Trudności diagnostyczne u 12-letniego chłopca z zespołem obturacyjnego bezdechu sennego
|
|
- Lidia Stefaniak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 OPIS PRZYPADKU Trudności diagnostyczne u 12-letniego chłopca z zespołem obturacyjnego bezdechu sennego The diagnostic difficulties at 12-years-old boy with obstructive sleep apnea syndrome Adam J. Sybilski 1,2, Agnieszka Starska 2, Karol Król 2, Katarzyna Tolak-Omernik 2, Bolesław Samoliński 1 1 Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Wydział Nauki o Zdrowiu Akademii Medycznej w Warszawie 2 Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych CSK MSWiA w Warszawie t Abstract Obstructive sleep apnea in teenager The obstructive sleep apnea syndrome is diagnosed among children sale seldom and it can lead to serious systemic disorders. The authors present 12-year-old boy with obstructive sleep apnea. Conclusions. With attention on growth of obesity and the allergy at children and the youth, the obstructive sleep apnea syndrome can be in this population more and more frequent problem. Polysomnography is the best final test for diagnosis this syndrome, and its early realization in diagnostic process can shorten significantly time to recognition and to lower the cost of treatment. It despite huge value diagnostic polysomnography, was one should simultaneously turn attention, that harder execute this investigation at small and not cooperated children. In those cases, we can use just medical history and physical examination. It was one should remember always, that the episode of sleepy apnea can remind epileptic seizure. Key words: obstructive sleep apnea syndrome, children, diagnosis Adres do korespondencji: dr med. Adam J. Sybilski Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych CSK MSWiA w Warszawie ul. Wołoska 137, Warszawa tel.: faks: Adam.Sybilski@cskmswia.pl ISSN Sen 2007, Tom 7, Nr 2, XX XX Copyright 2007 Via Medica t Wstęp Zespół obturacyjnego bezdechu sennego jest niedocenianym i zbyt rzadko rozpoznawanym problemem klinicznym wśród dzieci i młodzieży. Prowadzić on może do poważnych zaburzeń ogólnoustrojowych. Ocenia się, że dotyczy około 1 3% ogółu dzieci, zaś w populacji dzieci chrapiących odsetek ten sięgać może 7 27% [1]. Z uwagi na dużą różnorodność przyczyn, objawów i powikłań (zaburzenia rozwoju, zaburzenia układu krążenia nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca zaburzenia koncentracji i trudności w nauce) pacjenci mogą wymagać opieki lekarzy różnych specjalności (pediatra, kardiolog, pulmonolog, neurolog, laryngolog, psychiatra, psycholog). t Opis przypadku Dwunastoletni chłopiec, rozwijający się prawidłowo, zgłosił się do Oddziału Chorób Dziecięcych i Noworodkowych w celu diagnostyki bezdechów sennych połączonych z utratą przytomności i drgawkami. Z wywiadu wiadomo, że w okresie 18 miesięcy dziecko przebyło 8 takich epizodów (w ostatnim kwartale co ok. 3 tygodnie), najczęściej pojawiających się nad ranem, poprzedzonych głośnym chrapaniem i utrudnionym od- 1
2 SEN 2007, Tom 7, Nr 2 dychaniem, przebiegających z drgawkami (z relacji rodziców obejmującymi tułów) i zaburzeniami świadomości (problemy z wybudzeniem). Po wybudzeniu musiał oddać mocz. Objawom tym towarzyszyły dolegliwości gastryczne: wzdęcie brzucha w godzinach wieczornych, odbijania w trakcie epizodu i oddawanie cuchnących gazów. Następnego dnia chłopiec był zmęczony. Początek choroby rodzice wiążą z sytuacjami stresowymi w szkole, wystąpieniem skórnej reakcji alergicznej na tatuaż i 10-kilogramowym zwiększeniem masy ciała podczas wakacji w 2005 roku oraz malowaniem pokoju chłopca (3 dni przed pierwszym bezdechem). Według rodziców epizody bezdechów bezpośrednio poprzedzone były dużymi wysiłkami fizycznymi, ciężkostrawnymi posiłkami lub bólami kręgosłupa. Chłopiec był wielokrotnie hospitalizowany z powodu bezdechów. Z odchyleń w badaniu przedmiotowym stwierdzono jedynie otyłość (wzrost 159 cm 50 centyl, masa ciała 65 kg 97 centyl; wskaźnik masy ciała [BMI, body mass index] 25,71). W badaniu neurologicznym nie wykazano cech ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Obraz dna oczu był prawidłowy. Wykonane badania laboratoryjne (morfologia z rozmazem, koagulogram, jonogram, badania biochemiczne, wskaźniki stanu zapalnego, hormony tarczycy, tomografię kmputerową [CT, computed tomography], CK-MB, badanie ogólne moczu) i gazometria mieściły się w granicach normy, wystąpiły jedynie niewielkie zaburzenia lipidowe. W EKG wykazano utrwalony blok prawej odnogi pęczka Hisa. W badaniu holterowskim nie stwierdzono pauz patologicznych, arytmii komorowej, bloku przedsionkowo-komorowego. W badaniach ECHO i rezonansie magnetycznym (MRI, magnetic resonanse imaging) serca nie wykazano odchyleń od normy (wykluczono arytmogenną dysplazję prawej komory, zespół Brugadów). Badanie RTG odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa obraz prawidłowy. Zapis EEG był prawidłowy, bez cech charakterystycznych dla padaczki. Wynik CT głowy był prawidłowy. Na tej podstawie wykluczono padaczkę. W badaniu USG tętnic szyjnych i kręgowych przepływ obustronnie prawidłowy. Spirometria w granicach normy. W badaniu laryngologicznym (z fiberoskopią) stwierdzono przerost migdałka gardłowego, dość wąskie gardło z obficie rozpulchnioną śluzówką, mogące upośledzać pasaż powietrza. W CT zatok stwierdzono niewielkie zgrubienia w lewej zatoce szczękowej, kompleksy ujściowo-przewodowe drożne, przerost migdałka gardłowego. Pacjent był konsultowany przez psychologa stwierdzono wysoki poziom rozwoju poznawczego, podwyższoną neurotyczność powodującą obniżoną odporność na stres i frustrację, trudności w skupieniu uwagi. W wykonanym badaniu polisomnograficznym wykazano występowanie 5 epizodów bezdechu obturacyjnego, 14 epizodów bezdechu centralnego i 10 epizodów bezdechu mieszanego oraz 6 epizodów spłyconego oddychania i 35 epizodów desaturacji, co potwierdziło występowanie zespołu obturacyjnego bezdechu sennego. W październiku 2006 roku wykonano adenotomię oraz z uwagi na podejrzenie refluksu żołądkowo-przełykowego do leczenia włączono omeprazol, witaminę B6, magnez, uzyskując niewielkie ustąpienie objawów klinicznych. Przy przyjęciu (luty 2007 r.) na Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych z odchyleń w badaniu przedmiotowym stwierdzono jedynie lekko zaczerwienione gardło. Wykonano 24-godzinną ph-metrię przełyku, w której wykazano istotny refluks żołądkowo-przełykowy, nasilony zwłaszcza w godzinach porannych. Oznaczono IgE całkowite (wynik w normie) oraz IgE specyficzne miano dla alergenów drzew, ryb w klasie 0, dla alergenów traw, pleśni, białka mleka krowiego, kakao, mięsa indyczego i wieprzowego w klasie 1, miano dla alergenów białka jaja kurzego oraz pierza w klasie 2. Wykonane testy skórne wykazały silną alergię na siarczan niklu (+++), parafenylenodwuaminę (+/++) oraz chlorek kobaltu (+). W gastroskopii stwierdzono przepuklinę rozworu przełykowego przepony, bez objawów zapalenia błony śluzowej przełyku. Zalecono redukcję masy ciała, eliminację czynników alergizujących (modyfikacja diety, wymiana poduszki z pierzem, ograniczenie narażenia na kontakt z niklem, zmiana pokoju) oraz czynników sprzyjających refluksowi (dieta lekkostrawna, ostatni posiłek 3 godziny przed snem, wysokie ułożenie głowy w czasie snu). Zastosowano pantoprazol w dawce 1 20 mg oraz loratydynę 1 10 mg. Podczas 4-miesięcznej obserwacji nie stwierdzono żadnego epizodu bezdechu sennego, ustąpiło chrapanie oraz niespokojny sen. W badaniu kontrolnym stwierdzono redukcję masy ciała o 5 kg, połączoną z przyspieszeniem wzrostu, zmniejszenie nasilenia objawów dyspeptycznych (zgaga, odbijania, wzdęcia brzucha). W trakcie leczenia pacjent był konsultowany przez lekarza rodzinnego z powodu alergicznego nieżytu nosa oraz alergicznego zapalenia spojówek okresowo włączono budesonid w aerozolu do nosa oraz krople do oczu (olopatadyna), uzyskując ustąpienie kataru oraz zaczerwienienia i podrażnienia spojówek. Ponadto rodzice zauważyli u chłopca wzrost aktywności fizycznej, poprawę nastroju oraz lepszy wypoczynek nocny. t Omówienie Obturacyjny bezdech senny jest stanem zablokowania przepływu powietrza przez gardło podczas snu powstającym mimo zachowanej aktywności mięśni wdechowych, prowadzącym do zmniejszenia utlenowania krwi [2]. Czynnikami predysponującymi do wystąpienia obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci są: przerost tkanki limfatycznej gardła (najczęstsza przyczyna, a nasilenie 2
3 Adam J. Sybilski i wsp., Obturacyjny bezdech senny u 12-latka SEN Tabela 1. Kryteria diagnostyczne zespołu obturacyjnego bezdechu sennego [3] I. Nadmierna senność w ciągu dnia niespowodowana innymi czynnikami II. Dwa lub więcej z poniższych niespowodowane innymi czynnikami: przerwy w oddychaniu podczas snu powtarzające się wybudzenia podczas snu częste zmiany pozycji ciała podczas snu sen niedający wypoczynku, poranne zmęczenie, poranne bóle głowy zmęczenie w ciągu dnia, trudności w uczeniu się zaburzenia koncentracji uwagi, nadpobudliwość, wiąże się z zespołu nadpobudliwości i deficytu uwagi zaburzenia rozwoju, między innymi wzrostu III. Objawy polisomnograficzne Do objawów towarzyszących należą: chrapanie, zaburzenia świadomości, nykturia, odbijanie, wymioty obturacyjnego bezdechu sennego nie wiąże się z wielkością migdałków), otyłość, nieprawidłowości twarzoczaszki (np. niedorozwój żuchwy), zaburzenia drożności nosa, zaburzenia endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy, akromegalia), refluks żołądkowo-przełykowy oraz alergia [3 5]. U opisywanego przez autorów artykułu pacjenta wystąpiły 4 z wymienionych czynników etiopatogenetycznych: przerost tkanki limfatycznej, otyłość, refluks żołądkowo-przełykowy, alergia. Rozpoznanie obturacyjnego bezdechu sennego stawia się na podstawie danych z wywiadu, badania przedmiotowego i badań dodatkowych. Kryteria rozpoznania obturacyjnego bezdechu sennego przedstawiono w tabeli 1. Badanie podmiotowe, będące istotną częścią rozpoznania, jest obarczone występowaniem około 30% wyników fałszywie ujemnych [3]. Niezwykle istotne jest badanie otolaryngologiczne oceniające drożność górnych dróg oddechowych, wielkość migdałków, obecność blokady nosa (potwierdzone badaniami dodatkowymi: endoskopowe górnych dróg oddechowych, rynomanometria, rynometria akustyczna). Badania obrazowe głowy i szyi (RTG, CT, MRI) mogą wnieść dodatkowe dane o etiologii zespołu [3]. Jednak złotym standardem o wartości rozstrzygającej w rozpoznawaniu obturacyjnego bezdechu sennego jest polisomnografia (najlepiej połączona z phmetrią przełyku) [6]. Na jej podstawie rozpoznanie zespołu stawia się przy obecności 5 lub więcej epizodów bezdechu obturacyjnego (> 10 sek/h snu) lub 30 epizodów podczas 6-godzinnego snu, którym towarzyszy zmniejszenie saturacji o więcej niż 3% i/lub wybudzenie się ze snu [3]. Objawy podmiotowe i przedmiotowe u przedstawionego pacjenta były charakterystyczne dla obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci, jednak z powodu towarzyszących bezdechom drgawek na początku zastosowano szczegółową diagnostykę neurologiczną (kilkukrotne badanie EEG, CT mózgu, USG tętnic szyjnych), wykluczając padaczkę. Wydaje się więc, że opisywane przez rodziców drgawki mogły być silnymi skurczami mięśni oddechowych przeciwstawiającymi się dużemu oporowi w drogach oddechowych [4]. Należy jednak pamiętać, że padaczka może być przyczyną obturacyjnego bezdechu sennego. Następnie, z uwagi na małą dostępność badania polisomnograficznego w Polsce, zdecydowano się na przeprowadzenie diagnostyki laryngologicznej i adenotomię, uzyskując niewielkie ustąpienie objawów klinicznych. Jednak niepowodzenia w leczeniu tą metodą mogą wiązać się z otyłością nawet 20% pacjentów znajduje się w grupie ryzyka resztkowego obturacyjnego bezdechu sennego [3]. W celu wykluczenia astmy oskrzelowej wykonano spirometrię, której wynik był prawidłowy. Duże znaczenie diagnostyczne miały wykonane w ostatniej kolejności badania: gastroskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, 24-godzinna ph-metria przełyku, 24-godzinna pulsoksymetria oraz testy alergiczne, które pozwoliły uwidocznić wieloczynnikowe podłoże obturacyjnego bezdechu sennego u przedstawionego pacjenta. Diagnostyka różnicowa obturacyjnego bezdechu sennego obejmuje choroby neurologiczne, układu oddechowego, układu nerwowo-mięśniowego, przewodu pokarmowego, zaburzenia przemiany materii, zespoły czaszkowo-twarzowe oraz psychogenne, co przedstawiono w tabeli 2. Rozpoznanie obturacyjnego bezdechu sennego u dzieci i wykrycie jego etiologii wymaga działań terapeutycznych. Najważniejsze jest leczenie przyczynowe. W pierwszej kolejności należy rozważyć wskazania do tonsilektomii i/lub tonsilotomii i/lub adenotomii, czyli chirurgicznego usunięcia powiększonych migdałków, będących mechaniczną przyczyną obturacji [3, 6]. U dzieci operowanych z powodu przerostu układu chłonnego gardła zabieg adenotonsilektomii jest skuteczny w 85-procentach, natomiast dzieci poddane wybiórczej adenotomii mogą w późniejszym czasie wymagać dodatkowego zabiegu tonsilektomii. Dzieci z rodzinnym wywiadem zaburzeń snu oraz dzieci z otyłością są w grupie ryzyka wystąpienia resztkowego obturacyjnego bezdechu sennego po zabiegu tonsilektomii/adenotomii. Nawrót objawów po leczeniu operacyjnym dotyczyć może 20% dzieci i występuje po zabiegu częściej niż by się spodziewano [3]. Inne techniki leczenia chirurgicznego obejmują zabiegi uwulopalatopha- 3
4 SEN 2007, Tom 7, Nr 2 Tabela 2. Różnicowanie zespołu obturacyjnego bezdechu sennego. Wskazania do wykonania polisomnografii [3] Choroby neurologiczne i układu oddechowego Zespół centralnego bezdechu sennego, zespół bezdechu obturacyjnego i spłyconego oddychania podczas snu, zespół hypowentylacji pęcherzykowej, nocne zaostrzenia astmy oskrzelowej, przewlekła choroba płuc (dysplazja oskrzelowopłucna), przewlekłe oporne na leczenie infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, restrykcyjne choroby płuc, zaburzenia rozwojowe układu oddechowego (np. deformacje klatki piersiowej kyphoscoliosis) Choroby układu krążenia Wrodzone wady serca, zaburzenia rytmu serca, kardiomiopatie Choroby układu nerwowo-mięśniowego i psychogenne Nocna epilepsja, dyssomnie, parasomnie, stany pourazowe, choroby nerwowo-mięśniowe i neurodegeneracyjne, choroby genetyczne z obniżeniem napięcia mięśniowego (zespół Prader-Willi), moczenie nocne, zaburzenia zachowania (np. hiperaktywność lub nadmierna senność dzienna), zaburzenia uwagi i deficyty sprawności (np. koncentracji) Choroby przewodu pokarmowego i zaburzenia przemiany materii Wsteczny odpływ żołądkowo-przełykowy, mukowiscydoza, mukopolisacharydozy, choroby endokrynologiczne przebiegające z zaburzeniami snu (akromegalia, niedoczynność tarczycy) Zespoły czaszkowo-twarzowe Wrodzone niedorozwoje żuchwy (mikrognatia, retrognatia), zespół Pierre-Robin, zespół Downa, zespół Crouzona, pourazowe zahamowanie rozwoju żuchwy Zespół nagłej śmierci niemowlęcia (SIDS, sudden infant death syndrome) Niemowlęta z grupy ryzyka wystąpienia zespołu SIDS: z rodzin obciążonych zgonem rodzeństwa z objawami klinicznymi zaburzeń oddychania (zespół ALTE, apparent life threatening event) ryngoplastyki (UPPP), uwulektomii, epiglottoplastyki, wysunięcia żuchwy, zmniejszenia języka i stosowane są głównie u dorosłych. Niezwykle istotna jest redukcja masy ciała, leczenie alergii i refluksu żołądkowo-przełykowego. Metody leczenia zachowawczego u dzieci to steroidoterapia (systemowa i miejscowa), suplementacja tlenem oraz nieinwazyjna wentylacja (CPAP, continuous positive airway pressure ) [3, 5, 6]. W przypadku opisanego pacjenta adenotomia nie przyniosła istotnej redukcji objawów. Również włączenie do leczenia tylko inhibitorów pompy protonowej okazało się niewystarczające. Pełną poprawę kliniczną uzyskano poprzez wielokierunkowe leczenie przyczynowe: eliminacja czynników alergizujących, leczenie przeciwalergiczne, leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego oraz redukcję masy ciała. Z przedstawionego przypadku wyłania się kilka wniosków: z uwagi na epidemię otyłości i alergii u dzieci i młodzieży obturacyjny bezdech senny może być coraz częstszym problemem w tej populacji; obturacyjny bezdech senny jest chorobą wieloczynnikową prowadzącą do różnych powikłań ogólnoustrojowych, a jej leczenie jest złożone i wymaga współpracy lekarzy różnych specjalności; polisomnografia jest najlepszym badaniem rozstrzygającym o rozpoznaniu obturacyjnego bezdechu sennego, jej wczesne wykonanie w procesie diagnostycznym może znacząco skrócić czas do rozpoznania i obniżyć koszt leczenia. Mimo ogromnej wartości diagnostycznej polisomnografii należy jednocześnie zwrócić uwagę, że trudniej wykonać to badanie u małych, niewspółpracujących dzieci i dlatego w niektórych przypadkach można ograniczyć się do badania przedmiotowego i podmiotowego. Należy zawsze pamiętać, że epizod bezdechu sennego może przypominać napad padaczkowy. t Streszczenie Obturacyjny bezdech senny u 12-latka Zespół obturacyjnego bezdechu sennego jest zbyt rzadko rozpoznawany wśród dzieci i młodzieży, a może prowadzić do poważnych zaburzeń ogólnoustrojowych. Autorzy przedstawiają 12-letniego chłopca diagnozowanego i leczonego z powodu obturacyjnego bezdechu sennego. Wnioski. Z uwagi na wzrost otyłości i alergii u dzieci i młodzieży obturacyjny bezdech senny może być coraz częstszym problemem w tej populacji. Polisomnografia jest najlepszym badaniem rozstrzygającym o rozpoznaniu obturacyjnego bezdechu sennego, a jej wczesne wykonanie w procesie diagnostycznym może znacząco skrócić czas do rozpoznania i obniżyć koszt leczenia. Mimo ogromnej wartości diagnostycznej polisomnografii należy jednocześnie zwrócić uwagę, że trudniej 4
5 Adam J. Sybilski i wsp., Obturacyjny bezdech senny u 12-latka SEN wykonać to badanie u małych, niewspółpracujących dzieci i dlatego w niektórych przypadkach można ograniczyć się do badania przedmiotowego i podmiotowego. Należy zawsze pamiętać, że epizod bezdechu sennego może przypominać napad padaczkowy. Słowa kluczowe: zespół obturacyjnego bezdechu sennego, dzieci, rozpoznawanie t Piśmiennictwo 1. Bower C.M., Gungor A. Pediatric obstructive sleep apnea syndrome. Otolaryngol. Clin. North. Am. 2000; 33: Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Medycyna Prakt. Kraków 2005; Wasilewska J., Kaczmarski M. Badanie polisomnograficzne w diagnostyce zaburzeń oddychania u dzieci. Alergia 2003; 3: Semieniuk J., Kaczmarski M., Sikor K. Refluks żołądkowo-przełykowy a nadwrażliwość pokarmowa u dzieci najmłodszych wybrane aspekty kliniczne i diagnostyczno-lecznicze Wasilewska J., Semeniuk J., Kaczmarski M. Udział refluksu żołądkowo-przełykowego w etiopatogenezie zespołu ALTE u dzieci. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka 2000; 4: Clinical Practice Guideline: diagnosis and management of childhood obstructive sleep apnea syndrome, section on pediatric pulmonology and subcommittee on obstructive sleep apnea syndrome. Pediatrics 2002;
Leczenie bezdechu i chrapania
Leczenie bezdechu i chrapania Bezdech senny, to poważna i dokuczliwa choroba, dotykająca ok. 4% mężczyzn i 2% kobiet. Warto więc wykonać u siebie tzw. BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE, które polega na obserwacji
Bardziej szczegółowoRAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM
RAPORT Z PRZEBIEGU BADAŃ PRZESIEWOWYCH MOJE DZIECKO NIE CHRAPIE WYKONYWANEGO PRZEZ FUNDACJĘ ZDROWY SEN. PROGRAM POD PATRONATEM WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY Warszawa dnia 2014-05-08 Opracowanie:
Bardziej szczegółowoBadanie polisomnograficzne w diagnostyce zaburzeń oddychania u dzieci
Badanie polisomnograficzne w diagnostyce zaburzeń oddychania u dzieci Dr hab. n. med. Jolanta Wasilewska Prof. dr hab. n. med. Maciej Kaczmarski III Klinika Chorób Dzieci AM w Białymstoku Kierownik Kliniki:
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoIm szybciej poprawimy drożność nosa tym większa szansa na pełne wyleczenie i brak ryzyka związanego z wystąpieniem powikłań omówionych powyżej.
Przegroda nosa to część nosa wewnętrznego zbudowana z części chrzęstnej i kostnej. Jej skrzywienie powstaje na granicy styku części chrzęstnych i kostnych najczęściej jako wada wrodzona. Jeżeli skrzywienie
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowoPOTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE
POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A Klinika Neurologii Rozwojowej Gdański Uniwersytet Medyczny Ewa Pilarska Dystrofie mięśniowe to grupa przewlekłych
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie dystonii ogniskowych i połowiczego kurczu twarzy
Załącznik nr 13 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE DYSTONII OGNISKOWYCH I POŁOWICZEGO KURCZU TWARZY ICD-10 G24.3 - kręcz karku G24.5 - kurcz
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ 2019 Endokrynologia/ Nefrologia Obowiązujące podręczniki: 1. Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. (red.), Pediatria, wyd. I, Warszawa, PZWL, 2013. 2. Pediatria
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - gastroenterologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-G Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć
ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć Obowiązujące podręczniki: 1. Pediatria, Kawalec, Grenda, Ziółkowska. 2013, 2. Pediatria. Podręcznik do Lekarskiego
Bardziej szczegółowo"Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci " Urszula Grzybowska-Chlebowczyk
"Przyczyny, diagnostyka i leczenie trudnych zaparć u dzieci " Urszula Grzybowska-Chlebowczyk Evaluation and treatment of functional constipation in infants and children: Evidence Based Recommendations
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 12
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 12 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku Pacjent lat 72 skierowany do poradni endokrynologicznej
Bardziej szczegółowoRodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowoElektryczna aktywność mózgu. Polisomnografia
Elektryczna aktywność mózgu Polisomnografia Badanie polisomnograficzne elektroencefalografia(eeg) rejestracja bioelektrycznej aktywności mózgu elektromiografia(emg) rejestracja napięcia mięśniowego elektrookulografia(eog)-
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoPrzeciwdziałanie obturacyjnemu bezdechowi podczas snu
Przeciwdziałanie obturacyjnemu bezdechowi podczas snu Prawidłowe funkcjonowanie człowieka uwarunkowane jest m. in. odpowiednio długim sypianiem i właściwym przebiegiem snu. Sen człowieka naukowcy podzielili
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoKompleksowa Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna nad pacjentem z Otępieniem - propozycja ekspercka
Kompleksowa Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna nad pacjentem z Otępieniem - propozycja ekspercka D. Ryglewicz, M. Barcikowska, A. Friedman, A. Szczudlik, G.Opala Zasadnicze elementy systemu kompleksowej
Bardziej szczegółowoFORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
Bardziej szczegółowoDiagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych
Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Piśmiennictwo: Szczeklik E. Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. PZWL 1979 Bolechowski F. Podstawy ogólnej diagnostyki
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 014/01 Kierunek studiów: Ratownictwo
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoDOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. Data urodzenia. Płeć 1) Rok uzyskania uprawnienia do. kierowania pojazdami kod pocztowy.
(oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania Dzień Miesiąc Rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok Numer PESEL
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/201 Kierunek studiów: Ratownictwo
Bardziej szczegółowoChoroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej
Gdańsk,10.10.2015 r. Choroba refluksowa przełyku możliwości terapii poza blokerami pompy protonowej Prof. dr hab. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoDomowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś
Domowe żywienie enteralne dzieci w praktyce. dr hab. n. med. Jarosław Kierkuś Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii IPCZD, Warszawa HEN program domowego żywienia enteralnego
Bardziej szczegółowoVIDEOMED ZAKŁAD ELEKTRONICZNY
y przeznaczone do diagnostyki różnych rodzajów zaburzeń snu. Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń Snu (ICSD) opisuje różne rodzaje zaburzeń, takich jak zespół obturacyjnego lub centralnego bezdechu sennego,
Bardziej szczegółowoSzkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego Harmonogram zajęć teoretycznych
Szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego Harmonogram zajęć teoretycznych Lp. Data Godziny Przedmiot Nazwisko i imię wykładowcy WYBRANE ASPEKTY LECZENIA CHORYCH mgr piel.renata
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 10
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 10 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Tyreologia Opis przypadku ATA/AACE Guidelines HYPERTHYROIDISM
Bardziej szczegółowoObturacyjny Bezdech Senny (OBS) Poradnik Pacjenta
Obturacyjny Bezdech Senny (OBS) Poradnik Pacjenta Robert Pływaczewski i Michał Bednarek Wprowadzenie Istotą obturacyjnego bezdechu sennego (OBS) są powtarzające się wielokrotnie w czasie snu epizody zapadania
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4. Data badania WZÓR. dzień miesiąc rok. kierowania pojazdami KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. uprawnienia do. kod pocztowy - Płeć 1) M/K
Dziennik Ustaw 7 Poz. 1938 Załącznik nr 4 WZÓR... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzień miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i
Bardziej szczegółowoZaliczenie procedur medycznych
Załącznik nr 2 do Indeksu wykonanych zabiegów i procedur medycznych Zaliczenie procedur medycznych wykonanych przez lekarza w czasie staży specjalizacyjnych i kierunkowych realizowanych w ramach specjalizacji
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO
PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO PYTANIA Z PEDIATRII I PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO 1. Wskaż metody oceny stanu zdrowia noworodka
Bardziej szczegółowoPAKIET POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBNY ZŁOTY PLATYNOWY BURSZTYNOWY
PAKIET POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBNY ZŁOTY PLATYNOWY BURSZTYNOWY INDYWIDUALNY 65zł/mies. 80zł/mies. 120zł/mies. 200zł/mies. 300zł/mies. 65zł/mies. PARTNERSKI 130zł/mies. 160zł/mies. 240zł/mies. 400zł/mies.
Bardziej szczegółowoAktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 701 Poz. 9 Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9)
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins
Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO. 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok. Płeć 1)
... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania rok miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok Płeć 1)
Bardziej szczegółowoOtolaryngologia - opis przedmiotu
Otolaryngologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Otolaryngologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ol Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoZebrała i opracowała Maria Sałamacha
BÓLE BRZUCHA Zebrała i opracowała Maria Sałamacha Ból brzucha u dzieci ma zwykle charakter czynnościowy, co oznacza, że szczegółowe badania i analizy laboratoryjne nie wykazują żadnych odchyleń, jednak
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoWADY SERCA U DZIECI Z ZESPOŁEM MARFANA
WADY SERCA U DZIECI Z ZESPOŁEM MARFANA lek. Małgorzata Ludzia Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej Samodzielnego Publicznego Dziecięcego Szpitala Klinicznego Warszawa, 23.06.2018 Plan
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY POMPEGO (ICD-10 E 74.0)
Załącznik B.22. LECZENIE CHOROBY POMPEGO (ICD-10 E 74.0) WIADCZENIOBIORCY Kwalifikacji świadczeniobiorców do terapii dokonuje Zespół Koordynacyjny ds. Chorób Ultrarzadkich powoływany przez Prezesa Narodowego
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników badań
Analiza wyników badań WSTĘP Aktywność fizyczna należy do jednej z podstawowych potrzeb człowieka w każdym okresie życia. Szczególnie istotna jest w trakcie rozwoju dziecka, ponieważ jest jednym z niezbędnych
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzień Miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imiona i nazwisko Data urodzenia Płeć 1) dzień miesiąc
Bardziej szczegółowoWydział Zdrowia Publicznego, Kierunek DIETETYKA, Studia I stopnia stacjonarne I rok, Rok akademicki 2013/2014
Grupa 1 1 63571 2.1 3.1 4.1 8.1 12.1 14.1 2 63572 2.2 3.2 4.2 8.2 12.2 14.2 3 63573 2.3 3.3 4.3 8.3 12.3 14.3 4 63574 2.4 3.4 4.4 8.4 12.4 14.4 5 63575 2.5 3.5 4.5 8.5 12.5 14.5 6 63576 2.6 3.6 5.1 9.1
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
.. Oznaczenie podmiotu przeprowadzającego badanie lekarskie KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Zgodnie art. 15f ust. 4 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576, z późn. zm.) wyniki
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Ratownictwo
Bardziej szczegółowoOrdynator. lek. Ewa Sahaj. Z-ca ordynatora. lek. Irena Rybczak. Pielęgniarka oddziałowa. Wojtyna Joanna. ordynator
Oddział Dziecięcy Ordynator lek. Ewa Sahaj Z-ca ordynatora lek. Irena Rybczak Pielęgniarka oddziałowa Wojtyna Joanna Telefony : ordynator 77 408 79 20 dyżurka lekarska 77 408 79 21 dyżurka pielęgniarska
Bardziej szczegółowoOpis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA CHORÓB ULTRARZADKICH
Załącznik nr 7 do zarządzenia nr./2014/dgl Prezesa NFZ z dnia.. 2014 r. Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 27/2012/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 maja 2012 Opis świadczenia KWALIFIKACJA I WERYFIKACJA LECZENIA
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - kardiologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-K Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowo10. Zmiany elektrokardiograficzne
10. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowyh 309 Zanim zaczniesz, przejrzyj streszczenie tego rozdziału na s. 340 342. zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych
Bardziej szczegółowoWARUNKI KONKURSU. w okresie od r. do r. w następujących zakresach:
Kraków, dnia 12 grudnia 2016 r. WARUNKI KONKURSU na udzielanie świadczeń zdrowotnych: w okresie od 01.01.2017 r. do 31.12.2017 r. w następujących zakresach: 1. koordynacja pracy (lekarz kierujący) w Zakładzie
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
WZÓR... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Data badania dzień miesiąc rok Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok
Bardziej szczegółowoMinister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ
AKCEPTUJĘ Minister Zdrowia Minister Zdrowia PROGRAM POLITYKI ZDROWOTNEJ Krajowy Program Zmniejszania Umieralności z Powodu Przewlekłych Chorób Płuc Poprzez Tworzenie sal Nieinwazyjnej Wentylacji Mechanicznej
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoSTAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI. Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii
STAN ZDROWIA POLSKICH DZIECI Prof. nadzw. Teresa Jackowska Konsultant Krajowy w dziedzinie pediatrii W trosce o młode pokolenie. Jak wychować zdrowe dziecko? Konferencja prasowa 09.09.2015 Sytuacja demograficzna
Bardziej szczegółowoCo leczy akupunktura?
Co leczy akupunktura? Akupunktura posiada bardzo szeroki zakres wskazań ukierunkowanych na przyniesienie ulgi choremu - często też okazuje się nie tylko tańsza, ale również bardziej skuteczna od stosowania
Bardziej szczegółowo12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2021 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Propedeutyka chorób wewnętrznych Kod
Bardziej szczegółowoSamokształcenie (Sk) Zajęcia praktyczne (W) (Ć) (L) (S) (Zp) laboratoryjne III 30 35 15 3
Kod przedmiotu: IOZRM-L-3k18-2012-S Pozycja planu: B18 1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane Nazwa przedmiotu Kierunek studiów Poziom studiów Profil studiów Forma studiów Specjalność - Jednostka
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2013/2014 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Pediatria w pytaniach i odpowiedziach 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoOddział Chorób Wewnętrznych - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
Nazwa świadczenia A26 zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym A31 choroby nerwów obwodowych A32 choroby mięśni A33 zaburzenia równowagi A34c guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni A34d guzy
Bardziej szczegółowoWNIOSEK O przyjęcie na pobyt stacjonarny w NZOL POMORZANY w Olkuszu ul. Gwarków 4a
WNIOSEK O przyjęcie na pobyt stacjonarny w NZOL POMORZANY w Olkuszu ul. Gwarków 4a I.1 IMIE I NAZWISKO:... 2. ADRES:.. 3.PESEL: 4. Telefon. II.1. Proszę o przyjęcie mnie na pobyt komercyjny w Niepublicznym
Bardziej szczegółowoWARIANTY POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBRNY ZŁOTY PLATYNOWY
RODZAJ ŚWIADCZENIA: WARIANTY POMARAŃCZOWY NIEBIESKI SREBRNY ZŁOTY PLATYNOWY 24h Infolinia Medyczna Podstawowe Informacje Medyczne Koordynacja Leczenia Na Terenie Kraju Serwis SMS Potwierdzenie Terminu
Bardziej szczegółowoEpidemiologia zaburzeń oddychania w czasie snu
Epidemiologia zaburzeń oddychania w czasie snu Jakub Radliński Zakład Fizjopatologii Układu Oddechowego Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Oddział terenowy im. Jana i Ireny Rudników w Rabce - Zdroju Zaburzenia
Bardziej szczegółowoNFZ. 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości
NFZ 30 czerwca 2017 r. Warsztaty Efektywna współpraca zawodów medycznych jako klucz do sukcesu w profilaktyce otyłości Weryfikacja założeń modelu opieki koordynowanej POZ. Skoncentrowanie działań zespołu
Bardziej szczegółowoPrzewlekłe serce płucne czy (nadal) istnieje i jak postępować. Anna Fijałkowska Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka
Przewlekłe serce płucne czy (nadal) istnieje i jak postępować Anna Fijałkowska Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka Serce płucne jest to zespół objawów spowodowanych nadciśnieniem płucnym, wywołanym
Bardziej szczegółowoNieinwazyjna wentylacja. Nonivasive ventilation (NV)
Nieinwazyjna wentylacja Nonivasive ventilation (NV) Rodzaje NV NV wentylacja objętościowa, objętościowo-zmienna (CMV) NPPV wentylacja ciśnieniowa np. CPAP, BiPAP, PSV NPV np. żelazne płuca poncho NPPV
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Regulaminu Programu Akamedik przyjętego Uchwałą Zarządu Scanmed Multimedis S.A. nr 1/2015/09/11 z dn. 11.09.2015
Załącznik nr 1 do Regulaminu Programu Akamedik przyjętego Uchwałą Zarządu Scanmed Multimedis S.A. nr 1/2015/09/11 z dn. 11.09.2015 I. Warunki realizacji Programu Akamedik w Krakowie 1. Uczestnik Programu
Bardziej szczegółowoOlimpijska oferta. Bezpieczna Aktywność Sportowa
Olimpijska oferta Bezpieczna Aktywność Sportowa W ramach Olimpijskiej Oferty Pacjenci abonamentowi LUX MED w wieku od 6 do 65 lat mogą skorzystać z usług z zakresu. Konsultacje lekarzy w zakresie Pacjent
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Podstawy Fizjoterapii Klinicznej w Pediatrii. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów
SYLABUS Nazwa przedmiotu Podstawy Fizjoterapii Klinicznej w Pediatrii Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii Kod przedmiotu Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia
Bardziej szczegółowoDraft programu Sympozjum Alergii na Pokarmy 2015
20.03.2015 Piątek GODZ. 12.50 13.00 GODZ. 13.00 14.30 Ceremonia Inauguracyjna Sesja Inauguracyjna Alergia pokarmowa w 2015 roku co dalej? 1. Czy rzeczywiście nastąpił wzrost alergii pokarmowych, 13.00-13.30
Bardziej szczegółowoŚmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
Śmierć mózgu Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Proces śmierci Przerwanie czynności neurologicznych OUN Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności oddechowej Śmierć
Bardziej szczegółowoSYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia.
Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Specjalności: SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA Kod modułu LK.3.F.003 I Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii
Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Bardziej szczegółowoNIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA
NIETOLERANCJA A ALERGIA POKARMOWA Nietolerancja i alergia pokarmowa to dwie mylone ze sobą reakcje organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Nietolerancja pokarmowa w objawach przypomina
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
Bardziej szczegółowoWejście w życie: 24 grudnia 2013 r., 1 stycznia 2014 r.
Świadczenia gwarantowane z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej. Dz.U.2015.1658 t.j. z dnia 2015.10.21 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 21 października 2015
Bardziej szczegółowoChirurgia Bariatryczna
Chirurgia Bariatryczna Częstość występowania otyłości zwiększa się na całym świecie w alarmującym tempie i ma rozmiar globalnej epidemii zarówno w rozwiniętych, jak i rozwijających się krajach. Według
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Propedeutyka onkologii Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoKlinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Centralny Szpital Kliniczny
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Dysphagia in the intensive care unit: epidemiology, mechanisms, and clinical management. Critical Care 2019, marzec Systematyczny
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoTREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok II semestr III
TREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA rok II semestr III rok akademicki 2012/2013 PODSTAWY PIELĘGNIARSTWA PRAKTYKI ZAWODOWE (40 godzin sem II + 80 godzin sem III)
Bardziej szczegółowoPilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych
Bardziej szczegółowo