Tadeuszowi Różewiczowi

Transkrypt

1 3 W niderlandzkiej Lejdzie można poczytać wiersz T. Różewicza pt. Pisałem Czytaj więcej str.2 Tadeuszowi Różewiczowi Fot. Barbara Ławicka Tadeusz Różewicz, największy polski poeta i dramatopisarz przełomu XX i XXI wieku, 9 października 2011 roku będzie obchodził 90. urodziny. Nasze, tzn. Teatru Współczesnego oraz gimnazjów nr 13 i 19 we Wrocławiu, jubileuszowe projekty mają za zadanie oddać hołd i poszerzyć wiedzę o dorobku Poety. To nasz obowiązek, aby uhonorować Poetę, dlatego GIM 13 GIM 19 będą w nowym roku wydawać miesięcznik na marginesie wielkiego projektu Mag Słowa, którego numer 7, przygotowywany przez uczniów GM 13 i GM 19, prezentujemy. Znajdziecie w nim m.in. tekst o wierszu T. Różewicza, który wyryto na ścianie jednego z domów w holenderskim mieście Lejda, tym samym w którym urodził się wielki Rembrandt. Redakcja Mag Słowa 1

2 WIERSZ MISTRZA W MIEŚCIE POETÓW Tadeusz Różewicz należy do tych pisarzy, którzy są znani nie tylko we własnym kraju, ale także poza jego granicami. Mistrz znany jest przede wszystkim ze swej twórczości dramaturgicznej, ale jak się okazuje, za granicą można spotkać liczne Różewiczowskie ślady innego rodzaju. Jeden z takich śladów odnajdujemy w holenderskim mieście Lejda. Lejda, po niderlandzku Leiden, to jedno z najstarszych holenderskich miast, oddalone 40 minut drogi od Amsterdamu. Jest znane głównie jako miejsce urodzenia słynnego holenderskiego malarza - Rembrandta van Rijn. W tym mieście znajduje się także najstarszy uniwersytet w Holandii. Jedną z wielu turystycznych atrakcji Lejdy są napisy na budynkach w różnych częściach miasta. Są to wiersze poetów z całego świata, napisane w ojczystych językach. Najwięcej jest, oczywiście, utworów niderlandzkich pisarzy, ale trafiają się też utwory po japońsku, chińsku, indonezyjsku, pakistańsku i polsku. Na ścianach budowli w Lejdzie odnajdujemy wiersze trójki polskich pisarzy, są to: Pochwała złego o sobie mniemania Wisławy Szymborskiej, Bajdary Adama Mickiewicza i Pisałem Tadeusza Różewicza. Wiersz wrocławskiego poety znajduje się na budynku przy ulicy Oude Vest 79, w przejściu. Niestety, w przeciwieństwie do wielu innych utworów, na razie nie umieszczono przy nim tabliczki z tłumaczeniem, więc tylko nieliczni Holendrzy mogą uchwycić jego niezwykły klimat. Tekst i foto Barbara Ławicka *** TADEUSZ RÓŻEWICZ - PISAŁEM Pisałem chwilę albo godzinę wieczór noc ogarniał mnie gniew drżałem albo niemy siedziałem obok siebie oczy zachodziły mi łzami pisałem już bardzo długo nagle spostrzegłem że nie mam w ręku pióra 2

3 UCZNIOWSKIE WYPRACOWANIA POŚWIĘCONE TWÓRCZOŚCI TADEUSZA RÓŻEWICZA Publikujemy kolejną porcję uczniowskich wypracowań poświęconych twórczości Tadeusza Różewicza. Chcielibyśmy, aby w pierwszej kolejności przeczytali je ci, którzy nie będąc w szkole od lat, najgłośniej twierdzą, że Różewicz jest za trudny dla młodej literatury. Lektura poniższych wypracowań skłania do innego wniosku- mamy mądra, dojrzałą młodzież, która potrafi sensownie pisać o problemach sygnalizowanych w poezji Mistrza. I dotyczy to nie tylko tych młodych ludzi którzy w czerwcu br. zostali uhonorowani nagrodami w trakcie Gali we Wrocławskim Teatrze Współczesnym, ale także tych wszystkich, nienagrodzonych, których wyśmienite teksty prezentujemy dopiero dziś. 3

4 GDZIE JEST MOJA PARASOLKA? Tadeusz Różewicz, sławny poeta, opowiada nam o tym, co dzieje się w naszym świecie, a czego my, zabiegani ludzie, nie widzimy. Jesteśmy ślepi na bylejakość, lenistwo, słowa ludzi, co robią, śpiewają czy mówią. Pan Tadeusz zatrzymuje się w tym pośpiechu i uświadamia nam, że robimy tak a nie inaczej. Ciekawym przykładem mogą być piosenki, które słyszymy w radio czy w Internecie. Jeżeli przetłumaczymy angielskie piosenki na nasz język, bardzo się zdziwimy. Te cudownie hity, które nie dają się zapomnieć, są bez większego sensu, np. Gdzie jest moja parasolka? śpiewa jedna z najbardziej znanych piosenkarek na świecie. Czy to ma jakąś głębię? Raczej nie, ale to są dla nas, nastolatków, utwory, które bardzo cenimy. Dla dorosłych piosenkarze, których słuchamy, są byle kim, bo nic nowego nie wnieśli. Słowa Różewicza są w tym miejscu na miejscu: słyszę jak byle kto (nasze gwiazdy) mówi byle co (w piosenkach) dla byle kogo (dla nas). Wszystko się zgadza W reklamach również mówi się niewyraźnie i coraz częściej o niczym. Kolejny tani chwyt reklamowy który większość ludzi szybko łyka, bo mają dobry pomysł, fajne teksty i superznane gwiazdy występujące w reklamie. Gdy już kupimy ten produkt, przekonamy się, że ten dobry pomysł, świetne teksty i superznana gwiazda nie zwrócą nam straconych pieniędzy. Produkt jest kiepsko zrobiony, często ma zepsute opakowanie. To wszystko było byle czym. I tu ujawnia się bylejakość. Więc słowa naszego poety znów się zgadzają: słyszę jak byle kto (znane gwiazdy w reklamach) mówi byle co (np. nie czekaj, kup go już dziś) do byle kogo. Bylejakość ogarnia coraz więcej ludzi, jest jak epidemia. Z pewnością wielu ludzi zastanawia się, z czego to wynika, czemu są tacy a nie inni. Ja już wiem. Powodem jest przede wszystkim lenistwo. Jeżeli mamy nieporządek w szafce, to zwykle się go sprząta, my go zostawiamy, bo nam się nie chce, mamy wiele obowiązków, dużo pracy, a i tak lądujemy przed telewizorem, oglądając kolejny serial, a bałagan się sam nie posprząta i dalej jest. Oszukujemy się. Niechlujstwo jest w każdym z nas, tylko jedni z tym walczą, a drudzy zostawiają. I to jest ta różnica. Ktoś ma bałagan w szafce, drugi ma błysk. Jeden oddaje brudną i zgniecioną pracę na plastykę, a inny czystą i pięknie wykonaną. Jedni mogą przeżyć swoje życie w brudzie, a człowiek, który żyje w czystości, ma porządek. Nic innego niż ludzkie lenistwo. Gdy coś mówimy, opowiadamy czy rozmawiamy, często niewyraźnie, przez cały czas się gdzieś spieszymy. Ostatnio zauważyłam że, wcześniej ludzie szli wolno przez ulicę, nigdzie się im nie spieszyło, a człowiek, który się spieszył, był wytykany palcami. Teraz jest odwrotnie. Ludzie się spieszą, spóźniają, z pośpiechu gubią rzeczy, bo nie dopięli torby czy plecaka, wytykani są ci, którzy idą spokojnie i wolno. Chodzą w brudnych i wygniecionych ubraniach. Coraz więcej jest takich osób, gdzie w ich życiu króluje bylejakości i pośpiech. Młodzież jest najbardziej leniwa i brudna. Gdy rozmawia na gadu-gadu, nie używa dużych 4

5 liter, nie stosuje ż, ś itp. W rozmowie na żywo skraca słowa, np. zamiast wyprzedaż mówi wyprz, zamiast: 5 złotych mówi 5 zeta. Tadeusz Różewicz to starszy człowiek. Wszystko robi wolniej, ale słyszy, widzi, więcej się zastanawia nad życiem. Zazdroszczę mu trochę. Ma czas, po prostu ma czas. Nigdzie się nie spieszy, ogląda przyrodę. Coraz mniej jest takich ludzi. Warto iść w jego ślady. *** Natalia: - Cześć, co tam u ciebie? Jacek: - :) N.: - Masz już wypracowanie na biologię? J.: - :) N.: - Ja właśnie szukam informacji na WOS... J.: - :) N.: - Ściągam też muzykę na telefon. J.: - :) N.: - A ty co robisz? J.: - Muszę lecieć, pa! Natalia Szlachetka Czy to, według Was, jest rozmowa? Jeżeli byłaby w realu, Jacek nie mógłby nie odpowiedzieć Natalii słowami (,,Pamiętnik nastolatki" - Beata Andrzejczuk). Czy nasze pismo znów zmienia się w obrazkowe? Kiedyś, w średniowieczu lub starożytności, jeżeli ktoś miał komuś coś do przekazania, czy to była rzecz na wagę życia i śmierci czy zwykła błahostka, spotykał się, by porozmawiać o tym twarzą w twarz. Ostatecznością było pisanie listów. Był do tego specjalny schemat i szkoła pisania. Nikt nie rozpoczął pisania bez nagłówka i daty oraz miejscowości. Przykładem pisania odpowiednich listów jest np. korespondencja pomiędzy Winicjuszem i Petroniuszem w książce Henryka Sienkiewicza,,Quo vadis". Dziś jednak porozumiewaniem się ludzi zajęły się maszyny (komórki, sms-y, e i komunikatory komputerowe, np. gadu-gadu). Człowiek przestał zwracać uwagę na np. interpunkcję, wielkie litery i ortografię. Owszem, są to w jakimś stopniu listy, ale nie są one pisane z uczuciem, tylko z niechęcią. Zaczęliśmy porozumiewać się byle jak. W nowoczesnym świecie trudno znaleźć osobę, która pisze listy i kartki pocztowe. Dziś piszemy a oraz mówimy w nim np.,,wszystkiego najlepszego". Jedynym plusem tego typu rozmowy jest brak straconego na pisaniu kartek czasu, ale minusem jest brak uczuć, które chcemy przekazać rozmówcy. Jeżeli rozmawiasz z kimś na żywo, rozumiecie się w każdym słowie i geście. Jak to napiszesz, nie przekażesz uczuć i intencji do tej osoby i może cię ona źle zrozumieć lub ty źle odczytasz wiadomość. W świecie nastolatków i młodzieży jest ogólnie znane pojęcie chodzenia ze sobą lub lepiej powiedziane bycia razem. Dziewczyna, której podoba się chłopak z klasy, będzie pisała z nim przez telefon. Czasy, w których spotykaliśmy się w kawiarni, już minęły. W jednym z sms-ów następuje pytanie:,,będziesz ze mną chodził?". I tak zaczyna się związek, który kończy się tak samo - przez napisanie wiadomości esemesowej. Dawno temu napisanie listu z wiadomością o końcu związku było nie do przyjęcia. Trzeba było mieć odwagę zakończyć znajomość, patrząc komuś prosto w oczy. Tamte metody zastąpiły komunikatory i telefony. Jest to właśnie przykład z życia, ponieważ moja koleżanka właśnie tak rozpoczęła i skończyła swój związek. W dawnych wiekach bardzo ważne było ubieganie się o kobietę. Czytało się jej wiersze i wysyłało kwiaty. Często, by ją zdobyć, trzeba było wziąć udział w pojedynku o nią. Znane wtedy było wielkie poświęcenie dla kobiety. Równie ciężko było zakończyć związek. Dziś 5

6 coś takiego jak rozmowa zamieniło się w pisanie. Kontakt między zakochanymi jest dziś byle jaki. Przykładem z literatury może być książka,,pamiętnik nastolatki" autorstwa Beaty Andrzejczuk. Połowa rozmów jest tu w komunikatorze internetowym Tlen. Bohaterowie tylko w ten sposób rozmawiają, unikając spojrzenia w oczy i szczerej rozmowy twarzą w twarz. Tego typu ucieczka oddala nie tylko bohaterów książki, jak i prawdziwych ludzi od siebie. A jest to przecież ogromnie ważne dla każdego, by mieć kogoś blisko i móc z nim porozmawiać. Człowiek zmienił się pod tym względem ogromnie. Przestaliśmy zwracać na to uwagę. Dziś codziennością jest pisanie sms-ów. Zamiast pokazać rozweselenie, śmiejąc się, piszemy wiadomość o treści,,hehehe". Kontakt między ludźmi ogromnie się zmienił i stał się byle jaki. W dzisiejszych czasach do elity należą np. muzycy. Kiedyś na własny występ wychodziło się w eleganckim stroju. Dzisiaj strój na scenę często niczym nie różni się od ubrania codziennego. Młodzi ludzie wzorują się na swoich idolach i również nie zwracają uwagi na dobór stroju stosowny do okoliczności. Jest to kolejny przykład bylejakości, w której żyjemy. Tadeusz Różewicz w swoim wierszu nakłania do rozmyślania o tego typu rzeczach. Nie jest jednak łatwo pisać o bylejakości. Wybrałam sprawę rozmów między ludźmi i na tym oparłam swój tekst. Dla mnie to ważna sprawa, bo po długich rozmyślaniach doszłam do wniosku, że jest to rzecz codzienna, ale bardzo rzadko poruszana w gronie przyjaciół i kolegów. Współczesna wokalistka Jagna Zuterek *** Przez Internet jest łatwiej Chciałbym nawiązać do słów Tadeusza Różewicza: słyszę jak byle kto mówi byle co do byle kogo byle jakość ogarnia masy elity, bo są one idealnym odzwierciedleniem naszej rzeczywistości. W dzisiejszych czasach zanikają kontakty międzyludzkie, ludzie coraz rzadziej spotykają się w realnym świecie, wszystko odbywa się przez Internet, nawet przyjaźń czy miłość. Przez Internet jest łatwiej, nie widać reakcji ludzi, nie trzeba odpowiadać od razu, można łatwo wymigać się od odpowiedzi, nie trzeba ukazywać swojego prawdziwego oblicza ani starać się poznać dogłębnie charakteru drugiej osoby, nie trzeba też tracić czasu na wychodzenie z domu. Myślę, że przeciętny człowiek ma bardzo małe mniemanie o sobie i swojej rodzinie, nie potrafi sobie poradzić we współczesnym świecie i popada w stany depresyjne, właśnie taki człowiek uważa się za byle kogo. Ludzie słabo się znają, każdy człowiek wydaje się identyczny. Nie wiemy o sobie prawie nic, boimy się zagłębić we własną duszę i w osobowości innych. Nie chcemy się przywiązywać, bojąc się zdrady czy od- 6

7 rzucenia. Wielu ludzi upodabnia się do siebie, grupy składają się z podobnych jednostek, brak jest indywidualności. Ludzie obawiają się ukazywać swoje prawdziwe oblicza, znacznie łatwiej jest im upodobnić się do kogoś innego, także dlatego, aby się komuś przypodobać, zostać zaakceptowanym. Odmienność jest potępiana, ludzie boją się przypadków odbiegających od normy, np. homoseksualistów. Ludzie ich nie akceptują, bo inne znaczy złe, często nawet boją się poznać takie osoby, przebywać w ich towarzystwie, uważając je za zboczone, chore czy niebezpieczne. Homoseksualiści często muszą się ukrywać, nie mogąc ukazać swojej odmienności, rezygnując z bronienia swoich wartości, zatracają siebie, stają się jak inni - zakłamani, obłudni, udający. Dlaczego tak trudno być po prostu sobą? Dlaczego tak ciężko jest poznać drugą osobę? Dlaczego wszyscy często wydają się tacy sami, identyczni, byle jacy? Ludzie nie chcą przyznawać się do patriotyzmu czy wyznawanej wiary, nie bronią swoich wartości, chcąc przypodobać się grupie, bojąc się zbędnych obraźliwych komentarzy, wyśmiania, nie chce im się walczyć z panującą obłudą, myślą, że są skazani na porażkę. Niewiele rzeczy robimy dobrze, rezygnujemy ze swoich pasji, popadamy w lenistwo i beznadzieję. Ludzie boją się rzeczy nieznanych, nie chcą być odrzuceni dla tego starają przypodobać się swojemu idolowi. Powinniśmy być bardziej otwarci, nie bać się poznawać w realnym świecie, akceptować innych i nie popadać w lenistwo. ŻYCIE MIJA, BÓG TRWA Adrian Niżnik Według mnie, życie bez Boga jest niemożliwe. Sama jestem osobą wierzącą, która chodzi do kościoła, modli się i przygotowuje do sakramentu bierzmowania. Gdy zadajemy komuś pytanie, czy wierzysz w Boga, większość odpowiada że tak, chociaż i tak wiemy że jest osobą niepraktykującą. Człowiek niekiedy przyznaje, że jest ateistą, ale boi się tego otwarcie przyznać. Osobiście znam wiele osób, które twierdzą, że wierzą w Boga, a tak naprawdę ostatnio w kościele byli rok temu. Na przykładzie wielu moich rówieśników mogę stwierdzić, że wiara w Boga jest raz intensywna, a potem chwilowa. Najpierw zostajemy ochrzczeni przez naszych rodziców i czasami chodzimy z nimi do kościoła. Później idziemy do Pierwszej Komunii Świętej. Dwa tygodnie po tej uroczystości zapominamy o wszystkim, lub nie chcę się nam już chodzić co niedziele do naszej świątyni. W tym czasie chodzimy do kościoła już gdy jest jakieś święto, ślub lub pogrzeb bliskiej nam osoby. A gdy mamy już piętnaście lat, przygotowujemy się do bierzmowania i wtedy co chwilę biegamy do naszej parafii. Chodzimy na spotkania, roraty, różaniec, gorzkie żale itp. W tym okresie nasza wiara w Boga jest najmocniejsza, ale gdy w kwietniu skończy się to wszystko, ponownie będziemy praktykować naszą wiarę tylko na lekcjach religii. Z tego wynika, iż nasza wiara w Boga jest przejściowa. Przykładem z literatury opowiadającym o życiu z Bogiem jest fraszka Jana Kochanowskiego pt. Człowiek - boże igrzysko. Utwór ten mówi o tym, że nasze życie jest jakby wstępem dla Boga. To właśnie on jest reżyserem naszego świata i jednocześnie się nam przygląda, a my jako aktorzy mamy tylko rolę do odegrania. 7

8 Ludzie są pyszni, zarozumiali, dumni, uważają, że mogą równać się z Bogiem. Sądzą, że mogą robić wszystko, że to oni są najważniejszą częścią tego świata, że świat jest stworzony tylko i wyłącznie dla nich. Myślę, że Bóg jest ważny w życiu każdego z nas. On zawsze nas wysłucha i pomoże wybrać co jest dobre, a co złe. Bóg był, jest i będzie, a człowiek nie zdaje sobie sprawy, że jego życie przemija, kończy się... Aleksandra August ŚWIAT WEDŁUG NASTOLATKÓW We współczesnym świecie jest wiele bylejakości. Byle jakie ulice, byle jakie produkty, byle jacy ludzie. Nikt nie sprząta ulic, w zimie nie odśnieżają chodnika należącego do ich posesji. Dzięki temu już chyba każdy zdołał upaść na lodzie. Ludzie patrzą przez okno i widzą kogoś, kto leży na śniegu, na chodniku, przed ich domem. Ale jednak ignorują to, bo najlepiej jest usiąść wygodnie w fotelu, i pooglądać telewizję, która, czego pewnie nie zauważają, jest byle jaka. A ludzie niech się dalej wywracają. Jeżeli nie chcą odśnieżać, to może chociaż niech posypią piaskiem czy solą. Gdzie tam. To jest zupełnie niepotrzebne. Kolejną byle jaką rzeczą są ludzie. Czy kiedyś istniały kasyna? Nie. Kto je wymyślił? Byle jacy ludzie. Po co? Dla zysku? Udowodnienia, że ludzie to idioci, bo wydają pieniądze, na które ciężko pracowali, a potem nic z tego nie zostaje. Skąd się biorą bezdomni? Alkohol, papierosy, narkotyki i hazard były ważniejsze niż żona, mąż, dzieci czy praca? Dokładnie tak. Człowiek jest byle jaki, dlatego nie zauważa tego. Zdaje sobie z tego sprawę dopiero wtedy, gdy już wszystko stracił. Żałuje tego wszystkiego, tego jak postąpił, że dał się wciągnąć w wir uzależnienia. A to miał być tylko raz. Tak, żeby tylko spróbować. Ludzie wymyślili hazard, narkotyki, alkohol. Dlaczego? Bo to przynosi zyski. Nie patrzą, czy temu, kto będzie używał tego wynalazku, coś się stanie, jakie będą skutki. Patrzą na pieniądze, na to, ile zarobią. A dlaczego ludzie nie wymyślą czegoś, co mogłoby odwrócić działanie ludzkiej głupoty? Bo nie ma w tym zysku. Co im to da? Może gdzieś na świecie istnieją ludzie, którzy nie są byle jacy i nie będą interesowali się wyłącznie pieniędzmi. Może i tacy są. Ale to na pewno niewielki procent ludności. Tak świat widziany jest oczami młodzieży, nastolatków. Przynajmniej moimi. gdzieniegdzie mówi byle co do byle kogo. Treść wypowiedzi tych ludzi jest zazwyczaj bez sensu. Są to np. błahe problemy, jakimi się zajmują, zamiast zając sie czymś naprawdę pożytecznym. Ludzie dorośli wcale nie są lepsi. Też często wypełniają czas bezsensownymi problemami, zamiast zajmować się sprawami naprawdę dla nich ważnymi. Całkowicie zgadzam się ze stwierdzeniem Tadeusza Różewicza. Odwołam się teraz do jednego zdania z wiersza pt. Przyszli żeby zobaczyć poetę : usłyszałem śmiech kiedy, nic nie robię jestem w środku 8

9 widzę wyraźnie tych co wybrali działanie widzę byle jakie działanie przed byle jakim myśleniem byle jaki Gustaw przemienia się w byle jakiego Konrada byle jaki felietonista w byle jakiego moralistę To fragment wiersza, który jest odzwierciedleniem bylejakości panującej na świecie. Tak naprawdę nikt nie zastanawia się poważnie nad tym, co robi. On po prostu to robi. Młodzież np. odrabia zadania domowe z języka polskiego. Trzeba znaleźć odpowiednie informacje na temat jakiegoś wybitnego pisarza. Wystarczy wejść w Wikipedię, skopiować wszystko i wkleić, a następnie wydrukować, nawet nie czytając informacji, jakie się wybrało o danym artyście. Niekiedy wychodzą same bzdury, zamiast porządnego wypracowania Katarzyna Szpilewska ŻYJEMY BYLE JAK! Rozejrzyj się. Czy widzisz tę bylejakość ogarniającą świat? Czy widzisz tę bylejakość dosięgającą każdego człowieka? Tak, to prawda. Każdy z nas staje się coraz bardziej obojętny, wykonuje swoją pracę obojętnie, byle jak, byle to zrobić. Zastanów się. Przecież tak jest. Ludziom nie zależy na tym, co robią dla innych, bo myślą tylko o sobie. Pracownicy dużych firm robią to, co każe im szef i tylko po to, by dostać upragnioną wypłatę. Nie przejmują się zupełnie tym, że spiesząc się, zapewne robią to źle. Byle jak. Jakie są tego konsekwencje? Inni ludzie otrzymują wykonane byle jak produkty. Potem z kolei oni sami traktują je byle jak. Nie szanują pieniędzy i tego, co mogą za nie kupić. Przyjrzyjmy się jakiejkolwiek katastrofie samolotowej, samochodowej. Na pewno jest w tym także kwestia przeznaczenia i zapewne tak musiało się stać, ale no właśnie. Być może takie wypadki nie miałyby miejsca, gdyby wszyscy wykonali swoją pracę odpowiednio. Może przez zwyczajny przypadek ktoś nie zauważył czegoś ważnego, ktoś inny czegoś nie przekazał, ktoś jeszcze inny pomylił się o ułamek sekundy Wszystko to bylejakość. Bylejakość w dzisiejszym świecie ogarnia wszystkich. Dzieci niedbale odrabiają lekcje, nastolatki niedbale się ubierają, dorośli niedbale pracują. Byle jak. Dość często możemy usłyszeć słowa: Zrób to porządnie, nie byle jak! Jednak jak możemy robić coś porządnie, kiedy tak naprawdę nie mamy odpowiednich wzorców? Każdy robi teraz wszystko niedbale, byle jak. 9

10 Więc jak mamy się nauczyć robić coś dobrze, jak mamy nauczyć się żyć dobrze, nie byle jak? Zastanów się nad tym choć przez chwilę. Warto poświęcić chwilę na przemyślenie własnego życia, na zastanowienie się na tym, jaki właściwie mamy cel w życiu. Czy może go nie mamy, może po prostu żyjemy tak po prostu. Byle jak. Klaudia Klemczyńska KRÓL GŁUPOTA I KRÓLOWA BEZMYŚLNOŚĆ W dzisiejszych czasach ludzie stają się coraz bardziej płytcy. Bardzo dobrze ujął to w swoim Tadeusz Różewicz, pisząc: słyszę jak byle kto mówi jak byle kto do byle kogo. Bylejakość ogarnia masy i elity." Społeczeństwo ogarnęły głupota i bezmyślność. Często widzę, jak ludzie plotkują albo rozmawiają o problemach, których tak naprawdę nie ma. Zagłębiają się w sztucznie stworzonych problemach, a ich myślenie jest bardzo powierzchowne. Koleżanki i koledzy, z którymi dzielimy się płaskimi i nieistotnymi problemami, to większa część naszego towarzystwa. Podejmowanie poważniejszych rozmów uważane jest za staromodne. Nie mają miejsca żadne dyskusje, wymiany poglądów na różne tematy. Obecnie ludzie, w szczególności młodzi, nie szukają prawdziwej przyjaźni. Nie jest dla nich ważne głębsze poznawanie osób, nawiązywanie silniejszych więzi. Większość kontaktów to krótkotrwałe, powierzchowne znajomości. Przez takie podejście często nie dostrzegamy problemów innych ludzi, ale też sami nie mamy okazji się nimi z kimś podzielić. Wielu ludzi w pewnym momencie życia orientuje się, że nie ma ani jednego prawdziwego, oddanego, lojalnego przyjaciela. Takie sytuacje i podobne zachowanie można dostrzec również w literaturze. W książce pt. Zemsta" Cześnik z Rejentem cały czas docinają sobie, czekając tylko na potknięcie drugiej strony, zamiast porozmawiać i wyjaśnić swoje problemy. Bylejakość, o której mówi Różewicz, dotyczy również stylu życia, osobowości. Rzadko spotykamy ludzi o nietypowych, fascynujących zainteresowaniach. Mało kto nie boi się pokazywać swoich poglądów. Młodzi ludzie nie mają odwagi wyróżnić się, sprzeciwić ogólnym trendom. Poświęcenie się czemuś, pasja albo ogromna wiedza - to wszystko uchodzi za dziwaczne. Moim zdaniem Tadeusz Różewicz ma rację, charakteryzując obecne czasy jako byle jakie. Uważam, że bycie wyjątkowym, innym, ciekawym powinno być dla ludzi celem. Mateusz Dylewski 10

11 TRZY DROGOWSKAZY Uważam, że życie bez Boga jest niemożliwe, gdyż jest On stwórcą i tym, który tchnął w nas życie. Wszystkie stworzenia, rośliny i planety zostały stworzone za pośrednictwem boskiej ręki. My, ludzie, tworzymy zaledwie maleńką cząsteczkę wszechświata, który został stworzony przez Wszechmogącego. Od wieków ludzie zadają sobie pytanie, czy życie bez Boga jest możliwe i dręczy ono kolejne pokolenia niewierzących i innowierców religijnych. Muzułmanie, chrześcijanie i żydzi wierzą w Boga i Sąd Ostateczny, który każdy z nas przeżyje pod koniec świata. Żadna z trzech religii monoteistycznych nie uwzględnia życia bez istnienia Boga. Koran jest świętą księgą muzułmanów; opisuje historię dawnych i dzisiejszych czasów oraz zdarzenia, które mają miejsca dopiero dzisiaj lub będą miały miejsce w przyszłości. Zawiera również regulacje prawne, nakazy i zakazy religijne i moralne, opis stworzenia i końca świata, opis Raju i piekła oraz ludzi, którzy do nich trafią. Trzema religiami świata są islam, chrześcijaństwo i judaizm. Każdej z nich została zesłana księga, islamowi Koran, chrześcijaństwu Biblia, judaizmowi Tora. Każda z tych ksiąg nawiązuje do jednego Boga i jego wartości w dawnym oraz współczesnym świecie. Natomiast życie ludzi niewierzących jest puste i pozbawione jakichkolwiek celów, ponieważ żyją oni z dnia na dzień i nie liczą się z tym, że za każdy swój czyn zostaną ukarani bądź wynagrodzeni. Nie wierzą w życie po śmierci i nie boją się Boga, dopuszczają się niegodnych czynów w stosunku do ludzi, zwierząt i środowiska. Przykładami mogą być: zamachy, znęcanie się nad zwierzętami, nienawiść, zanieczyszczanie środowiska i ekosystemów, brak tolerancji i szacunku do drugiego człowieka. Dlatego uważam, iż życie bez Boga jest niemożliwe. On jest naszym drogowskazem i otwartą drogą do czynienia dobra, życzliwości w stosunku do drugiego człowieka i szacunku do każdej innej istoty na ziemi. Omar Ahmad 11

12 PO CO ZOSTALIŚMY STWORZENI?? W wierszu pt. Bez Tadeusz Różewicz umieścił dwa wersy: Życie bez Boga jest możliwe/życie bez Boga jest niemożliwe i właśnie do nich pragnę się odnieść. Dla mnie życie bez Boga jest niemożliwe. Według chrześcijan tylko ludzie wierzący w Stwórcę mogą osiągnąć długotrwałe szczęście. Każdy z nas został stworzony na podobieństwo Boga i z przykrością muszę stwierdzić, że ludzie coraz częściej o tym zapominają. Seneka, filozof rzymski, twierdził, iż drogą do szczęścia jest upodobnienie się do Boga. Wiara podtrzymuje w ludziach chęć działania i dodaje im siły do walki z pokusami tego świata. Kiedyś miałam przyjemność rozmawiać z panią, która mając już swoje lata, nawróciła się. Mówiła mi, że odkąd żyje zgodnie z naukami Chrystusa, jej życie uległo zmianie, nabrało sensu. Wielokrotnie też spotykałam ludzi, którzy stracili wiarę i od pewnego czasu w ogóle nie przyjmują do wiadomości, że Bóg naprawdę istnieje. Bez Boga można w życiu coś osiągnąć, mieć dobrą pracę, kochającą rodzinę, spokojne życie, ale czy spełnimy podstawowy cel naszego istnienia? Czy aby nie zostaliśmy stworzeni po to, by czcić Boga? Przykładem z literatury może być biblijny Noe. Wiara ocaliła jego i najbliższą rodzinę, bo do końca ufał Bogu i nie zawiódł się. Spotkałam się też kiedyś z takimi słowami: Świat powojenny jest światem bez Boga i uważam, że zawarta jest w nich prawda o tym, co działo się właśnie w tym czasie. Ludzie stracili swoje wartości, w kryzysowych sytuacjach czuli się samotni, opuszczeni, nie potrafili sobie poradzić z sytuacją. Kolejnym ciekawym przykładem jest książka Fiodora Dostojewskiego Zbrodnia i kara. W jego przekonaniu świat nie może istnieć bez Boga. Pisarz starał się pokazać, do czego może doprowadzić fanatyczna wręcz wiara w prymat rozumu w życiu człowieka. Wiara w materializm i racjonalizm może spowodować odrzucenie przez człowieka powszechnie obowiązujących norm moralnych, a w konsekwencji zbuduje swoje własne. Przykładem takiej jednostki jest Rodion Raskolnikow, który po popełnionym morderstwie pogrążył się w wewnętrznym chaosie. Raskolnikow twierdził, iż Bóg jest wytworem ludzi słabych, którzy potrzebowali w coś wierzyć. Poprzez kreację postaci Raskolnikowa rosyjski pisarz chciał nam uzmysłowić, jak wielką rolę w życiu człowieka odgrywa wiara w Boga. Całkowita rezygnacja z istnienia Najwyższego może doprowadzić człowieka do samodestrukcji. Wiara dodaje człowiekowi siły, nadziei, reguluje jego wewnętrzne życie, wprowadza harmonię. Tego właśnie brakowało Raskolnikowi. Po zbrodni, jakiej się dopuścił, nie potrafił się odnaleźć, nie mógł zapanować nad własnym ciałem, uspokoić swojej rozdygotanej duszy. Istnieją i tacy, dla których Bóg nie istnieje, pytanie tylko, na ile żyją oni w harmonii z sobą i otaczającą ich rzeczywistością? Zazwyczaj wielkość tego świata ich przytłacza, a oni gubią się w tej ziemskiej dżungli. Mkną przed siebie, krzywdząc i depcząc innych. I po co? Czy faktycznie w życiu najważniejsza jest konsumpcja, wartości doczesne? Miejmy nadzieję, że i oni kiedyś odnajdą swoje ideały, które pozwolą im uporządkować życie. 12

13 Istnienie ludzkie pozbawione wartości nie jest właściwym rozwiązaniem. Takie życie, w którym nie ma miejsca na Boga, a reguły dyktuje rozum, nie zaprowadzi nas daleko. Pamiętajmy, iż:,, największym wydarzeniem w życiu człowieka są narodziny i śmierć Boga". Bez Niego życie pozbawione jest sensu. Człowiek bez Boga żyje jakby w chaosie, sam siebie zatraca. Wiara w nieskończone piękno i dobroć dodaje w każdym momencie siły. Wielokrotnie człowiek w swoim życiu przeżywa chwile załamania i gdyby nie pomoc sił wyższych, nie potrafiłby sobie poradzić. Zatem życie bez Boga nie jest możliwe. Dominika Pindel JAK RODZI SIĘ BYLEJAKOŚĆ? Wszechogarniającą bylejakość można przyrównać do epidemii. Jak rodzi się bylejakość? Załóżmy, na potrzeby niniejszej pracy, istnienie 5-osobowej grupy przyjaciół z 25- osobowej klasy ze szkoły, w której jest 500 osób. Dziewczyna, z naszej grupy przyjaciół, o imieniu Kasia, zaczęła słuchać muzyki reggae. Po ok. tygodniu słuchania tej muzyki stwierdziła, że ten nurt bardzo jej się podoba. Bardzo dużo o nim przeczytała, kupiła książkę poświęconą tej kulturze. Wyczytała w niej, iż reggae wywodzi się z Jamajki. W końcu spotkała człowieka, który słucha tej muzyki dłuższy czas i twierdzi, że jest tzw. rastafarjaninem. Interlokutor zaczął zaczął dziewczynie opowiadać o tej kulturze. Powiedział, jak powinien wyglądać rasta'', jak ma się zachowywać i co swoją osobą reprezentować. Przekonywał m.in., że powinna ona nosić dredy oraz głosić hasła nt. legalizacji marihuany itp. Kasia stwierdziła, że skoro słucha tej muzyki, to powinna się zachowywać jak prawdziwy rasta'', więc zmieniła swój styl ubioru, czyli zaczęła chodzić w bardziej jaskrawych kolorach i zrobiła sobie dredy. Żeby dokonać takich zmian w swoim życiu, musiała sprzeciwić się rodzicom. Kiedy jej najbliższe towarzystwo dostrzegło zmiany, to trojgu z nich to się spodobało i również zaczęli się zmieniać. Kiedy reszta klasy dostrzegła przemianę całej czwórki, zdania były podzielone, ale połowa klasy, której podobała się zmiana, również zaczęła się zmieniać, nie tak radykalnie jak Kasia, ale niektórzy zaczęli słuchać tylko reagge, a trzy osoby zrobiły sobie dredy. Następnie ok. stu osób ze szkoły również zmieniła swój image. To jest właśnie kultura masowa, czyli nie do końca przemyślane zmienianie stylu pod wpływem różnych czynników zewnętrznych takich jak rodzina, przyjaciele, znajomi. Moim zdaniem, zanim człowiek włączy się w jakikolwiek nurt młodzieżowy, powinien się nad tym przynajmniej trochę zastanowić... Ale nie tylko życie pisze takie historie, są pisarze, których interesuje ten tema. Książka, do której się odwołam, też jest oparta na prawdziwych wydarzeniach. W prasie wspomina się czasami o narkomanii, ale prawie nigdy nie słyszy się, co z narkomanami się dzieje na co dzień, bo ludzie boją się prawdy. Patrząc na narkomana na ulicy, przechodzą obok, często obgadując takiego człowieka, a tak naprawdę nic o nim nie wiedząc. A może to właśnie on potrzebuje pomocy, ale przeciętnemu Kowalskiemu zawsze łatwiej jest spojrzeć na kogoś takiego z pogardą, niż podejść, zapytać, czy nie potrzebuje wsparcia lub zawiadomić kogoś, kto naprawdę może mu pomóc. Zawsze łatwiej jest uciec od problemu. Pamiętnik narkomanki'' opowiada o młodej dziewczynie, która przeżywa wiele problemów, takich jak brak akceptacji ze strony otoczenia oraz niewyobrażalna wręcz samotność. Narkotyki zaprowadzą ją na samo dno. Basia (główna bohaterka) przez lata tkwiła w narkomanii, nie 13

14 miała przyjaciół, bo wśród narkomanów nie ma miejsca na przyjaźń, są tylko układy. Wszyscy jej znajomi byli ćpunami. Celowo pisze o nich w czasie przeszłym, ponieważ odeszli w bardzo młodym wieku. Umarli wszyscy jej najbliżsi znajomi, została tylko ona. Basia, z obawy przed zawiedzeniem rodziców, udawała, że wszystko jest dobrze. Uczyła się i chodziła do szkoły, ale tak naprawdę w jej wnętrzu toczyła się walka. Była to walka o życie, ona sama nie przyznawała się do tego, że dalej ćpa. Dziewczyna przez rok leczyła się w ośrodku prowadzonym przez Marka Kotańskiego. Wyszła na własne życzenie. Wszyscy w nią wierzyli, ale już po tygodniu znowu ćpała i nie miała odwagi przyznać się do tego przed rodzicami, lekarzami ani nawet przed Kotańskim. Po zapaści Basia postanowiła jednak o siebie powalczyć. Wychodzi z liceum, podejmuje studia i kończy je z wyróżnieniem. Moim zdaniem nieważne jest, na jakim etapie życia jesteśmy dzisiaj, ale bardzo ważne jest to, jak walczymy o lepsze jutro. Aleksandra Koryzma 14

15 LUDZIE NIE MAJĄ CZASU NA BOGA Od zarania dziejów ludzkości towarzyszyła wiara w istoty wyższe, które kierują wszechświatem. Wiązało się to, a właściwie nadal się wiąże, z trudnością zrozumienia sposobu powstania świata. Umysł ludzki nie jest, niestety, w stanie posiąść takiej wiedzy. Stwierdzenie, że życie bez Boga jest możliwe, jest względne. Nie można jasno zaprzeczyć tej tezie ani jej potwierdzić. Dla jednych Bóg jest nieodłączną częścią życia, dla innych nie pełni żadnej istotnej roli. W dzisiejszym świecie, przy nowoczesnym trybie życia, kwestia wiary schodzi na drugi plan. Ludzie tłumaczą się, że są zbyt zajęci i nie mają czasu na Boga. Dopiero z czasem, z perspektywy coraz starszego wieku, uświadamiają sobie, jak niewiele czasu im pozostało; zaczynają się modlić i chodzić do kościoła. Jest to zjawisko dość częste; polega głównie na bojaźni przed tym, co czeka nas po śmierci. Przykładem ludzi, dla których życie bez Boga jest niemożliwe, mogą być bohaterowie Pamiętnika z powstania warszawskiego autorstwa Mirona Białoszewskiego. Główny bohater książki wraz ze swoją rodziną, przyjaciółmi i mnóstwem innych ludzi głęboko wierzyli w obecność Boga w czasie powstania. Mimo iż mieszkali w skrajnych warunkach, chowając się po piwnicach i podziemiach, żyjąc w nędzy i brudzie, nie zapomnieli o Bogu. Modlili się wspólnie, budując prowizoryczne ołtarze i odprawiając msze. Ludzie, którzy żyją bez Boga, a wręcz nie wierzą w Jego istnienie, to ateiści. Na świecie istnieje około 2,3 % osób określających się tym mianem. Myślę, że stwierdzenie życie bez Boga jest możliwe jest prawdą i fałszem. Zależy to wyłącznie od punktu widzenia... Magda Kozłowska PAPIEŻ NIENAWIDZI UCZONYCH Od zarania dziejów u milionów dominowało przeświadczenie, że Bóg istnieje; ludzie dochodzili do takiego wniosku na podstawie osobistego, subiektywnego kontaktu z Bogiem. Szczegółowe relacje dotyczące doświadczeń z Bogiem mają także liczni ludzie współcześni. Osoby te powołują się na wysłuchane modlitwy i konkretne, często zadziwiające sposoby, w jakie Bóg zaspokaja ich potrzeby i prowadzi podczas podejmowania ważnych decyzji w życiu osobistym Istnienie Boga dla wielu jest irracjonalne, bo Stwórcy nie można dotknąć, ale Jego mocy można doświadczyć. Wbrew rozumowi warto Mu zaufać, oddać się w Jego władanie. Myślę, że życie nie jest możliwe bez wiary w obecność i działanie Boga, bo jeśli by tak było, to świat pogrążyłby się w chaosie. Zachowania międzyludzkie nie byłyby niczym normowane, a wtedy trudno byłoby zrozumieć, czym jest tak naprawdę np. miłość. Człowiek tworzy swoją rzeczywistość, decyduje o wartościach, jakie w niej obowiązują. Bywa i tak, że cierpienie i okrucieństwo, którego ludzkość doświadczała i wielu miejscach na świecie nadal doświadcza, było wytworem ręki człowieka. Czasem tak bezmyślnie niszczymy piękno, miłość, dobroć, które nas otaczają. Nie potrafimy docenić piękna świata, w czym uwidacznia się Bóg. To dzięki Niemu mamy siłę do życiowego pielgrzymowania. To On wlewa w nasze serca nadzieję w chwilach największego bólu. Nie wyobrażam sobie życia pozbawionego wiary, nadziei i miłości. Istnieją tacy ludzie, dla których Bóg nie istnieje. Zastanawiam się, na ile żyją oni w harmonii z sobą i otaczającą ich rzeczywistością? Zazwyczaj wielkość tego świata ich przytłacza, a oni gubią się w ziemskiej dżungli. Mkną przed siebie, krzywdząc i depcząc innych. Mam nadzieję, że kiedyś odnajdą swoje ideały, które pozwolą im uporządkować życie. Istnienie ludzkie pozbawione wartości nie 15

16 jest właściwym rozwiązaniem. Życie, w którym nie ma miejsca na Boga, a reguły dyktuje rozum, nie zaprowadzi nas daleko. Człowiek bez Boga żyje jakby w chaosie, sam siebie zatraca. Wiara w nieskończone piękno i dobroć dodaje w każdym momencie siły. Wielokrotnie człowiek w swoim życiu przeżywa chwile załamania i gdyby nie pomoc sił wyższych, nie potrafiłby sobie poradzić. Zatem życie bez Boga nie jest możliwe. Im głębsza wiara, tym ludzie okazują mniej stresu w sytuacjach, które stresy generują. Nie przejmują się możliwością zrobienia błędu, ale też nie zwracają uwagi, gdy go popełniają. Co więcej, im mniej błędów popełnią, tym większe prawdopodobieństwo, że w ogóle ich nie dostrzegą. Z badań wynika, że religia uspokaja wierzących i czyni ich mniej zestresowanymi w obliczu popełnianych błędów, ale i w obliczu nieznanego.,,papież nienawidzi uczonych i lęka się ich albowiem nie podlegają mu na mocy ślubowania. Nie jest to pełna goryczy refleksja bojownika nauki, lecz myśl Pascala. Wspaniały chrześcijanin i genialny uczony wyraził w ten sposób rozdarcie chrześcijańskiego sumienia w obliczu fundamentalnego dylematu wyłaniającego się w związku z poszukiwaniem prawdy. Kiedyś uważano powszechnie, że nauka stara się odpowiedzieć na pytanie,, jak, a filozofia i religia zajmują się pytaniem, dlaczego, chociaż w rzeczywistości chodzi o dwa oblicza tej samej prawdy. Złudzenie jest mniemaniem, że można odpowiedzieć na jedno, nie odpowiadając na drugie. Czy można wyjaśnić, jak działa zegarek, jeśli się nie wie, do czego służy? Człowiek ma tylko dwie drogi, którymi może podążać, szukając odpowiedzi na podstawowe pytania. dzi. Prawdziwy powód jest taki, że kiedy ludzie przyznają, że Bóg istnieje, muszą także zdać sobie sprawę ze swojej odpowiedzialności przed Bogiem i z tego, że potrzebują Bożego przebaczenia (List św. Pawła do Rzymian 3:23, 6:23). Jeśli Bóg istnieje, jesteśmy przed nim odpowiedzialni za nasze czyny. Jeśli Bóg nie istnieje, możemy robić co chcemy, nie martwiąc się, że Bóg nas kiedyś osądzi. Myślę, że to dlatego teoria ewolucji jest tak popularna w naszym społeczeństwie. Jest ona alternatywą wiary w istnienie Boga. Fakt, że wielu ludzi wręcz agresywnie zaprzecza, że Bóg istnieje, jest argumentem na istnienie Boga. Moim zdaniem to od nas zależy, czy chcemy żyć w zgodzie z Bogiem czy też bez Niego. Wybór zależy wyłącznie od nas i nikt z nas nie może do tego zmusić. Istnienia Boga nie można ani udowodnić, ani nie można mu zaprzeczyć. Wiara w Boga nie jest krokiem w przepaść, jest raczej wkroczeniem do jasnego pokoju, w którym znajduje się już 90 procent ludzkości. Karolina Szymańska W dzisiejszym świecie, który od swoich sław oczekuje głównie pikantnych szczegółów z życia prywatnego, pytanie w co wierzysz, brzmi zaskakująco intymnie, wręcz zuchwale i przynosi zaskakujące odpowie- 16

17 WIĘKSZOŚĆ ŻYWI SIĘ CHŁAMEM Bylejakość w XXI wieku spotykamy na każdym kroku. Istnieje zarówno w naszym życiu prywatnym, jak i w mediach. Ludzie w coraz mniejszym stopniu wymagają od siebie wykształcenia, kontaktu ze sztuką, zadowala ich komercyjna muzyka rozpowszechniana przez topowe rozgłośnie radiowe. Myślę, że zjawisko zwane bylejakością pojawiło się we współczesnej kulturze masowej, dlatego że tak jest ludziom łatwiej. Muzyka wpadająca w ucho, bez żadnego przekazu, dzięki temu jest zrozumiała dla wszystkich. Zazwyczaj są to żywe, wesołe piosenki o imprezach, o miłości lub smutne, dołujące kawałki o nieszczęśliwym zakochaniu. Ludzie wykonujący taką muzykę skupiają się na swojej karierze w mediach, ich menedżerowie dbają o ich udział w reklamach i programach rozrywkowych. Twórczość gwiazd zazwyczaj zmienia się wraz z nadejściem nowego trendu muzycznego, bo wiadomo, że muszą być na czasie. Niestety, mało osób w ogóle się orientuje, że prawdziwej muzyki nie usłyszymy w popularnych stacjach radiowych. Często, żeby dotrzeć do tej mniej komercyjnej części sceny muzycznej, trzeba poserfować w internecie, co jest czasochłonne, szczególnie kiedy się nie wie, od czego zacząć. Może właśnie dlatego ludzie idą na łatwiznę i zadowalają swój słuch radiowym chłamem. Z przykrością stwierdzam, że telewizję również opanowała bylejakość. Aktor lub aktorka, która/ry zagrała/ł w jakimś serialu, uważna/ny jest za wielką gwiazdę, a często taka osoba nie jest nawet po studiach aktorskich. Te osoby pokazują się w wielu programach rozrywkowych czy tzw. telewizji śniadaniowej. Takie programy często prowadzone są przez nieprofesjonalnych, nieśmiesznych i nie najlepiej wypowiadających się dziennikarzy, którzy rozmawiają ze swoimi sławnymi gośćmi na nieciekawe tematy. Zazwyczaj treść wywiadów nie dotyczy twórczości słynnych rozmówców. Serialowe gwiazdy i popowe piosenkarki oraz piosenkarze są bohaterami kolorowej prasy, wktórej częściej możemy przeczytać o ich romansach, programach, w których biorą udział i o wywołanych przez te osoby skandalach niż o ich muzyce, serialu czy filmie. Niestety, ostatnio panuje moda na pisanie książek, dlatego wszystkie znakomitości piszą książki. O wychowaniu dziecka, z przepisami i z wieloma poradami, jak żyć. I takie książki są częściej kupowane przez społeczeństwo niż prawdziwa literatura! Uważam, że dobrym przykładem bylejakości jest Krzysztof Ibisz. Prezenter telewizyjny, który poddał się operacjom plastycznym i z uporem wmawia wszystkim, że to nieprawda, iż to tylko zdrowy tryb życia. Tak naprawdę media mają wgląd w całe jego życie. Dla mnie jest bardzo sztuczny w tym, co robi. Mam szczerą nadzieję, że już niedługo świat otrząśnie się z tej całej bylejakości i zacznie odróżniać dobre rzeczy od kiczu i tandety. Michał Bałdys 17

18 Byle jak, byle szybko W dzisiejszych czasach ludzie są zabiegani, zapatrzeni w siebie i w swoje własne potrzeby, często zapominając o pewnych wartościach. Ludzie udają innych, wypowiadają się bez zastanowienia, często tego żałując. Tadeusz Różewicz poruszył w swojej twórczości poważny, współczesny problem bylejakośd. Byle jaki Gustaw przemienia się w byle jakiego Konrada/ byle jaki felietonista w byle jakiego moralistę/ słyszę jak byle kto mówi byle co do byle kogo/ bylejakośd ogarnia masy i elity ale to dopiero początek. Uważam, że problem ten dotyczy każdego z nas. Dobrym przykładem są zadania domowe odrabiane przez uczniów byle jak. Mateusz Janusz Kartka z pamiętnika nastolatki Drogi Pamiętniku!! Ostatnio dookoła mnie dzieje się tyle okropnych rzeczy. Rozwodzą się idealne małżeństwa, z pozoru szczęśliwi ludzie odbierają sobie życia. Kilka dniu temu na mojej ulicy wydarzył się wypadek. W jednym z domów ulatniał się gaz. Zginęła 14- letnia dziewczynka i jej matka. Obydwie były znane mi jedynie z widzenia, jednak postanowiłam pójść na pogrzeb. Po ceremonii pogrzebowej przyglądałam się klęczącemu nad grobami mężczyźnie. Jakiś czas zajęło mi rozpoznanie go. To właśnie był ojciec i mąż tragicznie zmarłych. Po chwili zamyślenia przeżegnał się i z mokrymi od łez policzkami odszedł za żałobnie ubranym tłumem rodziny, przyjaciół, znajomych, kolegów ze szkoły. Gdy tak na niego patrzyłam, przypomniałam sobie, że ani razu nie widziałam tej rodziny w kościele, i że w okolicy ludzie ci uważani byli za ateistów. Mimo to pogrzeb miał charakter katolicki. Właśnie wtedy uświadomiłam sobie, że życie bez Boga jest niemożliwe. Kiedy człowiek, nawet niewierzący, przez całe życie jest pozostawiony samemu sobie z problemami, Bóg staje się jedyną instytucją, z którą można porozmawiać. Podobnie jest, gdy nasze dni zbliżają się ku końcowi, wtedy zaczynamy się zastanawiać, co będzie dalej. To właśnie w momentach trwogi dopada nas taka refleksja. Wers życie bez Boga nie jest możliwe napisany przez Tadeusza Różewicza jest potwierdzeniem myśli z dzieła Henryka Sienkiewicza Quo vadis, w którym wiele osób nie tylko poświęca, lecz nawet oddaje swoje życie za Boga i wiarę. Jednak największym tego świadectwem jest Biblia napisana przez samego Boga. Wielu ludzi próbuje podważyć to stwierdzenie. Jednak oni przynajmniej raz w życiu zwrócili się do Boga o pomoc. Człowiek jest tak skonstruowany, że potrzeba mu wiary w coś nadprzyrodzonego, coś co może okazać się jego ostatnią deską ratunku. Gabrysia Pisarczuk 18

19 MADE IN CHINA Współczesna bylejakość kojarzy mi się z Chinami jako fabryką świata. Wszystkim znany jest napis Made in China, pod którym kryje się wiele znaczeń. Z jednej strony produkty z tego kraju są tandetą, ale z drugiej to najbardziej zaawansowany technicznie kraj na świecie. Po pierwsze, to właśnie tam prowadzone są badania nad rozszczepianiem jądra atomu w celu uzyskania energii, a po drugie, jest tam najszybsza kolej na świecie (zaraz za Polską). Przejdę teraz do telewizji, w której bylejakość jest na porządku dziennym - wiadomości narzucające opinie i nudna polityka. Chociaż oglądanie seriali to wspaniały pomysł, jeśli nie można ze sobą nic zrobić, wszystko, łącznie z robieniem doświadczeń na żabach, jest lepsze od zanudzenia się na śmierć. Kolejna sprawa to serwis internetowy pudelek. Portal ten na pewno nie jest przeznaczony dla osób z dwucyfrowym ilorazem inteligencji. Polega on na publikowaniu wymyślonych informacji przez dziennikarzy abstrakcyjnej gazety Fakt w przerwie na kawę. W literaturze również znajdzie się przykład tandetności i niedbalstwa. Moim zdaniem te niechlubne kryteria spełnia wiersz But w butonierce Brunona Jasieńskiego. Szczerze powiem, że nie jestem zwolennikiem futuryzmu i cały ten kierunek artystyczny jest dla mnie po prostu bylejaki, ale ten wiersz jest wyjątkowy, jak zespół Feel. Próbując go zrozumieć, słyszę dość niezrozumiałe dla ucha dźwięki, bardzo oryginalne. Jednak gdy się przyjrzeć bliżej, dostrzegamy brak talentu i bzdury wywołujące antypatię. Współczesna powierzchowność otacza nas z każdej strony. Ciężko mi zrozumieć, na jakiej podstawie działają opisane wyżej wszystkie środki masowego przekazu, dlatego z niecierpliwością czekam, aż ogłoszą swoją upadłość. Wtedy chociaż trochę uwolnilibyśmy się od bylejakości... Maciej Flis 19

20 BÓG JEST ODSKOCZNIĄ To, jak bardzo wierzymy w Boga, jest związane z tym, jak żyjemy. Jeżeli cierpimy, czekając na lepsze czasy, łatwiej jest nam znosić ból, gdy wiemy, że dostaniemy za niego nagrodę. Wiara jest też nadzieją na to, że kiedyś nastąpi sprawiedliwość i my, jako biedni, chorzy trafimy w jakieś dobre miejsce, a źli ludzie będą wiecznie pokutować. Wszystkie wyznania opierają się na obietnicy zbawienia. Myślę, że właśnie z tego powodu w czasach wojny o wiele więcej ludzi wierzy niż wówczas, gdy żyjemy w dobrych warunkach na wysokim poziomie, zarabiamy pieniądze i nie mamy żadnych problemów. Bóg jest odskocznią od obecnego świata, bo utożsamiamy Go ze sprawiedliwością i radością. Według mnie życie bez Boga nie jest możliwe. Od zawsze człowiek chciał wyjaśnić, skąd się wziął się na tej planecie i co będzie po śmierci. Dlatego właśnie najpierw wychwalał słońce czy drzewa, a potem szukał Boga, który najbardziej mu odpowiadał. Dziś możemy spotkać wielu ateistów, ale każdy z nich ma przecież jakąś teorię dotyczącą świata. Może wierzyć, że nasze życie to zasługa wyłącznie natury. Niestety, są również ludzie, dla których bogiem są np. pieniądze. Według mnie wiara pomaga nam podejmować decyzje, jak należy żyć, co powinniśmy robić, a czego unikać. W wielu lekturach możemy odnaleźć motyw wiary. Dobrym przykładem jest Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego. Możemy odnaleźć w nim wiele fragmentów dotyczących modlitw, często w czasie zrzucania bomb, kiedy ludzie powierzali się Bogu i mieli nadzieję, że ich ocali lub zbawi. Inną lekturą, która przedstawia nasz stosunek do wiary jest książka pt. Za pięć godzin zobaczę Jezusa" J. Fescha. Opowiada o mężczyźnie skazanym na karę śmierci. Dopiero w więzieniu nawraca się, bo wie, że teraz tylko na Boga może liczyć. Wydaje mi się, że na każdym kroku spotykamy ludzi, którzy nie potrafią żyć bez Boga. Niezależnie od tego, w jakiego boga wierzymy, pomaga nam to przetrwać trudne chwile i wierzyć w lepszą przyszłość. Aleksandra Bławuciak 20

21 W ŚWIECIE BIG BROTHERA Nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy życie bez Boga jest możliwe czy niemożliwe? Sam autor tych słów nie zajmuje zdecydowanego stanowiska. Żyjemy w świecie wolnym, pełnym tolerancji, w którym obydwie postawy są akceptowane i tylko od nas zależy wybór drogi, którą będziemy wędrować. Czy życie bez Boga jest możliwe? Oczywiście tak, a dowodem są dzisiejsi młodzi, którzy sprawiają wrażenie, że w życiu najważniejsze są przyjemności, sława, luksus i pieniądze. Ciągła potrzeba bycia piękniejszym, bogatszym, popularniejszym powoduje, że ludzie zachowują się tak, jakby nie znali Boga i jego nauki. Znane programy telewizyjne, np. Big Brother, Top Model pokazują, że warto ponieść każdą cenę, żeby stać się słynnym, nawet jeśli przekracza to granice etyki. Życie bez Boga może wydawać się prostsze, ponieważ nie jest obarczone zasadami inakazami religii. Człowiek niewierzący ma więcej swobody, nie jest obciążony żadnym grzechem, jest przekonany, że wszystko zawdzięcza tylko sobie. Takie życie dla wielu jest atrakcyjniejsze. Czy życie bez Boga jest niemożliwe? Oczywiście tak, a dowodem osoby, które zaufały Panu i wpuściły Go do swojego serca. Wiara w Boga pozwala zachować optymizm, ponieważ daje pewność, że wszystko, co się w naszym życiu dzieje, ma sens i dzieje się z woli Bożej. Przykładem człowieka bezgranicznie ufającego Bogu jest Hiob, który mimo iż stracił wszystko - zdrowie, rodzinę, majątek - nie wyparł się swojej wiary, za co został przez Boga wynagrodzony. Innym przykładem może być Jan Kochanowski, który po utracie córeczki, Urszuli, zaczął wątpić w dobroć Pana i Jego istnienie, a jednak udało mu się odzyskać wiarę. Wydaje się, że we współczesnym świecie jest miejsce dla tych, którzy nie wyobrażają sobie życia bez Boga, jak i dla tych, którzy nie wyobrażają sobie życia z Bogiem. Klara Rozpondek 21

22 RODZINA, ACH RODZINA Mieszkam tutaj. Byle jakie osiedle otoczone przez obojętnych ludzi. Każdy z tym samym grymasem na twarzy. Myślą o jakiś problemach, które dotyczą tylko ich, bo po co myśleć o innych. Robią zakupy w pierwszym lepszym sklepie, kupują cokolwiek i idą do kasy ale do której? Czy to ważne... do tej najbliżej. W tej bylejakości wracają - matki do córek, ojcowie do synów, żony do mężów, mężowie do żon. Bez uśmiechu, przecież nie ma na to czasu. Nadchodzi pora obiadu, każdy je w innym pokoju, tata w salonie, bo musi obejrzeć wiadomości, córka w swoim pokoju, przy komputerze, a mama w kuchni, bo koniecznie musi posłuchać audycji My kobiety XXI wieku. Po wspólnym posiłku, każdy wraca do swoich zajęć. Żona jest tak bardzo zapracowana, zajęta i zmęczona, że nie ma czasu na jakąkolwiek pogawędkę z mężem, bo przecież jego nie obchodzą damskie problemy. Mąż zafascynowany rozgrywkami UEFA nie wytłumaczy synowi matematyki, bo przecież to taki prosty przedmiot, każdy go rozumie. Córka nie pomoże mamie przy pieczeniu ciasta, przecież musi przeglądać strony internetowe z najnowszymi trendami. Syn nie porozmawia z ojcem, bo on go nie rozumie, nigdy go nie rozumiał i na nic mu nie pozwala. Każdego ogarnia stan bylejakości, aż przychodzi moment, kiedy trzeba porozmawiać. Matka dzwoni po pogotowie, córka płacze w kącie, ojciec w nerwach próbuje ocucić syna, niestety, to na nic. Pogotowie oznajmia zgon. Dlaczego to zrobił? Przecież miał dopiero 16 lat, całe życie przed nim. Ojciec pomagał mu w nauce, matka zawsze była uśmiechnięta, a jego siostra była wzorową nastolatką. Mąż przekrzykuje się z żoną, jedno zwala na drugiego, zero porozumienia. Czy tak trudno było uwolnić się od bylejakości? Karolina Zemełko 22

23 NIE BĄDŹ OBOJĘTNY! Tadeusz Różewicz napisał: Słyszę jak byle kto, mówi byle co do byle kogo. Bylejakość ogarnia masy i elity." Bardzo dziwne to stwierdzenie, ale jeśli się nad nim pochylimy, to trudno będzie się z nim nie zgodzić. Bylejakość dzieli ludzi na dwie części - tych, który robią wszystko byle jak i tych wartościowych, którym nie przychodzi do głowy zrobić coś szmelcowato. Byle jak uczniowie robią zadania domowe, byle jak jemy, byle jak pracujemy, byle jak słuchamy, byle kogo wybieramy do Sejmu, na byle kogo głosujemy. Młodzież mówi byle co, coś wrzaśnie, coś przeklnie, nic mądrego nie powie. Pierwszy temat z brzegu, o którym wszyscy słyszeli -katastrofa pod Smoleńskiem. Temat ciągle żywy w mediach i w naszych głowach. Byle jak lecieli piloci, byle jak przygotowani, z byle jakimi informacjami I kolejny temat: kierowca TIR-a byle jak chciał zrobić swoją pracę. I proszę, mamy efekt: zerwana trakcja kolejowa, sześć słupów obalonych! Takich tematów można przytoczyć wiele, np. byle jak posprzątane budynki czy chodniki. Dla mojej bylejakości znajdzie się usprawiedliwienie. Chory pies, budzik nie dzwonił, spóźniony autobus. Swoją bylejakość zawsze jakoś usprawiedliwisz, dla cudzej nie masz litości. Zrobić coś dla odmiany dobrze? Okay. Ale po co mam się męczyć? Kto mi to wynagrodzi? Odpowiadam: szacunek. Szacunek, ale jaki, niby kogo? Ludzi szacunek mówię - oni cię wtedy postawią wyżej, ponad poprzeczkę bylejakości. Świat będzie dla ciebie lepszy, ludzie będą cię szanować, podziwiać. Nie bądź obojętny na bylejakość! Bądź kreatywny. Każdy ci to powie. Ale przecież to byle kto, który mówi byle co, więc po co go słuchać? Bo zostaniesz byle kim, ale to już twój wybór... Łukasz Drewniak LUDZIE STWORZYLI TAK ŚWIAT Słowa napisane przez Tadeusza Różewicza: Słyszę jak byle kto mówi byle co do byle kogo. Bylejakość ogarnia masy i elity na pewno w dzisiejszych czasach są pierwszoplanowym problemem. Ludzie, jak i cała rzeczywistość, bardzo się zmienili w ostatnich kilkunastu latach, i to nie na lepsze. Myślę, że w głównym stopniu przyczyniło się do tego co bardziej popularne spożywanie alkoholu, szczególnie przez młodzież nieletnią, jak również narkotyków, papierosów, dopalaczy i innych świństw. Młodzi ludzie myślą, że biorąc używki, zapomną o całym świecie i uciekną od problemów. I tutaj się mylą. Amfetamina i inne dziadostwa nie rozwiązują problemów, one je odkładają na później lub wręcz pogłębiają. Duży problem stanową dilerzy narkotyków, którzy chcąc sprzedać swój towar, kuszą coraz młodsze osoby. Ludzie, którzy takie coś biorą, bardzo często się uzależniają, co przekłada się na ich naukę, zdobywanie wiedzy oraz późniejsze życie. Przez to powstaje takie społeczeństwo, w którym ludzie na siebie przeklinają i zaczynają bójki o takie sprawy, które mogliby spokojnie załatwić między sobą w kulturalnej rozmowie. Niemało jest również złodziejaszków i gangsterów, którzy jeżdżą czarnymi BMW i porywają bądź też zabijają ludzi bez żadnego wahania. Moim zdaniem Tadeusz Różewicz zasygnalizował najważniejszy problem dzisiejszego zniszczonego świata, który stworzyli ludzie. Karolina Gołębiowska 23

24 OD NAS ZALEŻY PRZYSZŁOŚĆ ŚWIATA Słyszę jak byle kto mówi byle co do byle kogo/bylejakość ogarnia masy i elity. Uważam, że w tym stwierdzeniu jest wiele prawdy. Tadeusz Różewicz, pisząc te słowa, porusza bardzo ważny problem współczesnego świata. Mówi o bylejakości, która jest wszechobecna w czasach, w których żyjemy. Pierwszym przykładem może być marna jakość produktów, którymi jesteśmy zalewani. Masowo produkowane przedmioty codziennego użytku, które napływają do nas np. z Chin, często produkowane są po jak najniższych kosztach. Co za tym idzie, jakość wykonania pozostawia wiele do życzenia. Choćby sprzęt elektroniczny. Dawniej produkowany był w mniejszych ilościach, ale starczał na lata użytkowania. Współcześnie produkowane są ogromne ilości wszelkiej maści urządzeń elektronicznych, lecz po kilku latach trzeba je wymieniać na nowe. Idzie się na ilość, a nie na jakość. Następnym przykładem jest bylejakość programów serwowanych w telewizji, przede wszystkim bezmyślne kopiowanie różnych programów rozrywkowych z Zachodu, gdzie celebryci pokazują, jacy to oni są wszechstronnie utalentowani czy inne reality show, w których ludzie dla kilku minut sławy zrobią wszystko. Włączając telewizor, nie trzeba długo szukać, żeby znaleźć przykłady bylejakości. Ciekawe programy zazwyczaj są nadawane w późnych godzinach nocnych. Współczesny rynek muzyczny też pozostawia wiele do życzenia. Często promowani są artyści z dość miernym talentem, ale dobrze prezentujący się w mediach, na których można zarobić pieniądze. Muzycy z prawdziwym talentem i zdolnościami pozostają w cieniu i słuchają ich tylko koneserzy. W radiu coraz trudniej znaleźć stacje, w których prezentowana jest muzyka na przyzwoitym poziomie. Przykłady bylejakości w środkach masowego przekazu można wymieniać bez końca. Nie chcę przez to powiedzieć, że lepiej nie włączać telewizora, nie czytać gazet czy nie słuchać radia. Trzeba tylko sensownie dobierać to, co czytamy czy oglądamy i weryfikować informacje, które do nas docierają. Ciągły pośpiech, w którym żyjemy, także wpływa na bylejakość, która nas ogarnia. Ludzie wiecznie gdzieś się spieszą. Jedzą więc byle jakie jedzenie, kupione byle gdzie. Często swoją pracę wykonują byle jak, żeby jak najszybciej skończyć i jak najmniej mieć na głowie. Przecież trzeba jeszcze zrobić zakupy, wyprowadzić psa i odebrać dzieci z przedszkola. Kolejnym przykładem może być polska polityka. Nie chciałbym jednak zbytnio zagłębiać tego tematu, ponieważ nie jestem w tej dziedzinie ekspertem, widzę jednak jak nasi urzędnicy oraz posłowie, zamiast robić coś dla naszego kraju, wiecznie się kłócą i tylko wypłacają sobie coraz wyższe pensje. Wieczne konflikty między partiami politycznymi źle wpływają na sytuację w państwie. Żeby dostać się do lekarza specjalisty, często trzeba czekać miesiącami. Dezorganizacja oraz ciągłe opóźnienia pociągów PKP... Przykłady można mnożyć w nieskończoność. Sądzę, że w dzisiejszym świecie jesteśmy otoczeni bylejakością. Myślę, że każdy z nas powinien czuć się odpowiedzialny, aby ten stan rzeczy zmienić. To od nas młodych ludzi zależy, jak ten świat będzie wyglądał w przyszłości. Dawid Pietkiewicz 24

25 PO CO JEST ŚWIAT?,,Życie bez Boga jest możliwe/życie bez Boga jest niemożliwe. Ten bardzo mądry cytat znajduje się w wierszu słynnego poety pod tytułem pod tytułem,,bez. Fragment niby tak prosty, krótki, a jednak ma w sobie coś, co zmusza nas do refleksji. Odpowiedzi na zajmujący zaledwie dziesięć słów urywek szukają nie tylko filozofowie, ale również zwykli ludzie. Osobiście uważam, że życie bez Boga jest niemożliwe. Gdyby nie było Boga, wiary, to nic by nie istniało. Mnie, ciebie, świata, nikogo. Ludzie nie wiedzieliby, czym tak naprawdę mają kierować się, jaki jest główny sens życia. Co to jest zło, dobro, dekalog, co to znaczy rodzina, miłość czy nadzieja? Człowiek musi wierzyć, że podlega komuś, bo przecież gdyby tak nie było, życie nie miałoby sensu. Jeżeli tak nie jest, to po co są ludzie? Po co świat? Niestety, człowiek zazwyczaj dojrzewa do tego, gdy zbliża się jego koniec. Dzieci, idąc do pierwszej komunii świętej, w większości nie zdają sobie tak naprawdę sprawy z tego, co to jest wiara, Bóg. Młodzież uważa, że jest mądrzejsza, tłumacząc, że to wszystko to wymysły starszych ludzi. Młodzi dorośli, wstępując w związek małżeński, są w pełni świadomi tego, iż jest to decyzja na całe życie, a pomimo tego decydują się na tak poważny krok, a potem są rozwody. W powieści Fiodora Dostojewskiego pod tytułem,,zbrodnia i kara występuje wątek religijny. Sonia to córka degenerata i prostytutka. Jednak nie jest przesadą nazwanie jej świętą. Bohaterka głęboko wierzy w zbawczą moc Biblii. I to właśnie ona ze swoją niezachwianą wiarą w Boga zwycięży. Zapowiedź zmartwychwstania Raskolnikowa dobrze oddaje przywoływana przez nią przypowieść biblijna o wskrzeszeniu Łazarza. Raskolnikow natomiast jest ateistą. Nie interesuje go Bóg. System moralny Rodiona jest zaprzeczeniem chrześcijańskiej etyki - wedle niego można zabijać ludzkie wszy, które stoją innym na drodze. Buntuje się przeciw Bogu, próbując stworzyć świat bez Niego, gdzie wszystkie prawa ustanawia człowiek. Raskolnikow wyznaje kult rozumu i chłodnej inteligencji. Ze swoimi ideałami i pozycją społeczną bohater jest z góry skazany na niepowodzenie, zwłaszcza wtedy, gdy ratunku szuka w indywidualistycznej filozofii. Rozum prowadzi bohatera na manowce. Widać wyraźnie, jak ateizm przeplata się z postulatami religii chrześcijańskiej; w ostateczności zwycięża to drugie, tylko wiara i nawrócenie są w stanie uratować człowieka, pomagają mu odnaleźć drogę, odzyskać utraconą godność, nadać sens jego życiu i cierpieniu. Sonia, choć pohańbiona przez zawód, jaki wykonuje, jest uosobieniem czystości i niewinności. Równowagę duchową zapewnia jej głęboka wiara w Boga. Raskolnikow powoli dojrzewa do przemiany przede wszystkim pod wpływem Sonii i lektury ewangelii. Jego przełom ma charakter mistyczny bohater, który dotąd hołdował prawom rozumowym, zetknął się z czymś, na co rozum nie daje odpowiedzi objawioną wiarą. Prawda wiary okazuje się silniejsza od prawdy rozumu. Mam nadzieję, że przybliżyłam choć w części to, iż Bóg dla człowieka jest bardzo ważny, że jest częścią każdego człowieka, jego życia. Chce dla nas jak najlepiej, nie zważając na to, kim jesteśmy i co robimy. Tak naprawdę nie widzimy Go, ale jeżeli ktoś chce i naprawdę w niego wierzy, to może go dostrzec w każdym żyjącym stworzeniu na naszej planecie. Natalia Oleksy 25

26 WIRÓWKA BYLEJAKOŚCI Tadeusz Różewicz zwraca uwagę na bylejakość, która ogarnia masy i elity. Żyjemy w czasach, w których dobra materialne mają dla wielu ludzi największe znaczenie. Tracimy entuzjazm do wykonywania choćby najmniejszych czynności. Jak przy minimum wysiłku zasłużyć na przyzwoite stopnie w szkole? Oczekujemy znakomitych wyników, wykonując zadania w sposób niedbały. Rodzi się minimalizm. Zastanawiamy się, jak zaoszczędzić sobie zbytniego trudu. Nasze podejście do sprawy traktujemy obojętnie. Jeśli będziemy nijako podchodzić do życia, to stracimy swoją świetność, swoje własne ja. Niełatwo będzie nam wyjść z wiru bylejakości, gdyż spowoduje on nie tyle straty odwracalne (złą ocenę możemy poprawić), ale utrwali w naszej świadomości minimalizm i zuboży nasze życie. We współczesności wiele rzeczy nas przytłacza, co wpływa na jakość wykonywania obowiązków. Świat staje się szary, bezbarwny. Tracimy chęci, nadzieję i chcemy przeżyć nasze życie szybko i bezboleśnie, unikając problemów, zadając sobie jak najmniej trudu. O bylejakości wspomina nie tylko Tadeusz Różewicz, ale także inni pisarze, np. Aleksander Czartoryski w wierszu Ulubienica Adama czy Bolesław Leśmian, opisując Bałwana ze śniegu. Hania Kmieć- co będzie po życiu? Cofnijmy się do czasów, w których ludzie nie potrafili wymówić swoich myśli, nosili na sobie futra zabitych własnoręcznie zwierząt, kiedy nie znano przypraw ani naczyń, a kamień był podstawą przetrwania. Wtedy zjawiska atmosferyczne były niepojętą siłą, którą przypisywano bogom. Tak tłumaczono to, czego się bano i nie znano. Dla własnych potrzeb ludzie tworzyli bogów, dopasowując ich do zjawisk z życia materialnego. Jednym zdaniem można stwierdzić, że prymitywni ludzie istnienie boga rozumieli jako sposób objawiania się wyższej siły, decydującej o losie zwierząt, roślin i ludzi. Podam przykład z nieco późniejszych czasów, gdy zaczęły powstawać mity. Ludzie nadali imię bogu mórz i oceanów, Hadesem nazwali boga od podziemnych piekieł, bóg piękna to Apollo, a górę Olimp oddali we władanie m.in. bogini Hery. Tamtejsze społeczeństwo wierzyło w swoich bogów, oddając im cześć, sławiąc ich i podziwiając.,,na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Tak mówi Biblia pisana ręką człowieka. Księga mówi o tym, iż Bóg jest twórcą świata. Opowiada o stworzeniu przez niego naszej Ziemi, na której żyjemy i całego kosmosu. Relacjonuje oddzielenie lądu od morza oraz stworzenie nocy i dnia. Mówi, że to Bóg powołał do życia rośliny, zwierzęta, bakterie, słońce i księżyc.,,stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Cytat ten udowadnia, że Bóg jest stwórcą człowieka, że stworzył go na swoją podobiznę i z miłości osadził w raju. To umacnia nas w twierdzeniu, że Bóg jest w postaci ludzkiej. Biblia jest przykładem niemożliwości nieistnienia Boga, ponieważ jest On jakby autorem książki. Moim zdaniem Bóg jest niezbędny każdemu człowiekowi do życia. W dzisiejszych czasach wiele rzeczy da się naukowo wytłumaczyć i sprawdzić. Mamy większe możliwości, szersze horyzonty. Żyjemy w świecie wyjaśnionym przez naukowców, fizyków i materialistycznych myślicieli. To jednak nie znaczy, że na wszystkie pytania znamy już odpowiedzi. Wiele nurtujących nas problemów nie znajduje logicznego wytłumaczenia i to właśnie z takimi pytaniami zwracamy się do Boga. Sądzę, że każdy z nas ma wątpliwości i różne komplikacje, które uprzykrzają życie. Niektórzy otwarcie dzielą się tym z bliskimi, inni przemilczają, woląc stłumić to w sobie, a pozostali kierują się w stronę swojego boga. Myślę także, że ludzie, którzy szczerze przy znają się do tego, iż nie wierzą w istnienie boga, prędzej czy później pójdą do kościoła, siądą w jednej z ławek i zaczną się modlić, prosząc o przebaczenie. Zmusi ich do tego strach, zwyczajny strach prze śmiercią, a dokładnie przed tym, co będzie po 26

27 życiu na ziemi. Tylko naprawdę silni ludzie, którzy mają w sobie dużo wytrzymałości psychicznej, a przede wszystkim odwagi, potrafią wyrzec się Boga. Tacy ludzie najczęściej odbierani są w społeczeństwie jako nienormalni lub chorzy. Według mnie takiemu człowiekowi, szczególnie człowiekowi w podeszłym wieku, może pomieszać się w głowie. Emilia Lepianka 27