II LO w ZSO nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Nowym Targu Matura 2015

Transkrypt

1 Partie polityczne 1. Podaj definicję partii politycznej: Partie polityczne to organizacje społeczne o wyodrębnionej strukturze organizacyjnej, działające na podstawie określonego programu i systemu wartości. Najczęściej celem partii jest zdobycie władzy w państwie oraz jej utrzymanie po to, aby mieć wpływ na ważne decyzje polityczne. 2. Wymień zadania partii politycznych i scharakteryzuj na czym polegają: 1) Rządzenie realizacja programu, obsadzanie najwyższych stanowisk w państwie, odgrywanie roli opozycji 2) Wyborcza wyłanianie kandydatów na stanowiska, tworzenie programu wyborczego, prowadzenie kampanii wyborczej 3) Opiniotwórcza Kształtowanie opinii publicznej promowanie wyznawanych wartości i programu politycznego 3. Ze względu na strukturę organizacyjną partie polityczne dzielimy na: 1) Komitetowe 2) Rozwinięte 4. Wyjaśnij najważniejsze pojęcia związane ze strukturą partii politycznych: 1) Komitetowe nie posiadają zbyt rozbudowanej struktury, pełnią rolę komitetu wyborczego, który skupia wyspecjalizowanych działaczy i szczególnie uaktywnia się w czasie wyborów. 2) Rozwinięte posiadają trwałą i rozbudowaną strukturę organizacyjną. 5. Ze względu na liczbę członków partie dzielimy na: kadrowe, masowe, scentralizowane, zdecentralizowane. 6. Wyjaśnij na czym polegają kryteria podziału partii politycznych ze względu na liczbę członków: Kadrowe zrzeszają niewielką liczbę osób (aktywistów), które zwykle muszą spełniać określone kryteria. Masowe skupiają dużą liczbę członków, gromadzą zarówno działaczy, jak i zwolenników. 7. Ze względu na podział władzy w strukturach dzielimy partie na: scentralizowane i zdecentralizowane. 8. Wyjaśnij na czym polegają kryteria podziału partii politycznych ze względu na podział władzy w strukturach: 1) Scentralizowane wszystkie ważne decyzje są podejmowane przez organy centralne. 2) Zdecentralizowane struktury lokalne mają duży zakres samodzielności w podejmowaniu decyzji. 9. Scharakteryzuj etapy rozwoju partii politycznych: 1) Koterie arystokratyczne to ugrupowania kierowane przez wpływowe rady arystokratyczne, skupiające ich klientelę polityczną. Funkcjonowały w XVII i XVIII w. Ich głównym celem nie była realizacja programu, który miał charakter bardzo ogólny, ale przede wszystkim zda bycie władzy. Przykładem maże być Familia skupiona wokół radu Czartoryskich. 2) Kluby polityczne funkcjonowały w II połowie XVIII w. i w XIX w. Były to ugrupowania, które miały program polityczny i przywódców, skupiały ludzi a podobnych poglądach politycznych, ale nie posiadały rozbudowanych struktur terytorialnych. Centrum klubu stanowili posłowie zasiadający w parlamencie. Przykładem klubu politycznego są działający podczas rewolucji francuskiej jakobini i żyrondyści, a w Polsce Stronnictwo Patriotyczne z okresu Wielkiego. 3) Partie masowe naradziły się w połowie XIX w., a ich powstanie jest związane z demokratyzacją prawa wyborczego. Partie posiadały program, przywódców oraz rozbudowane struktury lokalne i centralne. Były nastawiane na pozyskiwanie jak największej liczby członków. Opierały się na poparciu jednego środowiska społecznego (np. partie robotnicze), a ogromną rolę w ich funkcjonowaniu odgrywały ideologie. Z partiami masowymi zwykle były związane liczne organizacje społeczne (stowarzyszenia, związki zawodowe), które ułatwiały pozyskiwanie nowych zwolenników. 4) Partie wyborcze to współczesny typ partii. Są nastawiane przede wszystkim na wygrywanie wyborów (w czasie kampanii wyborczej następuje duży wzrost ich aktywności), o ca się z tym wiąże pozyskiwanie poparcia jak najszerszych kręgów wyborczych. W związku z tym ideologia przestała być dominującym elementem w partii, a programy mają charakter umiarkowany. 1

2 Organizacja partii politycznych 10. Scharakteryzuj strukturę współczesnych partii politycznych: Współczesne partie polityczne mają swoją strukturę. Opiera się ona na stałych organach centralnych i terenowych. Organy są najczęściej zorganizowane hierarchicznie. Ogromną rolę w funkcjonowaniu partii odgrywa lider formalny lub nieformalny przywódca, który wywiera decydujący wpływ na jej kształt, program oraz metody działania. 11. Wyjaśnij problem członkostwa w partii politycznej: Członkostwo w partii maże mieć dwojaki charakter: członkostwo bezpośrednie na przynależności jednostki do struktur partii, a pośrednie na przynależności do partii całej organizacji (np. związku zawodowego), a w ten sposób pośrednio i jednostek. 12. Scharakteryzuj krótko niżej wymienione doktryny polityczne: 1) Konserwatywne głoszą przywiązanie do tradycji, ich przedstawiciele są zwolennikami gospodarki rynkowej i silnego państwa zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz, np. Partia Konserwatywna (Wielka Brytania), Sojusz Narodowy (Włochy). 2) Chrześcijańskie główne idee programowe to wolna gospodarka rynkowa, subsydiarność państwa, społeczne nauczanie Kościoła oraz solidaryzm społeczny, np. Unia Chrześcijańsko Demokratyczna (Niemcy). 3) Liberalne podstawowe idee programowe to prawa i wolności jednostki, obrona własności prywatnej i wolnej gospodarki rynkowej, np. Partia Wolnych Demokratów ( Niemcy). 4) Socjaldemokratyczne podstawowe idee programowe to równouprawnienie wszystkich grup społecznych, rozdział państwa i Kościoła, rozbudowana socjalna funkcja państwa, np. Partia Pracy (Wielka Brytania), Socjaldemokratyczna Partia Niemiec. 5) Komunistyczne w programach odwołują się do idei eurokomunizmu i ideologii nowej lewicy, np. Francuska Partia Komunistyczna. 6) Ludowe w programach nawiązują do agraryzmu, postulują wspieranie obszarów wiejskich i chłopów w konflikcie miastowieś, wyrównanie szans edukacyjnych, np. Polskie Stronnictwo Ludowe. 7) Etniczne, regionalne postulują emancypację grup etnicznych oraz mniejszości regionalnych, żądają autonomii, czasami pełnej niezależności, dla zamieszkiwanych przez nie terytoriów, np. Liga Północna (Włochy). 8) Skrajnie prawicowe głoszą hasła nacjonalizmu, rządów silnej ręki, rasizmu, wykazują wrogość wobec "obcych", np. Front Narodowy (Francja). 9) Ekologiczne głoszą sprzeciw wobec wykorzystywania energii jądrowej, opowiadają się za ochroną środowiska, rozbrojeniem, obroną pokoju, np. Zieloni 2004 (Polska). 13. Pod względem programowym możemy podzielić partie na: konserwatywne, chrześcijańskodemokratyczne, liberalne, socjaldemokratyczne, komunistyczne, ludowe, etniczne (regionalne), skrajnie prawicowe, ekologiczne. 14. Podaj definicję marketingu politycznego oraz jego środki: Marketing polityczny to zespół środków i technik stosowanych przez partie polityczne, aby wykreować wizerunek partii i jej kandydatów atrakcyjny dla jak największej grupy wyborców. Celem marketingu politycznego jest więc zdobycie władzy (poprzez zwycięstwa w wyborach) i jej utrzymanie, najczęściej wykorzystywanych w marketingu politycznym metod należą spoty telewizyjne (filmy reklamowe, które uchodzą za jedną z najskuteczniejszych metod), audycje radiowe, spotkania z wyborcami (wiece), plakaty, ulotki, hasła wyborcze itp. W Polsce po raz pierwszy techniki marketingu politycznego zastosowano w wyborach do sejmu w 1989 r. Jednak za pierwsze profesjonalne pod względem marketingowym uchodzą kampanie w wyborach Prezydenckich i parlamentarnych w 2005 r. 2

3 System partyjny 15. Podaj definicję systemu partyjnego: System partyjny to wszystkie partie działające w danym kroju oraz całokształt zachodzących między nimi zależności i powiązań. 16. Wyjaśnij funkcjonowanie niżej podanych systemów partyjnych: 1) System jednopartyjny W państwie działa tylko jedna legalna partia sprawująca rządy. Taki system występuje w państwach totalitarnych oraz w państwach postkolonialnych. 2) System partii hegemonistycznej Jest odmianą systemu jednopartyjnego, gdzie formalnie istnieje wiele partii, jednak są one tylko sojusznikami partii sprawującej władzę. 3) System partii dominującej Istnieje wiele partii, ale tylko jedna jest na tyle silna, by rządzić samodzielnie. 4) System dwupartyjny W państwie istnieją dwie silne partie wymieniające się władzą. Rząd utworzony przez zwycięską partię jest stabilny i może bez przeszkód realizować swój program. Oprócz nich funkcjonują również inne partie, ale nie odgrywają one znaczącej roli. 5) System blokowy Istnieje wiele liczących się partii, które przed wyborami tworzą dwa rywalizujące ze sobą bloki, a po wyborach zwycięski blok tworzy rząd. 6) System wielopartyjny Szanse na zdobycie władzy mają co najmniej trzy partie polityczne. 7) System rozbicia wielopartyjnego Żadna z partii nie jest na tyle silna, by rządzić samodzielnie. W takiej sytuacji po wyborach powstaje koalicja partii, mająca większość w parlamencie, aby było możliwe wyłonienie rządu. 17. Systemy partyjne wybranych państw. Obok poddanych nazw systemów partyjnych wpisz nazwy państw, w których występują: dwupartyjny Wielka Brytania, Stany Zjednoczone blokowy Niemcy wielopartyjny Francja, Polska, Włochy monopartyjny Chiny, Korea Północna 18. Polskie partie polityczne uzupełnij zdania: Ewolucja polskiej sceny politycznej W Polsce istniał system partii hegemonistycznej. Partią przewodnią była Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR), a jej sojusznikami były Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (ZSL) i Stronnictwo Demokratyczne (SD) sytuacja na polskiej scenie politycznej, zaczęła się zmieniać. W pierwszych częściowo wolnych wyborach w sejmie znalazły się PZPR, ZSL, SD oraz Obywatelski Klub Parlamentarny (OKP), w którym zasiadali posłowie związani z Solidarnością Swojej reprezentacji w sejmie nie miała opozycyjna Konfederacja Polski Niepodległej (KPN) nastąpiło rozwiązanie PZPR. Jej główną kontynuatorką została Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej (SdRP), która od 1991 r. stała się trzonem Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD) koalicji skupiającej lewicowe ugrupowania polityczne, a od 1999 r. samodzielnej partii politycznej. Nastąpił również rozpad obozu postsolidarnościowego powstało wiele ugrupowań, z których najważniejsze były: centrowe Unia Demokratyczna (UD) i Kongres LiberalnoDemokratyczny (KLD) oraz prawicowe Porozumienie Centrum (PC) i Zjednoczenie ChrześcijańskoNarodowe (ZChN). W tym samym czasie w wyniku połączenia ugrupowań ludowych (m.in. dawnego ZSL) powstało Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) odbyły się wybory według systemu proporcjonalnego (bez progu wyborczego). Do sejmu weszły aż 24 ugrupowania. Ten system miał charakter rozbicia wielopartyjnego. Zapleczem parlamentarnym rządów były koalicje złożone z wielu partii politycznych kilka ugrupowań lewicowych utworzyło Unię Pracy (UP). W tym samym roku powstał założony przez Andrzeja Leppera Związek Zawodowy Rolnictwa Samoobrona, a w roku następnym lewicowa partia Przymierze Samoobrona (od 2000 r. Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej). 3

4 1993 przed wyborami parlamentarnymi z inicjatywy prezydenta Lecha Wałęsy powstał prawicowy Bezpartyjny Blok Wspierania Reform (BBWR) odbyły się wybory parlamentarne. Aby uniknąć nadmiernego rozdrobnienia w parlamencie, wprowadzono progi wyborcze: 5% w skali kraju dla partii politycznych i 8% dla koalicji wyborczych. Wybory zakończyły się klęską obozu postsolidarnościowego. Władzę na 4 lata przejęła koalicja SLDPSL nastąpiło zjednoczenie i umocnienie obozu postsolidarnościowego. W wyniku połączenia Unii Demokratycznej i Kongresu LiberalnoDemokratycznego powstało centrowa Unia Wolności (UW). Były premier Jan Olszewski założył prawicowy Ruch Odbudowy Polski (ROP), a w 1996 r. z inicjatywy NSZZ Solidarność powstała Akcja Wyborcza Solidarność (AWS) skupiająca kilkadziesiąt ugrupowań prawicowych, m.in. ZChN, PC odbyły się wybory parlamentarne, w których zwyciężył obóz post solidarnościowy. Władzę przejęła koalicja AWSUW miały miejsce przeobrażenia po prawej stronie sceny politycznej. Nastąpił rozkład AWS. Lech Kaczyński założył Prawo i Sprawiedliwość (PiS), w którego skład weszła część polityków AWS i ROP. W tym samym czasie Andrzej Olechowski, Donald Tusk i Maciej Płażyński założyli Platformę Obywatelską (PO). Trzecią siłą prawicy stała się założona przez Romana Giertycha Liga Polskich Rodzin (LPR), którą utworzyło kilka ugrupowań o charakterze narodowym. Odbyły się wybory parlamentarne. Zwycięstwo odniosła w nich lewicowa koalicja SLDUP, która z kolei utworzyła koalicję rządową z PSL UW przekształciła się w Partię Demokratyczną. Zwycięstwo w wyborach do V kadencji odniosło PiS, powstał mniejszościowy rząd Kazimierza Marcinkiewicza, który dopiero w 2006 r. znalazł oparcie w większościowej koalicji złożonej z LPR i Samoobrony RP. Od lipca 2006 stanowisko premiera objął Jarosław Kaczyński września 2007 r. pierwszy (i jak dotąd jedyny raz) od momentu uchwalenia Konstytucji RP w 1997 Sejm uchwalił skrócenie swojej kadencji. W przedterminowych wyborach parlamentarnych (do VI kadencji) wygrała PO uzyskując w Sejmie 209 mandatów i tworząc z PSL (31 mandatów) koalicję (dysponującą 240 głosami), która wyłoniła większościowy rząd Donalda Tuska. PiS stało się partią opozycyjną zdobywając 166 głosów. Ze sceny politycznej zniknęła Samoobrona i Liga Polskich Rodzin W wyborach do VII kadencji PO powtórzyła sukces wyborczy zdobywając 207 mandatów w Sejmie i ponownie z PSL, mającym 28 mandatów stworzyła koalicję, która wyłoniła rząd na czele z Donaldem Tuskiem. PiS uzyskało 157 mandatów, a po lewej stronie sceny politycznej reprezentowane były Ruch [Janusza] Palikota (później Twój Ruch) i Sojusz Lewicy Demokratycznej. 24 marca 2012 została założona nowa partia o nazwie Solidarna Polska, zarejestrowana postanowieniem z 1 czerwca Została utworzona przez działaczy, którzy znaleźli się poza Prawem i Sprawiedliwością, jej liderem jest Zbigniew Ziobro. Donald Tusk został powołany na Przewodniczącego Rady Europejskiej (objął tę funkcję 1 grudnia 2014 r.) dlatego od 22 września 2014 prezesem Rady Ministrów została Ewa Kopacz. Sejm i Senat w latach Sejm obecnie obradujący (w latach ) to sejm VII kadencji. Jego kadencja rozpoczęła się z dniem pierwszego posiedzenia (tj. 8 listopada 2011 roku). Zakończy się ona w przeddzień pierwszego posiedzenia VIII kadencji RP. W Senacie trwa natomiast VIII kadencja. Czas trwania jego kadencji liczony jest analogicznie. Różnice w numeracji kadencji sięgają wyborów 4 czerwca 1989 r. Ze względu na realizację postanowień okrągłego stołu, które gwarantowały w wyborach sejmowych 65% mandatów dla Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a 35% dla Solidarności wybrano tzw. Sejm kontraktowy, nie został on wybrany demokratycznie. Natomiast wybory do Senatu, który został w 1989 r. reaktywowany po jego zniesieniu 4

5 przez władze komunistyczne w wyniku sfałszowanego referendum ludowego w 1946 r., odbyły się w pełni demokratycznie, dlatego w 1989 r. wybrano Senat I kadencji czerwca 1989 dzień ponownego głosowania 25 listopada XI maja 1993 dzień rozwiązania 19 września 1993 dzień wyborów 20 października października października 2001 posiedzenie 19 października października 2005 posiedzenie 19 października listopada 2007 Sejm kontraktowy Sejm I kadencji Sejm II kadencji Sejm III kadencji Sejm IV kadencji Sejm V kadencji Senat I kadencji Senat II kadencji Senat III kadencji Senat IV kadencji Senat V kadencji Senat VI kadencji Ustawą z 29 grudnia 1989 (tzw. nowela grudniowa) Sejm PRL dokonał zmian w Konstytucji PRL zmieniając nazwę państwa i centralnych urzędów państwowych. Ustawa weszła w życie 31 grudnia Sejm RP uchwałami z 1991 skrócił swoją kadencję (konstytucyjny jej koniec przypadał na rok 1993) i dokonał rozwiązania obu izb z dniem przypadającym przed dniem pierwszego posiedzenia nowo wybranego. Prezydent RP zarządził przedterminowe wybory do i Senatu na dzień 27 X X 1992 Sejm uchwalił tzw. małą konstytucję uchylającą większość przepisów Konstytucji PRL z 1952 maj 1993 Sejm wyraził wotum nieufności rządowi Hanny Suchockiej Konsekwencją polityczną udzielenia przez Sejm wotum nieufności rządowi Hanny Suchockiej było rozwiązanie obu izb przez Prezydenta Lecha Wałęsę. 31 V 1993 weszło w życie zarządzenie Prezydenta RP Lecha Wałęsy rozwiązujące Sejm i Senat. 7 września 2007 r. pierwszy (i jak dotąd jedyny raz) od momentu uchwalenia Konstytucji RP w 1997 Sejm uchwalił skrócenie swojej kadencji. 5

6 posiedzenie 5 listopada listopada 2011 posiedzenie 8 listopada 2011 kadencja niezakończona Sejm VI kadencji Sejm VII kadencji Senat VII kadencji Senat VIII kadencji Wybory parlamentarne w 2015 roku termin Termin wyborów parlamentarnych w 2015 roku przypadnie więc w przedziale czasowym pomiędzy 9 października a 7 listopada 2015 roku. W tym okresie niedziele przypadają: 11, 18, 25 października i 1 listopada. Termin 1 listopada wydaje się być nierealny ze względu na przypadające wówczas Święto Wszystkich Świętych. Najbliższe wybory parlamentarne odbędą się więc z pewnością w październiku 2015 roku. Oficjalny termin wyborów parlamentarnych poznamy więc dopiero po ogłoszeniu formalnej decyzji prezydenta. Co zgodnie z Konstytucją nastąpić musi na początku sierpnia 2015 roku (90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji i Senatu). 6