Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego

Transkrypt

1 Nazwa zakładu pracy Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego Stanowisko pracy: Pracownik akumulatorowni (konserwator wózków jezdniowych uprawniony do prowadzenia procesów ładowania akumulatorów wózków jezdniowych) Data wykonania oceny: Imię i nazwisko oraz stanowisko osób wykonujących ocenę (podpis): Imię i nazwisko oraz stanowisko osoby zatwierdzającej (podpis): Data kolejnej aktualizacji dokumentu: Uwaga: Dokument skonsultowano z SIP (lub przedstawicielami pracowników) imię i nazwisko (podpis): Definicja Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy. Metoda szacowania ryzyka Niniejszy dokument opracowano na podstawie metody RISC SCORE. Oszacowana wartość ryzyka liczona jest na podstawie wzoru: R = S E P gdzie: R oszacowana wartość ryzyka zawodowego, S skutek, potencjalna strata, E ekspozycja na zagrożenie, P prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia o danych stratach.

2 Parametry metody Tabela 1. Wartość oszacowanego poziomu ryzyka zawodowego (R) Kategoria Wartość R Działanie profilaktyczne Minimalne R<20 Wskazana kontrola, aby ryzyko pozostało na tym samym poziomie 20<=R<70 Należy zwrócić uwagę, konieczna kontrola, aby ryzyko pozostało na tym poziomie Średnie 70<=R<200 Potrzebna poprawa Wysokie 200<=R<400 Potrzebna natychmiastowa poprawa Bardzo wysokie R>400 Rozważ wstrzymanie prac Tabela 2. Skutek, potencjalna strata (S) Wartość Strata Straty ludzkie Straty materialne 100 Poważna katastrofa Wiele ofiar śmiertelnych Ponad 25 mln zł 40 Katastrofa Kilka ofiar śmiertelnych 5 25 mln zł 15 Bardzo duża Ofiara śmiertelna 0,5 5 mln zł 7 Duża Ciężkie uszkodzenie ciała tys. zł 3 Średnia Absencja 5 25 tys. zł 1 Mała Udzielenie pierwszej pomocy poniżej 5 tys. zł Tabela 3. Ekspozycja na zagrożenie (E) Wartość Opis 10 Stała (tylko przy stałym przebywaniu w miejscu pracy) 6 Częsta (codzienna) 3 Sporadyczna (raz na tydzień) 2 Okazjonalna (raz na miesiąc) 1 Minimalna (kilka razy rocznie) 0,5 Znikoma (raz do roku) Tabela 4. Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia o danych stratach (P) Wartość Opis % szansy wystąpienia 10 Bardzo prawdopodobne 50% 6 Całkiem prawdopodobne 10% 3 Praktycznie możliwe 1% 1 0,1% 0,5 Tylko sporadycznie możliwe 0,01 % 0,2 Możliwe do pomyślenia 0,001% 0,1 Tylko teoretycznie możliwe 0,0001% Uwaga! Mnożąc wartości dla trzech ww. czynników, otrzymamy wynik liczbowy (R). Wartości ryzyka zawodowego przyporządkowujemy do odpowiedniej kategorii ryzyka.

3 Karta szacowania ryzyka Lokalizacja stanowiska pracy Akumulatorownia znajduje się w wydzielonym pomieszczeniu hali magazynowej. Pomieszczenie zamykane jest bramą segmentową napędzaną silnikiem elektrycznym. Uruchomienie bramy możliwe jest od strony wewnętrznej i zewnętrznej. Obok bramy znajdują się drzwi wejściowe (które w sytuacjach awaryjnych stanowią drogę ewakuacyjną). W pomieszczeniu wydzielono ścianami pełnymi pomieszczenie warsztatowe (serwisu). Wejście do pomieszczenia serwisu zamykane jest drzwiami wejściowymi. Pomieszczenie serwisu Pomieszczenie wyposażone w podstawowe maszyny (szlifierka stołowa i wiertarka kolumnowa wraz z osprzętem) i urządzenia (np. imadło stołowe) służące do wykonywania prostych napraw osprzętu akumulatorów oraz elementów wózków jezdniowych. Sprzęty zamontowano na stole warsztatowym. Uwaga! Wiertarka kolumnowa i szlifierka stołowa oznakowane znakami CE. Pracodawca posiada deklaracje zgodności dla maszyn. Maszyny spełniają wymagania zasadnicze. Do przechowywania materiałów i narzędzi zastosowano regały metalowe, natomiast do przechowywania substancji i preparatów chemicznych (w tym niebezpiecznych, np. roztworów kwasu siarkowego) zastosowano zamykaną szafę metalową (tzw. szafę chemiczną) wyposażoną w system wentylacji usuwającej opary substancji na zewnątrz pomieszczenia. Substancje chemiczne przechowywane są w fabrycznych, jednostkowych opakowaniach, oznakowanych w sposób umożliwiający identyfikację. Narzędzia (np. śrubokręty, kombinerki i inne) wykonano w wersji nieiskrzącej (narzędzia atestowane do osprzętu elektrycznego do 1 kv). W pomieszczeniu zapewniono: oświetlenie światłem dziennym i sztucznym (elektrycznym) oświetlenie elektryczne spełnia wymagania zawarte w PN (patrz wyniki pomiarów oświetlenia), oświetlenie awaryjne, wentylację grawitacyjną oraz wentylację mechaniczną o krotności 5 wymian objętości w ciągu godziny, instalację elektryczną do podłączania znajdujących się w pomieszczeniu maszyn. Instalacje: elektryczna i oświetleniowa oraz wentylacji mechanicznej zostały wykonane w wersji przeciwwybuchowej (Ex). W pomieszczeniu zainstalowano czujki dymowe oraz przeciwpożarową instalację tryskaczową. Podłoga wykonana jest z odpornych materiałów niepowodujących iskrzenia. Wolna powierzchnia pomieszczenia warsztatowego (niezajęta przez wyposażenie) wynosi 20 m 2, a jego wysokość 4 m. Ogrzewanie pomieszczenia grzejniki zasilane z instalacji c.o.

4 Pomieszczenie akumulatorowni Pomieszczenie wydzielone z pomieszczenia magazynu ścianami o pełnej wysokości. Powierzchnia pomieszczenia ok. 100 m 2 i wysokości 4 m. W pomieszczeniu zapewniono: oświetlenie światłem dziennym i sztucznym (elektrycznym) oświetlenie elektryczne spełnia wymagania zawarte w PN (patrz wyniki pomiarów oświetlenia), oświetlenie awaryjne, wentylację grawitacyjną oraz wentylację mechaniczną o krotności 15 wymian objętości w ciągu godziny. Wentylacja mechaniczna sterowana z centrali systemów wentylacyjnych. W pomieszczeniu zlokalizowano 10 stanowisk przeznaczonych do ładowania akumulatorów kwasowych wózków jezdniowych. Instalacje prostownikowe zblokowane są z czujnikami detekcji wodoru (w przypadku wystąpienia uwalniania się wodoru do środowiska instalacje prostownikowe są automatycznie odłączane) i generowany jest sygnał dźwiękowy informujący o pojawieniu się wodoru w pomieszczeniu. W pomieszczeniu zainstalowano czujki dymowe oraz przeciwpożarową instalację tryskaczową. Podłoga wykonana jest z odpornych materiałów niepowodujących iskrzenia. Ogrzewanie pomieszczenia grzejniki zasilane z instalacji c.o. Instalacje: elektryczna i oświetleniowa oraz wentylacji mechanicznej zostały wykonane w wersji przeciwwybuchowej (Ex). Uwaga! Dla pomieszczenia akumulatorowni opracowano dokument zabezpieczenia stanowiska pracy przed wybuchem oraz instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Zgodnie z opracowanym dokumentem zabezpieczenia przed wybuchem (przy założeniu poprawności działania wszystkich systemów zabezpieczeń) wartość przyrostu ciśnienia wynosi poniżej 5 kpa, tak więc pomieszczenie nie zostało zakwalifikowane jako niezagrożone wybuchem w związku z emisją gazowego wodoru z ogniw baterii akumulatorów w czasie procesów ładowania. Wymogi bhp dotyczące pomieszczenia akumulatorowni 1. Postępować zgodnie z opracowanymi dokumentami: zabezpieczenia stanowiska przed wybuchem i instrukcją bezpieczeństwa pożarowego, min. wywiesić znaki informacyjne o: wyznaczonych strefach zagrożenia wybuchem, zakazie palenia tytoniu i używania otwartego ognia. 2. Zapewnić sprzęt przeciwpożarowy opisany w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. 3. Dostęp do pomieszczenia mogą mieć tylko osoby uprawnione (obsługa pomieszczenia). 4. Badania i pomiary instalacji elektrycznych prowadzić raz do roku (zgodnie z opracowaną instrukcją badań i pomiarów instalacji elektrycznych dla pomieszczeń ruchu energetycznego). 5. Przeprowadzać i dokumentować przeglądy poprawności działania zastosowanych systemów wentylacji mechanicznej.

5 6. Badania i pomiary stężeń substancji chemicznych (wytypowanych do pomiarów) przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi terminami określonymi w przepisach. Uwaga! Do badań i pomiarów wytypowano czynnik szkodliwy środowiska pracy stężenie kwasu siarkowego w powietrzu. W wyniku badań przeprowadzonych w m-cu.. r. uzyskano wynik: krotność mierzonego czynnika wynosiła 0,12 NDS 1. Badania wykonano przy sprawnie działającej wentylacji mechanicznej i ładowaniu akumulatorów na 10 stanowiskach. 7. Zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej, zgodnie z opracowanymi zasadami przydziału (weryfikować przydatność do użycia stosowanych przez pracowników środków ochrony). 8. Opracować i udostępnić pracownikom instrukcje bhp dotyczące procesów pracy (wskazane jest wywieszenie instrukcji w pomieszczeniu na tablicy ogłoszeń). 9. Zapewnić dostęp pracowników do informacji zawartych w kartach charakterystyki substancji niebezpiecznych (wskazane przechowywanie kart charakterystyki w pomieszczeniu). 10. Zapewnić w pomieszczeniu urządzenia służące do przemywania oczu kryterium doboru powinno zostać dokonane na podstawie zaleceń zawartych w kartach charakterystyki. Zaleca się zastosowanie w pomieszczeniu prysznica bezpieczeństwa przeznaczonego do obmycia całego ciała w związku z ryzykiem oblania się pracownika substancjami żrącymi (roztwory kwasu siarkowego). Przygotowanie pracownika do pracy W pomieszczeniu akumulatorowni zatrudnionych jest dwóch pracowników (po jednym na zmianie roboczej). Pracownik akumulatorowni musi: 1. Być osobą pełnoletnią (ukończone 18 lat). 2. Posiadać aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na zajmowanym stanowisku (konserwator wózków jezdniowych uprawniony do prowadzenia procesów ładowania akumulatorów wózków jezdniowych). 3. Odbyć szkolenie wstępne (instruktaż ogólny i stanowiskowy). 4. Odbywać szkolenia okresowe zgodnie z opracowanymi czasookresami dokonywania szkoleń (szkolenia okresowe co rok w związku z wykonywaniem na tym stanowisku prac szczególnie niebezpiecznych). 5. Posiadać dodatkowe uprawnienia kwalifikacyjne: do obsługi wózków jezdniowych (w tym do wymiany butli z gazem propan butan w przypadku użytkowania wózków zasilanych tym paliwem), uprawnienia kwalifikacyjne E dla instalacji do 1 kv. 6. Być zapoznany z kartami charakterystyk stosowanych na stanowisku pracy substancji niebezpiecznych (np. roztworów kwasu siarkowego). 7. Zapoznać się z instrukcjami bhp (pracownik pisemnie powinien potwierdzić zapoznanie się z instrukcjami). 8. Być wyposażony (i przeszkolony w zakresie używania) w niezbędne do stosowania na stanowisku pracy środki ochrony indywidualnej. 9. Zostać wyposażony w odzież i obuwie robocze zgodnie z zakładową tabelą przydziału. 1 Dokonaj pomiaru w swoim zakładzie pracy

6 Zakres zadań wykonywanych przez pracownika 1. Wprowadzenie i wyprowadzanie wózka do pomieszczenia akumulatorowni (zakaz wprowadzania i wyprowadzania przez inne osoby niż pracownik akumulatorowni). 2. Ocena stanu technicznego wózka (np. elementy oświetlenia, ogumienia, sygnałów dźwiękowych) i stanu technicznego baterii akumulatorów. 3. Wykonanie zabiegów konserwacyjnych, w tym drobnych napraw wózka (np. wymiana spalonych żarówek, wymiana uszkodzonych elementów baterii, takich jak: korki, śruby, podkładki, zaciski przewodów). 4. Podłączanie akumulatorów do prostowników. 5. Uzupełnianie (w razie potrzeby) wody destylowanej i elektrolitu w bateriach akumulatorów. 6. Wymiana (naprawa) zużytych przewodów baterii akumulatorów i osprzętu (prostowników). 7. Ocena możliwości napraw wózka we własnym zakresie (ewentualne zlecenie naprawy przez wykwalifikowany serwis). Uwaga! Naprawy i konserwacje bieżące wózków zlecane są wyspecjalizowanym podmiotom zewnętrznym. 8. Obsługa maszyn i urządzeń znajdujących się w pomieszczeniu serwisu przy akumulatorowni. 9. Stosowanie substancji i preparatów chemicznych niezbędnych do zapewnienia konserwacji wózka (smary, żele, spray). Stosowane maszyny, narzędzia i materiały Patrz punkt wyposażenie pomieszczenia serwisu. Wypadki przy pracy, zdarzenia potencjalnie wypadkowe Nie wystąpiły. Inne osoby narażone na ryzyko Osoba nadzorująca pracowników kierownik hali magazynowej (bezpośredni przełożony). Tabela 5. Identyfikacja i charakterystyka czynników środowiska pracy Zagrożenie Źródło zagrożenia Skutek zagrożenia Sposób ochrony przed zagrożeniem Poparzenie kwasem siarkowym Nieuwaga przy obsłudze akumulatora, nieuwaga przy nalewaniu z opakowania, uszkodzone obudowy i ściany ogniw akumulatora, pośpiech przy wykonywaniu Oparzenia, ciężkie urazy ciała, uszkodzenia lub utrata wzroku Przestrzeganie instrukcji bhp oraz instrukcji obsługi dostarczanej przez producenta, stosowanie środków ochrony indywidualnej. Właściwa organizacja pracy. Prawidłowe oświetlenie stanowiska pracy. Właściwa koncentracja i brak pospiechu przy wykonywaniu czynności. Eliminacja akumulatorów z

7 Poparzenie i porażenie ładunkiem elektrycznym statycznym lub zwarcia, podczas których może wystąpić poparzenie kwasem oraz oparami miedzi wytworzonymi przez obwód zwarciowy Poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie Porażenie prądem elektrycznym 230/400 V Potrącenie, najechanie, przygniecenie przez wózek jezdniowy Urazy podczas obsługi maszyn w czynności Niestosowanie się do instrukcji bhp, stosowanie nieodpowiednich (nieizolowanych) narzędzi, niestosowanie środków ochrony indywidualnej, brak uwagi i koncentracji na wykonywanej czynności Niewłaściwy stan podłogi w pomieszczeniu (pęknięcia, ubytki), niewłaściwy sposób składowania w pomieszczeniu materiałów, narzędzi, części wózków Obsługa maszyn i urządzeń z niesprawnymi przewodami zasilającymi, wtyczkami, gniazdkami, obsługa instalacji elektrycznej niezapewniającej właściwej ochrony podstawowej i dodatkowej Jazda wózkiem po hali przez innych pracowników Nieprzestrzeganie instrukcji obsługi maszyny i Ciężkie poparzenia i urazy zewnętrzne i wewnętrzne Złamanie, zwichnięcie, skręcenie, potłuczenia Ciężkie poparzenia i urazy zewnętrzne i wewnętrzne Śmierć, ciężkie uszkodzenia ciała, zmiażdżenia, złamania kończyn, urazy kręgosłupa Urazy lub utrata części ciała (np. oka) uszkodzonymi obudowami Stosowanie izolowanych narzędzi. Zakaz kładzenia narzędzi na akumulatorze. Rozładowanie elektryczności statycznej (zgodnie z zaleceniami zawartymi w instrukcji obsługi akumulatorów dostarczonej przez producenta). Stosowanie ochron osobistych. Znajomość zasad pierwszej pomocy przy porażeniu prądem i oparzeniach. Właściwa koncentracja i brak pospiechu przy wykonywaniu czynności Zapewnienie właściwego stanu technicznego podłogi, zakaz składowania materiałów narzędzi, części wózków w miejscach do tego nieprzeznaczonych Zakaz użytkowania instalacji niezapewniającej bezpieczeństwa (np. z uszkodzonymi osłonami przewodów). Terminowe przeprowadzanie badań i pomiarów istniejących systemów instalacji elektrycznej. Zakaz wykonywania napraw instalacji przez osoby nieuprawnione Zakaz prowadzenia wózka po terenie akumulatorowni przez osoby nieuprawnione Stosowanie się do zaleceń zawartych w instrukcjach. Zakaz pracy przy zdjętych

8 serwisie Ostre krawędzie Przeciążenia układu ruchu Pożar, wybuch Zatrucia substancjami chemicznymi instrukcji bhp, stosowanie niewłaściwych (np. nieostrych) narzędzi (wierteł), brak właściwych osłon strefy niebezpiecznej, niestosowanie środków ochrony indywidualnej (np. okularów), trzymanie obrabianych przedmiotów w ręku Szorstkie i ostre krawędzi części metalowych Niewłaściwy sposób transportu ręcznego ręczne przemieszczanie dużych ciężarów np. baterii akumulatorów Zwarcie baterii akumulatorów, zwarcie instalacji elektrycznej, wybuch mieszaniny wodoru z tlenem, wybuch butli z gazem propan butan Wypicie substancji chemicznej, wdychanie oparów substancji Skaleczenia części ciała Choroby układu ruchu, zwyrodnienia kręgosłupa Ciężkie poparzenia ciała i dróg oddechowych, zaczadzenia, śmierć Urazy organów wewnętrznych (np. poparzenia), zatrucia oparami osłonach stref niebezpiecznych. Stosowanie właściwych (odpowiednich do wykonywanej pracy) narządzi. Stosowanie przyrządów do przytrzymywania obrabianych przedmiotów. Stosowanie środków ochrony indywidualnej, np. okularów ochronnych Stosowanie właściwej odzieży i obuwia, środków ochrony indywidualnej (np. rękawic ochronnych). Koncentracja na wykonywanych czynnościach Przestrzeganie norm dźwigania ciężarów, stosowanie urządzeń pomocniczych przy przemieszczaniu ciężarów Bezwzględne przestrzeganie zaleceń zawartych w instrukcjach ładowania akumulatorów i bezpieczeństwa pożarowego. Zapewnienie poprawności działania systemów wentylacji mechanicznej (zakaz ładowania przy niesprawnej wentylacji). Zapewnienie sprawnej instalacji elektrycznej. Zakaz palenia tytoniu i używania otwartego ognia w pomieszczeniu. Zakaz obsługi butli z gazem propan butan przez osoby nieuprawnione Zapewnienie poprawnego działania systemów wentylacji. Przeprowadzanie pomiarów stężeń substancji szkodliwych.

9 chemicznej, niesprawne systemy wentylacji substancji, śmierć Stosowanie właściwych środków ochrony dróg oddechowych. Przechowywanie substancji w opakowaniach umożliwiających identyfikację Tabela 6. Wartościowanie ryzyka Zagrożenie Skutki S Ekspozycja E Poparzenie kwasem siarkowym Poparzenie i porażenie ładunkiem elektrycznym statycznym lub zwarcia Poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie Porażenie prądem elektrycznym 230/400 V Potrącenie, najechanie, przygniecenie przez wózek jezdniowy Urazy podczas obsługi maszyn w serwisie Ostre krawędzie Przeciążenia układu ruchu S = 15 Bardzo duże, jedna ofiara śmiertelna S = 7 Duże Ciężkie uszkodzenie ciała S = 3 Średnie Absencja S = 15 Bardzo duże, jedna ofiara śmiertelna S = 15 Bardzo duże, jedna ofiara śmiertelna S = 7 Duże Ciężkie uszkodzenie ciała S = 3 Średnie Absencja S = 3 Średnie Absencja Prawdopodobieństwo P P = 3 Praktycznie możliwe P = 6 Bardzo prawdopodobne P = 1 P = 1 P = 1 P = 6 Bardzo prawdopodobne P = 1 P = 6 Bardzo prawdopodobne Ryzyko R = S E P R = 45 R = 42 R = 3 R = 15 R = 15 R = 42 R = 3 R = 18 Pożar, wybuch S = 40 P = 1 R = 40

10 Zatrucia substancjami chemicznymi (wartość NDS kwasu siarkowego dla mierzonych stanowisk wynosi 0,12) 2 Katastrofa Kilka ofiar śmiertelnych S = 15 Bardzo duże, jedna ofiara śmiertelna P = 1 R = 15 Wnioski Ogólna ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracownik akumulatorowni (konserwator wózków jezdniowych uprawniony do prowadzenia procesów ładowania akumulatorów wózków jezdniowych) jest mała. Uznać zatem należy, że ryzyko jest akceptowalne. Autor: mgr inż. Artur Hennig specjalista ds. bhp, audytor wewnętrzny Zintegrowanego Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Pracy 2 Patrz: 2.1. Wymogi bhp dotyczące pomieszczenia akumulatorowni