This guide is in Polish

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "This guide is in Polish"

Transkrypt

1 This guide is in Polish

2 Twoje prawa w Irlandii Północnej Przewodnik dla pracowników z następujących krajów: Czechy Estonia Węgry Łotwa Litwa Polska Słowacja Słowenia Przewodnik w języku polskim

3 Spis treści Strona Wstęp... 3 Jak używać tego przewodnika... 4 Słowniczek pojęć... 5 Praca w Zjednoczonym Królestwie... 8 Zasiłki socjalne Prawa mieszkaniowe Prawo pracy Opieka zdrowotna Prawa człowieka i równouprawnienie Prawa obywatelskie Edukacja Głosowanie... 59

4 Twoje prawa w Irlandii Północnej 2006 ISBN B Opracowane przez ANIMATE, Centrum Prawne i Komisję Praw Człowieka Irlandii Północnej Wydawca: Komisja Praw Człowieka Irlandii Północnej

5 Wstęp Celem tego przewodnika jest pomoc pracownikom zagranicznym w zrozumieniu praw przysługujących im w Irlandii Północnej i zapewnienie, że w przypadku trudności w dostępie do tych praw otrzymają właściwą poradę. Przewodnik ten zajmuje się szeregiem spraw ważnych tak dla pracowników jak i ich rodzin. Pod koniec każdego rozdziału znajduje się lista kontaktów, które mogą okazać się przydatne jeśli zajdzie potrzeba uzyskania dodatkowych informacji czy porady w przypadku doświadczenia trudności. W tej serii wydano trzy przewodniki, prosimy upewnić się, że używasz właściwego. W tym celu zapoznaj się z treścią rozdziału Jak używać tego przewodnika. Przewodniki opracowane zostały przez ANIMATE, Centrum Prawne i Komisję Praw Człowieka Irlandii Północnej z pomocą funduszy zapewnionych przez Biuro Office of the First Minister and Deputy First Minister. Odpowiednie agencje rządowe zaaprobowały treść rozdziałów im poświęconych. Przewodniki te mogą okazać się przydatne dla osób i instytucji dostarczających usług, pomocy czy porad dla pracowników zagranicznych. Chcielibyśmy podziękować Służbom d/s Praw Mieszkaniowych za pomoc w napisaniu rozdziału Prawa mieszkaniowe. Mamy nadzieję, że przewodnik ten okaże się użyteczny i że podczas twojego pobytu w Irlandii Północnej skorzystasz z przysługujących ci praw. Przewodnik dostępny jest w następujących językach: angielskim, łotewskim, litewskim, słowackim i polskim. Jeśli potrzebujesz dodatkowych egzemplarzy tego przewodnika lub innych z tej serii prosimy o kontakt z jedną z poniższych organizacji: Komisja Praw Człowieka dla Irlandii Północnej (Northern Ireland Human Rights Commission) Temple Court, 39 North Street Belfast BT1 1NA Telefon (028) information@nihrc.org Strona internetowa Centrum Prawne dla Irlandii Północnej (Law Centre (NI)) 124 Donegall Street, Belfast BT1 2GY Telefon (028) Fax (028) admin.belfast@lawcentreni.org Strona internetowa Centrum Prawne dla Irlandii Północnej Biuro Okręgu Zachodniego (Law Centre (NI) Western Area Office) 9 Clarendon Street, Derry/Londonderry BT48 7EP Telefon (028) Fax (028) admin.derry@lawcentreni.org Strona internetowa Informacje zawarte w tym przewodniku pochodzą z października 2006

6 Jak używać tego przewodnika W tej serii wydano trzy przewodniki dla pracowników w Irlandii Północnej: Przewodnik dla pracowników z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii (wyłączając pracowników krajów A8, którzy przepracowali w Zjednoczonym Królestwie mniej niż 1 rok) Przewodnik dla pracowników krajów A8, którzy przepracowali w Zjednoczonym Królestwie mniej niż 1 rok Przewodnik dla pracowników zatrudnionych na podstawie pozwoleń o pracę Informacje zawarte w tym Przewodniku podzielone zostały na rozdziały poświęcone różnym zagadnieniom tak abyś lepiej zrozumiał przysługujące ci prawa. Poszczególne rozdziały nie mają na celu zapewnić wyczerpujących informacji na dany temat, zajmują się jedynie problemami najczęściej napotykanymi przez pracowników w Irlandii Północnej. Informacje zawarte w tym Przewodniku odnoszą się jedynie do Irlandii Północnej a nie do Republiki Irlandii, w której obowiązują zupełnie inne prawa. Warto też zauważyć, że chociaż prawa imigracyjne są takie same dla całego Zjednoczonego Królestwa, inne prawa mogą się nieznacznie różnić w różnych jego częściach, dlatego radzimy zasięgnąć dodatkowej porady jeśli planujesz przenieść się do Anglii, Szkocji czy Walii. Posługiwanie się tym przewodnikiem Informacje zawarte w naszych przewodnikach skompilowane zostały na podstawie twojego statusu imigracyjnego w Zjednoczonym Królestwie. Istotne jest abyś posługiwał się odpowiednim z nich. W wielu wypadkach prawa przysługujące ci w Zjednoczonym Królestwie zależą od kraju z jakiego pochodzisz. Na przykład, jeśli jesteś pracownikiem zatrudnionym na podstawie *pozwolenia o pracę* powinieneś przeczytać Przewodnik dla pracowników zatrudnionych na podstawie pozwoleń o pracę. Uwaga pracownicy krajów grupy A8 Jeśli jesteś obywatelem jednego z krajów, które przyłączyły się do Unii Europejskiej w maju 2004 (nie dotyczy Cypru i Malty) i zamierzasz przyjechać do Zjednoczonego Królestwa w celu zatrudnienia lub poszukiwania zatrudnienia, lub jeśli legalnie przepracowałeś w Zjednoczonym Królestwie mniej niż rok powinieneś zapoznać się z treścią tego przewodnika. Pomimo tego, że jesteś obywatelem kraju należącego do *Europejskiego Obszaru Gospodarczego* istnieją pewne ograniczenia nałożone na prawa przysługujące ci w Zjednoczonym Królestwie do czasu legalnego przepracowania pełnego roku. Natomiast po przepracowaniu tego okresu nie wszystkie rozdziały tego Przewodnika będą cię dotyczyć. Powinieneś w takim wypadku zapoznać się z treścią Przewodnika dla pracowników z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii. Kraje grupy A8, nazywane też *Państwami przystępującymi* to: Czechy,Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja i Słowenia.

7 Wyjaśnienie pojęć i wyrażeń Przewodnik ten z konieczności posługuje się złożonymi czy technicznymi określeniami, które nie są używane w codziennym języku. Takie pojęcia i wyrażenia oznaczone są w przewodniku gwiazdkami ** i w większości wypadków ich znaczenie jest jasno objaśnione w danym rozdziale. Dodatkowo, przewodnik zawiera Słowniczek pojęć, który wyjaśnia znaczenie niektórych określeń. Organizacje zajmujące się poradą i wsparciem W wielu wypadkach przewodnik poleca zasięgniecie dodatkowej porady i wtedy dołączona jest również lista pomocnych organizacji i ich danych kontaktowych. Organizacje te służą poradą nieodpłatnie. Jeśli zadzwonisz pod jeden z podanych numerów telefonicznych, w większości wypadków informacja dostępna będzie w języku angielskim (chyba, że podane jest inaczej). Nie powinno cię to zniechęcać do skontaktowania się z daną organizacją, jako że w większości wypadków osoba po drugiej stronie telefonu będzie miła i pomocna niezależnie od twoich zdolności językowych. Jeśli dzwonisz w celu umówienia się na wizytę, możliwe, że dana organizacja będzie w stanie zapewnić ci tłumacza. Możesz też poprosić znajomego o telefon w twoim imieniu lub przyprowadzić go ze sobą na spotkanie. Jak zamówić dodatkowe egzemplarze tego przewodnika? Jeśli napotkałeś trudności w zdobyciu dodatkowych egzemplarzy tego przewodnika lub potrzebujesz innego przewodnika z tej serii, prosimy o kontakt z jedną z poniższych organizacji: Komisja Praw Człowieka dla Irlandii Północnej (Northern Ireland Human Rights Commission) Telefon (028) information@nihrc.org Centrum Prawne dla Irlandii Północnej (Law Centre (NI)) Telefon (028) admin.belfast@lawcentreni.org Centrum Prawne dla Irlandii Północnej Biuro Okręgu Zachodniego (Law Centre (NI) Western Area Office) Telefon (028) admin.derry@lawcentreni.org Adresy, numery faksów oraz strony internetowe tych organizacji znajdziesz na stronie 3 tego przewodnika.

8 Słowniczek pojęć Słowniczek ten podaje jedynie krótkie wyjaśnienia niektórych terminów technicznych używanych w przewodniku. Szczegółowe wyjaśnienia znajdziesz w odpowiednich rozdziałach. Kraje Przystępujące/ obywatele krajów grupy A8 (Accession States/A8 nationals) w Zjednoczonym Królestwie określenia tego używa się w odniesieniu do 8 z 10 krajów, które przystąpiły do Unii Europejskiej w maju 2004 roku. Są to: Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja i Słowenia. Jeśli jesteś obywatelem jednego z tych krajów w Zjednoczonym Królestwie określany jesteś jako obywatel Kraju Przystępującego/ Kraju grupy A8. Wspólny Obszar Podróżowania (Common Travel Area) - Zjednoczone Królestwo (włączając Irlandię Północną), Republika Irlandii, Wyspa Man oraz wyspy Channel. Oznacza to, że pomiędzy krajami tego obszaru nie ma kontroli paszportowych dla obywateli brytyjskich i irlandzkich. Pozwolenie na wjazd (Entry clearance) obywatele niektórych krajów muszą przejść przez specjalną procedurę zanim uzyskają pozwolenie na przekroczenie granicy Zjednoczonego Królestwa. Europejski Obszar Gospodarczy (European Economic Area) obejmuje następujące kraje: Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Łotwa, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Malta, Holandia, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja i Zjednoczone Królestwo. Urząd Podatkowo-Skarbowy (Jej Królewskiej Mości) (Her Majestey s Revenue and Customs) oficjalna nazwa urzędu podatkowego w Zjednoczonym Królestwie. Home Office brytyjskie ministerstwo spraw wewnętrznych odpowiedzialne za sprawy imigracji. Ubezpieczenie Społeczne (National Insurance) podatek odprowadzany od poborów w w Zjednoczonym Królestwie jest przeznaczany na opłacenie niektórych zasiłków socjalnych (zobacz poniżej). Numer Ubezpieczenia Społecznego (National Insurance Number)- numer wydawany przez Agencję Ubezpieczeń Społecznych, o który musisz wystąpić jeśli planujesz pracować w Zjednoczonym Królestwie lub starasz sie o zasiłki socjalne (zobacz poniżej). Urząd Mieszkaniowy Irlandii Północnej (Housing Executive) agencja rządowa odpowiedzialna za przyznawanie mieszkań komunalnych a także wspomaganie bezdomnych.

9 Fundusze publiczne (public funds) odnosi się do pewnych funduszy zapewnianych przez rząd, takich jak zasiłek dla bezrobotnych. Jeśli przebywasz w w Zjednoczonym Królestwie na podstawie pozwolenia o pracę nie możesz starać się o takie fundusze. Szczegółowe informacje znajdziesz w rozdziale Zasiłki socjalne. Agencja pośrednictwa pracy (Recruitment Agency) przedsiębiorstwo zajmujące się rekrutacją osób i szukaniem pracy. Wydalić/ wydalenie (remove/removal) rząd ma prawo usunąć obywatela obcego kraju ze Zjednoczonego Królestwa i deportować go w inne miejsce (zwykle do jego/jej kraju rodzinnego) jeśli przebywa w UK nielegalnie lub nie ma prawa wjazdu do w Zjednoczonego Królestwa. Karta rezydenta/ certyfikat rejestracyjny (residence card/registration certificate) dokument wydawany przez Home Office potwierdzający, że masz prawo pobytu w Zjednoczonym Królestwie (źródło: Agencja Ubezpieczeń Społecznych (Social Security Agency) agencja rządowa odpowiedzialna za wydawanie numerów ubezpieczenia społecznego i zasiłki socjalne (zobacz poniżej). Zasiłki socjalne (social security benefits) pomoc pieniężna wypłacana przez rząd osobom w trudnej sytuacji finansowej. Wiza (visa) pozwolenie na wjazd do Zjednoczonego Królestwa, zwykle ma postać pieczątki wbijanej do paszportu. Pozwolenie na pracę (work permit) pozwolenie wydawane przez wydział Home Office - Work Permits (UK) umożliwiające obywatelom spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego pracę na terenie Zjednoczonego Królestwa u konkretnego pracodawcy. Program Rejestracji Pracowników (Worker Registration Scheme) program, na podstawie którego obywatele krajów grupy A8 muszą zarejestrować swoje zatrudnienie w Home Office przez okres pierwszych 12 miesięcy. Nie odnosi się do osób prowadzących własną działalność gospodarczą.

10 Praca w Zjednoczonym Królestwie Czy mogę przyjechać do Zjednoczonego Królestwa w poszukiwaniu pracy? Jako obywatel jednego z krajów grupy *A8* masz prawo przyjechać do Zjednoczonego Królestwa w poszukiwaniu pracy. Nie musisz prosić o zgodę na wjazd władz Zjednoczonego Królestwa, ani nie potrzebujesz *wizy*. Natomiast, przy wjeździe okazać musisz paszport lub dowód osobisty. Kiedy mogę zacząć szukać pracy Możesz zacząć szukać pracy od razu po przyjeździe, natomiast do pracy potrzebny ci będzie *numer ubezpieczenia społecznego*. Szczegółowe informacje jak otrzymać ten numer znajdziesz w rozdziale Zasiłki socjalne. Jaki jest następny krok po znalezieniu pracy? Po znalezieniu pracy niezbędne jest zarejestrowanie się w brytyjskim urzędzie spraw wewnętrznych *Home Office* (ministerstwo odpowiedzialne za imigrację) w *Programie Rejestracji Pracowników* (WRS). Aby to zrobić musisz wypełnić formularz rejestracyjny, który zamówić można telefonicznie (po angielsku), tel lub pobrać ze strony internetowej: (należy szukać pod schemes and programmes for Worker Registration Schemes a następnie pod application form ). Jeśli prowadzisz własną działalność gospodarczą lub praca nie jest głównym celem twojego pobytu w Zjednoczonym Królestwie możliwe, że nie potrzebujesz rejestracji. Powinieneś jednak upewnić się i zasięgnąć specjalistycznej porady. Kiedy powinienem się zarejestrować? Należy to zrobić w przeciągu miesiąca od rozpoczęcia pracy, w przeciwnym wypadku twoje zatrudnienie stanie się nielegalne i możesz stracić pracę. Ważne jest dlatego abyś zarejestrował się jak najszybciej po rozpoczęciu pracy. Co zawiera formularz rejestracyjny? Na formularzu rejestracji w Programie Rejestracji Pracowników musisz podać swoje imię i nazwisko, datę urodzenia, obywatelstwo a także dane dotyczące zatrudnienia. Jeśli rejestrujesz się po raz pierwszy będziesz musiał również wysłać: Paszport lub dowód osobisty (należy wysłać oryginały) List od pracodawcy potwierdzający zatrudnienie Dwa zdjęcia paszportowe Opłatę w wysokości 70

11 Pracodawcy nie powinni pobierać żadnych opłat za napisanie listu, a niektórzy pomagają nawet w wypełnieniu aplikacji. Pracodawca nie powinien domagać się zapłaty za pomoc ponieważ łamie on prawo jeśli twoje zatrudnienia nie jest zarejestrowane. Natomiast rejestracja w *Home Office* i wysłanie niezbędnych dokumentów należy do twoich obowiązków. Jak powinienem wysłać aplikację? Powinieneś wysłać podanie specjalną przesyłką (special delivery). Dobrym pomysłem jest również zrobienie kserokopii paszportu czy dowodu osobistego przed wysłaniem oryginałów. Jak długo będę czekał na decyzję? Home Office zapewnia, że procedura trwa około trzech tygodni i po tym czasie twój paszport powinien być odesłany. Po zarejestrowaniu otrzymasz Kartę Rejestracyjną Pracownika, na której będzie twoje zdjęcie oraz numer referencyjny. Jest to jedyny dokument potwierdzający twoje legalne zatrudnienie w Zjednoczonym Królestwie. Czy mogę zmienić pracę? Możesz zmienić pracę w każdej chwili, natomiast musisz się ponownie zarejestrować w Home Office i wypełnić formularz rejestracyjny. Kiedy zgłaszasz jedynie zmianę pracodawcy nie musisz ponownie wysyłać paszportu ani wnosić dodatkowej opłaty. Potrzebne będzie natomiast wpisanie numeru referencyjnego oraz list od nowego pracodawcy. Home Office odeśle ci nowy certyfikat, który powinieneś przechowywać razem z kartą rejestracyjną. Czy moja rodzina może do mnie dołączyć? Każdy członek rodziny może do ciebie dołączyć pod warunkiem, że także są obywatelami *Europejskiego Obszaru Gospodarczego*. Następujący członkowie rodziny, którzy nie są obywatelami Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą do ciebie dołączyć: Twój mąż/żona/partner ze związku cywilnego Dzieci w wieku do 21 lat lub starsze jeśli pozostają w stosunku zależności od ciebie Wnuki w wieku do 21 lat lub starsze jeśli pozostają w stosunku zależności od ciebie Rodzice jeśli pozostają w stosunku zależności od ciebie Dziadkowie jeśli pozostają w stosunku zależności od ciebie Inni członkowie rodziny jeśli pozostają w stosunku zależności od ciebie

12 Innym członkom rodziny również może przysługiwać to prawo, w razie wątpliwości powinieneś zasięgnąć specjalistycznej porady. Jeśli członkowie twojej rodziny nie są obywatelami Europejskiego Obszaru Gospodarczego powinni złożyć podanie o pobyt dla członków rodziny (lub *wizę* turystyczną, jeśli planują zostać w UK na krótki okres) do Ambasady Brytyjskiej/ Wysokiej Komisji. Pozwolenie na pobyt dla członków rodziny można uzyskać nieodpłatnie w ambasadach i konsulatach brytyjskich. Strona internetowa brytyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych wymienia ambasady brytyjskie za granicą wraz z numerami telefonów i faksów oraz adresami owymi. Adres strony internetowej to: Jeśli twój partner nie jest obywatelem jednego z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego i żyłeś z nim/nią w związku cywilnym powyżej dwóch lat, mogą oni złożyć wniosek o *wizę* na pobyt w Zjednoczonym Królestwie do Ambasady Brytyjskiej/ Wysokiej Komisji. W takim wypadku powinieneś zasięgnąć specjalistycznej porady. Co oznacza bycie w stosunku zależności? Zależność może być emocjonalna, praktyczna i/lub finansowa. W razie wątpliwości powinieneś zasięgnąć specjalistycznej porady. Czy członkowie mojej rodziny mogą podjąć zatrudnienie, a jeśli tak, czy muszą zarejestrować się w Programie Rejestracji Pracowników? Jeśli jesteś obywatelem jednego z krajów *A8* i nie przepracowałeś jeszcze 12 miesięcy w Zjednoczonym Królestwie, członkom twojej rodziny nie będącym obywatelami Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie przysługuje automatycznie prawo do racy. Powinieneś zasięgnąć specjalistycznej porady na temat przysługujących im praw. Jeśli twój małżonek/ka lub partner/ka jest obywatelem kraju A8 mogą oni również pracować na podstawie *Programu Rejestracji Pracowników* i będą ich dotyczyć opisane wyżej procedury. Jeśli twój małżonek/ka lub partner jest obywatelem kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego (ale nie kraju grupy A8) powinieneś przeczytać Przewodnik dla pracowników z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii rozdział Praca w Zjednoczonym Królestwie. Jak długi czas muszę być zarejestrowany? Po legalnym przepracowaniu bez przerwy 12 miesięcy w Zjednoczonym Królestwie nabędziesz prawo do całkowicie swobodnego przemieszczania się i nie będziesz miał obowiązku rejestracji w Programie Rejestracji Pracowników. Możesz otrzymać *certyfikat rejestracyjny* potwierdzający twoje prawo do pracy i pobytu w Zjednoczonym Królestwie na podstawie prawa Wspólnoty Europejskiej. Należy złożyć podanie do Home Office. *Certyfikat rejestracyjny* ma postać niewielkiej składanej karty w kolorze niebieskim, na której umieszczone będzie twoje zdjęcie. Jeśli twoja rodzina przebywa z tobą w Zjednoczonym Królestwie, powinieneś wystąpić o wydanie certyfikatu rejestracyjnego i twoja rodzina otrzyma *kartę rezydenta*, która jest zwykle podbijana w ich paszporcie. Ten dokument może być używany przy staraniu się o prawa przysługujące tobie i twojej rodzinie, włączając niektóre *zasiłki socjalne*, jeśli zajdzie taka potrzeba.

13 Co oznacza nieprzerwany okres pracy? Nieprzerwany okres pracy oznacza, że w 12 miesięcznym okresie zatrudnienia nie może być przerwy dłuższej niż 30 dni. Potrzebna ci będzie twoja karta rejestracji w programie WRS a także inne dokumenty potwierdzające 12 miesięcy nieprzerwanego okresu pracy. Jeśli pozostawałeś bez zatrudnienia przez więcej niż 30 dni powinieneś zasięgnąć specjalistycznej porady. Do okresu 30 dni nie wlicza się płatnych urlopów, zwolnień lekarskich, urlopu macierzyńskiego czy ojcowskiego jako, że masz prawo do tego rodzaju przerw w pracy. Co się stanie jeśli otrzymam odmowną decyzję w sprawie przyznania Karty Rejestracyjnej Pracownika? Jeśli otrzymasz odmowną decyzję w sprawie przyznania Karty Rejestracyjnej Pracownika, powinieneś zasięgnąć specjalistycznej porady. W większości wypadków może się tak stać wówczas, kiedy nie będziesz w stanie udowodnić swojego obywatelstwa lub nie dostarczysz wystarczających dowodów na zatrudnienie. Za wyjątkiem sytuacji, w której istnieją wątpliwości co do twojego obywatelstwa, możesz ponownie złożyć podanie po uzyskaniu dodatkowego potwierdzenia na zatrudnienie lub po zmianie pracodawcy. Jeśli jesteś w stanie utrzymać się samodzielnie, możesz pozostać tak długo jak zechcesz do czasu znalezienia zatrudnienia. Home Office może *wydalić* cię ze Zjednoczonego Królestwa, jeśli ma podstawy uważać, że nie szukasz zatrudnienia. Takie sytuacje zdarzają się jednak niezmiernie rzadko, chyba że popełnisz poważne przestępstwo bądź uznany zostaniesz za zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Potrzebne kontakty: Centrum Prawne dla Irlandii Północnej (Law Centre (NI)) 124 Donegall Street, Belfast BT1 2GY Telefon (028) Centrum Prawne dla Irlandii Północnej Biuro Okręgu Zachodniego (Law Centre (NI) Western Area Office) 9 Clarendon Street, Derry/Londonderry BT48 7EP Telefon (028) Biuro Porad Obywatelskich Oddział Regionalny (Citizens Advice Regional Office) Telefon (028) , zapytaj o lokalny oddział Poradni, lub sprawdź stronę internetową STEP Projekt Wspierania Pracowników Zagranicznych Unit T7, Dungannon Business Park 2 Coalisland Rd, Dungannon BT71 6JT Telefon (028) Można umówić się na wizytę z jednym z dwujęzycznych pracowników (języki polski, portugalski, litewski), w razie potrzeby istnieje możliwość zaaranżowania tłumaczy innych języków. Aby umówić się na wizytę należy zadzwonić pod numer: (028) STEP dostarcza również porad w sprawach imigracyjnych.

14 Zasiłki Socjalne Gdzie mogę się zwrócić o pomoc, jeśli nie mam wystarczających środków na utrzymanie? Jeśli znajdziesz się w trudnej sytuacji finansowej, może przysługiwać ci pomoc od państwa w postaci *zasiłków socjalnych*. Jeśli nie będziesz w stanie otrzymać żadnych zasiłków, można zwrócić się do Opieki Społecznej, która czasem może pomóc w nagłych wypadkach. Nawet jeśli nie jesteś obywatelem jednego z wymienionych krajów a potrzebujesz pomocy, zawsze powinieneś zasięgnąć porady (niezależnie od twojego obywatelstwa) jako, że możesz posiadać inne prawa nie ujęte w tym przewodniku. Jaka instytucja odpowiedzialna jest za zasiłki socjalne? W Irlandii Północnej *Agencja Ubezpieczeń Społecznych* odpowiedzialna jest za działanie systemu ubezpieczeń społecznych. Do agencji tej składasz podanie o przyznanie *numeru ubezpieczenia społecznego* i inne podania o zasiłki socjalne. W przypadku staranie się o jakikolwiek zasiłek pracownik tej agencji rozpatrzy twoje podanie i podejmie decyzję. Podania o dopłaty z tytułu Tax Credits i zasiłek rodzinny są rozpatrywane przez inną instytucję *Urząd Podatkowo-Skarbowy*. Jak otrzymać mogę numer ubezpieczenia społecznego? Przy staraniu się o większość zasiłków socjalnych niezbędne jest okazanie numeru ubezpieczenia społecznego. Jeśli uprzednio mieszkałeś lub pracowałeś w Irlandii Północnej, oznacza to, że będziesz musiał okazać w Agencji Ubezpieczeń Społecznych swój numer ubezpieczenia społecznego. Będziesz musiał również udowodnić, że ten numer należy do ciebie. Jeśli nie pamiętasz swojego numeru, niezbędne będzie podanie innych informacji, które umożliwią agencji odnalezienie tego numeru. Numer ubezpieczenia społecznego jest wymagany przy zatrudnieniu i przy staraniu się o zasiłki socjalne. Musisz złożyć podanie o ten numer jeśli zamierzasz pracować w Zjednoczonym Królestwie, w przeciwnym wypadku twoje składki płacone z tytułu podatku nie będą zarejestrowane. Nie musisz być zatrudniony żeby otrzymać numer ubezpieczenia społecznego, wystarczy, że poszukujesz zatrudnienia. Jeśli starasz się o zasiłek socjalny lub dopłaty z tytułu Tax Credits przyznawane przez Urząd Podatkowo-Skarbowy będziesz potrzebować numeru ubezpieczenia społecznego, który nadawany jest przez specjalny wydział Agencji Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli przyjechałeś do Irlandii Północnej po raz pierwszy, będziesz musiał złożyć podanie o numer ubezpieczenia społecznego. Odpowiedni urzędnik pomoże ci wypełnić formularz CA5400, który podpiszesz na zakończenie rozmowy o przyznanie numeru ubezpieczenia społecznego.

15 Starając się o o przyznanie *numeru ubezpieczenia społecznego* niezbędne będzie okazanie odpowiednich dokumentów potwierdzających twoją tożsamość. Jakie dokumenty okazać aby potwierdzić moją tożsamość? Dokumentami potwierdzającymi tożsamość mogą być: Akt urodzenia lub akt ślubu Paszport lub dowód osobisty wydany w jednym z krajów członkowskich *Europejskiego Obszaru Gospodarczego* List od prawnika, doradcy lub oficjalnego przedstawiciela jakiejś organizacji Oświadczenie napisane przez kogoś, kto ciebie zna A co w przypadku, jeśli nie jestem w stanie udokumentować mojej tożsamości? Zostaniesz przesłuchany w Agencji Ubezpieczeń Społecznych przez urzędnika z wydziału przyznawania numerów ubezpieczeń społecznych, który ustali czy można ci wydać numer ubezpieczenia społecznego. Ważne jest, abyś rozumiał zadawane pytania i jasno na nie odpowiadał. Jeśli masz problemy z językiem angielskim, powinieneś bez wahania poprosić urzędnika Agencji Ubezpieczeń Społecznych o zapewnienie tłumacza. Warto zauważyć, że jeśli nie spełniasz wymogów niezbędnych do przyznania numeru ubezpieczenia społecznego możesz nie być uprawniony do otrzymywania *zasiłków socjalnych*. Ta zasada dotyczy nie tylko ciebie, ale również innych osób, dla których starasz się o zasiłki, za wyjątkiem dzieci i osób niepełnoletnich. Jakie warunki muszę spełniać, żeby otrzymywać zasiłki socjalne? Zasiłki socjalne będą ci wypłacone tylko w wypadku, gdy spełniasz określone warunki do otrzymywania danego zasiłku i przejdziesz pomyślnie przez test rezydencji lub pobytu. Warunki, które musisz spełnić zależą od rodzaju zasiłku o jaki się starasz. Istnieją różne rodzaje zasiłków: Zasiłki oparte o środki finansowe, w które wlicza się: wsparcie dochodu (Income Support), zasiłek dla osób poszukujących pracy oparty na dochodach (income-based Jobseeker s allowance), zasiłek emerytalny (Pension credit) i zasiłek mieszkaniowy (Housing benefit). Zasiłki te określane są jako związane z dochodem, co oznacza, że decyzja o przyznaniu zasiłku może być uzależniona od posiadanych dochodów lub oszczędności.

16 Zasiłki nieoparte o środki finansowe to te, które wypłacane są, na przykład, na wypadek choroby, ciąży, bezrobocia, żałoby lub podeszłego wieku. Wypłacone będą tylko wówczas jeśli ty (lub twój partner w przypadku zasiłku pogrzebowego) zapłaciliście wystarczają wysokość składek na *ubezpieczenie społeczne* w Zjednoczonym Królestwie lub innym kraju członkowskim *Europejskiego Obszaru Gospodarczego*. Specjalne zasiłki nieoparte o składki, takie jak dodatek dla niepełnosprawnych w podeszłym wieku (Attendance Allowance), zasiłek inwalidzki (Disability Living Allownce) i zasiłek dla opiekunów (Carer s Allowance). Dopłaty z tytułu posiadania dzieci (Child Tax Credits), dopłaty z tytuły małych zarobków (Working Tax Credit) oraz zasiłek rodzinny (Child Benefit), które wypłacane są przez *Urząd Podatkowo-Skarbowy*. Gdzie mogę otrzymać pomoc? Niezależnie od tego o jaki rodzaj zasiłku się starasz, w przypadku decyzji odmownej powinieneś zawsze zasięgnąć porady. Jeśli nie jesteś zadowolony z decyzji wydanej przez *Agencję Ubezpieczeń Społecznych* lub *Urząd Podatkowo-Skarbowy* masz prawo odwołać się od niej do niezależnego organu. Agencje doradcze mogą pomóc ci ustalić czy istnieją podstawy do złożenia odwołania. Agencjami, które służą poradą w kwestiach praw do zasiłków są: Centrum Prawne, telefon (028) (Belfast) lub (028) (Derry) Biuro Porad Obywatelskich Oddział Regionalny (Citizens Advice Regional Office), telefon (028) , zapytaj o lokalny oddział Poradni Organizacja Porada dla Irlandii Północnej (Advice NI), zadzwoń pod numer telefonu (028) a zostaniesz skierowany do najbliższego tobie biura. Jeśli masz problemy z językiem angielskim powinieneś bez wahania poprosić pracownika biura czy centrum doradczego o zapewnienie tłumacza na rozmowę. Ważne jest, abyś rozumiał zadawane pytania i jasno na nie odpowiadał. Jakie warunki muszę spełniać, jeśli staram się o wsparcie dochodu, zasiłek dla osób poszukujących pracy oparty na dochodach, zasiłek emerytalny lub zasiłek mieszkaniowy? Aby kwalifikować się do otrzymywania jednego z tych zasiłków, musisz udowodnić, że na stałe przebywasz w Irlandii Północnej i że masz prawo pobytu we *Wspólnym Obszarze Podróżowania*, na który składa się Zjednoczone Królestwo (włączając Irlandię Północną), Republika Irlandii, Wyspa Man oraz wyspy Channel. Będziesz musiał również udowodnić, że masz prawo pobytu we *Wspólnym Obszarze Podróżowania* jeśli starasz się o dopłaty z tytułu posiadania dzieci (Child Tax Credits) oraz zasiłek rodzinny (Child Benefit), które wypłacane są przez *Urząd Podatkowo-Skarbowy*.

17 Co oznacza test stałego zamieszkania (habitual residence test)? Aby wykazać, że na stałe zamieszkujesz Irlandię Północną będziesz musiał spełnić wymogi testu stałego zamieszkania (habitual residence test). Ten test przeprowadzany jest dla każdego starającego się o wsparcie dochodu, zasiłek dla osób poszukujących pracy oparty na dochodach, zasiłek emerytalny czy zasiłek mieszkaniowy. Będziesz w stanie wykazać, że test ten nie odnosi się do ciebie, jeśli zarejestrowany jesteś w Programie Rejestracji Pracowników Home Office i jeśli legalnie pracujesz dla pracodawcy na terenie Irlandii Północnej. W przeciwnym wypadku, kwestia czy spełniasz wymogi testu stałego zamieszkania będzie cię dotyczyć przy staraniu się o powyższe zasiłki. Jak mogę udowodnić, że na stałe zamieszkuję Irlandię Północną? Aby udowodnić, że na stałe zamieszkujesz Irlandię Północną będziesz musiał wykazać, że twoim zamiarem po przyjeździe było ustanowienie tutaj stałego miejsca zamieszkania. Nie oznacza to koniecznie, że musisz wykazać, że zamierzasz tu pozostać na zawsze. Jeśli wcześniej nie żyłeś w Irlandii Północnej lub byłeś tu wcześniej, sposobem w jaki możesz okazać swój zamiar jest po prostu zamieszkiwanie tutaj przez określony okres. Dokładna długość tego okresu zależy od indywidualnych okoliczności. Prawo oparte na przeszłych sprawach sugeruje, że okres ten wynosić może od jednego do trzech miesięcy. W większości wypadków im dłużej tu przebywasz tym silniejsza jest twoja pozycja w staraniu się o wsparcie dochodu, zasiłek dla osób poszukujących pracy oparty na dochodach, zasiłek emerytalny czy zasiłek mieszkaniowy. Przy podejmowaniu decyzji czy spełniasz wymogi testu stałego zamieszkania w Irlandii Północnej urzędnik musi wziąć pod uwagę wszystkie czynniki, takie jak na przykład: Przygotowania jakie poczyniłeś przed przyjazdem do Irlandii Północnej Starania jakie poczyniłeś w celu zdobycia zatrudnienia Czy sprzedałeś swój dom lub zrezygnowałeś z praw jakie miałeś, jeśli wynajmowałeś miejsce zamieszkania Czy zamknąłeś konta bankowe lub dokonałeś przelewu ich zawartości Jakie kroki podjąłeś w celu zbycia przedmiotów wartościowych lub przetransportowania ich do Irlandii Północnej Czy zawiadomiłeś odpowiednie instytucje zajmujące się edukacją i opieką zdrowotną (w przypadku posiadania dzieci) o zamiarze zamieszkania w Irlandii Północnej Jeśli nie masz pewności czy potrafisz wykazać, że na stałe zamieszkujesz Irlandię Północną zasięgnij specjalistycznej porady.

18 Co pomoże mi wykazać, że spełniam wymogi testu stałego zamieszkania? Powinieneś również powiadomić urzędnika podejmującego decyzję o krokach jakie podjąłeś w Irlandii Północnej w celu zapuszczenia korzeni. Może to być na przykład: Czy zamierzasz żyć w Irlandii Północnej w najbliższej przyszłości? Jak będziesz się utrzymywał, jeśli nie przyznane ci zostaną zasiłki? Takie pytanie może paść i urzędnik podejmujący decyzję musi się upewnić, że zamierzasz pozostać w Irlandii Północnej niezależnie od tego czy otrzymasz zasiłek, czy nie. Jakie starania poczyniłeś w celu zgłoszenia zdolności do pracy lub zdobycia zatrudnienia? Czy zorganizowałeś sobie miejsce zamieszkania? Czy zarejestrowałeś się u lekarza lub dentysty? Czy zapisałeś się do jakichś organizacji lub stowarzyszeń? Czy masz rodzinę lub przyjaciół w Irlandii Północnej? Te przykłady to tylko niektóre z czynników, które mogą być wzięte pod uwagę. Niezbędne będzie wykazanie urzędnikowi podejmującemu decyzję, że albo nie dotyczy cię test stałego zamieszkania albo, że spełniasz jego wymogi i jesteś osobą na stałe zamieszkującą Irlandię Północną. Jeśli nie będziesz w stanie tego wykazać, zostaniesz zaklasyfikowany jako osoba z zagranicy i nie będziesz mógł pobierać wsparcia dochodu, zasiłku dla osób poszukujących pracy opartego na dochodach, zasiłku emerytalnego czy zasiłku mieszkaniowego do czasu, aż spełniać będziesz wymogi testu. Innymi słowy, urzędnik podejmujący decyzję musi mieć pewność, że kiedy przyjechałeś do Irlandii Północnej twoim zamiarem było ustanowienie stałego miejsca pobytu. Jak mogę wykazać, że mam prawo pobytu w Irlandii Północnej? Nawet jeśli wykażesz, że na stałe przebywasz w Irlandii Północnej, nadal będziesz musiał wykazać, że masz prawo pobytu. Jeśli zarejestrowałeś się w *Programie Rejestracji Pracowników**Home Office* i pracujesz legalnie dla pracodawcy w Irlandii Północnej, prowadzisz własną działalność gospodarczą lub posiadasz wystarczające środki na utrzymanie się, będziesz traktowany jako osoba posiadająca prawo pobytu. Jeśli pracujesz, będziesz w stanie starać się o zasiłek mieszkaniowy, dopłaty z tytuły małych zarobków (Working Tax Credit), dopłaty z tytułu posiadania dzieci (Child Tax Credits) oraz zasiłek rodzinny (Child Benefit). Podczas pozostawania w stosunku pracy, nawet jeśli na zwolnieniu lekarskim, podczas ciąży lub na zwolnieniu z innych powodów, nadal masz prawo do powyższych zasiłków a oprócz tego do wsparcia dochodu i zasiłku emerytalnego. Podczas pierwszych trzech miesięcy w Irlandii Północnej będziesz traktowany jako osoba posiadająca prawo pobytu. Natomiast, jeśli nie jesteś zatrudniony lub zarejestrowany, nie posiadasz prawa do zasiłków.

19 Aby pobierać *zasiłki socjalne* bez ograniczeń musisz być zarejestrowany w *Programie Rejestracji Pracowników* Home Office przez okres 12 miesięcy nieprzerwanego zatrudnienia. Dlatego, niezmiernie ważne jest, aby zarejestrować się jak tylko znajdziesz legalne zatrudnienie. Czas przepracowany w Zjednoczonym Królestwie przed 1 maja 2004 roku także wlicza się tego okresu. Szczegółowe informacje na temat Programu Rejestracji Pracowników znajdziesz w rozdziale pt. Praca w Zjednoczonym Królestwie. Jeśli zmienisz pracę w okresie pierwszych 12 miesięcy, musisz zawiadomić o tym Home Office, bo w przeciwnym wypadku nie będziesz traktowany jako osoba pozostająca w nieprzerwanym zatrudnieniu. Co stanie się, jeśli stracę pracę? Jeśli stracisz pracę podczas pierwszych 12 miesięcy nieprzerwanego zatrudnienia, nie będziesz już traktowany jako osoba posiadająca prawo pobytu i nie będziesz mógł otrzymywać tych zasiłków. W takim wypadku, niezwłocznie powinieneś zasięgnąć porady. Natomiast, jeśli stracisz pracę z powodu choroby lub ciąży, powinieneś zasięgnąć porady w kwestii zasiłków jako, że możesz mieć prawo do odwołania się od decyzji odmownej. O jakie zasiłki mogę się starać po nieprzerwanym okresie 12 miesięcy pracy? Po nieprzerwanym okresie 12 miesięcy zatrudnienia i kiedy nie masz już obowiązku rejestracji w Programie Rejestracji Pracowników zarówno ty jak i członkowie twojej rodziny mogą skorzystać z całego szeregu zasiłków, zarówno dla osób pracujących jak i bezrobotnych. Do członków rodziny należą: Małżonek/ka Dzieci lub wnukowie poniżej 21 lat, jeśli nadal pozostają w stosunku zależności od ciebie Twoi rodzice i dziadkowie jeśli możesz wykazać, że nadal pozostają w stosunku zależności od ciebie Po nieprzerwanym okresie 12 miesięcy zatrudnienia i kiedy nie masz już obowiązku rejestracji w Programie Rejestracji Pracowników, powinieneś zapoznać się z treścią rozdziału Zasiłki socjalne w Przewodniku dla pracowników z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii. Kiedy starasz się o wsparcie dochodu, zasiłek dla osób poszukujących pracy oparty na dochodach, zasiłek emerytalny, zasiłek mieszkaniowy, dopłaty z tytułu posiadania dzieci lub zasiłek rodzinny, na tobie spoczywa obowiązek udowodnienia, że masz prawo pobytu w Irlandii Północnej. Dlatego ważne jest, abyś dostarczył jak najwięcej informacji na temat twojego podania.

20 Czy mogę starać się o zasiłki socjalne, jeśli przyjechałem do Irlandii Północnej w celu poszukiwania pracy? Jeśli przyjechałeś do Irlandii Północnej w celu poszukiwania pracy, a po znalezieniu pracy będziesz objęty obowiązkiem rejestracji w *Programie Rejestracji Pracowników* nie jesteś traktowany jako osoba posiadająca prawo pobytu. Tak więc nie przysługują ci wyżej wymienione zasiłki. Jakie warunki muszę spełniać jeśli staram się o zasiłki nieoparte o środki finansowe? Zasiłki nieoparte o środki finansowe są też nazywane zasiłkami opartymi o składki. Oznacza to, że przy staraniu sie o taki zasiłek (np. zasiłek dla niezdolnych do pracy Incapacity Benefit lub zasiłek dla osób poszukujących pracy oparty na dochodach) musisz wykazać, po pierwsze, że spełniasz kryteria dla otrzymania takiego zasiłku a oprócz tego, że spełniasz wymóg odpowiedniej wysokości składek odprowadzonych na *ubezpieczenie społeczne*. Jeśli niedawno przyjechałeś do Irlandii Północnej (zwłaszcza jeśli nigdy nie pracowałeś ani tutaj ani na terenie Wielkiej Brytanii) możliwe jest, że nie opłaciłeś odpowiedniej wysokości składek niezbędnych, żeby kwalifikować się do pobierania niektórych zasiłków. Natomiast jeśli pracowałeś w innym kraju członkowskim *Europejskiego Obszaru Gospodarczego* możesz skorzystać ze składek tam opłacanych przy staraniu się o zasiłki oparte na składkach w Irlandii Północnej. Podobnie, jeśli pracujesz w Irlandii Północnej mogą ci przysługiwać zasiłki dla osób pracujących takie jak: Ustawowe zwolnienie chorobowe Ustawowy urlop macierzyński Ustawowa dopłata macierzyńska Ustawowy urlop ojcowski Te zasiłki umożliwiają ci pozostawanie na płatnym urlopie z powodu choroby, ciąży lub ojcostwa. Prosimy zauważyć, że przy korzystaniu z urlopu macierzyńskiego, dopłaty macierzyńskiej i urlopu ojcowskiego niezbędne jest spełnienie określonego okresu zatrudnienia. Dodatkowe informacje na ten temat znajdziesz w rozdziale Prawa pracownicze. Jakie warunki muszę spełniać, jeśli staram się o zasiłki nieoparte o składki? Istnieją zasiłki wypłacane niezależnie od wysokości składek odprowadzonych na ubezpieczenie społeczne. Można starać się o te zasiłki, jeśli jesteś chory, jesteś inwalidą lub opiekunem inwalidy. Te specjalne zasiłki nieoparte o składki to odpowiednio: Attendance Allowance, Disability Living Allowance i Carer s Allowance.

21 Warunki, jakie należy spełniać, aby kwalifikować się do otrzymywania tych zasiłków: być osobą zamieszkałą ( ordinarily resident) w Irlandii Północnej być obecnym w Irlandii Północnej być obecnym w Irlandii Północnej przez 26 tygodni w ostatnich 12 miesiącach Aby spełnić wymogi przebywania w Irlandii Północnej, wliczony może być również okres pobytu w w innym kraju członkowskim *Europejskiego Obszaru Gospodarczego*. Wtedy warunek pobytu można spełnić wcześniej. Potrzebne kontakty: Centrum Prawne dla Irlandii Północnej (Law Centre (NI) 124 Donegall Street, Belfast BT1 2GY Telefon (028) Centrum Prawne dla Irlandii Północnej Biuro Okręgu Zachodniego (Law Centre (NI) Western Area Office) 9 Clarendon Street, Derry/Londonderry BT48 7EP Telefon (028) Biuro Porad Obywatelskich Oddział Regionalny (Citizens Advice Regional Office) Telefon (028) , zapytaj o lokalny oddział Poradni, lub sprawdź stronę internetową Organizacja Porada dla Irlandii Północnej (Advice NI) Zadzwoń pod numer telefonu (028) a zostaniesz skierowany do najbliższego tobie biura. Zobacz także stronę internetową STEP Projekt Wspierania Pracowników Zagranicznych Unit T7, Dungannon Business Park 2 Coalisland Rd, Dungannon BT71 6JT Telefon (028) Można umówić się na wizytę z jednym z dwujęzycznych pracowników (języki polski, portugalski, litewski), w razie potrzeby istnieje możliwość zaaranżowania tłumaczy innych języków. Aby umówić się na wizytę należy zadzwonić pod numer: (028) Przyznawanie numerów Ubezpieczenia Społecznego National Insurance Number Section Jobs & Benefits Office Conor Buildings, 107 Great Victoria Street, Belfast Telefon (028)

22 National Insurance Number Section Jobs & Benefits Office 140 Jervis Street, Portadown Telefon (028) National Insurance Number Section Jobs & Benefits Office 2 Crescent Road, Lisnagelvin, Derry/Londonderry Telefon (028)

23 Prawa mieszkaniowe Jak znaleźć zakwaterowanie w Irlandii Północnej? Możesz wynajmować od osoby prywatnej czasem nazywane jest to prywatnym wynajmem. Właściciel mieszkania nazywany jest 'landlord' a osoba wynajmująca to 'tenant'. Czasem właściciel mieszkania korzysta z pośrednictwa osoby fizycznej lub firmy, ich nazywa się agentami. Mieszkania do wynajęcia możesz znaleźć w ogłoszeniach lokalnych gazet pod hasłem 'To Let' (do wynajęcia). Możesz także sprawdzić ogłoszenia wystawiane czasem w oknach sklepów a także oferty agencji wynajmu nieruchomości. Istnieje także możliwość wynajmu mieszkania od agencji rządowej *Urzędu Mieszkaniowego* (Northern Ireland Housing Executive (NIHE) lub Stowarzyszenia ds. Mieszkaniowych (Housing Association), jakkolwiek istnieją szczegółowe wytyczne, kto może otrzymać taki rodzaj kwaterunku. Zanim podpiszesz kontrakt na wynajęcie mieszkania, powinieneś wziąć pod uwagę czy mieszkanie i okolica, w której jest położone spełniają pewne kryteria, np.: Odległość mieszkania od twojego miejsca pracy. Dostęp do transportu publicznego w okolicach mieszkania. Lokalizacja sklepów i innych udogodnień. Bezpieczeństwo osobiste. Masz prawo zamieszkać w dowolnym miejscu, ale jak to bywa, pewne okolice będą bezpieczniejsze od innych. W razie wątpliwości poproś o poradę agencję pośrednictwa, których listę zamieszczono pod koniec tego rozdziału. Większość zasad i standardów zawartych w tym rozdziale odnosi się do umów o wynajem. W pewnych sytuacjach twój status osoby wynajmującej będzie jednak określany w inny sposób. Ma to zastosowanie, gdy: w ramach umowy o pracę, zakwaterowanie jest zapewnione przez twojego pracodawcę lub agencję zatrudnienia, lub gdy właściciel mieszkania mieszka razem z tobą, lub gdy twoje nazwisko nie figuruje na umowie wynajmu, lub gdy twój landlord ma wolny dostęp do wszelkich części mieszkania w celu zapewnienia usług takich jak sprzątanie albo w celu dokwaterowania do mieszkania innych osób bez konieczności uzyskania twojej zgody. W każdym z powyższych przypadków, osoba wynajmująca nazywana jest licencjobiorcą ('licensee') i nie posiada takiej opieki prawnej jaką posiada 'tenant'. Jeśli masz problemy ze swoim zakwaterowaniem, zasięgnij porady w agencjach, których lista znajduje się poniżej. Czy istnieją jakieś zasady dotyczące mieszkania pod wynajem? Standardy w sektorze wynajmu prywatnego mogą się różnić. Aktualnie brak jest wymogu by mieszkania do wynajęcia były w dobrym stanie. Jeśli jednak zły stan mieszkania stwarza zagrożenie dla zdrowia, lokalne władze gminy mogą zażądać od 'landlorda' usunięcia przyczyny tego stanu rzeczy. Może to dotyczyć: przeciekającej toalety, cieknącego dachu lub poważnego zawilgocenia.

24 Od lipca 2007 roku władze dystryktu będą w mocy wymusić na landlordach utrzymanie wynajmowanej nieruchomości w odpowiednim standardzie. Mieszkanie będzie musiało: posiadać stabilną strukturę i nie będzie mogło mieć poważnego uszkodzenia, posiadać udogodnienia do przygotowywania posiłków, w tym: zlew z ciepłą i zimną wodą, mieć odpowiednio dostępną toaletę, wannę lub prysznic oraz umywalkę do mycia rąk z ciepłą i zimną wodą, mieć odpowiedni system odprowadzania nieczystości. Czy istnieją różne rodzaje prywatnego wynajmu? Sektor wynajmu dotyczy różnego rodzaju zakwaterowania, w tym samodzielnie stojących domów oraz mieszkań. Jeden z najbardziej popularnych wśród pracowników zagranicznych typów zakwaterowania to tzw. mieszkania wielokrotnego wynajmu ('Houses in Multiple Occupation' HMO). Oznacza to dom zamieszkiwany przez osoby, które nie są członkami jednej rodziny i które mając do dyspozycji własną sypialnię, dzielą tą samą kuchnię i łazienkę. Domy takie muszą oprócz powyżej wymienionych standardów spełniać inne kryteria: nie mogą być przeludnione, muszą mieć odpowiednie udogodnienia w kuchni, pozostające w proporcji do osób wynajmujących, muszą posiadać odpowiednią liczbę toalet, wanien, pryszniców i umywalek, proporcjonalnie do osób wynajmujących, muszą posiadać odpowiednie udogodnienia przeciwpożarowe. Urząd Mieszkaniowy może powziąć środki prawne w celu egzekucji tych wymogów. W niektórych obszarach landlord będzie potrzebował odpowiedniej licencji na wynajmowanie na zasadach mieszkania wielokrotnego wynajmu. Możesz dowiedzieć się w Urzędzie Mieszkaniowym o jakie obszary chodzi. Jakie są prawa osoby wynajmującej mieszkanie prywatne? Zostaniesz poproszony o podpisanie dokumentu, który określi szczegóły umowy, którą zawarłeś z właścicielem mieszkania. Jest to umowa wynajmu ('tenency agreement'). Zanim ją podpiszesz, powinieneś uważnie ją przeczytać i poprosić o poradę, jeśli nie jesteś czegoś pewien. Oprócz praw opisanych w umowie wynajmu, każda osoba wynajmująca posiada także pewne ogólne prawa podstawowe. Będą one rozszerzone w kwietniu 2007, a na dziś są to: Prawo do posiadania książeczki wynajmu ('rent book') wszystkie osoby wynajmujące są do niej uprawnieni. Zawiera ona nazwisko, adres i numer telefoniczny twojego landlorda i/lub osoby działającej w jego imieniu (np. agencji wynajmu), wysokość czynszu ('rent') oraz ewentualnie innych płatności, wysokość oraz cele pobranego depozytu oraz warunki jego odzyskania, długość wynajmu oraz podział odpowiedzialności za naprawy.

25 Prawo zakazujące zakłócania wynajmu i/lub bezprawnej eksmisji zakłócenie wynajmu ma miejsce, gdy osoba stara się zapobiec realizacji przysługujących tobie praw wynajmującego, np. poprzez wstrzymanie dostawy prądu, powzięcie aktów przemocy, zastraszenia lub bezprawnego wtargnięcia. Twój landlord lub jego agent nie jest uprawniony do samowolnego wejścia na teren mieszkania za wyjątkiem, gdy przewiduje to umowa wynajmu lub w przypadku, gdy się na to zgodzisz. Inaczej jest w nagłych przypadkach np. gdy landlord musi wejść do mieszkania w celu przeprowadzenia pilnych napraw. Jeśli uważasz, że w twoim przypadku dochodzi do zakłócania wynajmu lub prób wyrzucenia ciebie z mieszkania w trakcie trwania umowy wynajmu, skontaktuj się z Działem Zdrowia Środowiskowego (Environmental Health Department) lub władzami lokalnego dystryktu. Prawo do wypowiedzenia twój landlord może wypowiedzieć tobie umowę wynajmu pod warunkiem przedstawienia wypowiedzenia na piśmie co najmniej na 4 tygodnie przed rozwiązaniem umowy. Po upłynięciu 28 dni, landlord musi uzyskać od sądu nakaz eksmisji. Prawo do wyczerpania obowiązujących procedur eksmisji w celu twojej eksmisji, landlord musi uzyskać od sądu zgodę na usunięcie ciebie z mieszkania. Jakakolwiek próba wyrzucenia ciebie bez zgody sądu jest nielegalna i jeśli dojdzie do takich prób powinieneś skontaktować się z Działem Zdrowia Środowiskowego we władzach twojego dystryktu. Prawo ubiegania się o zasiłek mieszkaniowy (Housing Benefit) jeśli pracujesz i jesteś zarejestrowany w *Home Office* w *Programie Rejestracji Pracowników*, możesz ubiegać się o zasiłek mieszkaniowy, który pomoże tobie w opłaceniu twojego czynszu i opłat za mieszkanie. To czy dostaniesz pomoc zależy od twojego dochodu. Jeśli straciłeś pracę, to możesz uzyskać niektóre zasiłki socjalne. Więcej szczegółów na ten temat znajdziesz w rozdziale Zasiłki socjalne. Jakie są zasady płacenia za mieszkanie? Twoja książeczka wynajmu powinna zawierać szczegóły wysokości czynszu, który powinieneś zapłacić a także szczegóły innych opłat, np. opłat gminnych czy ogrzewania oraz termin ich opłacenia. Powinna także zawierać wysokość depozytu oraz warunki jego odzyskania / warunki zatrzymania przez landlorda. Czynsz ('rent') jeśli wynajmujesz na czas określony (np. na rok), czynsz nie będzie się w tym czasie zmieniał. Po upłynięciu kontraktu, wynajem przechodzi na okres nieokreślony i wtedy landlord może podwyższyć twój czynsz. Depozyt większość landlordów wymaga depozytu. Służy on jako gwarancja bezpieczeństwa na wypadek zniszczenia nieruchomości, kradzieży lub niezapłacenia czynszu. Powinieneś wiedzieć ile wynosi depozyt, czemu służy i w jakich wypadkach landlord może go zatrzymać. Czynsz płacony z góry możesz być poproszony o płacenie czynszu jeden miesiąc z wyprzedzeniem.

26 Opłaty za transakcje wynajmu/ przekazanie kluczy do mieszkania twój landlord lub agencja wynajmu może poprosić ciebie o dokonanie opłaty w w zamian za dokonanie transakcji wynajmu lub też w zamian za przekazanie kluczy do mieszkania. Może się zdarzyć, że nie będziesz prawnie zobligowany do uiszczenia tych opłat. Zanim przekażesz te pieniądze spróbuj zasięgnąć porady w agencjach, których listę znajdziesz pod koniec rozdziału. Osoby poświadczające twój landlord może poprosić ciebie o znalezienie osoby poświadczającej za ciebie. Jest to osoba, które gwarantować będzie zapłatę czynszu w przypadku nieuiszczenia go przez ciebie. Właściciel może skorzystać z gwarancji tej osoby także w przypadku zniszczenia nieruchomości lub straty przedmiotów należących do niego. Zazwyczaj, osoba poświadczająca zostanie poproszona o podpisanie dokumentu stwierdzającego zobowiązanie do udzielenia takich gwarancji. Jeśli nie znasz nikogo, kto mógłby poświadczyć za ciebie, zapytaj się twojego landlorda czy możliwe jest zawarcie innego rodzaju kontraktu. Kiedy wygasa moja umowa najmu? Jeśli zawarłeś umowę najmu na czas określony np. na okres jednego roku, umowa powinna zawierać początek i koniec kontraktu. Czy mogę opuścić mieszkanie przed końcem umowy? Jeśli chciałbyś opuścić mieszkanie przed wygaśnięciem umowy, jesteś zobowiązany do złożenia landlordowi wypowiedzi na przynajmniej 4 tygodnie przed wyprowadzką. (Inne rozwiązania mogą byc przewidziane w konkretnych umowach wynajmu.) W tych okolicznościach, twój landlord może zażądać od ciebie zapłaty całej sumy należnej za okres wynajmu przewidziany w umowie, pomimo że ty opuścisz już to mieszkanie. Jeśli wynajmujesz mieszkanie do spółki z innymi osobami, i twoi współlokatorzy zdecydują się na zakończenie umowy, możesz razem z pozostającymi w mieszkaniu osobami zostać obciążony zapłatą całości czynszu. Czy mój landlord może zażądać opuszczenia przeze mnie mieszkania przed wygaśnięciem umowy? W przypadku umowy wynajmu na czas określony, np. na okres roku, landlord nie powinien dać tobie wypowiedzenia, chyba, że doszło do złamania warunków umowy, np. poprzez nieuiszczenie czynszu lub dokonania zniszczeń nieruchomości. Jak wynająć mieszkanie od Urzędu Mieszkaniowego lub Stowarzyszenia ds. Mieszkaniowych? Jeśli zarejestrowałeś się w *Home Office* lub nie masz obowiązku rejestracji (np. jesteś samozatrudniony lub byłeś juz zarejestrowany przez rok nieprzerwanego zatrudnienia) możesz starać się o mieszkanie od *Urzędu Mieszkaniowego* lub Stowarzyszenia ds. Mieszkaniowych. Jest to opcja mieszkania socjalnego. Urząd Mieszkaniowy zarządza także systemem zasiłków mieszkaniowych, który stanowi pomoc finansową w postaci dopłat do czynszu dla osób o niskich dochodach. Urząd Mieszkaniowy jest sponsorowany przez rząd.

Twoje prawa w Irlandii Północnej

Twoje prawa w Irlandii Północnej Twoje prawa w Irlandii Północnej Przewodnik dla pracowników z następujących krajów: Czechy Estonia Węgry Łotwa Litwa Polska Słowacja Słowenia Niniejszy przewodnik objaśnia prawa pracowników pochodzących

Bardziej szczegółowo

HBL15 Dla osób pracujących w Irlandii Północnej: Zasiłek mieszkaniowy (Housing Benefit)

HBL15 Dla osób pracujących w Irlandii Północnej: Zasiłek mieszkaniowy (Housing Benefit) HBL15 Dla osób pracujących w Irlandii Północnej: Zasiłek mieszkaniowy (Housing Benefit) Broszura informacyjna Urzędu Mieszkalnictwa Komunalnego (Housing Executive) dla pracowników migracyjnych Ta broszura

Bardziej szczegółowo

Program New Deal dla Partnerów Pracujmy razem dla lepszej przyszłości

Program New Deal dla Partnerów Pracujmy razem dla lepszej przyszłości Program New Deal dla Partnerów Pracujmy razem dla lepszej przyszłości Polish NDL42 New Deal For Partners NDL42 p.2-3 Dla kogo przeznaczony jest program? Program New Deal dla Partnerów jest programem, z

Bardziej szczegółowo

Emerytury. {Pensions}

Emerytury. {Pensions} Emerytury {Pensions} 182 CODZIENNE ŻYCIE W IRLANDII Istnieją trzy rodzaje emerytur państwowych. Dwie z nich oparte są na składkach płaconych jako część ubezpieczenia społecznego emerytura państwowa pomostowa

Bardziej szczegółowo

Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny dla osób uczących się przewodnik

Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny dla osób uczących się przewodnik Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny dla osób uczących się przewodnik (A guide to Housing Benefit and Council Tax Benefit for Students) Polish Niniejsza ulotka wyjaśnia zasady przyznawania

Bardziej szczegółowo

świadczenia rodzinne Informacje o państwie ubezpieczenia zdrowotnego Udbetaling Danmark Kongens Vænge 8 3400 Hillerød A.

świadczenia rodzinne Informacje o państwie ubezpieczenia zdrowotnego Udbetaling Danmark Kongens Vænge 8 3400 Hillerød A. Wyślij do Udbetaling Danmark Kongens Vænge 8 3400 Hillerød świadczenia rodzinne Informacje o państwie ubezpieczenia zdrowotnego A. Dane osobowe Imię i nazwisko Duński numer osobowy Adres Numer telefonu

Bardziej szczegółowo

Housing Benefit Bedroom Tax Non-Dependent Deductions

Housing Benefit Bedroom Tax Non-Dependent Deductions Housing Benefit Bedroom Tax Non-Dependent Deductions Dodatek Mieszkaniowy Housing Benefit - Kto i kiedy może wystąpić oraz najczęściej spotykane problemy. Kto może wystąpić o Housing Benefit? Pierwsza

Bardziej szczegółowo

Program New Deal dla rodziców samotnie wychowujących dzieci

Program New Deal dla rodziców samotnie wychowujących dzieci Program New Deal dla rodziców samotnie wychowujących dzieci Polish ND41 New Deal Lone Parents ND41 Page 1 Wstęp Jesteś rodzicem samotnie wychowującym dzieci? Chciałbyś znaleźć pracę, ale nie wiesz od czego

Bardziej szczegółowo

Program rejestracji pracowników w Wielkiej Brytanii

Program rejestracji pracowników w Wielkiej Brytanii Program rejestracji pracowników w Wielkiej Brytanii Obowiązkowi rejestracji w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych( Home Office) podlegają osoby, które po udaniu się na Wyspy podjęły zatrudnienie na okres

Bardziej szczegółowo

Planowane leczenie w Europie dla mieszkańców regionu Lothian

Planowane leczenie w Europie dla mieszkańców regionu Lothian Planowane leczenie w Europie dla mieszkańców regionu Lothian Wstęp W niniejszej ulotce wyjaśniamy, jakie leczenie możesz uzyskać, jeśli mieszkasz w regionie Lothian (Edynburg, West Lothian, Midlothian

Bardziej szczegółowo

Right to Reside i Habitual Residence Test - Zasady legalnego przebywania i stałego zamieszkania w Wielkiej Brytanii najczęstsza przyczyna odmawiania prawa do benefitów. Right to Reside i Habitual Residence

Bardziej szczegółowo

Adviceguide Advice that makes a difference

Adviceguide Advice that makes a difference Choroba w pracy Sickness at work POLISH / POLSKI Czy przysługuje mi wynagrodzenie za czas? Jeżeli pracownik jest nieobecny przez okres kolejnych czterech lub więcej dni i zarabia ponad 111 funtów tygodniowo,

Bardziej szczegółowo

Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny informacje dla właścicieli i pośredników nieruchomości

Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny informacje dla właścicieli i pośredników nieruchomości Polish Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny informacje dla właścicieli i pośredników nieruchomości (Housing and Council Tax Benefits information for landlords and agents) Ulotka ta jest adresowana

Bardziej szczegółowo

Pochodne prawo do świadczeń rodzinnych

Pochodne prawo do świadczeń rodzinnych Pochodne prawo do świadczeń rodzinnych Nazwisko beneficjenta beneficjenta beneficjenta Błąd! Nieznana nazwa właściwości dokumentu. i adres biura z SEES Telefon {Wpisz numer telefonu} Tekstfon 0300 200

Bardziej szczegółowo

Codzienne Życie w Irlandii

Codzienne Życie w Irlandii Codzienne Życie w Irlandii Przewodnik dla nowoprzybyłych Emigrant Advice 2 CODZIENNE ŻYCIE W IRLANDII Spis Treści Wstęp 4 Podziękowania 7 Ważne Wskazówki 8 1 Zakwaterowanie 10 {Accommodation} 2 Szukanie

Bardziej szczegółowo

Jak... Wystąpić o mieszkanie komunalne (Council Housing) www.nwleics.gov.uk

Jak... Wystąpić o mieszkanie komunalne (Council Housing) www.nwleics.gov.uk Jak... Wystąpić o mieszkanie komunalne (Council Housing) www.nwleics.gov.uk Jak mam wystąpić o przyznanie mi mieszkania komunalnego? Jeżeli masz 18 lub więcej lat możesz wystąpić o umieszczenie Cię w rejestrze

Bardziej szczegółowo

Adviceguide Advice that makes a difference

Adviceguide Advice that makes a difference Choroba w pracy Sickness at work POLISH / POLSKI Czy przysługuje mi wynagrodzenie za czas? Jeżeli pracownik jest nieobecny przez okres kolejnych czterech lub więcej dni i zarabia ponad 97 funtów tygodniowo,

Bardziej szczegółowo

Zostałeś delegowany do pracy za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Sprawdź, gdzie jesteś ubezpieczony

Zostałeś delegowany do pracy za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Sprawdź, gdzie jesteś ubezpieczony Zostałeś delegowany do pracy za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Sprawdź, gdzie jesteś ubezpieczony Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz

Bardziej szczegółowo

Statutory Maternity Pay oraz Maternity Allowance

Statutory Maternity Pay oraz Maternity Allowance Statutory Maternity Pay oraz Maternity Allowance Płatny Urlop Macierzyński - Statutory Maternity Pay czy Zasiłek Macierzyński - Maternity Allowance oraz najczęściej występujące problemy. Pierwsza podstawowa

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po programie New Deal 25+ dla Irlandii Północnej

Przewodnik po programie New Deal 25+ dla Irlandii Północnej Przewodnik po programie New Deal 25+ dla Irlandii Północnej Polish NDPD 2 New Deal 25+ NDPD2 p.2-3 Wprowadzenie Jeśli ukończyłeś 25 lat i pobierałeś zasiłek dla osób poszukujących pracy (JSA) przez przynajmniej

Bardziej szczegółowo

PRAWA CZŁONKÓW RODZIN Z PAŃSTW NALEŻĄCYCH EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG)

PRAWA CZŁONKÓW RODZIN Z PAŃSTW NALEŻĄCYCH EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) PRAWA CZŁONKÓW RODZIN Z PAŃSTW NALEŻĄCYCH EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) DO 1. Wstęp i definicja członka rodziny 1.1 W niniejszym dokumencie określono, w jakich sytuacjach związek z obywatelem/-ką1

Bardziej szczegółowo

NAJEM W SEKTORZE PRYWATNYM PORADY DLA NAJEMCÓW

NAJEM W SEKTORZE PRYWATNYM PORADY DLA NAJEMCÓW NAJEM W SEKTORZE PRYWATNYM PORADY DLA NAJEMCÓW Wprowadzenie Niniejsza broszura została opracowana przez Departament Rozwoju Społecznego (Department for Social Development, DSD) z myślą o osobach zastanawiających

Bardziej szczegółowo

Pouczenie o przysługujących prawach

Pouczenie o przysługujących prawach Pouczenie o przysługujących prawach Ta ulotka zawiera ważne informacje dotyczące przysługujących Ci praw podczas pobytu na posterunku policji. Przez prawa rozumiemy ważne swobody i pomoc, z których zgodnie

Bardziej szczegółowo

Twoje prawa obywatelskie

Twoje prawa obywatelskie Twoje prawa obywatelskie Dostęp do praw i sprawiedliwości dla osób z niepełnosprawnością intelektualną Inclusion Europe Raport Austria Anglia Belgia Bułgaria Chorwacja Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia

Bardziej szczegółowo

Szukanie pracy. {Finding a job}

Szukanie pracy. {Finding a job} Szukanie pracy {Finding a job} 28 CODZIENNE ŻYCIE W IRLANDII Szukanie Pracy Jeśli NIE pochodzisz z jednego z krajów Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii, Lichtensteinu, nie posiadasz automatycznego pozwolenia

Bardziej szczegółowo

Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny nadpłaty i długi

Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny nadpłaty i długi Zasiłek mieszkaniowy i zasiłek na podatek lokalny nadpłaty i długi (Housing Benefit and Council Tax Benefit a guide to overpayments and debt) Polish Niniejsza ulotka wyjaśnia zasady postępowania w przypadkach

Bardziej szczegółowo

Work & Money Praca i pieniądze

Work & Money Praca i pieniądze Highland Life / Information Pack / Information Pack - English / Work & Money Życie w regionie Highland / Pakiet Informacyjny / Pakiet Informacyjny język polski / Praca i pieniądze Work & Money Praca i

Bardziej szczegółowo

ERASMUS+ 2014/2015. Spotkanie organizacyjne dla studentów zakwalifikowanych do wyjazdu na studia

ERASMUS+ 2014/2015. Spotkanie organizacyjne dla studentów zakwalifikowanych do wyjazdu na studia ERASMUS+ 2014/2015 Spotkanie organizacyjne dla studentów zakwalifikowanych do wyjazdu na studia PRZESZEDŁEŚ POMYŚLNIE REKRUTACJĘ Pierwszy krok po zakwalifikowaniu się do wyjazdu to złożenie do BWM FORMULARZA

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O. 05. Imię 06. Data urodzenia (dd/mm/rrrr)

WNIOSEK O. 05. Imię 06. Data urodzenia (dd/mm/rrrr) WNIOSEK O q ZMIANĘ DANYCH ADRESOWYCH/NAZWISKA/IMIENIA q WYPŁATĘ ŚWIADCZENIA NA RACHUNEK BANKOWY q ZMIANĘ RACHUNKU BANKOWEGO q WYPŁATĘ ŚWIADCZENIA OSOBY ZAMIESZKAŁEJ ZA GRANICĄ MIEJSCE ZŁOŻENIA PISMA 01.

Bardziej szczegółowo

Praca na Islandii Guðrúnartún 1 105 Reykjavík Tel.: 535 5600 asi@asi.is www.asi.is Guðrúnartún 1 105 Reykjavík Tel.: 535 5600 asi@asi.is www.asi.

Praca na Islandii Guðrúnartún 1 105 Reykjavík Tel.: 535 5600 asi@asi.is www.asi.is Guðrúnartún 1 105 Reykjavík Tel.: 535 5600 asi@asi.is www.asi. Praca na Islandii Praca na Islandii Prawo obcokrajowców do pracy na Islandii Pracownicy pochodzący z krajów należących do ESB i EFTA (Unia Europejska) mają prawo do zatrudnienia się na Islandii bez specjalnego

Bardziej szczegółowo

Opóźnienia w płatnościach w transakcjach handlowych

Opóźnienia w płatnościach w transakcjach handlowych Opóźnienia w płatnościach w transakcjach handlowych 13/05/2008-20/06/2008 Znaleziono 408 odpowiedzi z 408 odpowiadających wybranym kryteriom 0. Uczestnictwo Kraj DE - Niemcy 48 (11,8%) PL - Polska 44 (10,8%)

Bardziej szczegółowo

------------------- ------------------- X ------------------- ------------------- ------------------- BRYTANIA LTD

------------------- ------------------- X ------------------- ------------------- ------------------- BRYTANIA LTD BRYTANIA LTD V V 220 C Blythe Rd London W14 0HH 02033029696 ------------------- ------------------- X ------------------- ------------------- ------------------- BRYTANIA LTD X 220 C Blythe Rd London W14

Bardziej szczegółowo

Podatki i Bankowość. {Taxes and Banking}

Podatki i Bankowość. {Taxes and Banking} Podatki i Bankowość {Taxes and Banking} 38 CODZIENNE ŻYCIE W IRLANDII Podatki i Bankowość Jak płaci się podatek dochodowy w Irlandii? Sprawą ważną jest, by od początku powstania obowiązku podatkowego,

Bardziej szczegółowo

Pytania i odpowiedzi w sprawie inicjatywy obywatelskiej

Pytania i odpowiedzi w sprawie inicjatywy obywatelskiej Pytania i odpowiedzi w sprawie inicjatywy obywatelskiej Obywatele Unii Europejskiej będą mogli wkrótce zwrócić się do Unii o wprowadzenie nowych przepisów, pod warunkiem że uda im się zebrać milion podpisów.

Bardziej szczegółowo

Zasady rekrutacji studentów na wyjazd w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2014/2015

Zasady rekrutacji studentów na wyjazd w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2014/2015 Zasady rekrutacji studentów na wyjazd w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2014/2015 Wyjazdy stypendialne Studia za granicą w ramach Programu Erasmus + traktowane są jako część programu studiów

Bardziej szczegółowo

mogą nabyć prawo do emerytury po ukończeniu wieku letniego (w przypadku kobiety) lub 25 letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i

mogą nabyć prawo do emerytury po ukończeniu wieku letniego (w przypadku kobiety) lub 25 letniego (w przypadku mężczyzny) okresu składkowego i Świadczenia emerytalno-rentowe rentowe podlegające koordynacji unijnej w stosunkach polsko-greckich ki Zakład Ubezpieczeń ń Społecznych ł maj 2013 Polskie świadczenia emerytalno-rentowe rentowe objęte

Bardziej szczegółowo

Korzyści wynikające z przepisów unijnych. Ochrona socjalna osób migrujących w obrębie UE i EFTA

Korzyści wynikające z przepisów unijnych. Ochrona socjalna osób migrujących w obrębie UE i EFTA Korzyści wynikające z przepisów unijnych Ochrona socjalna osób migrujących w obrębie UE i EFTA Pracujesz albo pracowałeś w Unii Europejskiej lub EFTA? Spra Pan Jerzy. Przedsiębiorca Dzięki przepisom unijnym

Bardziej szczegółowo

Rozp. 1408/71: art. 12; art. 72 Rozp. 574/72: art. 10a; art. 85.2 i 3. 1.1. Nazwisko ( 1a )...

Rozp. 1408/71: art. 12; art. 72 Rozp. 574/72: art. 10a; art. 85.2 i 3. 1.1. Nazwisko ( 1a )... KOMISJA ADMINISTRACYJNA DS. ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO PRACOWNIKÓW MIGRUJĄCYCH Patrz: Pouczenie na stronie 3 E 405 ( 1 ) ZAŚWIADCZE DOTYCZĄCE SUMOWANIA OKRESÓW UBEZPIECZENIA, ZATRUDNIENIA LUB PRACY NA

Bardziej szczegółowo

Zasady rekrutacji studentów na wyjazd w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2015/2016

Zasady rekrutacji studentów na wyjazd w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2015/2016 Zasady rekrutacji studentów na wyjazd w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2015/2016 Wyjazdy stypendialne Studia za granicą w ramach Programu Erasmus + traktowane są jako część programu studiów

Bardziej szczegółowo

1. Budżet UEP programu Erasmus+ na wsparcie indywidualne: wyjazdy na studia wynosi ,00PLN.

1. Budżet UEP programu Erasmus+ na wsparcie indywidualne: wyjazdy na studia wynosi ,00PLN. Zasady finansowania wyjazdów na studia w programie Erasmus+ studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w roku akademickim 2017/2018 z funduszy PROGRAMU POWER w ramach umowy 2017-1-POWER-HE-035726

Bardziej szczegółowo

Karta informacji dla klientów bez przedstawiciela Prawo stałego pobytu

Karta informacji dla klientów bez przedstawiciela Prawo stałego pobytu Karta informacji dla klientów bez przedstawiciela Prawo stałego pobytu 1. Uzyskanie prawa stałego pobytu po pięciu latach pobytu 1.1 Obywatele państw EOG1 automatycznie otrzymują prawo stałego pobytu w

Bardziej szczegółowo

Bezdomność. Pomoc mieszkaniowa i dostępne opcje

Bezdomność. Pomoc mieszkaniowa i dostępne opcje Pomoc mieszkaniowa i dostępne opcje Bezdomność Ta ulotka wyjaśnia etapy ubiegania się bezdomnego o mieszkanie i o co zapytamy w celu oceny sytuacji. Ta ulotka zawiera informacje oraz wskazówki, natomiast

Bardziej szczegółowo

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO. - zasiłki dla osób bezrobotnych z zaliczeniem pracy za granicą. 2013 r.

KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO. - zasiłki dla osób bezrobotnych z zaliczeniem pracy za granicą. 2013 r. KOORDYNACJA SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO - zasiłki dla osób bezrobotnych z zaliczeniem pracy za granicą 2013 r. Sumowanie okresów DOCUMENT U1 oraz Zaświadczenie E 301 to jedyne dokumenty potwierdzające

Bardziej szczegółowo

ERASMUS+ studia i praktyki 2015/2016

ERASMUS+ studia i praktyki 2015/2016 ERASMUS+ studia i praktyki 2015/2016 ERASMUS+ Wymiana studentów w Erasmus+ obejmuje: wyjazdy na część studiów do zagranicznej uczelni wyjazdy na praktykę do zagranicznego przedsiębiorstwa, instytucji lub

Bardziej szczegółowo

Ewidencja Danych Osobowych: dla instytucji rządowych i dla Ciebie. Ewidencja Danych Osobowych miasta lub gminy

Ewidencja Danych Osobowych: dla instytucji rządowych i dla Ciebie. Ewidencja Danych Osobowych miasta lub gminy Ewidencja Danych Osobowych: dla instytucji rządowych i dla Ciebie Ewidencja Danych Osobowych miasta lub gminy 2 Ewidencja Danych Osobowych: dla instytucji rządowych i dla Ciebie Ewidencja Danych Osobowych

Bardziej szczegółowo

Przewodnik po nowych przepisach dotyczących Lokalnego zasiłku mieszkaniowego

Przewodnik po nowych przepisach dotyczących Lokalnego zasiłku mieszkaniowego Polish Przewodnik po nowych przepisach dotyczących Lokalnego zasiłku mieszkaniowego (A guide to Local Housing Allowance) Niniejsza ulotka opisuje nowe sposoby na obliczanie maksymalnej wysokości dodatku

Bardziej szczegółowo

Pozornie pracujący na własny rachunek

Pozornie pracujący na własny rachunek Pozornie pracujący na własny rachunek Poniżej znajduje się krótki przegląd problemu fałszywego samozatrudnienia wraz z informacją, w jaki sposób może on wpłynąć na pracownika oraz w jaki sposób departament

Bardziej szczegółowo

Prawa i obowiązki pracownika w przypadku choroby, ciąży i urlopu macierzyńskiego sobota, 05 września :23

Prawa i obowiązki pracownika w przypadku choroby, ciąży i urlopu macierzyńskiego sobota, 05 września :23 Każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę posiada ubezpieczenie zdrowotne. W razie choroby ma prawo do płacy gwarantowanej, którą wypłaca pracodawca, a w przypadku dłuższej niezdolności do pracy do

Bardziej szczegółowo

Pracujesz za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Przeczytaj koniecznie!

Pracujesz za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Przeczytaj koniecznie! Pracujesz za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Przeczytaj koniecznie! Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) oraz Szwajcaria

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA JAK WYPEŁNIAĆ FORMULARZ NA POTRZEBY KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZNIA SPOŁECZNEGO

INSTRUKCJA JAK WYPEŁNIAĆ FORMULARZ NA POTRZEBY KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZNIA SPOŁECZNEGO INSTRUKCJA JAK WYPEŁNIAĆ FORMULARZ NA POTRZEBY KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZNIA SPOŁECZNEGO A B C D E F G H I A B C D E CZĘŚĆ 1 dotyczy osoby przebywającej w Polsce Wypełnij, jeśli jesteś osobą która

Bardziej szczegółowo

Twoje prawa w Irlandii Północnej

Twoje prawa w Irlandii Północnej Twoje prawa w Irlandii Północnej Przewodnik dla pracowników migrującychch Wydanie trzecie 2011 This guide is in Polish 2 Twoje prawa w Irlandii Północnej Spis treści Rozdział Strona Wstęp 5 Jak korzystać

Bardziej szczegółowo

Reguły koordynacji w tej kwestii opierają się głównie na 3 zasadach:

Reguły koordynacji w tej kwestii opierają się głównie na 3 zasadach: Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy radzi: Polskie i europejskie zasiłki dla bezrobotnych Od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej Polacy mogą bez problemu podróżować, osiedlać się i podejmować legalną

Bardziej szczegółowo

Jesteście obywatelami Unii Europejskiej

Jesteście obywatelami Unii Europejskiej Jesteście obywatelami Unii Europejskiej W I T A M Y w L u k s e m b u r g u informacja zaproponowana przez ASTI ( АСТИ) i partnerów S P I S T R E Ś C I Pobyt w Luksemburgu : Przez okres krótszy niż 3 miesiące

Bardziej szczegółowo

Jak wyrobić kartę EKUZ

Jak wyrobić kartę EKUZ Jak wyrobić kartę EKUZ Nota Materiał powstał w ramach realizacji projektu e-kompetencje bez barier dofinansowanego z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa działanie 3.1 Działania szkoleniowe na rzecz rozwoju

Bardziej szczegółowo

Z MYŚLĄ O LUDZIACH W BIZNESIE ODPOWIEDZIALNI. acceptance for disabled ecology. equality diversity tolerance

Z MYŚLĄ O LUDZIACH W BIZNESIE ODPOWIEDZIALNI. acceptance for disabled ecology. equality diversity tolerance Z MYŚLĄ O LUDZIACH ODPOWIEDZIALNI W BIZNESIE equality diversity tolerance acceptance for disabled ecology Kim jesteśmy? Job Impulse Polska jest częścią Grupy Job, firmą Doradztwa Personalnego (Certyfikat:

Bardziej szczegółowo

Pracujesz za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Sprawdź, gdzie jesteś ubezpieczony

Pracujesz za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Sprawdź, gdzie jesteś ubezpieczony Pracujesz za granicą w UE, EOG lub Szwajcarii? Sprawdź, gdzie jesteś ubezpieczony Każde z państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Szwajcaria stosuje

Bardziej szczegółowo

Zakład Ubezpieczeń Społecznych O EMERYTURY I RENTY Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ

Zakład Ubezpieczeń Społecznych O EMERYTURY I RENTY Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ Zakład Ubezpieczeń Społecznych -Inspektorat Serwis Obsługi Klientów ZAPYTAJ O EMERYTURY I RENTY Z TYTUŁU PRACY W POLSCE I ZA GRANICĄ Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach serwisu e-inspektorat ZUS, pod

Bardziej szczegółowo

WyjeŜdŜasz z Irlandii? Marzec 2009

WyjeŜdŜasz z Irlandii? Marzec 2009 WyjeŜdŜasz z Irlandii? Marzec 2009 1. O jakie dokumenty muszę wystąpić przed wyjazdem? Jak mogę udowodnić moje zatrudnienie w Irlandii? Powinieneś postarać się o formularze E104 i E301, które zawierają

Bardziej szczegółowo

Wpłynęło dnia. Przyjął wniosek

Wpłynęło dnia. Przyjął wniosek NAZWA I ADRES ORGANU WŁAŚCIWEGO PROWADZĄCEGO POSTĘPOWANIE W SPRAWIE ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO (1) Nr wniosku Wpłynęło dnia Przyjął wniosek (1) Przez organ właściwy rozumie się wójta, burmistrza lub prezydenta

Bardziej szczegółowo

Zamierzasz pracować w Danii?

Zamierzasz pracować w Danii? Zamierzasz pracować w Danii? Duńska Inspekcja Pracy Telefon +45 70 12 12 88 E-mail: at@at.dk www.at.dk Kraje Unii Europejskiej/Europejskiej Strefy Gospodarczej (UE/EEA) Azory Baleary (Majorka, Ibiza) Belgia

Bardziej szczegółowo

Rozp. 1408/71: art. 76 Rozp. 574/72: art. 10. 1.1. Nazwisko ( 1a )...

Rozp. 1408/71: art. 76 Rozp. 574/72: art. 10. 1.1. Nazwisko ( 1a )... KOMISJA ADMINISTRACYJNA DS. ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO PRACOWNIKÓW MIGRUJĄCYCH Patrz: Pouczenie na stronie 3 E 411 ( 1 ) PROŚBA O INFORMACJE DOTYCZĄCE UPRAWNIENIA DO ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH W PAŃSTWIE CZŁONKOWSKIM,

Bardziej szczegółowo

GDY PRACOWNIK DŁUGO CHORUJE. Uprawnienia pracownika i pracodawcy

GDY PRACOWNIK DŁUGO CHORUJE. Uprawnienia pracownika i pracodawcy GDY PRACOWNIK DŁUGO CHORUJE Uprawnienia pracownika i pracodawcy Gdy pracownik długo choruje Uprawnienia pracownika i pracodawcy Warszawa 2014 Praca zbiorowa pod redakcją: Krystyny Trojanowskiej Kierownik

Bardziej szczegółowo

Informacje dla pracowników zagranicznych:

Informacje dla pracowników zagranicznych: Informacje dla pracowników zagranicznych: Odliczenia dla osób dojeżdżających 2013 2 Informacje dla pracowników zagranicznych przebywających w Norwegii w związku z pracą i dojeżdżających do domu położonego

Bardziej szczegółowo

ERASMUS+ 2015/2016. Spotkanie organizacyjne dla studentów zakwalifikowanych do wyjazdu na studia

ERASMUS+ 2015/2016. Spotkanie organizacyjne dla studentów zakwalifikowanych do wyjazdu na studia ERASMUS+ 2015/2016 Spotkanie organizacyjne dla studentów zakwalifikowanych do wyjazdu na studia PRZESZEDŁEŚ POMYŚLNIE REKRUTACJĘ Rekrutacja poprzez stronę USOSweb Uzupełnia koordynator + student Informacja

Bardziej szczegółowo

1) Zasady rekrutacji nauczycieli akademickich na wyjazdy w celach dydaktycznych (STA)

1) Zasady rekrutacji nauczycieli akademickich na wyjazdy w celach dydaktycznych (STA) Zasady rekrutacji, finansowania i realizacji wyjazdów pracowników w ramach Programu Erasmus + w roku akademickim 2017/2018 Akcja 1. Mobilność edukacyjna w szkolnictwie wyższym, mobilność z krajami programu

Bardziej szczegółowo

ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE W RAZIE CHOROBY I MACIERZYŃSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ

ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE W RAZIE CHOROBY I MACIERZYŃSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE W RAZIE CHOROBY I MACIERZYŃSTWA W UNII EUROPEJSKIEJ y Zakres i cel koordynacji świadczeń Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w ramach Unii

Bardziej szczegółowo

Jeśli chcesz pracować w Holandii 2015-06-15 11:49:32

Jeśli chcesz pracować w Holandii 2015-06-15 11:49:32 Jeśli chcesz pracować w Holandii 2015-06-15 11:49:32 2 W Holandii osoby z krajów UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EPG) mają takie same prawa jak obywatele Niderlandów dotyczące wynagrodzenia,

Bardziej szczegółowo

ERASMUS+ studia i praktyki 2014/2015

ERASMUS+ studia i praktyki 2014/2015 ERASMUS+ studia i praktyki 2014/2015 ERASMUS+ Wymiana studentów w Erasmus+ obejmuje: wyjazdy na część studiów do zagranicznej uczelni wyjazdy na praktykę do zagranicznego przedsiębiorstwa, instytucji lub

Bardziej szczegółowo

Unijne świadczenia rodzinne [EU-familjeförmåner]

Unijne świadczenia rodzinne [EU-familjeförmåner] Unijne świadczenia rodzinne [EU-familjeförmåner] Poniższe zasady obowiązują również w państwach należących do EOG oraz w Szwajcarii Rodziny, w których rodzice pracują, mieszkają lub otrzymują świadczenia

Bardziej szczegółowo

Oświadczenie służące ustaleniu prawa do świadczenia rodzicielskiego

Oświadczenie służące ustaleniu prawa do świadczenia rodzicielskiego Nazwa podmiotu realizującego świadczenia rodzinne: Adres: Część I WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO Dane osoby ubiegającej się o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego Imię

Bardziej szczegółowo

ERASMUS+ PRAKTYKI 2019/2020

ERASMUS+ PRAKTYKI 2019/2020 ERASMUS+ PRAKTYKI 2019/2020 Gdzie można realizować praktykę? 2 w kraju programu Erasmus+ (28 państw członkowskich UE, Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Turcja), w zagranicznych instytucjach, przedsiębiorstwach,

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO. Dane osoby ubiegającej się o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO. Dane osoby ubiegającej się o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego Załącznik nr 16 Nazwa podmiotu realizującego świadczenia rodzinne: Adres: Część I WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO Dane osoby ubiegającej się o ustalenie prawa do świadczenia rodzicielskiego

Bardziej szczegółowo

Sekcja 1 - Dane wnioskującego Ta sekcja musi zostać wypełniona zgodnie z instrukcjami. W innym przypadku rozpatrzenie może zostać opóźnione lub wniosek zostanie odrzucony A. Dane osobowe Zdjęcia należy

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie filia w Radomiu EURES OTWARTA EUROPA. Doradca Eures Janusz Wojcieszek-Łyś

Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie filia w Radomiu EURES OTWARTA EUROPA. Doradca Eures Janusz Wojcieszek-Łyś Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie filia w Radomiu EURES OTWARTA EUROPA Doradca Eures Janusz Wojcieszek-Łyś Radom 24.02.2010 EURES - CO TO JEST? EURES Europejskie Służby Zatrudnienia (European Employment

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO Dział Świadczeń Rodzinnych 41-949 Piekary Śląskie, ul. Biskupa Nankera 103 tel. 32 287 95 03, 288 35 74 Wpłynęło do MOPR Dnia... Nr wniosku... /201... Podpis... Część I WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA

Bardziej szczegółowo

PRACUJESZ ZA GRANICĄ? PRZECZYTAJ!

PRACUJESZ ZA GRANICĄ? PRZECZYTAJ! PRACUJESZ ZA GRANICĄ? PRZECZYTAJ! JEŚLI JESTEŚ AKTYWNY ZAWODOWO NA TERENIE PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, TO MOŻESZ W TYM SAMYM OKRESIE PODLEGAĆ ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNEMU WYŁĄCZNIE W JEDNYM PAŃSTWIE. Szczegółowe

Bardziej szczegółowo

Kontrakt nie musi być pisemny może być również ustny, który jest również ważny ale za to bardzo trudny do udowodnienia.

Kontrakt nie musi być pisemny może być również ustny, który jest również ważny ale za to bardzo trudny do udowodnienia. Przyjeżdżając do Holandii musimy liczyć się z dużym wydatkiem związanym z wynajęciem mieszkania. Holandia jest małym krajem ale gęsto zaludnionym, dlatego dosyć trudno jest znaleźć mieszkanie i koszty

Bardziej szczegółowo

Dowiedz sią jak w kliku krokach zarejestrować umowę online i dołączyć do grona Niezależnych Konsultantek Mary Kay. Zobacz, jakie to proste!

Dowiedz sią jak w kliku krokach zarejestrować umowę online i dołączyć do grona Niezależnych Konsultantek Mary Kay. Zobacz, jakie to proste! Dowiedz sią jak w kliku krokach zarejestrować umowę online i dołączyć do grona Niezależnych Konsultantek Mary Kay. Zobacz, jakie to proste! 1. Jak już wiesz, aby zarejestrować swoją umowę należy wejść

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO

WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO WNIOSEK O USTALENIE PRAWA DO ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO NAZWA ORGANU WŁAŚCIWEGO PROWADZĄCEGO POSTĘPOWANIE W SPRAWIE ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH (1) ADRES ORGANU WŁAŚCIWEGO PROWADZĄCEGO POSTĘPOWANIE W SPRAWIE

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKA KARTA UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO

EUROPEJSKA KARTA UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO EUROPEJSKA KARTA UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (w skrócie EKUZ) jest to dokument, potwierdzający nasze prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych podczas pobytu

Bardziej szczegółowo

Prawa obywateli państw trzecich, będących członkami rodziny obywateli Unii, którzy są ofiarami przemocy domowej

Prawa obywateli państw trzecich, będących członkami rodziny obywateli Unii, którzy są ofiarami przemocy domowej Prawa obywateli państw trzecich, będących członkami rodziny obywateli Unii, którzy są ofiarami przemocy domowej 1. Wprowadzenie 1.1 Centrum AIRE to specjalistyczna organizacja charytatywna, której misją

Bardziej szczegółowo

Podejmowanie działalności gospodarczej na terytorium RP przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, cudzoziemców i osoby zagraniczne

Podejmowanie działalności gospodarczej na terytorium RP przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, cudzoziemców i osoby zagraniczne Podejmowanie działalności gospodarczej na terytorium RP przez obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, cudzoziemców i osoby zagraniczne miejsce Urząd Miasta Gdyni Wydział Polityki Gospodarczej

Bardziej szczegółowo

500 zł na dziecko. Jak bez błędów wypełnić wniosek o świadczenie rodzinne

500 zł na dziecko. Jak bez błędów wypełnić wniosek o świadczenie rodzinne 500 zł na dziecko. Jak bez błędów wypełnić wniosek o świadczenie rodzinne KROK 1 Tu wpisujemy swoje dane - czyli osoby, która ubiega się o świadczenie wychowawcze na dziecko (bo tak ma nazywać się 500

Bardziej szczegółowo

Erasmus + Spotkanie Informacyjne Rekrutacja

Erasmus + Spotkanie Informacyjne Rekrutacja Erasmus + Spotkanie Informacyjne Rekrutacja 2017 2018 Kto może wziąć udział w programie? Wyjazdy na studia Studenci Uniwersytetu Pedagogicznego zarejestrowani na studiach: dziennych / zaocznych licencjackich

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY FORMULARZ BEZPŁATNE POSIŁKI SZKOLNE (Free

PRZYKŁADOWY FORMULARZ BEZPŁATNE POSIŁKI SZKOLNE (Free PRZYKŁADOWY FORMULARZ BEZPŁATNE POSIŁKI SZKOLNE (Free school meals) i DODATEK UCZNIOWSKI (pupil premium) Potrzebujemy informacji o Tobie i Twoim dziecku, abyśmy mogli zapewnić Twojemu dziecku najlepszą

Bardziej szczegółowo

Zasady finansowania wyjazdów

Zasady finansowania wyjazdów Zasady finansowania wyjazdów w ramach programu Erasmus+ w roku akademickim 2014/2015 I Stypendia na wyjazdy dla studentów (wyjazdy na studia SMS oraz wyjazdy na praktyki SMP) 1) Stypendia otrzymują tylko

Bardziej szczegółowo

ERASMUS+ WYJAZDY STUDENTÓW NA STUDIA CZĘŚCIOWE NA ROK AKADEMICKI

ERASMUS+ WYJAZDY STUDENTÓW NA STUDIA CZĘŚCIOWE NA ROK AKADEMICKI ERASMUS+ WYJAZDY STUDENTÓW NA STUDIA CZĘŚCIOWE NA ROK AKADEMICKI 2015/2016 Zasady rekrutacji, organizacji, finansowania i rozliczania wyjazdów w ramach Programu Erasmus+ na Uniwersytecie Technologiczno-Humanistycznym

Bardziej szczegółowo

Możliwości w Ontario (Opportunities Ontario): Program Nominacji Prowincji (Provincial Nominee Program)

Możliwości w Ontario (Opportunities Ontario): Program Nominacji Prowincji (Provincial Nominee Program) Możliwości w Ontario (Opportunities Ontario): Program Nominacji Prowincji (Provincial Nominee Program) Zarys: Imigranci wnoszą na rynek pracy w Ontario cenne umiejętności oraz wiedzę, wpływając korzystnie

Bardziej szczegółowo

Pismo okólne. Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie z dnia 1 lipca 2015

Pismo okólne. Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie z dnia 1 lipca 2015 Pismo okólne Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie z dnia 1 lipca 2015 w sprawie zasad rekrutacji i kryteriów selekcji studentów na wyjazdy studentów w ramach programu ERASMUS+: Szkolnictwo

Bardziej szczegółowo

Adres zamieszkania... Nr telefonu... e-mail. Obywatelstwo... Nr PESEL. Nr i seria dowodu osobistego.

Adres zamieszkania... Nr telefonu... e-mail. Obywatelstwo... Nr PESEL. Nr i seria dowodu osobistego. OŚWIADCZENIE DOTYCZĄCE USTALENIA PAŃSTWA WŁAŚCIWEGO DO WYPŁATY ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH (w przypadku przemieszczania się członków rodziny w granicach państw Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego

Bardziej szczegółowo

O czym powiemy? Ogólne zasady programu Erasmus+ Stypendium Erasmusa Organizacja wyjazdu Realizacja wyjazdu Rozliczenie wyjazdu Kontakt

O czym powiemy? Ogólne zasady programu Erasmus+ Stypendium Erasmusa Organizacja wyjazdu Realizacja wyjazdu Rozliczenie wyjazdu Kontakt Początek O czym powiemy? Ogólne zasady programu Erasmus+ Stypendium Erasmusa Organizacja wyjazdu Realizacja wyjazdu Rozliczenie wyjazdu Kontakt Kto może wyjechać na studia? Studenci PŁ: I stopnia (po 2.

Bardziej szczegółowo

Zasady ustalania kapitału początkowego osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce oraz w krajach UE/EOG

Zasady ustalania kapitału początkowego osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce oraz w krajach UE/EOG Zasady ustalania kapitału początkowego osobom posiadającym okresy ubezpieczenia w Polsce oraz w krajach UE/EOG Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wiąże się z koniecznością stosowania wspólnotowych

Bardziej szczegółowo

Spotkanie przygotowujące do wyjazdu na studia Erasmus 2013-2014 Cz. I

Spotkanie przygotowujące do wyjazdu na studia Erasmus 2013-2014 Cz. I Spotkanie przygotowujące do wyjazdu na studia Erasmus 2013-2014 Cz. I Program spotkania 1.Zasady współpracy Student DWM oraz Student Koordynator Wydziałowy/Instytutowy 2. Przygotowanie Aplikacji 3. Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Co powinny wiedzieć osoby, które straci y pracę

Co powinny wiedzieć osoby, które straci y pracę Maj 2009 Krajowe Stowarzyszenie Osób Bezrobotnych Poznaj swoje prawa Świadczenia dla osób bezrobotnych Co powinny wiedzieć osoby, które straci y pracę 279 Osoby, które straciły pracę, mogę mieć 284 trudności

Bardziej szczegółowo

Essential Rewards / Program dostaw cyklicznych - Ulotka informacyjna

Essential Rewards / Program dostaw cyklicznych - Ulotka informacyjna Essential Rewards / Program dostaw cyklicznych - Ulotka informacyjna Czym jest program Essential Rewards? Essential Rewards to program regularnych zamówień przeznaczony dla niezależnych dystrybutorów Young

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN FUNKNCJONOWANIA PROGRAMU Erasmus + W AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ

REGULAMIN FUNKNCJONOWANIA PROGRAMU Erasmus + W AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ REGULAMIN FUNKNCJONOWANIA PROGRAMU Erasmus + W AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ WYJAZDY NAUCZYCIELI AKADEMICKICH W CELU PROWADZENIA ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH w roku akademickim 2017/2018 Od roku akademickiego 2014/2015

Bardziej szczegółowo

(Akty, których publikacja jest obowiązkowa)

(Akty, których publikacja jest obowiązkowa) 27.4.2006 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 114/1 I (Akty, których publikacja jest obowiązkowa) ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 629/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 5 kwietnia 2006 r. zmieniające

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ZGŁOSZENIA SKARGI

FORMULARZ ZGŁOSZENIA SKARGI FORMULARZ ZGŁOSZENIA SKARGI Jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące sposobu wypełnienia niniejszego formularza, prosimy o kontakt telefoniczny pod numer: POŁĄCZENIE BEZPŁATNE 1800 20 20 40 DARMOWE i

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WYJAZDÓW STUDENTÓW

REGULAMIN WYJAZDÓW STUDENTÓW REGULAMIN WYJAZDÓW STUDENTÓW Wszechnicy Polskiej Szkoły Wyższej w Warszawie na praktykę (SMP) - (Student Mobility Placement) ERASMUS+ KA 1 MOBILNOŚĆ AKADEMICKA POSTANOWIENIA OGÓLNE: 1. W ramach programu

Bardziej szczegółowo