodoru odpowiada ilości ok litrów w postaci gazowej. W wyniku tego dostawca gazu musi pojawiać się teraz jedynie co trzy tygodnie, a nie jak dotychczas, co dwa dni. Również niezbędny do powlekania płyn zasadowy, za pomocą którego napędzane są pompy próżniowe oraz neutralizowane są kwaśne ścieki po procesie pokrywania, poddawany jest wtórnemu przetworzeniu. Spaliny powstające w procesie pokrywania są czyszczone w zasadowych płuczkach spalin do takiego stopnia czystości, iż mogą być bez zastrzeżeń uwalniane do atmosfery. Wytłaczane z metalowego proszku, a następnie spiekane płytki skrawające są oczywiście przed pokryciem również szlifowane. Centralny system dostarczania oleju do chłodzenia dla stosowanych w tym celu maszyn zadowala się przy tym ilościami uzupełnienia o pojemności butelki, ponieważ zużyty olej jest w całości filtrowany. Oczyszczony olej osiąga poza tym wyższą jakość, niż oryginalny, gdyż nie ma potrzeby dodawania do niego środków chemicznych ani wody. > 9

10 PRZEDSIĘBIORSTWO HIGH PERFORMANCE Nowoczesne kotły paleniskowe o współczynniku sprawności do 95 procent serce dwu centrali grzewczych Na farmie gazowej przechowywanych jest jedenaście różnych rodzajów płynnych gazów bez nich pokrywanie płytek skrawających byłoby niemożliwe. PIĘĆ ŚRODKÓW ZAPEWNIAJĄCYCH EFEKTYWNE GOSPODAROWANIE ENERGIĄ I ZASOBAMI W FABRYCE PŁYTEK SKRAWAJĄCYCH FIRMY WALTER W MÜNSINGEN: GERHARD SCHÜSSLER Kieruje w firmie Walter Działem Jakości i Zarządzania Ryzykiem _ 1 _ 2 _ 3 _ 4 _ 5 Systemy odzyskiwania ciepła odbierają ciepło ze zużytego powietrza w hali i ogrzewają świeże powietrze Ciepło, powstające podczas wytwarzania sprężonego powietrza, wykorzystywane jest w systemie ogrzewania oraz do podgrzewania ciepłej wody Zastosowanie adiabatycznych urządzeń chłodniczych w lecie obniża zużycie prądu o 40 procent w porównaniu do zwykłych agregatów chłodniczych Stopniowe zastępowanie wszystkich systemów pomp dla zapewnienia nawet o 35 procent niższego zużycia energii Odzyskiwanie metali szlachetnych, z jakich wytworzone są płytki skrawające, z oleju do chłodzenia 10

11 HIGH PERFORMANCE Przedsiębiorstwo Pył z procesu szlifowania ma dla firmy Walter swą wartość przecież zawiera metale szlachetne. Wiele cykli wiele pomp: w ten sposób można zaoszczędzić do 35 procent energii. RECYKLING NAWET U KLIENTA > Oszczędzanie energii, środków produkcyjnych oraz redukcja emisji, to dla każdego przedsiębiorstwa zwłaszcza na terenie Niemiec nie tylko tymczasowa potrzeba chwili, ale najprawdopodobniej część strategii przedsiębiorstwa w XXI wieku. Dla producenta narzędzi, jakim jest firma Walter liczy się ponadto efektywne wykorzystanie cennych materiałów: płytki skrawające składają się z wolframu, różnych węglików oraz kobaltu o ściśle przestrzeganym składzie. Powstający podczas produkcji pył i odpad z węglików jest w Münsingen odzyskiwany i przetwarzany ponownie w postaci proszku lub szlamu. A to jeszcze nie wszystko. Gerhard Schüßler, Dyrektor ds. Zarządzania Jakością oraz Ryzykiem w firmie Walter stwierdza:»w przyszłości chcemy zapewnić pochodzenie 50 procent stosowanych przez nas surowców z samodzielnie odzyskanych materiałów. Materiały te będziemy skupować od naszych Klientów i poddawać powtórnemu przetworzeniu.«to wymaga inwestycji, ale wzmacnia też lojalność Klienta. Już od października 2011 roku trwają w firmie Walter prace nad stworzeniem systemu zarządzania energią. Oznacza to, że przedsiębiorstwo zobowiąże się do przestrzegania norm emisji i ochrony środowiska, będzie stale analizować swoje zużycie energii oraz zasobów, wykorzystując przy tym stwierdzony potencjał oszczędności w odniesieniu do budynków i urządzeń. Bez takiego systemu zarządzania energią, zgodnie z żądaniem lokalnych władz Baden-Württemberg, firma Walter musiałaby płacić wzrastający co roku podatek energetyczny. Również i z tego powodu firma Walter przystąpiła do regionalnej sieci, w której łącznie już 18 zakładów przemysłowych (pod kierownictwem dostawcy energii) wymienia się doświadczeniami na temat tego, jak przy mniejszym zużyciu produkować więcej.»natura funkcjonuje w cyklach, w których nie ma odpadów«, stwierdza Dyrektor ds. Jakości Schüßler,»możemy u niej co nieco jeszcze podpatrzeć. Ponadto wiele zdobytych tutaj doświadczeń przeniesiemy na nasze pozostałe zakłady.«münsingen spełnia więc rolę światowej awangardy co oznacza, że inwestycje się spłaciły. Nowy zakład produkujący płytki skrawające firmy Walter znajduje się ponadto w środku objętego ochroną obszaru biosfery Jury Szwabskiej. _ 11

12 PRZEDSIĘBIORSTWO HIGH PERFORMANCE Zdjęcia: Martin Schreyer ZNAJDŹ SWOJE NARZĘDZIE GPS, JAK WSZYSCY WIEMY, MA ZWIĄZEK Z NAWIGACJĄ. TAK TEŻ JEST W PRZYPADKU FIRMY WALTER, CHOCIAŻ SKRÓT GPS OZNACZA TU GLOBAL PRODUCTIVITY SYSTEM. WALTER GPS TO NOWY, KOMPUTEROWY SYSTEM WYBORU NARZĘDZI, KTÓRY ZASTĘPUJE TEC-CCS. Tekst: Erich Schwab»JAK znaleźć swoje narzędzie?«, powinno to być możliwe przy użyciu komputera, podobnie jak w przypadku korzystania z systemu nawigacji w samochodzie. Walter GPS nie korzysta jednak z uspokajającego bardziej lub mniej kobiecego głosu. Nowy system wyboru narzędzi Walter GPS powinien zdobyć uznanie dzięki innym funkcjom i informacjom.»za pomocą nowego systemu chcemy zaoferować naszym Klientom zawsze najbardziej ekonomiczne rozwiązanie narzędziowe«, mówi Jochen Vogel, członek grupy projektującej system,»i to w przypadku wszystkich naszych marek specjalistycznych: Walter Titex i Walter Prototyp lub też dzięki optymalnym narzędziom skrawającym marki Walter. U podstaw procesu wyszukiwania narzędzia zawsze znajduje się konkretne zastosowanie u Klienta. Dzięki kilku kliknięciom docieramy więc do odpowiedniego narzędzia i dostarczamy wiele dodatkowych informacji na temat optymalnego zastosowania.«12

13 HIGH PERFORMANCE przedsiębiorstwo ZA POMOCĄ NOWEGO SYSTEMU WALTER GPS CHCEMY ZAOFERO- WAĆ NASZYM KLIENTOM ZAWSZE NAJBARDZIEJ EKONOMICZNE ROZWIĄZANIE NARZĘDZIOWE. Jochen Vogel, członek grupy projektującej system, Walter AG Firma Walter ma w katalogu narzędzi do obróbki skrawaniem. Dzięki systemowi Walter GPS producent narzędzi precyzyjnych z Tübingen przedstawia teraz system wyboru narzędzi, należący do następnej generacji. System redukuje systematycznie ilość narzędzi możliwych do zastosowania podczas obróbki. To z kolei oznacza oszczędność czasu, czytelny wybór i redukcję błędów, co sprawdziło się już w ciągu wielu lat. System Walter GPS został stworzony na bazie poprzedniej wersji TEC-CCS, jednakże oferuje wiele nowych funkcji.»podczas tworzenia nowego systemu szczególną uwagę poświęciliśmy kwestii łatwego użytkowania«, wyjaśnia ekspert GPS, Jochen Vogel,»ponieważ niezrozumiałe menu użytkownika może doprowadzić do nieprawidłowego wyniku, a to z kolei oznacza nerwy i koszty.«w odróżnieniu od innych, obecnych na rynku, systemów wyboru narzędzi, w przypadku systemu Walter GPS po wyborze materiału nie ma wyboru obróbki, jak np. frezowanie lub wiercenie, lecz wybór konkretnego zadania, jakie chce wykonać Klient. Następnie system pyta o geometryczne warunki ramowe. Walter GPS umożliwia przy tym również wprowadzenie tolerancji oraz indywidualnych odstępstw, np. rodzaj podcięć lub otworów poprzecznych. Walter GPS dostarcza istotnych informacji na temat ustalonych narzędzi oraz obszarów ich zastosowania, takich jak np. parametry skrawania, obliczenia opłacalności ekonomicznej oraz optymalnego chłodzenia. Ponadto system zaleca optymalną strategię obróbki i informuje o kosztach poszczególnych operacji obróbki. W systemie Walter GPS możliwe jest również łączenie kolejnych etapów obróbki. Przykład: podczas wyszukiwania optymalnego narzędzia w celu wykonania gwintu Klienci mogą również wyświetlić odpowiednie wiertła do otworu pod ten gwint. Można przy tym wyświetlać indywidualne wyniki, takie jak żywotność oraz parametry skrawania. Opcjonalnie można również wprowadzić do systemu używane maszyny oraz ich parametry system Walter GPS uwzględnia te informacje podczas ustalania odpowiedniego rozwiązania narzędziowego i dopasowuje parametry skrawania do maszyny.»nasza pozycja lidera kompetencji w zakresie obróbki skrawaniem opiera się nie tylko na dobrych narzędziach, lecz również na kompleksowym serwisie, w tym również na systemie Walter GPS«, stwierdza dr Peter Müller, menedżer działu R&D wiertarskich narzędzi monolitycznych w firmie Walter. Zaprezentowana na targach branżowych EMO 2011 pierwsza wersja systemu Walter GPS umożliwia wyszukiwanie narzędzi do wykonywania gwintów wewnętrznych i wiercenia. System jest teraz sukcesywnie rozwijany dalej i uzupełniany o narzędzia do gwintów zewnętrznych, wytaczania, frezowania i toczenia. Pierwsza aktualizacja Walter GPS planowana jest już wkrótce. _ W odróżnieniu od innych systemów wyboru narzędzi Walter GPS zaczyna zawsze od konkretnego zastosowania. Następnie Klient wybiera obrabiany materiał Foto: Walter AG 13

14 przedsiębiorstwo HIGH PERFORMANCE Zgłoszenie zapotrzebowania narzędzia w Walter Multiply _ 1 24h Klient 4 Odbiór skrzynki po uzgodnieniu 2 Ekspresowa dostawa w ciągu 24 godzin narzędzia zamiennego o oryginalnej jakości Walter Titex»REGENERACJA«BEZ PRZESTOJÓW N E 3 Zapakowanie zużytych narzędzi do Czerwonej Skrzynki _ 2 Dzięki usłudze Walter X-Change 24 firma Walter rozszerza swoją ofertę usług: Klienci mogą zgłosić zużyte narzędzia Walter do ponownego ostrzenia i wypożyczyć narzędzia zastępcze na ten czas. Narzędzia zamienne dostarczane są w ciągu jednego dnia na czas trwania renowacji. Przedsiębiorstwa zajmujące się obróbką skrawaniem nie muszą już utrzymywać własnego zapasu narzędzi, aby w czasie»regeneracji«zapewnić sobie możliwość produkcji. Ekspert zajmujący się usługą Walter X-Change 24 wykorzystuje również czas na odbiór w celu sprawdzenia stanu narzędzi Klienta pod względem kolejnych kandydatów do ponownego ostrzenia. _ W S WALTER _ 3 WKRACZA Z KOLORAMI Dzięki Walter Color Select pomyłki należą już do przeszłości: kodowanie za pomocą koloru wskazuje Klientowi, do jakiego materiału przeznaczone jest narzędzie wiertarskie. Równocześnie zaś kolorowe pokrycia na ostrzach wierteł służą jako wskaźniki zużycia. Color Select zapobiega uszkodzeniom w następstwie zastosowania niewłaściwego narzędzia, zwiększając w ten sposób bezpieczeństwo procesu. Wysokiej jakości pokrycia zapewniają ponadto optymalne właściwości pod względem tarcia. 5 WALTER MULTIPLY DLA ROSYJSKIEJ FIRMY AVTODIZEL Rosyjski producent samochodów Avtodizel ma zamiar w najbliższych latach wytwarzać najnowocześniejsze silniki wysokoprężne z zastosowaniem narzędzi firmy Walter AG. Walter dostarcza przy tym nie tylko narzędzia, lecz zapewnia również dzięki swej ofercie serwisowej Walter Multiply stały, wspomagany komputerowo monitoring produkcji a w razie potrzeby również optymalizację. Pracownicy firmy Walter na miejscu przyczyniają się również w istotnym stopniu do kształcenia i dokształcania kolegów z firmy Avtodizel w rosyjskim Jarosławiu. _ 14

15 HIGH PERFORMANCE przedsiębiorstwo T E R M I N Y SEMINARIA DOTYCZĄCE PODNOSZE- NIA WYDAJNOŚCI PRODUKCJI Wspólnie z producentem maszyn DMG firma Walter oferuje dalsze kształcenie w zakresie optymalizacji produkcji. Oferta skierowana jest do kierowników technicznych oraz użytkowników i obejmuje ogólne zagadnienia obróbki skrawaniem oraz specjalistyczne tematy fachowe i branżowe. Szkolenia odbywają się zawsze w zakładach DMG. Ważnym elementem są praktyczne prezentacje narzędzi Walter na maszynach DMG. Dzięki tej szkoleniowej współpracy Klienci mogą czerpać korzyści z wiedzy dwóch ważnych liderów technologicznych w branży obróbki skrawaniem metali. _ INNOWACJE NARZĘDZIOWE Z BLISKA Firma Walter prezentuje regularnie innowacyjne produkty na międzynarodowych targach narzędzi: 10. DO 15. WRZEŚNIA 2012 IMTS CHICAGO USA International Manufacturing Technology Show to największe targi z zakresu technologii produkcji na zachodniej półkuli. NARZĘDZIE TO INSTRUMENT Jako lider kompetencji w dziedzinie obróbki skrawaniem metali firma Walter zna się również na metalach. Dzięki projektowi»walter Metal Music«producent narzędzi interpretuje całkowicie na nowo swój stosunek do surowca: profesjonalni muzycy sprawili, że narzędzia i maszyny zabrzmiały, kreując w ten sposób»walter Metal Sounds«. Pliki dźwiękowe dostępne są w internecie kompozytorzy hobbyści mogą tworzyć z nich własne melodie i rozpowszechniać za pośrednictwem Facebooka lub innych platform. Na targach branżowych EMO 2011 odbył się ponadto koncert na żywo na stanowisku firmy Walter. Cały projekt został udokumentowany w postaci filmu wideo. _ 18. DO 22. WRZEŚNIA 2012 AMB STUTTGART NIEMCY Międzynarodowa wystawa branży obróbki metali to wiodące niemieckie targi, które odbywają się co dwa lata w Stuttgarcie. Ilość uczestników w 2010 roku: 1350 wystawców DO 06. LISTOPADA 2012 JIMTOF TOKIO JAPONIA Targi Japan International Machine Tool Fair odbywają się od 50 lat i są to najbardziej prestiżowe targi branżowe w Azji. PROJEKT EDUKACYJNY ENERGY Projekt edukacyjny 2011 dla uczniów firmy Walter w głównej siedzibie w Tübingen oscyluje wokół głównego tematu, jaki stanowią odnawialne źródła energii. W efekcie powstała mała elektrownia wiatrowa, połączona z instalacją fotowoltaiczną, zaopatrująca w prąd dwie oświetlane kolumny reklamowe przy wejściu do firmy. Uczniowie przedstawili swój projekt w ramach Walter Energy Convention w listopadzie 2011 r. _ 15

16 INTERESUJĄCY TEMAT HIGH PERFORMANCE » ZWIĘKSZA SIĘ RÓŻNORODNOŚĆ TYPÓW TURBIN«PROF. PETER JESCHKE Instytut Napędów Strumieniowych i Maszyn Wirnikowych, Politechnika (RWTH) Aachen Panie profesorze, jakie czynniki mają aktualnie wpływ na producentów turbin gazowych i parowych, a także na elektrownie? Koszty gazu, węgla i ropy naftowej nie spadną w dłuższej perspektywie dlatego też termiczny współczynnik sprawności pełni ważną rolę w związku w opłacalnością ekonomiczną turbin gazowych lub parowych. Do tego dochodzą jeszcze w wielu krajach ustawowe wymogi obniżenia emisji CO2. Współczynniki sprawności sprężarek oraz turbin są już dzisiaj całkiem wysokie, dla sprężarek wynoszą one do 90 procent, a w przypadku turbin zbliżamy się do 95 procent. Oznacza to, że w przypadku tzw. maszyn wirnikowych możemy spodziewać się usprawnień w zakresie rzędu wartości dziesiętnych. Dlatego też producenci stawiają coraz bardziej na wielkość, gdyż wielkość oznacza efektywność. Nie bez powodu największe turbiny gazowe mają najwyższy współczynnik sprawności, jak np. SGT5-8000H firmy Siemens. Tylko w przypadku dużych maszyn możliwe jest dalsze zwiększanie ciśnień oraz temperatur na wlocie do turbiny, a tym samym również sprawności termicznej. Do tego celu jednakże producenci turbin potrzebują materiałów o większej odporności na wysoką temperaturę niż dotychczas i muszą ponadto, co stanowi drugie wyzwanie, mieć możliwość ich efektywnej obróbki. Na całym świecie będzie stale rosnąć udział energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. Ale jeszcze przez wiele lat moduły słoneczne i elektrownie wiatrowe nie wystarczą, aby zaspokoić głód prądu u rosnącej wciąż populacji. Czy turbiny to nie przeżytek? Po pierwsze: w dalszym ciągu będziemy potrzebować konwencjonalnych elektrowni z turbinami, a mianowicie do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Aby mogły one równoważyć wahania dostaw prądu ze źródeł odnawialnych, muszą umożliwiać elastyczną eksploatację. Oznacza to, że turbiny gazowe i parowe muszą mieć wyższe współczynniki sprawności w warunkach obciążenia częściowego, wytrzymywać większe zmiany obciążenia i jeśli pomyślimy o gazie syntetycznym lub biogazie jako nowych rodzajach paliw sprostać również zmieniającym się właściwościom paliwa. Farmy wiatrowe mogą być w przyszłości uzupełniane o wiele małych turbin gazowych, które mogłyby być włączane sukcesywnie wraz ze spadkiem siły wiatru. Taka elektrownia hybrydowa, złożona z turbin wiatrowych i gazowych, może zapewnić ciągłą produkcję prądu, a jej użytkownicy mogą zaoferować Klientom wysokie bezpieczeństwo dostaw. Powyższy przykład przemawia za małymi i mało skomplikowanymi turbinami gazowymi i parowymi.»różnorodność typów«w przypadku turbin będzie więc wzrastać: od dużych i złożonych, po małe i prostsze. Nawet jeśli wzrastać będzie udział prądu wytwarzanego ze źródeł odnawialnych, jeszcze przez długi czas będziemy potrzebować elektrociepłowni z maszynami wirnikowymi. W końcu również w przypadku energii słonecznej, geotermalnej oraz elektrowni biologicznych wciąż stosowane są turbiny. Jeśli zapotrzebowanie na turbiny różnej wielkości i w różnych wariantach będzie się wciąż utrzymywać, to czy producenci będą w dłuższej perspektywie wytwarzać tylko małe serie? Trend skłaniający do większej różnorodności wariantów będzie prowadzić do wciąż mniejszych wielkości partii produkcyjnych. Producenci, którzy chcą sobie zapewnić konkurencyjność w dłuższej perspektywie czasowej, potrzebują zaprojektowanego pod kątem elastyczności parku maszynowego, wraz z niezbędną technologią narzędzi. Wraz ze wzrostem lub przynajmniej pozostającą na stałym 16

17 HIGH PERFORMANCE Interesujący temat W JAKIM KIERUNKU PODĄŻA ROZWÓJ TURBIN GAZOWYCH I PAROWYCH? I JAKIE WYMOGI SĄ W ZWIĄZKU Z TYM STAWIA- NE PRODUCENTOM? WYWIAD Z PROFE- SOREM PETEREM JESCHKE Z INSTYTUTU NAPĘDÓW STRUMIENIOWYCH I MASZYN WIRNIKOWYCH Z REŃSKO-WESTFALSKIEJ POLITECHNIKI (RWTH) W AACHEN. Wywiad: Erich Schwab Zdjęcia: Martin Schreyer CO TO JEST BLISK? poziomie złożonością podzespołów i mniejszymi wielkościami partii coraz większego znaczenia nabierać będą krótkie i precyzyjne procesy ustawcze. Specjaliści nazywają tę cechę first-time-right. Drogie blisk'i sprężarek, a także duże stopnie końcowe turbin parowych są już dzisiaj wytwarzane w bardzo małych ilościach sztuk przy dopuszczalnych ilościach odrzutów rzędu zero procent. Producenci potrzebują więc procesów produkcyjnych z możliwością dostosowania, które zapewniają przy tym niezawodność wraz ze wszystkimi cechami, jakie są w tym przypadku oczekiwane, a więc na przykład z zamkniętym i elastycznych łańcuchem CAE-CAD-CAM lub też przystosowanym systemem zarządzania jakością. Blisk to anglojęzyczny skrót od blade integrated disk, określenia łączącego słowa łopatka i tarcza. Blisk w produkcji turbin oznacza tarczę, w przypadku której tradycyjnie nakładane łopatki oraz tarcza wykonane są z jednego, frezowanego z jednego kawałka, elementu. Zaleta: wyeliminowane zostały podstawy łopatek, co umożliwia zaoszczędzenie na przestrzeni konstrukcyjnej oraz kosztach produkcji. Mniejszy ciężar i mniejsze obciążenie siłą odśrodkową to cechy umożliwiające bardziej korzystne ukształtowanie turbiny, zwłaszcza w przypadku sprężarek. Produkcja blisk'ów oraz ich naprawa w razie uszkodzenia to jednakże bardzo wymagające zadanie. Wydaje się, że to, co pan opisuje, to najsilniejsza strona generatywnych procesów produkcyjnych. Czy nie są one doskonałe do takich właśnie wymagań: drogie i trudno skrawalne materiały, małe ilości, zero tolerancji błędów? Teoretycznie tak, w praktyce jednakże jeszcze długo nie. Uważam, że wolność, jaką oferują procesy generatywne, jest zachwycająca. Ale te młode techniki produkcji napotykają jeszcze na znaczne problemy na przykład pod względem dokładności kształtowej i jakości powierzchni, ale również struktury materiału. Jednakże jako procesy naprawcze są one już dzisiaj bardzo interesujące. GENERATYWNE PROCESY PRODUKCYJNE Generatywne procesy produkcyjne, zwane także procesami rapid prototyping, służą do szybkiego i taniego wytwarzania modeli oraz prototypów. Produkcja bazuje na szablonie zaprojektowanym za pomocą oprogramowania do tworzenia projektów i wykorzystuje bezkształtny (ciecz, proszek itp.) lub neutralny pod względem kształtu (taśma, drut) materiał, który jest formowany w procesach chemicznych oraz/ lub fizycznych. Pomimo, że jest to proces obróbki plastycznej, nie są do tego potrzebne formy odlewnicze. Procesy generatywne to stereolitografia, selektywne topienie laserowe, selektywne spiekanie laserowe, modelowanie obiektów laminowanych, drukowanie 3D oraz gazowe natryskiwanie na zimno. Efektywność ekonomiczna wzrasta wraz z poziomem złożoności. Stosowane następnie procesy obróbki skrawaniem zapewniają niezbędną dokładność. 17

18 Zdjęcie: images.de INTERESUJĄCY TEMAT HIGH PERFORMANCE Z PEŁNĄ ENERGIĄ WYTWARZANIE ENERGII TO NA CAŁYM ŚWIECIE BRANŻA ODNOTOWUJĄCA WZROST, KTÓRA MIMO TO ODCZUWA DUŻĄ PRESJĘ ZWIĄZANĄ Z INNOWA- CYJNOŚCIĄ. DLATEGO TEŻ FIRMA WALTER JUŻ PRZED LATY STAŁA SIĘ DOSTAWCĄ NOWYCH ROZWIĄZAŃ DLA PRODUCENTÓW TURBIN. Tekst: Erich Schwab 18

19 HIGH PERFORMANCE Interesujący temat _ 1 WIRNIK TURBINY: Turbiny parowe wciąż tworzą kręgosłup światowej branży produkcji prądu. _ 1 _ 2 _ 2 BLISKO PRODUKTU: Menedżer branżowy Andreas Elenz zna produkty swoich Klientów. Zdjęcia: Erich Schwab, Martin Schreyer JAKO KOMPLEKSOWY DOSTAWCA OFERUJEMY POŁĄCZENIE OPTYMALNEGO MATERIAŁU SKRAWAJĄCEGO, KORPUSU NARZĘDZIA O WYSOKIEJ PRECYZJI, KOMPETENTNYCH USŁUG INŻYNIERSKICH I INTENSYWNEGO WSPARCIA KLIENTA. Andreas Elenz, menedżer działu energetycznego, Walter AG Z PEWNOŚCIĄ światowe zapotrzebowanie na energię do końca XXI wieku podwoi się. Osiągnie niewyobrażalną wartość miliardów kilowatogodzin, jak sądzi jeden z międzynarodowych koncernów naftowych. Kopalne źródła energii odgrywają aktualnie i w dającej się przewidzieć przyszłości będą odgrywać nadal najważniejszą rolę w zaspokajaniu tego wciąż rosnącego głodu energetycznego. Jednakże w przypadku ropy, gazu, węgla czy uranu jedna kwestia jest wspólna: ich rezerwy są na wyczerpaniu. A ponieważ droga do fuzji jądrowej, która teoretycznie umożliwiłaby nieograniczone pozyskiwanie energii z wodoru, jak to się dzieje na Słońcu, wydaje się być wciąż jeszcze daleka, turbiny i generatory muszą być bardziej wydajne. W przeciwnym razie niedobór energetyczny stanie się hamulcem wzrostu i dobrobytu co być może byłoby do zniesienia dla świata zachodniego, ale nie dla krajów rozwijających się. Andreas Elenz odpowiada w firmie Walter za obszar działalności, w którym takie scenariusze są dokładnie studiowane. Jako inżynier budowy maszyn sam przez kilka lat produkował turbiny, zanim znalazł się w 2005 roku w firmie Walter w Tübingen. Dzisiaj Elenz kieruje zespołem dwunastu specjalistów narzędziowych, którzy pracują wyłącznie dla klientów z branży energetycznej. Z własnego doświadczenia wie, czego właśnie tacy klienci oczekują.»turbiny i generatory są coraz większe, ponieważ między innymi dzięki wielkości można podnieść współczynnik sprawności«, stwierdza Andreas Elenz.»Dlatego też często zdarza się, że podzespoły do nich są wykonywane całymi miesiącami. Pod względem kosztów jest to również operacja newralgiczna dla producenta, jeśli coś podczas obróbki pójdzie nie tak, jak należy.«dlatego też potrzebne są narzędzia zapewniające bardzo wysokie bezpieczeństwo procesu, a przy tym równie wysoką wydajność. Nie tylko ze względu na elementy obrabiane, przekraczające nierzadko ciężar 100 ton. Aktualnie zmienia się również wiele pod względem technologicznym. Przykładem może być rosnąca popularność elektrowni gazowych. Nowe technologie wywołały boom w branży wydobycia gazu. Dzięki temu oraz ze względu na ich względną przyjazność dla środowiska, eksploatacja elektrowni gazowych stała się dla dostawców energii bardziej atrakcyjna. Elektrownie gazowe można ponadto bardziej elastycznie uruchamiać i wyłączać jest to cecha, która na przykład w Niemczech jest ceniona, zwłaszcza w kontekście zmiany polityki energetycznej, o której zdecydowano po awarii reaktora w Fukushimie. Elektrownie gazowe nadają się również dobrze do wyrównywania szczytowego zużycia energii, którego nie da się nigdy pokryć za pomocą energii wiatrowej i słonecznej. Jednakże turbiny gazowe są bardziej wymagające pod względem technologicznym, niż turbiny parowe, ponieważ posiadają dodatkowo komorę spalania podobnie jak w przypadku turbiny samolotowej. Pracują też w warunkach znacznie wyższego ciśnienia i temperatury, niż turbiny parowe, co wpływa na wymogi dotyczące materiałów, potrzebnych do wykonania wirników i obudów. Turbiny nowej konstrukcji działają ze względu na wzrost współczynnika sprawności z wykorzystaniem łopatek turbiny o złożonych geometriach, które są w stanie odebrać z paliwa większą ilość energii.»na tym rynku zdobywamy przewagę dzięki naszym doświadczeniom dostawcy narzędzi dla przemysłu lotniczego«, uważa Andreas Elenz,»ponieważ tam już od dawna trwała walka o efektywność zużycia oraz stosowano stopy żaroodporne, na przykład na bazie niklu lub kobaltu.«> 19

20 INTERESUJĄCY TEMAT HIGH PERFORMANCE _6 _1 _3 _4 _2 FREZ GARNKOWY WALTER do obróbki zgrubnej wygiętych rowków łopat _ 5 FREZ KĄTOWY WALTER XTRA TEC F4042 do obróbki zgrubnej, średnio dokładnej i wykańczającej _5 _7 _ 3 FREZ PROFILOWY DO OBRÓBKI WYKAŃCZAJĄCEJ WALTER PROTOTYP Z HSS do obróbki wykańczającej profili rowków _ 6 FREZ PROFILOWY WALTER DO OBRÓBKI ZGRUBNEJ obróbka średnio dokładna i wykańczająca podstaw profili _2 _1 WALTER CUT CAPTO do rowkowania łopat i rowków pod uszczelnienia _ 4 FREZ PROFILOWY WALTER do obróbki wykańczającej prostych i wygiętych rowków _ 7 WALTER TITEX ALPHA 4 do wiercenia otworów przelotowych Element obrabiany oraz odpowiednie narzędzia: w przypadku wirnika turbiny niezbędna jest najwyższa precyzja, aby wszystko obracało się prawidłowo. > Łopatki turbin są często frezowane z jednego elementu. Odpad ze skrawania półproduktu łopatki stanowi przy tym nawet do 85 procent. Widać tu jak na dłoni, że narzędzia oraz sam proces obróbki mają wysoki udział w efektywnej i ekonomicznej produkcji. Dlatego też firma Walter stale pracuje nad rozwiązaniami a nie tylko nad narzędziami które mają umożliwiać wyższe prędkości skrawania oraz większy posuw.»stawiamy na narzędzia pokrywane i na bazie technologii Tiger-tec otrzymujemy właściwe produkty we właściwym czasie«, mówi Heiner Schelling, Engineering Manager Energy w firmie Walter,»jednakże ważne jest również to, że potrafimy utrzymać niską temperaturę narzędzia.«elementy obrabiane na bazie niklu mogą przyjąć jedynie 10 do 20 procent ciepła z obróbki lub odtransportować je wraz z wiórami, pozostałe ciepło musi zaabsorbować narzędzie. W przypadku tradycyjnej stali proporcje te są odwrotne. Rozwiązaniem byłoby chłodzenie wewnętrzne, jednakże tylko w pewnych granicach, ponieważ w przeciwnym razie podczas obróbki mógłby wystąpić szok termiczny, w więc mogłyby się pojawić pęknięcia w materiale. W każdym przypadku narzędzie, proces i maszyna muszą być do siebie optymalnie dobrane oraz dopasowane do elementu obrabianego. W CENIE SĄ KOMPLEKSOWE KONCEPCJE Podobnie jak wszędzie, także branża energetyczna bardziej docenia dostawców, którzy oferują całościowe rozwiązania. Andreas Elenz zauważa:»klienci zlecają nam opracowanie całościowych koncepcji produkcji poszczególnych podzespołów, zarówno w przypadku obróbki wstępnej, jak też wykańczającej.«do tego dochodzi jeszcze typowy dla branży aspekt: udział narzędzi specjalnych jest przy zakresie od 30 do 40 procent stosunkowo wysoki, ponieważ również łopatki turbin są często na tyle specyficzne, że produkuje się je jedynie w niewielkiej ilości sztuk. Firma Walter»potrafi wykonywać«turbiny parowe, gazowe, turbiny do gigantycznych elektrowni wodnych, przekładnie i obudowy do instalacji wiatrowych, a nawet narzędzia do wydobywania ropy naftowej. Obrabiane elementy to wirniki, łopatki, korpusy i wały generatorów, łożyska i koła zębate. Najczęściej używane narzędzia to frezy wszelkiego rodzaju, z płytkami skrawającymi lub z węglika spiekanego. Istotne technologie skrawania to ponadto wiercenie, zwłaszcza głębokich otworów, gwintowanie i toczenie. Typowa dla elementów toczonych w przypadku techniki energetycznej jest duża ilość operacji wcinania. Ponieważ skrawane materiały są często bardzo drogie, w produkcji turbin w zasadzie nie używa się elementów testowych.»testowanie odbywa się najczęściej na żywym obiekcie, czyli gdzieś pomiędzy operacjami skrawania zgrubnego lub tolerancji, w zakresie której nie może dojść do uszkodzenia«, objaśnia Sven Fromhold, technik aplikacji z działu Energy w firmie Walter. Takie»skrawanie testowe«wymaga z jednej strony dużego zaufania zleceniodawcy, z drugiej zaś doświadczenia dostawcy narzędzi to relacja, jaka wiąże firmę Walter na przykład z producentem turbin, firmą Alstom (patrz strona 22). Obydwa przedsiębiorstwa są partnerami od ponad 20 lat. 20

21 HIGH PERFORMANCE Interesujący temat ZESPÓŁ ENERGETYCZNY WALTER: Markus Wetli opiekuje się Klientami w Chinach, w Rosji i w Polsce, Domenico Sabino w Europie Zachodniej, w Indiach i na Dalekim Wschodzie. Klienci, tacy jak Alstom, Siemens i GE od dawna są już obecni tam, gdzie w przyszłości zapotrzebowanie energetyczne będzie wzrastać najszybciej: na szybko rozwijających się rynkach Brazylii, Chin czy też Indii. Dlatego też również firma Walter musi być obecna na świecie w miejscach obecności swych Klientów, aby móc szybko zaoferować wsparcie techniczne. Opóźnienia podczas produkcji w branży energetycznej wiążą się od razu z karami umownymi inwestycje w elektrownie oraz infrastrukturę są zbyt duże, aby inwestor mógł obie pozwolić na przestoje.»jako kompleksowy dostawca oferujemy połączenie optymalnego materiału skrawającego, korpusu i narzędzia o wysokiej precyzji, kompetentnych usług inżynierskich i intensywnego wsparcia klienta«, mówi Andreas Elenz. A wyścig technologiczny o bardziej efektywne pozyskiwanie energii idzie jeszcze dalej: aby sprostać warunkom konkurencji, turbiny wiatrowe muszą na przykład mieć dzisiaj wydajność dziesięciokrotnie wyższą, niż jeszcze dziesięć lat temu. Ponadto są one instalowane coraz dalej na oceanie, dlatego też klienci oczekują jak najmniejszych nakładów na konserwację. Także na przykład tzw. turbina 700-stopniowa, ambitny projekt dziesięciu europejskich dostawców energii, który aktualnie ze względu na wątpliwości technologiczne został wstrzymany, z pewnością nie zniknie z uwagi na zawsze (patrz wywiad na stronie 16). Firma Walter z uwagą śledzi takie projekty aby nie pozostały tylko projektami. _ WALTER WSPIERA PARTNERSTWO ZE SZKOŁAMI WYŻSZYMI Obróbka łopat turbin to temat partnerstwa zawiązanego przez firmę Walter z Instytutem Technik Produkcyjnych w Wyższej Szkole Zachodniej Saksonii w Zwickau. Jednym z aspektów tej współpracy był ostatnio test nowych, modułowych frezów ConeFit firmy Walter. Ten system narzędziowy składa się z wymiennych głowic frezarskich z węglika spiekanego, które za pomocą precyzyjnego gwintu stożkowego mogą być nakręcane na różne trzpienie. W testach dotyczących obróbki wykańczającej łopatek naukowcy i studenci z Zwickau wykazali, że złącze gwintowane nie powoduje ograniczenia wydajności. Wręcz przeciwnie, dowiedziona wydajność narzędzi ConeFit pozwala wnioskować, że mają one dobre właściwości tłumiące w niestabilnych (np. drgania) warunkach obróbki. 21

22 INTERESUJĄCY TEMAT HIGH PERFORMANCE CHOINKA: O PERFEKCYJNYM KSZTAŁCIE W MIEJSCOWOŚCI BIRR W SZWAJCARII PRODUCENT MASZYN ENERGETYCZNYCH ALSTOM WYTWARZA WIRNIKI DO TURBIN PAROWYCH I GAZOWYCH O MOCY DO 1100 MW.SPECJALISTA Z FIRMY WALTER JEST STALE NA MIEJSCU. Tekst: Erich Schwab BIRR w grudniu 2011 r. To, że Markus Eggler trzyma w ręku frez choinkowy, nie ma nic wspólnego ze Świętami Bożego Narodzenia. Nie, frez choinkowy Egglera to jedno z najczęściej używanych przez cały rok narzędzi. Przy użyciu tego frezu w firmie Alstom frezowane są wpusty choinkowe. Wpusty te, których kształt przypomina choinkę, służą do mocowania łopatek turbiny. Wirnik turbiny ma często kilkaset takich łopatek, z których największe mają ponad 1,5 m długości i ważą 80 kg. Gdy taki wirnik zostanie wprowadzony w obroty i przy pełnej mocy osiąga prędkość nawet 3600 obrotów na minutę, ruch obrotowy musi być ekstremalnie precyzyjny w najbardziej dosłownym znaczeniu tego słowa. Nawet najmniejsze niedokładności mogłyby zniszczyć całą turbinę. Byłby to bardzo drogi wypadek dla operatora elektrowni, a tym samym również w przypadku gwarancji dla firmy Alstom jako producenta turbiny. Profil zdradza wszystko: oczywistym staje się, skąd frez choinkowy otrzymał swoją nazwę, kidy zbliżymy go do detalu obrabianego, np. wirnika turbiny. Frez choinkowy, który zaprojektował ekspert narzędziowy z firmy Walter Markus Eggler wraz z konstruktorami z zespołu z siedziby głównej firmy Walter w Tübingen, musi być więc bardzo dopracowanym i niezawodnym produktem. I taki właśnie jest, czego Eggler może dowieść:»ten frez do obróbki wykańczającej zapewnia dokładność produkcji rzędu ośmiu tysięcznych milimetra. Taka dokładność jest niezbędna, aby możliwe było potem opanowanie ogromnych sił odśrodkowych, jakie oddziałują na łopatki turbiny podczas pracy«. Peter Bühlmann, który w zakładzie firmy Alstom w Birr odpowiada za prace przygotowawcze do produkcji turbin, potwierdza i mówi:»ten frez firmy Walter, to najwyższe osiągnięcie«, uśmiechając się do Markusa Egglera,»ale tego też właśnie od niego oczekuję, w końcu pracowaliśmy nad nim i testowaliśmy go bardzo długo.«22