KODEKS BUDOWLANY. prof. Janina Kopietz,Unger Uniwersytet Zielonogórski Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska

Transkrypt

1 KODEKS BUDOWLANY prof. Janina Kopietz,Unger Uniwersytet Zielonogórski Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska

2 MTBiGW Zakres - prawo federalne - prawo landów - kodeks budowlany

3 Prawo federalne Bundesrecht Baugesetzbuch (BauGB) KODEKS BUDOWLANY - Energieeinsparverordnung (EnEV) - ROZPORZĄDZENIE O OSZCZĘDNOŚCI ENERGII Erneuerbare Energien und Wärmegesetz (EEWärmeG) USTAWA O ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII I OGRZEWANIU Wohnungeseigentumsgesetz (WEG)) - USTAWA O WŁASNOŚCI MIESZKANIA Makler- und Bauträgerverordnung (MABV) ROZPORZĄDZENIE O BROKERACH I DEWELOPERACH Baunutzungsverordnung (BuaNV) - ROZPORZĄDZENIE O UŻYTKOWANIU GRUNTÓW Planzeichenveroerdnung (PlanZV) ROZPORZĄDZENIE O OZNAKOWANIU PLANÓW

4 Prawo landów - Landesrecht Landesbauordnung (LBO) prawo budowlane Landu Denkmalschutzgesetz (DSchG) ustawa o ochronie zabytków - Nachbarrechtsgesetz (NRG) ustawa o prawach sąsiedzkich

5 Planowanie przestrzenne -Raumordnung Planowanie (programowanie) przestrzenne (Raumordnungsbericht) jest głównym instrumentem polityki przestrzennej Niemiec. Dotyczy co najmniej trzech poziomów integracji zjawisk społecznych - miasta (gminy), regionu i kraju. Współcześnie planowaniem przestrzennym obejmowane są także ponadnarodowe programy UE, co wyraża się we współpracy np. w ramach krajów nadbałtyckich czy rozmaitych regionów europejskich. Im wyższy poziom złożoności struktur społecznych i gospodarczych, tym większa skala trudności w godzeniu interesów różnych podmiotów i harmonizowaniu interesów w życiu społecznym i w gospodarce na poziomie mikro, mezo i makro.

6 Raumordnung ROG Ustawa o planowaniu przestrzennym (ROG) to niemiecka ustawa federalna, zawiera ramowe regulacje prawne dotyczące warunków, zadań oraz zasad planowania regionalnego. Ponieważ forma federalizmu jest tylko częścią planowania istnieje konkurencyjna zależność jednoczesnego prawodawstwa krajów związkowych. W Planach regionalnych zaleca się gminom wprowadzanie do planów (FNP) obszarów, na których można lokalizować wysypiska i spalarnie śmieci, elektrownie wiatrowe i słoneczne, elektrownie i linie przesyłowe. Na tej podstawie dopiero określa się konkretne odległości dla danej gminy czy obszaru, gdzie inwestycje (niechciane) mogłyby ewentualnie zostać zlokalizowane, a gminy prowadzą pertraktacje z Regionem. Pozytywnym ich wynikiem jest decyzja o stwierdzeniu planowanej inwestycji (Planfeststellungsverfahren) Przepisy prawa krajów związkowych (landów) mogą odbiegać od zasad ROG. Kompetencja legislacyjna federacji wynika z jednej strony z natury rzeczy, z drugiej z Artykułu 74 Ustęp 1 nr 31 ustawy zasadniczej (GG).

7 Raumordnung - cel Osiągnąć zrównoważoną strukturę terenów zabudowanych i wolnych od zabudowy w planowaniu dla całego obszaru Republiki Federalnej Niemiec, z uwzględnieniem funkcji ekosystemu. Przeciwdziałać rozlewaniu się miast (Urban sprawl) oraz zapewnić skuteczną infrastrukturę, na wysokim poziomie. Rozwijać obszary wiejskie, a tereny rekreacyjne wspierać. ROW jest zapewnieniem, że spełnione zostaną potrzeby mieszkaniowe mieszkańców. (In Deutschland formulierte die Weimarer Verfassung im Sommer 1919 in Art. 155 erstmals das staatliche Ziel jedem Deutschen eine gesunde Wohnung zu sichern. Im Grundgesetz ist kein Grundrecht auf Wohnen formuliert. Obdachlose haben grundsätzlich einen Anspruch auf Unterbringung, Zu dieser Bereitstellung einer Unterbringung sind in der Regel die Kommunen verpflichtet. Obdachlos ist derjenige, der keine abgeschlossene Wohnung mit einem Mietvertrag hat.).

8 Planowanie regionalne Na podstawie 8 Abs. 1 Nr. 2 ROG Landy są zobowiązane do ustalenia Raumordnungspläne für die Teilräume der Länder (Regionalpläne) w skali 1: lub 1: Plany regionalne wywodzą się z federalnego programu ramowego (Raumordnungsplan). Landy- miasta, tj. Berlin, Bremen, Hamburg i Saarland nie opracowują planów regionalnych tylko Plany użytkowania terenu (FNP).

9 Urbanistyka Städtebau /urban design - Urbanistyka dotyczy projektowania grup budynków, osiedli, dzielnic, w szczególności zaś z przestrzeni publicznej. Urbanistykę należy rozumieć jako widoczne i projektowane aspekty planowania rozwoju miast i gmin. Pojęcie urbanistyka to całość procesu planowania przestrzennego ustalająca kryteria konstruowania i porządkowe wszelkich przedsięwzięć budowlanych. Gmina uchwala ustalenia do osiągnięcia ładu przestrzennego na swoim obszarze (obszarach miejskich i wiejskich), które mają na celu stworzenie i egzekwowanie założeń polityki społeczno-politycznej, poprawy warunków do życia ludzi razem (habitat) w tworzonym dla nich środowisku.

10 Planowanie miast Stadtplanung/ Urban planning Zadaniem planowania przestrzennego jest : - osiągnięcie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich w miastach i gminach - wyważenie społecznych, ekonomicznych i środowiskowych aspektów rozwoju - zagwarantowanie- w służbie dobra publicznego- społecznie wyważonych możliwości wykorzystania gruntów. Planowanie miast powinno przyczynić się do zapewnienia odpowiednich warunków rozwoju środowiska naturalnego i kulturowego jak i ochrony naturalnych zasobów, również w ogólnej odpowiedzialności za zmiany klimatu. Ponadto zapewniać trwały rozwój: - miejscowych form zabudowy i kształtowania krajobrazu miejskiego oraz - architektury zieleni, kształtowania i architektury krajobrazu, Jakość przestrzeni publicznych otrzymuje coraz większe znaczenie w kontekście planowania rozwoju jak i odnowy miast i gmin. Podstawą prawną działalności miejskiego planowania w Niemczech jest Kodeks budowlany (Baugesetzbuch BauGB), który reguluje formalne procedury planów. Niemiecki Kodeks budowlany rozróżnia: Ogólne miejskie/gminne prawo rozwoju (Allgemeinen Städtebaurecht) i "prawa specjalnego rozwoju miejskiego/gminnego. ( Besonderen Städtebaurecht )

11 Kodeks budowlany (BauGB) Jest najważniejszym prawem planowania przestrzennego w prawie niemieckim. Jest to federalny kodeks budowlany (BauGB), przed połączeniem Niemiec zwany (BBauG). Reguluje on formę, strukturę i rozwój na zaludnionych obszarach i warunki zamieszkania na terenie miast i wsi. Ustala również instrumenty planistyczne, którymi dysponują miasta i gminy w celu poprawy warunków życia swoich społeczności. Kodeks Budowlany podzielony jest na cztery księgi: - Ogólne miejskie/gminne prawo rozwoju przestrzennego; - Prawa specjalnego rozwoju miejskiego/gminnego; - Inne przepisy; - Przepisy przejściowe i końcowe.

12 Ogólne miejskie prawo rozwoju - FNP (Allgemeines Städtebaurecht I księga BauGB) Największe znaczenie dla rozwoju Niemiec ma planowanie miejskie/gminne. Rozróżnia się dwa rodzaje planów o różnej szczegółowości opracowania i szczegółowości zobowiązań FNP i B- Plan. FNP jest wstępnym planem zagospodarowania przestrzennego miasta/gminy. Jest to plan dot. wykorzystania przestrzeni i funkcji, obejmujący cały obszar miast i gmin. Z ustaleń FNP wywodzą się funkcje przeznaczenia terenu w szczegółowych planach, a w przypadku ich dalszego opracowania dla części miasta czy gminy w postaci B-Plan. FNP musi być aktualizowany równolegle do procedury opracowania B- Planu tj. planu szczegółowego i zawiera zawsze aktualne ustalenia podziału funkcji powierzchni, tj. podziału obszaru gminy na tereny dla celów mieszkalnych, handlowych, rekreacyjnych i obszarów specjalnych oraz położenie ważnych dróg i ciągów wodnych i ekologicznych, terenów zalewowych, ponadto terenów rolnych, leśnych i farm energetycznych. Plan zagospodarowania przestrzennego (FNP) jest opracowany w oparciu o Plan regionalny (Regionalplan) i uchwalony przez radę gminy/miasta. Plan zagospodarowania jest bez skutku prawnego dla prywatnych, ale jest wiążący dla instytucji publicznych. Ma horyzont czasowy 15 lat. Skala 1:10.000

13 Ogólne miejskie prawo rozwoju B-Plan Plany miejscowe (Allgemeines Städtebaurecht) Bebauungsplan(B-Plan) Gmina realizując politykę rozwoju może dla części gminy /miasta ustanowić wiążące miejscowe plany zagospodarowania lub plany rozwoju. Plany uchwala rada miasta/gminy jako statut. Kodeks budowlany rozróżnia trzy rodzaje planów miejscowych: - kwalifikowane plany rozwoju,(qualifizierte Bebauungspläne ) - Plany związane z projektem inwestycyjnym (projekt i plany) (vorhabenbezogene Bebauungspläne (Vorhaben- und Erschließungspläne) - proste plany rozwoju (einfache Bebauungspläne) Poza tymi trzema rodzajami planów miejscowych Kodeks budowlany umożliwia inne, wg potrzeb uporządkowania rozwoju gmiany- jak np. Plan rozwoju do wewnątrz. Plany miejscowe mogą oprócz ustaleń dotyczących podziału funkcji terenu obejmować wskazania projektowe dla architektury obiektów i określać niektóre obowiązki dla zagospodarowania nieruchomości. Plany miejscowe określając przeznaczenie terenu ustalają przebieg granic parceli. Plany miejscowe są zatwierdzone i uchwalane przez radę gminy jako statut. Są one natychmiast prawem obowiązującym wszystkich, a zwłaszcza właścicieli gruntów na obszarze planu.

14 Prawa specjalnego rozwoju miast i gmin Besonderes Städtebaurecht II księga BauGB Specjalne prawo rozwoju urbanistycznego reguluje zasady przygotowania i realizacji rozwoju w aspektach: - przebudowy miast (Sanierungsmassnahme) - dla ośrodków odnowy miast (Erneuerungsmassnahme), specjalnych przedsięwzięć rozwoju miast i gmin, - rewitalizacji obszarów miejskich i szczególnych programów polityki jak np. Społeczne Miasta, czy Miejscowa ochrona dziedzictwa. Specjalne prawo rozwoju urbanistycznego ustanawia założenia ramowe dla dalszych inicjatyw miejskich i prywatnych. Specjalne prawo rozwoju urbanistycznego stosowane jest w szczególności w przygotowaniu uchwał o ochronie szczególnych miejsc, jak i nakazów wynikających z miejskich planów zagospodarowania przestrzennego, planów społecznych oraz działań dla wyrównania trudności.

15 Kodeks budowlany inne przepisy Trzecia księga Kodeksu Budowlanego reguluje: wycenę gruntów, zakresy spraw, obowiązków i procedur administracyjnych. W oparciu o przepisy kodeksu budowlanego obowiązują: Rozporządzenie o użytkowaniu nieruchomości (BauNVO) wyznaczające dla różnych typów obszarów zabudowy charakter i stopień wykorzystania gruntu, wskaźniki intensywności zabudowy i obszaru zabudowy. Rozporządzenie oznakowania rysunku planu (PlanzV) zawiera wytyczne dotyczące grafiki rysunku planu zagospodarowania. Rozporządzenie Wycena Nieruchomości (ImmoWertV) reguluje ustalenie godziwej wartości gruntów.

16 Przepisy budowlane Landów Bauordnungsrecht Ściśle powiązane z prawem planowania przestrzennego zawartym w federalnym kodeksie budowlanym są przepisy budowlane krajów związkowych (LBO). Na podstawie przepisów budowlanych landu można ustalić w planach miejscowych wskazania dot. Konstrukcji i ładu przestrzennego, tj. fasad i dachów, ogrodzeń, wjazdów na posesję i architektury zieleni. Gmina/miasto może albo opracować i uchwalić samodzielne plany kształtowania przestrzeni (Gestaltunsatznug) lub uwzględnić wymagania wg LBO w planach szczegółowych.

17 KODEKS BUDOWLANY "Baugesetzbuch in der Fassung der Bekanntmachung vom 23. September 2004 (BGBl. I S. 2414), das zuletzt durch Artikel 1 des Gesetzes vom 22. Juli 2011 (BGBl. I S. 1509) geändert worden ist"

18 KSIĘGA I PRAWO ZABUDOWY MIAST I GMIN OGÓLNE ZASADY Ogólne miejskie/gminne prawo rozwoju przestrzennego

19 Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1a 2 2a 3 4 4a 4b 4c Zadanie, pojęcie i zasady planowania rozwoju, dodatkowe wymogi w zakresie ochrony środowiska ( zał.1 do BauGB). Przygotowanie planów rozwoju. Uzasadnienie dla projektu planu zagospodarowania przestrzennego, sprawozdania dot. środowiska. Udziału społeczeństwa. Zaangażowanie władz. Wspólne zasady uczestnictwa. Udział strony trzeciej. Monitoring

20 Część druga przygotowawcze plany zagospodarowania przestrzennego (plan wykorzystania terenu- FNP) Flächennutzungsplan Zawartość wstępnego planu zagospodarowania przestrzennego. Zatwierdzenie planu zagospodarowania przestrzennego. Dostosowanie do wymogów planu zagospodarowania przestrzennego W FNP przeprowadzany jest również proces planowania i

21 Część trzecia Obowiązujący plan zagospodarowania przestrzennego (Bebauungasplan, B-Plan) 8 9 9a 10 Cele planu zagospodarowania przestrzennego, 9 zawiera listę treści planu zagospodarowania przestrzennego, a 9a upoważnienie ministerstwa do ustanowienia rozporządzeń (BauNV i PlanZV i innych) Upoważnienie dla gminy do uchwały, ustalenia dot. zatwierdzenia i wejścia w życie planu zagospodarowania przestrzennego

22 Część czwarta współpraca z prywatnymi podmiotami a Przedmiotem są uproszczone procedury: Umowa o projekcie zagospodarowania przestrzennego; Umowa o planie przedsięwzięć i o uzbrojeniu, Uproszczone postępowanie administracyjne, Plany zagospodarowania przestrzennego rozwoju wewnętrznego. 13a (zał. 2 do BauGB) reguluje przeciwdziałaniom ryzyka nregetywnego wpływu na środowisko

23 Rozdział II zapewnienie realizacji planowania Część 1 zamrożenie rozwoju Zamrożenie Rozwoju i odroczenie aplikacji o zatwierdzenie projektów. Uchwała o zamrożeniu rozwoju, czasokres blokady rozwoju i odszkodowania przy zamrożenia rozwoju

24 część 2 podział działek Podział działek Zabezpieczenie obszarów o funkcji niezależnej od gminy Część 3 pierwokup a 28 Zasady - generalnego i specjalnego pierwokupu - uniknięcia wykonywania prawa pierwokupu - dokonanie pierwokupu na rzecz osób trzecich oraz - procedur odszkodowawczych

25 Rozdział III - Regulacje dot. możliwości zabudowy i innego wykorzystania terenu ; odszkodowanie Część 1 - dopuszczalności projektów budowlanych odnoszą się do projektów mających na celu realizację, zmianę lub zmiany użytkowania budynków, jak i na dużą skalę prowadzone wykopy i nasypy oraz wykopaliska, składowiska, w tym, 34 w obszarze zabudowanym i 35 poza terenami zabudowanymi (możliwość uchwalenia statutów) - 30 dopuszczalność na terenie objętym planem miejscowym, 31 dopuszczalność odstępstw od planu - 32 ograniczenia użytkowania dla przyszłych potrzeb społecznych, transportu, uzbrojenia terenu i terenów zielonych - 33 dopuszczalność inwestycji w trakcie opracowania planu miejscowego realizacja przedsięwzięść federacji i landu na terenie gminy 38 proces zatwierdzenia planów o ponadlokalnym znaczeniu wysypska śmieci

26 Część 2 odszkodowania Odszkodowanie w sprawie zawiedzionego zaufania rekompensaty pieniężnej lub przez przyjęcie praw Odszkodowanie z uwagi na dyspozycje terenów dla przejść, przejazdy i prawa tranzytu uzbrojenia i ustaleń dot. zasadzenia drzew Odszkodowanie za zmiany lub uchylenia dozwolonego użytkowania terenu Procedury odszkodowań Obowiązek rekompensaty, zakres roszczeń i wygaśnięcie roszczeń odszkodowawczych

27 Rozdział IV Podział gruntów Część 1 procedura podziału obszaru Część 2 uproszczony podział obszaru 80-84

28 Rozdział V - wywłaszczenie Część 1 dopuszczalność wywłaszczenia Część 2 odszkodowania Część 4 procedura wywłaszczenia

29 Rozdział VI - uzbrojenie Część 1 cele, zgodność z planem miejscowym i obowiązki właściciela Część 2 partycypacja w kosztach prac planistycznych, projektowych i realizacyjnych uzbrojenia terenu Zasady naliczania, wskaźniki, skala podziału, regulacja na podstawie statutu, zobowiązanie i warunki płatności

30 Rozdział VII działania na rzecz ochrony środowiska 135a 135b 135c Obowiązki inwestora projektu, wdrożenie przez gminę; Zwrot kosztów Standardy podziału kosztów stanowienie prawa ocena oddziaływania na środowisko

31 II Księga urbanistyczna restrukturyzacja Sanierungsmassnahme Städtebauliche Entwicklungsmaßnahmen 171a 171b 171c 171d Stadtumbau 171e Soziale Stadt 171f Private Initiativen

32 III Księga- wycena nieruchomości Zasady wyceny, komisje, wskaźniki wyceny Postępowanie adminisracyjne, etyka planujących Nieruchomość, prawo do nieruchomości, gospodarstwo rolne, ochrona pól Odmienne uprawnienia dla gmin- np. do tworzenie wspólnot planistycznych lub inwestycyjnych Powołanie zarządcy z ramienia gminy Rygor wykonalności planów rozwoju Odpowiedzialność za wyrządzone szkody

33 IV księga przepisy przejściowe c Dostosowanie do innych przepisów Regulacje odmienne dla landów dot. terenów przeciwpowodziowych - dla miast landów - dla oszczędnego wykorzystania energii - dla farm wiatrowych w B-Planach

34 POZWOLENIE NA BUDOWĘ W Niemczech

35

36 Pozwolenie na budowę w Polsce - dokument otrzymany w drodze decyzji administracyjnej zezwalający na : - rozpoczęcie i - prowadzenie budowy lub - wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 12 Prawa budowlanego, Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz t.j. z późniejszymi zmianami). Otrzymanie pozwolenia na budowę nie wystarcza do rozpoczęcia robót budowlanych. Po pierwsze przedmiotowa decyzja administracyjna musi stać się zgodnie z Prawem budowlanym decyzją ostateczną w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego. Po drugie co najmniej na siedem dni przed rozpoczęciem robót należy zawiadomić organy nadzoru budowlanego o zamiarze rozpoczęcia tych robót w określonym terminie, a roboty można rozpocząć jeżeli organ ten nie wniesie sprzeciwu,

37 Pozwolenie na budowę w Polsce Pozwolenie na budowę powinniśmy otrzymać w terminie ustalonym przez KPA, czyli bez zbędnej zwłoki. W przypadku spraw wymagających postępowania wyjaśniającego nie później niż w ciągu miesiąca a w sprawach szczególnie skomplikowanych nie później niż w ciągu dwóch miesięcy (Art , 2, 3). W praktyce terminy te są nagminnie naruszane. Według Polskiego Związku Firm Developerskich 95% decyzji o warunkach zabudowy jest wydawanychz przekroczeniem ustawowego terminu, a 52% z przekroczeniem go o ponad rok. Uzyskanie pozwolenia na budowę trwa średnio 311 dni i składa się z 32 różnych procedur urzędowych[ Niekiedy w trakcie oczekiwania na pozwolenie zmienia się prawo i procedura jest rozpoczynana od początku, Skutkiem pośrednim tej patologii są duże opóźnienia w budowi nowych mieszkań, stosunkowo niska na tle Europy ich podaż i wysokie ceny metra kwadratowego w stosunku do zarobków, Integralną częścią decyzji o pozwoleniu na budowę jest projekt budowlany, stanowiący do niej załącznik. Projekt wydaje się inwestorowi w dwóch egzemplarzach.