założeń zasady rozwoju zrównoważonego tj. m.in.

Transkrypt

1

2 Marzena ZAJĄCZKOWSKA 38 PROJEKTOWANIE WEDŁUG ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU W WIELKIEJ BRYTANII. PROJEKT OSIEDLA - 13 MIESZKAŃ, 14 DOMÓW I SKLEPU PRZY HELTAWATE W PETERBOROUGH, CAMBRIDGESHIRE. założeń zasady rozwoju zrównoważonego tj. m.in. Projekt osiedla utrzymany jest w charakterze architektury tradycyjnej. Ściany zaprojektowano jako trójwarstwowe (bloczek betonowy, izolacja Celotex oraz cegła), dające odpowiednią izolacyjnośc przegród. Dach zaprojektowano tak, aby nachylenie połaci południowych i południowozachodnich osiagnęło 33stopnie, aby jak najlepiej akomodować panele fotowoltaiczne, wykorzystujące energię słońca do produkcji energii elektrycznej. 38 Mgr inż. Architekt 142

3 Kodeks wyznacza nowe standardy efektywności energetycznej i zasady zrównoważonego rozwoju, a także stanowi o koniecznych zmianach w projektach i wykonawstwie w kierunku ograniczania szkodliwego oddziaływania na środowisko. Kodeks bazuje na Eco Homes i został wprowadzony w kwietniu 2007r. w Anglii i stał się obowiązującym dla nowo-powstających budynków w maju 2008r. Zmiany przepisów budowlanych wpłynęły na inne podejście Architektów do planowania przestrzeni i bardziej szczegółowego projektowania budynków. Owe zmiany mają przede wszystkim na celu doprowadzenie do znaczącej poprawy wydajności energetycznej wszystkich budynków w Wielkiej Brytanii zarówno nowo-budowanych, jak i istniejących. 143

4 Również omawiany projekt osiedla Heltwate w głównej mierze został opracowany według powyższego kodeksu. Zakładając jako podstawę wytyczne projektowe zawarte w CSH, projekt otrzymał kod 4, przyznany na podstawie oceny przeprowadzanej według 9 kategorii, ustalonej w 'Code for Sustainable Homes'. 144

5 Poniżej, w tabeli nr 1, widoczne są wszystkie kategorie kodeksu CHS, gdzie M - Mandatory - oznacza obowiązkowy. Zatem, podstawą do uzyskania któregokolwiek z kodów (od 1-6) jest spełnienie przynajmniej tych obowiązkowych elementów. Natomiast w tabeli nr 2, określona jest maksymalna ilośc punktów, jaką można uzyskac w poszczególnej kategorii. Streszczenie kategorii środowiskowych: Kategorie Sprawy Środowiskowe 1. Energia, Emisja CO 2 Dopuszczalny wskaźnik emisji (M) Materiał Budowlany Światło wewnętrzne Miejsce do suszenia Energooszczędny sprzętagd Światło zewnętrzne Niska lub zerowa technologia węglowa Miejsce dla rowerów Biuro 2. Woda Zarządzanie wodą wewnątrz budynku (M) Zarządzanie wodą na zewnątrz budynku 3. Materiały Środowiskowy wpływ materiałów (M) Odpowiedzialne źródło materiałów podstawowe elementy budynku Odpowiedzialne źródło materiałów- Wykończenie elementów 145

6 4. Odpływ wody powierzchniowej Zarządzanie wodami powierzchniowymi od osiedli mieszkaniowych (M) Ryzyko powodziowe 5. Odpady Przechowywanie niemożliwych do przerobienia odpadów i odpadów wtórnych (M) Zarządzanie odpadami (M) Kompost 6. Zanieczyszczenia Potencjał izolacji globalnego ocieplenia (GWP) Emisja NO x 7. Zdrowie i dobre samopoczucie Światło dzienne Izolacja dźwiękowa Prywatna Przestrzeń Lifetime homes Domy na całe życie (M) 8. Zarządzanie Przewodnik użytkownika Rozważenie planu budowy Wpływy miejsc budowy Ochrona 9. Ekologia Ekologiczna wartośc działki budowlanej Ulepszenia ekologiczne Ochrona ekologicznych cech Zmiana ekologicznej wartosci działki Plan Budynku Tabela nr 1- Streszczenie kategorii środowiskowych. Ogólna suma możliwych kredytów, rozważenie czynników i punktów: Kategorie wpływów środowiskowych Kategoria 1 Energia, Emisja CO 2 Ogólna ilośc kredytów w danej kategorii Rozważane Czynniki (procentowy udział punktów) % 1.26 Przybliżona wartośc każdego kredytu Kategoria 2 Woda Kategoria 3 Materiały Kategoria 4 Woda powierzchniowa Kategoria 5 Odpady 6 9.0% % % %

7 Kategoria 6 Zanieczyszczenia Kategoria 7 Zdrowie i dobre samopoczucie Kategoria 8 Zarządzanie Kategoria 9 Ekologia 4 2.8% % % % 1.33 Total 100.0% Tab. 2. Ogólna suma możliwych kredytów, rozważenie czynników i punktów. ilość zużywanej energii oraz racjonalność jej wykorzystania w czasie budowy i po odbiorze budynku, a także emisja CO 2. W konkretnym przypadku omawianego projektu konieczne były obliczenia, dotyczące zamierzonej klasy energetycznej budynków, z zastosowaniem wymaganej Standardowej Procedury Oceny Standard Assessment Procedure SAP [3]. Obliczenia takie wymagały wprowadzenia do programu SAP danych dotyczących formy obiektu, użytych materiałów budowlanych oraz zainstalowanych urządzeń, ponadto rejestracji wyników i dokonanie opisu wniosków. Spodziewane poziomy emisji nie mogły być wyższe niż określone wartości dopuszczalne. Należało również obliczyć współczynnik przenikania ciepła U dla wszystkich elementów budynku. Warunkiem zgodności z przepisami było osiągnięcie niższej klasy emisji CO 2 Budynku Mieszkalnego (Dwelling Emmision Rate, DER), niż dopuszczalna klasa emisji (Target Emmision Rate,TER), obowiązującego Prawa Budowlanego Approved Document Part L1A 2006 [4]. DER i TER określone są w brytyjskim Prawie Budowlanym. Do osiągnięcia kodu 4 należało zdobyć procentową nadwyżkę DER nad TER aż o 44%. 147

8 Druga kategoria projektowa zawarta w Code for Sustainable Homes to ilość ogólnego zużycia wody - celem głównym jest redukcja zużycia wody pitnej. Aby osiągnąć poziom 4 kodu, należało przyjąć maks. 105 litrów zużycia wody na osobę w ciągu doby. Ponadto Asesor musi udowodnić, że ilość ta nie zostanie przekroczona jeszcze na poziomie projektowania. Odbywa się to na podstawie narodowej metody obliczeń - kalkulatora wydajności wody pitnej dla nowych budynków The Water Effi ciency Calculator for New Dwellings, a także w odwołaniu do Building Regulations Part G 2009 [5]. Kolejna kategoria projektowa zawarta w Code for Sustainable Homes to rodzaj zastosowanych materiałów budowlanych i wpływ ich produkcji lub wykorzystania na środowisko naturalne. Przyjęte materiały takie jak naturalne panele drewniane na elewacjach, czy drewniana stolarka okienna przypominają o dbałości o środowisko naturalne. W szczególności też są one oceniane korzystanie, jeśli pochodzą z lokalnych, miejscowych zasobów materiałowych. Następna kategoria to zarządzanie wodami powierzchniowymi oraz ryzyko powodziowe. Celem jest takie projektowanie osiedli mieszkaniowych, aby uniknąć lub zredukować ilość odprowadzenia wód do publicznych kanałów ściekowych, aby uniknąć potencjalnych zalań czy powodzi. W konsekwencji w ramach projektowania konieczne jest przeprowadzenie Flood Risk Assessment [6] Oszacowanie Ryzyka Powodziowego. Piąta kategoria, to określenie ilości i jakości odpadów powstających w wyniku procesu budowlanego i rodzaj zastosowanych urządzeń recyklingu odpadów, jak i zanieczyszczenia w wyniku eksploatacji mieszkania oraz kompost. W projekcie zastosowano Sulo Iceberg Optima, innowacyjny system pojemników podziemnych do gromadzenia i segregacji odpadów. Uwzględniono trzy frakcje odpadów, dla szkła, opakowań, resztek i odpadów biologicznych. Przyjęto pojemniki o pojemnościach 3 m 3, a przy stopniu wypełnienia > 85% mieszczą dużo więcej odpadów niż zwykłe pojemniki i kontenery, a tym samym mogą być rzadziej opróżniane. Kolumna wrzutu, platforma chodnikowa oraz kontener na odpady skręcone są ze sobą śrubami tworząc integralną całość. Podczas opróżniania pojemnika cała jednostka podnoszona jest z betonowego szybu i opróżniana nad pojazdem. Szósta kategoria oceny dot. rodzaju zarządzania obiektem, a w tym stwierdzenie o wypełnieniu kryterium umożliwiającego prawidłowe, możliwie neutralne 148

9 oddziaływanie na środowisko. Kategoria ta należy do nieobowiązkowych kategorii, dlatego w przypadku omawianego projektu nie uwzględniliśmy tych wymagań. Kolejna, siódma kategoria dotyczy możliwego wpływu projektu na zdrowie i dobre samopoczucie mieszkańców. W projekcie zwrócono szczególną uwagę na odpowiednie naświetlanie pomieszczeń, czyli poprawienie jakości życia w domach i mieszkaniach poprzez dobre światło dzienne, a także przez redukcję zapotrzebowania na światło sztuczne. Obliczenia światła dziennego w omawianym projekcie dokonano wg Littlefair (1998) [7]. Ponadto, poprawienie jakości życia uzyskano również przez zastosowanie odpowiedniej izolacyjności dźwiękowej, aby uniknąć przenikania niepożądanych hałasów do pomieszczeń. W projekcie zastosowano Robust Detail [8], odpowiednie rozwiązanie konstrukcyjne, które spełnia również wymogi Approved Document E (2003 Edition)of the Building Regulations (England and Wales) [9]. Do poprawy jakości życia niezbędne jest również zapewnienie zewnętrznej przestrzeni życiowej do użytku prywatnego. W omawianym projekcie uwzględniono balkony o odpowiednio dużym metrażu - na każde mieszkanie przyjęto 3,2m 2. projektowej zawartej w Code for Sustainable Homes, 'Lifetime Homes '[10], czyli projekt musiał spełnić 16 kryteriów na etapie fazy projektowej. Kryteria te mają na celu maksymalizację użyteczności obiektów, zapewnienie wysokiej jakości życia, nie ograniczając innych kwestii, takich jak estetyka obiektu lub opłacalność inwestycji. Projekt spełniając powyższe kryteria wg 'Lifetime Homes' wdrażaja wszelkie wygody dla większości mieszkańców i użytkowników, w tym także, lub przede wszystkim dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich. Wybrane kryteria 'Lifetime Homes: Pierwsze kryterium 'Lifetime Homes dotyczy parkingów. Ogólny wymóg na miejsce parkingowe na osiedlu dot. wymiarów i wynosi 2,4 m szerokości oraz dodatkowe 0,9 m na pas izolacyjny, który jeżeli nie będzie zapewniony od początku, to przynajmniej musi być udostępniony jako pas zieleni na poszerzenie w przyszłości. Drugie kryterium, to łatwy dostęp z parkingu do budynku, który powinien być jak najbliższy i o wyrównanej powierzchni. Jeśli topografia terenu uniemożliwia płaski dostęp, dopuszczalny jest maksymalny spadek 1:12 w pojedynczej pochylni jeśli pochylnia ma długość mniejszą niż 5m lub spadek maks. do 1:15, jeśli pochylnia ma długość od 5-10m oraz 1:20, jeśli jej długość wynosi powyżej 10m. Wejście do budynku musi być podświetlone, a główne wejście powinno być zadaszone. Kolejne kryterium dotyczy komunalnych wejśc, klatkek schodowych i pomieszczeń: schody powinny mieć jednakowe wysokości stopnia, tj. max 17cm, a głębokość stopnia nie powinna być mniejsza niż 25cm; poręcze wychodzące na 30 cm poza schody, a wys. poręczy 90 cm. Wewnętrzne wymiary windy powinny wynosić min. 1,10m x 1,40m, a spocznik przed winda min.1,50m x 1,50m. Wymagana jest dostępność dla wózka inwalidzkiego - powierzchnia o średnicy 1,50m (koło), lub 1,70m x 1,40m (elipsa) - wymagania dot. jadalni i salonu. Salon powinien się znajdować na poziomie wejścia. Pokój sypialny powinien znajdować się w budynku dwukondygnacyjnym na tym samym poziomie co wejście. Omawiany projekt osiedla Heltwate musiał spelnic wszystkie w/w kryteria. 149

10 Powracając do kryteriów CSH, kolejne ósme kryterium zawarte w Code for Sustainable Homes, to ogólne warunki ekologiczne i ostatnie dziewiąte kryterium, to wpływ zamieszkania lub użytkowania na ekosystem, na zachowanie różnorodności biologicznej i przyjazne dla wszystkich zagospodarowanie terenu osiedla. Powyższe kategorie nie należą do obowiązkowych, zatem w projekcie nie uwzględniliśmy tych aspektów, gdyż nie były one konieczne w przypadku kodu 4. Literatura [2] Code for Sustainable Homes, December 2006, Department for Communities and Local Government, London [3] Standard Assessment Procedure (SAP) metodologia obliczania charakterystyki energetycznej budynków mieszkalnych. Obliczenie opiera się na bilansie energetycznym, biorąc pod uwagę szereg czynników, które przyczyniają się do racjonalizacji zużycia energii takich jak: użyte materiały, izolacja termiczna budynku, wentylacja mieszkania, wydajnośc i kontrola systemu ogrzewania, technologia energii odnawialnej. [4] England and Wales: The Building Regulations 2000, Conservation of fuel and power, Approved Document L1A (2006 Edition). [5] England and Wales: The Building Regulations 2000,, Sanitation, hot water safety and water efficiency, Approved Document G (2009 Edition). [6] Flood Risk Assessment - Oszacowanie Ryzyka Powodziowego, przygotowane zgodnie z wytycznymi przewodnika w PPS25. [7] ' Littlefair (1998) BS [8] Robust Details (RDs) - rozwiązanie konstrukcyjne, które spełnia również wymogi Approved Document E (2003 Edition) of the Building Regulations. [9] England and Wales: The Building Regulations 2000, Approved Document E (2003 Edition). [10] 'Lifetime Homes' - powstało w latach 1990, założone przez: Habinteg Housing Association i Joseph Rowntree Foundation. Jest to 16 kryteriów projektowych w odniesieniu do nowych domów. Każde z kryterium przyczynia się do komfortu i wygody domu, włączając zmieniające się potrzeby jednostek i rodzin, na różnych etapach życia. The article discusses the design according to the principles of sustainable development in the United Kingdom to use an example of a small housing project Heltwate in Peterborough, Cambridgeshire. The development of residential, multifamily architecture in the UK according to the principle of sustainable development is possible thanks to the operation of various forms of promotion of new solutions. The promotion is aimed at both investors and designers. The methods of promoting sustainable development projects are mainly systems for the evaluation of projects and buildings, which are subject to buildings arising. The regulations for the design of sustainable development in the UK are contained in the 'Code for Sustainable Homes'(CSH). The Code sets new standards for energy efficiency and sustainable development, and provides for the necessary changes in the projects and construction in the direction of reducing harmful effects on the environment. 150