PROJEKTOWANIE WSPÓŁCZESNEJ PRZESTRZNI MIESZKANIOWEJ

Transkrypt

1 ELŻ BIETA CZEKIEL-Ś WITALSKA[ 1 ] ALICJA Ś WITALSKA[ 2 ] PROJEKTOWANIE WSPÓŁCZESNEJ PRZESTRZNI MIESZKANIOWEJ Rozwój nowej architektury mieszkaniowej musi odpowiadać wymogom mieszkańców a nie inwestorom. Przez szybki rozwój zabudowy mieszkaniowej, co spowodowane jest dużym popytem na mieszkania, coraz częściej budowa polega na maksymalnym wykorzystaniu terenu pod zabudowę. Skutkuje to brakiem rekreacji przydomowej, a tereny, które powinny być na to przeznaczone zamieniają się w miejsca postojowe. Również ważna jest rekreacja ogólnodostępna, która powinna znaleźć się w miarę blisko miejsca zamieszkania. Projektując przestrzeń architektoniczną i urbanistyczną musimy dbać o jej zrównoważony rozwój. To właśnie architekt, urbanista musi dbać o potrzeby mieszkańców. 1 Autorka zajmuje się pracą naukową obejmującą przede wszystkim problematyką związaną ze skutkami ekonomicznymi powstałymi w wyniku uchwalenia miejscowego planu i przestrzeniami mieszkalnymi w ujęciu integracji mieszkańców. Zawodowo jest nauczycielem akademickim, na stanowisku adiunkta oraz sporządza projekty miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, architektoniczne oraz prognozy finansowe skutków uchwalenia planu. 2 Studentka IV roku na kierunku architektura i urbanistyka Politechniki Szczecińskiej, obecnie w ramach programu międzynarodowej wymiany studentów SOCRATES ERASMUS studiuje na Universidad Politecnica de Valencia, wydziale architektury. Do wyjazdu była przewodniczącą kola naukowego FOTOURBANISTA PS. Zajmuje się fotografiką, zespołami mieszkaniowymi, w szczególności ich projektowaniem w zależności od funkcji, jaką maja pełnić. 177

2 WSTĘP Nowa architektura mieszkaniowa ma wiele różnych przeznaczeń. Podstawowym jest stałe mieszkanie dla rodziny, ale są również budowane dla innych celów. Mieszkania tzw. funkcyjne (używane przez pięć dni w tygodniu, spełniające funkcje spotkań biznesowych i możliwości noclegu), czyli dla osób pracujących w szczególności w dużych miastach na stanowiskach wymagających dużego zaangażowania w pracy, a miejsce zamieszkania wraz z rodziną jest np. na obrzeżach lub poza granicami miasta. Inna forma to mieszkania budowane z myślą o wynajmowaniu. Ta forma ma Zdjęcie nr 1. Teren rekreacji ogólnodostępnej Londyn. wiele podfunkcji, ponieważ mogą one być przeznaczone dla rodzin, dla biznesmenów, studentów, osób pracujących. W zależności, dla kogo ma być przeznaczone mieszkanie, to w odpowiedni sposób projektuje się budynek i przestrzeń wokół niego. W dalsze części przedstawione zostaną problemy zabudowy wielorodzinnej przeznaczonej dla rodzin z dziećmi a następnie mieszkania na wynajem dla studentów w Walencji. 178

3 Rozwój nowej architektury mieszkaniowej musi odpowiadać wymogom mieszkańców a nie inwestorom. Przez szybki rozwój zabudowy mieszkaniowej, co spowodowane jest dużym popytem na mieszkania i domy, coraz częściej budowa polega na maksymalnym wykorzystaniu terenu pod zabudowę. Skutkuje to przy zabudowie Zdjęcie nr 2. Walencja zieleń ogólnodostępna wielorodzinnej brakiem rekreacji przydomowej, a tereny, które powinny być na to przeznaczone zamieniają się w miejsca postojowe. Przecież jest to teren, który jest współwłasnością osób zamieszkujących dany obszar. Jednak wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że to jest ich własność. Przecież nie tylko mieszkanie jest ich własnością, ale również obszar przypisany do tej zabudowy. Na pewno brak odpowiedniej liczby lokali mieszkaniowych, to osoby kupujące często robią przedpłaty zanim obiekty zostaną wybudowane. Myślę, że to jest jeden z powodów, że właściwie deweloperzy sprzedają wszystko, co wybudują, nawet jeżeli nie spełnia to wszystkich oczekiwań kupujących. Również ważna jest rekreacja ogólnodostępna, która powinna znaleźć się w miarę blisko miejsca zamieszkania. Umożliwia to mieszkańcom bierny 179

4 Zdjęcie nr 3. Szczecin, miejsce w historycznej zabudowie do uzupełnienia przy miejscu zamieszkania. Powinno stać się standardem budowanie garaży podziemnych. Zachowujemy wtedy miejsce na tak zwane podwórko i nie tracimy terenu (który jest coraz droższy) na budowanie garaży lub parkingów. Obecnie brak jest całościowych planów zagospodarowania terenów zurbanizowanych i przeznaczonych pod zabudowę. Efekt jest taki, że tereny pod zabudowę mieszkaniową wykorzystuje się przez upchnięcie maksymalnej liczby domów, bez zaplanowania, a tym bardziej wykonania zieleni ogólnodostępnej. Zdjęcie nr 5. Małe domy mieszkalne w Szczecinie. i czynny wypoczynek i wpływa na możliwość ich integracji, zarówno przy zabudowie jednorodzinnej, jak i wielorodzinnej. Projektując przestrzeń architektoniczną i urbanistyczną musimy dbać o jej zrównoważony rozwój. To właśnie architekt musi dbać o potrzeby mieszkańców. Jedna z nich to możliwość wypoczynku i zabawy Zdjęcie nr 4. Zabudowa wielorodzinna w Szczecinie. Coraz częściej znikają zasady kompozycji urbanistycznej, a rozplanowanie budynków często przypomina tak krytykowane blokowiska z wielkiej płyty. Projekt zagospodarowania zespołu mieszkaniowego, często odpowiada na pytanie: jak zmieścić maksymalną ilość mieszkań na jak najmniejszej powierzchni terenu. Przemysław Trzeciak uważa, że zawsze znajdą się architekci, którzy szukają sensu, idei, głębszych powiązań pomiędzy formami przestrzennymi a życiem ludzkim 3. Miasta powinny ofiarować poczucie bezpieczeństwa,...wyzwalać, a nie 3 P. Trzeciak (1996). Sztuka świata tom 10. Wyd. Arkady. Warszawa. 180

5 przekształcać ludzi w wyalienowanych niewolników, stłoczonych w wagonach komunikacji masowej, dzieci pozbawionych miejsca do zabawy, staruszków zamkniętych w domach. 3 Zdjęcie nr 6. Walencja zabudowa mieszkaniowa. ZABUDOWA MIESZKANIOWA W PRZESTRZENI ZURBANIZOWANEJ Projektowanie przestrzeni mieszkaniowych w zrównoważony sposób to również dbanie o środowisko naturalne, harmonia z krajobrazem i otaczającą przestrzenia. Dobór odpowiednich dla zabudowy mieszkaniowej miejsc, pod względem 181

6 mikroklimatu. Obecnie każdy grunt na i w pobliżu terenów zurbanizowanych, jeżeli pod względem prawnym da się przeznaczyć na budowlany jest wykupywany i zabudowywany, bez względu na to czy jest on odpowiedni pod funkcję mieszkaniową czy też nie. Nie zwraca się często uwagi na sąsiedztwo, bliskość dróg o dużym Zdjęcie nr. 7. Walencja plac zabaw. natężeniu ruchu. Również przy projektowaniu nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej zazwyczaj nie sporządza się analiz, jak wpłynie to na bliższy i dalszy krajobraz. Miasto w większości jest zabudowane przez funkcje mieszkaniową i to w dużej mierze ta zabudowa tworzy estetykę sylwety miasta. To panoramy są pierwszą wizytówką miasta. Wjeżdżając do miasta samochodem, pociągiem, autobusem czy rowerem poruszamy się jakąś trasą, która jest ciągiem widokowym, z którego oglądamy przestrzeń miasta Natomiast tkanka miejska, w której istnieją braki w zabudowie jest cały czas w bardzo niewielkim stopniu uzupełniana. Uzupełnienie tkanki w szczególności historycznej to: wykorzystanie istniejącej infrastruktury technicznej i poprawa estetyki przestrzeni architektonicznej. 182

7 MIESZKANIA NA WYNAJEM Opisane dotychczas przestrzenie mieszkaniowe dotyczą tradycyjnych zespołów, przeznaczonych do stałego zamieszkania. Przestrzenie architektoniczne przeznaczone na budowę mieszkań pod wynajem, to inna problematyka. W naszym kraju jest to Zdjęcie nr 8. Walencja ulica z mieszkaniami w wiekszości do wynajęcia. jeszcze niewielkie zjawisko, jedynie w miejscowościach turystycznych jest trend do lokali dla turystów. Natomiast na świecie jest to bardzo szerokie. W zależności od tego, dla kogo będą przeznaczone te obiekty, w różny sposób są one realizowane. Mieszkania pod wynajem projektuje się w inny sposób niż dla stałego zamieszkania. Przykład takich mieszkań do wynajęcia dla studentów w Walencji. Jest to miasto żyjące przede wszystkim ze studentów. W sumie turystyka zajmuje dalsze miejsce. Dwie duże uczelnie skupiają studentów nie tylko z Hiszpanii, ale z całego świata. Jakie warunki powinno spełniać takie lokum? W tym przypadku jest mniej, a nawet nie istotna półprywatna rekreacja przydomowa. Praktycznie nikogo nie interesuje co znajduje się za tylną elewacją, pokój może mieć okna wychodzące nie na ulicę lub na tył budynku (zdjęcie nr 7). Istotne bardziej jest oświetlenie niż widok z okna. Ważny jest wygląd frontowej elewacji. Niewątpliwie dużą rolę odgrywa cena 183

8 mieszkania, ale nie tylko, w śród ankietowanych w większości była ona na drugim lub trzecim miejscu. Istotna jest odległość od uczelni. Im jest ona mniejsza, tym chętniej są takie mieszkania wybierane. Ten czynnik był często na pierwszy lub drugim miejscu. Istotne jest dla wielu osób żeby mieć własny pokój, a nie wspólny. Większość takich mieszkań to pokój dzienny z kuchnią łazienka, co najmniej jedna i kilka pokoi dostępnych z wspólnego pomieszczenia. Hiszpanie zwracają uwagę na wielkość własnego pokoju, jego wyposażenie. Osoby przyjeżdżające z innych krajów również są tym zainteresowani, ale jest to u nich jeden z ostatnich czynników. Studenci hiszpańscy szukają mieszkania w dobrym otoczeniu, przez które rozumieją bliskość barów i innych usług z jedzeniem, sklepów, banków, aptek, dostępu do transportu zbiorowego. Co dziwne niewielu interesuje dostęp do internetu. Tam gdzie inwestorzy zakładają wynajem dla różnych osób, w tym również z dziećmi, projektuje się w takiej przestrzeni między innymi place zabaw dla dzieci (zdjęcie nr. 6). Różne grupy społeczne mają różne potrzeby mieszkaniowe. Istotne jest, żeby projektując je myśleć całościowo to znaczy nie tylko o budynku, ale również jego położeniu, otoczeniu, jakim jest przestrzeń Zdjęcie nr 9. Walencja zaplecze mieszkań do wynajęcia. architektoniczna. Wpływ tej zabudowy na panoramę miasta oraz wpływ na jego charakter. To jest przykład, że współczesną zabudowę mieszkaniową umiejscowiona w przestrzeni architektonicznej, powinniśmy projektować w różny sposób w zależności, w zależności od tego, komu ma ona służyć. Również w zależności od kraju, jest ona inaczej odbierana i ma różne uwarunkowana. Jednak tam gdzie mieszkają ludzie, a około 50 procent swojego życia spędzają właśnie w swojej przestrzeni mieszkaniowej, musi zacząć rozwijać się w sposób zrównoważony. Oprócz odpowiedniej wielkości i funkcji samego mieszkania, powinna być dostępna dla każdego mieszkańca rekreacja przydomowa i zieleń ogólnodostępna. BIBLIOGRAFIA: E. Czekiem-Świtalska, Poczucie bezpieczeństwa w przestrzeni bezpośredniego zamieszkania, Konferencja naukowa Przestrzeń bezpieczna, wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków S. Latour, A. Szymski, Rozwój współczesnej myśli architektonicznej, PWN, Warszawa, 1985 r P. Trzeciak, Sztuka świata tom 10. Wyd. Arkady. Warszawa Czekiel-Świtalska E.(1998), Rola wartości przestrzeni architektonicznej w procesie tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Politechnika Warszawska 1998 r. Sowa K.Z. (1988) Miasto - środowisko - mieszkanie. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej. Kraków 1988 r. Zdjęcie nr 1, 4 wykonała Anna Świtalska, pozostałe autorki artykułu. 184