PRAWO NIERUCHOMOŒCI. Zbiór aktów prawnych. 9. wydanie CHBECK.. Wprowadzenie Mariana Wolanina

Transkrypt

1 E DYCJA S DOWA PRAWO NIERUCHOMOŒCI Zbiór aktów prawnych Wprowadzenie Mariana Wolanina 9. wydanie CHBECK..

2 EDYCJA SĄDOWA Prawo nieruchomości

3 Polecamy inne nasze publikacje z zakresu prawa nieruchomości: PRAWO BUDOWLANE, wyd. 23 Twoje Prawo USTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI, wyd. 12 Twoje Prawo Wprowadzenie Jerzego Siegienia PRAWO BUDOWLANE, wyd. 19 Teksty Ustaw Becka Maciej Tertelis, Joseph Karp, Simon Vieyra ZARZĄDZANIE WARTOŚCIĄ NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH Nieruchomości Sławomir Serafin PRAWO BUDOWLANE Krótkie Komentarze Becka Jerzy Siegień PRAWO BUDOWLANE, Tom 8 Warszawski Zbiór Pism

4 Prawo nieruchomości Teksty jednolite wraz z wprowadzeniem 9. wydanie WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2013

5 Prawo nieruchomości i inne akty prawne 9. wydanie Stan prawny: 2 kwietnia 2013 r. Redakcja: Aneta Flisek Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Informacje wydawcy: Spisy treści poszczególnych aktów oraz tytuły artykułów umieszczone w nawiasach kwadratowych pochodzą od redakcji. Są one, tak jak i przypisy, chronione prawem autorskim. Wydawnictwo C. H. Beck, Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk i oprawa: Totem, Inowrocław ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wstęp Marian Wolanin Wykaz skrótów VII XIII 1. Ustawa o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 115, poz. 741) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości z dnia 14 września 2004 r. (Dz.U. Nr 207, poz. 2108) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego z dnia 21 września 2004 r. (Dz.U. Nr 207, poz. 2109) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości z dnia 7 grudnia 2004 r. (Dz.U. Nr 268, poz. 2663) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie scalania i podziału nieruchomości z dnia 4 maja 2005 r. (Dz.U. Nr 86, poz. 736) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami z dnia 15 lutego 2008 r. (Dz.U. Nr 31, poz. 189) Ustawa o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 169, poz. 1418) Rozporządzenie Ministra Skarbu Państwa w sprawie wzorów rejestrów zawierających dane dotyczące realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 grudnia 2005 r. (Dz.U. Nr 248, poz. 2101) Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 175, poz. 1459) Ustawa o własności lokali z dnia 24 czerwca 1994 r. (Dz.U. Nr 85, poz. 388) V

7 Spis treści 11. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie trybu egzekucji z lokali stanowiących odrębne nieruchomości z dnia 19 grudnia 1994 r. (Dz.U. Nr 136, poz. 710) Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 71, poz. 733) Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z dnia 24 marca 1920 r. (Dz.U. Nr 31, poz. 178) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie szczegółowych informacji oraz rodzajów dokumentów, jakie jest obowiązany przedstawić cudzoziemiec ubiegający się o wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości z dnia 20 czerwca 2012 r. (Dz.U. 2012, poz. 729) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie trybu postępowania i szczegółowych zasad prowadzenia rejestrów nieruchomości, udziałów i akcji nabytych lub objętych przez cudzoziemców z dnia 23 listopada 2004 r. (Dz.U. Nr 255, poz. 2556) Prawo spółdzielcze z dnia 16 września 1982 r. (Dz.U. Nr 30, poz. 210) Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r. (Dz.U. 2001, Nr 4, poz. 27) Ustawa o dodatkach mieszkaniowych z dnia 21 czerwca 2001 r. (Dz.U. Nr 71, poz. 734) Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie dodatków mieszkaniowych z dnia 28 grudnia 2001 r. (Dz.U. Nr 156, poz. 1817) Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 414) Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 93) wyciąg Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 717) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z dnia 26 sierpnia 2003 r. (Dz.U. Nr 164, poz. 1588) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w decyzji o warunkach zabudowy z dnia 26 sierpnia 2003 r. (Dz.U. Nr 164, poz. 1589) Indeks rzeczowy VI

8 Wstęp Marian Wolanin Sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Zbiór przepisów prawnych Nieruchomości Edycja Sądowa przeznaczony jest dla osób zajmujących się szeroko rozumianą prawną problematyką nieruchomości. Zakres ujętych w nim aktów prawnych obejmuje bowiem regulacje niezbędne w codziennej praktyce sądowej oraz w wykonywaniu zawodu przez adwokatów, radców prawnych, rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości, a także pracowników administracji rządowej i samorządowej dokonujących czynności w postępowaniach administracyjnych i cywilnych dotyczących nieruchomości. Zawarte w tym zbiorze akty prawne stanowią również przedmiot codziennej pracy administracji spółdzielni mieszkaniowych, zarządców wspólnot mieszkaniowych i developerów oraz są niezbędne w praktyce notarialnej. Zbiór ten może być także pomocny dla tych wszystkich, którzy są zainteresowani poznaniem podstawowych aktów prawnych z zakresu problematyki nieruchomości rozstrzyganej w procedurach cywilnych i administracyjnych. Praktyczna użyteczność niniejszego zbioru polega więc na zamieszczeniu w nim aktów prawnych normujących problematykę nieruchomości stanowiącą przedmiot większości spraw, których efektem jest nabywanie praw i korzystanie z nieruchomości w ramach nabytych już uprawnień. Edycja sądowa służy ujęciu w jednej publikacji tych wszystkich aktów z zakresu gospodarowania nieruchomościami, które są niezbędne w prowadzeniu postępowań cywilnych i administracyjnych mających na celu ukształtowanie wykonywania praw przysługujących do nieruchomości w sposób wynikający z woli ustawodawcy wyrażonej w tych aktach prawnych. Jedną z konsekwencji konstytucyjnej zasady państwa prawnego jest bowiem tworzenie prawnych ram gospodarowania nieruchomościami, wykluczających stosowanie uznania administracyjnego wszędzie tam, gdzie rozstrzygnięcie danej sprawy powierzone zostało organom administracji publicznej. Służebna rola administracji publicznej polega więc na ustaleniu w konkretnym przypadku spełnienia się prawnie określonych kryteriów do rozstrzygnięcia sprawy w sposób wynikający z obowiązujących przepisów prawa. VII

9 Wstęp Nie zawsze jednak norma prawna odpowiada literalnej treści przepisu aktu prawnego, dlatego stosowanie prawa jest ciągłym dokonywaniem jego wykładni w odniesieniu do konkretnego przypadku. Wykładnia zaś musi uwzględniać miejsce i cel danego przepisu w całym systemie prawa. Często więc dopiero sięgnięcie do innych aktów prawnych pozwala na ustalenie treści normy prawnej służącej rozstrzygnięciu danej sprawy. Jeżeli więc podstawowym narzędziem stosowania prawa jest jego wykładnia, to w sytuacji, gdy w wyniku wykładni ma dojść do ukształtowania wykonywania prawa przysługującego do nieruchomości, ustalenie właściwej treści normy prawnej, jako wynikającej z woli ustawodawcy, dokonywane jest przez sąd lub organ administracji publicznej, w ustawowo określonej do tego procedurze, z udziałem osób zawodowo zajmujących się problematyką prawną nieruchomości. Niniejszy zbiór obejmuje akty prawne dotyczące w szerokim znaczeniu gospodarowania nieruchomościami gruntowymi, budynkowymi i lokalowymi. Nieruchomość jest bowiem specyficznym rodzajem rzeczy, ponieważ stanowi ją część powierzchni ziemskiej, budynek lub wydzielony w budynku na odrębną własność lokal. W potocznym języku przyjęło się twierdzić, że wolność właściciela nieruchomości mierzona jest zakresem jego uprawnień w korzystaniu z tej nieruchomości. O ile więc własność jest prawem o najszerszym zakresie uprawnień w korzystaniu z nieruchomości, mającym nawet konstytucyjną rangę ochrony, to jednak i to prawo podlega ustawowym ograniczeniom w jego wykonywaniu, a nawet może być odebrane dotychczasowemu właścicielowi, bądź też ograniczone w jego wykonywaniu, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony innych wartości konstytucyjnie określonych, w tym zrealizowania celu publicznego albo konieczne dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej oraz wolności i praw innych osób. Konstytucyjnym warunkiem dopuszczalności odebrania prawa lub jego ograniczenia jest przyznanie słusznego odszkodowania. Większość z zamieszczonych w niniejszym zbiorze aktów prawnych określa właśnie takie ograniczenia. Normuje również procedury cywilne i administracyjne, w których dokonuje się oceny dopuszczalności zastosowania tych ograniczeń, a nawet odebrania praw do nieruchomości, niezależnie od tego, czy własność przysługuje podmiotom prywatnym, czy też podmiotom publicznoprawnym. Ujęcie tych aktów prawnych w jednym zbiorze umożliwia zatem systemowe spojrzenie przede wszystkim na procedury służące ocenie dopuszczalności prawnego reglamentowania gospodarowania nieruchomościami i ustanawiania praw służących korzystaniu z nieruchomości. Szczególnym w tym VIII

10 Wstęp zakresie aktem prawnym jest ustawa o gospodarce nieruchomościami, której zakres regulacji obejmuje nie tylko kwestie materialnoprawne w odniesieniu do gospodarowania nieruchomościami i kształtowania ich konfiguracji, ale także sferę zawodowej obsługi rynku nieruchomości w postaci określenia statusu i warunków wykonywania trzech zawodów: rzeczoznawcy majątkowego, pośrednika w obrocie nieruchomościami oraz zarządcy nieruchomości. Obecne wydanie zbioru obejmuje najnowsze zmiany tej ustawy, aby jej aktualność służyła również prawidłowemu wykonywaniu zawodów w sferze gospodarki nieruchomościami. Zwłaszcza, że od ogłoszenia przez Marszałka Sejmu z dniem 19 maja 2010 r. jej kolejnego tekstu jednolitego, ustawa ta była już przedmiotem szesnastu nowelizacji, jednego sprostowania i dwóch orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Ilość nowelizacji dokonanych w ostatnim okresie potwierdza doniosłość regulacji zawartych w tej ustawie, a jednocześnie wskazuje na konieczność ciągłego uwzględniania w niej aktualnych uwarunkowań społecznych i gospodarczych. Jednym z takich uwarunkowań jest wzrastająca potrzeba czasowego zajmowania gruntów dla zrealizowania urządzeń infrastruktury technicznej, które obecnie są współfinansowane ze środków unijnych, w tym infrastruktury telekomunikacyjnej. Z tego względu rozszerzona została możliwość administracyjnego zezwolenia na czasowe zajęcie cudzej nieruchomości również wtedy, gdy nieruchomość ta nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a także wtedy, gdy dla inwestycji łączności publicznej nie jest wymagana decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ponadto, w ustawie o gospodarce nieruchomościami rozszerzono katalog przypadków, w których byli właściciele i ich spadkobiercy mogą ubiegać się o zwrot nieruchomości lub ich części, jeżeli nie zostały wykorzystane na cel, dla którego w przeszłości je wywłaszczono. Niniejszy zbiór zawiera także podstawowe akty z zakresu planowania przestrzennego i prawa budowlanego, ponieważ to w tych aktach uregulowana została prawna problematyka kształtowania sposobu wykonywania praw przysługujących do nieruchomości w zakresie jej zagospodarowania. Uregulowane w tych aktach procedury określają formy dokonywania oceny dopuszczalności zagospodarowania nieruchomości na cele wynikające z oczekiwań podmiotów, zainteresowanych nabyciem praw do nieruchomości lub już mających takie prawa. O ile bowiem prawo do nieruchomości stanowi samoistną wartość, szczególnie w ujęciu ekonomicznym, to jednak prawo to służy w istocie korzystaniu z nieruchomości, w tym zagospodarowywaniu jej na IX

11 Wstęp cele użyteczne dla podmiotu tego prawa, przy jednoczesnym zachowaniu zasady nienaruszania wykonywania praw przysługujących do sąsiednich nieruchomości i korzystania z nieruchomości w sposób nieuciążliwy dla otoczenia i środowiska. W praktyce stosowania prawa kluczową kwestią jest znajomość jego aktualnej treści, ponieważ prawo obowiązuje tylko w tej wersji, która wynika ze wszystkich nowelizacji dokonanych po wejściu w życie aktu prawnego w jego wersji pierwotnej. Należy więc podkreślić, iż od chwili ogłoszenia tekstu jednolitego ustawy Prawo budowlane w 2010 r., akt ten był poddawany dziesięciu nowelizacjom, natomiast ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, po opublikowaniu jej tekstu jednolitego w 2012 r., była przedmiotem trzech nowelizacji wprowadzonych w 2013 r. Wszystkie te zmiany mają na celu uwzględnienie aktualnych uwarunkowań wynikających m.in. ze zmiany innych aktów prawnych kształtujących prawną sferę działalności publicznej. Ponadto niniejszy zbiór obejmuje także dwa akty wykonawcze do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym określające warunki i sposób ich zapisywania w decyzjach o warunkach zabudowy oraz w decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wydawanych dla określenia lokalizacji inwestycji na terenach pozbawionych planów miejscowych. Od 1 stycznia 2004 r. przestały bowiem w Polsce obowiązywać miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego opracowane na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1994 r., kiedy to weszła w życie ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym. Pomimo jednak wynikającego z niej terminu 9 lat na opracowanie przez gminy nowych planów miejscowych według współczesnych standardów ich tworzenia określonych w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym, plany takie na wielu obszarach Polski nie zostały jednak opracowane i obecnie pomimo wejścia w życie w 2003 r. kolejnej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym możliwość zagospodarowania nieruchomości w przeważającej mierze oceniana jest w formie decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ustawowy zakres uprawnień do korzystania z nieruchomości i zawierający się w nim zakres tych uprawnień określony w umowie ustanawiającej dane prawo do nieruchomości determinuje inwestycyjną atrakcyjność nieruchomości w obrocie przysługującymi do niej prawami. Pochodną tej atrakcyjności jest wartość nieruchomości, postrzegana przez pryzmat możliwości uzyskania określonej ceny za prawo własności lub za ustanowienie innego prawa do tej nieruchomości. W ujęciu X

12 Wstęp ekonomicznym, prawa przysługujące do nieruchomości, są zatem nośnikiem tej wartości. W niniejszym zbiorze zamieszczono zatem także akty prawne normujące problematykę wyceny nieruchomości, zapewniając w ten sposób możliwość sięgnięcia do nich, gdy okaże się to konieczne w prowadzonych procedurach, w których wartość nieruchomości stanowi jeden z niezbędnych elementów do wydania orzeczenia albo rozstrzygnięcia administracyjnego, bądź też zawarcia umowy. Szczególną reglamentacją prawną ustawodawca objął nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Co do zasady, nieruchomości tych podmiotów mają bowiem służyć zaspokajaniu potrzeb społecznych całego państwa lub społeczności lokalnej. Mogą być jednak udostępniane w określonych do tego procedurach, szczególnie przetargowych, do korzystania przez wybrane osoby fizyczne i osoby prawne. Takie procedury uregulowane zostały w kilku aktach prawnych zawartych w niniejszym zbiorze. Istotnym udogodnieniem niniejszego zbioru aktów prawnych są nazwy poszczególnych artykułów i paragrafów odzwierciedlających zamieszczone w nich treści oraz indeks rzeczowy, co w szybki sposób pozwala na odnalezienie potrzebnej w danej chwili jednostki redakcyjnej określonego aktu prawnego. XI

13

14 Wykaz skrótów CudzZezwR Rozporządzenie w sprawie szczegółowych informacji oraz rodzajów dokumentów, jakie jest obowiązany przedstawić cudzoziemiec ubiegający się o wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości (14) DodatkiMR Rozporządzenie w sprawie dodatków mieszkaniowych (19) DodatkiU Ustawa o dodatkach mieszkaniowych (18) EgzLokaliR Rozporządzenie w sprawie trybu egzekucji z lokali stanowiących odrębne nieruchomości (11) GospNierU Ustawa o gospodarce nieruchomościami (1) KC Kodeks cywilny (21) LicencjeGospNierR.. Rozporządzenie w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami (6) LokInwR Rozporządzenie w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w decyzji o warunkach zabudowy (24) NabywNierCudzU... Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (13) NowaZabudowaR.... Rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (23) OchrLokU PodziałNierR Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (12) Rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości (4) PrBud Prawo budowlane (20) PrSpółdz Prawo spółdzielcze (16) PrzetargNieruchR.... Rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości (2) XIII

15 Wykaz skrótów RejNierAkcjiCudzR.. Rozporządzenie w sprawie trybu postępowania i szczegółowych zasad prowadzenia rejestrów nieruchomości, udziałów i akcji nabytych lub objętych przez cudzoziemców (15) RekompPozostNierU. Ustawa o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (7) ScalPodzNierR..... Rozporządzenie w sprawie scalania i podziału nieruchomości (5) SpMieszkU Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych (17) WłasnośćU Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (9) WłLokU Ustawa o własności lokali (10) WycenaNierR Rozporządzenie w sprawie wyceny nieruchomości WzórRejR i sporządzania operatu szacunkowego (3) Rozporządzenie w sprawie wzorów rejestrów zawierających dane dotyczące realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (8) ZagospPrzestrzU.... Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (22) XIV

16 GospNierU 1 1. Ustawa o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 115, poz. 741) Tekst jednolity z dnia 19 maja 2010 r. (Dz.U. Nr 102, poz. 651) 1 (zm.: Dz.U. 2010, Nr 106, poz. 675, Nr 143, poz. 963, Nr 155, poz. 1043, Nr 197, poz. 1307, Nr 200, poz. 1323; 2011, Nr 64, poz. 341, Nr 106, poz. 622, Nr 115, poz. 673, Nr 129, poz. 732, Nr 130, poz. 762, Nr 135, poz. 789, Nr 163, poz. 981, Nr 187, poz. 1110, Nr 224, poz. 1337; 2012, poz. 908, poz. 951, poz. 1256, poz. 1429, poz. 1529) Spis treści Art. Dział I. Przepisy ogólne a Dział II. Gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostki samorządu terytorialnego Rozdział 1. Zasady ogólne Rozdział 2. Zasoby nieruchomości Rozdział 3. Sprzedaż i oddawanie w użytkowanie wieczyste Rozdział 4. Przetargi na zbycie nieruchomości Rozdział 5. Oddawanie w trwały zarząd Rozdział 6. Przekazywanie nieruchomości na cele szczególne Rozdział 7. Ustalanie sposobu i terminów zagospodarowania nieruchomości gruntowych Rozdział 8. Ceny, opłaty i rozliczenia za nieruchomości Dział III. Wykonywanie, ograniczanie lub pozbawianie praw do nieruchomości b Rozdział 1. Podziały nieruchomości Rozdział 2. Scalanie i podział nieruchomości Rozdział 3. Prawo pierwokupu nieruchomości Rozdział 4. Wywłaszczanie nieruchomości Rozdział 5. Odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości Rozdział 6. Zwrot wywłaszczonych nieruchomości Rozdział 7. Udział w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej b Dział IV. Wycena nieruchomości c Rozdział 1. Określanie wartości nieruchomości Rozdział 2. Powszechna taksacja nieruchomości Rozdział 3. Badanie rynku nieruchomości a 173c Dział V. Działalność zawodowa w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami Tekst jednolity ogłoszono dnia r. 1

17 1 GospNierU Art. 1 2 Dział I. Przepisy ogólne Rozdział 1. Rzeczoznawstwo majątkowe Rozdział 2. Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami a Rozdział 3. Zarządzanie nieruchomościami Rozdział 4. Nadawanie uprawnień i licencji zawodowych rzeczoznawcom majątkowym, pośrednikom w obrocie nieruchomościami i zarządcom nieruchomości oraz orzekanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej Dział VI. Przepisy karne Dział VII. Przepisy przejściowe, zmiany w przepisach obowiązujących i przepisy końcowe Rozdział 1. Przepisy przejściowe Rozdział 2. Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 3. Przepisy końcowe Dział I. Przepisy ogólne Art. 1. [Zakres regulacji] 1. Ustawa określa zasady: 1) gospodarowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa oraz własność jednostek samorządu terytorialnego; 2) podziału nieruchomości; 3) scalania i podziału nieruchomości; 4) pierwokupu nieruchomości; 5) wywłaszczania nieruchomości i zwrotu wywłaszczonych nieruchomości; 6) udziału w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej; 7) wyceny nieruchomości; 8) działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami. 2. Przepisów ustawy nie stosuje się do nieruchomości służących wykonywaniu zadań placówek zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu przepisów o służbie zagranicznej. Art. 2. [Inne ustawy] Ustawa nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, a w szczególności: 1) ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz.U. z 2004 r. Nr 167, poz. 1758, z późn. zm.); 2) ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. z 2003 r. Nr 178, poz. 1749, z późn. zm.); 3) ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, z późn. zm.); 4) ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700, z późn. zm.); 2

18 Dział I. Przepisy ogólne Art. 3 GospNierU 1 5) ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2571, z późn. zm.); 6) ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398, z późn. zm.); 7) ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1711, z późn. zm.); 8) ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.); 9) ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z późn. zm.); 10) ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.); 11) ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 193, poz i Nr 199, poz oraz z 2009 r. Nr 72, poz. 620); 12) ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz.U. Nr 42, poz. 340 i Nr 161, poz. 1281); 13) 2 ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz.U. Nr 143, poz. 963). Art. 3. [Organ centralny i doradczy] 1. 3 Właściwym w sprawach gospodarki nieruchomościami, regulowanych przepisami ustawy, jest minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa Organem doradczym ministra właściwego do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa w sprawach gospodarki nieruchomościami jest Państwowa Rada Nieruchomości Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa powołuje i od- 2 Art. 2 pkt 13 dodany ustawą z dnia r. (Dz.U. Nr 143, poz. 963), która wchodzi w życie r. 3 Art. 3 ust. 1 zmieniony ustawą z dnia r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 951), która wchodzi w życie r. 4 Art. 3 ust. 2 zmieniony ustawą z dnia r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 951), która wchodzi w życie r. 5 Art. 3 ust. 3 zmieniony ustawą z dnia r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 951), która wchodzi w życie r. 3

19 1 GospNierU Art. 4 Dział I. Przepisy ogólne wołuje przewodniczącego i członków Rady, o której mowa w ust. 2, oraz ustala, w drodze zarządzenia, jej regulamin, który określa organizację i zasady działania Rady. Art. 4. [Słowniczek] Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) nieruchomości gruntowej należy przez to rozumieć grunt wraz z częściami składowymi, z wyłączeniem budynków i lokali, jeżeli stanowią odrębny przedmiot własności; 2) zasobie nieruchomości należy przez to rozumieć nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa, gminy, powiatu lub województwa; 3) działce gruntu należy przez to rozumieć niepodzieloną, ciągłą część powierzchni ziemskiej stanowiącą część lub całość nieruchomości gruntowej; 3a) działce budowlanej należy przez to rozumieć zabudowaną działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej umożliwiają prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i urządzeń położonych na tej działce; 3b) zbywaniu albo nabywaniu nieruchomości należy przez to rozumieć dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste; 4) poprzednim właścicielu należy przez to rozumieć osobę, która została pozbawiona prawa własności nieruchomości wskutek jej wywłaszczenia albo przejęcia na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego na podstawie innych tytułów; 5) planie miejscowym należy przez to rozumieć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; 6) wycenie nieruchomości należy przez to rozumieć postępowanie, w wyniku którego dokonuje się określenia wartości nieruchomości; 6a) określaniu wartości nieruchomości należy przez to rozumieć określanie wartości nieruchomości jako przedmiotu prawa własności i innych praw do nieruchomości; 7) powszechnej taksacji nieruchomości należy przez to rozumieć wycenę nieruchomości, w wyniku której następuje ustalenie wartości katastralnej nieruchomości; 8) szacowaniu nieruchomości należy przez to rozumieć czynności związane z określaniem wartości nieruchomości; 4

20 Dział I. Przepisy ogólne Art. 4 GospNierU 1 9) właściwym organie należy przez to rozumieć starostę, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa oraz organ wykonawczy gminy, powiatu i województwa w odniesieniu do nieruchomości stanowiących odpowiednio własność gminy, powiatu i województwa; 9a) samorządowej osobie prawnej należy przez to rozumieć osoby prawne powoływane lub tworzone przez organy jednostek samorządu terytorialnego; 9b) jednostce samorządu terytorialnego należy przez to rozumieć gminę, powiat lub województwo; 9b 1 ) staroście należy przez to rozumieć również prezydenta miasta na prawach powiatu; 9c) właściwym urzędzie należy przez to rozumieć starostwo powiatowe, w którym wykonywane są zadania z zakresu administracji rządowej dotyczące gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa, albo odpowiednio urząd gminy, starostwo powiatowe lub urząd marszałkowski, w których prowadzone są sprawy gospodarki nieruchomościami stanowiącymi własność jednostek samorządu terytorialnego; 9d) radzie lub sejmiku należy przez to rozumieć radę gminy lub radę powiatu oraz sejmik województwa; 10) jednostce organizacyjnej należy przez to rozumieć państwową lub samorządową jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej; 11) opłacie adiacenckiej należy przez to rozumieć opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, albo opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości; 12) spółce należy przez to rozumieć spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością; 13) osobie bliskiej należy przez to rozumieć zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiające i przysposobione oraz osobę, która pozostaje ze zbywcą faktycznie we wspólnym pożyciu; 14) standardach zawodowych należy przez to rozumieć reguły postępowania przy wykonywaniu zawodu rzeczoznawcy majątkowego, pośrednika w obrocie nieruchomościami, zarządcy nieruchomości, ustalone zgodnie z przepisami prawa; 15) organizacjach zawodowych należy przez to rozumieć utworzone, zgodnie z przepisami o stowarzyszeniach, stowarzyszenia i związki 5